KR

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1977.04/06 R.45 Nr2

Laureaci Nagród

NAGRODY WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO ZA ROK 1975

Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 20 lipca 1976 r. przyznane zostały nagrody indywidualne i zbiorowe Województwa Poznańskiego za rok 1975. Otrzymali je:

Nagrody Naukoweprof. dr Antoni H o r s t, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad problemami genetyki człowieka prof. dr med. hab. Witold Jur c z y k, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie anestezjologii i reanimacji oraz organizacji placówek anestezjologii i intensywnej terapii na terenie Poznania i województwa poznańskiego prof. dr hab. Zbigniew Kur z a w a, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie opracowania metod oznaczania związków siarki i śladowych ilości metali prof. dr hab. Aleksander Łuk a s i e w i c z, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie ogrodnictwa ozdobnego oraz ochrony i rozwoju zieleni w warunkach miejskich, a także za szczególne zasługi położone dla rozwoju Ogrodu Botanicznego prof. dr hab. Adam P i s kor z, za wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzonych badań w dziedzinie leczenia zachowawczego i chirurgicznego naczyń krwionośnych oraz za ich praktyczne zastosowanie prof. dr hab. Władysław R u s i ń s ki, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad historią gospodarczą Wielkopolski prof. dr inż. Stefan S e i d e l, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad wyładowaniami i izolacją elektryczną w próżni prof. dr hab. Jan S t a n k o w s ki, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie radiospektroskopii ciała stałego doc. dr hab. Jacek T r o j a n e k, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad prawem gospodarki uspołecznionej prof. dr hab. Maria T y s z k ó w a, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań psychologii rozwojowej i wychowawczej dzieci i młodzieży.

Zespołowa Nagroda Naukowa

Zespół w składzie: prof. dr hab. Stefan B ą c z y k , dr Stanisław W y l e g a l s ki, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami biochemii sportu.

Laureaci Nagród

Zespołowa Nagroda Techniczna

Zespół w składzie: mgr inż. Leonard F r ą c k o w i ak, doc. dr inż. Zdzisław Ko śni i c k i, mgr inż. Antoni Kuk i e ł a, inż. Bolesław Kur a s z k i e w i c z, doc. mgr lnz. Władysław M a c h o w i ak, inż. Mirosław R u t k o w s ki, mgr inż. Maurycy S m i d o w i c z, inż. mech. Marian W a ś k o, inż. Tadeusz Z a l e w s ki, za opracowanie zestawu maszyn do pielęgnacji upraw i zbioru ziemniaków.

NAGRODY MŁODYCH

Nagrody Naukowedoc. dr hab. inż. Jerzy Grzymała-B u s s e za osiągnięcia w dziedzinie badań nad teorią automatów skończonych doc. dr hab. Stanisław S i e r p o w s k i za osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami ruchu młodzieżowego, ruchu robotniczego i stosunków międzynarodowych.

NAGRODA LITERACKA IM. JANA KASPROWICZA

Józef Ratajczak

NAGRODY ZA NOWATORSKIE INICJATYWY W KULTURZE

Nagroda Zespołowa

Zespół w składzie: mgr Zbigniew Napierała, Stanisław Nowotny

Nagroda Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad problemami genetyki człowieka

PROF. DR ANTONI HORST

Urodził się dnia 4 czerwca 1915 r. w Zakrzewie (Ziemia Złotowska), w rodzinie. rolnika Antoniego Horsta i jego żony, Gertrudy z domu Brzostowicz. W jedenastym roku życia rozpoczął naukę w gimnazjum typu staroklasycznego w Chojnicach, gdzie w 1934 r. uzyskał świadectwo dojrzałości i zapisał się na Wydział Lekarski U niwersytetu Poznańskiego. Wybuch wojny polsko-niemieckiej w 1939 r. przerwał jego studia, które ukończył na Tajnym Uniwersytecie ziem Zachodnic h w Warszawie w 1942 r., uzyskując dyplom lekarza z datą powojenną 1945 r. Pod koniec 1939 r. Antoni Horst zaangażował się do pracy jako kierownik konspiracyjnego Wydziału Opieki Społecznej i Zdrowia w Delegaturze Ziem Zachodnich w Poznaniu. Zagrożony aresztowaniem, przeniósł się na przełomie lat 1941/1942 do Warszawy, gdzie nie zaprzestał pracy konspiracyjnej działając pod nazwiskiem Zygmunta Borów-czyka. W Powstaniu Warszawskim miano

wany został zastępcą szefa sanitarnego "Obszaru Centralnego" Armii Krajowe], zorganizował sieć opieki zdrowotne], zaopatrzenia w leki i przeprowadził komasację małych szpitalików w większe jednostki zgrupowane na linii Warszawa-Pruszków-Milanówek. Po wyzwoleniu kraju w 1945 r. Antoni Horst powrócił do II Kliniki Chorób Wewwnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego. J esienią 1946 r. przybył do Poznania na stanowisko adiunkta w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1945 Antoni Horst uzyskał na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego stopień doktora medycyny na podstawie pracy pt. Diagnostyka komórkowa płynów wysiękowych, płynu mózg owo-rdzeniowego i wydalin ludzkich. W dwa lata później (1947) otrzymał stopień docenta na podstawie rozprawy Rola zbiorników krwi w przewlekłej niewydolności krążenia. W 1948 r. doc. Antoni Horst zorganizował Ośrodek Badawczo- Leczniczy Chorób Zawodowych, mieszczący się początkowo na terenie Szpitala im. Heliodora Święcickiego przy ul. Przybyszewskiego 49, a następnie w obrębie Szpitala im. Raszei przy ul. Mickiewicza, wraz z oddziałem klinicznym na terenie Szpitala, którym kierował do końca roku 1960.

W dniu 2 listopada 1950 r. Antoni Horst mianowany został profesorem nadzwyczajnym, a jednocześnie powołany na stanowisko kierownika Katedry Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademii Medycznej. W dniu 5 grudnia 1956 r. został profesorem zwyczajnym. Od dnia l lipca 1963 r., po zorganizowani Zakładu Genetyki Człowieka przy Katedrze Patologii Akademii Medycznej, pełni obowiązki kierownika tego Zakładu. W oparciu o ten Zakład powstał w dniu l lipca 1974 r. Zakład Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk.

W latach 1955 - 1956 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, natomiast w latach 1956 -1959 był rektorem tej uczelni. Już podczas studiów na Wydziale Lekarskim U niwersytetu Poznańskiego pracował jako wolontariusz w Zakładzie Fizjologii i jednocześnie poznawał metody analizy chemicznej w Zakładzie Chemii Fizjologicznej pod kierunkiem prof. dra Stefana Dąbrowskiego. Badaniom laboratoryjnym poświęcił również pierwszy okres swego pobytu w Warszawie w latach 1942 - 1943, pracując m.in.

w Zakładzie Bakteriologii w Szpitalu Dzieciątka Jezus pod kierunkiem prof. dra Romana Nitscha. W 1943 r. przeszedł do pracy klinicznej w tymże Szpitalu pod kierunkiem znakomitego internisty prof. dra Witolda Orłowskiego.

Nie zadowalał się nigdy pracą "odtwórczą";stale poszukiwał nowych dróg rozwiązywania interesujących go problemów. Już na początku swych badań naukowych opracował całkowicie oryginalny sposób ilościowego oznaczenia białka w moczu; następnie w r. 1948 własną metodę badania białek surowic krwi, ze szczególnym uwzględnieniem ich« punktu izoelektrycznego, w którym najłatwiej ulegają wytrąceniu. Kilka swych prac Antoni Horst poświęcił zagadnieniu chorób zawodowych, przede wszystkim przewlekłej ołowicy. Z jego prac klinicznych na wyróżnienie zasługuje pierwszy opis przypadku wirusowego zapalenia płuc w Polsce oraz pierwsza w polskim piśmiennictwie publikacja na temat korkowicy. Z chwilą przejścia do pracy w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, kierunek kliniczny w pracach prof. dra Antoniego Horsta stopniowo zanikał, na to miejsce pojawiły się prace eksperymentalne z wybra A nych zagadnień patologii ogólnej. Początkowo zainteresowania Profesora skupiały się wokół doświadczalnej miażdżycy tętnic. Dla tego celu opracował odpowiedni model doświadczalny miażdżycy na zwierzętach (szczur i pies), u których samym tylko podawaniem cholesterolu, nawet w bardzo dużych dawkach, nie uzyskuje siĄ żadnych zmian. Po wielu badaniach nAodel , taki został opracowany. Polegał on na stosowaniu diety o miernej zawartości cholesterolu z jednoczesnym stosowaniem bodźców

Laureaci Nagróduszkadzających ścianę naczynia przy pomocy aliloaminy. Po pewnym czasie Profesor podjął systematyczne badania zaburzeń przemiany tłuszczowej w ustroju. Dla lepszego rozpoznania nawiązał współpracę z Instytutem Przemysłu Tłuszczowego. Do ciekawych i oryginalnych osiągnięć w zakresie badań przemiany tłuszczowej, należy wykryty przez prof. Horsta i jego współpracowników całkowity zanik tkanki tłuszczowej szczurów karmionych utwardzonymi olejami roślinnymi. Okazało się, że przyczyną tego zaburzenia jest zanik flory bakteryjnej jelit, czego następstwem - niedobór biotyny, niezbędnej dla syntezy endogennych kwasów tłuszczowych. Z chwilą pojawienia się nowoczesnych, opartych na zjawiskach molekularnych poglądów na dziedziczenie, prof. dr Antoni Horst doceniając wagę tego odkrycia na całość zagadnień biologii oraz medycyny, całkowicie poświęcił się już temu kierunkowi Do najważniejszych osiągnięć zarówno jego własnych jak i współpracowników należało: zorganizowanie hodowli komórkowych do badań kariotypów oraz określenie warunków przejścia komórki ze stanu spoczynkowego do proliferacji; wykazanie, że w fazie spoczynkowej komórka jest stosunkowo oporna na działanie jonizujących promieni; wykazanie trzech różnych form hiperlipidemii, jednej wywołanej względnym niedoborem heparyny, drugiej wywołanej patologiczną cząsteczką lipazy lipoproteidowej , utrudniającej łączenie się jej z heparyną jako kofaktorem (tzw. heparynozależność) oraz trze-ciej - spowodowanej całkowicie nie reagującą cząsteczką lipazy lipoproteidowej. Pod bezpośrednim kierunkiem Antoniego Horsta w Zakładzie Genetyki Człowieka wykryto dwa warianty dehydrogenezy glukozo-6-fosforanowej, określonych mianami "Lublin" i "Poznań"; w uczulonych komórkach odpornościowych wykazano obecność frakcji immunogennego RNA, zdolnego w warunkach in vitro wywołać swoistą odporność nieuczulonych komórek śledziony; opracowano techniczne warunki testów służących do rozpoznawania limfocytów T i B oraz test dla określenia gęstości receptorów Fe IgG na limfocytach, oraz wiele innych prac.

Prof, dr Antoni Horst jest autorem najbardziej rozpowszechnionego podręcznika akademickiego Fizjologia patologiczna, który Jednocześnie jest jednym z podstawowych podręczników również dla lekarzy (sześć wydań, następne w druku). Napisał również monografię pt. Patologia molekularna, która została przetłumaczona na języki rosyjski i wietnamski. Monografia stanowi pierwszą tego rodzaju pozycję w świecie, przedstawia oryginalne ujęcie zjawisk chorobowych z punktu widzenia zmian cząsteczkowych. W

przekonywający sposób ukazuje, jak u podłoża wszystkich zaburzeń ustroju wykryć można zmiany molekularne cząsteczek względnie sugerować ich istnienie. Zdaniem prof. Horsta - ustrój można rozpatrywać jako układ samosterujący, w którym wszystkie narządy, nie wyłączając systemów korelacyjnych (nerwowego i hormonalnego) stanowią jednolitą całość, opartą na zjawiskach molekularnych, których czynność jest uwarunkowana odpowiednią strukturą cząsteczki, w myśl zasady, że funkcja cząsteczki jest zależna od jej genetycznie uwarunkowanej struktury - co zresztą zostało w przekonywający sposób przedstawione na przykładzie patologicznych hemoglobin i niektórych lepiej poznanych enzymów. Dowodem ogólnobiologicznych zainteresowań Profesora jest również jego monografia pt. Ekologia człowieka (Warszawa 1976). Stanowi ona całkowicie oryginalną koncepcję powiązania ustroju człowieka z jego środowiskiem. "Z lektury książki profesora Horsta - pisze recenzent Andrzej Wieluński (" N owe Książki" R. 1976, Nr 22) - wynikaj ą dwa wnioski. Pierwszy, że każda działalność człowieka, naruszająca równowagę w przyrodzie - a tak się dzieje od początku świata - powoduje mniej lub bardziej znaczące skutki negatywne; drugi, że niebezpieczeństwo zmian, zachodzących na Ziemi pod wpływem działalności człowieka polega na tym, iż ewolucja nie nadąża za tymi przemianami i owo nienadążanie może stać się przyczyną katastrofy. Ale bądźmy optymistami. Skoro w Tamizie poniżej Londynu, która była jednym wielkim kanałem ściekowym, pojawiy się znów łososie, a liczba godzin słonecznych wzrosła tam zimą o BO proc, okazuje się, że to, co człowiek zniszczył - człowiek może naprawić. Wymagany jest tylko jeden warunek: k u l t u r a". «Kultura - pisze prof. Horst - nie jest przekazywana przez żaden gen każdy człowiek musi jej się nauczyć. Stanowi ona jeden z elementów naszego środowiska». Sądzę, że ten cytat zawiera w sobie całą istotę problemu. Powiedzieć, że Ekologta czlouiieka powinna stać się obowiązkową lekturą każdego inteligenta - to banał. Ale czasem warto przypominać banały, tak długo przynajmniej, aż wnioski z prawd oczywistych nie staną się powszechną praktyką. Wprawdzie niewielki mamy wpływ na sterowanie dziedzicznością, ale czy dlatego mamy zatruwać wody i wycinać drzewa?". Ogólny dorobek profesora obejmuje ponad sto sześćdziesiąt wydrukowanych prac. W latach 1955 -1961 prof. dr Antoni Horst pełnił funkcję sekretarza generalnego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1958 r. jako stypendysta Fundacji Rockefellera odbył trzymiesięczną podróż naukową

po ośrodkach medycznych Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. Jest naczelnym redaktorem "Annais of the Medical Section of the Polisch Academy of Sciences" oraz naczelnym redaktorem "Medycyny Doświadczalnej" - wydawnictwa Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół N auk; jest przewodniczącym Komitetu Patofizjologii Komórki Wydziału N auk Medycznych Polskiej Akademii Nauk i członkiem Sekretariatu tegoż Wydziału; członkiem Rad Naukowych: Zakładu Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej oraz Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; jest koordynatorem drugiego stopnia problemu badawczego "Genetyka Człowieka" oraz kierownikiem grupy tematycznej w ramach tegoż podproblemu; kierownikiem grupy tematycznej problemu węzłowego "Badania i wykorzystanie immunologicznego zróżnicowania organizmów"; kierownikiem zespołu oceniającego problemu węzłowego "Właściwości biologiczne tkanki

nerwowej i mięśniowej w warunkach prawidłowych i wybranych procesach patologicznych" oraz członkiem zespołu koordynującego problemu międzyresortowego "Fizjologia i patofizjologia rozrodu i wieku rozwoj owego", koordynowanego przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie; jest przewodniczącym zarządu oddziału poznańskiego Polskiego Towarzystwa Genetycznego.

Jest członkiem - korespondentem Polskiej Akademii Nauk od 1969 r.

Prof. dr Antoni Horst jest dwukrotnym laureatem Nagród Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej; Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk (dwukrotnie) oraz Wydziału N auk Medycznych Polskiej Akademii Nauk i kilkakrotnym laureatem nagród naukowych rektora Akademii Medycznej. Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania i Odznakę "Za wzorową pracę w służbie zdrowia". Za zasługi w pracy zawodowej i służby zdrowia udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957).

N agroda Naukowa za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie anestezjologii i macji oraz organizacji placówek anestezjologii i intensywnej terapii na rze Poznania i województwareani - obsza

PROF. DR MED. HAB. WITOLD JURCZYK

Urodził się dnia 19 marca 1931 r. w Kcyni k. Szubina, w rodzinie kierownika szkoły Emila Jurczyka i jego żony, Ireny z Wojczyńskich. Lata okupacji (1939 -1945) spędził z wysiedlonymi przez okupanta rodzicami w powiecie Bielsko-Biała. Po wyzwoleniu kraju rodzina Jurczyków powróciła do Kcyni, gdzie Witold po nauce w gimnazjum ukończył Liceum Ogólnokształcące.

Studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Poznaniu odbył w latach 1949-1954 i uzyskał tytuł lekarza medycyny (1954). Stopień doktora medycyny nadała mu w dniu 12 kwietnia 1961 r. Rada Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, a stopień naukowy doktora habilitowanego w dniu 12 grudnia 1%5 r.

Po studiach Witold Jurczyk podjął pracę na I Oddziale Chirurgicznym Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia. Następnie, od l września 1955 r. był asystentem III Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej. Pracuje zawodowo ponad dwadzieścia lat. Uzyskał

7 Kronika Miasta Poznania 2{77pierwszy stopień specjalizacji w chirurgii i drugi stopień w anestezjologii. Od początku swej pracy zawodowej bierze czynny udział w pracy naukowo-dydaktycznej. Przechodząc przez wszystkie szczeble kariery akademickiej, objął z dniem l listopada 1962 r., jako adiunkt III Katedry i Kliniki Chirurgicznej, kierownictwo utworzonego przy tej Katedrze Zakładu Anestezjologii, którym kieruje po dzień dzisiejszy. Od dnia l grudnia 1968 r. Zakład ten stanowi samodzielną jednostkę organizacyjną Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej zatwierdził w dniu 28 kwietnia 1%6 r. nadany Witoldowi J urczykowi przez Radę Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej stopień docenta nauk medycznych w zakresie anestezjologii, a z dniem l stycznia 1967 r. mianował Witolda Jurczyka docentem etatowym. Rada Państwa uchwałą z dnia 10 lipca 1970 r. nadała mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk medycznych i z kolei uchwa

Laureaci Nagród

łą z dnia 12 kwietnia 1976 r. - tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1969 - 1975 pełnił obowiązki prorektora Akademii Medycznej do spraw nauki. W działalności naukowej profesora J urczyka wyróżniają się trzy główne kierun i: reanimacja, ratownictwo i intesywna terapIa; patofizjologia i klinika wstrząsu oraz anestezjologia. Punktem WYjSC1a prac badawczych były zainteresowania zagadnieniami fizjopatologii l kliniki zaburzeń oddychania. Poszerzeniem tych zagadnień stały się obserwacje kliniczne zaburzeń oddechowych u dzieci reanimowanych w przebiegu Poliomyelitis. Zasady leczenia tych zaburzeń stały sią przedmiotem kilku pionierskich w po.lskim piśmiennictwie publikacji profesora ltolda Jurczyka, w których wykazał on m.In. korzyści stosowania oddechu wspomaganego i kontrolowanego, zanalizował także przyczyny niektórych powikłań przy przewlekłym stosowaniu przedłużonego oddechu zastępczego. W problematyce intesywnej terapii jednym z kluczowych zagadnień jest dla profesora Jurczyka wstrząs endotoksyczny. W pięciu pracach o znaczeniu podstawowym omówił kolejno klinikę i terapię wstrząsu oraz znaczenie monitorowania ośrodkowego ciśnienia

żylnego dla hemodynamicznej oceny 1kontrolowania oceny oraz terapii tych stanów. Doniosłe z punktu widzenia poznawczego okazały się prowadzone wspólnie z Kazimierą Brodzińską badania zmian hemodynamicznych i morfologicznych płuc we w trząs endotoksycznym. Badania te udowodnIły, 1Z pierwotną zmianą w płucu wstrząsowym jest zaburzenie przepływu płucnego, a jedynym racjonalnym sposobem zapobiegania jest stosowanie respiratora utrzymującego powietrzność pęcherzyków płucnych. W ostatnim czasie profesor dr Witold Jurczyk wraz z zespołem mikrobiologów prowadzi badania nad epideI?iologią akaż ń bakteryjnych w oddziałach 1ntesywnej opIeki medycznej i wprowadza nową metodę wyjałowienia sprzętu stosowanego wintensywnej terapii. Wszystkie te badania z punktu widzenia metodycznego wyznaczają rozwój anestezjologii polskiej jako nowego kierunku klinicznego, który bardzo szybko utrwalił swą pozycję dzięki nie znanej przedtem skuteczności w nagłych wypadkach zagrażających życiu. Aby jednak osiągnąć liczące .si re zultaty, należało w praktyce khn1CZnej wprowadzić odpowiednie rozwiązania organizacyjne. Profesor Jurczyk już w latach pięćdziesiątych przystąpił do o ganizo l1.i jednostek intensywnego leczenIa; pOZn1ej opracował model intensywnej opieki medycznej, w którym rola integrująca należy do anestezjologa. Koncepcja ta została aprobowana także w krajach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej jako optymalne rozwiązanie organizacyjne służby zdrowia w zakresie ratownictwa, reanimacji i intensywnej terapii. Profesor dr Witold Jurczyk jest czołowym polskim anestezjologiem i głównym reprezentantem tej dziedziny polskiej nauki za granicą. W 1968 r. przystąpił do organizacji nowoczesnej dydaktyki; prowadził na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej pierwsze w kraju nauczanie pomocy doraźnej, anestezjologii i intensywnej terapii. Opracował siedem rozdziałów do zbiorowego podręcznika pt. Resuscytacja, wydanego dwukrotnie w latach 1968 i 1972. W 1974 r. ukazała się pod jego redakcją praca zbiorowa pt. Wybrane zagadnienia intensywnej terap i, wydana przez Akademię Medyczną; w znajdującej się w druku monografii pt. Ostra niewydolność oddechowa (wspólnie z Kazimierą Brodzińską) opracował rozdziały o przyczynach niewydolności oddechowej i sztucznym oddychaniu. Opublikował około czterdziestu prac naukowych i jest współautorem dalszych dziewięćdziesięciu. Jest członkiem Kolegium Redakcyjnego ukazującego się w Polsce czasopisma "Ane

99"stezja, Resuscytacja i Intensywna Terapia" oraz "Anaestheesie und Wiederbelebung" (Niemiecka Republika Demokratyczna).

Pod kierunkiem profesora dra Witolda Jurczyka około stu lekarzy uzyskało specjalizację z zakresu anestezjologii. Był promotorem dziewiętnastu doktoratów i opiekunem trzech habilitacji, pięć dalszych habilitacji jest w trakcie opracowywania. Jego współpracownicy ogłosili drukiem około trzystu prac naukowych. Odbywał zagraniczne studia specjalistyczne w latach 1961 -1962 na Oddziale Anestezjologicznym Kliniki Chirurgii Sercowo- N aczyniowej oraz w Instytucie Anestezjologii U niwersytetu w Paryżu oraz w latach 1%6- 1967 w Instytucie Anestezjologii w Wiedniu.

Jako ekspert wykładał na międzynarodowych kursach i uczestniczył w sympozjach w Berlinie, w Brnie, Budapeszcie, Dreźnie, Fryburgu, Getyndze, Hamburgu, Linzu, Londynie, Madrycie, Meksyku, Moguncji (dwukrotnie, Moskwie (trzykrotnie), Norymberdze, Opatiji, Pradze, Sofii i Wiedniu. Jest członkiem honorowym Towarzystw Anestezjologicznych Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii i Węgier. Od l czerwca 1974 r. pełni funkcję specjalisty krajowego z zakresu anestezjologii, a od l stycznia 1975 r. funkcję przewodniczącego krajowego Zespołu specjalistów do spraw anestezjologii. Od 1970 r. jest członkiem Rady Naukowej przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej i od 1973 r. członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej do spraw kadry naukowej przy Prezesie Rady Ministrów.

-Nagroda

Jako przewodniczący (od 1970 r.) Komisji Patofizjologii, Anestezji i Resuscytacji jest członkiem Prezydium Komitetu Patofizjologii Klinicznej Polskiej Akademii Nauk. W latach od 1962 do 1970 był sekretarzem Zarządu Głównego, w latach 1970 -1973 prezesem, obecnie sekretarzem generalnym Zarządu Głównego Towarzystwa Anestezjologów Polskich. Witold Jurczyk był w latach studenckich działaczem Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa U niwersytetów Robotniczych i Związku Młodzieży Polskiej. Od 1953 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1960-1973 był nieprzerwanie członkiem Egzekutywy Komitetu U czelnianego. Przez trzy kadencje pełnił funkcję sekretarza Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Akademii Medycznej.

Profesor dr Witold Jurczyk jest laureatem N agrody Naukowej Młodych Miasta Poznania za rok 1960, a w latach 1972 i 1973 otrzymał Nagrody I stopnia Ministra Zdrowia za osiągnięcia dydaktyczne i organizacyjne. Za zasługi położone dla rozwoju. służby zdrowia Rada Państwa nadała mu Złoty Krzyż Zasługi; w roku 1974 udekorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Posiada Odznakę "Za wzorową pracę w służbie zdrowia", Srebrną Odznakę Janka Krasickiego, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Odznakę Honorową Zrzeszenia Studentów Polskich, Srebrny Medal "Za« zasługi dla obronności kraju".

Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie opracowania metod oznaczania związków siarki i śladowych ilości metali

PROF. DR HAB. ZBIGNIEW KURZAWA

Urodził się w dniu 24 marca 1924 r. w Poznaniu, w rodzinie urzędnika Leona Kurzawy i jego żony, Ewy z Cwojdzińskich. Po ukończeniu szkoły podstawowej zaczął w r. 1937 uczęszczać do Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera. Naukę przerwał wybuch II wojny światowej (1939). Lata okupacji 1939 -1945 rodzina Kurzawów spędziła w Poznaniu. Zbigniew pracował w latach 1940 - 1941 jako chłopiec do posyłek oraz jako przyuczony robotnik przy tokarni w fabryce pocisków artyleryjskich (1942 -1945). Po wyzwoleniu

7»

Poznania ukończył w latach 1945-1946 gimnazjum i uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1946 r. podjął studia chemiczne na Wydziale Matematyczno- Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w styczniu 1951 r. na podstawie egzaminu dyplomowego i pracy magisterskiej wykonanej pod kierunkiem prof. dra Jerzego Suszki pt. Rozdział antypodóio optycznych produktu reakcji synte:ry dienowej antracenu Z bezwodnikiem kwasu maleinowego. Z dniem l września 1950 r. Zbigniew Ku

Laureaci Nagródrzawa został zaangażowany jako asystent w Instytucie Obroki Plastycznej w Poznaniu w którym pracował nad zastosowaniem po włok chemicznych na powierzchni stali ułatwiających jej obróbkę plastyczną oraz ochronę przed korozją. Po trzech latach pracy (1953) przeniósł się jako starszy asystent do Katedry Chemii Ogólnej Politechniki Poznańskiej, kierowanej przez prof. dra hab. Kazimierza Kapitańczyka. Tam rozpoczął pracę naukową w dziedzinie chemii analitycznej. Po obronie pracy doktorskiej na temat Oznaczanie śladów siarczków w roztworach, wykonanej pod kierunkiem prof, dra Marcelego Struszyńskiego, kierownika Katedry Chemii Analitycznej Politechniki Warszawskiej, Zbigniew Kurzawa otrzymał w dniu 25 maja 1969 r. stopień kandydata nauk chemicznych. Tematykę pracy doktorskiej rozwinął w pracy habilitacyjnej pt. Zastosowanie indukowanej reakcji azydku sodu Z jodem w analizle ilościowej (oznaczanie metioniny, cysteiny, cystyny w roztworach oraz ich wspóloznaczanie). Przewód przeprowadzono na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w dniu 26 stycznia 1963 r. w latach 1956 -1963 pełnił funkcję adiunkta, w marcu 1963 r. powierzono mu kierownictwo Zakładu Fizykochemicznych Metod Badań, a w czerwcu 1963 r. otrzymał etat docenta. Od l stycznia 1964 r. do 30 września 1968 r. pełnił funkcję prodziekana na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Poznańskiej. W październiku 1%9 r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. Z dniem l kwietnia 1970 r. powierzono mu funkcję dyrektora Instytutu Chemii Podstawowej.

