a

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.09.14 Nr214

AZ

Wielkiego

Xicstwa PO ZNAN SKI EGO.

Nakładem Drukami Nadwornej ]p\: Dec/cera i Spółki. - Redaktor; A, Wunn o tcnh l.

JI?lłl.

W Srodę dnia 14. Września.

1849«

Wiadomości zagraniczne.

POlSKa.

z Warszawy, dr>>kł 9. Września. N. Pan raczył Xicdza Bonawenturę Butkiewicza, Prałata Kustosza Katedry Augu»towskiej, mianować Rektorem Akademii Duchownej rzymsko-katolickiej w Warszawie, « Panu Dulewskiemu, Inspektorowi Generalnemu Stad i stacyi stadnych w Janowie, nadać tytuły Referendarza Stanu. JO. Xźc Namiestnik Królewski, z powodu zgonu ś. p. Generała Adjutanta Rautenstrauch, W miejsce Jego jako Prezesa Oyrekcyi Teatrów, 21. z m. (2 b.ro.) mianował pełniącym obowiązki, W. Pułkownika Abramowicza. Alexander Adam Pomian Łubieński, przeżywszy lat- blisko 90 dnia 10. z. m. w Kole fcubernii Kaliskiej, na rękach dzieci i wnuków przeniósł się do wieczności. Francya.

Z Paryża, dnia 5. Września.

O prawie przetrząsania okrętów czytamy w jednym tutej»zYm dzienniku eo następuje: »J eden dziennik angielski twierdził wczoraj, *e okłady względem traktatu przetrząsania ckrętów inewH między gabinetem francuzkim * angielskim zawiązano, i £e rząd angielski uasbeiou takie ofiarował rękojmie, ii nawet

na bardziej uprzedzeni mężowie przy oppozycyi swojej nadał obstawać nie mogłj. Mamy wszelki powód do mniemania, źe przesełający owemu dziennikowi tę wiadomość korrespon» dent, bardzo niedokładne otrzymał wiadomo * ści. Wszystkie zdania sprzysięgły się przeciw traktatowi o przetrząsaniu okrętów, a pomiędzy 459 Deputowanymi, Zł których się Izb» składa, prócz ławki mircisteryalreej nawet 10 ni« znalazłbyś, którzyby traktat telT pochwalali. Wiadomo nawet,\ ie ministeryalni kandydaci w czasie ostatnich wyborów przychyl* ność swoje do Ministeryurn 2 d. 29. Października taili, przemawiając przeciw traktatowi w mowie będącemu. W ten »posób zdołał Pan Jakób Leiebrre poprzeć wybór swój w drugim okręgu paryzkim przez to, ie przeciw traktatowi o Negrach, a tak pozorni« przeciw PanuOluizotowi w mowie swej Wystąpił; be» tego wybiegu zapewneby przeciwnik jeęo, P. Delangle, był obrany." Zresztą zdaje s»c, ie mowę o traktacie względem przetrząsania okrętów nanowo · wznowiono, aby kolumny dzienników zapełnić, bo od czasu zakończenia posiedzenia powszechny brak materyałów «. czuć się daje Gabinet nasz ofiarował, jak głowa;, pośre* dnictwo swoje rządowi hiszpańskiemu w zatargach a Portugalią, ale od Regenta odebrał Pana Astona pośrednictwo angielskie.

Xiąźę Esterhazy odpłynął dnia 2. Września c Calais do Londynu, dla pożegnania się z Królowa. Angielską, gdy za swój urząd Posła au«tryackiego podziękował.

