GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.11.07 Nr260

TA

\Vlelkiego

Xiestwa POZNANSKIEGO

Nakładem Drukami Nadwornej II' Deckeru i Spółki. - Redaktor: lI. WawtnototMi»

%A2«DO»

W Poniedziałek dnia 7. Listopada.

1849.

Wiadomości krajowe.

P r u s s y.

G a z e t a a k w i s g rań s k a z d. 25. Października sądzi: «Kto w utwierdzeniu i zwołaniu Wydziałów stanowych upatrywał zbliżenie .te do istotnej reprezentacji krajowej, prze kona się i wydanego dla nich regulaminu postępowania, ze się pomylił w zdaniu. Moi» toj jest krok do tego, ale krok z pewnością bardzo królki. Utworzenie owych wydział ó w jest tylko w idei zbliżeniem się do tego i jako takowe jest ważne, ponieważ objawia przynajmniej potrzebę wysłuchania ogólnego filosu kraju, a w tern znaczeniu nie można go lekceważyć. Skoro się bowiem tylko W na» ezych czasach potrzeba jaka pojawiła, zupełne zaspokojenie tejże da się wprawdzie je«c _ e odrzucić, ale nie zupełnie uchylić. <>dyby Wykonanie. w tym regulaminie określone, pozostało na tern stanowisku, zyskałoby się prl f X , to *y'kO pozór rzeczy, a w tym więceiby było do zganienia, niż w stanowczćin odrzuceniu rzeczy samej, ponieważ pozór, jak wszystkie półśrodki, wprawia umysły w 0trętwienie, które nie tylko postęp wstrzymuje, ale nadto do cofania się wetecz prowadzi. Regulamin z »wojem trwożliwem określę« Biesa -wszystkich praw i upoważnień wy dzia

łów zmienia takowe właściwie tylko na podrzędny wydział ministerstw; nie są one ciałem samoistne'm, uprawnionym, ale tylko podrzędna i zdanie swoje obiawiaiącą władza,która wyższej władzy urzędowanie ułatwia, nadając jei W obliczu ludu nową podstawę Nie odbierają te wydziały jak Stany swoich poleceń, wprost od Króla, nie są jak tamie niezawisłe od Minbtrów*, nie »toią więc między naro« dem, zastępcami i tronem, i wolno im tylko obiawiać zdanie swoie, nic stanowczego W sobie nie obejmujące, o przełożonych im przez Ministeryum wnioskach/ Nie wolno im wynurzać swoich własnych życzeń i czynić wniosków. Nie zawiadomiają ich o wypadku ich postanowień. Dowiadują się o nim tylko z postanowienia ogólnego, które może w skutek ich obrad ogłoszonem zostanie. One same nawet protókólistów swoich nie mianują. Jakiż więc jest cel tych Wydziałów? Ażeby prywatnie o pewnych przedmiotach Ministrom zdanie swoje obwieszczały. Czy można więcej osiegnąć? Zarzucają Izbom, £e tylko sę fikcyą Ogólnej reprezentacyi krajowej. O to z pewnością Stanów naszych posądzać nie można, bo one nawet tą fikcyą nie są. Często już wykazywano, jak mało Stany prowincyalne są usposobione do wykrycia prawdzitrycb. interessó>y prowincyi, zastępując tylko Wcale nie istną, podczas, gdy na najważniejsze intere.ssa v\ cale uwagi tue j.wracają Wydziały zaś naturalnie tern mniej tego d<>kaj.aćmogą, będąc szczupleisj -yrn jeszcze wyciągiem z tychże samych etanów. Wydziały zatem nie polegają na ogólnem objawieniu woli narodu ani też nie mogą one w obszernicjszem znaczeniu być pośrednikami między sprzecznemi zdaniami różnych prowincyi, a to właśnie z lej przyczyny, że członków ich z Stanów prowinryalnych właśnie w tym celu prowin - cye sanie nic wybrały, a że przedmioty, nad któreini się naradzać mają, są im obcerni, nie mogą także znać dokładnie zdań prowincyi, swych Kommitentów. Gdyby więc owe pośrednictwo mimo to miało na łonie Wydziałów mieć miejsce, zdania prowincyi nie zualazłyby przez Jo jeszcze prawdziwych pośredników. Wydziały zatem nie mogą przywrócić węzła, potrzebnego do zlania na szczególne prowinrye rozdrobnionego państwa w prawdziwą całość. Czysta monarchia nie potrzebuje innej jedności, prócz leźącćj w woli królewskiej, Skoro zaś prowincj'om pewny rodzaj konstytucji przyznajemy i przez to im w pewnym względzie oddzielne polityczne życie nadajemy, wtedy, jeżeli państwo nie ma sie składać z państw, ale całość tworzyć, innego potrzeba żywiołu, któryby nie odrębnie, lecz pod władzą królewską w żywy sposób prowincye duchowo z sobą łączył. Czego wydziały stosownie do regulaminu dopiąć mogą, dopnie tłocznia, bez nakładów narodu, w wyż» szym jeszcze stopniu. Tłocznia bowiem jest wyrazem (sposobu myślenia swego zakresu działania, a będąc dla wszystkich przystępną, przemawiając do wszystkich, zdoła lepiej niż fajne obrady garstki wybranych umysły przygotować, pojednać, oddalone żywioły połączyć i ofiary pojedynczych części na korzyść Ogółu usprawiedliwić i uprzyjemnić. Ale będąc przekonanymi, że tego nikt lepiej od Króla nie pozna, że nikt żywiej wydźwignienia państwa z form przeslarzałych nie pragnie, gdy sam Król «stawie Stanów prowincyaluych tak pocieszający popęd nadał, nie możemy przypuścić, ażeby interes w tychże przez niedostateczne urządzenie Wydziałów miał być znowu uszczuplonym, leez że owszem prędkiego rozprzestrzenienia upoważnień Stanowych słusznie się spodziewać możemy.

