GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.06.06 Nr129

Czas czytania: ok. 17 min.

VVielkiego

Xiestwa POZIANSKIEGO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannomki.

JW1%@.

W Piątek dnia 6. Czerwca.

184«.

Wiadomości kraj owe.

Z Berlina. - Podług podania pism publicznych mąją nad fortylikacyami na naszej wschodniej granicy czynniej niż kiedykolwiek w tym roku pracować. Jakie bądź powody przyczyniły się do nowych oszańcowań na tej jeszcze bardzo bezbronućj stronie Niemiec, możemy jednakże o lem być przekonani, że odtąd postanowiono bronić jak najusilniej wschodnich owych krajów przeciw napaści nieprzyjacielskiej . Od czasu jak Prusy zostały mocarstwem pierwszego rzędu, postanowienie to nieokazalo się nigdy jeszcze w czynie. - Fryderyk wielki zupełnie bez oporu oddał Królestwo pruskie, odłączone od Marchii prowiucyami polskiemi, w ręce nieprzyjaciół i później nawet po utworzeniu już Prus zachodnich osądził obronę ważkiego i naprzód wysuniętego, z trzech zaś stron na nieprzyjacielskie napady .wystawionego kraju, w czasie wojny za rzecz niepodobną. Umacniając jak uajtroskliwiej twierdze środkowych prowiucyi, nic prawie nieuczyił na obronę Prus wschoduich. Od tego czasu zmieniły się zupełnie stosunki. Przez wcielenie prowincyi poznańskiej odciętym został ów klin obcego kraju wnikający aż do jądra monarchii. Zmniejszenie granicy i częściowe zaokrąglenie kraju ułatwiło znacznie obronę; lecz co jest rzeczą najgłówniejszą, przez wprowadzenie landwery rozwinęła się w pojedynczychprowincyach taka siła obronna, iz sama przez się podaje najpewniejszą rękojmię zachowania prowiucyi przeciw zamachom nieprzyjacielskim. Aby jednakże ta siła, rozproszona we wszystkich obrębach życia obywatelskiego, mogła się skupić, w razie potrzeby, uorganizować się w najdalszych swych rozczfonkach i zlać się w spójnię jedności, nieodzownym zdają się być warunkiem nadgraniczne twierdze. Napoleon mógł z ogromem swego wojska nietroszcząc się i niewstrzj'raauy nigdzie przejść pod murami miast, gdyż małe stosunkowo załogi niebyły w stanie w swem odosobnieniu zagrozić ani z tyłu, ani z boku pochodu jego. Fortece podług nowych systemów wystawione nie są już punktami tu i owdzie rzuconemi, na których kilka pułków umieszczono, aby jakąś linię obronną zakryły, przy których zaś zostawienie kilku pułków nieprzyjacielskich wystarcza do dalszego pochodu wojska; przeciwnie owe rozległe szańców obręby z swe'mi niezmieme'mi magazynami i arsenałami, jak to widzimy w Paryżu, Królewcu, Poznaniu i w nowych fortyfikacyach Szczecina, są wiclkiemi oszańcowauemi obozami wojennenii, w których wojska zbierać się mogą, zaopatrzyć i uzbroić, z których wyprowadzać je można do walki i w których, w razie porażki, zjednoczyć się mogą, i świeżych sił nabrawszy, w pole wystąpić. Takich twierdz wojsko nieprzyjacielskie pominąć nie może, gdyż zostawiłoby w wszelkie potrzeby, świeżą całkiem, któraby w działaniu swem zabezpieczona mogła korzystnie napaść na nieprzyjaciela ogołoconego z wszelkich zasobów . Jeśli więc rozpocznie się oblężenie twierdz silnie bronionych, w tedy odleglejsze prowineye będą miały czasu dosyć do zebrania sił swoich; a gdyby nawet twierdza zajęła została, nimby posiłki przybyły, w tedy nieprzyjaciel w dalszym pochodzie znajdzie inuą obronną linię, któraby się tymczasem dobrze uzbroić i ustanowić mogła. Z B e r l i n a, dnia 26. Maja.

(Gaz. Kolonska.) - Artykuł widocznie urzędowy Gazety Powszechnej Pruskiej potwierdza doniesione już dawniej rozpoczęcie śledzwa dotyczącego z b r o d n i s t a n u przeciw pewnej liczbie uczestników w związku tajnym, wykrytym w dolinie Hirschbergskiej. Wszelkie .więc powątpiewania w przedmiocie tym ustały.

My możemy obecnie ów artykuł Gaz. Powsz.