Zainteresowania naukowe prof. dra Zbigniewa Kurzawy krystalizują się w zagadnieniach analizy chemicznej, zwłaszcza w sposobach oznaczania nieorganicznych i organicznych związków siarki dwuujemnej w roztworach. Kompleksowe badania w tej dziedzinie obejmują: opracowanie metod oznaczania małych ilości różnych związków siarki jedno- i dwuujemnej indukujących reakcję azydku sodowego z jodem; znalezienie korelacji między zdolnością indukowania reakcji azydku sodowego z jodem przez organiczne związki siarki jedno- i dwuujemnej a fizyko-chemicznymi własnościami tych związków; badania związków niesiarkowych w reakcji azydku sodowego z jodem; opracowanie metod oznaczania mikroi nanogramowych ilości niektórych metali na zasadzie hamowania reakcji azydku sodowego z jodem przez ich chelaty z dobranymi związkami tiolowymi, trwałe w środowisku nadmiaru jodu azydkowego; opracowanie metod spektrofotometrycznego oznaczania jonów metali na zasadzie tworzenia kompleksów z jonem azydkowym. W ramach swych badań Zbigniewowi Kurzawie udało się zainicjować nową technikę w katalizometrii oznaczania mikro- i nanogramowych ilości metali. Polega ona na tym, że atom siarki w cząstecze związku organicznego związany przez jon metalu nie indukuje reakcji jodo-azydkowej. Do odpowiedniego metalu należy dobrać właściwy związek siarkowy. Nowa technika badawcza znajduje zastosowanie w analizie technicznej w laboratoriach badawczych i przemysłowych. Zbigniew Kurzawa i jego zespół opracował szereg czułych, szybkich, prostych i w dużym stopniu selektywnych metod oznaczania mikro- i nanogramowych ilości różnych metali. Większość opracowanych metod jest znacznie czulsza od spektrofotometrycznych. Niektóre z nich sją bardzo selektywne, np. można oznaczyć bezpośrednio mikrogramowe ilości miedzi w solach cynku, bez usuwania innych zanieczyszczeń i samej matrycy. Przewiduje się, że tą techniką będzie można oznaczać od dwudziestu do trzydziestu metali. Placówka poznańska kierowana przez prof.

dra Zbigniewa Kurzawę stanowi jedyną placówkę w świecie, która zagadnienie indukowanej reakcji jodo-azydkowej prowadzi kompleksowo i ma na tym polu powszechnie uznane sukcesy. Dowodem tego m.in. jest fakt, że prowadzona przez profesora tematyka związana z reakcją jodo-azydkową została włączona do problemu węzłowego pt.: "Fizykochemiczne podstawy procesów technologicznych" koordynowanego przez Instytut Chemii Fizyczne] Akademii Nauk w ramach podproblemu pt.: "Fizykochemiczne metody analizy" na lata 1976 -1980. Za osiągnięcia w te] dziedzinie otrzymał indywidualną nagrodę Zarządu Głównego Towarzystwa Chemicznego (1962) oraz nagrodę Ministra N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1974). W tematyce ,,]odoazydkowe]" wykonano dotąd dwanaście prac doktorskich, z których ośmiu był promotorem, a cztery w wyniku współpracy z innymi placówkami. Dalszych pięć przewodów w te] tematyce znajduje się pod jego kierownictwem w toku realizacji. Pięćdziesiąt osiem spośród siedemdziesięciu czterech publikacji profesora jest związanych z tematyką "jodo-azydkową". Prof. dr Zbigniew Kurzawa uczestniczył w wykonaniu wielu prac naukowo-badawczych dla przemysłu. M.in. rozwiązał wiele zagadnień związanych z oceną korozji i ochrony przed nią; dotyczących ochrony środowiska; przeprowadził wiele badań analitycznych związanych z kontrolą produkcji i ulepszaniem procesu technologicznego. Jest współtwórcą jednego patentu i dwóch pracowniczych projektów wynalazczych, z których jeden przyczynił się do zwiększenia wydajności aparatu rektyfikacyjnego o około :m (XX) litrów spirytusu wyborowego rocznie.

Uczestniczył w krajowych i zagranicznych konwersatoriach, konferencjach, zjazdach i kongresach. Jest członkiem Komitetu Chemii Analityczne] Polskie] Akademii Nauk od 1975 r. (uprzednio członkiem Komisji), członkiem Prezydium Komisji Nauk Chemicznych Oddziału Poznańskiego Polskie] Akademii Nauk i przewodniczącym sekcji Chemii Analityczne] tamże. Jest członkiem prezydium Sekcji

-Nagroda

Siarki przy Polskim Towarzystwie Chemicznym oraz współorganizatorem tej Sekcji. Jest członkiem senatu Politechniki Poznańkiej i kilku rad naukowych. Z chwilą utworzenia Wydziału Chemicznego (1968), obok wykładów z chemii ogólnej dla studentów Wydziałów Mechanicznych Politechniki Poznańskie] , prowadził wykłady specjalne z chemii nieorganicznej dla studentów chemii ze specjalności technologii nieorganicznej . Jest członkiem Polskiej zjednoczone] Partii Robotniczej od 196) r. W latach 1968 -1969 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji do Spraw Młodzieży w Komitecie Uczelnianym Polskiej Zjednoczone] Partii Robotniczej P 0litechniki Poznańskie] , W latach 1970 -1972: był sekretarzem Komitetu Uczelnianego do spraw młodzieżowych. W latach 1969 - 1975 jako radny Rady Narodowej m. Poznania był przewodniczącym Komisji Oświaty i Nauki.

Za zasługi organizacyjne, dydaktyczne t podniesienie sprawności studiów na Wydziale otrzymał Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego (1966). Za działalność wśród młodzieży uczelniana organizacja Związku Młodzieży Socjalistyczne] wysunęła jego kandydaturę; do Nagrody I stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, którą otrzymał w / 1971 r.

Za całokształt działalności zawodowej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi S Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia» Polski (1973). Posiada Medal XXX -lecia FRŁ,.

Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego, Srebrną Odznakę Janka Krasickiego» Złotą Odznakę Związku Młodzieży Wiejskiejv Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz Brązowy Medal za zasługi dla obronności kraju i Odznakę Honorową Miasta Poznania.

Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie ogrodnictwa ozdobnego oraz ochrony i rozwoju zieleni w warunkach miejskich, a także za szczególne zasługi położone dla rozwoju Ogrodu Botanicznego

PROF. DR HAB. ALEKSANDER ŁUKASIEWICZ

U rodził się 12 lipca 1924 r. w Dąbrowicy k. Lublina w rodzinie rolnika Szymona Łukasiewicza i jego żony Katarzyny z Gospodarków. Tam też uczęszczał do szkoły podstawowej. Egzamin dojrzałości złożył w maJu

1945 r. w Lublinie. Początkowo studiowafr na Wydziale Rolnym Uniwersytetu im. Maria Curie- Skłodowskie] w Lublinie (1946 - 1947), as następnie na Wydziale Rolno-Leśnym U niwersytetu Poznańskiego uzyskując w guni

Laureaci Nagród

ni u 1949 r. stopień magistra inżyniera z zakresu ogrodnictwa. W latach 1949 -1952 studiował biologię na Wydziale Matematyczno- Przyr dniczym U niwersytetu Poznańskiego, uzyskując w czerwcu 1952 r. stopień magistra botaniki. Aleksander Łukasiewicz rozpoczął pracę zawodową w Państwowej Szkole Ogrodniczej w Kij anach, gdzie od dnia l września 1944 r. zatrudniony był jako instruktor sadownictwa. W okresie od l września 1945 do końca sierpnia 1946 r. pracował jako laborant na Uniwersytecie M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Po ukończeniu studiów ogrodniczych początkowo pracował w latach 1949 - 1950 jako nauczyciel biologii w ośrodku szkolnym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Poznaniu a . ' następnIe w latach 1950 -1951 w Okręgowym Zarządzie Państwowych Gospodarstw Rolnych w charakterze kierownika sekcji ogrodniczej. Z dniem l kwietnia 1951 r. Aleksan - der Łukasiewicz został zaangażowany na stanowisko starszego asystenta w Katedrze Roślin Ozdobnych na Wydziale Rolniczo- Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Z dniem l listopada 1951 r. rozpoczął pracę w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama MicT i wi za, początkowo jako asystent, a późnIeJ Jako starszy asystent. Od l stycznia 1955 r. był adiunktem.

Z dniem l kwietnia 1968 r. Aleksander Łukasiewicz został mianowany kierownikiem Ogrodu Botanicznego i na tym stanowisku pracuje do chwili obecnej. W listopadzie 196) r. uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych na podstawie pracy pt. Moifologlczno-rozwojowe typy bylin. Habilitował się w kwietniu 1967 r. na podstawie rozprawy pt. Rytmika rozwojowa bylin (cz. I i II). Etat docenta uzyskał w lutym 1968 r., a w dniu 9 października 1975 r. uchwałą Rady Państwa nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego w zakresie nauk przyrodniczych. W pracy naukowej prof. dr Aleksander Łukasiewicz rozwija oryginalną problematykę, opartą o istniejące w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza kolekcje roślinne i potrzeby gospodarki narodowej w zakresie zielem. Są to następujące zagadnienia: botaniczna aklimatyzacja i introdukcja roślin, rytmika rozwojowa części podziemnych i nadziemnych roślin. Ta ostatnia rozwijana jest w unikalnym, wybudowanym według jego koncepcji laboratorium korzeniowym (rhizarium). w toku działalności naukowej Aleksander Łukasieicz opraco ał dl terenów zieleni miejskiej 1 ochrony srodow1ska oparte o szczegółowe badania terenowe Proporycje zachowania najcenniejszYch terenów środowIskotwórczYch dla aglomeracji poznańskiej, a także pierwszy w Polsce lokalny dobór roślin dostosowanych do warunków Poznania. Dalsze jego opracowania z tej dziedziny to: Rośliny o 1Y.wowe w zastosowaniu do zieleni miejSklej oraz Prrygotowanie podłoża dla intensywnych nasadzeń miejskich. W latach pracy w Ogrodzie Botanicznym prof. dr Aleksander Łukasiewicz odbudował działy botaniczne Ogrodu zniszczone w latach okupacji i podczas działań wojennych; stworzył odpowiednie warunki siedliskowe . ' zorganIzował gromadzenie, niemal od pods aw, (zniszczonych w ok. 80%) kolekcji rośhnnych; przebudował i zmodernizował poszczególne części Ogrodu zgodnie z aktualnymi potrzebami; stworzył niemal nie istniejące zaplecze gospodarcze, socjalne i warunki rozwoju- warsztatu naukowego. Dużą zasługą prof. dra Łukasiewicza jest także przystosowanie Ogrodu do celów społecznych, dla upowszechniania wiedzy botan cznej i kultury ogrodniczej poprzez orygInalne rozwiązania założeń ogrodniczo-botanicznych. Celom tym służą też przykłady wzorowych obsadzeń i umożliwienie bezpośredniego kontaktu zwiedzających ze zgromadzonymi tu kolekcjami. Zasługą Profesora Jest także przystosowanie Ogrodu do funkcji dydaktycznych, zarówno dla potrzeb wyższych uczelni jak i szkolnictwa średniego i podstawowego. Od

bywają się tu demonstracje zagadnień ewolucji i zmienności roślin, biologii, geografii i ekologii roślin; założeń specjalnych np. kolekcji roślin chronionych, pokazy rożnycli typów roślin oraz form i rodzajów ekspozycji poszczególnych kolekcji. Prof. dr Aleksander Łukasiewicz jest członkiem Komisji Biologicznej Poznańskiego. Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Od 1956 r. jest członkiem zarządu Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego, członkiem i rzeczoznawcą Naczelnej Organizacji Technicznej. W latach 1972 - 1974 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego przy Poznańskim Komitecie Ochrony Środowiska ora przewodniczącego Komisji do Spraw Ochrony Zieleni przy Poznańskim Komitecie Ochrony Środowiska Człowieka. Od 1973 r. pełniL funkcję przewodniczącego Komisji OgrodówBotanicznych i Arboretów przy Komitecit: Botanicznym Polskiej Akademii Nauk a od[ kwietnia 1975 r. został powołany na członkai Komitetu Botaniki Polskiej Akademii Nauk oraz na przewodniczącego Komisji Przestrzennego Zagospodarowania Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie pod Warszawą. Wielokrotnie też był konsultantem różnych instytucji na terenie kraju w zakresie budowy ogrodów botanicz

Nagroda

nych i palmiarni, opracował dla nich program założeń botanicznych. W roku 1963 przebywał na stażu naukowym w Niemieckiej Republice Demokratycznej, a w 1%9 w Czechosłowacji. Kilkakrotnie brał udział w międzynarodowych zjazdach naukowych, gdzie wygłaszał referaty problemowe, m.in. w Niemieckiej Republice Demokratycznej (Halle 1973), w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (Moskwa i Leningrad 1975), na Węgrzech (w Budapeszcie 1976). Dla potrzeb gospodarki narodowej w ramach prac społecznych dokonał wyboru terenów pod nowoczesne ogrody botaniczne w wielu województwach oraz wykonał szereg opracowań, m.in. ramowy program budowy nowoczesnego ogrodu botanicznego w Pawłowicach pod Poznaniem, program części botanicznej dla projektowanego ogrodu botanicznego w Inowrocławiu. W latach 1964 i 1970 otrzymał nagrody Ministra Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne. Otrzymał Odznakę Honorową Miasta Poznania i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. U dekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi.

Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzonych badań w dziedzinie leczenia zachowawczego i chirurgicznego naczyń krwionośnych oraz ich praktyczne zastosowanie

PROF. DR ADAM PISKORZ

Urodził się dnia 16 czerwca 1915 r. w Niemirowie k. Chełma Lubelskiego, w rodzinie chłopskiej Ludwika Piskorza i jego żony Antoniny z Łatwińskieh. Ukończył szkołę średnią w Chełmie Lubelskim (1935), a w r. 1936 wstąpił na Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Wybuch II wojny światowej przerwał jego studia. Zmobilizowany do służby wojskowej w batalionie piechoty, dnia 6 września 1939 r. brał udział w nierównej walce batalionu ze zmotoryzowaną dywizją wroga. Ranny w obie nogi, przewieziony został do szpitala w Radomiu. Miasto zajęte zostało następnego dnia przez wojska hitlerowskie, panował straszliwy chaos, jego towarzysze walki umierali wskutek poniesionych ran. Nie było chirurga, który by im pomógł. Adam Piskorz postanowił wówczas, iż w przyszłości zostanie chirurgiem.

W końcu 1939 r. udało mu się zbiec z niewoli hitlerowskiej i ukryć się w Siedlcach, gdzie od marca 1940 r. do lipca 1944 pracował w Szpitalu Miejskim jako stały lekarz dyżurny oddziału chirurgicznego, niosąc pomoc licznym chorym, a także żołnierzom organizacji podziemnych. W miarę możliwości przygotowywał się do zakończenia studiów lekarskich. W sierpniu 1944 r. Adam Piskorz w stopniu porucznika powołany został do Ludowego Wojska Polskiego jako chirurg 10. Samodzielnego Batalionu Sanitarnego przy 8. Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach o wyzwolenie Warszawy, a następnie w walkach 2. Armii od momentu sforsowania Nysy do zakończenia wojny. W końcu 1945 r. Adam Piskorz został zdemobilizowany. W dniu 8 stycznia 1946 r. uzyskał dyplom lekarza na Wydziale Lekar

Laureaci Nagród

skim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Bezpośrednio po tym udał się do Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Gdańsku gdzie został asystentem swego nauczyciel ze studiów wileńskich, prof. dra Kornela Michejdy. Tam też uzyskał tytuł doktora medycyny, a następnie pełnił funkcje adiunkta (1949).

W latach 1949 - 1951 doskonalił się pod kierunk,iem prof. dra Stanisława Nowickiego, z ktorym przybył do Poznania, gdzie z dniem l lutego 1951 r. objął stanowisko adiunkta I Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu im. Pawłowa. Tam też w roku 1954 uzyskał tytuł docenta chirurgii.

W latach 1954 -1955 prof. dr Adam Piskorz przez dwanaście miesięcy pracował jako chirurg Szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei, a jednocześnie pełnił funkcję zas ępcy kierownika Kliniki Chirurgicznej, gdzIe obok zasad chirurgii ogólnej wdrażał leczenie operacyjne chorób płuc i serca. W latach 1955 -1960 Adam Piskorz był docentem przy I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu im. Pawłowa. Z dniem l kwietnia 196) r. mianowany został kierownikiem III Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu Miejskim przy ul. Szkolnej, na miejsce po zmarłym doc. drze Jerzym Borszewskim. W ciągu czterech lat pracy w tej klinice stworzył z

pomocą ówczesnego asystenta, prof. dra Witolda Jurczyka, pierwszą w Poznaniu placówkę anestezjologiczną. W dniu 19 lipca 1961 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym zaś w dniu 12 maja 1970 r. profesorem zwyczajnym. W lata h 1%1 -1964 był dwukrotnie wybierany dZIekanem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu, a w latach 1964 - 1971 był przez dwie kadencje prorektorem. Po przejściu w stan spoczynku prof. dra Stanisława Nowickiego z dniem l października 1964 r. prof. Adam Piskorz objął stanowisko kierownika I Kliniki Chirurgicznej. Od dnia l kwietnia 1970 r. jest kierownikiem Kliniki Chirurgii Serca i Naczyń oraz zastępcą dyrektora Instytutu Chirurgii Akademii Medycznej. Główna działalność naukowa prof. dra Adama Piskorza skupia się na leczeniu chorób naczyń. Jest to nowa dziedzina wiedzy meycznej, . która zaczęła gwałtownie rozwijać lę w zWIązku z nasileniem miażdżycy tętnic 1 serca.

Ostre niedokrwienie kończyn wywołane zat rem, zakrzepicą lub urazami tętnic grozi nIe tylko utratą kończyn, ale i życia. Chorych tych nowoczesna chirurgia naczyniowa r tuje pr ed kalectwem i zgonem. Choroby n1edokrw1ędne kończyn dzielą się na przewl.ekłe i na ostre. Przewlekłe wywołane są mIażdżycą, która atakuje kończyny dolne. Zjawisko to występuje u 2 - 3% ludności. Poradnia Miejska w Poznaniu miała zarejestrowanych na dzień 31 XII 1975 r. 22 (XX) chorych. Chorzy ci leczeni są zachowawczo a dopi ro gdy wystąpią bóle spoczynkowe: są rzYjmowani do Kliniki na leczenie operacYjne. W dzisiejszym stanie wiedzy więcej niż 2;3 chorych z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych udaje się ratować przed amputacją kończyny przez trudne specjalistyczne zabiegi. I?zięki doś.wiadczeniu zdobytemu zagranicą, m.In. w WIelkiej Brytanii, Francji, Danii Szwecji i we Włoszech oraz w oparciu dobrze przygotowaną kadrę asystencką, prof. dr Piskorz stworzył w Klinice Chirurgii Serca i Naczyń w Szpitalu Miejskim im.

Pawłowa razem z Poradnią Miejską Chorób Naczyń wybitny ośrodek leczenia specjalistycznego, nie tylko dla Poznania ale dla . ' całej zachodniej i północnej Polski. Dorobek naukowy prof. dra Adama Piskorza był prezentowany na krajowych i zagranicznych kongresach naukowych, m.in. w Belgradzie, Birmingham, Brukseli, Edynburgu i Wiedniu. Poprzez liczne publikacje i referaty prof. dr Piskorz prowadził profilaktykę chorób naczyń i przedstawia nowe osiągnięcia w leczeniu operacyjnym tej choroby. Prof, dr Adam Piskorz ogłosił drukiemponad sto pięćdziesiąt prac. lego wkiad w piśmiennictwo lekarskie dotyczące patologii chirurgicznej, a zwłaszcza leczenia ran, wstrząsów, zakażenia oraz cltoroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy jest bardzo duży. Wspólnie z doc. Marcinem Sarnowskim napisał monografię pt. Choroba torzodotoa żołądka i dwunastnicy, wydaną drukiem w 1975 r. l est współredaktorem "Przeglądu Chirurgicznego" oraz redaktorem naczelnym "Roczników Akademii Medycznej". Promował dwudziestu siedmiu doktorów medycyny i opiekował się przewodami habilitacyjnymi sześciu docentów. Prof. dr Adam Piskorz był przewodniczącym Komisji Medycyny Klinicznej i Doświadczalnej poznańskiego oddziału Polskiej Akademii N auk; wiceprezesem Zarządu Głównego Towarzystwa Chirurgów Polskich; przewodniczącym poznańskiego koła Towarzystwa Chirurgów Polskich; jest członkiem Komitetu Patofizjologii Klinicznej Oddziału IV Polskiej Akademii Nauk; przewodniczącym Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; członkiem Międzynarodowego T owarzystwa Chirurgów i Międzynarodowego T owarzystwa Chirurgii Serca i Naczyń (Sekcja Europejska) oraz członkiem Surgical Research Society z siedzibą w Rzymie.

-Nagroda

Wiele pracuje społecznie, m. in. jest przewodniczącym Komitetu Uczelnianego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej. Adam Piskorz pojął za żonę Halinę z Karbowskich. Z małżeństwa tego urodziły się w latach 1943 i 1948 dwie córki; aktualnie są lekarzami. W 1961 r. przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Za udział w walkach o wyzwolenie kraju udekorowany został medalem "Za zasługi dla obronności kraju"; "Za udział w walkach o Berlin"; Brązowym Medalem "Zasłużonym na polu chwały"; Odznaką Grunwaldu; Medalem Za Odrę, Nysę i Bałtyk; Medalem Zwycięstwa i Wolności; Krzyżem Walecznych oraz Medalem za Warszawę.

Koreańska Republika Ludowo- Demokratyczna udekorowała go orderem Sztandaru Pracy III ki. Posiada Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Za zasługi w pracy zawodowej i dla służby zdrowia Rada Państwa udekorowała go Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974).

Naukowaza wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad historią gospodarczą Wielkopolski

PROF. DR HAB. WŁADYSŁAW RUSIŃSKI

Urodził się dnia 24 marca 1911 r. w Nowej Wsi k. Żnina, w licznej rodzinie robotnika wapienników, lana Rusińskiego. Matką jego była Apolonia z domu Wawrzyniak. Po ukończeniu Szkoły Wydziałowej w Inowrocławiu terminował w spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej k. Mogilna, a równocześnie przygotowywał się do egzaminu dojrzałości. W marcu 1932 r. przybył do Poznania i utrzymując się z doraźnej pracy zarobkowej, ukończył przygotowania do egzaminu maturalnego, złożył go wiosną 1933 r. i w tym samym roku zapisał się na studia na Wydziale Prawno- Ekonomicznym U niwersytetu Poznańskiego. Ukończył je w 1937 r. leszcze w czasie studiów rozpoczął pracę naukową na seminarium historii gospodarczej pod kierunkiem prof. lana Rutkowskiego. Po studiach przyjęty został do Katedry Historii Gospodarczej jako asystent

-wolontariusz. W dniu 8 maja 1939 r. za pracę pt. Osady tzw. oledrów w dawnym województwie poznańskim uzyskał tytuł doktora nauk ekonomiczno- politycznych. Wybuch II wojny światowej (1939 -1945) zastał dra Władysława Rusińskiego w Gdyni, gdzie znalazł wakacyjne zajęcie zarobkowe w Banku Gospodarstwa Krajowego. Stamtąd wysiedlony został przez okupanta i zatrudniony w Łęgnowie pod Bydgoszczą jako robotnik budowlany, a pod koniec 1941 r. w fabryce czapek w Bydgoszczy jako prasowacz. W sierpniu 1944 r. skierowano go do pracy biurowej w lecznicy dla płucno-chorych w Smukale pod Bydgoszczą. Po zakończeniu okupacji Władysław Rusiński podjął się obowiązków administratora tego zakładu, zamienionego czasowo we Frontowy Punkt Ewakuacyjny Ludowego Wojska Polskiego Nr 8. l eszcze w roku 1945 Władysław RusińskŁ

Laureaci Nagródpowrócił do Poznania i rozpoczął działalność pedagogiczną i naukową na Wydziale Prawno- Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, początkowo jako starszy asystent, a następnie adiunkt. W czerwcu 1949 r. habilitował się z historii gospodarczej i społecznej. Jednocześnie podjął wykłady tego przedmiotu, początkowo jako adiunkt habilitowany, od r. 1952 jako zastępca profesora na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Od 1948 r. z zajęciami na Uniwersytecie łączył pracę naukową i dydaktyczną w Wyższej Szkole Ekonomicznej, a z dniem l września 1962 r. pozostał na wyłącznym etacie tejże Uczelni, gdzie już od dnia l października 1957 r. kierował nowo utworzoną Katedrą Historii Gospodarczej na Wydziale Ogólnoekonomicznym. W latach 1959 -1961 pełnił funkcję dziekana tegoż Wydziału. W latach 1962 -1965 Władysław Rusiński był rektorem Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Już na pierwszym roku studiów zetknął się bliżej z profesorem Janem Rutkowskim (zapisał się na jego proseminarium). Kontakt z wybitnym uczonym zadecydował o kierunku jego zainteresowań naukowych. N a seminarium otrzymał temat pracy magisterskiej: Uwarstwienie ludności wiejskiej w królewszczyznach Prus Królewskich w dru glej polowie XVII w. Fakt, że ta rozprawa została później nagrodzona i wydrukowana stał się dla początkującego naukowca duż

zachętą do dalszej pracy. Zaczął zbierać materiały do większego opracowania na temat składu społeczno-zawodowego ludności wiejskiej Wielkopolski w wiekach XVI - XVIII. Kiedy Komisja "Atlasu Historycznego Polski" Polskiej Akademii Umiejętności stanęła przed koniecznością zbadania osadnictwa "olęderskiego" na obszarze Polski zachodniej, pracę tę powierzono Władysławowi Rusińskiemu. Za tę właśnie pracę uzyskał tytuł doktora. Ogółem w ciągu czterdziestu lat pracy naukowej prof. dr Władysław Rusiński opublikował ok. stu prac naukowych, artykułów, rozpraw i przyczynków historycznych nie licząc recenzji, notatek i haseł ancyklo pedycznych. Charakterystyczną cechą działalności naukowej prof. dra Rusińskiego jest uwypuklanie ścisłego związku historii gospodarczej z naukami ekonomicznymi, a zwłaszcza wykrywanie prawidłowości ekonomicznych w oparciu o materiał historyczny oraz ich konfrontacja z naj nowszymi osiągnięciami teorii ekonomii. Zakres zainteresowań badawczych Profesora jest rozległy; obejmuje historię gospodarczą i społeczną ziem polskich od czasów najdawniejszych do lat współczesnych oraz historię gospodarczą powszechną czasów nowożytnych i najnowszych. Działalność badawczą rozwija prof. Rusiński w kilku kierunkach. Najważniejszy z nich to badania nad strukturą społeczno-gospodarczą wsi polskiej i europejskiej od XVI do XVIII w; ogłosił z tego zakresu wiele rozpraw i studiów; niektóre z nich, jak np. rozważania nad rozwarstwieniem wsi w Polsce lub uwagi o roli rynku zewnętrznego i wewnętrznego w rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej zapoczątkowały szeroką dyskusję na łamach "Kwartalnika Historycznego" i innych czasopism. W ramach problematyki agrarnej Władysław Rusiński zajmował się też zagadnieniami osadnictwa w XVI-XVIII w., kwestią "pustek" w Europie oraz przeobrażeniami struktury społeczno-gospodarczej i majątkowej ludności chłopskiej na ziemiach polskich. Specjalną uwagę poświęcił problemowi dualizmu agrarnego w Europie. Opublikował z tej dziedziny kilka artykułów m.in. Etapy rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnIanej w Europie środkowej l wschodniej próba analizy ekonomicznej (w języku niemieckim). Na ukończeniu Jest druk większej rozprawy na temat rugów chłopskich w Europie w XV - XIX w. Drugi kierunek badań stanowią studia nad kształtowaniem się stosunków rynkowych w Polsce i w Europie w wiekach XVI - XVIII.