Wiadolllości zagraniczne.

Pol ska.

Z n a d g r a n i oy P o l s k i ej, d. 27. Październ.

Cesarz podczas swojej bytności w Warsza

wie miał być w bardzo złym humorze. Oszukaństwa rozgałężone w pewnym znakomitym zakładzie obudziły gnićw sprawiedliwy monarchy, pragnącego szczerze dobra wszystkich poddanych swoich, a widzącego się oszukanym przez tych, których nieugraniczonem «wem zaszczycał zaufaniem.

R o s s y a.

Z P e t e r s b u r g a, d.'27 Października.

U przeszły Piątek 9. Października Kawaler U u Ho de La;.tcl<:icala nowokredytnwany w charakterze PoUa nadzwycz»luego i Ministra pełnomocnego Króla Jmci Oboićj -yc)liiprzy Dworze Cesarsko Kossvjskim był przyjęty na prywatnem posłuchaniu* prjez N. Pana we własnym pałacu J. C. Mości, i miał zaszczyt złożyć N. Panu swoje listy wierzytelne. W niedzielę, 11, lord Stuart do Rothesay PoS'l nadzwyczajny i pełnomocny Królowej Jrnci W, Brylami, w powrocie ni swo e sl*» "owisko miał zaszczyt być przyjęty"! prze'f NN Cesarza i t esarzowę w l.ar>Ko-ielsltia» pałacu. Lady Stuart de Bothesay, małżonka Posła, nowoprzybyła do tutejszej stolicy również miał* zaszczyt być przedstawi ną NN", Państwu i J I. ŁC. U W. ( estrze wieżowej, W. Xiężnie Maryi Alexandrownie. i ll(W. Xię.

żniczkc-m Oldze i Alexandrze Mikołaiównom. fiszą na T z Kijowa, z d 24. Września; »Kościół Hzymsko-Katolicki z woli błogiej pamięci Monarchy Alexandra 1., z ofiar obywateli wystawiony w Kijowie a staraniem i po większej częś« i kosztem zmarłego już tejże · 'ubernii obywatela Sowieckiego ukończony, dnia 30. Lipca b, r. w dzień św. Alexandra N ewskiego (w rocznicę imienin .1. C. W. Następcy Tronu) uroczyście poświecony został przez JW. JXiedza Arrhydyaknria StAgwiłłę E rz y licznej assystencyi duchowieństwa, w 0« ecnośei wysokich wlad» miejscowych i zebranych licznie obywaieli. - Piękne kazanie xiędj.a Izopolskiego, odpowiedne uroczystości obrj.ędu było żywym odgłosem uczuć zgromadzenia: wspomniał an, że spoczywający w Bogu, błogosławionej pamięci Monarcha przyniesione przez obywatele dary na pomnik wielkiego zwycięztwa, które miało postać Europy przemienić, wolą swoją, w duchu chrześciańskiego bohatera, obrdcić chciał na świątynią Bożą, nie zaś na pomnik chwały, która Bogu samemu należy, -ł-- Ta świątynia, w stylu Jonirkim, podług planu zmarłego już architekta Pili era wzniesiona, wymiarem swoim i piękną proporeyą niepoślednie zajęła miejsce wśród starożytnych świątyń Kijowai We» wnątrz piękny włoskiego pędzla obraz ukrzy» iowąnego Zbawiciela, (dar p. Daryusza Poniatowskiego) do celniejszych należy ozdób, któ

h rozkład zastosowany do proporcyi gma, łączy okazałość bez przepychu, prostotę % godnością, odpowiednią świątyni Iwańskie), charakterowi Zachodniego kościoła. Piękny organ, niegdyś Krzemienieckiego kościoła, znanego brzmienia odgłosem wtórzył uroczystym pieniom kapłanów i cichym modłom Sgromadzońyrh chrześcian, którzy bez różnicy wyz" ania schylali korne czoła przed Zbawcą świata.«

Francya.

Z Paryża, dnia 24. Października.