Pruskiej tern jeszcze dodatkiem uzupełnić, że po długich czynnościach scrutinialnych królewski Sąd Najwyższy (Kammergericht) obecnie też przeciw więzionemu fabrykantowi papieru Schl6ffel formalne śledztwo kryminalne o z b r o d n i ę s t a n u uchwalił i rozpoczął. W y - padek takowy usprawiedliwia naturalnie nakazane przez Rejencyją j..ignicką policyjne badanie pomieszkania wspomuionego Schloffela, Postanowienie ministcryalne, w skutek którego tak nazwane o b y wat e l s k i e t o war z y - s t w o w Królewcu zostało przytłumione, przez ordonans gabinetowy z d. 16. Maja r. b. za z u p e ł n i e s ł u s z n e i s p r a w i e d l i w e uznauem zostało; J K. M. podaną przez obywatelstwo Królewieckie petycyę o zniesienie owego postanowienia odrzucił. - Tutejsi deputowani Sejmowi władzom miejskim z wypadku podanych od miasta petycyi sprawozdanie złożyli; petycyi dotyczącej jawuości posiedzeń Reprezentantów miasta nie przyjęto. Reprezentanci miasta chcą więc teraz innych użyć kroków, aby celu swego dopiąć. - Odprawy Sejmowe wyjdą w kierunku i duchu takim, który nadzieje tych, co się przeobrażenia obecnych stosunków stanowych i zasad administracyjnych spodziewali, zupełnie zniweczy. - Oczekiwania tych, którzy pomyślnego zakończenia sprawy dotyczącej cła sundowego spodziewali się, na niczem spełzną. Bez użycia energicznych kroków przeciw handlowi duńskiemu, nieprzyjmującemu żadnego słusznego wynagrodzenia, związek celny Niemiecki zamiaru swego osiągnąć nie może. I nasz poseł w kopenhadze.

Pan de Srhouh, nic w (@ni zmienić nie zdoła, skoro się Dania nie przejmie przekonaniem, że ISiemcy interesa swoje dzielniej popierać umieją. - Żadnemu z officerów pruskich nie pozwolono uczestniczyć w tym roku w wyprawie Kaukaskiej. - Z P r u s z a c h o d n i c h donosi nam gazeta wrocławska: Zdaje się jak gdyby prowineya nasza miała być odgłosem zmian religijnych, które się w Szląsku najpierw odezwały. Kto tylko choć powierzchownie zna tutejsze stosunki, nie może się nadtćm bardzo zadziwić. Przejście proboszcza G r a b o w s k i e g o w Althausen przy Chełmnie do nowej wiary, zjedna zapewne znaczną tutaj wzięlość sprawie reformatorów. Pan Grabowski jest bowiem człowiekiem, którego życie moralne jest całkiem czyste i bez skazy najamjejszej, a przylem należy on do naszych uajbieglejszyrh teologów. Jako kaznodzieja potrafił sobie także zasłużyć na powszechną pochwalę. Pan Grabowski takowe krewnym swoim i przyjaciołom przesłał pożegnanie: »Mili bracia i wszyscy, którzyście mnie zawsze kochali! Wiecie już zapewne lub leż niezadługo dowiecie się z dzienników, iż moją posadę, proboszcza w Althausen dobrowolnie i całkiem z własnego popędu opuściłem i wystąpiłem jako stronnik kościoła niemiecko katolickiego. Tysiące klątw i exkoinunik po wszystkich kościołach katolickich potwierdzą wam to wyraźniej jeszcze, ale proszę was niedolączajcie przynajmniej do nich waszych klątew, byłoby to bowiem wielką dla mnie przykrością. Szarpało to serce moje i odbierało mi wszystką spokojność, ile kroć razy pomyślałem o tem, co to ci ludzie z owej lak łagodnej religii w poslępie czasu zrobili. Ow boski przyjaciel wszystkich ludzi rozkazał: »dzieci kochajcie się nawzajem!« Mówi on, »polem was poznam, iż uczniami moimi jesteście, jeśli się miłować będziecie,« a my mówim: »potem B Ó g p o z n a l u dz i, że się katolikami nazwali!« - Olóż palrzcie: ja, który wczoraj miałem jeszcze probostwo, którego mi zazdroszczono, a w niem moją 73letnią matkę potrzebującą mej opieki, ja, który większą miałem wygodę niżli wy, - patrzcie, olóź w te'j chwili siedzę w Plutowie u przyjaznego człowieka, którego dawnie'j nigdy niewidziałem, a człowiek ten, sam nie bogaty, przyjął mnie uietylko z jak najszczerszą, pełną miłości przyjaźnią, ale mnie jeszcze w potrzebną odzież zaopatrzył! Czyby niebyło w rzeczy samej oburzajare'm, człowieka tego, który ma inną wiarę, niezaś katolicką, potępić? Czyż nareszcie owo nie myślałem o lem od dzieciństwa, od czasu, w którym myśleć zacząłem; kościół katolicki krokiem naprzód niepostąpi, teraz więc muszę się połączyć z ludźmi, którzy starają się urzeczywistnić owo zdanie Chrystusa, zdanie zasadnicze pisma świętego i wszystkich proroków. - Nie troszczcie się także o utrzymanie moje; tyle zawsze jeszcze mieć będę, abym mógł starą matkę moją wyżywić, jak dotychczas czyniłem. A czy wiecie czemu? gdyż wystąpję na dobro i na zbawienie ludzkości, dla tego też myśląca ludzkość da mi sposób do utrzymania i niepozwoli na to, abym z głodu umarł. Niewiem jeszcze dokąd mam się udać; lecz czy na północ lub na południe, czy na wschód lub zachód pój dę, wszędzie znajdę ludzi prawych, myślących i wiem, że mnie przyjmą jak brata, i właśnie dla tego, że to wiem, opuściłem domi dobytek i wziąłem Boga za przewodnika; Niesmućcie się więc dla tego, lecz dziękujcie Bogu, który mi dał tyle odwagi, iż mogę walczyć za prawdę i prawo i odrzucić kawałek chleba. Niechcę inaczej, niemogę inaczej i nie pOWInIenem inaczej.« - Zachowajcie mnie w miłej pamięci wasze'j i nie klnijcie mi. Wkrótce więcej do was pisać będę; zaąd? tego sam jeszcze nie wiem. P łutowo, dn, 18. Maja 1845. Wasz G r a b o w S K i, ksiądz katolicki.«