Ogłosił drukiem kilka artykułów z tej tematyki, zainicjował też szersze badania nad

kształtowaniem się i funkcjonowaniem ryni ów lokalnych w Polsce feudalne]. Trzecią dziedziną badawczą prof. dra Rusińskiego jest rozwój przemysłu i kształtowanie się klasy robotniczej w XVIII - XX w. Tej problematyki dotyczy monografia poświęcona tkactwu lnianemu na Śląsku, rozprawa o pierwszej rewolucji przemysłowej w Europie, rozważania o roli chłopstwa w procesie industrializacji Wielkopolski oraz obszerna dwutomowa praca o położeniu robotników polskich w czasie okupacji hitlerowskiej (przedstawiona jako rozprawa habilitacyjna). Czwarty kierunek zainteresowań naukowych prof. Władysława Rusińskiego stanowią dociekania metodyczno-teoretyczne nad miejscem historii gospodarczej w obrębie nauk społecznych i nad problemami jej obecnego rozwoju. Ogłosił on m.in. uwagi o stosunku historii gospodarczej do ekonomii politycznej oraz artykuł: Historia gospodarcza - nowe problemy i metody. Osobno należy wyróżnić studia Władysława Rusińskiego nad rozwojem spółdzielczości polskiej. N a ten temat ukazała się obszerna monografia: Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego 1918 -1939 oraz kilka artykułów. Szczególne miejsce w publikacjach Profe -' sora zajmują syntezy podręcznikowe dziejów społecznych i gospodarczych. Opublikowany w 1%3 r. Rozwój gospodarc:ry ziem polskich w zarysie doczekał się trzech wydań, obszerne dzieło Zarys historii gospodarczej powszechnej ukazał się w dwóch wydaniach (1970 i 1973).

Władysław Rusiński jest też wydawcą szeregu źródeł do historii gospodarczej i społecznej. M. in. opublikował dwa obszerne tomy pt. Inwentarze dóbr szlacheckich powiatu kaliskiego w XVI - XVIII w. (1955 i 1959) oraz Zbiór inwentarzy majątkowych mieszkańców Kalisza Z drugiej polowy XVIII w. (1974). Wymienić trzeba też uczestnictwo prof.

dra Rusińskiego w wielu pracach zespołowych i jego inicjatywy w tym zakresie. M.in. należał do współautorów tomu drugiego wielkiego podręcznika Historia Polski wy

-Nagroda

danego przez Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk oraz tomu pierwszego Dziejów Wielkopolski (1969). Pod jego redakcją ukazały się Dzieje wsi wielkopolskiej. W druku znajdują się obszerne Dzieje Kalisza. Od 1953 r. pełni funkcję redaktora naczelnego "Roczników Dziejów Społecznych i Gospodarczych". Jego staraniem ukazały się dotąd dwadzieścia trzy tomy. Poza tym jako redaktor przygotował do druku osiem tomów Badań z dziejów społecznych i gospodarczych publikowanych przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz dziesięć tomów "Rocznika Kaliskiego". Władysław Rusiński sprawuje liczne funkcje naukowo-organizacyjne: jest przewodniczącym Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członkiem Komitetu Badań Regionalnych przy oddziale Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, współpracownikiem Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, członkiem Rady Naukowej Spółdzielczego Instytu tu Badawczego i in. N a Akademii Ekonomicznej Władysław Rusiński prowadzi od wielu lat kilkunastoosobowe seminarium doktorskie. Pod jego kierunkiem naukowym doktoryzowało się osiemnastu młodych naukowców; dziesięciu z nich uzyskało tytuły docenta, a dwóch - profesora. Poza tym Władysław Rusiński kierował pracami habilitacyjnymi kilku dalszych kandydatów. Posiada Odznakę Honorową Miasta Kalisza i tytuł honorowego obywatela tego miasta, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego ". Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966) i Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1976).

W roku 1973 Rada Państwa nadała mu tytuł Zasłużonego Nauczyciela Polski Ludowej. W 1945 r. Władysław Rusiński zawarł związek małżeński z Leokadią Goner. Z małżeństwa tego urodziło się troje dzieci; jedna córka jest biologiem, druga - chemikiem a syn -. ekonomistą.

Naukowa

za wybitne osiągnięcia w zakresie badań psychologii rozwojowej i wychowawczej dzieci i młodzieżY

PROF. DR HAB. MARIA TYSZKOWA

Urodziła się dnia 24 lipca 1932 r. w Dobrcu pod Kaliszem, w rodzinie chłopskiej Adama Cichego i jego żony, Marianny z

domu Bęckiej. Okres przedwojenny i pierwsze lata okupacji hitlerowskiej spędziła w rodzinnej wsi. W październiku 1941 r. ro

Laureaci Nagród

dzlna Cichych została wysiedlona do Zajączek w Kaliskiem, a następnie do Grochowisk Szlacheckich k. Żnina, gdzie rodzice pracowali jako robotnicy rolni. Po wyzwoleniu Kalisza rozpoczęła naukę w szkole podstawowej, którą ukończyła w trybie przyspieszonym i jeszcze w roku 1945 została przyjęta do Gimnazjum i Liceum im. Anny Jagiellonki w Kaliszu, w którym w 1951 r. zdała maturę z wyróżnieniem, uzyskując Dyplom Przodownika Nauki i Pracy Społecznej.

W październiku 1951 r. podjęła studia psychologiczne na Wydziale Filozoficzno- Społecznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończyła w 1956 r. otrzymując tytuł magistra psychologii. Jeszcze w czasie studiów we wrześniu 1953 r. podjęła pracę w charakterze zastępcy asystenta w Katedrze Podstaw Marksizmu- Leninizmu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a po ukończeniu studiów - jako asystent w Katedrze Psychologii. W marcu 1962 r. obroniła pracę doktorską nt. Praca szkolna dziecka l główne determinujące ją czynniki, napisaną pod kierunkiem prof. dra Stefana Błachowskiego. Z dniem l września 1962 r. została adiunktem, a z dniem l kwietnia 1969 r. docentem etatowym w Katedrze Psychologii. W czerwou 1971 r. uzyskała stopień naukowy doktora

habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie psychologii na podstawie dotychczasowego dorobku, a w szczególności rozprawy Zachowanie sie. dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych (Warszawa 1972; drugie wydanie w 1977). U chwałą Rady Państwa z dnia 16 września 1976 r. Maria Tyszkowa otrzymała tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego w zakresie nauk humanistycznych. W latach 1969 - 1974 pełniła funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Psychologii. Od 1969 r. jest kierownikiem Zakładu Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej Instytutu Psychologii U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. W 1973 r. (od stycznia do czerwca) pracowała jako visiting professor w Departament of Special Education oraz w Departament of Psychology of Guidance Southern Illinois University w Carbondale, Illinois (Stany Zjednoczone Ameryki Płn.).

Prof. dr hab. · Maria Tyszkowa w swej pracy naukowo-badawczej poświęciła się psychologii rozwojowej i wychowawczej. Od szeregu lat prowadzi badania nad czynnikami wyznaczającymi efektywność nauki szkolnej dzieci i młodzieży. Są to badania zarówno nad przyczynami powodzeń i niepowodzeń szkolnych, j ak i nad czynnikami facylitującymi i hamującymi efektywne funkcjonowanie w szkole uczniów o różnych właściwościach intelektualnych i pozaintelektualnych. W monografii Crynniki determinujące prace, szkolną dziecka (Warszawa 1964) i w innych publikacjach z tego kręgu tematycznego zaprezentowała nowe podejście badawcze do problematyki psychologicznej niepowodzeń szkolnych wyrażające się w kompleksowym potraktowaniu zjawiska i podjęciu analizy wieloaspektowej, które nie było stosowane we wcześniejszych pracach polskich z tego zakresu. Dzięki temu podejściu badawczemu praca wniosła wiele nowego do psychologii niepowodzeń szkolnych. Osiągnięcia te zostały szeroko przyswojone, a także wysoko ocenione w Polsce i w innych krajach, gdzie książka ta jest znana, recenzowana i cytowana przez psychologów i pedagogów, np. w Czechosłowacji i w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zainicjowała w polskiej psychologii badania nad zachowaniem się dzieci i młodzieży w sytuacjach trudnych, publikując z tego zakresu szereg prac, w tym dwie w formia książkowej. Wspomniana już praca Zachowanie stą dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych jest pierwszą w polskiej psychologii monografią poświęconą zachowaniu się dzieci w wieku od ośmiu do trzynastu lat w sytuacjach trudnych różnych typów, głównie zaś przeciążenia i zagrożenia. Na tle precyzyjnego teoretycznego ujęcia badanychzjawisk, w którym autorka syntetyzuje i wzbogaca dotychczasowy dorobek teoretyczny psychologii przede wszystkim o aspekt genetyczno-rozwojowy, przedstawia ona podsumowanie wyników własnych badań przeprowadzonych z dużą pomysłowością i precyzją metodologiczną za pomocą oryginalnych technik eksperymentalnych. Badania te były również prowadzone według modelu kompleksowej analizy zachowania się dzieci i jego wyznaczników o zróżnicowanym charakterze. U zyskane wyniki można - według opinii prof. dra Tadeusza Tomaszewskiego - uznać za oryginalny wkład Marii Tyszkowej do naszej wiedzy o zachowaniu się w sytuacjach trudnych. Dzięki swym walorom teoretyczno-metodologicznym oraz wykrytym prawidłowościom rozwojowym zachowania się w sytuacjach trudnych książka ta jest uznawana za dzieło oryginalne i zaliczana przez czołowych psychologów polskich do dzieł znaczących w nauce, a zarazem mających dużą przydatność w kształceniu młodej kadry naukowej, psychologów i nauczycieli. W drugiej monografii z tego kręgu tematycznego, zatytułowanej Problemy psychicznej odporności dzieci i młodzieży (Warszawa, 1972) autorka ujmuje psychologiczne problemy zachowania się w sytuacjach trudnych w kategoriach relacji między właściwościami jednostki a sytuacją w rozumieniu psychologicznym, prezentując teoretyczny model psychicznej odporności, który umożliwia genetyczno-rozwojową interpretację badanych zjawisk, przedstawia też tezy dotyczące warunków kształtowania i wzmacniania psychicznej odporności dzieci i młodzieży. Zagadnienia te nabierają coraz większego znaczenia we współczesnej cywilizacji, a wyniki studiów teoretycznych i badań eksperymentalnych zaprezentowanych przez Marię Tyszkową znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach praktyki społecznej, m. in. w wychowaniu, terapii, sporcie. Badania nad zachowaniem się dzieci i młodzieży w sytuacjach trudnych oraz nad osobowościowymi i wychowawczymi wyznacznikami psychicznej odporności są nadal kontynuowane przez prof. dr Marię Tyszkową i jej współpracowników. Temu zagadnieniu poświęcone też było ogólnopolskie sympozjum zorganizowane pod jej kierownictwem w Poznaniu (1975). Podsumowanie wyników badań z kilku ostatnich lat zawiera praca zbiorowa przygotowana pod jej redakcją pt. Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości (w druku). Wobec niepełnej wiedzy na temat rozwoju osobowości, koniecznej do wyjaśnienia pewnych stwierdzanych w wymienionych badaniach faktów, prof. Tyszkową podjęła też studia z tego zakresu oraz zespołowe badania nad wychowawczą genezą osobowościdzieci i młodzieży w rodzinie, w których uczestniczy pod jej kierunkiem ponad dwudziestu miodych naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i z innych uczelni w kraju. Ponadto przeprowadziła studia nad rozwojem aktywności i działalności w ontogenezie, a ich wyniki zawarła w monografii Aktyioność i działalność dzieci i młodzieży (Warszawa, 1977).

Wśród jej publikacji na wyroznienie za sługuje także grupa prac poświęconych psychologicznej problematyce recepcji i oddziaływania sztuki (teatru, literatury) na dzieci i młodzież. N a uwagę zasługują przede wszystkim jej badania nad odbiorem widowiska teatralnego przez dzieci, poprzez które wchodzi ona w nurt interdyscyplinarnych badań nad recepcją kultury i przygotowaniem człowieka do uczestnictwa w kulturze. Za swą działalność naukową prof. dr hab.

Maria Tyszkową została dwukrotnie wyróżniona nagrodą indywidualną Ministerstwa N auki i Szkolnictwa Wyższego (1965 i 1973), a w grudniu 1975 r. listem osobistym I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka. Prof, dr hab. Maria Tyszkową jest doświadczonym i wysoko cenionym dydaktykiem i wychowawcą młodzieży. Prowadziła różnorodne zajęcia dydaktyczne dla studen - tów psychologii oraz pedagogiki - stacjonarnej i zaocznej, a także dla doktorantów obu tych kierunków. Od 1968 r. prowadzi seminarium magisterskie. Pod jej kierunkiem wykonano ok. osiemdziesięciu prac magisterskich. Około dwudziestu wyszkolonych przez nią magistrów psychologii pracuje w charakterze pracowników naukowo-dydaktycznych. Od 1970 r. prowadzi seminarium doktoranckie. Wypromowała pięciu doktorów. Pełniła też szereg funkcji o charakterze wychowawczym. Dla potrzeb badawczych oraz kształcenia specjalizacyjnego studentów w zakresie psychologii wychowawczej zorganizowała wspólnie z dyrekcją Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej w roku szkolnym 1971/1972 Pracownię Psychologii Szkolnej w Szkole Podstawowej Nr 30.

U czestniczy w pracach nad nowymi programami i formami realizacji studiów psychologicznych i psychologicznego kształcenia na uczycieli na szczeblu centralnym. Będąc uczennicą szkoły średniej wstąpiła do Związku Młodzieży Polskiej (1948). Pełniła szereg funkcji organizacyjnych w Liceum, a później na Uniwersytecie. Przez jedną kadencję była członkiem Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Polskiej. Aktywnie pracowała w Zrzeszeniu Studentów Polskich. Była przez dwie kadencje członkiem Rady Uczelnianej i sekretarzem do spraw nauki; przez jedną kadencję członkiem Rady Okręgowej.

Laureaci Nagród

Od 1954 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kilkakrotnie była członkiem Egzekutywy wydziałowej, sekretarzem oddziałowej organizacji partyjnej N auk Społecznych. W latach 1968 -1972 była konsultantem Ośrodka Propagandy Partyjnej Komitetu Wojewódzkiego oraz prelegentem tego Ośrodka i wykładowcą Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu- Leninizmu.

Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Międzynarodowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego. Od 1971 r. jest członkiem Komitetu Nauk Psychologicz

nych Polskiej Akademii Nauk. Jest przewodniczącą Rady Naukowej periodyka "Życie Szkoły" i członkiem zespołu redakcyjnego "Studiów Psychologicznych". Aktywnie współpracuje również z Komitetem Organizacyjnym Biennale Sztuki dla Dziecka. W 1955 r. wyszła za mąż za Zbigniewa Tyszkę, obecnie profesora nadzwyczajnego - pracownika Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Ma jednegosyna, Juliusza, studenta filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu.

NAGRODY NAUKOWE MŁODYCH

-Nagroda Naukowaza osiągnięcia w dziedzinie badań nad teorią automatów skończonych

DOC. DR HAB. INŻ. JERZY GRZYMAŁA-BUSSE

Urodził się dnia 3 kwietnia 1942 r. w Warszawie jako syn Witolda Grzymały i jego żony Estery Marii z Andrzejewskich. W latach 1948 -1955, po przeniesieniu się rodziców do Poznania, uczęszczał do Szkoły Podstawowej Nr 17. Od 1955 r. uczył się w Technikum Energetycznym, gdzie zdobył świadectwo dojrzałości (1959), a następnie przyjęty został na studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej. Od 1%1 r. zaczął także studiować matematykę na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1%3 r. odbył sześciotygodniową praktykę techniczną

w przedsiębiorstwie Laurence Scott and Electromotors w Norwich (Wielka Brytania). W dniu 30 września 1964 r. Jerzy Grzymała- Busse uzyskał na Politechnice Poznańskiej dyplom magistra inżyniera elektryka. Po dwumiesięcznym stażu asystenckim w Zakładzie Podstaw Automatyki Katedry Automatyki i Elektroniki Przemysłowej został z dniem l grudnia 1964 r. asystentem, zaś w dwa lata później starszym asystentem. Od l października 1970 r. Jerzy Grzymała- Busse pracował jako adiunkt, a od l października 1973 r. jako docent w Instytucie Automatyki Politechniki Poznańskiej. Dyplom magistra matematyki uzyskał 24 lutego 1967 r. na Uniwersytecie Wrocławskim. W kwietniu 1%7 r. Rada Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej otwarła przewód doktorski, a 9 maja 1969 r. po obronie rozprawy doktorskiej powzięła uchwałę o nadaniu mu stopnia naukowego doktora nauk technicznych. W dniu 21 czerwca 1972 r. na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej zdał z wynikiem dodatnim kolokwium habilitacyjne. We wrześniu tegoż roku minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki zatwierdził nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk technicznych. Główną dziedziną zainteresowań naukowych Jerzego Grzymały- Busse jest teoria automatów. Z tej dyscypliny przygotował l obronił na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej rozprawę doktorską pt. Automoifo:ry automatów zmiennych w czasie i Ich zastosowanie techniczne, a na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej

Nagroda naukowa za osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami ruchu młodzieżowego, ruchu robotniczego i stosunków międzynarodowych

rozprawę habilitacyjną pt. Podautomaty automatów skończonych, związane ze zmianą czasu pracy. Za każdą z tych rozpraw uzyskał nagrody indywidualne III stopnia ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. Byi kierownikiem zespołu badawczego teorii automatów, współpracującego (l I 1972 - 31 XII 1975) z Instytutem Matematycznym Polskiej Akademii Nauk w oparciu o umowę o współpracy. Jego opublikowany dorobek naukowy obejmuje ponad trzydzieści pozycji, w tym osiemnaście w języku angielskim. Publikowano je m. in. w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. l Republice Federalnej Niemiec. Dwanaście publikacji przedstawiał również ustnie (w formie referatu) na czterech krajowych i ośmiu międzynarodowych sympozjach w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec i w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Jerzy Grzymała-Busse jest również współautorem trzech patentów na: układ regulacji temperatury w przechowalni płodów ziemnych; generator liczb przypadkowych i układ przekaźnikowy. Doc. dr Jerzy Grzymała- Busse wykładał na Politechnice Poznańskiej na zajęciach z · teorii automatów i innych dyscyplin. Prowadził trzydzieści pięć prac dyplomowych. W uznaniu jego fachowości, powierzono

Hfmu prowadzenie wykładów z algebraicznej? teorii automatów (w języku angielskim) w Międzynarodowym Centrum Matematycznym im. Stefana Banacha w Warszawie (1974) na semestrze poświęconym informatyce. Z ramienia Ministerstwa N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki koordynuje współpracę naukową z Niemiecką Republiką Demokratyczną w dziedzinie teorii automatów. Bierze aktywny udział w pracy społecznej; pełni w różnych okresach obowiązki zastępcy pełnomocnika Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej do spraw studen - ckich praktyk robotniczych, jako członek Rady Wydziału Elektrycznego do spraw młodzieży. Od l października 1975 r. jest przewodniczącym Rady Instytutu Automatyki Politechniki Poznańskiej. Pełni funkcję zastępcy redaktora naczelnego czasopisma "Foundations of Control Engineering" oraz członka redakcji czasopisma "Fundamenta Informaticae" . Za działalność naukową otrzymał sześciokrotnie nagrodę rektorską. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Elektroniki Teoretycznej i Stosowanej, Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego, Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Komisji Automatyki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Komitetu Pomiarów i Automatyki, Związku Nauczycielstwa Polskiego.

I.

DOC. DR HAB. STANISŁAW SIERPOWSKI

Urodził się dnia l lipca 1942 r. w Lesznie, w rodzinie krawca Ignacego Sierpowskiego i jego żony, Heleny ze Skotarków. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczęszczał do liceum ogólnokształcącego w rodzinnym mieście, które ukończył maturą w 1959 r. W tymże roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Kątach k. Leszna, a jednocześnie w trybie zaocznym uzupełnił wykształcenie pedagogiczne. W 1%1 r. Stanisław Sierpowski rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Uczęszczając na seminaria prof. dra J erzego Topolskiego i prof. dra Antoniego Czubińskiego przygotował pod kierunkiem tego ostatniego pracę magisterską o akademickich organizacjach ideowych w Poznaniuw latach 1945 -1948. Praca ta rozpoczęła związek Stanisława Sierpowskiego z problematyką badań nad organizacjami młodzieżowymi Wielkopolski. Podsumowaniem badań naukowych w tej dziedzinie jest opublikowana pod jego redakcją praca zbiorowa Wielkopolskie organizacje młodzieżowe 1945- 1975 (Warszawa 1977).

Po ukończeniu studiów (1965) Stanisław Sierpowski pracował jako asystent w Zakładzie Historii Powszechnej Nowożytnej i N ajnowszej U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Po czterech latach (1969) na Wydziale Filozoficzno- Historycznym obronił pracę doktorską na temat genezy włoskiego faszyzmu. Rozprawa ta, znacznie poszerzona, pt. Faszyzm we Włoszech 1919 -1926 wydana została w 1973 r. W latach 1971 -1973 Stani

Laureaci Nagródsław Sierpowski pracował w Wyższej Szkole N auk Społecznych w Warszawie na stanowisku adiunkta w Zakładzie Międzynarodowego Ruchu Robotniczego. Dzięki kilkumiesięcznemu stypendium rządu włoskiego, dr Stanisław Sierpowski kontynuował badania nad problematyką włoską, przygotowując rozprawę habilitacyjną przedstawioną w 1975 r. na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza pt. Stosunki polsko-włoskie w okresie międzywojennym. Dodatnie oceny recenzentów Antoniego Czubińskiego, Tadeusza J ędruszczaka i Janusza Pajewskiego umożliwiły objęcie z dniem l lutego 1976 r. stanowiska docenta w macierzystym Zakładzie Historii Powszechnej, Nowożytnej i N ajnowszej. Książka ukazała się w 1975 r. Dorobek naukowy Stanisława Sierpowskiego obejmuje ponad osiemdziesiąt artykułów i rozpraw. Wśród nich znajdują się lakże opracowania popularnonaukowe dotyczące międzynarodowego ruchu robotniczego: Lewica współczesnej Italii (Warszawa 1973) i Lewica francuska w walce o władzą <Warszawa 1974).

W związku z tą ostatnią książką, znawca stosunków francuskich Zbigniew Klimas napisał w "N owych Książkach" (R. 1975, nr l): "Od dłuższego czasu utrzymuję, że nasze dzienniki i czasopisma, ale także i książki, "wciąż jeszcze niedostatecznie szeroko uwzględniają sprawy dziejące się we Francji. Informacje w prasie są względnie częste, ale w zasadzie tylko informacje, podczas gdy p ró by szerszego spojrzenia, przybliżenia czytelnikowi nad Wisłą tego, co dzieje się nad Sekwaną, należą do zjawisk rzadszych, a na dobitek «stadnych»: zamieszczane są z okazji wielkich wydarzeń [...] Mało jest natomiast okresowych i syntetycznych ocen niezwykle przecież ciekawych procesów zachodzących we Francji [ . .]

"Do wniosku tego skłoni każdego lektura książki Sierpowskiego, która koncentrując się bardzo słusznie na niewielkim okresie francuskiej teraźniejszości, unaocznia nam, ileż się w tym kraju i w latach wydarzyło, ile pasjonujących symptomatycznych dla naszych czasów przemian wystąpiło i pogłębiło się. Skupienie uwagi autora na ostatnich pięciu czy sześciu latach i ograniczenie do niezbędnego minimum odniesień historycznych bądź porównań sprawiło, że wyeksponowane jest istotnie to, czym żyje nie tylko francuska »la classe politique«, ale cała Francja. [...] Książka stanowi wartościowe kompedium wiedzy o Francji, wyjaśnia i systematyzuje wiele pojęć i terminów spotykanych w masowych środkach przekazu [...] Książka Stanisława Sierpowskiego daje właśnie wyczerpujące odpowiedzi na pytania rodzące się w czasie czytania gazet. "Przedstawienie lewicy francuskiej tylko jako <<lektury pomocniczej» byłoby jednak pomniejszeniem zarówno ambicji, jak i zasług autora. Przyznać jej trzeba znacznie wyższą rangę za bardzo szerokie i skrupulatne udokumentowanie prezentowanych faktów i opinii. Kwalifikuje to książkę do miana pracy naukowej, rezultatu głębokiej wiedzy o przedmiocie i żmudnych badań, ogromnego bogactwa materiałów, wymagającego ścisłej selekcji i analiz. Te właśnie cechy wykazuje najpełniej pierwsza połowa pracy, będąca najbardziej syntetycznym i kompleksowym obrazem sytuacji przede wszystkim samej Francji, a następnie dążeń i metod walki francuskiej lewicy. Cech tych nie odmawiam i drugie] połowie, bardziej już monotematycznej, ale podkreślam je zwłaszcza w pierwszej, która wymagała znacznie więcej dyscypliny i naukowego rygoru w potraktowaniu o wiele szerszej i niejednorodnej problematyki". Przychylną recenzję o książce Stanisława Sierpowskiego Lewica współczesnej Italii napisał Zdzisław Morawski ("Nowe Książki", R. 1974, nr 11). "Włoska rzeczywistość społeczna, polityczna i gospodarcza - pisze recenzent - jest od wielu lat niezwykle barwną mozaiką, czy raczej kalejdoskopem zmieniających się rządów, powstających i znikających ugrupowań politycznych, frakcji w poszczególnych partiach, układów personalnych i regionalnych [...] Stanisław Sierpowski znalazł najlepszy klucz do przedstawienia tego obrazu w sposób zrozumiały i uporządkowany. Punkt wyjścia i zarazem główny temat jego monografii stanowi bowiem działalność sił lewicy, a więc tego decydującego elementu włoskiej rzeczywistości, który stanowi najbardziej niezmienną, trwałą, a równocześnie konsekwentną płaszczyznę działania, tworzenia l oceny, dając wizje przyszłości Włoch [. ..]