W roku 1836, gdy Pan Delessert objął prefekturę policyi w Paryżu, nie było w stolicy jak 300 larop gazowych. P. Delessert wspie rany przez władzę municypalną, z calij gor liwością starał się o upowschechnienie tego rodzaju oświetlenia. Liczba płomieni gazowy c h podniosła się teraz do 4813; 640 ulic i placów jest oświetlanych gazem. Aby cały Paryż był gazem oświetlony, potrzeba jeszcze okoto 4900 lamp gazowych. Spodziewają się, ze to niezadługo nastąpi. W skutku broAzurj, kldra wspomina o pośrednim udziale Xiccia Ludwika Honapartego W wydaniu fałszywych angielskich obligów skarbowych, Minister sprawiedliwości miał teraz wysłać kilku swoich urzędników do Warowni Hem, dla przesłuchania Xicria Lud wika. Słychać, że ten krok spowodowany został przez notę, która Lord Cowley zaraz po bwym powrocie podał Panu Guizot. Wiadomo zresztą, źe Xiaze Ludwik przeciw twierdzeniom w owej broszurze zawartym, protestował, i przedsięwziął kroki koń< em pocią gnienia jej autora do odpowiedzialności są dowej. Ostatnie wiadomości z angielskiej Ameryki północnej zwróciły znowu uwagę publiczną na kanadyjskie stosunki, które spuszczono e uWagi, gdy nastąpiło u»pokojerne i polityczna reforma tej osady. Frarnya zdaje się interes sować swemi amerykańskiemi krewniakami tylko w takirh chwilach, gdy w zdarzeniach znajduje, przypomnienie niczanierhanych jeszcze nadziei w przyłączeniu ich napowrót.do ojczyzny rnatki. Żywe tu panuje życzenie, aby Kanada oswobodziła się od panowania angielskiego, ale oddają się przy tern szczególnym urojeniom i sijdzą, źe ta niegdyś francuzka osada w takim przypadku chciałaby się nanoV.O przyłączyć do Francyi.

, . Z dnia 29. Października.

Xiąśę Indyjski Dwarkanauth Tagorc, który tu z Londynu przybył, onegdaj wieczorem przez K,ró'a był przyjmowany. Naj. Pan tą faz» o 4 zachowania zwykYego ceremoniału cd$tqp;ć i Xieciu temu honor wyświadczyći 603raczył, że go osobiście rodzinie Królewskiej przedstawiał. Pokoje, przez które Nai. Pan gościa swego przeprowadzał, były wspaniałe oświetlone a Dwarkonauth wynurzył przedewszysikiem zadziwienie swoie nad pięknym zbiorem porcelany chińskiej. Król przez cały wieczór z Xieciem rozmawiał a tenże dokładnej znajomości J. K. M. "wszelkich i najdrobniejszych spraw Indyj, wydziwić się nie mógł. P. Fulchiron wydal do Dziennika Sporów pismo, w K torem oświadcza, że odby. waiące się u niego zgromadzenia deputowanych li tylko do zgłębienia pytania względem związku celnego z Belgią, nie zaś wprost do zniweczenia planu ministeryialnego bez dostatecznych powodów zmierzaią. Zresztą szanowni kolledzy jego nigdy się u niego jako deputowani nie zgromadzali, sądzili tylko, ie z prawa służącego każdemu obywatelowi fran'cuskiemu korzystać im wolno, t. j. * prawa zajmowania się wielkiem pytaniem o przemyśle 'i handlu. Rozbierano więc to pytanie, ale pewnego postanowienia nie uczyniono. Anglia.

Z Londynu, d. 28. Października.

Okropna burza szoźyla się w sobotę i nie« dzielę na kanale i doniesienia z nad brzegów głoszą cięgle rozbicia okrętów i wielkie straty nie tylko co do towarów lecz i ofiar życia ludzkiego. 1 w Havre burza ta wielkie zrządziła szkody. Zdnia 29. Października.

G l a s g o w C o n s t i t u t i o n a 1 udziela o b - szernego pisma oficera xvymordowapego 44go pułku piechoty, będącego teraz w niewoli u Akbnr Chana * z dn 5. Czerwca z Kcla-MeraCore, o 5 mil angielskich od Kabulu. Oficer ten, który podobnie jak inni towarzysze niedoli jego, w ogólności postępowanie z sobą AKbaTa Chana pochwala, wynurza nadzieję oswobodzenia swego przed nadejściem zimy, wychodzi jednak przy tern z tego zdania, ze wojko angielskie wkrótce przed Kabulem sfę nkaźe i sfypularye na korzyść jeńców angielskich wymusi: równocześnie donosi, źe Akbar Chan ofiarowanego mu za wydanie jeńców okupu nie rirzyjął z oświadczeniem, źe pieniędzy za ich wydanie mieć nie chce, lecz przyrzeczenie przyjaźni angielskiej. Podług t Odania llstn tego oprócz kilku oficerów, fylo 2ch podoficerów i 17. żołnierzy prostych od 44. pułku przy życiu pozostało; pułk ten, utraciwszy 100 ludzi w Kabuln, już na początku odwrotu tyłko 392 ludzi liczył. Ogólną liczbę poległych w Indyach od chwili wybuchu powstania oficerów angielskich, włącznie i tak nazwanymi politycznymi agentami, stracił 22. oficerów. Xiaic Walii teraz dopiero odstawiony został; zmian« tę w sposobie życia swego szczęśliwie przetrwał. Admirał Sir C Nugent, zatrzymawszy się wczoraj na chwilę, aby się przypalrzyr po «mikowi Nelsona, który stawiają w Trafalgar Square, pośliznął się i złamał górną część noAi.

Admirał ma iuź 85 lat witku.