Wiadomości zagraniczDe.

Polska.

Z Warszawy, d. 2. Czerwca. JO.książę N amiestnik wczoraj wrócił do W 7 arszawy.

Francya.

Z p a ryż a, dnia 28. Maja.

N a wczorajszćm (d. 27.) posiedzeniu Izby Deputowanych, po przyjęciu projektu prawa, tyczącego się wystawienia pałacu ministerstwa spraw zagranicznych na gruncie między R u e d e l' u n i v e r s i t e i o u a i d ' O r s a y, - budynku dla administracji st<;plowe'j na gruncie byłego klasztoru des petits Peres - i archiwu dla izby obrachunkowej na gruncie w R u e de L i II e, zajęto się poprawioną przez Izbę Parów ustawą o policji koleji żelaznych. Dyskussja rozpoczyna się względem poprawionego przez Izbę Parów artykułu 5go, tyczącego się budynków, mogących być w bliskości koleji żelaznych stawianemu Kommissja Izby Deputowanych poprawia z swej strony artykuł 5ly Izby Parów. Rozdano dziś także sprawozdanie Pana Haussonville o projekcie prawa tyczącym się zaprowadzenia wolnych robotnikówpo osadach francuzkich. Kommissja proponuje uchwalenie kredytu 930,000 fr. zamiast żądanych 600,000; summa 300,000 fr. posłużyć ma na założenie posad gospodarskich, jako warsztatów roboczych i karnych. Admirał Ha melin posłany był do Otaheili dla uprzątnienia zachodzących trudności, wsadzenia znowu Królowej Pom ar eh na troa i przywrócenia protektoratu Francji w sposo« bie zawartej na początku umowie odpowiadającym. N apróżuo stara! się Admirał o pozyskanie ucha Królowej, aby jej ustnie złożyć dowody osobistych uczuć rządu; Królowa niechciała Z nim inaczej mówić, jak tylko w przytomości Admirała angielskiego. Użył tedy Admirał ostatnich środków: ogłosił Królowę za pozbawioną nanowo wraz z potomkami tronu, zaprowadził rząd tymczasowy pod wodzą, rodackiego naczelnika nazwiskiem Toti, poczem powróci! do Va l p a r a i s o . Zamiast więc przywrócenia pokoju na wyspach towarzyskich, zapewne wybuchnie teraz nowa wojna domowa. N ajgorsza, iż rząd francuzki niemoźe się teraz cofnąć, bez ściągnienia na siebie zarzutu słabości i zgotowania sobie nowych z strony Izb trudności.