"Przyjęta metoda chronologicznego, powiedziałbym, kronikarskiego przedstawienia iaktów i wydarzeń, zwiększa przejrzystość pracy i pozwala zorientować się w zawiłościach włoskiego życia politycznego również nie zorientowanemu czytelnikowi, co oznacza iż Lewica współczesnej Italii jest pracą popularną, obliczoną na szeroki krąg odbiorców [...] Interesujący a równocześnie napisany z dystansem i obiektywizmem jest rozdział dotyczący podstawowej we włoskich warunkach sprawy, jaką są stosunki lewicy z Watykanem i katolikami".

Doc. dr Stanisław Sierpowski rozwija także ożywioną działalność organizacyjną. W latach studiów dał się poznać jako zaangażowany działacz organizacji studenckich. Wchodził w skład wydziałowych, uczelnianych i środowiskowych władz Związku Młodzieży Socjalistycznej i Zrzeszenia Studentów Polskich. W 1%2 r. przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jest lektorem Komitetu Wojewódzkiego, a od 1976 r. członkiem prezydium Komisji Historycznej Rady Głównej Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej.

W ostatnich latach wiele czasu poświęcał działalności w Towarzystwie Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia"; od 1975 r. jest dyrektorem Szkoły Letniej Kultury i Języka Polskiego przy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Szkoła ta, działająca w Poznaniu od 1973 r., kształci co roku około stu studentów polskiego pochodzenia w zakresie języka polskiego, historii i szeroko rozumianej kultury. Działalność doc. dra hab. Sierpowskiego w tej dziedzinie została wyróżniona Srebrnym Krzyżem Zasługi. Od 1974 r. wchodzi w skład zespołu redakcyjnego kwartalnika Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk pt. "Dzieje Najnowsze" jest też stałym współpracownikiem kwartalnika "Italia Contemporanea" ukazującego się w Mediolanie. Za osiągnięcia naukowe i zawodowe oraz pracę społeczną był wielokrotnie wyróżniany. Za obie książki: Faszyzm we Włoszech 1919-1926 i Stosunki polsko-włoskie w okresie międrywojennym otrzymał nagrodę III stopnia ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.

Zebrał: Tadeusz Orlik

JUBILEUSZ PIĘĆDZIESIĘCIOLECIA AKADEMII EKONOMICZNEJ (1926-1976)

Wojewoda poznański Stanisław Cozaś wręcza rektorowi Akademii Ekonomicznej prof.

drowi Ryszardowi Domańskiemu sztandar ufundowany Uczelni przez władzo partyjne i pc.ństv.oue (l X 1876 r.)

W artykule zamieszczonym w "Kurierze Poznańskim" (nr 205 z dnia 6 IX 1919) pt.

W sprawie wyższej uczelni handlowej w nasrych dzielnicach Bolesław Kasprowicz jun. przedstawił konieczność powołania w Poznaniu wyższej szkoły handlowej. Pisał on wówczas, że w nowym ustroju państwowym polski handlowiec-ekonomIsta "będzie musiał mieć pogląd na całokształt naszego życia gospodarczego i będzie musiał wiązać wydarzenia polityczne z położeniem gospodarczym swego kraju i swej gałęzi przemysłu względnie handlu". Idea ta stała się rzeczywistością w dniu 19 lipca 1926 r., kiedy to z inicjatywy Izby Przemysłowo- Handlowej powołano do życia Wyższą Szkołę Handlową. I oto zasłużona dla miasta i regionu uczelnia obchodziła w dniach 1-3 października 1976 r. jubileusz pięćdziesięciolecia. Komitetowi honorowemu obchodów jubileuszowych przewodniczył absolwent Uczelni, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej , Józef Pińkowski.

Przebieg uroczystości

Piątek, dnia 1 października 1976 r.

Obchody jubileuszowe rozpoczęły się otwarciem- wystawy obrazującej dorobek pięćdziesięciolecia Uczelni. Gości powitał prorektor doc. dr hab. Bohdan Gruchman, a wystawę otworzył honorowy gość prof. dr Stanisław Waschko, inicjator powołania do życia Wyższej Szkoły Handlowej. Komisarz wystawy, dyrektor Biblioteki Głównej dr Jan Sójka był dla zwiedzających przewodnikiem po drogim sercu każdego absolwenta zbiorze pamiątek. N a wystawie eksponowano m. in. oryginały i fotokopie dokumentów sprzed pięćdziesięciu lat, protokół z pierwszego posiedzenia grona pedagogicznego z dnia 10 października 1926 r., tekst umowy zawartej między kuratorium Wyższej Szkoły Handlowej a jej pierwszym dyrektorem Leonardem Glabiszem, tekst przemówienia prezesa Izby Przemysłowo- Handlowej Seweryna SamuIskiego. Eksponowano legitymacje i dyplomy z różnych okresów istnienia U czelni oraz dokumenty z działalności organizacji studenckich i Stowarzyszenia Absolwentów. Liczne plansze przedstawiały fotokopie dokumentów dotyczących zmian nazwy U czelni i jej uprawnień oraz aktualną, aktywną działalność, obejmującą współpracę naukowodydaktyczną z instytucjami zagranicznymi i jednostkami gospodarki narodowej. Na fotogramach przedstawiono przedwojenne i powojenne wnętrza gmachu Uczelni, m. in. pracowni towaroznawczych, laboratorium Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych, Biblioteki Głównej, Ośrodka Przetwarzania Informacji, a także pamiątki z inauguracji

» *

H5roku akademickiego, z uroczystości nadania stopni doktorskich, wręczania odznaczeń i wyróżnień oraz udział studentów w pracach na rzecz gospodarki narodowej, osiągnięcia akademickiego klubu sportowego i zdobyte puchary. Publikacje naukowe pracowników Uczelni" zasięg geograficzny punktów konsultacyjnych oraz prowadzonych studiów podyplomowych, jak również mapa przedstawiająca ośrodki objęte współpracą naukowo-badawczą, dobrze świadczyły o działalności Uczelni-JubilatkI. O życiu politycznym i społecznym informowały sprawozdania z działalności Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i zakładowej organizacji Związku Nauczycielstwa Polskiego. Lista nazwisk profesorów, asystentów i studentów Wyższej Szkoły Handlowej i Akademii Handlowej, którzy zginęli w czasie drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej w latach 1939 -1945 przypominała a tych, którzy oddali swoje życie za Ojczyznę. Goście zwiedzili pomieszczenia Ośrodka Przetwarzania Informacji i Biblioteki Głównej, gdzie wręczono im pamiątkowy ekslibris "W pięćdziesięciolecie Uczelni i Biblioteki Głównej" według projektu Antoniego. Gołębniaka. Wystawa, którą zwiedziło kilka tysięcy osób, dostępna była zwiedzającym do 14 października 1976 r. W czasie, gdy część gości uczestniczyła w otwarciu wystawy, w gmachu Opery Poznańskiej rozpoczął się o godz. 9.30 Zjazd Absolwentów. Rektor prof. dr hab. Ryszard Domański otwierając Zjazd, podkreślił w swym przemówieniu, że Uczelnia przywiązuje ogromną wagę do podtrzymywania ścisłych związków ze swoimi absolwentami. Wśród licznie przybyłych na Zjazd gości, rektor serdecznie powitał wojewodę poznańskiego Stanisława Cozasia, kierownika Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Filipiaka, przewodniczącego Społecznej Rady Szkoły, wiceprezydenta miasta Andrzeja Wituskiego, prof. dra Stanisława Waschkę, dawnych rektorów: prof. dra hab. Józefa Górskiego, prof. dra Hab. Floriana Barcińskiego, prof. dra Seweryna Kruszczyńskiego, prof. dra Zbigniewa Zakrzewskiego, wszystkich profesorów uczelni współpracujących oraz absolwentów wszystkich roczników studiów. W imieniu Senatu i swoim własnym Ryszard Domański złożył absolwentom życzenia wielu radosnych przeżyć w dniach Zjazdu i jubileuszu Uczelni, utrwalenia poczucia dumy zawodowej oraz przyjaznych spotkań z profesorami. Wojewoda poznański Stanisław Cozaś zwracając się do absolwentów, którzy przybylŁ

Jubileusze

Otwarcie wystawy w hallu drugiego piętra Akademii Ekonomicznej (l X 1976 r.). Wstęgę przecina prof. dr Stanisław Waschko. Z lewej: dyrektor Biblioteki Głównej dr Jan Sójka, z prawej - prof. dr hab. Antoni Skowroński

do miasta swej młodości i swych studiówpoinformował zebranych, iż w uznaniu szczególnych zasług Akademii Ekonomicznej społeczeństwo województwa poznańskiego, władze polityczne i państwowe ufundowały U czelni sztandar. "Czynimy to - powiedział Stanisław Cozaś wręczając sztandar w ręce prof. dra Ryszarda Domańskiego - w przeświadczeniu, że jest on symbolem uznania za pięćdziesiąt lat rzetelnej pracy oraz za "wysiłki i wyniki w służbie dla narodu, dla Kraju, dla Ziemi Wielkopolskiej i rozwoju jej życia gospodarczego". Stanisław Cozaś przekazał w imieniu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i władz administracyjnych województwa życzenia dalszych pomyślnych wyników w pracy naukowo-dydaktycznej i w patriotycznym wychowaniu następnych pokoleń specjalistów. Rektor Ryszard Domański złożył na ręce wojewody poznańskiego podziękowanie za ufundowany sztandar w imieniu Senatu, kierownictwa naukowego, wszystkich pracowników i studentów oraz absolwentów i zapewnił o stałej gotowości Uczelni do współdziałania z władzami politycznymi, państwowy

mi i organizacjami gospodarczymi dla dobra miasta i województwa. Następnie, wykonanie przez Chór Nauczycieli m. Poznania im. Karola Kurpińskiego pod dyrekcją Mariana N agórskiego Pieśni o domu Franciszka Rylinga zakończyło oficjalną część Zjazdu.

W drugiej części Zjazdu przewodnictwo obrad objął wiceprezes Stowarzyszenia Absolwentów doc. dr hab. Zdzisław Krasiński, a prezes dr Jarosław Koczorowski powitał uczestników Zjazdu, szczególnie serdecznie tych pierwszych absolwentów dawnej Wyższej Szkoły Handlowej, którzy w 1930 r. założyli Stowarzyszenie. Referat Losy i kariery absolwentów WYŻszej Szkoły Handlowej i Wyższej Szkoły Ekonomicznej wygłosił absolwent Jerzy Dosia. Przypominał on międzywojenną historię U czelni, podkreślił wszechstronną działalność Bratniej Pomocy Studentów. W oparciu o wyniki ankiety przeprowadzonej wśród absolwentów Uczelni w 1973 r., jak również na podstawie struktury zatrudnienia uczestników Zjazdu jubileuszowego, Jerzy Dośla stwierdził, iż największa liczba absolwentów pracuje w przemyśle, następnie równorzędnie w handlu wewnętrznym i usługach oraz w handlu zagranicznym. Na trzecim miejscu wymienić należy oświatę, wychowanie i naukę oraz kolejno: administrację państwową, budownictwo, finanse i ubezpieczenia oraz transport i łączność. Większość absolwentów zajmuje węzłowe stanowiska w swoich zakładach pracy; znaczny jest udział absolwentów U czelni -Jubilatki w życiu całego kraju i pokaźny jest dorobek ich pracy. Minutą ciszy zebrani uczcili pamięć zmarłych i poległych w okresie II wojny światowej profesorów i absolwentów U czelni. Z kolei b. rektor prof. dr Zbigniew Zakrzewski przypomniał sylwetki zmarłych profesorów, którzy zapisali się trwale w bogatej kronice dziejów Uczelni. W zależności od okresu, w którym żyli, stawiali sobie różne zadania i w różny sposób służyli Ojczyźnie. Ginęli z honorem w pamiętnym wrześniu 1939 r., w poznańskim Forcie VII i w obozach koncentracyjnych. Wielu z nich zaginęło bez wieści w czasie II wojny światowej, inni dożywali swych sędziwych lat w ukochanym mieście, które stało się ich nowym domem rodzinnym. Większość profesorów bowiem przybyła do Poznania na początku lat dwudziestych, by kształcić przyszłą polską inteligencję. Ze względu na brak w Poznaniu kadry uczącej, łączyli pracę na Uniwersytecie Poznańskim z pracą w Wyższej Szkole Handlowej. Łączyli też pracę dydaktyczną z organizacyjną. Pełnili w obu uczelniach nie tylko funkcje profesorów, rektorów, dziekanów, ale pracowali również na szerszej arenie - krajowej i zagranicznej. Byli wśród nich sędziowie i prezesi Trybunału Międzynarodowego w Hadze, uczestniczyli w delegacjach polskich na forum międzynarodowym, brali udział w kodyfikacji prawa handlowego i przygotowywali konwencję genewską w tym zakresie. Byli redaktorami wydawnictw krajowych i zagranicznych. Niektórzy profesorowie U czelni prowadzili w okresie międzywojennym wykłady na uniwersytetach zagranicznych. Byli członkami instytucji naukowych w Paryżu, Londynie i Madrycie. W okresie II wojny światowej nauczali na tajnym uniwersytecie w Warszawie i udzielali się w Radzie Głównej Opiekuńczej. Nie szczędzili swych sił i po II wojnie światowej, dojeżdżając na zajęcia do filii Akademii Handlowej w Szczecinie. Zawsze byli gotowi do pracy tam, gdzie ich najbardziej potrzebowano. N astępnie absolwenci wraz z pracownikami naukowymi Uczelni udali się na cmentarze junikowski i górczyński, gdzie na grobach profesorów złożono wiązanki biało-czerwonych kwiatów.

O godz. 10.30 w auli Akademii Ekonomicznej po odśpiewaniu Gaudę Ma ter Poloniarozpoczęła się uroczystość nadania tytuł« doktora honoris causa trzem uczonym: prof. drowi hab. Józefowi Górskiemu, b. profesorowi i rektorowi Akademii Handlowej, emerytowanemu profesorowi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza; prof. drowi Walterowi Isardowi z Uniwersytetu Pensylwania w Fi1adelfii (Stany Zjednoczone Ameryki Płn.) i prof. drowi Leo H. Klaassenowi z Instytutu Ekonomicznego w Rotterdamie (Holandia). "Nadając wam najwyższą godność - powiedział w swoim wystąpieniu rektor Akademii prof. dr hab. Ryszard Domański - jaką ma do dyspozycji Senat, chcieliśmy utwierdzić wiarę w naukę i wagę tej nauki, wzmocnić szacunek dla stanu naukowego, dla wielkiej godności nauczyciela akademickiego i badacza, utwierdzić powagę UczelnL i jej międzynarodową pozycję". Sylwetkę prof. dra hab. Józefa Górskiego!, wybitnego prawnika, rektora Uczelni w latach 1945 - 1949 i 1956 - 1959, dzięki któremu ówczesna Akademia Handlowa uzyskała prawa akademickie, przedstawił promotor prof. dr hab. Jan Hołowiński. W 1945 r. Józef Górski był organizatorem odbudowy U czelni, odnowy jej majątku i potencjału naukowego, a także inicjatorem przemian i adaptacji U czelni do nowych zadań, w 1946 r. dzięki jego inicjatywie została powołana do życia filia w Szczecinie. O działalności dydaktycznej Józefa Górskiego świadczą zastępy jego wychowanków: ponad tysiąc dwustu dyplomantów i magistrów, trzydziestu doktorów, dwunastu doktorów habilitowanych, obecnie profesorów i docentów. Jego dorobek naukowy wyraża się w ponad czterystu czterdziestu pozycjach opublikowanych w kraju i zagranicą, z dziedziny prawa zobowiązań i prawa gospodarczego. Jest nestorem polskich specjalistów w zakresie prawa morskiego, autorem pierwszego kodeksu tego prawa. Osiągnięcia prof. dra Waltera Isarda, dyrektora Instytutu Regional Science na U niwersytecie Pensylwania w Filadelfii, jednego z najwybitniejszych teoretyków zagadnień lokacyjnych i przestrzennych, przedstawił promotor prof. dr hab. Zbigniew Czerwiński. Walter Isard po doktoracie na U niwersytecie Harwardzkim prowadził badania i wykłady w wielu uczelniach amerykańskich. Z jego badań zrodziła się nowa gałąź nauk; ekonomicznych nawiązująca do geografii ekonomicznej i teorii gospodarki przestrzennej. Regional science w obecnej postaci jest nauką o silnie rozwiniętej metodologii, której głównymi elementami są matematyczne metody analizy oraz modele systemu człowiek - środowisko, modele miast i systemów miejskich, regionów i systemów mię

Jubileusze

dzyregionalnych oraz przestrzeni społeczno-ekonomiczne j.

Walter Isard jest założycielem i honorowym przewodniczącym międzynarodowego Stowarzyszenia Regional Science, zwolennikiem całkowitego zlikwidowania segregacji rasowej, rzecznikiem międzynarodowej współpracy naukowej i szerokiego porozumienia państw i ludzi, reprezentujących różne ideologie i poglądy. Osobę prof. dra Leo H. Klaassena, prezydenta Instytutu Ekonomicznego, profesora Uniwersytetu Erasmusa w Rotterdamie, członka Światowej Akademii Sztuki i N auki przedstawił doc. dr hab. Bohdan Gruchmann. Przedmiotem badań naukowych Leo Klaassena są przede wszystkim teoretyczne podstawy i modele rozwoju społeczno-ekonomicznego. Sformułował tzw. teorię przyciągania, która otwiera nowe perspektywy dla rozwoju nowoczesnej teorii lokalizacji i wiąże ją w sposób wymierny z ekonomiką regionu poprzez pojęcie tzw. regionu odniesienia. Jako jeden z pierwszych ekonomistów dostrzegł wagę czynników społecznych w rozwoju ekonomicznym kraju i potrzebę ograniczenia modeli wzrostu, ujmujących jedynie czynniki i zależności o charakterze techniczno-ekonomicznym. Leo

U roczystość nadania tytułów doktorów honoris causa w auli Akademii (l X 1976 r.). Przemówienie wygłasza prof. dr hab. Józef Górski

Klaassen zajmuje się też badaniem kluczowych problemów gospodarczych doby współczesnej, a w szczególności rozwoju urbanistycznego i regionalnego, transportu i komunikacji, zatrudnienia i migracji oraz ochrony środowiska i problemu jakości życia. Wszyscy promowani doktorzy honoris causa w swych wystąpieniach dziękowali za nadanie im najwyższego akademickiego wyróżnienia i podkreślali znaczenie swej współpracy z uczonymi z poznańskiego ośrodka ekonomicznego. Serdeczne gratulacje w imieniu Uczelni-Jubilatki złożył im dziekan doc. dr Florian Wiśniewski. Uroczystość uświetniły występy Chóru Nauczycieli m. Poznania im. Karola Kurpińskiego pod batutą Mariana N agórskiego.

N astępnie rektor na czele Senatu, w towarzystwie doktorów honoris causa i promotorów złożył kwiaty pod tablicą pamiątkową pracowników, absolwentów i studentów Uczelni - ofiar II wojny światowej. Ich pamięć uczczono minutą milczenia. W godzinach popołudniowych w salach wykładowych Uczelni odbyły się spotkania około ośmiuset absolwentów z pięćdziesięcioma profesorami i docentami. Spotkanie prowadzone pod hasłem "Nauka - Praktyka" zapoznały absolwentów z dorobkiem nauko

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod gmach nowego' budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich. Akt erekcyjny podpisuje I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada. Obok podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Janusz Górski (2 X 1976 r.)

wym i kierunkami badań instytutów. Absolwenci mówili natomiast o sobie, o swojej pracy zawodowej i przydatności w praktyce wiedzy wyniesionej z U czelni oraz o możliwościach rozszerzania wzajemnych kontaktów. Spotkania zakończyły się wręczeniem Księgi Jubileuszowej i odznak pięćdziesięciolecia Akademii oraz tradycyjną lampką wina.

Sobota, dnia 2 października 1976 r.

Drugi dzień obchodów jubileuszowych zapoczątkowało wmurowanie aktu erekcyjnego w kamień węgielny pod gmach nowego budynku dydaktycznego i Biblioteki Głównej Akademii Ekonomicznej. O godzinie 8.30 sprzed gmachu Uczelni wyruszył pochód na przyszły plac budowy u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich. W pochodzie wzięli udział: rektor Akademii prof. dr hab. Ryszard Domański i Senat, członkowie Komitetu Honorowego, goście krajowi i zagraniczni w togach swych macierzystych uczelni oraz pracownicy i studenci. Po odczytaniu przez prorektora doc. dra Jerzego

Krauzego aktu erekcyjnego złożyli na nim podpisy: sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej J ózef Pińkowski, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki prof. dr hab. Janusz Górski, wojewoda poznański Stanisław Cozaś, prezydent Poznania władysław Śleboda i rektor prof. dr hab. Ryszard Domański. Józef Pińkowski, Jerzy Zasada i Janusz Górski wmurowujący akt erekcyjny życzyli, aby gmach ten służył narodowi, społeczeństwu i nauce. N astępnie uroczysty pochód przy dźwiękach orkiestry skierował się do gmachu Opery Poznańskiej, gdzie odbyła się inauguracja 51 roku akademickiego 1976/1977. Inaugurację rozpoczęło odegranie hymnu państwowego. Po powitaniu gości rektor prof. dr hab. Ryszard Domański, omawiając pięćdziesięcioletnią historię U czelni, zwrócił szczególną uwagę na stałe wysiłki, dźwigające Uczelnię na coraz wyższe szczeble rozwoju naukowego. W okresie Polski Ludowejo. Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod gmach nowego budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich. Akt erekcyjny podpisuje podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Janusz Górski (2 X 1976 r.)

Jubileuszegłównym celem było ukształtowanie nowego modelu Uczelni, odpowiadającego zmienionym warunkom i potrzebom rozwijającej się gospodarki socjalistycznej. Po roku 1950 nastąpiła zmiana struktury organizacyjnej Uczelni, planów i programów nauczania oraz wzrost kadry naukowej, realizującej nowe kierunki badań naukowych. Stałe pogłębianie treści i metod dydaktyczno-wychowawczych spowodowało, iż obecnie Uczelnia kształci studentów we wszystkich kierunkach ekonomicznych - poza ekonomiką transportu - oraz w zakresie towaroznawstwa. Uczelnia wykształciła ponad 12 (XX) absolwentów, z czego w okresie Polski Ludowej ponad 10 600. Poza tym przeszkoliła kilkaset osób na specjalnych studiach podyplomowych. W zakresie badań naukowych w latach międzywojennych Uczelnia poznańska wyróżniała się w dziedzinie rachunkowości, geografii ekonomicznej, prawa handlowego i towaroznawstwa. W Polsce Ludowej badania naukowe rozszerzyły się o nowe dziedziny, a w szczególności: funkcj onowanie gospodarki socjalistycznej, analiza rynku, historia gospodarcza, gospodarka przestrzenna, demografia, ekonometria, elektroniczne przetwarzanie danych, polityka finansowa państwa, ubezpieczenia gospodarcze, międzynarodowe stosunki gospodarcze, stosunki finansowe l współpraca ekonomiczna krajów socjalistycznych. Do specyfiki naukowej U czelni zalicza się silny rozwój dyscyplin pokrewnych ekonomii, takich jak: geografia ekonomiczna, historia gospodarcza, prawo gospodarcze i socjologia. O intensywnym rozwoju działalności U czelni świadczy znaczny rozwój kadry naukoI

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod gmach nowego budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich. Akt erekcyjny podpisuje sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Józef Pińkowski. z lewej: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada (2 X 1976 r.)

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod gmach nowego budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich. W symboliczny kamień węgielny podpisany i zwinięty w rulon akt erekcyjny wkłada sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Józef Pińkowski (2 X 1976 r.)

Władze uczelni i zaproszeni goście udają się na uroczystość wm urowania aktu erekcyjnego w kamień węgielny nowego budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i Powstańców Wielkopolskich (2 X 1976 r.)

Jubileusze

Akt erekcyjny. "Działo się dnia 2 października 1976 r. w mieście Poznaniu w trzydziestym drugim roku istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w pięćdziesiątą rocznicę powstania Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, gdy I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej był Edward Gierek, przewodniczym Rady Państwa - Henryk Jabłoński, prezesem Rady Ministrów - Piotr Jaroszewicz, ministrem Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki - Sylwester Kaliski, I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu - Jerzy Zasada, wojewodą poznańskim - Stanisław Cozaś, prezydentem Miasta Poznania - Władysław Sleboda, a rektorem Akademii Ekonomicznej w Poznaniu - Ryszard Domański. Wysiłkiem państwa ludowego, przy pomocy władz państwowych i partyjnych - centralnych i lokalnych, dzięki zabiegom kierownictwa Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, doszło do wszczęcia prac budowlanych pod nowy gmach Uczelni w Poznaniu przy ul. Tadeusza Kościuszki - narożnik ulicy Powstańców Wielkopolskich. Obiekt ten zostaje wzniesiony jako wyraz głębokiej troski państwa o wychowanie i kształcenie młodzieży, o rozwój nauki i myśli ekonomicznej na ogólny pożytek narodu, jaki przynosi społeczeństwu wiedza ekonomiczna w warunkach pokoju, postępu i socjalizmu. Autorami projektu byli: Witold Milewski, Zygmunt Skupniewicz i Lech Sternal, dokumentację projektową przygotowało Biuro Projektowo- Badawcze Budownictwa Ogólnego «Miastoprojekt»- Poznań, a głównym projektantem budynku był Zygmunt Skupniewicz. Generalnym wykonawcą robót było Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 5, którego dyrektorem był Zenon Frasunkiewicz, natomiast inwestorem zastępczym był Zarząd Inwestycji Szkół Wyższych w Poznaniu, w którym stanowisko dyrektora piastował Lech Grodzki. Niechaj wznoszony obiekt stworzy warunki dla rozkwitu nauk ekonomicznych, służy ku lepszej przyszłości pokoleń oraz będzie dumą i chwałą Grodu Przemysława. Powyższy akt zostaje wmurowany w kamień węgielny nowo powstającego budynku dnia 2 października 1976 roku, drugi złożony zostanie w Archiwum Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego, a trzeci oprawiony i umieszczony w gabinecie Rektora U czelni"

wo-dydaktycznej i naukowo-technicznej. Aktualnie Uczelnia liczy trzystu szesnastu pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym sześćdziesięciu dwóch profesorów i docentów. W związku z planowaną rozbudową struktury organizacyjnej U czelni i powiększeniem liczby instytutów z siedmiu do jedenastu, przygotowuj e się stopniowo warunki kadrowe do znacznego wzrostu zadań dydaktyczno-wychowawczych. i naukowo-badawczych związanych ze zwiększeniem bazy materiałowej. N astępnie w dalszej części uroczystości wojewoda poznański Stanisław Cozaś odczytał dekret Rady Państwa z dnia 21 lipca 1976 r. o odznaczeniu Akademii Orderem Sztandaru Pracy II klasy, a sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Józef Pińkowski dokonał aktu dekoracji sztandaru Uczelni. Józef Pińkowski składając gratulacje stwierdził, iż to wysokie odznaczenie jest wyrazem uznania władz państwowych dla wyników pracy Uczelni, zarówno w dziedzinie kształcenia kadr ekonomistów, j ak i badań naukowych. W dalszym ciągu swego wystąpienia mówił o rzetelnym stosunkugrona nauczającego do zadań dydaktycznych, o ofiarności i życzliwości okazywanej młodzieży. Znaczna liczba ekonomistów gruntownie przygotowanych przez poznańską Uczelnię mogła zasilić gospodarkę kraju; wskazał na rozwój prac badawczych, więi z praktyką i prowadzenie badań regionalnych. Nakreślił też zadania uczelni ekonomicznych na tle wysiłków całego narodu, podejmowanych dla utrwalenia już osiągniętego, znacznego postępu w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju i dla zapewnienia dalszych korzystnych warunków pomnażania i wzrostu wszystkich sił naszej socjalistycznej Ojczyzny. "Przygotowaniu absolwentów szkół ekonomicznych dla potrzeb rozwijającej się intensywnie i nowoczesnej gospodarki - stwierdził Józef Pińkowski - powinna towarzyszyć praca wychowawcza, przepojona najgłębszymi treściami patriotycznymi i ideowymi. Powinno to być ważne zadanie nie tylko dla Uczelni, lecz również dla organizacji partyjnej, młodzieżowej, związkowej i dla samej młodzieży". Kończąc swe przemówienie sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wyraził przekonanie, że nowy rok

Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod gmach nowego budynku dydaktycznego i biblioteki głównej Akademii u zbiegu ulic Kościuszki i powstańców Wielkopolskich. Przemawia rektor Akademii Ekonomicznej, prof. dr hab. Ryszard Domański. Po lewej stronie wśród gości Jubileuszu: (od lewej) prorektor Akademii doc. dr Jerzy Krauze, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Józef Pińkowski, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada, wojewoda poznański Stanisław Cozaś, wiceminister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Janusz Górski (2 X 1976 r.)