Hiszpania.

z Paryża, dnia 27. Października. Podług wiadomości z Madrytu z dn. 19. bM. rząd hiszpański mocno myśli o rozwiązaniu Kortezów, skoro te tylko budżet uchwalą, «żeby pytanie wyględem pełnoletności Królowej, które stronnicy Infanta Don Francisco de Taula wnieść zamyślają, me stało się przedmiotem obrad. Espartero tern słuszniej obawia się intryg tego lulania, albo raczej Infantki Donny Karoliny, gdy te dwie osoby bynajmniej iuź nie tają życzenia s w e g o odda nia ręki Królowej swemu najstarszemu synowi. Wstręt okazywany oddawna przez Hiszpański naród ku obcemu panowaniu, służy -bardzo pro.ektowi Infanta Uon Francisco, gdy Hiszpanie syna jego, jako Xcia hiszp-ińskiego, ohętnieby nad każdego innego przenieśli Prawdziwie królewskie oznaki czci, okazywane obecnie Infantowi temu i jego rodzinie w ?aragossie niepokoją Esparterę, i dla ttgo pod każdym warunkiem chce on się pozbyć tego niebezpiecznego współzawodnika. L)o tego posłuży mu rozwiązanie Korlezów, gdzie Infant dużo liczy stronników. Usiłowania Pana Calatrawy, aby nową zaciągnąć pożyczkę, nie powiodły się. Tyinesasem kłopot .«.karbowy coraz bardziej się «większa. Pan (.Jalatrawa nowy więc wypracował plan fmansowv, który dnia \k. w dniu ragąjenia Kortezów tymże przedłoży. Spodziewa się, że przez utworzenie nowych podatków 300 milionów realów uzyszcze, któremi nasamprzód przypadający na r, 1843 niedobór, 20 milionów realów wynoszący, pokryć zamyśla, reszta summy ną toby posłużyła, ąby zaległy żołd dla wojska i urzędników i inne wydatki służby publicznej opędzić. Dzienniki ostalniemi czasy rozgłosiły, że ExRegentka Marya Krystyna część majątku swego dla nowo wypisanej pożyczki hiszpańskiej poświęcić gotowa. Komu choć zdaleka tylko znane są stosunki między Maryą Krystyną i Esparterą zachodzące, ten dziwić sięmusi, ż.e owdowiałą Królowa kilkanaście milionów, w banku angielskim i francuzkim złożonych, na niebezpieczeństwo bankructwa hiszpańskiego narażać się ośmiela. Wszakże mogę Panuw tei mierze udzie'ic pewnego objaśnień*». Dzierżawa kopalni żywego srebra w Almaden, będąca w ręku Hoihschildów, "j e za długo upływa. Bracia BothschildoWie, którzy przy tym handlu corok kilka milionów zy.-kuią, gorąco pragną, aby dzierżawę tę na korzyść ich pod dawniejszemi warunkami ponowiono. Znalazł się lednak w osobie boga» tego bankiera hiszpańskiego Salamanka niebezpieczny dla nich współzawodnik. Agent domu Rothschildów w Madrycie wszelkich używał zabiegów, aby Pana Salamankę skłonić, żeby nie występował jako konkurent do dzierżawy rzeczonych kopalni. Pan Salamanka wszelako obstając przy iwo em udał się W podróż do Paryża i. Londynu, aby z swćmi Korrespondentami potrzebne do tego przedsięwzięcia kapitały sobie zapewnić. Dowiedziano się, że podczas pobytu swego w Paryżu był u Maryi Krystyny, ktćrej - nawiasem powiedziawszy - zawsze wiernym pozostał, miał u niej długie posłuchanie, a ponieważ cel podróży jego powszechnie był wiadomy, wyprowadzono więc z owego posłuchania u Begentki wniosek, że ona mu rhce forsiusować. Osoby mniej rzeczy świadome sądziły, że te zaliczenia z góry tylko do tego przyłożyć się miały, aby Panu Salamanka podjęcie się nowel hiszpańskiei pożyczki ułatwić, a tak z giełdy Paryskiej pogłoska ta przeszła do gazet angielskich, następnie kole no do innych dzienników, chociaż w całej tej liistoryi ani słowa prawdziwego nie ma.

Niderlandy.

Z Hagi, dnia 23. Października.

Onegdaj podpisany został traktat z Belgią przez obustronnych pełnomocników i potrzebuje tylko jeszcze ratyfikacji, aby wszedł >v wykonanie. Niemcy.

Z H a n o w e r u, dn. 2i. Października.

(Gaz. Howsz.) -Onegdaj Król Juiość przyjmował deputacyę części obywatelstwa tutejszego, która prócz złożenia powjnszowatiia *wego z powodu wyzdrowienia N. Pana i zaręczyn Xiecia JNastępcy tronu' powtórnie nnjpokorniejszą wynurzyła proźbę, aby Król procesowi przeciw większości tutejszego magistratu wytQczouemu przez przytłumienie koniec położyć i odżałowanych do łaski królewskiej znowu przypuścić raczy!. Supplikant mieli wprawdzie powód do takowej petycyi, ukazali się bowiem z powinszowaniem ino dla tego, ponieważ magistratu w tym cclu przyjmować nie chciano; ale właśuie to nieprzyjęcie uajpoddańszego powinszowania z ust osoby magistratowej było znakiem ciągłej niełaski, owę proźbę o ułaskawienie stanowczo odrzucił, i tak proszących zgromił, iż po raz czwarty z podobną supliką zapewne nie wystąpią. Wyszłe w Lipsku dziełko: «Geschichte der Enlwickeliing und Thatigkeit der allgemeinen Stande des K6nigreichs Hanower« opisuje trafnie budzące się życie polityczne Niemiec i walkę między prowincyalizmem i rządem centralizującym. Włochy.

Z Rzymu. Synowica Cesarza Napoleona, Xiezniczka Gabrielu, (córka Lucyana) poszła tu za doktora, Niemca, homeopata Wahl, z Lipska.

T li r C y a.

Z K o n s t a n t y n o p o l a, dnia 5. Października.