Podobno między Ministrem wojny i Marszalkiem B u g e a u d wielkie panują nieporozumienia, nie o to, iż pierwszy nie dotrzymał przyrzeczonego zrazu zezwolenia na zamierzoną przez Marszałka B ug e a u d wielką wyprawę przeciw Kabylom. Marszałek Soult niechciał, wbrew życzeniom Rugeauda, posłać cywilnego gubernatora do jego boku do Algiery eny i dla tego postano<<i!, mianować trzech cywilnych sprawozdawców, którzyby obrabiali przygotowawczo wszystkie ściśle do wydziału administracyjnego należące rzeczy. Ale B u g e a u d roial przeciw temu rozporządzeuiu, mianowicie przeciw agentom, których chciano obrać, na serio protestować i nawet oświadczyć piórem Ministrowi wojny, iż złoży dowództwo, jeżeliby, pomimo to, chciał Minister na swoim postawić. Rzecz te'in niesmacznie jsza dla Ministra wojny, że kommissja budżclowa Izby Deputowanych zdanie Marszalka Bugeaud podziela i sałarję dla owych ukarlowanych trzech agentów odmówiła. - Onegdaj francuska akademja umiejętności odbyła swoje publiczne coroczne posiedzenie. Pan de Remusat, prezes, odczytał sprawozdanie o skutku zadań na premia. Przyznano tylko jedno premium w tym roku, niejakiemu panu Willin za traktat o filozofii niemieckiej. N a rok następny sekcja filozoficzna przedsta 4848: Krytyczne studja nad filozofiją scholastyczna. Wydział moralny powtarza na rok 1846. poprzednie swoje, dotąd nierozwiązane, zadanie: Rozbiór wpływu, jaki postęp i zamiłowanie w niaterjalnym dobrym bycie wywiera na moralność w ogóle ludu, i podaje jeszcze drugie zadanie: Rozbiór i porównanie moralnego stanu rolników i robotników fabrycznych. Wydział prawodawczy przedstawia na rok 4846: O powstaniu tak zwanej actio po ssessoria i jej wpływu na slraź i opiekę własności; a na 1847: Przedstawienie rozmaitych zmian w stosunkach rodzinnych we Francji od naj dawniej szych czasów aż do dni naszych. Wydział ckonomji politycznej na 1846: Umiejętne i doświadczalne ugruntowanie praw, które mąją stanowić o stosunku pomiędzy obiegiem papierowych a metalowych pieniędzy, jeżeli państwo ma używać wszystkich korzyści kredytu, nie lękając się jego nadużycia; a na 4847 : Rozbiór przez porównawczą analizę zasad i rozważenie faktów historycznych, jaki wpływ wywarło rozwinięcie szkoły fizjokratyczuej na bieg i rozwinięcie ekonomji politycznej i na ogólną administrację finansów, przemysłu i handlu w państwie. Tsie rozwiązane przeszłoroczne zadania są: ustanowienie faktów ogólnych, urządzających stosunki pomiędzy pracą a zapłatą i przyle'in objaśnienie ich wahania się; powtarza się na rok 1847. Historyczno filozoficzny wydział: powtarza na rok 4847. także nie rozwiązane zadanie; Przedstawienie sposobu jakim władza monarchów kształciła się i wyrabiała, od Filipa Augusta cło Ludwika XIV. wyłącznie, wykaz jej postępu; wskazanie tego, co zajęła od systematu feudalnego, w czem od niego odstąpiła i czem to odstąpienie zastąpiła. Oprócz tego na rok 1848. pozostało zadanie: Dowieść jak postępy prawodawstwa kryminalnego w karaniu przewinień co do osób i własności, wykazują i towarzyszą postępom cywilizacji od najdawniejszych i najdzikszych aż do najbardziej moralnie ukształconych ludów. ISakoniec jako zadanie na pięcioletnie, 5000 fr. wynoszące, premium Barona Beaujour ułożono: Krytyczny rozbiór systcmatu wychowania i kształcenia przez Pestalozzego wynalezionego, szczegoluiej w jego stosunkach do dobra i moralności klass ubogich.

Anglia.

z Londynu, dnia 28. Maja. Biskupi katoliccy irlandzcy zgromadzeni w Dublinie uchwalili na zebraniu swojom dn. 23,