Jubileuszeakademicki przyniesie, podobnie J ak lata poprzednie, dalsze wybitne osiągnięcia U czelni, że wspólna praca nauczycieli akademickich i młodzieży uwieńczona zostanie znacznymi wynikami naukowymi i dydaktycznymi, które pomnożą i wzbogacą dorobek U czelni i przyczynią się do lepszego zaspokojenia potrzeb naszej gospodarki. N a ręce sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej J ózefa Pińkowskiego serdeczne podziękowania władzom partyjnym i państwowym za odznaczenie U czelni, a tym samym za wyróżnienie wszystkich jej pracowników, złożył prof. dr hab. Ryszard Domański. Podsekretarz stanu w Ministerstwie N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Janusz Górski przekazał serdeczne życzenia poznańskiej Akademii od kierownictwa resortu. Mówca podkreślił, iż dopiero powstanie nowego systemu społeczno-gospodarczego stworzyło warunki do wspaniałego rozwoju Uczelni. Dzięki temu rozwojowi Uczelnia mogła wykształcić tak liczne rzesze absolwentów, którzy zajmują odpowiedzialne stanowiska w regionie wielkopolskim i w całym kraju. Zostali oni nie tylko wykształceni, ale wychowani w kulcie rzetelnej pracy. "I to jest chyba istotna cecha Akademii Ekonomicznej, że nie robi rzeczy na pokaz, że pracuje solidnie, jak solidnie pracuje ludność tego regionu naszego kraju". z okazji inauguracji nowego roku akademickiego Rada Państwa przyznała zasłużonym pracownikom Uczelni odznaczenia i nagrody. Aktu dekoracji dokonali: Józef Pińkowski, Jerzy Zasada, Stanisław Cozaś i J anusz Górski. Orderem Sztandaru Pracy II klasy udekorowany został prof. dr hab. Władysław Rusiński; Krzyżami Komandorskimi Orderu Odrodzenia Polski: prof. dr Seweryn Kruszczyński, prof. dr Stanisław Smoliński i prof. dr Zbigniew Zakrzewski; Krzyżami Oficerskimi Orderu Odrodzenia Polski - prof. dr hab. Józef Boroń i prof. dr hab. Ryszard Domański; Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski: dr Irena Biernawska, doc. dr Zenon Chojecki, prof.

dr hab. Jan Hołowiński, doc. dr Zdzisław Kołaczyk, mgr Jacek Kowalski, doc. dr Edmund Kurtys, prof. dr Stanisław Waschko i doc. dr Aleksander Wesołowski. Ponadto przyznano jedenaście Złotych Krzyży Zasługi, siedem Srebrnych i jeden Brązowy. Tytuł honorowy Zasłużonego Nauczyciela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej otrzymał prof. dr hab. Florian Barciński. Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki przyznał w roku 1976 Nagrody I stopnia: prof. dr hab. Ryszardowi Domańskiemu - za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej i organizacyjnej; prof. dr Stanisławowi Smolińskiemu i prof.

dr Zbigniewowi Zakrzewskiemu - za osiągnięcia w dziedzinie kształcenia młodej kadry naukowej; II stopnia: prof. dr hab. Wacławowi Wilczyńskiemu za osiągnięcia w dziedzinie kształcenia młodej kadry naukowej. Nagrody indywidualne III stopnia za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze otrzymali: dr Edmund Ignasiak, doc. dr Marian Kasperek, prof. dr hab. Zygmunt Kowalczyk, mgr Feliks Kroll,. doc. dr Maria Wojciechowska. Za osiągnięcia naukowe i prace habilitacyjne: doc. dr hab. Ryszard Ławniczak i doc. dr hab. Kazimierz Zimniewicz; za prace doktorskie: Jan Bielawny, Bogusław Guzik, Wacław Jarmołowicz, Tadeusz Juja, Kazimierz Kruszka, Andrzej Nowak, Tadeusz Rutkowski, Bogusław Tilgner.

Laureatami nagrody zespołowej III stopnia za osiągnięcia naukowe zostali: doc dr hab. Zdzisław Krasiński, doc. dr hab. Marek Brojerski, doc. dr hab. Halina Szulce, dr Józef Garczarczyk, dr Henryk Mruk, mgr Benedykt Kwissa, mgr Piotr Rzepczyński. W imieniu odznaczonych przemawiał prof.

dr Zbigniew Zakrzewski oraz przedstawiciel Stowarzyszenia Absolwentów, dr Henryk Graszewicz.

N astępnie rektor Akademii w asyście prorektora do spraw dydaktyki doc. dra J erzego Krauze dokonał uroczystej immatrykulacji. Szczególnie uroczysty był akt ponownej immatrykulacji pierwszych absolwentów Wyższej Szkoły Handlowej, którzy rozpoczynali studia w 1926 roku. Grupę te reprezentowali: Witold Furmański, Wojciech Kozłowski, Helena Irena Nawrocka, Jan Witkowski i Aleksander Zakrzewski. W imieniu młodzieży akademickiej przemówienie wygłosił przewodniczący Rady Uczelnianej Socjalistycznego Związku Studentów Polskich Hubert Wański. Złożył wyrazy_ głębokiego szacunku dla twórców Uczelni i wszystkich jej profesorów, którzy wychowywali i wychowują rzesze studentów i absolwentów. Odśpiewanie przez Chór N auczycieli m. Poznania im. Karola Kurpińskiego Gaudeamus zakończyło podniosłą uroczystość. W godzinach południowych w auli Akademii odbyła się ceremonia składania życzeń i gratulacji U czelni-Jubilatce. Rozpoczął ją przewodniczący Społecznej Rady Szkoły, wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski. W imieniu władz politycznych i administracyjnych województwa konińskiego i wszystkich absolwentów, którzy pracują na Ziemi Konińskiej życzenia przekazała wicewojewoda Irena Przestalska.

Życzenia, gratulacje i upominki złożyli: minister pełnomocny i konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Nikołaj Gusjew, konsul Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

Rektor Akademii Ekonomicznej prof. dr hab. Ryszard Domański wręcza dyplom doktora honoris causa profesorowi Uniwersytetu w Pensylwanii, Walterowi Isardowj. Pośrodku prodziekan Wydziału Handlowo- Towaroznawczego, doc. dr hab. Romuald Zalewski (l X 1976 r.)

Patrick J. Flood, w imieniu ambasadora Socjalistycznej Republiki Wietnamu w Polsce radca Tram Hong Kai. N astępnie głos zabrali przedstawiciele uczelni Związku Radzieckiego. Serdeczne kontakty Uczelni-Jubilatki z Instytutem Inżynieryjno- Ekonomicznym w Charkowie podkreślił w czasie składania życzeń prof. dr Nikołaj Siemiejkin oraz prof. dr Fiodor Borowik, rektor Białoruskiego Państwowego Instytutu Gospodarki Narodowej w Mińsku. Z upoważnienia Instytutu Ekonomiki Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie życzenia nowych wielkich sukcesów naukowych i pedagogicznych przekazał prof. dr Antanas Buraczas.

W imieniu uczelni Niemieckiej Republiki Demokratycznej przemawiali: prof. dr Rolf Bauermann, prorektor Uniwersytetu im.

Marcina Lutra w Halle- Wittenberg, z którym Uczelnia poznańska związana jest umową przyjaźni i współpracy oraz w imieniu Wyższej Szkoły Handlowej w Lipsku rektor, prof. dr hab. Werner Cramer. W imieniu uczelni czechosłowackich: prof.

inż. Vaclav Lohr z Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Pradze oraz prof. inż. Anton Rasko, prorektor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bratysławie, który podkreślił długoletnią współpracę i owocną wymianę grup studenckich. W imieniu uczelni węgierskich adresy i gratulacje złożyli: prof. dr Józef Gondi, prorektor Uniwersytetu im. Karola Marksa w Budapeszcie oraz prof. dr Robert Horvath, kierownik Katedry Statystyki Uniwersytetu Attili w Szegedzie.

W imieniu Uniwersytetu Pensylwania w Filadelfii życzenia i gratulacje przekazał prof. dr Walter Isard.

W imieniu współpracujących z Uczelnią-Jubilatką francuskich ośrodków eKonomicznych w Dijon, Saint- Etienne i Lyonie gratulacje złożył dziekan Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu w Dijon prof. dr Jean Eicher.

W uroczystości składania gratulacji i życzeń wzięli także udział: prof. dr Peter Van Veen z Uniwersytetu w Tilburgu (Holandia), z którym Akademia rozwija coraz szerszą współpracę oraz prof. dr Kunio Matsui z Instytutu Energii Atomowej w Osace (Japonia). Kolejne życzenia w imieniu Uniwersytetu Fridriciana w Karlsruhe (Republika Federalna Niemiec) złożył prof. dr Rolf Franek, prezes Niemieckiej Sekcji Regional Science Association. Z Interdyscyplinarnego Instytutu Badań Przestrzennych Uniwersytetu Handlu Międzynarodowego w Wiedniu (Austria) gratulacje złożył prof. dr Walter Stohr, a jako reprezentant licznych instytucji i jednostek badawczych afiliowanych przy Organizacji N arodów Zjednoczonych, z którymi U czelnia-Jubilatka utrzymuje stałe kontakty, życzenia i gratulacje złożył Gerard Wen, doradca Organizacji N arodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Społecznego. Wśród składających adresy * nie zabrakło też przedstawicieli polskich uczelni. W imieniu Uniwersytetu Jagiellońskiego życzenia przekazał prorektor dr hab. Stanisław Surma. Prof, dr Wiesław Sadowski, rektor Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie podkreślił wyróżniającą się dobrą i rzetelną pracę U czelni-Jubilatki oraz życzył kontynuowania pięknych tradycji. Rektor Akademii Ekonomicznej w Krakowie prof. dr hab. Antoni Fajferek przekazując

Rektor Akademii Ekonomicznej prof. dr hab. Ryszard Domański wręczył prezydentowi Holenderskiego Instytutu Ekonomicznego w Rotterdamie prof. drowi Leo Klaassenowi medal pamiątkowy i księgę pamiątkową (l X 1976 r.)

Fotokopia okładki monografii pod redakcją prof. dra Zbigniewa Zakrzewskiego

QKQclemio .

enonomlczno I W Poznaniu 11926»1976

Jubileuszeadres swej uczelni wyraził radość, że może przekazać osobiście życzenia i gratulacje bratniej Uczelni, w której szkoła krakowska ma prawdziwych i wypróbowanych przyjaciół. Prof, dr Józef Popkiewicz, rektor Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, złożył na ręce Jego Magnificencji Rektora Domańskiego serdeczne gratulacje z okazji Jubileuszu i życzenia owocnej działalności wręczając równocześnie medal pamiątkowy i dyplom "Za zasługi położone dla Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu". Prof, dr Zbigniew Messner, rektor Akademii Ekonomicznej w Katowicach wraz z serdecznymi gratulacjami i słowami uznania za owocną działalność dla dobra nauki polskiej i światowej przekazał wazon wykonany z węgla, jako symbol wspólnej przyjaźni. Dziekan Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Alfred Czermiński złożył najlepsze życzenia dalszych sukcesów i osiągnięć. W imieniu Uniwersytetu Łódzkiego, a zwłaszcza Wydziału Socjologiczno- Ekonomicznego, życzenia złożył prof. dr hab. Władysław Welfe. W imieniu Wydziału Inżynieryjno- Ekonomicznego Transportu Politechniki Szczecińskiej, kontynuatora Filii Akademii Handlowej w Szczecinie zabrał głos prof. dr hab. Antoni Skowroński. Rektor Akademii Rolniczej, przewodniczący Kolegium Rektorów m. Poznania prof. dr hab. Jerzy Zwoliński złożył w imieniu wszystkich uczelni poznańskich gratulacje wraz z życzeniami dalszych osiągnięć, a prof. dr hab. Gerard Labuda, prezes Oddziału Poznańskiego Polskiej Akademii Nauk przekazał życzenia wszelkiej pomyślności całej społeczności akademickiej, a pracownikom naukowym życzył w szczególności, by stale byli w czołówce polskiej i światowej myśli ekonomicznej. Płk Bolesław Możdżeń, zastępca Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Służb Kwatermistrzowskich w Poznaniu, z którą Uczelnia jest związana ścisłą współpracą, przekazał życzenia w imieniu Komendy, Rady Naukowej, Komitetu Partyjnego U czelni oraz podchorążych -studentów. W imieniu współpracujących z Akademią zakładów przemysłowych życzenia przekazał dyrektor Zakładów Metalurgicznych "Pomet" mgr inż. Ireneusz Sobczak; dr Jarosław Koczorowski, prezes Stowarzyszenia Absolwentów w imieniu dwunastotysięcznej rzeszy absolwentów złożył adres wraz z pamiątkowym albumem. N a zakończenie uroczystości życzenia i gratulacje od 5(XX) młodzieży studiującej przekazał przewodniczący Rady Uczelnianej Socjalistycznego Związku Studentów Polskich Hubert Wański. W godzinach popołudniowych odbyły się spotkania naukowe z doktorami honoris causa. Odbyło się też uroczyste parafowanie

%ł«k»,iQS

Pamiątkowy znaczek projektu Józefa Stasińskiego

BTOŚOi JUBILEUSZOWE

»<<» *»fe2HE»»ł!K« i*rm

Fotokopia plakatu projektu JerzegoBąka

Medal wybity z okazji Jubileuszu. Projektował Józef Stasiński. Na awersie- 1926-1976 Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. 50 lat w służbie nauki i narodu". Na rewersie stara i projektowana siedziby Akademii

Jubileusze

Exlibris pamiątkowy projektu Antoniego Gołębniaka

umowy o współpracy z Wyższą Szkołą Handl ową w Lipsku. Wieczór drugiego dnia uroczystości jubileuszowa eh wypełniło przedstawienie w Operze Poznańskiej.

Niec'ziela, dnia 3 października 1976 r.

Dla grupy regionalistów zorganizowany został panel międzynarodowy na temat: Nowe kierunki badań regionalnych. Obradom w sali Senatu Akademii Ekonomicznej przewodniczył rektor prof. dr hab. Ryszard Domański, a wystąpienia charakteryzujące nowe i najnowsze badania w swych krajach przedstawili doktorzy honoris causa Walter Isard, Leo H. Klaassen oraz prof. dr Claude Ponsard, dyrektor Instytutu Matematyczno- Ekonomicznego U niwersytetu w Dijon (Francja), prof. dr Kazimierz Dziewoński, zastępca dyrektora Instytutu Geografii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz doc. dr hab. Fiotr Korcelli, wiceprzewodniczący Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk. Celem spotkania panelowego była wymiana rezultatów badań i przedstawienie bieżących wyników warsztatu naukowego w zakresie analizy przestrzennej i rozwoju regionalnego.Dla pozostałych gości krajowych i zagranicznych zorganizowano dwie wycieczki w okolice Poznania. Jedna grupa zwiedziła Kórnik i Rogalin, druga Ostrów Lednicki i Gniezno. Była to okazja nawiązania bliższych kontaktów pomiędzy gośćmi Jubileuszu. Główne uroczystości jubileuszowe dobiegły końca. Nowy rok akademicki Akademii Ekonomicznej został ogłoszony rokiem jubi1euszowym. W ramach obchodów odbyły się dalsze, ogólnopolskie i międzynarodowe imprezy kulturalne i sportowe, wystawy (m.in. wystawa w Wyższej Szkole Handlowej w Lipsku) oraz następujące sesje: - w dniach 18 - 21 II 1976 r. na temat: Marketing w zarządzaniu i kierowaniu produkcją eksportową - w Czerniejewie k. Gniezna. Sesję przygotował Zakład Ekonomiki i Organizacji Handlu Zagranicznego (Instytut Ekonomiki Obrotu Towarowego) ; - w dniach 3 - 5 V 1976 r. kolokwium polsko- francuskie w Poznaniu na temat metod ilościowych w badaniach ekonomicznych oraz wybranych zagadnień praktyki gospodarczej. Kolokwium zorganizował Zakład Ekonometrii (Instytut Statystyki i Ekonometrii) i Zakład Ekonomii Politycznej Kapitalizmu (Instytut Ekonomii Politycznej) ; - w dniach 11 -13 XI 1976 r. ogólnopolska konferencja naukowa Ekonometria to przedsiębiorstwie w Koninie. Organizatorami konferencji byli: Komitet Statystyki i Ekonometrii polskiej Akademii Nauk, Zakład Ekonometrii (Instytut Statystyki i Ekonometrii) i Konińskie Towarzystwo Społeczno- Kulturalne; - w dniach 10-13 X 1976 r. sesja studencka Spoleczno-ekonomiczne problemy współczesnego świata zorganizowana przez Radę Uczelnianą Socjalistycznego Związku Studentów Polskich. Dla upamiętnienia jubileuszu wydano drukiem opracowanie monograficzne pt. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu 1926 - 1976 pod redakcją prof. dra Zbigniewa Zakrzewskiego. Ponadto wydana została informacja prezentująca pięćdziesięcioletni dorobek U czelni pt. Działalność Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w językach: polskim, angielskim, francuskim i rosyjskim. Wybito również medal pamiątkowy projektowany przez Józefa Stasińskiego. Na awersie widnieje na tle otwartej książki laska i kapelusz Merkurego oraz napis Akademia Ekonomiczna w Poznaniu 1926 - 1976, SD lat w służbie nauki t narodu; na rewersie zaś sylwetka głównego gmachu uczelni oraz budynku projektowanego i symbole uczelni: VSSH, A.H, WSE, AE. Wydano też znaczek pamiątkowy z napisem: 50 lat Akademii Ekonomicznej w Poznaniu tego samego projektanta.

Jubileuszowy plakat, przedstawiający fronton Uczelni projektował Jerzy Bąk. Chodzieskie Zakłady Porcelany przygotowały talerz z napisem: Wyższa Szkoła Handlowa, Akademia Handlowa, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Akademia Ekonomiczna, 1926 - 1976 przedstawiający front głównego gmachu U czelni. Biblioteka Główna począwszy od 4 października 1945 r. organizowała okresowe ekspozycje dorobku naukowego poszczególnych jednostek organizacyjnych, cykl "Rektorzy Akademii Handlowej, Wyższej Szkoły Ekonomicznej i Akademii Ekonomicznej, w latach 1945 -1975" przedstawiający publikacje i prace nie publikowane, bibliografię prac, charakterystykę działalności naukowej poszczególnych rektorów oraz albumy. Osobny temat stanowiła wystawa skryptów uczelnianych z lat 1926 - 1976.

W okresie od 15 października do 7 listopada 1976 r. w hallu drugiego piętra U czelni miała miejsce wystawa adresów, gratulacji, życzeń i darów z okazji 50-lecia Akademii, przekazanych na ręce prof. dra hab. Ryszarda Domańskiego. Były wśród nich adresy od rektorów współpracujących uczelni zagranicznych i krajowych, od władz państwowych, towarzystw naukowych i społecznych, instytucji i przedsiębiorstw, Stowarzyszenia Absolwentów i przewodniczącego Społecznej Rady Szkoły. Eksponowano Order Sztandaru Pracy II klasy, którym odznaczona została Uczelnia w czasie obchodów jubileuszowych oraz Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego, przyznana U czelni -Jubilatce w Dniu Nauczyciela.

Urszula Hojjmann

ANEKS

JUBILEUSZ PIĘĆDZIESIĘCIOLECIA AKADEMII EKONOMICZNEJ

Komitet

Zenon Chojecki I sekretarz Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Cozaś - wojewoda poznański Ryszard Domański - rektor Akademii Ekonomicznej w Poznaniu Jerzy Gawrysiak - minister Handlu Wewnętrznego i U sług Janusz Górski - podsekretarz stanu w Ministerstwie N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Tadeusz Grabski - I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Koninie Sylwester Kaliski - minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Stanisław Kuziński - prezes Głównego U rzędu Statystycznego w Warszawie J arema Maciszewski - kierownik Wydziału N auki i Oświaty Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

Komitet

Zenon Chojecki - I sekretarz Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Ryszard Domański - rektor Akademii Ekonomicznej

9 Kronika Miasta Poznania 2{77

Honorowy Władysław Markiewicz - sekretarz naukowy Wydziału I Polskiej Akademii Nauk Mieczysław Obiedziński - główny Kwatermistrz Wojska Polskiego Józef Pajestka - prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie Kazimierz Secomski - I zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Władysław Sleboda - prezydent m. Poznania Maciej Wiewiórowski - sekretarz Naukowy oddziału poznańskiego Polskiej Akademii Nauk Andrzej Wituski - przewodniczący Społecznej Rady Szkoły Jerzy Zasada - I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

Organizacyjny

Ryszard Gałecki - przewodniczący Komisji Uroczystości Jubileuszowych Bohdan Gruchman - prorektor do spraw N a uki

Jubileusze

Marian Guzek - przewodniczący Komisji do spraw Sesji Naukowych Zdzisław Krasiński dziekan Wydziału Handlowo- Towaroznawczego Jerzy Krauze - prorektor do spraw dydaktyki Józef Krawczyk - dyrektor administracyjny Jarosław Koczorowski - prezes Stowarzyszenia Absolwentów Akademii Ekonomicznej Edmund Kurtys - przewodniczący Komisji Finansów

Halina N owak - sekretarz Komitetu Organizacyjnego Józef Orczyk dyrektor Międzywydziałowych Studiów dla Pracujących Mieczysław Przedpełski przewodniczący Komisji Propagandy i Wydawnictw Jubileuszowych Jerzy Sabiik - przewodniczący Rady Zakładowej Związku Nauczycielstwa Polskiego Florian Wiśniewski - dziekan Wydziału Ekonomiki Produkcji

Komitet Organizacyjny Zjazdu Absolwentów

Mieczysław Bartkowiak - prezes Koła Terenowego Stowarzyszenia Absolwentów w Zielonej Górze Stanisław Dominikowski przewodniczący Komisji Rewizyjnej Józef Garczarczyk - prezes Koła Terenowego Stowarzyszenia Absolwentów w Poznani u Henryk Graszewicz przewodniczący Komisji Propagandy i Kontaktów z Absolwentami Zdzisław Krasiński - przewodniczący Komitetu Jarosław Koczorowski - prezes Stworzyszenia Absolwentów

Zdzisław Kołaczyk - przewodniczący Komisji Finansowej Benedykt Kwissa przewodniczący Komisji Kwaterunkowej Alfred Przybylski przewodniczący Komisji Bankietowej Piotr Rzepczyński - sekretarz Komitetu Jaromir Węcławski - prezes Koła Terenowego Stowarzyszenia Absolwentów w Warszawie Teresa Wróblewska - prezes Koła Terenowego Stowarzyszenia Absolwentów w Bydgoszczy Zbigniew Zakrzewski przewodniczący U czelnianej Komisji do spraw Kontaktów z Absolwentamikarty

WSPOMNIENIE POŚMIERTNE o STANISŁAWIE PROSINSKIM!

W dniu 14 grudnia 1975 r. zmarł nagle w Poznaniu, w wieku sześćdziesięciu trzech lat, profesor zwyczajny Stanisław Prosiński, dyrektor Instytutu Chemicznej Technologii Drewna, kierownik Zespołu N aukowo- Dydaktycznego Chemii Drewna Akademii Rolniczej w Poznaniu, organizator i założyciel oraz pierwszy długoletni dziekan Wydziału Technologii Drewna tej uczelni, członek korespondent Polskiej Akademii Nauk, wybitny specjalista w dziedzinie chemii drewna i wielce zasłużony pedagog. Uroczyste pożegnanie Zmarłego odbyło się w dniu 17 grud

nia 1975 r. przed siedzibą Wydziału Technologii Drewna Akademii Rolniczej przy ul. Wojska Polskiego 28, a następnie ceremonia pogrzebowa na cmentarzu przy Lutyckiej. Stanisław Dyzma Prosiński urodził się dnia 16 listopada 1912 r. w Suwałkach, w rodzinie kupca Grzegorza Prosińskiego i jego żony Zofii z Jankowskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej w latach 1922 -1930 uczył się w oddziale matematyczno-przyrodniczym Państwowego Gimnazjum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, w którym uzyskał maturę. Następnie odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii. W latach 1932 -1936 studiował na Wydziale Matematyczno- Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego chemię organiczną pod kierunkiem profesora dra Jerzego Suszki, uzyskując dyplom magistra chemii. Podczas studiów i zaraz po ich ukończeniu odbywał praktyki w przemyśle chemicznym, głównie organicznym, a mianowicie w cukrowniach, w papierni i celulozowni, w fabryce suchej destylacji drewna, w fabryce barwników, a także w przemyśle ciężkim, tj. w hucie żelaza, cementowni, koksowni i gazowni. Od 1936 r. pracował jako chemik w przemyśle cukrowniczym. Od początku roku szkolnego 1938/1939 aż do wybuchu II wojny światowej pracował jako asystent na Wydziale Chemicznym Państwowej Szkoły Przemysłowej w Bydgoszczy. W kampanii wrześniowej 1939 r. brał czynny udział jako oficer rezerwy 15. Pułku Artylerii Lekkiej Armii "Pomorze" , w walkach pod Kutnem, nad Bzurą i w Puszczy Kampinoskiej oraz w końcowej fazie obrony Warszawy, gdzie dostał się do niewoli. Lata wojny i okupacji spędził w obozach jenieckich, najpierw w obozie XI B w Brunszwiku, a następnie w II C w Woldenbergu. W tym ostatnim czynnie uczestniczył w akcjach oświatowych, prowadził kursy chemiczne dla współtowarzyszy oraz wykłady chemii na kursach matsralnych. Po powrocie z obozu, od lutego 1945 r. mieszkał w Inowrocławiu, gdzie pracował jako wykładowca chemii i fizyki w Gimnazjum i Liceum im. Jana

Z żałobnej karty

Kasprowicza, którego był absolwentem, a także zajmował się organizacją laboratoriów miejscowego przemysłu chemicznego. Od dnia l lutego 1947 r. rozpoczął prace, na Uniwersytecie Poznańskim jako adiunkt Katedry Chemii Ogólnej na Wydziale Rolniczo- Leśnym prowadząc ćwiczenia i wykłady zlecone z chemicznej technologii drewna dla studentów leśnictwa. Wykłady z tego zakresu, pierwsze na tym Wydziale, stały się zaczątkiem Oddziału, a później Wydziału Technologii Drewna Wyższej Szkoły Rolniczej. Równocześnie przygotowywał rozprawę doktorską z chemii organicznej pod kierunkiem kierownika Zakładu, prof. dra Stanisława Glixellego, którą obronił na Wydziale Matematyczno- Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego w grudniu 1949 r. Tematem dysertacji były Studia nad przydatnością drewna topoli czarnej i białe} jako surowca celulozowego; wykazał w niej, że oba gatunki topoli stanowią poważne źródło surowca dla przemysłu chemicznego, ponieważ ilość otrzymywanej z nich masy celulozowej jest prawie taka sama j ak z drewna drzew iglastych. Wskazał również na drewno gałęziowe topoli, które także powinno być wykorzystywane w przemyśle celulozowym, gdyż niewiele ustępuje drewnu z pni. Dla powojennej gospodarki krajowej, wobec deficytu drewna, były to bardzo cenne wyniki badań. Recenzentami tej pracy byli profesorowie: dr Jerzy Suszko i dr Wieńczysław Kuczyński.