Zapewniają, że ceiem poselstwa Sami Baezy, przybyłego w tych dniach z Alexandryi do tutejszej stolicy, jest: i) podziękować" Sułtanowi za udzieloną Wicekrólowi Egiptu godnośd W VVezyra; 2) przyprowadzić do skutku zamierzone juz, dawno małżeństwo Said Hassy, syna Mehmeda Alego, z !,,'stoletnią siostrą Sułtana; 3) wyjednać" miano wanie tegoż Said Baszy Jlnym Gubernatorem Syryi Serbia.

Z n a d g r a n i c y s e r b s k i ej, <1n. 2 O. Paźdź.

(Gaz. szląska.) - Od dni kilku wyznaczył Wucsitsch, dla nadania prześladowaniu swemu większego pozoru prawności, kommissyą w Belgradzie, mającą się trudnić śledztwem przestępców politycznych, i sąd, mający w ich Sprawie wyrokować. Oba te nowe utworzone urzędy rewolucyjne znajdują się w odosobnionym ogrodzie kupca Mauojle Step han o w i c z a, aby nikt na ich postępowanie nie uważał, ale każdy łatwo o nie in wyobrażenie sobie utworzyć może, zważając na tygrysi unryek Wucsitscha, który w jednej osobie Aest razem stroną skarżącą i sędzią. Wokoło domu tego ustawiono ezęść Wucsiłsebowskiej <<iły zbrojnej z 8 nabitemi działami, aby każde możliwe poruszenie na korzyść nieszczęśliwych w samym zarodzie przytłumić. Między uwięzionymi znajduje się także oiestety uszyraaski Kommendaut obwodowy, Pułkownik Milsycz, na którem jeszcze wiele nadziei prawych Serbów spoczywało; zemknął on po nieszczęśliwem usiłowaniu wzniecenia rokoszu przeciw powstaniu Wucsitscha, gdy mu mna mepozostała droga, przez Save do U ośni, ale tameczna władza turecka schwytała go i okutego w kajdany do Belgradu odesłała. Tu kazał go Wucsitsch do wozu, z zaprzężoBemi wołami przywiązać i wśród różnych obelgpo wszystkich i ulicach miasta na publiczne szyderstwo obwozić, poczćm go do obrzydłego lochu Bracsar wtrącona. Teraz tylko od obcego wdania eię pomocy spodziewać się TParra, i jakkolwiek zasmucające są dla sprawy Xiccia Michała wiadomości z strony tureckiej, są one przecież pocieszające z każdej innej, a mianowicie z Petersburga i Wiednia, i jeszcze bynajmniej rozpaczać nie należy. - W czasie swego przejazdu przez Semlin miał Pan Tittow długą rozmowę z Xicciem Michałem i Konsulem rossyjskiui w Belgradzie, który w tym celu do Semlina przybył.

Rozmaite wiadomości.

w War s z a w i e od Igo Października r. b. zaprowadzono za upoważnieniem rządu: In« stytut praktyczny kucharstwa dla pici źeńskjlj. Niejaki L. Gładyszewski wykładać będzie w tym instytucie teoretycznie! praktycznie sposób przyrządzania. potraw na sposób angielski, irancuzki, polski, ruski i niemiecki; także sztukę cukierniczą i piekarską. U czennice będą corocznie składać egzamen i otrzymają świadectwa stosowne do uzdatnienia. Ze L w o w a . W tych dniach opuścił prasse zeszyt dziesiąty: Lwowianina, przeznaczonego krajowym i zagranicznym wiadomościom wydanego w połączeniu prac miłośników nauk. Zawićra następujące artykuły: O d d z i a ł kraj o w y: 1) List do Bedakcyi »Tygodnika literackiego« w Poznaniu, przez Ludwika Zielińskiego 2) Powszechny wyklad Starożytności polskich i t. d. (Dokończenie.) 3) Graboszyce, zamek hrab. Sołtyków. (Z ryciną.)_Oddział zagraniczny: 1) Z Moora (f/ie loves ofthe angels. - Com a pray with m,.e): Spiew dziewczęcia przez Celestyna. 2) Zegluga (z czeskiego): »Plawba«, pióra Wacława Swat. Sztulc, tłumacza »Wallenroda« na czeski«), przez Celestyna. 3) List z Ameryki Piotra L)_pisany do J. P...- Oddział l i t e r a t u ry: 1) Wstęp do nowego dzieła. Mydlars doskonały, przez F. X. de Abancourt: 2) Mieszaniny obyczajowe Jarosza Bejły.