t, m. stanowcze postanowienie względem zamiaru rządowego założenia trzech nowych zakładów uniwersyteckich dla Irlaudji; postanowienie to jest przeciwuem wnioskowi ministeryalnemu. Duchowieństwo uważa ten plan za nie podobny do przyjęcia tak pod względem religji jako też moralności uczniów katolickich i opiera ten swój wyrok osobliwie na uiedozorowaniu uczniów i na wyborze professorów fakultetu teologicznego nie przez biskupów, lecz przez rząd. Biskupi następujący o tein manifest przesłali lordowi namiesluikowi lrlandyi, lordowi Heytesbury; Rzymsko katoliccy arcybiskupi i biskupi lrlandyi nakłaniają się, pod stósownemi i rozsądnemi waruukami, działać wspólnie z rządem i ciałem prawodawczem Jej Królewskiej Mości w celu rozszerzenia systemu wychowania uniwersyteckiego w Irlaudji. Stanowisko obecnej ludności Irlandji okazuje oczywiście, że znaczna większość uczących się, którzy do średniego stanu należą, jest rzymsko-katolicka, dla tego też niżej podpisani, jako ich duchowni pasterze, uważają (o za swój konieczny obowiązek, o ile mogą, najskuteczniejsze środki ku zabespieczeniu wiary i moralności uczących się zapewnić. Niżej podpisani sądzą zate'm, że stosowna liczba professorów i innych urzędników w nowych zakładach powinna być rzymsko- katolicką, że moralne ich życie powinuo być dowiedzione zaświadczeniami ich prałatów, jako leż że wszyscy urzędnicy nowych zakładów powinni być mianowani przez radę administracyjną, której członkowie składaliby się z prałatów rzymsko katolickich tej prowincyi, w której kollegium ma być założone. Uczniowie rzymsko katoliccy niemogbby słuchać wykładu historyi, logiki, metafizyki, filozofii moralnej, geologii lub anatomii, nie narażając swej wiary i swej moralności na wielkie niebespieczeństwo, chyba żeby professor rzymsko katolicki miał sobie poruczouą naukę tych przedmiotów. Gdyby którykolwiek przełożony, wice-przełożony, professor lub urzędnik miał być przekonanym przez radę administracyjną, iż chciał podkopać wiarę lub szkodzić moralności którego kolwiek z Uczniów, wtedy rada administracyjna powinna mieć prawo oddalenia go niezwłocznie. Ponieważ uczniowie niemają mieszkać w nowych kollegiach, przeto niżej podpisani są tego zdania, żeby wyznnezonym został kapelan rzymsko-katolicki, któryby miał opiekę nad moralnością i rełigijnein wykształceniem rzymsko-katolickich uczniów, aby jego umieszczenie z odpowiednią płacą zależą by tenże sam prałat miał zupełne prawo oddalenia tegoż kapelana z jego posady. (Podpisano w imieniu zgromadzenia.) f Dr. M u r r a y . Niderlandy.

Z Haagi dnia 27. Maja. - Na wczorajsze'm posiedzeniu drogiej Izby walnych Stanów zaczęły się ogólne rozprawy nad ułożonym przez dziewięciu członków Izby projektem rozpatrzenia prawa węgielnego. Było kilku Ministrów na posiedzeniu. Proponenci w liczbie dziewięciu, zasiedli miejsca, jeden pTzy drugim. Dziesięciu członków zabierało glosy. Wszyscy ronie'j wiecej uznawali potrzebę poprawienia tego prawa, i wszyscy wynurzali życzenie, iżby te propozycje od tronu były wyszły. Czterej z tych dziesięciu mówców zdawali się chcieć z lej przyczyny odrzucić wszystkie propozycje. Tylko jeden z proponentów na to odpowiedział.

Mówiło jeszcze pięciu członków, którzy propozycje uznali, acz warunkowego, godnemi być przyjęcia, tak iż liczba będących za rozpatrzeniem prawa człouków czternastu wynosi. Bozprawy bardzo ważne; dowodzą one, jak mocno członkowie czuja potrzebę rewizji. Spodziewają się oni w wi<;kszej części, iż przy glosowaniu rząd z swojego prawa początkowania użytek robiąc propozycje do rozpatrzenia prawa uczyni. Hiszpania.

Z M a d ryt u, dn. 21. Maja.

Tutejsze figury dyplomatyczne mniemają, iż żaden z podanych w kouwencji papieskiej warunków nieubliża prawom rządu hiszpańskiego, ani uiestawia takich trudności, którycliby nieinożna uprzątnąć na drodze dalszych negocyacyj. T e, chcąc aby odpowiedziały słusznym obydwóch slron domaganiom, miisianoby oczywiście prowadzić dalej z wielką przezornością i tęgą wolą i uiebrać się znowu do nich w tym samym duchu, który im dotychczasowy dał kieruuek. Rzecz jasna, iż Ministrowie działali z przypuszczeniem, jakie w wysokim stopniu Z własnego czerpali uczucia, że przedmiot najważniejszej i najtrudniejszej negocjacji, której jeszcze zbywało na pierwszej podstawie, potrafią obrobić i uporządkować, jak wątek dramatu, stosownie do celów poetycznych l\ęka poelyczna, kierująca w porę sprawami zngranicznemi Hiszpauji, nieogarnąwszy samowładnie wątku, obliczyła tylko skutki teatralne, jakie wyniknąć miały z podpisania w dniu urodzin dostojnej pokutnicy konkordatu, który jeszcze na pierwszych niebył oparty podstawach,