Wiadomość, źe oddział floty f rancuzkiej pod Admirałem La Siisse na Wschodzie wspólnie z angielską nad wybrzeże syryjskie popłynął, nastręczył prassie oppozycyjnej nowej materyi do zarzutów przeciw Minisleryum. Dawniej, z łatwych do odgadnienia powodów, czyniono rządowi zarzuty z powodu obranego systematu odosobnienia; teraz, gdzie udo wodnie, źe nietylko co do formy, ale także co do istoty w rzędzie mocarstw europejskich miejsce »woje zajął, chcą takie wynaleść powó d do potępienia go i w tej mierze. Adwokatura paryzka zajmuje się w tej chwili sprawą, którą jej przedłożył do opinii Par szkocki, Hr. Stirling. Przodkowie tego Hrabiego otrzymali przed 150 laty, w skutek rozporządzeń Królów angielskich: Karola 1, i Jakóba [" odstąpienie tej ziemi, z której się teraz Kanada składa. VVydali oni znaczne summy na sprowadzenie tam osadników i użyźnienie tej ziemi, i osada ta była już znaczna, fldy się dostała pod władzę Francuzów. Kiedy później Kanada została posiadłością angielską, należało sadzić, -Ż£- Hrabiowie Stirlingowie upomną się o prawa swoje, atoli sukcessorowie tej rodziny byli w ó wczas jeszcze małoletni, a gdy później udawali się do rządu angielskiego,-Tęn był wtedy zawiklany w Wojny z Napoleonem i na wszelkie tego rodzaju podania wcale nie zwracał uwagi. Teraźniej* azy posiadacz praw Stirlingpwskich więcej jak od 10 lat upominał się o to u rządu angielskiego, ale zawsze znajdowano środek odmówienia żądaniu jego. Posunięto się nawet do tego, że zamiast przychylenia »ię do prośby jego, przez kilka lat trzymano go w wic zieniu. N areszcie zrobiono mu p' opozyoya, źe uznają prawa jego do parostwa szkockiego, jeżtli się wszystkich innych pretensyi zrzecze. -Łatwo sil; domyślić, źe Hr. ttirhng nie mógł łych warunków przyjąć; bo wynagrodzenia, .do l jakich rości pretensyą, wynoszą 15-20 milionów , go! y by nawet nie liczył procentu od k.ipila;ów w) łożonych przed 150 laty na założenie tej osady. Hr. Stirling przedłożył swoje rekłamarye Izbie Wyższej Parlamentu angielskiegoj i sądzono, że ta przed swe m odroczeniem zajmie się tą »prawą; zdaje się atoli, iż teraźniejszemu ministerstwu udało <dc.odłożyć tę rzecz do przyszłego zgromadzenia Perlaraenlu. Hr. Stirling udaje «lę teraz do paryzkiego sianu Adwokatów«, ażeby tej

sprawie nadać* jawność i rym sposobem zmusić angielskie ministerstwo do zajęcia się nu} jak naj spieszniej. Sławny Freycinet, Kapitan marynarki, umarł w departamencie Dróme, przeżywszy lat 63.

Anglia.

z Londynu, dnia 3. Września. W obwodach fabrycznych ciągle jeszcze roboty zaniecłiane, ale zasoby robotników juź do tego podobno stopnia wyczerpane, iż vP ciągu przyszłego tygodnia wszyscy niezawodnie do zatrudnień swoich powrócą. W Manchestrze otworzono znowu w czwartek fabrykę Pana Birleja, i z 1400 ludzi w piątek zranar 700 powróciło. Tkacze jednakże ciągle jeszcze próżnują. W obwodach kruszcowych w Staffordshire, musiano niestety raz jeszcze pomocy wojskowej wezwać, i dwóch lub trzech wichrzycieli, chcących się ucieczką, ratować, utonęło. Xiążę Wellington ułożył, jak głoszą, plan do następnej wyprawy w Ałghanistanie. Podług tego planu utworzyć niają znaczną armią odwodowa i wojsko skoncentruje się w korzystnych stanowiskach, czekając na sposobną chwilę do uderzenia z kilku stron na Kabul. Arcyxiąźę austryacki Fryderyk, syn Arcyzięcia Karola, dowódca fregaty "Bellona,« który miał udział w walce przeciwko Mehemed Ali na brzegach »yryi, spodziewany jest z morza Śródziemnego w Portsmouth za 2 tygodnie.