(Dokończenie. ) Instytut ortopediffczny Dr. Małecki e g o w P o z n a n i u. .......... W czasie, gdzie się fizyolog wdarł w tajniki życia organicznego, - gdzie anatom poznał owe chorobliwe zmiany, jakim muszkuły i więzy, naczynia i nerwy, nadto płuca i reszta wnętrzności przy skrzywieniach bądź pierwiastkowe, bądź następnie podlegają, - gdzie wreszcie uczeni lekarze, otrząsnąwszy się z pedantyzmu idu» my średnich wieków, każdą chorobę, każdą ułomność człowieka za godną powołania »we« przyczyny, skutków i sposobów leczenia z cala. godności? badacza dociekaj. w czasie tym mówię, nie dziw, ze w leczeniu skrzywień ciała ludzkiego owe torturowe loża, owe pancerne sznurówki ikrępu ą. e bandaże, lakierni biedne dzieci je*zcze przed nie wielu laty we dnie i w nocy bez skutku dręczonemi były, za zupełnie »zkodliwe uznano: podstaw? uiycia tyih ostatnich bowiem w ustroju, nie jego żywotne czynności, nie owo do jedności ustro u zmierza ące zna-zenie i układ wszyslkich części i systemów ciała, ale były nią jedynie jego obumarłe, fizyczne siły, lakby jakiei lalki, której sj .bIHnn kawał żelaza, povi "kil nadobnego ciała płótno lub skóra, a Wnętrznościami siano i słoma. Chociaż wi<;c W narzędziach tych bardzo często biegłość mechaniki podziwiamy, a »kład u h byl me raz skutkiem tylko głębokiego namysłu i wieloletniej pracy; przecież W zasadzie użycia swego zupełnie jednostronne - nie mogły nie tylko błogich na ustrój człowieka skutków wywierać, ale nadto w większej części szkodziły wyraźnie; bo nieprzerwana nieczynn<<»ść jakby 0kułego i skrępowanego ustroju musiała (według niezmiennych praw natury) szkodliwie wpływać na obieg krwi, na pożywność i rozwijanie się części ciała jego, a następnie nie raz j II3 umysł, pomijając te wszystkie szkody, któ re bezpośrednio z rozciągania gwałtowi ego -Wynikąj;)- VV chęci więc oniknienia tyih nie.

dogodności i złych skutków użyto w ortopedyi W mie sce swego czysto mechanicznego spo- obu leczenia skrzywień ciała ludzkiego raczej ćwiczeń gymnastycznych ku przywróceniu nadobnej kibi' i. One bowiem zupełnie prze« iWnie narzędjiorn powyżej namienionym u trzymu ąe ruchliwość wszystkich członków, Z kaźdern poruszeniem prz) spiesząja. obieg krwi, ułacniaja tern samem pożywienie ciata, wzmacniali) wszystkie jego części, a najbardziej te. które naiwięcej ćwiczymy, rozwieją je należnie, kraszę, a następnie wiele słabości jak dyehawiczność, słabość tak ogólne jak miejscowa" ociężałość ciała, chorobę porcelanowa, i t. P usuwaj? Ale gymnasty ka ta ciała musi być do każdego ustroju zastosowana, musi się nieomal do pojedynczych muszkułów odnosić, bo inaczej niestosowne jej użycie chybia celu, gdyż inne jak należy rozwijając muszkuly, a tern samem pomnażając przyczyny ułomności, takowe pomnażaj. - Jak Wielki wpływ ćwiczenia ciała nań wywierać muszą, już to dowodzi, źe jakokolwiek wyćwiczone dokładnie już z samej postawy i ruchów odgadnie różność osób stanową i rękodzielniczą. JNie miejsce po temu wchodzić tu w szczegóły ćwiczeń gymnasłycznych, dodamy tylko, iż obok nich stosownie do natury i stopnia »krzywieni« konieczne są kąpiele cieple, zimne lub parowe, miejs« owe elektryzowanie poje* dyńczych muszkułów, a nareszcie odpowiednie wcierania i środki wewnętrzne. W takim to więc celu ortopedyrznn-medycznym w chęci przysłużenia się publiczności urządził i u nas w miescu przy VV odnei ulicy w domu Pana Hartwig salę gymnastyczną, od dwóch lat istniejącą. Ur. MJIe< ki. W czasie tym miało czynny udział w ćwiczeniach gymnastycznych 66, a mianowicie 57 panienek i 9 chłopców, \0 jest: o) dla skrzywienia kolumny pacie* r z o w e j i w y ż s z ej ł o p a t ki 35 panienek i 4 chłopców. Z tych uleczonyih zupełnie zostało 15 panienek i 1 chłopiec, - znaczne polepszenie dostrzeżono u 17 panienek i 2 chłopców, -nie» uleczonych było 3 panienki i 1 chłopiec. 6 ) d ! a s k r z y w i e - n i a m i e d n i c y 3 panienki.