Od dnia l września 1950 r. dr Stanisław Prosiński był zastępcą kierownika zorganizowanego przez siebie Zakładu Chemii Produktów Leśnych na Wydziale Leśnym U niwersytetu Poznańskiego, a po utworzeniu Wyższej Szkoły Rolniczej, od l września 1951 r., jako zastępca profesora, był kierownikiem nowo utworzonej Katedry Chemicznej Technologii Drewna Wyższej Szkoły Rolniczej, którą w roku 1970 przekształcono w Instytut Chemicznej Technologii Drewna Akademii Rolniczej. Stanisław Prosiński był obdarzony talentem organizatorskim, toteż już od 1950 r. poświęcał wiele pracy nad tworzeniem Wydziału Technologii Drewna. W związku z tym w okresie od l września 1952 r. do końca sierpnia 1954 r. pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Leśnego zajmując się sprawami Oddziału Technologii Drewna, a następnie - po przemianowaniu w latach akademickich 1954/1955 - 1961/1962 był już dziekanem Wydziału Technologii Drewna z jedynym w kraju Oddziałem Chemicznej Technologii Drewna. Równocześnie od początku 1953 r. był organizatorem i kierownikiem Zakładu Chemicznej Technologii Drewna w Instytucie Technologii Drewna w Poznaniu, placówce naukowo-badawczej podległej Ministerstwu Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Zakładem tym kierował do dnia 28 lutego 1962 r. W tym też czasie Stanisław Prosiński uzyskał dalsze tytuły naukowe: z zastępcy profesora mianowany został w dniu 27 listopada 1954 r. profesorem nadzwyczajnym (z pominięciem tytułu docenta), a profesorem zwyczajnym - w dniu 3 czerwca 1%3 r.

W związku ze zmianami struktury organizacyjnej wszystkich wyższych uczelni w kraju, które nastąpiły z początkiem roku akademickiego 1970/1971, kiedy to w miejsce dotychczasowych katedr i zakładów powołano na wydziałach instytuty naukowo-dydaktyczne, profesor dr Stanisław Prosiński w jesieni 1970 r. został mianowany dyrektorem Instytutu Chemicznej Technologii Drewna i kierownikiem Zespołu N aukowo- Dydaktycznego Chemii Drewna Akademii Rolniczej. Pełnił te ważne funkcje aż do śmierci. Za wybitne osiągnięcia na polu naukowo-dydaktycznym został wybrany (28 V 1971) członkiem - korespondentem Wydziału V Nauk Rolniczych i Leśnych Polskiej Akademii N auk, a po utworzeniu Oddziału Akademii w Poznaniu zasiadał również w jego Prezydium. Profesor dr Stanisław Prosiński odznaczał się przede wszystkim wybitnym talentem badawczo- twórczym i położył wielkie zasługi dla nauki oraz praktyki, stając się prekursorem zapoczątkowanych w kraju po roku 1945 badań nad zagadnieniami chemii drewna i chemicznej technologii drewna. Był gorącym rzecznikiem integracji gospodarczej między leśnictwem i przemysłem drzewnym. Jego bogaty dorobek publicystyczny obejmuje około stu pięćdziesięciu naukowych prac własnych i zespołowych, opublikowanych w prasie specjalistycznej, głównie w czasopismach "Sylwan" , "Las Polski", "Przemysł Drzewny", "Przegląd Papierniczy" i in. Ponadto był autorem szesnastu patentów z zakresu chemicznego przerobu drewna, a przede wszystkim pierwszego w języku polskim, obszernego podręcznika dla studentów wydziałów technologii drewna pt. Chemia drewna (Warszawa 1%9, ss. 489), nagrodzonego przez Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki Nagrodą I stopnia. Był również autorem lub współautorem wielu skryptów akademickich; m. in. Ćwiczenia Z chemii drewna (Poznań 1953), Ćwiczenia Z chemicznej technologii dreuma (Poznań 1953) - oba te skrypty napisane wspólnie z Zefirynem Adamskim i Antonim Przybylakiem.

Problematyka prac badawczych, które prowadził profesor Prosiński z licznym gronem przeważnie młodych współpracowników, głównie swoich uczniów, była szeroka i obejmowała wiele zagadnień z zakresu chemii drewnana i chemicznej technologii drewna o charakterze teoretycznym oraz praktycznym,zawsze z myślą o wykorzystaniu badań w przemyśle. Jednym z pierwszych tematów badawczych Stanisława Prosińskiego Jeszcze w Zakładzie Chemii Ogólne] (1948 -1950) były prace nad składem chemicznym i właściwościami fizyko-chemicznymi drewna, celulozy i innych jego składników. W tym czasie napisał wspólnie ze swoim profesorem Stanisławem Glixellim książkę pt. Z badań nad składem chemicznym drewna niektórych drzew krajowych (Poznań 1951). Równocześnie opracowywał technologię uzyskiwania masy celulozowej z gałęzi drzew iglastych, a także prowadził badania nad przydatnością drewna dwóch gatunków topoli do przerobu na celulozę, co było podstawą jego dysertacji doktorskie] . Zakres badań prowadzonych przez Stanisława Prosińskiego wraz z jego współpracownikami uległ znacznemu rozszerzeniu z chwilą zorganizowania przez niego W 1951 r. Katedry, a następnie jeszcze bardziej po uruchomieniu nowe] placówki badawczej w Instytucie Technologii Drewna - Zakładu Chemiczne] Technologii Drewna.

Przeprowadzono w nich po raz pierwszy w kraju badania nad hydrolizą i termolizą drewna oraz nad technologią produkcji wzbogaconego węgla drzewnego aktywowanego. Przebadano skład chemiczny smół z drewna gatunków iglastych. Wypracowano metody frakcjonowania smół i wyodrębnianie z nich fenoli, jak również wykorzystanie smół i olejów drzewnych, a także tych związków Dochodzących z ksylitów do impregnacji drewna. Częściowe wyniki badań z tego zakresu zostały ogłoszone drukiem m. in. w następujących publikacjach: Hydroliza drewna (Poznań 1%2, wspólnie z Zefirynem Adamskim i Ryszardem Babickim); Badania nad wykorzystaniem kondensatów term o llzy drewna liściastego jako spoiw rdzeniowych w odlewnictwie; Z badań nad tułaśclujoscfaml smól Z drewna iglastego (Poznań 1%6, wspólnie ze Zdzisławem Czechowskim i innymi). Prowadził badania nad technologią wielostopniowego rozwarstwiania drewna oraz nad fizyko-chemicznymi metodami modyfikacji i konserwacji drewna. Poszukiwania dotyczyły znalezienia takich związków chemicznych, które zwiększą odporność drewna na działanie czynników atmosferycznych i biologicznych. Należały tu badania nad nasycaniem drewna roztworami soli nieorganicznych, co znalazło wyraz w pracy pt.: Nasycanie drewna sosnowego roztworem fluorku sodu (Poznań 1959, razem z Włodzimierzem Scisłowskim). Z innych badań na uwagę zasługuje również opracowanie metod technologicznych pozyskiwania l przerobu terpentyny oraz kalafonii otrzymywanych z karpiny. Technologia ta została następnie opatentowana i wykorzystana na skalę przemysłową. Badania nad wspomnianymi jużproblemami hydrolizy drewna, prowadzone zespołowo, pozwoliły wyjaśnić przebieg tego procesu i opracować projekt technologiczny scukrzania odpadów drzewnych: Badania nad termicznym rozkładem poekstrakcyjnej częściowo zhydrolizowanej strużki dębowej (Fozznań 1971). Profesor Prosiński ostatnio zajmował się wyjaśnieniem mechanizmu reakcji chemicznych między różnymi związkami chemicznymi (monomerami) prowadzącymi do otrzymywania związków wielocząsteczkowych w reakcjach z drewnem i jego składnikami. Profesor Stanisław Prosiński reprezentował niejednokrotnie naukę polską na krajowych i międzynarodowych konferencjach, m. in. w Niemieckiej Republice Demokratycznej, w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i na Węgrzech.

Profesor Stanisław Prosiński był obdarzony wybitnym talentem pedagogicznym jako doskonały wykiadowca-narrator, toteż położył duże zasługi w dziedzinie wyszkolenia licznej kadry specjalistów. Wielu spośród jego uczniów zajmuje obecnie poważne stanowiska w nauce i przemyśle. Był promotorem dwudziestu trzech doktoratów oraz recenzentem licznych prac doktorskich i habilitacyjnych. Pod jego opieką jedenaście osób uzyskało stopień doktora habilitowanego, a z jego szkoły pięć osób tytuł profesora nadzwyczajnego. Opiniował i recenzował dorobek naukowy ponad trzydziestu kandydatów do tytułu profesora nadzwyczajnego, zwyczajnego lub samodzielnego pracownika nauki. Szeroki zakres wiedzy profesora dra Stanisława Prosińskiego, połączony z jego znajomością praktycznych problemów przemysłowych wraz z umiejętnościami organizatorskimi i aktywnością sprawiały, że należał do wielu zespołów, organizacji i towarzystw naukowych, w których pełnił rozmaite funkcje. Był m. in. przewodniczącym: Komitetu Technologii Drewna Polskiej Akademii Nauk (od 1972 r.), Rady Naukowo-Techniczne] Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (1969 - 1973), Rady Naukowej Instytutu Technologii Drewna, zastępcą przewodniczącego Rady Naukowej Centralnego Ośrodka Gospodarki Magazynowej, członkiem prezydium Wydziału V Polskie] Akademii Nauk i prezydium poznańskiego Oddziału Polskie] Akademii Nauk, a w latach 1%9 -1972 był członkiem Rady Nauki i Techniki przy Prezydium Rady Ministrów. Należał do kilku towarzystw naukowych, rn. in. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Polskiego Towarzystwa Leśnego i innych. Za wybitne zasługi naukowe i osiągnięcia dydaktyczne profesor dr Stanisław Prosiński był wyróżniany nagrodami ministerialnymi; odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi i

Z żałobnej karty

Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957).

Odszedł od nas człowiek o nieprzeciętnej osobowości, w której splotły się trzy różne talenty, stanowiące o niezwykłej indywidualności Profesora jako wybitnego badacza-naukowca, niezrównanego pedagoga-wychowawcy młodzieży i zawsze przedsiębiorczego organizatora. Jego wrodzone cechy charakteru: skromność i szlachetność, umiejętność Współżycia z ludźmi sprawiły, że był ogólnie szanowany, ceniony, a przez młodzież uwielbiany. Śmierć Profesora wzbudziła głęboki żal wśród uczniów, współpracowników, współtowarzyszy broni i przyjaciół. Podczas uroczystości w dniu 13 listopada 1976 r. z okazji jubileuszu ćwierćwiecza powołania do życia Wyższej Szkoły Rolniczej przy wejściu do budynku Wydziału Technologii Drewna Akademii Rolniczej przy Wojska Polskiego 28a wmurowano tablicę pamiątkową poświęconą pamięci profesora Stanisława Prosińskiego.

Andrzej Dziączkowski

XIV SESJA MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ

W dniu 22 października 1976 r. w Sali Wielkiej Pałacu Kultury odbyła się XIV Sesja Miejskiej Rady Narodowej, na obrady której, obok radnych przybyli: wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski i posłowie na Sejm Józef Drzewiecki, Krystyna Franiak i Edward Sieradzki. Otwarcia dokonał wiceprzewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Józef Cichowlas. Porządek dzienny sesji obejmował m.in. ocenę stanu bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego w mieście, wybory ławników na lata 1977 -1980, informację O realizacji programu rozwiązań komunikacyjnych oraz zatwierdzenie Statutu Samorządu Mieszkańców. Po przyjęciu protokółu z poprzedniej sesji l zatwierdzeniu porządku dziennego zgłoszono wnioski i interpelacje: Radny Roman Silski w sprawie zgodnego z ustalonym rozkładem jazdy kursowania autobusów linii nr 62; zaopatrzenia w koks rolników z Krzesin i zorganizowania w Krzesinach punktu dostawy węgla dla odbiorców indywidualnych. Radny Zdzisław Filipiak - w sprawie godzin, w których czynne winny być punkty świadczące usługi dla ludności. W wielu przypadkach wyznaczone godziny otwarcia i zamknięcia punktów usługowych nie są przez kierowników przestrzegane. Radny Henryk Giziński - w sprawie respektowania przez kierowników sklepów spożywczych zarządzenia zakazującego sprzedaży piwa przed godziną 10.00 oraz podjęcia odpowiednich kroków zapewniających przestrzeganie tego zarządzenia. Radny Bogdan Klejdziński w sprawie komunikacji autobusowej w kierunku ul. Głównej oraz uruchomienia warunkowych przystanków przy skrzyżowaniu ulic Bałtyckiej i Gdyńskiej.

Ponadto wnioski przedłożyli: Bolesław Heski - przewodniczący Komitetu Osiedlowego Krzesiny w sprawie komunikacji autobusowej na linii nr 62; wykorzystania istniejących w Krzesinach placów do składowania opału oraz zobowiązania Miejskiego Przed

siębiorstwa Oczyszczania do regularnego wywozu śmieci z Krzesin; Jan Pałyska przedstawiciel Rady Osiedla Czecha i Lecha - w sprawie zwiększenia częstotliwości kursów na linii autobusowej nr 81. W następnym punkcie porządku dziennego radnym przedłożony został projekt uchwały w sprawie pozbawienia mandatu radnego Ryszarda Wyrwy, wybranego z Okręgu Wyborczego Nr 8, utworzonego dla wyborów do Dzielnicowej Rady Narodowej J eżyce, ponieważ prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 1976 r. został on skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Uchwała w tej sprawie powzięta została przez Radę jednomyślnie. Rada stwierdziła także wygaśnięcie mandatu radnej Genowefy Matyja- Koniecznej, zmarłej w dniu 16 czerwca 1976 r. Dokonano także zmian w składach Komisji Rady: Ryszard Wyrwa skreślony został z funkcji członka Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności, a Genowefa Matyja- Konieczna - z Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury. Przed przystąpieniem do następnego punktu porządku dziennego obrad, na wniosek przewodniczącego obrad Józefa Cichowlasa, radni uczcili minutą milczenia pamięć zmarłego w dniu 21 października 1976 r. radnego Henryka N owaka, zasłużonego działacza społecznego, partyjnego i związkowego. Przewodniczący obrad poinformował, iż z dniem 31 grundnia 1976 r. upłynie kadencja ławników ludowych w sądach powszechnych oraz członków kolegiów do spraw wykroczeń. Rada ma dokonać wyboru ławników do Sądu Rejonowego oraz członków Kolegium do Spraw Wykroczeń przy prezydencie Miasta Poznania na kadencję obejmującą lata 1977 -1980. Rada powołała dwie komisje skrutacyjne do przeprowadzenia wyborów. N astępnie przemówienie wygłosił wiceprezes Sądu Rejonowego Gwidon Woźniak, który stwierdził m. in., że VII Zjazd Polskiej

Sprawozdania

Zjednoczonej Partii Robotniczej wyznaczył wymiarowi sprawiedliwości poważne zadania w dziedzinie zapewnienia pełnego porządku prawnego oraz ładu i dyscypliny społecznej, niezbędnej do realizacji programu przemian społecznych i planów rozwoju gospodarczego kraju. "W zakresie prawa karnego mówił dalej Gwidon Woźniak - wymiar sprawiedliwości realizuje założenia zawarte w nowych przepisach kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego oraz kodeksu karnego wykonawczego. "Nowy kodeks karny daje sądom duże możliwości oddziaływania na skazanego, także po wydaniu wyroku, poprzez oddanie go pod dozór kuratora sądowego oraz nakładanie na skazanego innego rodzaju obowiązków. Przepisy zapewniają także nadzór nad recydywistami po odbyciu przez nich kary, jak i nad pozostałymi przestępcami warunkowo zwolnionymi z zakładów karnych, a to w celu ułatwienia im powrotu do normalnego życia. "W zakresie wykonania orzeczeń, sądy penitencjarne działają w ścisłej współpracy z kuratorami społecznymi, zakładami pracy i organizacjami społecznymi. Szerokie włączenie obywateli do udziału w wymierzaniu sprawiedliwości chroni aparat sądowy przed szablonowym rozstrzyganiem spraw, poszerza zakres działań profilaktycznych i wzmacnia system wykonania orzeczeń sądowych, "Niemałą rolę w dziedzinie strzeżenia porządku i bezpieczeństwa publicznego spełniają kolegia do spraw wykroczeń przy terenowych organach administracji państwowej. U miejętne wykorzystanie wszystkich możliwości, jakie stworzył w zakresie zwalczania przestępstw i wykroczeń system prawny w naszym kraju, w znacznym stopniu zależy od właściwego wyboru osób, które w imieniu społeczeństwa wykonują funkcje orzekania w postępowaniu sądowo-administracyjnym. "U dział czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości na trwałe zapisał się w polskim modelu sądownictwa powszechnego. Jest on traktowany jako istotna forma zespolenia działań państwa i społeczeństwa. Szczególnym tego wyrazem jest udział ławników ludowych w rozpoznawaniu spraw sądowych, jako reguła w sądzie pierwszej instancji. J ak wielkie znaczenie przywiązują do tego nasze państwo, świadczy fakt, że reguła ta podniesiona została do rangi konstytucyjnej. "Ławnicy ludowi - powiedział na zakończenie Gwidon Woźniak - są wybierani przez rady narodowe. Tryb wyboru ławników oraz ich kadencję określa ustawa. Podnosząc do godności konstytucyjnej zasady ustawy o ławnikach ludowych w sądach powszechnych, ustawodawca umocnił instytucję czynnika społecznego w państwowej funkcji sądzenia. Ławnicy sądowi, uczestniczący w rozstrzyganiu konkretnych spraw w postępowaniu karnym i cywilnym, spełniają dwie doniosłe funkcje. Z jednej strony jako reprezentanci społeczeństwa są rzecznikami sprawiedliwości społecznej, zaś z drugiej strony są w społeczeństwie propagatorami idei praworządności socjalistycznej. Do rangi konstytucyjnej podniesiona została również instytucja kolegiów do spraw wykroczeń". Jerzy Ossowski przewodniczący Kolegium do Spraw Wykroczeń przy prezydencie Miasta Poznania poinformował Radę o zmianach w organizacji kolegiów w Poznaniu wprowadzonych mocą U stawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa. Z pięciu kolegiów działających przy naccelnikach dzielnic, powstało z dniem l czerwca 1975 r. jedno Kolegium przy prezydencie Miasta Poznania, jako kolegium pierwszej instancji. Połączony organ orzecznictwa wymagał takiej organizacji pracy, by w jak najszybszym okresie czasu nie tylko usunąć zaległości, ale także maksymalnie przyspieszyć rozpatrywanie wniosków. Specjalistyczny podział pracy pracowników Wydziału Spraw Wewnętrznych pozwala na usprawnienie obsługi organizacyjno-prawnej Kolegium. Członkowie Kolegium i pracownicy Wydziału Spraw Wewnętrznych rozwijali aktywną działalność profilaktyczną zmierzającą do zapobiegania wykroczeniom. Jedną z form tej działalności było organizowanie rozpraw w zakładach pracy, bazach transportowych lub np. ośrodkach szkolenia kierowców. Przewodniczący Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego, radny Jerzy Błaszczyński zapoznał Radę z opinią Komisji o kandydatach na ławników do Sądu Rejonowego oraz członków Kolegium do Spraw Wykroczeń, omówił także zasady głosowania.

Kandydaci na członków Kolegium i na ławników zostali wybrani na 244 zebraniach, w których wzięło udział ok. dwudziestu tysięcy przedstawicieli zakładów pracy, organizacji społeczno-politycznych i samorządu mieszkańców. Wybory odbyły się w tajnym głosowaniu.

W przerwie przystąpiono do oceny stanu bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego w mieście oraz do omówienia zadań wynikających z tej oceny. Materiały odnoszące się do tego zagadnienia zostały dostarczone radnym przed sesją. Wprowadzenia do dyskusji dokonał pułkownik Feliks Krysiak, komendant Miejski Milicji Obywatelskiej. "W okresie ostatnich kilkudziesięciu lat - powiedział na wstępie Feliks Krysiak - · zmniejszyła się znacznie liczba ciężkich, niebezpiecznych przestępstw, jak zabójstwa,

morderstwa na tle rabunkowym oraz napady przy użyciu broni palnej. Zmieniły się także motywy przestępstw. W miejsce działania przestępczego, którego źródłem był głód i nędza, brak pracy - występują przestępstwa jako wynik wstrętu do pracy, chęci lekkiego życia, nadmiernego gromadzenia dóbr materialnych i wreszcie lekkomyślności. Są to zatem przyczyny subiektywne, tkwiące w człowieku, w jego społecznym nieprzystosowaniu do nowych warunków życia. "Najczęściej stosowaną formą działania Milicji Obywatelskiej jest reagowanie na wykroczenia. W okresie ubiegłych pięciu lat widać tendencję do zwiększania represji za wykroczenia. Zdając sobie sprawę ze społecznej szkodliwości i niebezpieczeństwa niektórych wykroczeń, dąży się do tego, aby wobec naruszających przepisy stosować nie tylko kary, ale przede wszystkim różne formy i środki prewencyjno-wychowawcze. ,Z uwagi na to, iż niektóre wykroczenia i przestępstwa wywoływane są przez te same lub podobne czynniki kryminogenne, nasuwa się postulat bardziej harmonijnej współpracy instytucji społecznych i administracyjnych w zapobieganiu przestępstwom i wykroczeniom. Na przykład właściwa reakcja na wykroczenia przeciwko porządkowi publicznemu popełnione w stanie nietrzeźwym może znacznie ograniczyć przestępczość wyrastającą na podłożu alkoholizmu. Jest sprawą powszechnie znaną, że przepisy ograniczające podawanie alkoholu osobom nietrzeźwym są nagminnie łamane. Organa Milicji Obywatelskiej zrobią wszystko, aby wobec takich wykroczeń działać szybko i umiejętnie, a szczególnie wobec wykroczeń, które od znamion przestępstwa dzieli tylko wąska granica. "Ogólnie biorąc - powiedział na zakończenie Feliks Krysiak - aparat Milicji Obywatelskiej został poważnie odmłodzony. Coraz więcej przyjmuje się pracowników z wyższym wykształceniem. Są ogniwa, w których około 5:fYo funkcjonariuszy posiada wyższe wykształcenie. Ponad dwie trzecie funkcjonariuszy uczy się w szkołach średnich i wyższych. Pracownicy Milicji Obywatelskiej ofiarnie i z pełnym zaangażowaniem wykonują swoje obowiązki. Dużo uwagi poświęca się sprawie wychowania, podnoszenia wiedzy polityczno-zawodowej, prawidłowego odnoszenia się do obywateli. Dąży się do tego, aby w funkcjonariuszu Milicji Obywatelskiej obywatel widział nie tylko przedstawiciela władzy, ale także wiernego przyjaciela i stróża ładu oraz porządku publicznego" . W dyskusji głos zabrał radny Jerzy Błaszczyński, przewodniczący Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego, który

zapoznał Radę z opInIą Komisji w odniesieniu do omawianego zagadnienia. Organy odpowiedzialne za stan bezpieczeń - stwa i porządku publicznego: prokuratura, milicja, sąd, organy administracji państwowej - prawidłowo wykonywały ciążące na nich zadania. Efektem tegp jest odczuwalna poprawa stanu bezpieczeństwa i porządku. Zmniejszyła się liczba przestępstw kryminalnych, a jednocześnie zwiększyła ich wykrywalność. W zakresie przestępstw gospodarczych istnieje lepsze rozeznanie, lepsza wiedza o metodach działalności przestępczej. Działanie prokuratury w stosunku do sprawców przestępstw gospodarczych o charakterze aferowym, surowe represje sądowe, nie tylko w zakresie kar pozbawienia wolności, ale również ekonomiczne, spowodowały, iż sprawca nie może liczyć na korzyści ze swojego przestępstwa. W celu podniesienia na jeszcze wyższy poziom stanu przestrzegania prawa, ładu i porządku publicznego oraz dyscypliny społecznej, Komisja uważa za konieczne podjęcie następujących kierunków działania: W zakresie ścigania sprawców przestępstw i wykroczeń, organa ścigania winny w pełni realizować zasadę ochrony społecznej; zgodnie z zasadą rozwarstwienia przestępstw - ścigać z całą surowością sprawców przestępstw groźnych, godzących w zasadnicze interesy poszczególnych obywateli i społeczeństwa oraz tak kształtować politykę karną, aby kara i inne środki osiągnęły swój cel; odstępować od kar izolacyjnych na rzecz kar wolnościowych w stosunku do sprawców "przypadkowych", w stosunku do których izolacja nie jest potrzebna, a zastosowane środki gwarantują ich poprawę przy pełnym wykorzystaniu ich w pracy i w życiu społecznym; działanie dla wzrostu świadomości prawnej społeczeństwa. Instytucją kształtującą postawę obywateli i gwarantującą rozwój społeczny jest prawidłowo wykonująca swoje funkcje rodzina. Ochrona rodziny winna więc stać w centrum uwagi, jako podstawa rozwoju zdrowego społeczeństwa. Ważnym problemem jest zapobieganie przestępczości i demoralizacji wśród nieletnich. N a tym odcinku zrobiono dużo, ale nie wystarczająco. Chodzi przede wszystkim o poszerzenie działań wszystkich zainteresowanych organów państwowych i społecznych w celu konsekwentnego eliminowania czynników kryminogennych i innych zjawisk zagrażających dobru młodzieży. Radny Marcin Chudzik - członek Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury stwierdził, że postęp w poprawie porządku, dyscypliny i bezpieczeństwa publicznego wyraża się między innymi w znacznym spadku rozmiarów przestępczości. Istotnym miernikiem charak -

Sprawozdaniateryzującym poprawę stanu bezpieczeństwa Jest wys9ki stopień wykrywalności przestępstw. Swiadczy to o dobrych rezultatach pracy organów Milicji Obywatelskiej i innych organów, świadczy o ich fachowości i zaangażowaniu. Mimo znacznej poprawy ogólnego stanu ładu i porządku publicznego na obszarze miasta, Komisję nadal niepokoi przestępczość wśród nieletnich. Młodzież, która popadła w konflikt z prawem, pochodzi z różnych środowisk społecznych, a w wielu przypadkach są to uczniowie szkół podstawowych. Jeżeli w porę nie zostaną oni otoczeni szczególną troską i opieką, może to doprowadzić do poważnych konsekwencji. Mimo dużego wysiłku i społecznego zaangażowania, jakie wkłada się w wychowanie młodzieży, nie widać jednak zdecydowanej poprawy na tym odcinku. Przyczyn tego stanu należy szukać w niedostatecznej koordynacji działań instytucji zajmujących się sprawami wychowania młodzieży. Komisja uważa, że zasadniczą rolę w dziedzinie przeciwdziałania demoralizacji młodzieży może odegrać integracja różnych środków i koordynacja działań rodziny, placówek oświatowo-wychowawczych, organizacji młodzieżowych oraz wszystkich organów władzy. Radny Zdzisław Filipiak - członek Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa stwierdził, że włamania do kiosków i sklepów, wynikają w dużej mierze z pozostawionych wokół tych obiektów dużej ilości opakowań zwrotnych, a niejednokrotnie i innych nieporządków, co stwarza podatną okazję dla elementów przestępczych, mających w takich sytuacjach ułatwiony dostęp do zapleczy sklepów i kiosków. Kradzieże w sklepach samoobsługowych wynikają często z powodu małej liczby czynnych kas, a tym samym dużego zagęszczenia sklepów przez kupujących, co niejednokrotnie stwarza okazję do drobnych kradzieży, zwłaszcza dla nieletnich. Zjawiskiem niepożądanym jest stosowana przez kierowników samów metoda ograniczania liczby koszyków dla kupujących, zamiast zwiększenia przepustowości kas. Działalność zakładów gastronomicznych oraz pijalni piwa pozostawia też wiele do życzenia. Często obserwuje się podawanie napojów alkoholowych osobom pijanym, co w konsekwencji przyczynia się do nadużycia alkoholu i wykroczeń popełnianych w stanie nietrzeźwym. Leon Wierzbicki - przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Starówka" poinformował o sposobie działania aktywu nad poprawą porządku i czystości w posesjach. Dzlała ją*ca przy Komitecie Osiedlowym Komisja Problemowa, na zebraniach plenarnych składa informacje o zjawiskach łamania przepisów. W ramach współdziałania z Miejską Komisją Porządku i Czystości przeprowadzono szereg kontroli utrzymania czystości na poszczególnych posesjach. Przystąpiono do organizowania przy Komitecie Osiedlowym grupy Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. Problemowi działalności społeczno-wychowawczej wśród dzieci i młodzieży poświęcone było specjalne zebranie Komitetu Osiedlowego, w którym uczestniczyli przedstawiciele organizacji społecznych. Mówiono na nim o zbyt pochopnym likwidowaniu świetlic młodzieżowych, niedostatecznej ilości terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, często dzieci bawią się na ulicy, a także o niespełnionych postulatach zagospodarowania starego koryta Warty, mimo że deklarowano czyn społeczny w tym zakresie. N a tej wypowiedzi dyskusję zakończono N astępnie rozpatrywano informację o realizacji programu rozwiązań komunikacyjnych, zatwierdzonego uchwałą Rady N arodowej m. Poznania z dnia 20 lutego 1973 r. Informację tę radni otrzymali przed sesją. Przewodniczący obrad udzielił głosu radnemu Andrzejowi Borczyńskiemu, który z upoważnienia Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego oraz Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności zapoznał Radę z opiniami Komisji. Radny Andrzej Borczyński podkreślił, że dzięki bezpośredniemu zainteresowaniu kierownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Urzędu Wojewódzkiego sprawami tegoż programu, udało się stworzyć taki potencjał przerobowy, który pozwolił na wysokie przekroczenie zadań. M. in. znacznie poprawiono komunikację. Nadal jednak na skrzyżowaniach Małe Garbary - Garbary; Głogowska - Hetmańska; Kościelna - Dąbrowskiego; Czerwonej Armii - Marchlewskiego - Stalingradzka; Towarowa Marchlewskiego Niezłomnych w godzinach szczytu obserwuje się znaczne utrudnienie ruchu. Wydaje się jednak, iż w latach następnych należy obok działalności inwestycyjnej zwiększyć próby usprawnienia ruchu poprzez roboty remontowo-modernizacyjne oraz wykorzystanie możliwości, jakie stwarza właściwa organizacja ruchu. Mając to na uwadze obie Komisje uznają za konieczne powołanie studialnej komórki inżynierii ruchu. Dla poprawy usług komunikacyjnych Komisje uważają za celowe zwrócenie uwagi kierownictwu Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego na konieczność operatywnego wykorzystania służby nadzorczej w koordynowaniu regularności kursowania środków komunikacyjnych, bowiem przypadki wyczekiwania przez Jeden pojazd na końcowym przystanku, mimo wypadnięcia z kur kości. Obie Komisje pozytywnie oceniają realizację programu rozwiązań komunikacyjnych Poznania, podkreślając wysoki stopień zaawansowania zadań, zwłaszcza w budownictwie drogowym. Radni nie wnieśli dodatkowych uwag do omawianej informacji. Rada jednomyślnie przyjęła ją do wiadomości, zatwierdziła wnioski zawarte w opiniach Komisji; podobnie jak informację o pracy Prezydium Rady w drugim i trzecim kwartale 1975 r. i informację prezydenta Poznania o zmianach w jednostkowym budżecie miasta na rok 1970 dokonanych w okresie od l stycznia do 30 czerwca 1976 r. Przewodniczący obrad udzielił głosu radnemu Jerzemu Baumie, który przedstawił opinię Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego o projekcie Statutu Samorządu Mieszkańców. Projekt nowego statutu przygotowany został w obliczu zmian w strukturze administracji państwowej. U czestniczył w tym aktyw samorządu mieszkańców oraz członkowie Wojewódzkiego Zespołu do spraw Samorządu Mieszkańców przy Wojewódzkim Komitecie Frontu Jedności Narodu. W projekcie Statutu uwzględniono: 1. Obowiązującą nomenklaturę i terminologię jednostek organizacyjnych państwowych i samorządowych, po dokonaniu zmian struktury państwowej; 2. Formy działalności samorządu, które w ubiegłej kadencji zdobyły akceptację organów administracji państwowej oraz społeczeństwa miasta; 3. Poszerzone uprawnienia organów samorządu mieszkańców usankcjonowane uchwałą Rady Państwa i wytycznymi Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu; 4. Potrzebę dostosowania form i metod działania organów samorządu mieszkańców do zasad współdziałania z jednostkami administracyjnymi, określonych w Zarządzeniu Prezydenta Miasta z dnia 31 marca 1976 r.; 5. Wnioski i uwagi zgłoszone przez działaczy samorządu i ogniw Frontu Jedności Narodu podyktowane troską o szerszy udział organów samorządu mieszkańców w dalszym społeczno-gospodarczym rozwoju osiedli i dalszej poprawie warunków życia mieszkańców miasta. Projekt statutu uzyskał akceptację kompetentnych zespołów nadzoru prawnego pod względem merytorycznym i formalnym. Toteż Komisja Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego wniosła o jego uchwalenie. Uwag względnie poprawek do omawianego Statutu nie zgłoszono. Rada podjęła jednomyślnie uchwałę zatwierdzającą Statut Samorządu Mieszkańców. Radny Henryk Bednarek odczytał protokół komisji skrutacyjnej z wyboru ławniizdaniaków oraz przedstawił projekt uchwały w tej sprawie. Radny Tadeusz Thomas, na podstawie protokołu komisji skrutacyjnej, zapoznał Radę z wynikami wyboru członków Kolegium do Spraw Wykroczeń przy prezydencie Poznania, jak również z projektem uchwały w tej sprawie. Rada jednomyślnie podjęła uchwały w sprawie wyboru przewodniczącego, zastępców przewodniczącego i członków Kolegium do Spraw Wykroczeń przy prezydencie Miasta Poznania oraz ławników Sądu Rejonowego.

Komisja Redakcyjna projektu uchwały przedstawiła wniosek w sprawie przyjęcia przez Radę uchwały o ocenie stanu zapewnienia ładu i porządku publicznego w Poznaniu oraz zadań wynikających z tej oceny. Rada podjęła uchwałę jednomyślnie.

Przed zakończeniem obrad zabrał głos wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski. Odpowiedzi na zgłoszone interpelacje i wnioski radnych Andrzej Wituski podzielił na pięć grup tematycznych. S p r a w y k o m u n i k a c j i . N a wnioski zgłoszone pod adresem Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego zostaną udzielone odpowiedzi pisemne. Odbędzie się spotkanie z przewodniczącymi komitetów osiedlowych, na którym podstawowym tematem będą sprawy komunikacji. Miejska Komisja Planowania oraz Wydział Zatrudnienia i Spraw Socjalnych zostaną zobowiązane do przekazywania systematycznie Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Komunikacyjnemu uwag o nowych uruchomieniach i przesunięciach zasobów ludzkich. Z materiałów prezentowanych na sesji wyraźnie wynika, że stoimy tylko przed rozwiązaniami organizacyjno- technicznymi. Stan taboru nie nadąża za rozwojem miasta. Na rok 1977 plan przewiduje np. otrzymanie czterdziestu pięciu autobusów, przy jednoczesnej kasacji trzydziestu dziewięciu. Mimo ponadplanowych dostaw sytuacja nie ulega wyraźnej poprawie. S p r a w y d o s t a wop a ł u . Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu zwrócił się Już do Wojewódzkiego Związku Gminnych Spółdzielni o to, aby z dniem l stycznia 1977 r. rolnicy otrzymywali koks i węgiel w miejscu zamieszkania. Również Wydział Handlu i Usług zostanie zobowiązany do niezwłocznego wystąpienia w sprawie uregulowania dostawy węgla dla ludności nierolniczej . Sprawy oczyszczania miasta.

Problem ten był ostatnio rozpatrywany na posiedzeniu kierownictw Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu Miejskiego. W wyniku tego posiedzenia wojewoda poznański wydał polecenie dyrektorowi Wojewódzkiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej opracowania w trybie pilnym sposobu rozwiązania w Poznaniu i

Sprauoozdania

przyspIeszenia systemu usuwania śmieci; wyszukania miejsc nowych wysypisk i jednocześnie usprawnienia odbioru śmieci. Sprawa godzin otwarcia placówek handlowych i usługowych. Od dnia 18 października 1976 r. prowadzona jest przez Wydział Handlu i Usług dywanowa kontrola przestrzegania godzin ujętych w zarządzeniu Prezydenta Miasta Poznania. Prawo do decydowania o godzinach pracy pla

cówek handlowych i usługowych mają ekspozytury Urzędu Miejskiego. S p r a was p r z e d a ż y p i w a . Zarządzenie, które zakazuje sprzedaży piwa do godziny dziesiątej, musi być respektowane. Dlatego też podjęte zostaną odpowiednie kroki w celu bezwzględnego jego przestrzegania. N a tym porządek obrad został wyczerpany.

Afanan Gen o wefiak

ANEKS

INFORMACJA O REALIZACJI PROGRAMU ROZWIĄZAŃ KOMUNIKACYJNYCH (fragmenty)

Problemy komunikacyjne miasta rozpatrywano na sesji Rady Narodowej m. Poznania w dniu 20 lutego 1973 r. Materiały przedstawiono wówczas w dwóch częściach: Pierwsza zawierała generalny program rozwoju układu komunikacyjnego. Zostały w nim sprecyzowane kierunki rozwoju układu i obsługi komunikacyjnej aglomeracji miejskiej. Koncepcja komunikacyjna została przyjęta przez Radę jako inspiracja ogólnych rozwiązań przestrzennych. Druga część konkretyzowała zadania w zakresie rekonstrukcji układu drogowego komunikacji zbiorowej i bezpieczeństwa ruchu drogowego do roku 1980. Zadania w zakresie drogownictwa w ostatnich trzech latach wykonano z dużą nadwyżką, przeznaczając na te cele kwotę 2,2 miliardy zł co stanowi 140% w stosunku do planu. Wybudowano dwanaście nowych mostów i wiaduktów, przybyło trzynaście przejść podziemnych dla pieszych, założono szesnaście sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach ulicznych i zainstalowano 6726 punktów świetlnych oraz oddano do eksploatacji 1156 miejsc parkingowych. W komunikacji zbiorowej należy wspomnieć o wybudowaniu jedenastu kilometrów torów tramwajowych i uruchomieniu oraz przedłużeniu trzech linii tramwajowych oraz sześciu autobusowych. Uchwała stanowiła podstawę podjęcia wielu zadań dodatkowych. Niektóre z postanowień uchwały zostały zmodyfikowane, a nawet rozszerzone, np. wprowadzenie regulacji ruchu z wyświetlaczami szybkości przy ul. Warszawskiej; zainstalowanie jedenastu automatów parkingowych przy pi. Wolności i wprowadzenie elektronicznych regulatorów oświetlenia w podziemnych przejściach dla pieszych. Odcinek miejski - zachodni Trasy E-8 oraz wylot w kierunku północnym Trasy E-83 wykonano także poza planem.

Drogownictwo miejskie W latach 1973 - 1975 zbudowano i oddano do eksploatacji: Trasa Warszawska (odcinek od ul. Podwale do granicy miasta) Trasa Hetmańska (odcinek od ul. Starołęckiej) Węzeł Górczyn Rondo Kopernika Trasa Chwaliszewska (odcinek Podwale - Garbary) Ponadto zrealizowano i oddano do eksploatacji ul. Dąbrowskiego na odcinku od ul. Polskiej do granic miasta. Zadanie to nie było objęte programem rozwiązań komunikacyjnych. Celowość tej realizacji wynikła z potrzeby przebudowy wylotu zachodniego Trasy E-S w ramach modernizacji dróg państwowych. Realizując program budowy układu komunikacyjnego na osiedlach mjeszkaniowych zbudowano m. in. ulice: Wioślarska, Nowoinflancka, Kurlandzka w N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataj e"; Serbska (na odcinku ul. N aramowickiej do Średnicowej), Połabska, Murawa

w Zespole Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady"; Jugosłowiańska na Osiedlu Raszyn zachodni; Piątkowska na odcinku od Lutyckiej do Jaroczyńskiego na Osiedlu Naramowice-Piątkowo. Planowana budowa przejścia podziemnego pod ul. Głogowską przy Dworcu Zachodnim została przesunięta na lata 1976 - 1980. Kierunki działania na lata 1976 - 1980 W założeniach programowych przebudowy sieci ulicznej na lata 1976 -1980 przyjęto następujące kierunki inwestowania; modernizację tras wylotowych i przelotowych wchodzących w układ sieci regionalnej i krajowej; budowę ulic komunalnych w, nowobudowanych osiedlach mieszkaniowych: ulic o funkcji zbiorczej i rozdzielczej, stanowiących ważne połączenia między dzielnico we; budowę dwupoziomowych skrzyżowań na skrzyżowaniach ulic z torami kolejowymi i dwupoziomowych przejść dla pieszych; budowę nowoczesnych urządzeń dla poprawy bezpieczeństwa ruchu kołowego i pieszego. Do ważniejszych zadań wymagających realizacji zaliczyć należy: kontynuację budowy Trasy Katowickiej; budowę wylotu w kierunku Koszalina (Niestachowska-Obornicka); budowę ulic komunalnych na osiedlach mieszkaniowych Kopernika, Winiary II, Naramowice-Piątkowo, Nowa Dzielnica Mieszkaniowa "Rataje". Budowę ulic stanowiących połączenie międzyosiedlowe oraz powiązanie nowych terenów mieszkaniowych i rejonu Śródmieścia: Urbanowska-Przepadek, Dolna Wilda, Piekary, Walki Młodych, Hetmańska, Jedności Słowiańskiej, Średnicowa, Arciszewskiego - Ściegiennego, Grunwaldzka (Wojskowa - Śniadeckich).

W latach 1976 -1980 nastąpi budowa Północnej Obwodowej.

Poza rozbudową sieci ulicznej przewiduje się w latach 1976 - 1980 wykonywanie tak zwanej małej modernizacji, która w okresie przejściowym usprawni komunikację i pozwoli na eliminowanie kolizji w ruchu ulicznym drogą: przebudowy skrzyżowania Czerwonej Armii - Stalingradzka; Głogowska Hetmańska; Dąbrowskiego - Kościelna - Kraszewskiego; Grunwaldzka - Jugosłowiańska - Bułgarska; Wilczak - N aramowicka - Słowiańska; Niezłomnych - Towarowa - Gwardii Ludowej.

Komunikacja miejska Wykonano następujące zadania wynikające z uchwały: l. Trasa Hetmańska na odcinku od ul. Dzierżyńskiego do Starołęckiej. Odcinek ten oddano do eksploatacji w 1975 r. Poprawiło to obsługę komunikacyjną osiedli w N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" oraz stworzyło warunki bezpośrednich przejazdów z pominięciem śródmieścia między najbardziej zaludnionymi rejonami miasta: J eżycami, Grunwaldem, Łazarzem, Wildą, Ratajami, Starołęką. 2. Linia tramwajowa nry 4 i 15. Dla poprawy obsługi komunikacyjnej mieszkańców Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" w 1974 r. oddano do eksploatacji linię tramwajową nry 4 i 15. W tym celu zbudowano nowy odcinek torów Murawa - Serbska. 3. Linia tramwajowa od ulicy Łomżyńskiej do Pustej. W celu objęcia komunikacją tramwajową istniejących i nowych zakładów pracy oraz usprawnienia przewozów dla części mieszkańców Antoninka i Miłostowa w 1974 r. oddano do eksploatacji trasę tramwajową w ulicy Warszawskiej. W tym celu zbudowano nowy odcinek torów od ul. Łomżyńskiej do Pustej.

4. Trasa Chwaliszewska. W 1974 r. przekazano do eksploatacji nowy odcinek trasy tramwajowej na ul. Rutkowskiego przez Most Chrobrego i Mieszka I, ul. Warszawską do ronda Podwale. Nie przedłużono natomiast dalej Trasy Chwaliszewskiej przez Wolnicę i Solną do pi. Wolności z uwagi na konieczność wyburzeń. 5. Pętla tramwajowa przy ul. Jeleniogórskiej. Oddanie do eksploatacji (1975) nowej pętli tramwajowej przy ul. Jeleniogórskiej (Budziszyńskiej) wpłynęło na poprawę obsługi komunikacyjnej przemysłowego rejonu Junikowa. W roku 1973 uruchomiono następujące linie autobusowe: nr 110 Garbary - Suchy Las - Złotniki; nr 79 Górczyn - Dębieć Zabikowo; nr 111 Garbary - Czerwonak - Owińska.

W roku 1974: nr 112 Warszawska - Bogucin - Kobylnica - Swarzędz; nr 80 Górczyn - Fabianowo oraz przedłużono: nr 69 Słowiańska - Murawa; nr 76 Marchlewskiego - Składowa; nr 110 Złotniki - Złotków; nr 78 Edwardowo - Piątkowo (wiadukt). N atomiast w roku 1975 oddano do eksploatacji linie "E" Składowa - Czerwonej Armii - Osiedle Manifestu Lipcowego; nr 81 Osiedle Lecha - rondo Rataje oraz przedłużono: nr 111 od Owińsk przez Bolechowo do Promnic; nr 80 od Fabianowa do Zakładu "EL TOR"; nr 108 od Skórzewa do Dopiewa. Dokonano następujących usprawnień w komunikacji miejskiej: 1. Zmodernizowano trasę tramwajową na ul. Warszawskiej od ronda na Sródce do Łomżyńskiej (likwidacja pętli tramwajowej) i przedłużenie trasy do cmentarza na Miłostowie; 2. Na ul. Wojska Polskiego od

Sprawozdania

Wołyńskiej do pętli w Golęcinie zlikwidowano komunikację tramwajową zastępując Ją trakcją autobusową. Przydziały taboru w poszczególnych latach kształtowały się następująco (Tabela l): Po uwzględnieniu naturalnego ubytku wozów, wynikającego z fizycznego ich zużycia i kasacji, stan taboru na koniec kolejnych lat wynosił (Tabela 2). Przewidywane zakończenie w roku 1975 rozbudowy zajezdni przy ul. Madalińskiego zostało wykonane. Natomiast budowa zajezdni przy ul. Fortecznej została rozpoczęta. W latach 1973 -1876 zbudowano siedem nowych punktów dyspozytorskich na ul. Warszawskiej, na Ratajach, Wilczaku, Budziszyńskiej, Serbskiej, pi. Waryńskiego oraz Strzeleckiej.

Tabela l

PRZYDZIAŁY TABORU W LATACH 1973 - 1976tramwaj e autobusy Rok według według programu plan wykonanie programu plan wykonanie rozwoju rozwoju 1973 7 7 7 44 44 58 1974 7 7 50 50 50 1975 7 17 23 38 39 1976* 25 15 59** 34» .

* w pielWszym półroczu ** w tym 14 szt. poza planem

Tabela 2

STAN TABORU W LATACH 1973- 1976tramwaj e autobusy Rok według według programu plan wykonanie programu plan wykonanie rozwoju rozwoju 1973 409 409 404 288 288 287 1974 410 411 403 288 307 302 1975 416 410 420 297 210 315 1976* - 433 434 - 343 324

* w pie1WSzym półroczu

Kierunki działania na lata 1978 - 1980 w komunikacji miejskiej Założone kierunki działania w rozwoju komunikacji miejskiej sprowadzają się do: rozbudowy tras tramwajowych w powiązaniu z programem przekształcenia struktury przestrzennej miasta; uruchomienia nowych linii tramwajowych i autobusowych w oparciu o potrzeby wynikające z systematycznie prowadzonych badań nasilenia przewozów pasażerskich; uzyskania poprawy warunków przewozowych i bezpieczeństwa; powiązania trakcji tramwajowej l autobusowej dla zapewnienia szybkich połączeń z pominięciem śródmieścia pomiędzy rejonami peryferyjnymi, wewnątrz większych osiedli mieszkaniowych i z najbliższymi ośrodkami podmiejskimi; utrzymanie w należytym stanie technicznym torowisk tramwajowych i urządzeń pomocniczych (wnęki, daszki ochronne, rozkłady jazdy itp.); budowy zaplecza technicznego gwarantującego sprawne działanie komunikacji miejskiej. Plan rozwoju komunikacji do 1980 r. powinien przede wszystkim ujmować budowę szybkiego tramwaju (SKM) w ul. Średnicowej, który będzie niezbędny do obsługi zespołu dzielnic N aramowic- Piątkowa. Poza tym dla poprawy sytuacji konieczne byłoby zbudowanie zajezdni autobusowej przy al. Hetmańskiej.

Organizacja i bezpieczeństwo ruchu kołowego W latach 1973 -1975 uległy przebudowie trasy wlotowe do miasta: ul. Warszawska i Dąbrowskiego. Dzięki budowie szeregu wiaduktów i przejść podziemnych powstały trasy ruchu szybkiego bez kolizji. Zakończono realizację odcinka Trasy Chwaliszewskiej . Zmodernizowano ul. Bema, al. Hetmańską (od Głogowskiej do Dzierżyńskiego). Poprawie uległy nawierzchnie na ul. Głównej, Gdyńskiej, Krańcowej, Majakowskiego, Strzeszyńskiej, Krauthofera, Gło

Sprawozdaniagowskiej (od wiaduktu do ul. Kopanina), Słupskie], Chojnickiej, Ugory, Pułaskiego, Wilczak i inne. Płynność 1 bezpieczeństwo ruchu kołowego usprawniło znacznie na szeregu skrzyżowaniach założenie i modernizacja sygnalizacji świetlnej. Łącznie posiadamy obecnie 44 skrzyżowania zaopatrzone w sygnalizacją świetlną. Na wielu ulicach wprowadzono ruch jednokierunkowy zapewniając w ten sposób dogodniejsze warunki przejezdności, a z drugiej strony wygospodarowano w ten sposób dodatkowe miejsca parkowania pojazdów. Dokonano ponownego oznakowania tras tranzytowych, tam gdzie to było możliwe, kierując je na obrzeże miasta. Poznań posiada aktualnie następujące urządzenia wywierające wpływ na płynność ruchu: 1. Bezkolizyjne przejścia dla pieszych 12 2. Drogowskazy typu bramka 8 3. Znaków drogowych podświetlanych 2300 4. Znaków drogowych zwykłych 9409 5. Sygnalizacji świetlnych 44 6. Pasy i zebry (w m=) 20000 7. Barier i płotów (w mb) llffiOSą to z pewnością czynniki, które wpływają dodatnio na organizację 1 bezpieczeństwo ruchu kołowego w mieście.

STATUT SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW W POZNANIU (fragmenty)

PRZEPISY OGÓLNE

1. Samorząd Mieszkańców wyraża się w stałej i powszechnej reprezentacji mieszkańców terenów miejskich, która: 1. Poprzez działalność społeczno-wychowawczą kształtuje, wraz z samorządnymi organizacjami społecznymi, socjalistyczne stosunki współżycia w miejscu zamieszkania; 2. Zgodnie z programem socjalistycznego rozwoju kraju realizuje w trybie społecznym zadania związane z poprawą warunków bytowych i kulturalnych życia mieszkańców. 2. Organami Samorządu Mieszkańców w poszczególnych częściach miasta (osiedlach, obwodach i domach) są Komitety Osiedlowe, Obwodowe i Domowe, a w określonych wypadkach, ogólne zebranie mieszkańców terenu, dla którego komitet jest właściwy. 3. Organami Samorządu Mieszkańców w osiedlach i domach spółdzielczości mieszkaniowe] są odpowiednie organy samorządu spółdzielczego. 4. Samorząd Mieszkańców działa pod ogólnym nadzorem Rad Narodowych Komitetów Frontu Jedności Narodu.

3.

Do podstawowych zadań Samorządu Mieszkańców należy: 1. Kształtowanie aktywnych i zaangażowanych postaw mieszkańców oraz wyzwalanie inicjatyw społecznych na rzecz wspólnej pracy dla społecznego, gospodarczego i kulturalnego rozwoju obwodu, osiedla i miasta; 2. Rozwijanie i umacnianie wśród ludności osiedla socjalistycznej świadomości oraz zasad współżycia społecznego; 3. U macnianie więzi i współdziałanie między Radą N arodową a mieszkańcami w realizacji programów wyborczych i wynikających z nich planów społeczno-gospodarczych 4. Współdziałanie z administracją budynków mieszkalnych w organizowaniu mieszkańców do działania na rzecz utrzymania w należytym stanie i właściwego użytkowania mieszkań i innych urządzeń wspólnego użytkowania znajdujących się w budynkach mieszkalnych i ich otoczeniu; 5. Sprawowanie kontroli społecznej mieszkańców w stosunku do funkcjonowania instytucji państwowych, spółdzielczych i innych zakładów świadczących usługi dla ludności bądź w inny sposób wpływających na warunki życia obywateli [...}

9 4.

Samorząd Mieszkańców inicjuje i inspiruje samorządne organizacje w mIeJSCU zamieszkania w kierunku zespolenia wysiłków na rzecz kulturalnego i gospodarczego rozwoju osiedla; 2. Samorząd Mieszkańców występuje do samorządu robotniczego z Inicjatywami zmierzają

Sprawozdaniatymi do podejmowania wspólnych lub skoordynowanych działań oraz wykorzystuje Jego inicjatywy zmierzające do pełniejszego zaspokojenia potrzeb i poprawy warunków życia mieszkańców i załóg robotniczych; 3. Samorząd Mieszkańców może podejmować wspólne inicjatywy z samorządem organizacji społecznych działających w miejscu zamieszkania; 4. Organy Samorządu Mieszkańców utrzymują z radnymi ze swego terenu ścisły kontakt, zapraszając ich na zebrania i spotkania z mieszkańcami oraz informują o aktualnych problemach l postulatach mieszkańców.