z tak mało prakfykowanej galanterji głowy kościoła i - z szumnej mowy, którą Królowa (ak niespodziane zdarzenie, które tylko poetycznym duchem obdarzeni animusze przewidzieć mogli, - posiedzenia Kortezów zamknąć miała. Teraz z całego tego widowiska figa. Wiązanie urodziune przy dąsach w kąt teraz poszło, a Królowej uiepozostaje, jak tylko powiedzieć Kortezom na pożegnanie, ażeby się lepszą pocieszali przyszłością. Być to więc może, iż w pierwszej chwili zadraśnione m zostało samolubstwo Ministrów, ale nadzieja w garnku, iż się upamiętają i pojmą, że niełatwo rozpoczynać negocyacje polityczne położeniem ullymatu, i że pewne, właściwe inowie kancellaryjuej dwora papieskiego wyrazy niesą pono zdolne, naruszyć dostojności i praw Jej Katolickiej Mci. Przyznał to i pan Martinez de la Rosa, oświadczywszy na onegdajszćm posiedzeniu Kongressu, iż ani dostojeństwo ani prawa narodu lub tronu niesą nadesłaną konwencją dotknięte. Ministrom te'in bardziej życzyć należy spokojnego tonu, im mniej go mąją polityczni ich zwolennicy, - slronuictwo umiarkowanych. Groźliwe, namiętne piórowe wycieczki tych, ichmościów przeciw stolicy papieskiej, i gwałtowne środki, do których starają się poduszczać ministrów, budzą domysł, iż przychylne ko-' ściołowi uczucia, których, w odwrotnym stosunku do stronnictwa górą c o kąpany eh, udawali być wyznawcami, miały tylko samolubstwu i prywacie służyć za maszkarę..- Wątpią, bardzo, iżby Ministrowie odwołali pana CastilloyAyensa; ileże krok ten na samem rozpoczęciu negocjacji tylkoby powstrzymał śpieszniejszy postęp rzeczy, a położenie nowego pełnomocnika stałoby się może zbyt (rudnem. Miał nawet Kardynał L a m brus c hin i, zanim pan Castillo podpisał konwencję, zapytać się tegoż, czy się kto w Hiszpanji nieurazi tym lub owAm artykułem, i odebrać od tego dyplo mat y odpowiedź, która te wątpliwości całkiem usunęła. -Słychać, iż pan Castillo doniósł w ostatnich swoich depeszach, iż w przeznaczonym dla KroIowej Krystyny pakiecie znajduje się własnoręczny list Ojca Ś. do Królowej I z a b e II i . Podobno Ministrowie chcieli ten list czytać, ale Królowa matka na to niezezwoliła.

W i e c z ó r . - N ad wszelkie spodziewanie miał dziś kongres publiczne posiedzenie. Żadnego na niem Minislra. Deputowany Fernandez de la Hor oświadczył, iżby to za późno było, występować z interpellacją do Rządu, lecz, żeKortezowie pociągną Ministrów zgrabne prowadzenie z Rzymem negocyacyj. W tym samym duchu, lecz w zapęduiejszych wyrazach, mówił pan O r e n s e, i kiedy zawołał, ażeby zapisać w dyarjuszu, iż kongres z najiviekszein zadziwieniem uważał nieprzytom - ność Ministrów na dzisiejszein zebraniu, większość członków przechylnie się za jego żądaniem oświadczyła. Prezydujący wezwał do porządku isolwowal sessję. Wyszedłszy Deputowani z sali spotkali się na schodach z wszystkimi Ministrami, którzy bardzo kiwali głowami, że już po sesji. Jutro, w dzień Bożego-Ciała, pójdzie pierwszy raz rządząca Królowa pieszo z dworem swoim za uroczystą process Ją, która się odbędzie po głównych stolicy ulicach. Z d n i a 23. M aj a .

Dzisiaj po południu Królowa osobiście z zwykłemi obrządkami zamknęła posiedzenia Stanów w sali kongressu. Oddawała w mowie swe'} zastępcom narodu największe pochwały, mianowicie gotowości ich, z jaką wszelkim przez rząd podawanym wnioskom odpowiadali. [qaturaluie o tej okoliczności, iż wierne Stany kraju przed kilku dniami na burzliwe'm zgromadzeniu ministrom obwieścić chciały, iż żałują że im zawierzały, uie wspomina. Reformę konstytucji wielbi jako największe dzieło przez Stany wraz z rządem dokonane.

D o p i s . - Właśnie przed odejściem poczty wychodzi dodatek do G a c e t a z dekretem daty dzisiejszej, obejmującym saukcyę królewską zreformowanej konslyturyi.

Wiochy Z Rzym u, dnia 20. Maja.