A tych jedna zupełnie uleczona, jedna z widocznem polepszeniem, a jedna dla wieku nieuleczona przestały uczęszczać do sali. c) dla skrzywienia karku i równo« czesnego nachylenia głowy ka ramieniu, 3 panienki i 2 chłopców. Ci ostatni po poprzednićm przecięciu odpo« wiedniego musjkulu zupełnie uleczeni zostali; z panienek za« tedna znajduje się na drodze zupełnego wyleczenia, a drugie dwie dozna* wszy polepszenia, w domu kont) nują rozpo> częlą kuracyą. d) dla c h o r o b y p o r c e l a n o w ej 4 panienki. /t tych wszystkie uleczone.' Do nich należy i ta. która przez 14 miesięcy bez skutku wewnętrznie leczoną była, a już po 4 miesiącach ćwiczenia ciała gymnastyką zupełnie wyzdrowiała. Słabość jej porcelanowa przez to jeszcze pogorszoną była, iż co 3 łub 4 tygodnie w tak gwałtowny sen wpadała, że przez 4 do 5 dni z niego ocuconą być nie mogła. Ztąd wątła, blada, naderszała, leniwa- Wszystkie te dolegliwości szczęśliwie usuniętemi były. f*i dla słabości ogólnej 8 panienek") i chłopiec. Wszyscy uleczeni. j) dla sztywności 4 panienki i 2 chłopców, w summie 66. Tak więc z 66ciu zupełnie uleczonych było 32, znaczną ulgę znalazło 28, anieuleczonych było tylko 6. Stosunek ten jest nader korzystny i byłby wiele korzystniejszy, gdyby nie wiek i niekiedy niewylrwało.ść nie były na przeszkodzie; często bowiem szukały pomocy panienki 18letnie, a niektóre już \y 2 miesiącach uleczonemi być chciały. «wracamy więc uwagę na to, ze najlepszy czas Icuracyi w skrzywieniach jest rok życia 8 do 16 1 ze przynajmniej 3 kwartały kura<ya nie przerwanie trwać powinna. Co do porządku dziennego: zraria kąpią się. tuszuje lub obmyAHray) szukający pomory wedlug potrzeby albo' w domu, albo po za domem. Od 12tej do 1szej elektryzuje się, a wieczorem od 5tej do 7mej przechodzą ćwiczenia gymnastyczrie pod okiem pr j .eloionei sali. Przy lakiem urządzeniu mogę panienki szukać pomieszczenia po pensy->ch według upodobania rodziców i nie zaniedbuje niczego we względzie naukowym, gdy zwykle godziny szkolne wolne są od kuracyi. Gdy więc tyle już widocznych i pomyślnych skutków, które instytut ten na malej liczbie urzę«zcza>ących wywarł, mamy przed oczami, gdy jakeśmy W)żej powiedzieli, za miast męczarri, które dotychczas przy leczeniu cierpieli ci nieszczęśliwi, w sposób b> z porównania łatwiejszy i stosowni--jszy można za pobiedz i<h niedołęstwu, chciejiby korzyitaćz szlai hetnego zamiaru o dobro ogólne troskliwego ziomka, zwłaszcza, i- w miarę, jak będzie wzra>tala liczba partycypientów, tenże niezawodnie mając więcej środków ku wypełnianiu swego planu, będzie się starał instytut swój coraz bardziej doskonalić i pomnażać W potrzebne na ten cel instrumenta.

Poczta jaskółkami z góry Libanu.Pewien właściciel domu w Avignon, pod którego oknami już od kilkadziesiąt lat jaskółki maja schronienie, znalazł pod skrzydełkiem jednej z nicli przywiązaną karteczkę. Odwiązawszy takową, przeczytał następujące w języku francuzkiin wyrazy: »Mieszkam na górze Libanu, zowie się Franciszek liartlomiej Petit-Jean, jestem rodem z Olargues w departamencie Herault, przed trzydziestą laty o J ł «ściłcm moje ojczyznę dla składania 810** . fi £ r o D u Zbawiciela, i mam nadzieję, że na teni świętem miejscu, klórc sobie obrałem, życia dokonam, (idy ten bilecik dostanie się do TaK iakiego Chrześcijanina, upraszam, aby «a duszę Apjca Franciszka zmówił: Z d r ow a ś Maryja«nv v OBWIESZCZENIE. Bióra Komissarzy policyinych I f g o .1 I I g o i JV go cyrkułu z dniem dzisiejszym do budynku urzędowego Dyrektoryum policji (przy rogu Berlińskie) 1 Rycerskiej ulicy) przeniesione zojtaly, O czem publiczność niniejszem się uwiadomią. Poznań, dnia 2. Listopada 1842.

Królewskie Dyrektoryum Policyi,

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd Nad - Ziemiański w Poznaniu, Wydział I.

Dobra szlachfckie S ę d z i n o, z przyległościauii S ę d z i n k o i Z a l e s i e, w powiecie Szamotuiskim, oszacowane na 105,565 Tal. 12 sgr. 8 fen. wedle laxy, mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hypotreznym i warunkami w Registraturze, ma ą być dnia 1.1. Lutego 1843. przed południem o godzinie li tej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane. 1 Q7 .n 1). dnia 6. Licea 184? W na Anna 1 'oweUka, «mur Woy nowo dziedziczka, ma;ąc poruczone sobie urządzenie interesów pozostałości po zmarłym tej małżonku, ś. p. Manisławie Poweiskim , dawnym Uadj.ry Ziemstwa Pozn., uprasza wszystkich jej niewiadomych kredy torovy rzeczonej pozostałości o zgłoszenie się u niej samej w l'oznariiu, a w przypadku n «bytności jej w mieiscu tutelszem, u Radzcy Sprawie dliwości We i ł s l e d er, z dowodami swoich żądań, zaręczając niezwłoczne zaspokojenie należności przyzwoicie udowodnionych. Na« wzaiem taż W. Powelska uprasza każdego, od którego rzeczonej massie pozostałości ja kak' -lwiek należność przypada, o za pokolenie kwot winnych w przeciągu trzech miesięcy od dnia dzisiejszego radując dla uniknienia medyacyi sądowći. Poznań, dnia 3go listopada 1842.

Dominium li ę d I e wo po<J - tęssewem Sprzedaje znaczną ilość brzeziny do .sadzenia - kop c po sgr. 2. Fen. 6. Z nastaiącą por.» zimową, polecomy 1 'rześwietnej Publiczności nasz dobrze dobrany skład, obe mujący wszelkie gatunki win Reńskich, Francujkich, Węgierskich i prawdziwy eh szampańskich, jako to: Cliquot, Jaqueson (Verzenay, Bouzi), Duc dę Jrtontebello, de Willermont, Schreider, Lambrj, BolIinger, Wolbaum i Eisek i t. d., niemnIej różne gatunki rumu, jako też wszelkiego rodzaju towary cukiernicze i każdego czasu ciepłe i zimne potrawy; przyjmujemy oraz zamówienia na objady i wielkie ciepłe i zimne pasztety w domu i za domem i uskuteczniamy punktualnie, a to wszystko w najsłuszniejszych cenach. Poznań, dnia 4. Listopada 1812.