ZADANIA I USPRAWNIENIA SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW

5.

1. W dziedzinie działalności społeczno-wychowawczej Samorząd Mieszkańców w szczególnoscI: 1. Współdziała w programowaniu i zapewnieniu dalszego rozwoju miasta i osiedla poprzez konsultacje planów i programów społeczno-gospodarczych, przedkłada właściwym organom opinie co do ogólnych kierunków rozwoju, jak i poszczególnych dziedzin, oraz wzbogaca i rozszerza te plany w toku ich realizacji, zwłaszcza w oparciu o inicjatywy realizowane w czynie społecznym; 2. Umacnia wśród mieszkańców świadomość współgospodarzy domu, jego urządzeń i otoczenia; 3. Organizuje masową pracę społeczno-wychowaw-Clą w osiedlu; 4. Uczestniczy w kampaniach związanych z wyborami do Sejmu i Rad N arodowych oraz w innych akcjach społeczno-politycznych lub gospodarczych o charakterze ogólnokrajowym lub lokalnym. 2. W sprawach dotyczących działainności społeczno-politycznej oraz związanych z nią kampanii o charakterze ogólnokrajowym i lokalnym, Samorząd Mieszkańców działa zgodnie z kierunkami ustalonymi przez właściwy komitet Frontu Jedności Narodu.

6.

l. W dziedzinie wychowania dzieci i młodzieży Samorząd Mieszkańców umacnia jednolity front wychowawczy obejmujący szkołę, rodzinę, organizacje młodzieżowe i środowisko zamieszkania. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: l. Popiera działalność organizacji społecznych podejmujących pracę na rzecz dzieci i młodzieży oraz rozwija przy ich udziale pracę Związku Harcerstwa Polskiego, terenowych kół organizacji młodzieżowych i samorządu dziecięcego oraz młodzieżowego; 2. Współdziała z kierownictwem szkół oraz ich komitetami rodzicielskimi i opiekuńczymi w zakresie: organizowania zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych dla dzieci i młodzieży oraz imprez kulturalno-oświatowych i sportowych, wykorzystując na te cele boiska i sale gimnastyczne oraz udziela pomocy rodzinie w wypełnianiu jej obowiązków rodzicielskich w stosunku do swych dzieci oraz opieki nad młodzieżą poza szkołą; 3. Inicjuje i uczestniczy w urządzaniu na drodze czynów społecznych placów zabaw dla dzieci, boisk, zieleńców oraz organizuje przy współpracy zainteresowanych organizacji zajęcia w tych obiektach; 4. Zgłasza wnioski i konsultuje kształtowanie rejonów szkół podstawowych.

7.

1. W dziedzinie gospodarki mieszkaniowej i komunalnej Samorząd Mieszkańców współdziała z administracją osiedla. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: 1. Współdziała z administracją domów w sprawach właściwej konserwacji pomieszczeń mieszkalnych i instalacji wodno-kanalizacyjnej i wspólnych urządzeń oraz utrzymania porządku i czystości w budynkach i ich otoczeniu; 2. Konsultuje plany remontów oraz zakres i lokalizację prac remontowych, sprawuje społeczną kontrolę przebiegu i jakości wykonywania remontów i bieżących napraw oraz uczestniczy w odbiorze robót; 3. Opiniuje przedstawione przez administrację projekty: rocznych planów techniczno-ekonomicznych administracji domów mieszkalnych i sprawozdań z wykonania tych planów; remontów kapitalnych budynków mieszkalnych i kolejności 'ich realizacji; planów robót porządkowych; planów odpłatnych usług remontowo-konserwacyjnych dla ludności świadczonych przez administrację domów i właściwego ich wykorzystania; lokalizacji urządzeń usługowych i pomieszczeń pomocniczych oraz zagospodarowania osiedla łącznie z zagadnieniami związanymi z garażowaniem i parkowaniem samochodów; 4. Opiniuje pracę kierowników administracji domów mieszkalnych, administratorów i dozorców .domo

wych; 5. Sprawuje społeczną kontrolę nad zarządami budynków mieszkalnych [. ..] 6. Zgłasza wnioski i konsultuje sprawy remontów dróg i oświetlenia, zieleni, przebiegu linii komunikacyjnych i rozmieszczenia przystanków komunikacji publicznej. 3. Administracja domów mieszkalnych w terminach określonych przez Komitet Osiedlowy (obwodowy), nie rzadziej jednak niż raz w roku, składa na posiedzeniu Komitetu sprawozdanie z realizacji swych zadań [. . .]

8.

1. W dziedzinie handlu i usług Samorząd Mieszkańców współdziała z właściwymi jednostkami odpowiedzialnymi za sieć handlową i rozwój usług. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: 1. Kontroluje stan zaopatrzenia, obsługi, czystości i sprawności działania punktów handlowych i usługowych, jakości usług, właściwego wykorzystania lokali i przestrzegania godzin pracy oraz współdziała w tym zakresie z kontrolą społeczną przez związki zawodowe i organy spółdzielczości; 2. zgłasza wnioski ikonsultuje sprawy planów rozmieszczenia branżowego sieci handlu detalicznego, punktów usługowych i zakładów gastronomicznych, godzin pracy oraz odpowiednich zmian w tym zakresie; przydzielania lokali użytkowych zakładom przemysłowo-produkcyjnym, których działalność może być uciążliwa dla mieszkańców.

9.

1. W dziedzinie kultury, kultury fizycznej i wypoczynku: Samorząd Mieszkańców współdziała z zawodowymi instytucjami lub organizacjami społecznymi działającymi w tej dziedzini e. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: 1. Rozwija wśród mieszkańców działalność zmierzającą do rozszerzenia udziału ludności w życiu kulturalnym i korzystania z dóbr kultury przy współpracy z zainteresowanymi organizacjami oraz zakładami pracy opierając się na działających na danym terenie ośrodkach życia kulturalnego (teatry, kina, domy kultury); 2. zgłasza wnioski i konsultuje sprawy sieci punktów bibliotecznych, planów zagospodarowania terenów w zakresie zapewnienia miejsc na wypoczynek, budowania sieci obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych; 3. Analizuje wykorzystanie istniejących obiektów sportowych oraz występuje o ich racjonalne wykorzystanie dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców; 4. Rozwija różne formy wypoczynku po pracy przy współudziale właściwych organów państwowych oraz zakładów pracy.

10.

l. W dziedzinie zdrowia i opieki społecznej Samorząd Mieszkańców współdziała z kierownictwem placówek społecznej służby zdrowia lecznictwa otwartego względnie zamkniętego, oraz z kierownictwem placówek pomocy społecznej. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: 1. Współdziała z przychodniami rejonowymi służby zdrowia [...] 2. Współpracuje z terenowymi kołami Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, terenowymi opiekunami społecznymi i organami służby zdrowia w zakresie rozwijania różnorodnych form opieki społecznej nad starcami, inwalidami, osobami niezdolnymi do pracy i innymi osobami; 3. Występuje z 'wnioskami w sprawach: udzielania pomocy materialnej dzieciom i młodzieży znajdującej się w szczególnie trudnych warunkach (umieszczenie w żłobkach, przedszkolach, domach małego dziecka, dożywianie, internaty, półkolonie, kolonie), udzielania pomocy w kierowaniu młodzieży do szkół zawodowych, przyuczenia do zawodu itp.; umieszczania osób potrzebujących opieki w domach pomocy społecznej oraz zakładach zamkniętych opieki zdrowotnej (domy rencistów, domy specjalne dla przewlekle chorych, szpitale, sanatoria itp.); powoływania terenowych opiekunów społecznych.

11.

1. W dziedzinie porządku publicznego i powszechnej samoobrony Samorząd Mieszkańców współdziała z właściwymi organami administracji państwowej, placówkami milicji obywatelskiej i innymi organizacjami działającymi w tej dziedzinie. 2. Samorząd Mieszkańców w szczególności: 1. Kształtuje aktywne postawy mieszkańców w zakresie poszanowania mienia społecznego oraz przeciwdziała naruszeniu norm prawnych; 2. Podnosi kulturę współżycia mieszkańców oraz podejmuje niezbędne kroki dla likwidacji sporów i konfliktów sąsiedzkich; 3. Udziela pomocy w powoływaniu l działalności Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej i społecznych komisji pojednawczych; 4. Współdziała ze

10 Kronika Miasta Poznania 2{77

Sprawozdaniaspołecznymi komitetami przeciwalkoholowymi w zwalczaniu alkoholizmu; 5. Współdziała z administracją domów w zakresie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych, sanitarno-porządkowych itp.; 6. Troszczy się o bezpieczeństwo dzieci na ulicach miast i drogach publicznych, między innymi przez popularyzację przepisów ruchu drogowego; 7. Utrzymuje kontakty z kuratorami sądowymi i terenowymi opiekunami społecznymi sprawującymi pieczę nad nie letnimi bądź innymi osobami warunkowo zwolnionymi z zakładów penitencjarnych; 8. Powiadamia sąd opiekuńczy o przypadkach naruszania praw dziecka lub zagrożenia jego prawidłowego rozwoju; 9. Organizuje ludność do wykonywania zadań wynikających z potrzeb powszechnej samoobrony, szczególnie poprzez propagowanie udziału ludności w terenowych oddziałach samoobrony, powszechnym szkoleniu obronnym oraz uprawianiu sportów o walorach techniczno-obronnych [. . .]

13.

Rada Narodowa na podstawie odrębnych przepisów może powierzyć Samorządowi Mieszkańców rozpatrywanie spraw: l. Podejmowania inicjatyw dotyczących planowania i organizowania czynów społecznych; 2. Stanu realizacji postulatów wyborców; 3. Bieżących realizacji planów remontów; 4. Estetyki miasta lub osiedli; 5. Funkcjonowania handlu państwowego, spółdzielczego i prywatnego w zakresie zaopatrzenia ludności [. . .]

15.

l. Komitety Osiedlowe realizują na swym terenie działania wszystkie podstawowe zadania określone niniejszym statutem oraz przekazane przez Radę Narodową odrębnymi przepisami. « 2. Komitety Osiedlowe przekazują część swych uprawnień i zadań Komitetom Obwodowym lub wszystkie te zadania, wykonując wówczas funkcję koordynacyjną [. . .] 3. Komitety Domowe wykonują zadania zlecone przez Komitety Obwodowe.

STRUKTURA I ORGANIZACJA SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW 16

Organami samorządu mieszkańców są: 1. Komitety Osiedlowe; 2. Komitety Obwodowe; 3. Komitety Domowe [. . .] 1. Komitety Osiedlowe (Obwodowe) powołują prezydia i komisje (sekcje) jako organy wykonawcze. 2. W skład komisji (sekcji) mogą wchodzić osoby spoza składu Komitetu Osiedlowego' (Obwodowego) .

25.

l. W skład prezydium Komitetu wchodzi przewodniczący, zastępca przewodniczącego i sekretarz oraz wszyscy przewodniczący komisji (sekcji) [. . .]

[. ..] Komitety w szczególności mogą powoływać następujące komisje do spraw: społeczno-wychowawczych; dzieci i młodzieży; gospodarki komunalnej i mieszkaniowej; handlu i usług; kultury, kultury fizycznej i wypoczynku; zdrowia i opieki społecznej; porządku publicznego i powszechnej samoobrony [. . .]

31.

Do obowiązków członka Samorządu Mieszkańców w szczególności należy: l. Stały udział w pracach organu Samorządu Mieszkańców; 2. Utrzymanie bezpośredniej więzi z mieszkańcami osiedla i ich organizacjami działającymi na terenie osiedla; 3. Podejmowanie inicjatyw związanych z zadaniami Samorządu Mieszkańców oraz wykonywania' na danym terenie uchwał Rady Narodowej i wytycznych właściwego komitetu Frontu Jedności Narodu; 4. Branie udziału zgodnie z przyjętym podziałem zadań w naradach organizowanych przez

Radę Narodową i terenowy komitet Frontu Jedności Narodu, a dotyczących w szczególności: organizacji uroczystości i imprez o charakterze społeczno-politycznym, czynów społecznych, estetyki, czystości i porządku w osiedlu, wymiany doświadczeń {...]

51.

l. Rada Narodowa w porozumieniu z właściwym komitetem Frontu Jedności Narodu uchwala statut Samorządu Mieszkańców, ustala wytyczne do pracy Samorządu Mieszkańców, dokonuje systematycznej oceny pracy Samorządu Mieszkańców, organizuje wymianę doświadczeń w zakresie działalności Samorządu Mieszkańców, organizuje współzawodnictwo w wykonywaniu celów społecznych i gospodarczych; czuwa nad przestrzeganiem uprawnień Samorządu Mieszkańców, występuje z inicjatywami społecznego wyróżniania najbardziej ofiarnych działaczy, zapewnia obronę członkom Komitetów Osiedlowych i Obwodowych przed niesłusznymi konsekwencjami związanymi z działalnością zgodną ze statutem Samorządu Mieszkańców. 2. Rada Narodowa i jej organy: zapraszają przedstawicieli Samorządu Mieszkańców na swoje posiedzenia oraz zasięgają ich opinii w sprawach najbardziej istotnych dla mieszkańców, zapraszają Samorząd Mieszkańców do udziału w prowadzonych przez siebie kontrolach, zapewniają realizację społecznie i gospodarczo uzasadnionych wniosków Samorządu Mieszkańców, rozstrzygają sprawy sporne między samorządem a organami zarządu administracyjnego.

52.

l. Samorząd Mieszkańców przy wykonywaniu swych zadań korzysta z fachowej pomocy właściwych organów Rady Narodowej i wydziałów Urzędu Miejskiego. 2. Całokształt spraw organizacyjnych związanych z działalnością Samorządu Mieszkańców" a w szczególności zagadnienia szkoleniowe, instruktażowe i sprawozdawczo-statystyczne koordynuje Biuro Rady Narodowej. 3. Samorząd Mieszkańców współdziała z komisjami Rady Narodowej.

4. Komisje Rady Narodowej zapraszają na swe posiedzenia członków komitetów dla omówienia spraw związanych z działalnością Samorządu Mieszkańców. 5. Członkowie komitetów otrzymują legitymację, która upoważnia do sprawowania funkcji społecznych na terenie miasta zgodnie z mniejszym statutem. Legitymacje takie wydaje Biuro Rady Narodowej.

WSPÓŁDZIAŁANIE Z JEDNOSTKAMI ADMINISTRACJI

53.

1. Wydziały Urzędu Miejskiego w Poznaniu są zobowiązane udzielać Samorządowi Mieszkańców pomocy w realizacji jego zadań zgodnie ze stosownie wydanym w tym zakresie zarządzeniem prezydenta Miasta Poznania. 2. Wnioski i postulaty poszczególnych komitetów zgłaszane są w imieniu mieszkańców, a wydziały Urzędu Miejskiego mają obowiązek załatwienia ich w pierwszej kolejności, jeżeli nie stoją temu na przeszkodzie przepisy prawa lub inne szczególne względy. 3. Członkowie organów Samorządu Mieszkańców korzystają z prawa pierwszeństwa w przyjmowaniu przez prezydenta Miasta i wiceprezydentów w sprawach związanych z działalnością samorządu [. . .]

10« Przyjaźni. Fotografia wykonana została w pierwszych dniach października 1975-r.

KRONIKA BUDOWY ZESPOŁU OSIEDLI MIESZKANIOWYCH "WINOGRADY" ROK 1975

Ostatni rok planu pięcioletniego 1970 - 1975 poza dużym tempem budownictwa mieszkaniowego na osiedlach Zespołu przyniósł wiele nowości w budownictwie handlowo-usłu

Mgr inż. arch. Jerzy Buszkiewicz, autor koncepcji drugiego etapu budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady"

gowym oraz ukończenie koncepcji projektowej większych mieszkań, opartych na nowym normatywie projektowania w budynkach pięcio- i szesnastokondygnacyjnych.

Mieczysław Drewniak współautor nowego zestawu budynków mieszkalnych

I. INWESTYCJE MIEJSKIE

A. S i e ć w o d o c i ą g o w a. Zako*czono budowę sieci wodociągowej w ul. Srednicowej od ul. Serbskiej do ul. Lechickiej oraz w ul. N aramowickiej - odcinek łączący wodociąg wcześniej wykonany w ul. N aramowickiej z ul. Serbską. Nakłady łączne wyniosły 3 366 (XX) zł.

B. K a n a l i z a c ja. Zakończona została budowa następnego kanału deszczowego za łączną kwotę 10 249 (XX) zł, przy nakładach wynoszących w 1975 r. 8 394 (XX) zł. C. U l i c e m i e j s k i e. Zarząd Dróg i Mostów oddał do użytku szereg odcinków ulic wraz z oświetleniem obsługujących Zespół Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". Ukończona została budowa nawierzchni i chodników w ulicach: Lechickiej, Murawa (na odcinku od Serbskiej do Lechickiej), Skotar

skiej i Włodarskiej. Kontynuowane były roboty w ulicach Połabskiej i Serbskiej {na odcinku od Murawy do Średnicowej). Oświetlenie otrzymały ulice: Murawa, Połabska, Włodarska, Serbska i Średnicowa. Łączne nakłady inwestycyjne wyniosły 18 173 (XX) zł. D. Inwestycje Dyrekcji Inwestycj i M i ej s ki c h. W związku z wprowadzeniem w życie U chwały nr 26 Prezydium Rady Narodowej m. Poznania z dnia 9 listopada 1973 r. o przejmowaniu przez inwestora budownictwa towarzyszącego oświaty i zdrowia w dużych osiedlach mieszkaniowych. Dyrekcja Inwestycji Miejskich nie rozpoczynała w 1975 r. nowych inwestycji, prowadziła natomiast tylko drobne roboty uzupełniające w oddanych wcześniej do użytku żłobkach i szkołach o wartości ok. 2 200 (XX) zł.

II. INWESTYCJE ZAKŁADÓW ENERGETYCZNYCH

W celu sprostania szybkiemu przyrostowi budynków mieszkalnych i usługowych, podobnie jak W latach poprzednich, Zakłady Energetyczne Poznań-Miasto wyposażyły szereg kolejnych stacji transformatorowych i rozbudowały sieć kablową średniego napięcia na Osiedlach: · Przyjaźni, Kosmonautów i Kraju Rad. Wprowadzono transformatory oraz towarzyszące im urządzenia do siedmiu stacji za ogólną kwotę około 1750 (XX) zł, «. kabli podziemnych ułożono za (ID (XX) zł na.: odcinkach o łącznej długości ok. 1500 m.

Sprawozdania

.111. INWESTYCJE WIELKOPOLSKICH ZAKŁADÓW GAZOWNICTWA

Wobec znacznego wyprzedzenia w latach poprzednich nie zanotowano zbytniego nasilenia robót, których inwestorem są Wielkopolskie Okręgowe Zakłady Gazownictwa. Uło

Hr k r\

· F *"''''Ut''''L

żono tylko gazociąg w ul. Serbskiej (na odcinku Murawa-Średnicowa) o wartości robót 387 (XX) zł.

Mgr inż. arch. Marek Czuryło, główny projektant Osiedla Zwycięstwa

IV. INWESTYCJE DYREKCJI OKRĘGOWEJ POCZT I TELEGRAFÓW

W grudniu 1975 r. przekazana została do · eksploatacji automatyczna centrala telefoniczna na Winogradach o pojemności SD) numerów, zbudowana w latach 1972 -1975 kosztem 203 400 (XX) zł. Oddano do użytku część obiektu o kubaturze 23 %3 m». Centrala telefoniczna jest urządzeniem nowoczesnym opartym na francuskim licencyjnym systemie E-lO Citedis wyprodukowanym przez Wielkopolskie Zakłady Teleelektroniczne "Telkom- Teletra".

Oddanie centrali do użytku rozwiązało problemy telefonów nie tylko na Winogradach, ale również w części Poznania.

W listopadzie 1975 r. otwarto drugi w Zespole Osiedli Mieszkaniowych Winogrady urząd pocztwo-telekomunikacyjny (Nr 48) zlokalizowany w zespole handlowo-usługowym na Osiedlu Przyjaźni. Pierwszy urząd pocztowo-telekomunikacyjny (Nr 40) czynny jest na Osiedlu Wielkiego Października od 1972 r.

N akłady na budowę centrali telefonicznej w 1975 r. wyniosły 73 300 (XX) zł, a nakłady na budowę telefonicznej sieci kablowej na Osiedlach Kosmonautów i Kraju Rad zamknęły się kwotą 18 W (XX) zł.

V. INWESTYCJE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO

A. D o k u m e n t a c j a p r a w n a. Przygotowania prawne w 1975 r. obejmowały dwie dziedziny: kontynuację prawnego porządkowania terenów pod budowę Osiedla Zwycięstwa i rozpoczęcia kroków prawnych związanych z nabyciem terenów leżących między Osiedlem Przyjaźni a ul. Murawa, przewidzianych pod budowę ponadosiedlowego centrum handlowo-usługowego.

Ten zakres czynności wynikał z Uchwały Nr 26 z dnia 9 listopada 1973 r. Prezydium Rady N arodowej w sprawie usprawnienia procesu budowy osiedli mieszkaniowych, w celu zapewnienia kompleksowej realizacji całego programu inwestycyjnego, planowanego na obszarze danej lokalizacji. Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej powierzona została funkcja inwestora zastępczego wszystkich

inwestycji, przewidzianych na obszarze centrum handlowo-usługowego. B. Dokumentacja techniczna proj e k t o w a . W Zakładzie Projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwestprojekt" kontynuowano prace projektowe zapewniające bieżące potrzeby realizacyjne oraz wykonano szereg podstawowych opracowań projektowo- koncepcyjnych. Do tych drugich należy przede wszystkim opracowanie założeń techniczno-ekonomicznych dla Osiedla Zwycięstwa, wykonane przez zespół projektowy w Pracowni Techniczno- Projektowej - l pod kierunkiem głównego projektanta Osiedla mgra inż. arch. Marka Czuryły, w oparciu o koncepcję całego drugiego etapu budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" autorstwa mgra inż. arch. Jerzego Buszkiewicza. Ukończone we wrześniu 1975 r. założenia przewidują na obszarze 44,94 ha budowę 3440 mieszkań dla 11 554 mieszkańców w piętnastu budynkach pięciokondygnacyjnych i trzynastu budynkach szesnastokondygnacyj - nych. Zabudowa mieszkaniowa zgrupowana została w dwóch pasach zewnętrznych wzdłuż ulic Połabskiej i Średnicowej. Budynki pięciokondygnacyjne tworzą zespoły dwuszeregowe, których elewacje uprzywilejowane zwrócone zostały na otwarte przestrzenie zielone, natomiast ściany z klatkami schodowymi zwrócone zostały ku sobie w stronę pasów intensywnego użytkowania, zawierających dojazdy, wejścia do budynków, placyki zabaw i place gospodarcze. Dwa zespoły osiedlowe handlu i usług usytuowano przy skrzyżowaniu głównego ciągu pieszego o kierunku wschód-zachód z masową komunikacją miejską, jaką stanowią ulice Połabska i Średnicowa. Budownictwo oświaty i zdrowia zlokalizowano w środku osiedla w powiązaniu z osiedlowymi ogrodami i ciągami pieszymi. Tereny rekreacyjne tworzą trzy grupy, różniące się charakterem i przeznaczeniem: tereny zabaw dzieci w pasmach intensywnego użytkowania; rekreacji cichej we wnętrzach wytworzonych przez elewacje ciche budynków; rekreacji czynnej tworzące osiedlowy ośrodek sportów. W programie usług osiedlowych znalazły się: duży supersam, zespoły szybkiej obsługi gastronomicznej, usługi rzemieślnicze, poczta, apteka oraz zespoły administracji, konserwacji osiedla i obiekt działalności społeczno- kulturalnej. Budownictwo oświaty i zdrowia składa się z dwóch szkół podstawowych, trzech przedszkoli, dwóch żłobków i jednej przychodni zdrowia. Równolegle z założeniami budowy Osiedla

M urarz Tadeusz Borowski pracował na budowie Osiedli Przyj aźni i Kraju Rad

Elektryk Bolesław Guciński pracował na budowie Osiedli Przyj aźni i Kraju Rad

. . .:1

Sprawozdania

M urarz Antoni Kolanowski pracował na budowie Osiedli Przyjaźni i Kraju Rad

Zwycięstwa, ukończono w Pracowni Winogradzkiej prace studialno-projektowe nad nowymi mieszkaniami, w wyniku których powstał zestaw segmentów budynków mieszkalnych pięciokondygnacyjnych i budynek szesnastokondygnacyjny. Zestaw, zgodnie z nowym, obowiązującym od 1973 r. normatywem projektowania mieszkań, obejmuje większe i bardziej funkcjonalne mieszkania. Autorami nowego zestawu budynków są: mgr inż. arch. Jerzy Buszkiewicz i Mieczysław Drewniak.

Prowadzone były także prace projektowo-techniczne zapewniające nieprzerwany tok bieżących potrzeb budowy. Wymienić tu można projekty adaptacji szkoły, przychodni lekarskiej i dwóch przedszkoli dla osiedla Kraju Rad oraz przedszkola i żłobka dla Osiedla Kosmonautów wszystko w tak zwanej ratajskiej technologii wielkopłytowej, opracowanej dla miasta Poznania przez Biuro Projektowo- Badawcze Budownictwa Ogólnego , ,Miastoprojekt" , w pracowni kierowanej przez mgra inż. arch. Józefa Gorzelskiego. W tym samym czasie wykonany został w "Inwestprojekcie" projekt techniczny parku miejskiego, który powstanie między osiedlami Wielkiego Października i Kosmonautów. Autorem projektu jest mgr inż. arch. Adam Łotocki.

Sprawa tego obszaru (ok. 7 ha) od dawna frapowała mieszkańców. Dał temu wyraz m. in. reporter "Gazety Zachodniej" (nr 233, z dnia 22 X 1975 r.) pisząc: "Tereny między osiedlami Wielkiego Października i Kosmonautów bynajmniej nie należały do tych z gatunku reprezentacyjnych. Trzeba było nawet w lecie przystąpić do ich porządkowania, gdyż przypominały wyglądem wysypisko. W planach miejskiej zieleni przewidywano tutaj park międzyosiedlowy. Zarząd zieleni poczynił nawet w tym kierunku konkretne kroki, zlecając "Inwestprojektowi" opracowanie dokumentacji [. . .] Od opracowania dokumentacji do jej zrealizowania jest niestety dość daleko [...] Zainteresowali się tym: Zarząd Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej oraz aktyw samorządowy. Podczas posiedzenia Rady Osiedla przedyskutowano plany, dokonano też poprawek. Zainteresowanie możliwościami budowy parku wykazała także terenowa organizacja partyjna Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wspólnym więc postanowieniem podjęto decyzję, by wystąpić do prezydenta miasta o powołanie Społecznego Komitetu Budowy Parku. Spółdzielcy deklarują bowiem wykonanie połowy prac z ogólnej wartości planowych robót w wysokości 26 min zł. Deklaracja ta ma pokrycie przede wszystkim dlatego, że w większości chodzi o roboty ziemne, które z powodzeniem mogą w czynie społecznym wykonywać sami miesz

Szklarz Stanisław Ludwiczak pracował na budowie Osiedli Przyj aźni i Kraju Rad