Niemcy.

z D r e z n a, dnia 8. Września. Straszliwy żywioł, który w tym roku swoje niszczącą siłę w niesłychanym zakresie rozszerza, zapragnął znowu nowej pastwy, Aadeszłe tu wizorai około godziny 2. z południa koleią żelazną z Lipska bryki z rzeczami, przywiozły okropną wiadomość, źe miasto O s c h a t z (na polowie drogi między Lipskiem a Dreznem, o kwadrans drogi od kolei żela znćj) w płomieniach stoi, i źe w chwili przejazdu wozów parowych wieża kościelna się zapadła! Podług nowszych wczorai wieczorem i dziś rano tu nadeszlych wiadomości koleją żelazną, już 150 domów, ratusz, ,muvoWany kościół z takąż wieżą, i superintendenturę Ogień w perzynę obrócił, i pożar dopiero około godziny I2tej w nocy przy pomocy nadesłanych z Lipska koleją żelazną sikawek ugaszono. Ogień wybuchnął około godziny 9. zrana w jednej garkuchni przez nieostrożność i najpierw stary rynek z ratuszem, kościołem i budynkami duchownemi, potem nowy rynek, ulicę Szpitalną, Staro-Oschatzką,

wielką i małą Tkacką, Barwierską i Rozmarynową w perzynę obrócił, a ztąd przez latający ogień, sprawiony szczególniej przez palącą się szczeć używaną przez sukienników, będących głównymi rzemieślnikami w tćm mieście, zajął i zniszczył stodoły za bramą Szpitalną- Niesłychać dotąd, czyli kto z ludzi Życie utracił. N owe to nieszczęście nowe )la na S wkłada ofiary, a siły dobroczynności juz wątleć zaczynają, jak tego zbieranie składek dla miasteczka Saidy dowodzi. Do tego i to dodać należy, że w przyszłym roku każdy posiedziciel gruntu podwyższenia kassy ogniowej spodziewać się może. Także palącego się boru nad sasko-czeską granicą, przynajmniej w Czechach, jeszcze zupełnie nie ugaszono, owszem zrządza jeszcze ogień w borach Xiecia Clary ku Tetschen znaczne spustoszenia. Zrobiono tam szczególne doświadczenie, że pożar w ziemi rozciąga się dalej, obracając całe korzenie w węgiel, przez co się dzieje, że często drzewa na pozór nad ziemią nieuszkodzone, nagle się wywracają. S y r y a.

Z B ej ru t u, dnia 18. Sierpnia.

(G. P.) - Admirał La Siisse, udawszy się do Syry, czeka tam za depeszami rządu swego, które mu parostatek »Acheron« przyWIeZIe.

Dowiadujemy się właśnie, że między Libanem i Antilibanem za równiną Bakara, <<''jffi Druzów pod przewodnictwem Schibli Ariane, osławionego partyzanta, sięspiknęło. Na« czelnik ten przybył z Babeck; Druzowie zagraźoią leżącemu przy wnijściu do równiny Bakara miastu chrześciańskiemu Żale. Cały kraj w wielkiem wzburzeniu, zwiąkszającem się jeszcze przez obecność angielskiej i oczekiwanie austryackiej eskadry. Tymcza<ero rząd turecki w górach się uzbraja, Omex Basta zaopatrzył Druzów w naboje, co nic dobrego wróżyć się *ie zdaje. W Tripoli aspiranta należącego do brygu francuzkiego · Surprise« Albańczykowie zelżyli i złupili.

Admirał niezwłocznie korwetę »Creole«'Wysłał w celu dostąpienia satyslVkcyi; w razie potrzeby sam się tam udać zamyśla-. Tuż przed miastem Albariczyk jeden chłopa zastrzelił. Rozprzężenie w krajo całym wzmaga się coraz bardziej i nawet w mieście nie ma bezpieczeństwa. Cały Kurdystan się zbuntował, a w Orfie Arabowie powstali. - Piszą z Damaszku z dnia n: m. b., 'Źe" stosownie do doniesień z Bagdadu "z dnia 25. Lipca Persowie przeciw ternu miastu wyruszyli, ale poseł "Angielski i Rossyjski w Teheranie przeciw temu protestowali. Zdaje się," że między Persami i Baszą Bagdadu' jakieś porozumienie zachodzi. Basza ten albowiem chociaż przez Sułtana z urzędu złożony, urząd swój jednak zatrzymał i wielkie stronnictwo sobie utworzył, zapewne wcelu ogłoszenia się niepodległym. Basza Damaszku podobny powziął zamiar; wyjechał z Damaszku, aby objąć urzcdowanie jako następca Ali Baszy Bagdadu, i w Orfie przebywał. Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