J. Uiovanoli Se Comp.

Mó*j znaczny s kła d r o z m a i t Y c h w y - rob ów blacharskich przeniosłem z ulicy Wrocławskiej na ulicę Wodną pod N r c ID * 8 . Polecam się łaskawym względom wysokiej szlachty i szanownej publiczności i przyrzekając naj umiar kowańs ze ceny i skorą usługę, spodziewam sie. źe udzielanem tui dotąd zaufaniem i na dal zaszczycanymbędę . Ludwik l'awlowiki, blacharz w Poznaniu, ulica Wodna Nr.28.

Polecając łaskawym względom towary strojowe i modne na ostatnim jarmarku Liuskim najstaranniej dobrane, oświadczam oraz, iź takie nadewszystko posiadam dobry wybór przednich Paryskich rękawiczek dla dam i mężczyzn, to samo kwiatów, sprowadziłam niemniej cotylko prawdziwą wódkę kolońską i Drezdeńską azokolatę parową. C Baumann, W rynku Nr. 94 na pierwszem piętrze.

Machiny gospodarcze najnowszego i naidogodnieiszego sposobu, jako to: znana naj zaszczytniej nadana pab-ntAm młockarnia, melchior do włóczki, k u t e o jednej kosie, Evensa o dwóch kosach, ł najnowsze o czterech kosach, r kutćmi kółkami nnżykowemi, f ianewkami rnosięinemi i wie orakićmi przyrządzeniami, S i e c z ki. młynki do robienia szroty i mąk i , rozmaitej wielkości, takie mac hin y do kr aj ani a i mi azgowania kartofli, angielskie I a s y d o s u s z e n i a i m a - chiny do tarcia »Iodu, ID ł Y n k i k o n n e , misternie toczone walce do oleju, najnowsze angielskie fi l u g l , reńskie przenośne o g n i s k a k u c h e n n e , młynki do chędożenia zboża l arfy, jako też pojedyncze CZe»ci machin 11. d.

są zawsze w zapasie i przedają się za najsłuszniejsze ceny; zamówienia na wszelkie tego wydziału tyczące się artykuły również jak naj lepiej są uskuteczniane u ill. J. Ephraim, A y Poznaniu, stary rynek Nr. 79., naprzeciw głównego udwachumachiny do krajania

Kompletnych kul (bi t} billardowycb już 'wprawdzie używanych, lecz zupełnie jeszcze dobrych, tanio nabyć można u J. biovanolego i Comp.

Poznań, dnia 4. Listopada 1842.

Sto« Termometru i Marometru, ora» kierunek wiatru w Poznaniu. Od dnia 25. Paźdz/do 4. Listopada.

Dzieli. S tan termometrii Ślini Wia tr.

na i niższ y I na i w?t»».4 barometru 25. Paźdz + 2,8 0 + 9,2 0 28 * O, l. Polud. » 26. » 1,0 0 + 10,1» ' 28 * 2,0« dto.

27. 0,1 0 + 9,6 0 n. 11,4. dto.

28. 1,8 0 + 8,2 0 27. 11,5 . dto.

29. * 1,r + 8,7 0 27 2 1 O , 4 . dto.

30. 2,4 0 + 7,8 0 11,27 dtu 31. » + 0,8 0 + 6,7 0 27 « 10,4 ijZachód.

1. Listop . + 2,3 0 + 5,9 0 127 8,0. dlo.

+ 0,8 0 + 4,8 0 1-27 8,8. dto.

2. 0,2 0 + 3,1 0 127 » 9,2 <<1 Póln. t.

3. * 4. + 2,0 0 27 » 10,4 -. 1 dto.

Kurs giełdy HerlińskłeJ» Dnia 3. Listopada 1842.

WitSJff

StoI P» prC. 9i 4

Qbligi długu skarbowego . *) Pr. ang. obligacje 1830. , Obligi premiów handlu morek.

Obligi Kurmarchii Berlińskie oblig. miejskie *) 'Gdańskie dno w T.

Zachodnio · Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego dito dito dilo "Wschodnio - Pr. listy zast.

Kur- i Aowomarch. dito

Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei dito

Akcje Berlińsko- Poczdamskiej 5 dito akcje a prioris 4 Magdebursko. Lipskiej rdito akcje a prioris. 4 Berlińsko- Aubattskiej dilo akcje a prioris Diisseldorf. · Elberfcld.

dito akcje a priorisdito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Frankfurt.

Inne monety złote po 5 tal, 1 - Diseonto -

Aa nr. kurant IIUl>IŁ'- I gotowirami 1 zną.

Słj t}¥ loiy »024, 48 102 J r 103 Y 1024

103Y 102loiy

102Y 103Y

123y 102' r 121'f 102 i103Y - 55V 92 79

MK Vi 9Y 21

») Xivpąjicy wyiugridzi ni Oitny dni» 2. 8tyttni» 184».

ku;on 'A« f roc«u<*.

« 1 4 84 31, ; , 3' ,

1<0 102 V

<103 5 4 5 4 5

104 A 103 56Y 96V 101

13Y 10 1 f 3