Przeznaczeni do Mnichowa (Monachium) I Madrytu N uncjuszowie apostolscy, M o r ic h i u i i B r u n e II i , wyjadą stąd na początku przyszłego miesiąca. Słychać, iż rząd ma zamiar zniżyć cło wchodowe na różne towary i niejeden uważa środek za zwiastuna traktatu handlowego i żegluzuego z Francją. Z Neapolu, dnia 20. Maja.

W miasteczku Terłizzi, niedaleko Bari, zaszły zaburzenia, które tu wielkie sprawiły wrażenie. Słychać, że powodem ich był obraz Najśw. Panny; pospólstwo z duchowieństwem ścierało się i jednego księdza zabito. Sam Biskup z wielką biedą tylko życie swe ocalił. Minister policyi użył naj surowszych środków dla uśmierzenia tych rozruchów. (Gaz. Powsz. Auszb.)

Węgr y.

Z P e s z t u, dnia 24. Maja.

Znowu z wielu komitatów dochodzą nas zasmucające wieści o krwawych bezprawiach zda-, rzających się przy wyborach, przedsiębranych przez różne strouictwa przed właściwą »restauracyą« magistratu komitalowego. W komitacie trenczynskim przyszło już do z a bój s t w a i stoczą tam zapewne formalną bitwę elekcyjną. Głównym wichrzycielem jest tam jakiś Pau de Ul I m a n n, który się o najwyższą godność w komitacie, to jest o godność Wicehrabiostwa (Vicegespansamt) uBiega. Był on niegdyś żydem i szlachectwo kupnem nabył; będąc synem najbogatszego bankiera w Peszcie popisuje on się wraz z swemi dziewięciu także na godność szlachectwa wyuiesionćmi braćmi z potęgą pieniędzy swoich.- Whonthskim komitacie trzeba było wezwać pomocy wojska, aby porządek, przywrócić. "'nawet w Peszcie, wobliczu «łada najwyższych i całej intelligencyi narodowej najbrutaluiejsze sceny i szkaradne zabiegi zakłócały czynność wyborową. Przytłumienie bezprawi wyborowych było już w liczbie propozycyi królewskich ostatniego sejmu i obradowano nad niem dokładnie na posiedzeniach cyrkularnych, tak dalece iżby się dziwić należało, że się podo bne bezprawia i zabiegi ciągle powtarzają, Ale mocy prawodawczej szlachty niższej nie tyle w Izbie stanów jak raczej w kongregacyach komitatowych szukać należy, ale w tych kongregacyach cała szlachta, nawet d r o b n a w niczem od pospólstwa się nie różniąca udział miewa, a ta właśnie mniema, że w tych burdach i w junakeryi cale swoje szlacheckie dostojeństwo okazać może.

T e x a s.

Dziennik niemiecki We z e r Zeitung" obejmuje wiadomości zGalvestouu do 3. Kwietnia o stanie kwesiji wcielenia. Francuski i angielski sprawujący interesa, którzy po odebraniu ostatnich depeszy z J amaiki razem jak naj spieszniej ruszyli do prezydenta Anson J 0nes i do Washingtonu, już tu wrócili, a dobrze zawiadomione osoby zapewniają, że ich usiłowania, by wstrzymać przyłączenie Texas, powiodły się. Zdaje się, że Texas wcale nie przyłączy się do Stanów Zjednoczonych. Wkrótce po ich wyjeździe ruszył za niemi tutejszy sprawujący interesa amerykańskie, zapewne by wpływ działania angielskiego zniweczyć. Ale nim przybył, już w Washingtonie układy zostały ukończonemi. Obaj pełniący interesa porozumieli się z prezydentem i generałem Huston, znanym pizeciwuikiem wcielę Aiiglija gotowa jest zaręczyć niezależność Texas i przyjąć na siebie dług tej Rptej, byle tylko ta Rpta zaniechała związku z Stanami Zjednoczouemi i przywóz angielskich towarów postawiła na stopnie równej z najbardziej faworyzowauemi mocarstwami. Widać z tego, ze Anglija dla samych widoków handlowych nie chce pozwolić na to przyłączenie, albowiem bez zapewnienia jakiegoś co raz wzrastający przemysł Stanów Zjednoczonych wypędzi z tamtąd niezawodnie wyroby angielskie; oprócz tego Anglija ze względu na wywóz materji nieobrobionych pragnie uczynić Texas współzawodniczką Stanów, by nie być zależną od tych ostatnich, co do wywozu bawełny n. p. którą głównie fabryki angielskie z Stanów Zjednoczonych się zaopatrują. Do tego przydać jeszcze należy polityczne względy, które nie tylko dla Anglji są waźnemi, albowiem wiele mocarstw europejskich pragnie wstrzymać wzrost potęgi Stanów Zjednoczonych i ich chęć rozszerzeuia swych granic, a tamą ważną byłaby ku temu niezależność T exas, która siać by się musiała wówczas bardzo ważnym strategicznym punkiem dla Anglji. - Dla tego dziwić się nie można, że Anglija gotowa jest ponieść wszystkie ofiary, byle tylko przeszkodzić połączeniu Texas % Stanami Zjednoczouemi.