Z No wego- Yorku, dn. 1. Sierpnia.

Zdaje się, źe Mexykowi znowu zagraża wojna. Arista i Santana etoją naprzeciw siebie; oddział Mexykanow, z IÓOO ludzi złożony, ,wpadł do Texas i niebawem spodziewano się bitwy. Tymczasem Prezydent texaiiski nie przychylił się do uchwały Kongressu, aby zaciągnąć wojsko do napadu na MexYK; spodziewano się więc, że pośrednictwo europejskie załatwi nieporozumienia między Mexykiem i Texas.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznanfa. - »Orędownika naukowego« wyszedł Nr! 36. i zawiera: O słowie pol&kiem; o składzie i odmianie słów, o formie pierwszej; - przez Dr.-Cegielskiego Cciąg dalszy). - Korrespondencya z Krakowa. O cenzurze teatralnej Krakowskiej. " Z B e rl ina, d. 11. Września. - Doszłe ni * świeżo drogą telegraficzną wiadomości, stah zdrowia N. Pana jako tak w każdym względzie zadowalniający opisują, że uwiadomienia telegraficzne o stanie zdrowia N. Króla odtąd ustaną. Z Briihl, d.6. Września. - Dzisiaj stanął tu znany z wyprawy swojej do Chiwy Rossyjski Generał P e ro wek i i miał zaszczyt, zaTaB po powrocie N. Pana z rewii wojsk, Temuż być przedstawionym. Z Kolonii, dnia 6. Września. - Oto są treściwe słowa, które J. K. M. przy onegdajszćj uroczystości położenia kamienia węgielnego pod nową budowę Tumu wyrzekł: »Korzystam z tćj chwili, aby o mnóstwo ukochanych gości serdeczni» pozdrowić, co będąc członkami różnych towarzystw dla budowy Tumu z Naszych i wszystkich Niemieckich krajów tu przybyli, aby dzień ten uświetnić. uM Panowie z Kolonii! Ważna rzecz dzieje się między wami. Nie jest to - sami to czu jecie-zwyczajna budowa przepyrhu. Jest to dziełem bratniej miłości wszystkich Niemców, jakiegokolwiek bądź wyznania. Namyśl tę oczy Moje łzamrradości się zalewają i Bogu dziękuję, żem dnia tego dożył. » Tu, gdzie kamień węgielny leży, tam równie z owemi wieżami, najpiękniejsze bramy - niechaj źe za łask.} ljosk.j, stan;} się dla Niemiec bramami do nowej, wielkiej, dobrej ery l Wszystko co jest złośliwem i nieprawdziwem, więc nie niemieckićro, niechaj będzie od nich oddalonem. Oby na tej drodze honoru nigdy się nie zjawiło bezsumienne podkopywanie jedności monarchów i ludów Niemieckich, targanie się na spokojność wyznań i stanów; oby się tu nigdy nie przedarł duch, który niegdyś budowa tej świątyni-ba nawet budowę ojczyzny przerwał! »Duch, który bramy te stawia, jest tymże samym, który przed 24 laty więzy nasze zerwał, hańbę ojczyzny, wynarodowienie tych brzegów odwrócił, tenże sam duch, który ie tak rzeknę oźyzniony błogosławieństwem konającego ojca, ostatniego z owych trzech wielkich władzców, przed dwoma laty światu pokazał, iź jest jeszcze w młodocianej, nieosłabionej sile. Jest to duch jedności i siły Niemieckiej!. Oby bramy Tumu kolońskiego stały się dlań najświetniejszym tryumfem. On niechaj buduje, on niechaj kończy! »A. wielkie dzieło niechaj późnym pokoleniom świadczy o Niemcach wielkich przez jedność władzców i ludów swoich, potężnych i pokój świata bez krwi rozlewu wymuszających! - o Prusach uszczęśliwionych świetnością wielkiej ojczyzny i własnym błogim bytem, o zgodzie bratniej różnych wyenań; przekonanych, źc są jedne w jednym wielkim Bogu!»Tum koloński- o to błagam Wszechmocnego niechaj się wznosi nad tern miastem, nad Niemcami, nad wiekami, obfity w pokój ludzki, pokój Boski aż do dnia ostatniego. (Powszechne okrzyki radości.) »'MPanowie z Kolonii! Wasze miasto zyska przez tę budowę wielki przywilej przez ws»y· tkiemi miastami Niemiec, i samo to naleiycie oceniło. Chlubę tę dzisiaj »obie przypisać może. "Wołajcie ze Mną - i z tym okrzykiem pierwsze młotkiem uderzenia na kamień wę* l ieln y wykonam-głoście ze mną tysiaczno» lnią sławę-miasta:»JIjaoj Koln.«

W księgarni ż drukarni K. H e y b II e r a w Poznaniu na ulicy Garbary, wyszedł drugi zeszyt: »Roczniki towarzystwa XX. Mis»yonarzy do rozszerzania wiary katolickiej na całej kufi ziemskiej, 51 Cena dla zapisujących się na każdy zeszyt 2 złt, po wyjściu zaś JI złt.

W Instytucie położnic, ale tą raara nie w klasztorze Dominikańskim, tylko w księgarni Braci S z e r K Ó w

Panna Dziubińska córkę/ powiła; bodaj się podobała. Dostać j A można za złp. 1 gr. 15 pod nazwiskiem »MSnzar«} komedya.

SPRZEDAŻ.

Do pozostałości zmarłego tu w przejeździe Sasa kuprzącego płótnem Krystyana Bogumiła Heinricha należące 37 belów płótna, kilka pakietów bielizny stołowej, ręczników, chustek do nosa, kilka małych reszt płótna, odzież, eegarek srebrny kieszonkowy» i inne sprzęty do użycia, plają być w czasie jarmarku tegoroczniego na Sty Michał jako to dnia 22. Września r. b. I następnych dni zraria o 9tćj i po południu o 2giej godzinie w miejscu posiedzeń niżej · wyrażonego Królewskiego Sądu Ziemsko miejskiego publicznie sprzedawane. W Wschowie, dnia 2.9. Lipca 1842.

Królew ski Sąd Ziemsko-miejski.

300 sztuk skopów.

W zamiarze zakupienia cienko-wełnistych macior zmuszony jestem dla nieprzeładowania owczarni wyprzedać około 300 sztuk poprawnych, rosłych i zupełnie zdrowych skopów. - Mający chęć kupienia raczą się zgłosić na mie.scu i to ile mozoości przed 26. Września. W. Kosiński.

Targowa-Górka w powiecie Sredzkim pod Wrteśnia. *

£ 2 DOJSAEKIJKXEK. S Handel wina znajdujący się tu w Starym rynku pod Nr», 55. li tylko pod mojem imieniem dalej istnąe będzie. Donosząc o tam wysokiej szlachcie, szanownej publicaności i wszystkim mym przyjaciołom, o takowe ich względy nadal najuprzejmiej upraszam. Poznań, dnia 10. Września IS42Andrzej Domaracki.

Ceny targowe ! wmieście POŁAASIP.

Unia 12. Września 1842. r.

04 j' do Tal. ie:r. fen. I Tal. ie:r. f«n})

Pszenicy szefel Zyta dt.

Jęczmienia dt .

Owsa . dt. · Tatarki dt.

Grochu . dt Ziemiaków d t .

Siana cetnar , Słomy kopa .

Masła garniec .

6 1 18 114 5 lS 1 35 2 - ,aJ