Rozmaite wiadomości.

(N odesłano.) Ze jarmark na wełnę i wersura świętojańska nadchodzą, poznać to już można po rozmaitych .wystawach wyrobów i sztuk pięknych, które uwagę naszą na siebie zwracać mają. Pomiędzy ostatnieuii zajmują jedno z pierwszych miejsc zaszczytnie znane automaty Pana Tschugguialla, które wszędzie z oklaskami przyjinowaue były, jak się o tein już od wielu lat przekonać można z gazet rozmaitych. Albowiem małe te figurki wykonywają prawdziwie nadzwyczajne rzeczy i ledwie pojąć zdołamy, jak mechanizm sztuczny dokazać tego potrafił. Artysty Pana Tsch u g gm a I la wykonywają wszystko, co afISz obiecuje, i dla tego też możemy szanownej publiczuości polecić śmiało te automaty, zwłaszcza, że i upiększeniu lokalu i dekoracye nic do życzenia nie pozostawiają. G. W r o c ł a w, d. 3. Czerwca. - Pan Antoni P a ry s znakomity skrzypek, dał się fu słyszeć po dwakroć z wielkiem zadowolnieniem znawców, i licznie zgromadzonej publiczności. - Recenzenci niemieccy tak w tutejszych, jaki w Berlińskich pismnch przysądzili P, Parysowi niepospolite miejsce pomiędij* najsławniejszemi artystami epoki. - Znana jest ich bezstronność i sąd surowy względem cudzoziemców, przeto ich zdanie P. Parysa obok Vieuxtana i Berjola klassyfikujące, wiele każe Irzymać o talencie tego artysty- Precyzyja gry Pana Parysa i biegłość w używaniu smyczka jest niezrównaną.Melodyjność jego śpiewów na skrzypcach ai do głębi serca przejmuje « -

Uwiadomienie teatralne.

Dziś w Piątek dnia 6 Czerwca Towarzystwo artystów z Krakowa przedstawi komedyą w 4. aktach wierzem napisaną przez Alex. Hr. Fredra p. t. : Zemsta.

Pan Anton Paris przybył do Poznauia i da koncert w S o b o t ę dnia 7. Czerwca, co bliżej przez afisze oznaczone będzie. Biletów po 4 Złt. dostać można w księgarni PP. N. Kamieńskiego i Spółki a przy kasie po Talarze. W sobotę dnia 7, i w niedzielę «IM. . nI. I». Koncert na s rzy cach i ar fuch W Szelągu. P k o godzinie 5tej z południa. Vyiiijscie podług upodobania. Celem utworzenia sali handlowej w Poznaniu, odbędzie się w lokalu ratusznym nad wagą miejską dnia 9. Czerwca r. b. o godzinie 3ciej z południa walne zebranie, na którem Komitet istniejący zda sprawę z odebranego polecenia. Odnosząc się do powyższego ogłoszenia, zapraszają się na wyznaczone walne zebranie : a) wszyscy którzy do towarzystwa przystąpili, b ) rolnicy, c) wszyscy kupcy, którzy do Lit. A. podatku procederowego należą. Dama posiadająca języki traucuzki i niemiecki, która też zdalną jest do udzielenia lekcji w języku angielskim, w rysunkach i wszelkich robotach damskich, szuka miejsca jako towarzyczka do damy jakowej, lub jako guwernantka. Adresa pod «Expedition gazet« dowiedzieć się można.

PUBL1KACYA.

Trzy wsie sprawami Allodialnemi, w obszerze 10*00 M., 1500 M. y 2000 M. z osobnemi Woluminami Hipotek, są szukane do nabycia bez wdania się trzeciey osoby; - Sprzedająci raczą łaskawie swe Anszlagi z Opisem sprzedać się mającey własności, pod Adressera PostRestante Sroda fr. nadsełać. Z owczarni mojej zarodowej wKorschwitz pod Strehlen w Szląsku mam na przedaż w tutejszym Hotelu Saskim 42. szlachetnych i obfitych w wełnę baranów. Przez ród czysty, niemieszany zasłużę sobie pewno na zaufanie kupujących, Y. Chap puis. Przy owcach tych znajdujący się owczarz zdatny i pełeó doświadczenia szuka sjuiby w WieI. Xiestwie Poznańskiem.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.06.06 Nr129 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry