KR Laureaci Nagród NAGRODY WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO ZA ROK 1975 Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 20 lipca 1976 r. przyznane zostały nagrody indywidualne i zbiorowe Województwa Poznańskiego za rok 1975. Otrzymali je: Nagrody Naukoweprof. dr Antoni H o r s t, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad problemami genetyki człowieka prof. dr med. hab. Witold Jur c z y k, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie anestezjologii i reanimacji oraz organizacji placówek anestezjologii i intensywnej terapii na terenie Poznania i województwa poznańskiego prof. dr hab. Zbigniew Kur z a w a, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie opracowania metod oznaczania związków siarki i śladowych ilości metali prof. dr hab. Aleksander Łuk a s i e w i c z, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie ogrodnictwa ozdobnego oraz ochrony i rozwoju zieleni w warunkach miejskich, a także za szczególne zasługi położone dla rozwoju Ogrodu Botanicznego prof. dr hab. Adam P i s kor z, za wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzonych badań w dziedzinie leczenia zachowawczego i chirurgicznego naczyń krwionośnych oraz za ich praktyczne zastosowanie prof. dr hab. Władysław R u s i ń s ki, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad historią gospodarczą Wielkopolski prof. dr inż. Stefan S e i d e l, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad wyładowaniami i izolacją elektryczną w próżni prof. dr hab. Jan S t a n k o w s ki, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie radiospektroskopii ciała stałego doc. dr hab. Jacek T r o j a n e k, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad prawem gospodarki uspołecznionej prof. dr hab. Maria T y s z k ó w a, za wybitne osiągnięcia w zakresie badań psychologii rozwojowej i wychowawczej dzieci i młodzieży. Zespołowa Nagroda Naukowa Zespół w składzie: prof. dr hab. Stefan B ą c z y k , dr Stanisław W y l e g a l s ki, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami biochemii sportu. Laureaci Nagród Zespołowa Nagroda Techniczna Zespół w składzie: mgr inż. Leonard F r ą c k o w i ak, doc. dr inż. Zdzisław Ko śni i c k i, mgr inż. Antoni Kuk i e ł a, inż. Bolesław Kur a s z k i e w i c z, doc. mgr lnz. Władysław M a c h o w i ak, inż. Mirosław R u t k o w s ki, mgr inż. Maurycy S m i d o w i c z, inż. mech. Marian W a ś k o, inż. Tadeusz Z a l e w s ki, za opracowanie zestawu maszyn do pielęgnacji upraw i zbioru ziemniaków. NAGRODY MŁODYCH Nagrody Naukowedoc. dr hab. inż. Jerzy Grzymała-B u s s e za osiągnięcia w dziedzinie badań nad teorią automatów skończonych doc. dr hab. Stanisław S i e r p o w s k i za osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami ruchu młodzieżowego, ruchu robotniczego i stosunków międzynarodowych. NAGRODA LITERACKA IM. JANA KASPROWICZA Józef Ratajczak NAGRODY ZA NOWATORSKIE INICJATYWY W KULTURZE Nagroda Zespołowa Zespół w składzie: mgr Zbigniew Napierała, Stanisław Nowotny Nagroda Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad problemami genetyki człowieka PROF. DR ANTONI HORST Urodził się dnia 4 czerwca 1915 r. w Zakrzewie (Ziemia Złotowska), w rodzinie. rolnika Antoniego Horsta i jego żony, Gertrudy z domu Brzostowicz. W jedenastym roku życia rozpoczął naukę w gimnazjum typu staroklasycznego w Chojnicach, gdzie w 1934 r. uzyskał świadectwo dojrzałości i zapisał się na Wydział Lekarski U niwersytetu Poznańskiego. Wybuch wojny polsko-niemieckiej w 1939 r. przerwał jego studia, które ukończył na Tajnym Uniwersytecie ziem Zachodnic h w Warszawie w 1942 r., uzyskując dyplom lekarza z datą powojenną 1945 r. Pod koniec 1939 r. Antoni Horst zaangażował się do pracy jako kierownik konspiracyjnego Wydziału Opieki Społecznej i Zdrowia w Delegaturze Ziem Zachodnich w Poznaniu. Zagrożony aresztowaniem, przeniósł się na przełomie lat 1941/1942 do Warszawy, gdzie nie zaprzestał pracy konspiracyjnej działając pod nazwiskiem Zygmunta Borów-czyka. W Powstaniu Warszawskim miano wany został zastępcą szefa sanitarnego "Obszaru Centralnego" Armii Krajowe], zorganizował sieć opieki zdrowotne], zaopatrzenia w leki i przeprowadził komasację małych szpitalików w większe jednostki zgrupowane na linii Warszawa-Pruszków-Milanówek. Po wyzwoleniu kraju w 1945 r. Antoni Horst powrócił do II Kliniki Chorób Wewwnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego. J esienią 1946 r. przybył do Poznania na stanowisko adiunkta w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1945 Antoni Horst uzyskał na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego stopień doktora medycyny na podstawie pracy pt. Diagnostyka komórkowa płynów wysiękowych, płynu mózg owo-rdzeniowego i wydalin ludzkich. W dwa lata później (1947) otrzymał stopień docenta na podstawie rozprawy Rola zbiorników krwi w przewlekłej niewydolności krążenia. W 1948 r. doc. Antoni Horst zorganizował Ośrodek Badawczo- Leczniczy Chorób Zawodowych, mieszczący się początkowo na terenie Szpitala im. Heliodora Święcickiego przy ul. Przybyszewskiego 49, a następnie w obrębie Szpitala im. Raszei przy ul. Mickiewicza, wraz z oddziałem klinicznym na terenie Szpitala, którym kierował do końca roku 1960. W dniu 2 listopada 1950 r. Antoni Horst mianowany został profesorem nadzwyczajnym, a jednocześnie powołany na stanowisko kierownika Katedry Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademii Medycznej. W dniu 5 grudnia 1956 r. został profesorem zwyczajnym. Od dnia l lipca 1963 r., po zorganizowani Zakładu Genetyki Człowieka przy Katedrze Patologii Akademii Medycznej, pełni obowiązki kierownika tego Zakładu. W oparciu o ten Zakład powstał w dniu l lipca 1974 r. Zakład Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk. W latach 1955 - 1956 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, natomiast w latach 1956 -1959 był rektorem tej uczelni. Już podczas studiów na Wydziale Lekarskim U niwersytetu Poznańskiego pracował jako wolontariusz w Zakładzie Fizjologii i jednocześnie poznawał metody analizy chemicznej w Zakładzie Chemii Fizjologicznej pod kierunkiem prof. dra Stefana Dąbrowskiego. Badaniom laboratoryjnym poświęcił również pierwszy okres swego pobytu w Warszawie w latach 1942 - 1943, pracując m.in. w Zakładzie Bakteriologii w Szpitalu Dzieciątka Jezus pod kierunkiem prof. dra Romana Nitscha. W 1943 r. przeszedł do pracy klinicznej w tymże Szpitalu pod kierunkiem znakomitego internisty prof. dra Witolda Orłowskiego. Nie zadowalał się nigdy pracą "odtwórczą";stale poszukiwał nowych dróg rozwiązywania interesujących go problemów. Już na początku swych badań naukowych opracował całkowicie oryginalny sposób ilościowego oznaczenia białka w moczu; następnie w r. 1948 własną metodę badania białek surowic krwi, ze szczególnym uwzględnieniem ich« punktu izoelektrycznego, w którym najłatwiej ulegają wytrąceniu. Kilka swych prac Antoni Horst poświęcił zagadnieniu chorób zawodowych, przede wszystkim przewlekłej ołowicy. Z jego prac klinicznych na wyróżnienie zasługuje pierwszy opis przypadku wirusowego zapalenia płuc w Polsce oraz pierwsza w polskim piśmiennictwie publikacja na temat korkowicy. Z chwilą przejścia do pracy w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, kierunek kliniczny w pracach prof. dra Antoniego Horsta stopniowo zanikał, na to miejsce pojawiły się prace eksperymentalne z wybra A nych zagadnień patologii ogólnej. Początkowo zainteresowania Profesora skupiały się wokół doświadczalnej miażdżycy tętnic. Dla tego celu opracował odpowiedni model doświadczalny miażdżycy na zwierzętach (szczur i pies), u których samym tylko podawaniem cholesterolu, nawet w bardzo dużych dawkach, nie uzyskuje siĄ żadnych zmian. Po wielu badaniach nAodel , taki został opracowany. Polegał on na stosowaniu diety o miernej zawartości cholesterolu z jednoczesnym stosowaniem bodźców Laureaci Nagróduszkadzających ścianę naczynia przy pomocy aliloaminy. Po pewnym czasie Profesor podjął systematyczne badania zaburzeń przemiany tłuszczowej w ustroju. Dla lepszego rozpoznania nawiązał współpracę z Instytutem Przemysłu Tłuszczowego. Do ciekawych i oryginalnych osiągnięć w zakresie badań przemiany tłuszczowej, należy wykryty przez prof. Horsta i jego współpracowników całkowity zanik tkanki tłuszczowej szczurów karmionych utwardzonymi olejami roślinnymi. Okazało się, że przyczyną tego zaburzenia jest zanik flory bakteryjnej jelit, czego następstwem - niedobór biotyny, niezbędnej dla syntezy endogennych kwasów tłuszczowych. Z chwilą pojawienia się nowoczesnych, opartych na zjawiskach molekularnych poglądów na dziedziczenie, prof. dr Antoni Horst doceniając wagę tego odkrycia na całość zagadnień biologii oraz medycyny, całkowicie poświęcił się już temu kierunkowi Do najważniejszych osiągnięć zarówno jego własnych jak i współpracowników należało: zorganizowanie hodowli komórkowych do badań kariotypów oraz określenie warunków przejścia komórki ze stanu spoczynkowego do proliferacji; wykazanie, że w fazie spoczynkowej komórka jest stosunkowo oporna na działanie jonizujących promieni; wykazanie trzech różnych form hiperlipidemii, jednej wywołanej względnym niedoborem heparyny, drugiej wywołanej patologiczną cząsteczką lipazy lipoproteidowej , utrudniającej łączenie się jej z heparyną jako kofaktorem (tzw. heparynozależność) oraz trze-ciej - spowodowanej całkowicie nie reagującą cząsteczką lipazy lipoproteidowej. Pod bezpośrednim kierunkiem Antoniego Horsta w Zakładzie Genetyki Człowieka wykryto dwa warianty dehydrogenezy glukozo-6-fosforanowej, określonych mianami "Lublin" i "Poznań"; w uczulonych komórkach odpornościowych wykazano obecność frakcji immunogennego RNA, zdolnego w warunkach in vitro wywołać swoistą odporność nieuczulonych komórek śledziony; opracowano techniczne warunki testów służących do rozpoznawania limfocytów T i B oraz test dla określenia gęstości receptorów Fe IgG na limfocytach, oraz wiele innych prac. Prof, dr Antoni Horst jest autorem najbardziej rozpowszechnionego podręcznika akademickiego Fizjologia patologiczna, który Jednocześnie jest jednym z podstawowych podręczników również dla lekarzy (sześć wydań, następne w druku). Napisał również monografię pt. Patologia molekularna, która została przetłumaczona na języki rosyjski i wietnamski. Monografia stanowi pierwszą tego rodzaju pozycję w świecie, przedstawia oryginalne ujęcie zjawisk chorobowych z punktu widzenia zmian cząsteczkowych. W przekonywający sposób ukazuje, jak u podłoża wszystkich zaburzeń ustroju wykryć można zmiany molekularne cząsteczek względnie sugerować ich istnienie. Zdaniem prof. Horsta - ustrój można rozpatrywać jako układ samosterujący, w którym wszystkie narządy, nie wyłączając systemów korelacyjnych (nerwowego i hormonalnego) stanowią jednolitą całość, opartą na zjawiskach molekularnych, których czynność jest uwarunkowana odpowiednią strukturą cząsteczki, w myśl zasady, że funkcja cząsteczki jest zależna od jej genetycznie uwarunkowanej struktury - co zresztą zostało w przekonywający sposób przedstawione na przykładzie patologicznych hemoglobin i niektórych lepiej poznanych enzymów. Dowodem ogólnobiologicznych zainteresowań Profesora jest również jego monografia pt. Ekologia człowieka (Warszawa 1976). Stanowi ona całkowicie oryginalną koncepcję powiązania ustroju człowieka z jego środowiskiem. "Z lektury książki profesora Horsta - pisze recenzent Andrzej Wieluński (" N owe Książki" R. 1976, Nr 22) - wynikaj ą dwa wnioski. Pierwszy, że każda działalność człowieka, naruszająca równowagę w przyrodzie - a tak się dzieje od początku świata - powoduje mniej lub bardziej znaczące skutki negatywne; drugi, że niebezpieczeństwo zmian, zachodzących na Ziemi pod wpływem działalności człowieka polega na tym, iż ewolucja nie nadąża za tymi przemianami i owo nienadążanie może stać się przyczyną katastrofy. Ale bądźmy optymistami. Skoro w Tamizie poniżej Londynu, która była jednym wielkim kanałem ściekowym, pojawiy się znów łososie, a liczba godzin słonecznych wzrosła tam zimą o BO proc, okazuje się, że to, co człowiek zniszczył - człowiek może naprawić. Wymagany jest tylko jeden warunek: k u l t u r a". «Kultura - pisze prof. Horst - nie jest przekazywana przez żaden gen każdy człowiek musi jej się nauczyć. Stanowi ona jeden z elementów naszego środowiska». Sądzę, że ten cytat zawiera w sobie całą istotę problemu. Powiedzieć, że Ekologta czlouiieka powinna stać się obowiązkową lekturą każdego inteligenta - to banał. Ale czasem warto przypominać banały, tak długo przynajmniej, aż wnioski z prawd oczywistych nie staną się powszechną praktyką. Wprawdzie niewielki mamy wpływ na sterowanie dziedzicznością, ale czy dlatego mamy zatruwać wody i wycinać drzewa?". Ogólny dorobek profesora obejmuje ponad sto sześćdziesiąt wydrukowanych prac. W latach 1955 -1961 prof. dr Antoni Horst pełnił funkcję sekretarza generalnego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1958 r. jako stypendysta Fundacji Rockefellera odbył trzymiesięczną podróż naukową po ośrodkach medycznych Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. Jest naczelnym redaktorem "Annais of the Medical Section of the Polisch Academy of Sciences" oraz naczelnym redaktorem "Medycyny Doświadczalnej" - wydawnictwa Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół N auk; jest przewodniczącym Komitetu Patofizjologii Komórki Wydziału N auk Medycznych Polskiej Akademii Nauk i członkiem Sekretariatu tegoż Wydziału; członkiem Rad Naukowych: Zakładu Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej oraz Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; jest koordynatorem drugiego stopnia problemu badawczego "Genetyka Człowieka" oraz kierownikiem grupy tematycznej w ramach tegoż podproblemu; kierownikiem grupy tematycznej problemu węzłowego "Badania i wykorzystanie immunologicznego zróżnicowania organizmów"; kierownikiem zespołu oceniającego problemu węzłowego "Właściwości biologiczne tkanki nerwowej i mięśniowej w warunkach prawidłowych i wybranych procesach patologicznych" oraz członkiem zespołu koordynującego problemu międzyresortowego "Fizjologia i patofizjologia rozrodu i wieku rozwoj owego", koordynowanego przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie; jest przewodniczącym zarządu oddziału poznańskiego Polskiego Towarzystwa Genetycznego. Jest członkiem - korespondentem Polskiej Akademii Nauk od 1969 r. Prof. dr Antoni Horst jest dwukrotnym laureatem Nagród Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej; Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk (dwukrotnie) oraz Wydziału N auk Medycznych Polskiej Akademii Nauk i kilkakrotnym laureatem nagród naukowych rektora Akademii Medycznej. Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania i Odznakę "Za wzorową pracę w służbie zdrowia". Za zasługi w pracy zawodowej i służby zdrowia udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957). N agroda Naukowa za wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie anestezjologii i macji oraz organizacji placówek anestezjologii i intensywnej terapii na rze Poznania i województwareani - obsza PROF. DR MED. HAB. WITOLD JURCZYK Urodził się dnia 19 marca 1931 r. w Kcyni k. Szubina, w rodzinie kierownika szkoły Emila Jurczyka i jego żony, Ireny z Wojczyńskich. Lata okupacji (1939 -1945) spędził z wysiedlonymi przez okupanta rodzicami w powiecie Bielsko-Biała. Po wyzwoleniu kraju rodzina Jurczyków powróciła do Kcyni, gdzie Witold po nauce w gimnazjum ukończył Liceum Ogólnokształcące. Studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Poznaniu odbył w latach 1949-1954 i uzyskał tytuł lekarza medycyny (1954). Stopień doktora medycyny nadała mu w dniu 12 kwietnia 1961 r. Rada Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej, a stopień naukowy doktora habilitowanego w dniu 12 grudnia 1%5 r. Po studiach Witold Jurczyk podjął pracę na I Oddziale Chirurgicznym Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia. Następnie, od l września 1955 r. był asystentem III Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej. Pracuje zawodowo ponad dwadzieścia lat. Uzyskał 7 Kronika Miasta Poznania 2{77pierwszy stopień specjalizacji w chirurgii i drugi stopień w anestezjologii. Od początku swej pracy zawodowej bierze czynny udział w pracy naukowo-dydaktycznej. Przechodząc przez wszystkie szczeble kariery akademickiej, objął z dniem l listopada 1962 r., jako adiunkt III Katedry i Kliniki Chirurgicznej, kierownictwo utworzonego przy tej Katedrze Zakładu Anestezjologii, którym kieruje po dzień dzisiejszy. Od dnia l grudnia 1968 r. Zakład ten stanowi samodzielną jednostkę organizacyjną Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej zatwierdził w dniu 28 kwietnia 1%6 r. nadany Witoldowi J urczykowi przez Radę Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej stopień docenta nauk medycznych w zakresie anestezjologii, a z dniem l stycznia 1967 r. mianował Witolda Jurczyka docentem etatowym. Rada Państwa uchwałą z dnia 10 lipca 1970 r. nadała mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk medycznych i z kolei uchwa Laureaci Nagród łą z dnia 12 kwietnia 1976 r. - tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1969 - 1975 pełnił obowiązki prorektora Akademii Medycznej do spraw nauki. W działalności naukowej profesora J urczyka wyróżniają się trzy główne kierun i: reanimacja, ratownictwo i intesywna terapIa; patofizjologia i klinika wstrząsu oraz anestezjologia. Punktem WYjSC1a prac badawczych były zainteresowania zagadnieniami fizjopatologii l kliniki zaburzeń oddychania. Poszerzeniem tych zagadnień stały się obserwacje kliniczne zaburzeń oddechowych u dzieci reanimowanych w przebiegu Poliomyelitis. Zasady leczenia tych zaburzeń stały sią przedmiotem kilku pionierskich w po.lskim piśmiennictwie publikacji profesora ltolda Jurczyka, w których wykazał on m.In. korzyści stosowania oddechu wspomaganego i kontrolowanego, zanalizował także przyczyny niektórych powikłań przy przewlekłym stosowaniu przedłużonego oddechu zastępczego. W problematyce intesywnej terapii jednym z kluczowych zagadnień jest dla profesora Jurczyka wstrząs endotoksyczny. W pięciu pracach o znaczeniu podstawowym omówił kolejno klinikę i terapię wstrząsu oraz znaczenie monitorowania ośrodkowego ciśnienia żylnego dla hemodynamicznej oceny 1kontrolowania oceny oraz terapii tych stanów. Doniosłe z punktu widzenia poznawczego okazały się prowadzone wspólnie z Kazimierą Brodzińską badania zmian hemodynamicznych i morfologicznych płuc we w trząs endotoksycznym. Badania te udowodnIły, 1Z pierwotną zmianą w płucu wstrząsowym jest zaburzenie przepływu płucnego, a jedynym racjonalnym sposobem zapobiegania jest stosowanie respiratora utrzymującego powietrzność pęcherzyków płucnych. W ostatnim czasie profesor dr Witold Jurczyk wraz z zespołem mikrobiologów prowadzi badania nad epideI?iologią akaż ń bakteryjnych w oddziałach 1ntesywnej opIeki medycznej i wprowadza nową metodę wyjałowienia sprzętu stosowanego wintensywnej terapii. Wszystkie te badania z punktu widzenia metodycznego wyznaczają rozwój anestezjologii polskiej jako nowego kierunku klinicznego, który bardzo szybko utrwalił swą pozycję dzięki nie znanej przedtem skuteczności w nagłych wypadkach zagrażających życiu. Aby jednak osiągnąć liczące .si re zultaty, należało w praktyce khn1CZnej wprowadzić odpowiednie rozwiązania organizacyjne. Profesor Jurczyk już w latach pięćdziesiątych przystąpił do o ganizo l1.i jednostek intensywnego leczenIa; pOZn1ej opracował model intensywnej opieki medycznej, w którym rola integrująca należy do anestezjologa. Koncepcja ta została aprobowana także w krajach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej jako optymalne rozwiązanie organizacyjne służby zdrowia w zakresie ratownictwa, reanimacji i intensywnej terapii. Profesor dr Witold Jurczyk jest czołowym polskim anestezjologiem i głównym reprezentantem tej dziedziny polskiej nauki za granicą. W 1968 r. przystąpił do organizacji nowoczesnej dydaktyki; prowadził na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej pierwsze w kraju nauczanie pomocy doraźnej, anestezjologii i intensywnej terapii. Opracował siedem rozdziałów do zbiorowego podręcznika pt. Resuscytacja, wydanego dwukrotnie w latach 1968 i 1972. W 1974 r. ukazała się pod jego redakcją praca zbiorowa pt. Wybrane zagadnienia intensywnej terap i, wydana przez Akademię Medyczną; w znajdującej się w druku monografii pt. Ostra niewydolność oddechowa (wspólnie z Kazimierą Brodzińską) opracował rozdziały o przyczynach niewydolności oddechowej i sztucznym oddychaniu. Opublikował około czterdziestu prac naukowych i jest współautorem dalszych dziewięćdziesięciu. Jest członkiem Kolegium Redakcyjnego ukazującego się w Polsce czasopisma "Ane 99"stezja, Resuscytacja i Intensywna Terapia" oraz "Anaestheesie und Wiederbelebung" (Niemiecka Republika Demokratyczna). Pod kierunkiem profesora dra Witolda Jurczyka około stu lekarzy uzyskało specjalizację z zakresu anestezjologii. Był promotorem dziewiętnastu doktoratów i opiekunem trzech habilitacji, pięć dalszych habilitacji jest w trakcie opracowywania. Jego współpracownicy ogłosili drukiem około trzystu prac naukowych. Odbywał zagraniczne studia specjalistyczne w latach 1961 -1962 na Oddziale Anestezjologicznym Kliniki Chirurgii Sercowo- N aczyniowej oraz w Instytucie Anestezjologii U niwersytetu w Paryżu oraz w latach 1%6- 1967 w Instytucie Anestezjologii w Wiedniu. Jako ekspert wykładał na międzynarodowych kursach i uczestniczył w sympozjach w Berlinie, w Brnie, Budapeszcie, Dreźnie, Fryburgu, Getyndze, Hamburgu, Linzu, Londynie, Madrycie, Meksyku, Moguncji (dwukrotnie, Moskwie (trzykrotnie), Norymberdze, Opatiji, Pradze, Sofii i Wiedniu. Jest członkiem honorowym Towarzystw Anestezjologicznych Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii i Węgier. Od l czerwca 1974 r. pełni funkcję specjalisty krajowego z zakresu anestezjologii, a od l stycznia 1975 r. funkcję przewodniczącego krajowego Zespołu specjalistów do spraw anestezjologii. Od 1970 r. jest członkiem Rady Naukowej przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej i od 1973 r. członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej do spraw kadry naukowej przy Prezesie Rady Ministrów. -Nagroda Jako przewodniczący (od 1970 r.) Komisji Patofizjologii, Anestezji i Resuscytacji jest członkiem Prezydium Komitetu Patofizjologii Klinicznej Polskiej Akademii Nauk. W latach od 1962 do 1970 był sekretarzem Zarządu Głównego, w latach 1970 -1973 prezesem, obecnie sekretarzem generalnym Zarządu Głównego Towarzystwa Anestezjologów Polskich. Witold Jurczyk był w latach studenckich działaczem Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa U niwersytetów Robotniczych i Związku Młodzieży Polskiej. Od 1953 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1960-1973 był nieprzerwanie członkiem Egzekutywy Komitetu U czelnianego. Przez trzy kadencje pełnił funkcję sekretarza Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Akademii Medycznej. Profesor dr Witold Jurczyk jest laureatem N agrody Naukowej Młodych Miasta Poznania za rok 1960, a w latach 1972 i 1973 otrzymał Nagrody I stopnia Ministra Zdrowia za osiągnięcia dydaktyczne i organizacyjne. Za zasługi położone dla rozwoju. służby zdrowia Rada Państwa nadała mu Złoty Krzyż Zasługi; w roku 1974 udekorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Posiada Odznakę "Za wzorową pracę w służbie zdrowia", Srebrną Odznakę Janka Krasickiego, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Odznakę Honorową Zrzeszenia Studentów Polskich, Srebrny Medal "Za« zasługi dla obronności kraju". Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie opracowania metod oznaczania związków siarki i śladowych ilości metali PROF. DR HAB. ZBIGNIEW KURZAWA Urodził się w dniu 24 marca 1924 r. w Poznaniu, w rodzinie urzędnika Leona Kurzawy i jego żony, Ewy z Cwojdzińskich. Po ukończeniu szkoły podstawowej zaczął w r. 1937 uczęszczać do Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera. Naukę przerwał wybuch II wojny światowej (1939). Lata okupacji 1939 -1945 rodzina Kurzawów spędziła w Poznaniu. Zbigniew pracował w latach 1940 - 1941 jako chłopiec do posyłek oraz jako przyuczony robotnik przy tokarni w fabryce pocisków artyleryjskich (1942 -1945). Po wyzwoleniu 7» Poznania ukończył w latach 1945-1946 gimnazjum i uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1946 r. podjął studia chemiczne na Wydziale Matematyczno- Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w styczniu 1951 r. na podstawie egzaminu dyplomowego i pracy magisterskiej wykonanej pod kierunkiem prof. dra Jerzego Suszki pt. Rozdział antypodóio optycznych produktu reakcji synte:ry dienowej antracenu Z bezwodnikiem kwasu maleinowego. Z dniem l września 1950 r. Zbigniew Ku Laureaci Nagródrzawa został zaangażowany jako asystent w Instytucie Obroki Plastycznej w Poznaniu w którym pracował nad zastosowaniem po włok chemicznych na powierzchni stali ułatwiających jej obróbkę plastyczną oraz ochronę przed korozją. Po trzech latach pracy (1953) przeniósł się jako starszy asystent do Katedry Chemii Ogólnej Politechniki Poznańskiej, kierowanej przez prof. dra hab. Kazimierza Kapitańczyka. Tam rozpoczął pracę naukową w dziedzinie chemii analitycznej. Po obronie pracy doktorskiej na temat Oznaczanie śladów siarczków w roztworach, wykonanej pod kierunkiem prof, dra Marcelego Struszyńskiego, kierownika Katedry Chemii Analitycznej Politechniki Warszawskiej, Zbigniew Kurzawa otrzymał w dniu 25 maja 1969 r. stopień kandydata nauk chemicznych. Tematykę pracy doktorskiej rozwinął w pracy habilitacyjnej pt. Zastosowanie indukowanej reakcji azydku sodu Z jodem w analizle ilościowej (oznaczanie metioniny, cysteiny, cystyny w roztworach oraz ich wspóloznaczanie). Przewód przeprowadzono na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w dniu 26 stycznia 1963 r. w latach 1956 -1963 pełnił funkcję adiunkta, w marcu 1963 r. powierzono mu kierownictwo Zakładu Fizykochemicznych Metod Badań, a w czerwcu 1963 r. otrzymał etat docenta. Od l stycznia 1964 r. do 30 września 1968 r. pełnił funkcję prodziekana na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Poznańskiej. W październiku 1%9 r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. Z dniem l kwietnia 1970 r. powierzono mu funkcję dyrektora Instytutu Chemii Podstawowej. Zainteresowania naukowe prof. dra Zbigniewa Kurzawy krystalizują się w zagadnieniach analizy chemicznej, zwłaszcza w sposobach oznaczania nieorganicznych i organicznych związków siarki dwuujemnej w roztworach. Kompleksowe badania w tej dziedzinie obejmują: opracowanie metod oznaczania małych ilości różnych związków siarki jedno- i dwuujemnej indukujących reakcję azydku sodowego z jodem; znalezienie korelacji między zdolnością indukowania reakcji azydku sodowego z jodem przez organiczne związki siarki jedno- i dwuujemnej a fizyko-chemicznymi własnościami tych związków; badania związków niesiarkowych w reakcji azydku sodowego z jodem; opracowanie metod oznaczania mikroi nanogramowych ilości niektórych metali na zasadzie hamowania reakcji azydku sodowego z jodem przez ich chelaty z dobranymi związkami tiolowymi, trwałe w środowisku nadmiaru jodu azydkowego; opracowanie metod spektrofotometrycznego oznaczania jonów metali na zasadzie tworzenia kompleksów z jonem azydkowym. W ramach swych badań Zbigniewowi Kurzawie udało się zainicjować nową technikę w katalizometrii oznaczania mikro- i nanogramowych ilości metali. Polega ona na tym, że atom siarki w cząstecze związku organicznego związany przez jon metalu nie indukuje reakcji jodo-azydkowej. Do odpowiedniego metalu należy dobrać właściwy związek siarkowy. Nowa technika badawcza znajduje zastosowanie w analizie technicznej w laboratoriach badawczych i przemysłowych. Zbigniew Kurzawa i jego zespół opracował szereg czułych, szybkich, prostych i w dużym stopniu selektywnych metod oznaczania mikro- i nanogramowych ilości różnych metali. Większość opracowanych metod jest znacznie czulsza od spektrofotometrycznych. Niektóre z nich sją bardzo selektywne, np. można oznaczyć bezpośrednio mikrogramowe ilości miedzi w solach cynku, bez usuwania innych zanieczyszczeń i samej matrycy. Przewiduje się, że tą techniką będzie można oznaczać od dwudziestu do trzydziestu metali. Placówka poznańska kierowana przez prof. dra Zbigniewa Kurzawę stanowi jedyną placówkę w świecie, która zagadnienie indukowanej reakcji jodo-azydkowej prowadzi kompleksowo i ma na tym polu powszechnie uznane sukcesy. Dowodem tego m.in. jest fakt, że prowadzona przez profesora tematyka związana z reakcją jodo-azydkową została włączona do problemu węzłowego pt.: "Fizykochemiczne podstawy procesów technologicznych" koordynowanego przez Instytut Chemii Fizyczne] Akademii Nauk w ramach podproblemu pt.: "Fizykochemiczne metody analizy" na lata 1976 -1980. Za osiągnięcia w te] dziedzinie otrzymał indywidualną nagrodę Zarządu Głównego Towarzystwa Chemicznego (1962) oraz nagrodę Ministra N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1974). W tematyce ,,]odoazydkowe]" wykonano dotąd dwanaście prac doktorskich, z których ośmiu był promotorem, a cztery w wyniku współpracy z innymi placówkami. Dalszych pięć przewodów w te] tematyce znajduje się pod jego kierownictwem w toku realizacji. Pięćdziesiąt osiem spośród siedemdziesięciu czterech publikacji profesora jest związanych z tematyką "jodo-azydkową". Prof. dr Zbigniew Kurzawa uczestniczył w wykonaniu wielu prac naukowo-badawczych dla przemysłu. M.in. rozwiązał wiele zagadnień związanych z oceną korozji i ochrony przed nią; dotyczących ochrony środowiska; przeprowadził wiele badań analitycznych związanych z kontrolą produkcji i ulepszaniem procesu technologicznego. Jest współtwórcą jednego patentu i dwóch pracowniczych projektów wynalazczych, z których jeden przyczynił się do zwiększenia wydajności aparatu rektyfikacyjnego o około :m (XX) litrów spirytusu wyborowego rocznie. Uczestniczył w krajowych i zagranicznych konwersatoriach, konferencjach, zjazdach i kongresach. Jest członkiem Komitetu Chemii Analityczne] Polskie] Akademii Nauk od 1975 r. (uprzednio członkiem Komisji), członkiem Prezydium Komisji Nauk Chemicznych Oddziału Poznańskiego Polskie] Akademii Nauk i przewodniczącym sekcji Chemii Analityczne] tamże. Jest członkiem prezydium Sekcji -Nagroda Siarki przy Polskim Towarzystwie Chemicznym oraz współorganizatorem tej Sekcji. Jest członkiem senatu Politechniki Poznańkiej i kilku rad naukowych. Z chwilą utworzenia Wydziału Chemicznego (1968), obok wykładów z chemii ogólnej dla studentów Wydziałów Mechanicznych Politechniki Poznańskie] , prowadził wykłady specjalne z chemii nieorganicznej dla studentów chemii ze specjalności technologii nieorganicznej . Jest członkiem Polskiej zjednoczone] Partii Robotniczej od 196) r. W latach 1968 -1969 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji do Spraw Młodzieży w Komitecie Uczelnianym Polskiej Zjednoczone] Partii Robotniczej P 0litechniki Poznańskie] , W latach 1970 -1972: był sekretarzem Komitetu Uczelnianego do spraw młodzieżowych. W latach 1969 - 1975 jako radny Rady Narodowej m. Poznania był przewodniczącym Komisji Oświaty i Nauki. Za zasługi organizacyjne, dydaktyczne t podniesienie sprawności studiów na Wydziale otrzymał Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego (1966). Za działalność wśród młodzieży uczelniana organizacja Związku Młodzieży Socjalistyczne] wysunęła jego kandydaturę; do Nagrody I stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, którą otrzymał w / 1971 r. Za całokształt działalności zawodowej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi S Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia» Polski (1973). Posiada Medal XXX -lecia FRŁ,. Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego, Srebrną Odznakę Janka Krasickiego» Złotą Odznakę Związku Młodzieży Wiejskiejv Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz Brązowy Medal za zasługi dla obronności kraju i Odznakę Honorową Miasta Poznania. Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie badań w dziedzinie ogrodnictwa ozdobnego oraz ochrony i rozwoju zieleni w warunkach miejskich, a także za szczególne zasługi położone dla rozwoju Ogrodu Botanicznego PROF. DR HAB. ALEKSANDER ŁUKASIEWICZ U rodził się 12 lipca 1924 r. w Dąbrowicy k. Lublina w rodzinie rolnika Szymona Łukasiewicza i jego żony Katarzyny z Gospodarków. Tam też uczęszczał do szkoły podstawowej. Egzamin dojrzałości złożył w maJu 1945 r. w Lublinie. Początkowo studiowafr na Wydziale Rolnym Uniwersytetu im. Maria Curie- Skłodowskie] w Lublinie (1946 - 1947), as następnie na Wydziale Rolno-Leśnym U niwersytetu Poznańskiego uzyskując w guni Laureaci Nagród ni u 1949 r. stopień magistra inżyniera z zakresu ogrodnictwa. W latach 1949 -1952 studiował biologię na Wydziale Matematyczno- Przyr dniczym U niwersytetu Poznańskiego, uzyskując w czerwcu 1952 r. stopień magistra botaniki. Aleksander Łukasiewicz rozpoczął pracę zawodową w Państwowej Szkole Ogrodniczej w Kij anach, gdzie od dnia l września 1944 r. zatrudniony był jako instruktor sadownictwa. W okresie od l września 1945 do końca sierpnia 1946 r. pracował jako laborant na Uniwersytecie M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Po ukończeniu studiów ogrodniczych początkowo pracował w latach 1949 - 1950 jako nauczyciel biologii w ośrodku szkolnym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Poznaniu a . ' następnIe w latach 1950 -1951 w Okręgowym Zarządzie Państwowych Gospodarstw Rolnych w charakterze kierownika sekcji ogrodniczej. Z dniem l kwietnia 1951 r. Aleksan - der Łukasiewicz został zaangażowany na stanowisko starszego asystenta w Katedrze Roślin Ozdobnych na Wydziale Rolniczo- Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Z dniem l listopada 1951 r. rozpoczął pracę w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama MicT i wi za, początkowo jako asystent, a późnIeJ Jako starszy asystent. Od l stycznia 1955 r. był adiunktem. Z dniem l kwietnia 1968 r. Aleksander Łukasiewicz został mianowany kierownikiem Ogrodu Botanicznego i na tym stanowisku pracuje do chwili obecnej. W listopadzie 196) r. uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych na podstawie pracy pt. Moifologlczno-rozwojowe typy bylin. Habilitował się w kwietniu 1967 r. na podstawie rozprawy pt. Rytmika rozwojowa bylin (cz. I i II). Etat docenta uzyskał w lutym 1968 r., a w dniu 9 października 1975 r. uchwałą Rady Państwa nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego w zakresie nauk przyrodniczych. W pracy naukowej prof. dr Aleksander Łukasiewicz rozwija oryginalną problematykę, opartą o istniejące w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza kolekcje roślinne i potrzeby gospodarki narodowej w zakresie zielem. Są to następujące zagadnienia: botaniczna aklimatyzacja i introdukcja roślin, rytmika rozwojowa części podziemnych i nadziemnych roślin. Ta ostatnia rozwijana jest w unikalnym, wybudowanym według jego koncepcji laboratorium korzeniowym (rhizarium). w toku działalności naukowej Aleksander Łukasieicz opraco ał dl terenów zieleni miejskiej 1 ochrony srodow1ska oparte o szczegółowe badania terenowe Proporycje zachowania najcenniejszYch terenów środowIskotwórczYch dla aglomeracji poznańskiej, a także pierwszy w Polsce lokalny dobór roślin dostosowanych do warunków Poznania. Dalsze jego opracowania z tej dziedziny to: Rośliny o 1Y.wowe w zastosowaniu do zieleni miejSklej oraz Prrygotowanie podłoża dla intensywnych nasadzeń miejskich. W latach pracy w Ogrodzie Botanicznym prof. dr Aleksander Łukasiewicz odbudował działy botaniczne Ogrodu zniszczone w latach okupacji i podczas działań wojennych; stworzył odpowiednie warunki siedliskowe . ' zorganIzował gromadzenie, niemal od pods aw, (zniszczonych w ok. 80%) kolekcji rośhnnych; przebudował i zmodernizował poszczególne części Ogrodu zgodnie z aktualnymi potrzebami; stworzył niemal nie istniejące zaplecze gospodarcze, socjalne i warunki rozwoju- warsztatu naukowego. Dużą zasługą prof. dra Łukasiewicza jest także przystosowanie Ogrodu do celów społecznych, dla upowszechniania wiedzy botan cznej i kultury ogrodniczej poprzez orygInalne rozwiązania założeń ogrodniczo-botanicznych. Celom tym służą też przykłady wzorowych obsadzeń i umożliwienie bezpośredniego kontaktu zwiedzających ze zgromadzonymi tu kolekcjami. Zasługą Profesora Jest także przystosowanie Ogrodu do funkcji dydaktycznych, zarówno dla potrzeb wyższych uczelni jak i szkolnictwa średniego i podstawowego. Od bywają się tu demonstracje zagadnień ewolucji i zmienności roślin, biologii, geografii i ekologii roślin; założeń specjalnych np. kolekcji roślin chronionych, pokazy rożnycli typów roślin oraz form i rodzajów ekspozycji poszczególnych kolekcji. Prof. dr Aleksander Łukasiewicz jest członkiem Komisji Biologicznej Poznańskiego. Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Od 1956 r. jest członkiem zarządu Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego, członkiem i rzeczoznawcą Naczelnej Organizacji Technicznej. W latach 1972 - 1974 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego przy Poznańskim Komitecie Ochrony Środowiska ora przewodniczącego Komisji do Spraw Ochrony Zieleni przy Poznańskim Komitecie Ochrony Środowiska Człowieka. Od 1973 r. pełniL funkcję przewodniczącego Komisji OgrodówBotanicznych i Arboretów przy Komitecit: Botanicznym Polskiej Akademii Nauk a od[ kwietnia 1975 r. został powołany na członkai Komitetu Botaniki Polskiej Akademii Nauk oraz na przewodniczącego Komisji Przestrzennego Zagospodarowania Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie pod Warszawą. Wielokrotnie też był konsultantem różnych instytucji na terenie kraju w zakresie budowy ogrodów botanicz Nagroda nych i palmiarni, opracował dla nich program założeń botanicznych. W roku 1963 przebywał na stażu naukowym w Niemieckiej Republice Demokratycznej, a w 1%9 w Czechosłowacji. Kilkakrotnie brał udział w międzynarodowych zjazdach naukowych, gdzie wygłaszał referaty problemowe, m.in. w Niemieckiej Republice Demokratycznej (Halle 1973), w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (Moskwa i Leningrad 1975), na Węgrzech (w Budapeszcie 1976). Dla potrzeb gospodarki narodowej w ramach prac społecznych dokonał wyboru terenów pod nowoczesne ogrody botaniczne w wielu województwach oraz wykonał szereg opracowań, m.in. ramowy program budowy nowoczesnego ogrodu botanicznego w Pawłowicach pod Poznaniem, program części botanicznej dla projektowanego ogrodu botanicznego w Inowrocławiu. W latach 1964 i 1970 otrzymał nagrody Ministra Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne. Otrzymał Odznakę Honorową Miasta Poznania i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. U dekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Naukowaza wybitne osiągnięcia w zakresie prowadzonych badań w dziedzinie leczenia zachowawczego i chirurgicznego naczyń krwionośnych oraz ich praktyczne zastosowanie PROF. DR ADAM PISKORZ Urodził się dnia 16 czerwca 1915 r. w Niemirowie k. Chełma Lubelskiego, w rodzinie chłopskiej Ludwika Piskorza i jego żony Antoniny z Łatwińskieh. Ukończył szkołę średnią w Chełmie Lubelskim (1935), a w r. 1936 wstąpił na Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Wybuch II wojny światowej przerwał jego studia. Zmobilizowany do służby wojskowej w batalionie piechoty, dnia 6 września 1939 r. brał udział w nierównej walce batalionu ze zmotoryzowaną dywizją wroga. Ranny w obie nogi, przewieziony został do szpitala w Radomiu. Miasto zajęte zostało następnego dnia przez wojska hitlerowskie, panował straszliwy chaos, jego towarzysze walki umierali wskutek poniesionych ran. Nie było chirurga, który by im pomógł. Adam Piskorz postanowił wówczas, iż w przyszłości zostanie chirurgiem. W końcu 1939 r. udało mu się zbiec z niewoli hitlerowskiej i ukryć się w Siedlcach, gdzie od marca 1940 r. do lipca 1944 pracował w Szpitalu Miejskim jako stały lekarz dyżurny oddziału chirurgicznego, niosąc pomoc licznym chorym, a także żołnierzom organizacji podziemnych. W miarę możliwości przygotowywał się do zakończenia studiów lekarskich. W sierpniu 1944 r. Adam Piskorz w stopniu porucznika powołany został do Ludowego Wojska Polskiego jako chirurg 10. Samodzielnego Batalionu Sanitarnego przy 8. Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach o wyzwolenie Warszawy, a następnie w walkach 2. Armii od momentu sforsowania Nysy do zakończenia wojny. W końcu 1945 r. Adam Piskorz został zdemobilizowany. W dniu 8 stycznia 1946 r. uzyskał dyplom lekarza na Wydziale Lekar Laureaci Nagród skim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Bezpośrednio po tym udał się do Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Gdańsku gdzie został asystentem swego nauczyciel ze studiów wileńskich, prof. dra Kornela Michejdy. Tam też uzyskał tytuł doktora medycyny, a następnie pełnił funkcje adiunkta (1949). W latach 1949 - 1951 doskonalił się pod kierunk,iem prof. dra Stanisława Nowickiego, z ktorym przybył do Poznania, gdzie z dniem l lutego 1951 r. objął stanowisko adiunkta I Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu im. Pawłowa. Tam też w roku 1954 uzyskał tytuł docenta chirurgii. W latach 1954 -1955 prof. dr Adam Piskorz przez dwanaście miesięcy pracował jako chirurg Szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei, a jednocześnie pełnił funkcję zas ępcy kierownika Kliniki Chirurgicznej, gdzIe obok zasad chirurgii ogólnej wdrażał leczenie operacyjne chorób płuc i serca. W latach 1955 -1960 Adam Piskorz był docentem przy I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu im. Pawłowa. Z dniem l kwietnia 196) r. mianowany został kierownikiem III Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Szpitalu Miejskim przy ul. Szkolnej, na miejsce po zmarłym doc. drze Jerzym Borszewskim. W ciągu czterech lat pracy w tej klinice stworzył z pomocą ówczesnego asystenta, prof. dra Witolda Jurczyka, pierwszą w Poznaniu placówkę anestezjologiczną. W dniu 19 lipca 1961 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym zaś w dniu 12 maja 1970 r. profesorem zwyczajnym. W lata h 1%1 -1964 był dwukrotnie wybierany dZIekanem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu, a w latach 1964 - 1971 był przez dwie kadencje prorektorem. Po przejściu w stan spoczynku prof. dra Stanisława Nowickiego z dniem l października 1964 r. prof. Adam Piskorz objął stanowisko kierownika I Kliniki Chirurgicznej. Od dnia l kwietnia 1970 r. jest kierownikiem Kliniki Chirurgii Serca i Naczyń oraz zastępcą dyrektora Instytutu Chirurgii Akademii Medycznej. Główna działalność naukowa prof. dra Adama Piskorza skupia się na leczeniu chorób naczyń. Jest to nowa dziedzina wiedzy meycznej, . która zaczęła gwałtownie rozwijać lę w zWIązku z nasileniem miażdżycy tętnic 1 serca. Ostre niedokrwienie kończyn wywołane zat rem, zakrzepicą lub urazami tętnic grozi nIe tylko utratą kończyn, ale i życia. Chorych tych nowoczesna chirurgia naczyniowa r tuje pr ed kalectwem i zgonem. Choroby n1edokrw1ędne kończyn dzielą się na przewl.ekłe i na ostre. Przewlekłe wywołane są mIażdżycą, która atakuje kończyny dolne. Zjawisko to występuje u 2 - 3% ludności. Poradnia Miejska w Poznaniu miała zarejestrowanych na dzień 31 XII 1975 r. 22 (XX) chorych. Chorzy ci leczeni są zachowawczo a dopi ro gdy wystąpią bóle spoczynkowe: są rzYjmowani do Kliniki na leczenie operacYjne. W dzisiejszym stanie wiedzy więcej niż 2;3 chorych z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych udaje się ratować przed amputacją kończyny przez trudne specjalistyczne zabiegi. I?zięki doś.wiadczeniu zdobytemu zagranicą, m.In. w WIelkiej Brytanii, Francji, Danii Szwecji i we Włoszech oraz w oparciu dobrze przygotowaną kadrę asystencką, prof. dr Piskorz stworzył w Klinice Chirurgii Serca i Naczyń w Szpitalu Miejskim im. Pawłowa razem z Poradnią Miejską Chorób Naczyń wybitny ośrodek leczenia specjalistycznego, nie tylko dla Poznania ale dla . ' całej zachodniej i północnej Polski. Dorobek naukowy prof. dra Adama Piskorza był prezentowany na krajowych i zagranicznych kongresach naukowych, m.in. w Belgradzie, Birmingham, Brukseli, Edynburgu i Wiedniu. Poprzez liczne publikacje i referaty prof. dr Piskorz prowadził profilaktykę chorób naczyń i przedstawia nowe osiągnięcia w leczeniu operacyjnym tej choroby. Prof, dr Adam Piskorz ogłosił drukiemponad sto pięćdziesiąt prac. lego wkiad w piśmiennictwo lekarskie dotyczące patologii chirurgicznej, a zwłaszcza leczenia ran, wstrząsów, zakażenia oraz cltoroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy jest bardzo duży. Wspólnie z doc. Marcinem Sarnowskim napisał monografię pt. Choroba torzodotoa żołądka i dwunastnicy, wydaną drukiem w 1975 r. l est współredaktorem "Przeglądu Chirurgicznego" oraz redaktorem naczelnym "Roczników Akademii Medycznej". Promował dwudziestu siedmiu doktorów medycyny i opiekował się przewodami habilitacyjnymi sześciu docentów. Prof. dr Adam Piskorz był przewodniczącym Komisji Medycyny Klinicznej i Doświadczalnej poznańskiego oddziału Polskiej Akademii N auk; wiceprezesem Zarządu Głównego Towarzystwa Chirurgów Polskich; przewodniczącym poznańskiego koła Towarzystwa Chirurgów Polskich; jest członkiem Komitetu Patofizjologii Klinicznej Oddziału IV Polskiej Akademii Nauk; przewodniczącym Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; członkiem Międzynarodowego T owarzystwa Chirurgów i Międzynarodowego T owarzystwa Chirurgii Serca i Naczyń (Sekcja Europejska) oraz członkiem Surgical Research Society z siedzibą w Rzymie. -Nagroda Wiele pracuje społecznie, m. in. jest przewodniczącym Komitetu Uczelnianego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej. Adam Piskorz pojął za żonę Halinę z Karbowskich. Z małżeństwa tego urodziły się w latach 1943 i 1948 dwie córki; aktualnie są lekarzami. W 1961 r. przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Za udział w walkach o wyzwolenie kraju udekorowany został medalem "Za zasługi dla obronności kraju"; "Za udział w walkach o Berlin"; Brązowym Medalem "Zasłużonym na polu chwały"; Odznaką Grunwaldu; Medalem Za Odrę, Nysę i Bałtyk; Medalem Zwycięstwa i Wolności; Krzyżem Walecznych oraz Medalem za Warszawę. Koreańska Republika Ludowo- Demokratyczna udekorowała go orderem Sztandaru Pracy III ki. Posiada Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. Za zasługi w pracy zawodowej i dla służby zdrowia Rada Państwa udekorowała go Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Naukowaza wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań nad historią gospodarczą Wielkopolski PROF. DR HAB. WŁADYSŁAW RUSIŃSKI Urodził się dnia 24 marca 1911 r. w Nowej Wsi k. Żnina, w licznej rodzinie robotnika wapienników, lana Rusińskiego. Matką jego była Apolonia z domu Wawrzyniak. Po ukończeniu Szkoły Wydziałowej w Inowrocławiu terminował w spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej k. Mogilna, a równocześnie przygotowywał się do egzaminu dojrzałości. W marcu 1932 r. przybył do Poznania i utrzymując się z doraźnej pracy zarobkowej, ukończył przygotowania do egzaminu maturalnego, złożył go wiosną 1933 r. i w tym samym roku zapisał się na studia na Wydziale Prawno- Ekonomicznym U niwersytetu Poznańskiego. Ukończył je w 1937 r. leszcze w czasie studiów rozpoczął pracę naukową na seminarium historii gospodarczej pod kierunkiem prof. lana Rutkowskiego. Po studiach przyjęty został do Katedry Historii Gospodarczej jako asystent -wolontariusz. W dniu 8 maja 1939 r. za pracę pt. Osady tzw. oledrów w dawnym województwie poznańskim uzyskał tytuł doktora nauk ekonomiczno- politycznych. Wybuch II wojny światowej (1939 -1945) zastał dra Władysława Rusińskiego w Gdyni, gdzie znalazł wakacyjne zajęcie zarobkowe w Banku Gospodarstwa Krajowego. Stamtąd wysiedlony został przez okupanta i zatrudniony w Łęgnowie pod Bydgoszczą jako robotnik budowlany, a pod koniec 1941 r. w fabryce czapek w Bydgoszczy jako prasowacz. W sierpniu 1944 r. skierowano go do pracy biurowej w lecznicy dla płucno-chorych w Smukale pod Bydgoszczą. Po zakończeniu okupacji Władysław Rusiński podjął się obowiązków administratora tego zakładu, zamienionego czasowo we Frontowy Punkt Ewakuacyjny Ludowego Wojska Polskiego Nr 8. l eszcze w roku 1945 Władysław RusińskŁ Laureaci Nagródpowrócił do Poznania i rozpoczął działalność pedagogiczną i naukową na Wydziale Prawno- Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, początkowo jako starszy asystent, a następnie adiunkt. W czerwcu 1949 r. habilitował się z historii gospodarczej i społecznej. Jednocześnie podjął wykłady tego przedmiotu, początkowo jako adiunkt habilitowany, od r. 1952 jako zastępca profesora na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Od 1948 r. z zajęciami na Uniwersytecie łączył pracę naukową i dydaktyczną w Wyższej Szkole Ekonomicznej, a z dniem l września 1962 r. pozostał na wyłącznym etacie tejże Uczelni, gdzie już od dnia l października 1957 r. kierował nowo utworzoną Katedrą Historii Gospodarczej na Wydziale Ogólnoekonomicznym. W latach 1959 -1961 pełnił funkcję dziekana tegoż Wydziału. W latach 1962 -1965 Władysław Rusiński był rektorem Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Już na pierwszym roku studiów zetknął się bliżej z profesorem Janem Rutkowskim (zapisał się na jego proseminarium). Kontakt z wybitnym uczonym zadecydował o kierunku jego zainteresowań naukowych. N a seminarium otrzymał temat pracy magisterskiej: Uwarstwienie ludności wiejskiej w królewszczyznach Prus Królewskich w dru glej polowie XVII w. Fakt, że ta rozprawa została później nagrodzona i wydrukowana stał się dla początkującego naukowca duż zachętą do dalszej pracy. Zaczął zbierać materiały do większego opracowania na temat składu społeczno-zawodowego ludności wiejskiej Wielkopolski w wiekach XVI - XVIII. Kiedy Komisja "Atlasu Historycznego Polski" Polskiej Akademii Umiejętności stanęła przed koniecznością zbadania osadnictwa "olęderskiego" na obszarze Polski zachodniej, pracę tę powierzono Władysławowi Rusińskiemu. Za tę właśnie pracę uzyskał tytuł doktora. Ogółem w ciągu czterdziestu lat pracy naukowej prof. dr Władysław Rusiński opublikował ok. stu prac naukowych, artykułów, rozpraw i przyczynków historycznych nie licząc recenzji, notatek i haseł ancyklo pedycznych. Charakterystyczną cechą działalności naukowej prof. dra Rusińskiego jest uwypuklanie ścisłego związku historii gospodarczej z naukami ekonomicznymi, a zwłaszcza wykrywanie prawidłowości ekonomicznych w oparciu o materiał historyczny oraz ich konfrontacja z naj nowszymi osiągnięciami teorii ekonomii. Zakres zainteresowań badawczych Profesora jest rozległy; obejmuje historię gospodarczą i społeczną ziem polskich od czasów najdawniejszych do lat współczesnych oraz historię gospodarczą powszechną czasów nowożytnych i najnowszych. Działalność badawczą rozwija prof. Rusiński w kilku kierunkach. Najważniejszy z nich to badania nad strukturą społeczno-gospodarczą wsi polskiej i europejskiej od XVI do XVIII w; ogłosił z tego zakresu wiele rozpraw i studiów; niektóre z nich, jak np. rozważania nad rozwarstwieniem wsi w Polsce lub uwagi o roli rynku zewnętrznego i wewnętrznego w rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej zapoczątkowały szeroką dyskusję na łamach "Kwartalnika Historycznego" i innych czasopism. W ramach problematyki agrarnej Władysław Rusiński zajmował się też zagadnieniami osadnictwa w XVI-XVIII w., kwestią "pustek" w Europie oraz przeobrażeniami struktury społeczno-gospodarczej i majątkowej ludności chłopskiej na ziemiach polskich. Specjalną uwagę poświęcił problemowi dualizmu agrarnego w Europie. Opublikował z tej dziedziny kilka artykułów m.in. Etapy rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnIanej w Europie środkowej l wschodniej próba analizy ekonomicznej (w języku niemieckim). Na ukończeniu Jest druk większej rozprawy na temat rugów chłopskich w Europie w XV - XIX w. Drugi kierunek badań stanowią studia nad kształtowaniem się stosunków rynkowych w Polsce i w Europie w wiekach XVI - XVIII. Ogłosił drukiem kilka artykułów z tej tematyki, zainicjował też szersze badania nad kształtowaniem się i funkcjonowaniem ryni ów lokalnych w Polsce feudalne]. Trzecią dziedziną badawczą prof. dra Rusińskiego jest rozwój przemysłu i kształtowanie się klasy robotniczej w XVIII - XX w. Tej problematyki dotyczy monografia poświęcona tkactwu lnianemu na Śląsku, rozprawa o pierwszej rewolucji przemysłowej w Europie, rozważania o roli chłopstwa w procesie industrializacji Wielkopolski oraz obszerna dwutomowa praca o położeniu robotników polskich w czasie okupacji hitlerowskiej (przedstawiona jako rozprawa habilitacyjna). Czwarty kierunek zainteresowań naukowych prof. Władysława Rusińskiego stanowią dociekania metodyczno-teoretyczne nad miejscem historii gospodarczej w obrębie nauk społecznych i nad problemami jej obecnego rozwoju. Ogłosił on m.in. uwagi o stosunku historii gospodarczej do ekonomii politycznej oraz artykuł: Historia gospodarcza - nowe problemy i metody. Osobno należy wyróżnić studia Władysława Rusińskiego nad rozwojem spółdzielczości polskiej. N a ten temat ukazała się obszerna monografia: Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego 1918 -1939 oraz kilka artykułów. Szczególne miejsce w publikacjach Profe -' sora zajmują syntezy podręcznikowe dziejów społecznych i gospodarczych. Opublikowany w 1%3 r. Rozwój gospodarc:ry ziem polskich w zarysie doczekał się trzech wydań, obszerne dzieło Zarys historii gospodarczej powszechnej ukazał się w dwóch wydaniach (1970 i 1973). Władysław Rusiński jest też wydawcą szeregu źródeł do historii gospodarczej i społecznej. M. in. opublikował dwa obszerne tomy pt. Inwentarze dóbr szlacheckich powiatu kaliskiego w XVI - XVIII w. (1955 i 1959) oraz Zbiór inwentarzy majątkowych mieszkańców Kalisza Z drugiej polowy XVIII w. (1974). Wymienić trzeba też uczestnictwo prof. dra Rusińskiego w wielu pracach zespołowych i jego inicjatywy w tym zakresie. M.in. należał do współautorów tomu drugiego wielkiego podręcznika Historia Polski wy -Nagroda danego przez Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk oraz tomu pierwszego Dziejów Wielkopolski (1969). Pod jego redakcją ukazały się Dzieje wsi wielkopolskiej. W druku znajdują się obszerne Dzieje Kalisza. Od 1953 r. pełni funkcję redaktora naczelnego "Roczników Dziejów Społecznych i Gospodarczych". Jego staraniem ukazały się dotąd dwadzieścia trzy tomy. Poza tym jako redaktor przygotował do druku osiem tomów Badań z dziejów społecznych i gospodarczych publikowanych przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz dziesięć tomów "Rocznika Kaliskiego". Władysław Rusiński sprawuje liczne funkcje naukowo-organizacyjne: jest przewodniczącym Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członkiem Komitetu Badań Regionalnych przy oddziale Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, współpracownikiem Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, członkiem Rady Naukowej Spółdzielczego Instytu tu Badawczego i in. N a Akademii Ekonomicznej Władysław Rusiński prowadzi od wielu lat kilkunastoosobowe seminarium doktorskie. Pod jego kierunkiem naukowym doktoryzowało się osiemnastu młodych naukowców; dziesięciu z nich uzyskało tytuły docenta, a dwóch - profesora. Poza tym Władysław Rusiński kierował pracami habilitacyjnymi kilku dalszych kandydatów. Posiada Odznakę Honorową Miasta Kalisza i tytuł honorowego obywatela tego miasta, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego ". Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966) i Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1976). W roku 1973 Rada Państwa nadała mu tytuł Zasłużonego Nauczyciela Polski Ludowej. W 1945 r. Władysław Rusiński zawarł związek małżeński z Leokadią Goner. Z małżeństwa tego urodziło się troje dzieci; jedna córka jest biologiem, druga - chemikiem a syn -. ekonomistą. Naukowa za wybitne osiągnięcia w zakresie badań psychologii rozwojowej i wychowawczej dzieci i młodzieżY PROF. DR HAB. MARIA TYSZKOWA Urodziła się dnia 24 lipca 1932 r. w Dobrcu pod Kaliszem, w rodzinie chłopskiej Adama Cichego i jego żony, Marianny z domu Bęckiej. Okres przedwojenny i pierwsze lata okupacji hitlerowskiej spędziła w rodzinnej wsi. W październiku 1941 r. ro Laureaci Nagród dzlna Cichych została wysiedlona do Zajączek w Kaliskiem, a następnie do Grochowisk Szlacheckich k. Żnina, gdzie rodzice pracowali jako robotnicy rolni. Po wyzwoleniu Kalisza rozpoczęła naukę w szkole podstawowej, którą ukończyła w trybie przyspieszonym i jeszcze w roku 1945 została przyjęta do Gimnazjum i Liceum im. Anny Jagiellonki w Kaliszu, w którym w 1951 r. zdała maturę z wyróżnieniem, uzyskując Dyplom Przodownika Nauki i Pracy Społecznej. W październiku 1951 r. podjęła studia psychologiczne na Wydziale Filozoficzno- Społecznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończyła w 1956 r. otrzymując tytuł magistra psychologii. Jeszcze w czasie studiów we wrześniu 1953 r. podjęła pracę w charakterze zastępcy asystenta w Katedrze Podstaw Marksizmu- Leninizmu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a po ukończeniu studiów - jako asystent w Katedrze Psychologii. W marcu 1962 r. obroniła pracę doktorską nt. Praca szkolna dziecka l główne determinujące ją czynniki, napisaną pod kierunkiem prof. dra Stefana Błachowskiego. Z dniem l września 1962 r. została adiunktem, a z dniem l kwietnia 1969 r. docentem etatowym w Katedrze Psychologii. W czerwou 1971 r. uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie psychologii na podstawie dotychczasowego dorobku, a w szczególności rozprawy Zachowanie sie. dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych (Warszawa 1972; drugie wydanie w 1977). U chwałą Rady Państwa z dnia 16 września 1976 r. Maria Tyszkowa otrzymała tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego w zakresie nauk humanistycznych. W latach 1969 - 1974 pełniła funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Psychologii. Od 1969 r. jest kierownikiem Zakładu Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej Instytutu Psychologii U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. W 1973 r. (od stycznia do czerwca) pracowała jako visiting professor w Departament of Special Education oraz w Departament of Psychology of Guidance Southern Illinois University w Carbondale, Illinois (Stany Zjednoczone Ameryki Płn.). Prof. dr hab. · Maria Tyszkowa w swej pracy naukowo-badawczej poświęciła się psychologii rozwojowej i wychowawczej. Od szeregu lat prowadzi badania nad czynnikami wyznaczającymi efektywność nauki szkolnej dzieci i młodzieży. Są to badania zarówno nad przyczynami powodzeń i niepowodzeń szkolnych, j ak i nad czynnikami facylitującymi i hamującymi efektywne funkcjonowanie w szkole uczniów o różnych właściwościach intelektualnych i pozaintelektualnych. W monografii Crynniki determinujące prace, szkolną dziecka (Warszawa 1964) i w innych publikacjach z tego kręgu tematycznego zaprezentowała nowe podejście badawcze do problematyki psychologicznej niepowodzeń szkolnych wyrażające się w kompleksowym potraktowaniu zjawiska i podjęciu analizy wieloaspektowej, które nie było stosowane we wcześniejszych pracach polskich z tego zakresu. Dzięki temu podejściu badawczemu praca wniosła wiele nowego do psychologii niepowodzeń szkolnych. Osiągnięcia te zostały szeroko przyswojone, a także wysoko ocenione w Polsce i w innych krajach, gdzie książka ta jest znana, recenzowana i cytowana przez psychologów i pedagogów, np. w Czechosłowacji i w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zainicjowała w polskiej psychologii badania nad zachowaniem się dzieci i młodzieży w sytuacjach trudnych, publikując z tego zakresu szereg prac, w tym dwie w formia książkowej. Wspomniana już praca Zachowanie stą dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych jest pierwszą w polskiej psychologii monografią poświęconą zachowaniu się dzieci w wieku od ośmiu do trzynastu lat w sytuacjach trudnych różnych typów, głównie zaś przeciążenia i zagrożenia. Na tle precyzyjnego teoretycznego ujęcia badanychzjawisk, w którym autorka syntetyzuje i wzbogaca dotychczasowy dorobek teoretyczny psychologii przede wszystkim o aspekt genetyczno-rozwojowy, przedstawia ona podsumowanie wyników własnych badań przeprowadzonych z dużą pomysłowością i precyzją metodologiczną za pomocą oryginalnych technik eksperymentalnych. Badania te były również prowadzone według modelu kompleksowej analizy zachowania się dzieci i jego wyznaczników o zróżnicowanym charakterze. U zyskane wyniki można - według opinii prof. dra Tadeusza Tomaszewskiego - uznać za oryginalny wkład Marii Tyszkowej do naszej wiedzy o zachowaniu się w sytuacjach trudnych. Dzięki swym walorom teoretyczno-metodologicznym oraz wykrytym prawidłowościom rozwojowym zachowania się w sytuacjach trudnych książka ta jest uznawana za dzieło oryginalne i zaliczana przez czołowych psychologów polskich do dzieł znaczących w nauce, a zarazem mających dużą przydatność w kształceniu młodej kadry naukowej, psychologów i nauczycieli. W drugiej monografii z tego kręgu tematycznego, zatytułowanej Problemy psychicznej odporności dzieci i młodzieży (Warszawa, 1972) autorka ujmuje psychologiczne problemy zachowania się w sytuacjach trudnych w kategoriach relacji między właściwościami jednostki a sytuacją w rozumieniu psychologicznym, prezentując teoretyczny model psychicznej odporności, który umożliwia genetyczno-rozwojową interpretację badanych zjawisk, przedstawia też tezy dotyczące warunków kształtowania i wzmacniania psychicznej odporności dzieci i młodzieży. Zagadnienia te nabierają coraz większego znaczenia we współczesnej cywilizacji, a wyniki studiów teoretycznych i badań eksperymentalnych zaprezentowanych przez Marię Tyszkową znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach praktyki społecznej, m. in. w wychowaniu, terapii, sporcie. Badania nad zachowaniem się dzieci i młodzieży w sytuacjach trudnych oraz nad osobowościowymi i wychowawczymi wyznacznikami psychicznej odporności są nadal kontynuowane przez prof. dr Marię Tyszkową i jej współpracowników. Temu zagadnieniu poświęcone też było ogólnopolskie sympozjum zorganizowane pod jej kierownictwem w Poznaniu (1975). Podsumowanie wyników badań z kilku ostatnich lat zawiera praca zbiorowa przygotowana pod jej redakcją pt. Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości (w druku). Wobec niepełnej wiedzy na temat rozwoju osobowości, koniecznej do wyjaśnienia pewnych stwierdzanych w wymienionych badaniach faktów, prof. Tyszkową podjęła też studia z tego zakresu oraz zespołowe badania nad wychowawczą genezą osobowościdzieci i młodzieży w rodzinie, w których uczestniczy pod jej kierunkiem ponad dwudziestu miodych naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i z innych uczelni w kraju. Ponadto przeprowadziła studia nad rozwojem aktywności i działalności w ontogenezie, a ich wyniki zawarła w monografii Aktyioność i działalność dzieci i młodzieży (Warszawa, 1977). Wśród jej publikacji na wyroznienie za sługuje także grupa prac poświęconych psychologicznej problematyce recepcji i oddziaływania sztuki (teatru, literatury) na dzieci i młodzież. N a uwagę zasługują przede wszystkim jej badania nad odbiorem widowiska teatralnego przez dzieci, poprzez które wchodzi ona w nurt interdyscyplinarnych badań nad recepcją kultury i przygotowaniem człowieka do uczestnictwa w kulturze. Za swą działalność naukową prof. dr hab. Maria Tyszkową została dwukrotnie wyróżniona nagrodą indywidualną Ministerstwa N auki i Szkolnictwa Wyższego (1965 i 1973), a w grudniu 1975 r. listem osobistym I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka. Prof, dr hab. Maria Tyszkową jest doświadczonym i wysoko cenionym dydaktykiem i wychowawcą młodzieży. Prowadziła różnorodne zajęcia dydaktyczne dla studen - tów psychologii oraz pedagogiki - stacjonarnej i zaocznej, a także dla doktorantów obu tych kierunków. Od 1968 r. prowadzi seminarium magisterskie. Pod jej kierunkiem wykonano ok. osiemdziesięciu prac magisterskich. Około dwudziestu wyszkolonych przez nią magistrów psychologii pracuje w charakterze pracowników naukowo-dydaktycznych. Od 1970 r. prowadzi seminarium doktoranckie. Wypromowała pięciu doktorów. Pełniła też szereg funkcji o charakterze wychowawczym. Dla potrzeb badawczych oraz kształcenia specjalizacyjnego studentów w zakresie psychologii wychowawczej zorganizowała wspólnie z dyrekcją Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej w roku szkolnym 1971/1972 Pracownię Psychologii Szkolnej w Szkole Podstawowej Nr 30. U czestniczy w pracach nad nowymi programami i formami realizacji studiów psychologicznych i psychologicznego kształcenia na uczycieli na szczeblu centralnym. Będąc uczennicą szkoły średniej wstąpiła do Związku Młodzieży Polskiej (1948). Pełniła szereg funkcji organizacyjnych w Liceum, a później na Uniwersytecie. Przez jedną kadencję była członkiem Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Polskiej. Aktywnie pracowała w Zrzeszeniu Studentów Polskich. Była przez dwie kadencje członkiem Rady Uczelnianej i sekretarzem do spraw nauki; przez jedną kadencję członkiem Rady Okręgowej. Laureaci Nagród Od 1954 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kilkakrotnie była członkiem Egzekutywy wydziałowej, sekretarzem oddziałowej organizacji partyjnej N auk Społecznych. W latach 1968 -1972 była konsultantem Ośrodka Propagandy Partyjnej Komitetu Wojewódzkiego oraz prelegentem tego Ośrodka i wykładowcą Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu- Leninizmu. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Międzynarodowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego. Od 1971 r. jest członkiem Komitetu Nauk Psychologicz nych Polskiej Akademii Nauk. Jest przewodniczącą Rady Naukowej periodyka "Życie Szkoły" i członkiem zespołu redakcyjnego "Studiów Psychologicznych". Aktywnie współpracuje również z Komitetem Organizacyjnym Biennale Sztuki dla Dziecka. W 1955 r. wyszła za mąż za Zbigniewa Tyszkę, obecnie profesora nadzwyczajnego - pracownika Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Ma jednegosyna, Juliusza, studenta filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu. NAGRODY NAUKOWE MŁODYCH -Nagroda Naukowaza osiągnięcia w dziedzinie badań nad teorią automatów skończonych DOC. DR HAB. INŻ. JERZY GRZYMAŁA-BUSSE Urodził się dnia 3 kwietnia 1942 r. w Warszawie jako syn Witolda Grzymały i jego żony Estery Marii z Andrzejewskich. W latach 1948 -1955, po przeniesieniu się rodziców do Poznania, uczęszczał do Szkoły Podstawowej Nr 17. Od 1955 r. uczył się w Technikum Energetycznym, gdzie zdobył świadectwo dojrzałości (1959), a następnie przyjęty został na studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej. Od 1%1 r. zaczął także studiować matematykę na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1%3 r. odbył sześciotygodniową praktykę techniczną w przedsiębiorstwie Laurence Scott and Electromotors w Norwich (Wielka Brytania). W dniu 30 września 1964 r. Jerzy Grzymała- Busse uzyskał na Politechnice Poznańskiej dyplom magistra inżyniera elektryka. Po dwumiesięcznym stażu asystenckim w Zakładzie Podstaw Automatyki Katedry Automatyki i Elektroniki Przemysłowej został z dniem l grudnia 1964 r. asystentem, zaś w dwa lata później starszym asystentem. Od l października 1970 r. Jerzy Grzymała- Busse pracował jako adiunkt, a od l października 1973 r. jako docent w Instytucie Automatyki Politechniki Poznańskiej. Dyplom magistra matematyki uzyskał 24 lutego 1967 r. na Uniwersytecie Wrocławskim. W kwietniu 1%7 r. Rada Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej otwarła przewód doktorski, a 9 maja 1969 r. po obronie rozprawy doktorskiej powzięła uchwałę o nadaniu mu stopnia naukowego doktora nauk technicznych. W dniu 21 czerwca 1972 r. na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej zdał z wynikiem dodatnim kolokwium habilitacyjne. We wrześniu tegoż roku minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki zatwierdził nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk technicznych. Główną dziedziną zainteresowań naukowych Jerzego Grzymały- Busse jest teoria automatów. Z tej dyscypliny przygotował l obronił na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej rozprawę doktorską pt. Automoifo:ry automatów zmiennych w czasie i Ich zastosowanie techniczne, a na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej Nagroda naukowa za osiągnięcia w dziedzinie badań nad problemami ruchu młodzieżowego, ruchu robotniczego i stosunków międzynarodowych rozprawę habilitacyjną pt. Podautomaty automatów skończonych, związane ze zmianą czasu pracy. Za każdą z tych rozpraw uzyskał nagrody indywidualne III stopnia ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. Byi kierownikiem zespołu badawczego teorii automatów, współpracującego (l I 1972 - 31 XII 1975) z Instytutem Matematycznym Polskiej Akademii Nauk w oparciu o umowę o współpracy. Jego opublikowany dorobek naukowy obejmuje ponad trzydzieści pozycji, w tym osiemnaście w języku angielskim. Publikowano je m. in. w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. l Republice Federalnej Niemiec. Dwanaście publikacji przedstawiał również ustnie (w formie referatu) na czterech krajowych i ośmiu międzynarodowych sympozjach w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec i w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Jerzy Grzymała-Busse jest również współautorem trzech patentów na: układ regulacji temperatury w przechowalni płodów ziemnych; generator liczb przypadkowych i układ przekaźnikowy. Doc. dr Jerzy Grzymała- Busse wykładał na Politechnice Poznańskiej na zajęciach z · teorii automatów i innych dyscyplin. Prowadził trzydzieści pięć prac dyplomowych. W uznaniu jego fachowości, powierzono Hfmu prowadzenie wykładów z algebraicznej? teorii automatów (w języku angielskim) w Międzynarodowym Centrum Matematycznym im. Stefana Banacha w Warszawie (1974) na semestrze poświęconym informatyce. Z ramienia Ministerstwa N auki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki koordynuje współpracę naukową z Niemiecką Republiką Demokratyczną w dziedzinie teorii automatów. Bierze aktywny udział w pracy społecznej; pełni w różnych okresach obowiązki zastępcy pełnomocnika Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej do spraw studen - ckich praktyk robotniczych, jako członek Rady Wydziału Elektrycznego do spraw młodzieży. Od l października 1975 r. jest przewodniczącym Rady Instytutu Automatyki Politechniki Poznańskiej. Pełni funkcję zastępcy redaktora naczelnego czasopisma "Foundations of Control Engineering" oraz członka redakcji czasopisma "Fundamenta Informaticae" . Za działalność naukową otrzymał sześciokrotnie nagrodę rektorską. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Elektroniki Teoretycznej i Stosowanej, Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego, Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Komisji Automatyki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Komitetu Pomiarów i Automatyki, Związku Nauczycielstwa Polskiego. I. DOC. DR HAB. STANISŁAW SIERPOWSKI Urodził się dnia l lipca 1942 r. w Lesznie, w rodzinie krawca Ignacego Sierpowskiego i jego żony, Heleny ze Skotarków. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczęszczał do liceum ogólnokształcącego w rodzinnym mieście, które ukończył maturą w 1959 r. W tymże roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Kątach k. Leszna, a jednocześnie w trybie zaocznym uzupełnił wykształcenie pedagogiczne. W 1%1 r. Stanisław Sierpowski rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Uczęszczając na seminaria prof. dra J erzego Topolskiego i prof. dra Antoniego Czubińskiego przygotował pod kierunkiem tego ostatniego pracę magisterską o akademickich organizacjach ideowych w Poznaniuw latach 1945 -1948. Praca ta rozpoczęła związek Stanisława Sierpowskiego z problematyką badań nad organizacjami młodzieżowymi Wielkopolski. Podsumowaniem badań naukowych w tej dziedzinie jest opublikowana pod jego redakcją praca zbiorowa Wielkopolskie organizacje młodzieżowe 1945- 1975 (Warszawa 1977). Po ukończeniu studiów (1965) Stanisław Sierpowski pracował jako asystent w Zakładzie Historii Powszechnej Nowożytnej i N ajnowszej U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Po czterech latach (1969) na Wydziale Filozoficzno- Historycznym obronił pracę doktorską na temat genezy włoskiego faszyzmu. Rozprawa ta, znacznie poszerzona, pt. Faszyzm we Włoszech 1919 -1926 wydana została w 1973 r. W latach 1971 -1973 Stani Laureaci Nagródsław Sierpowski pracował w Wyższej Szkole N auk Społecznych w Warszawie na stanowisku adiunkta w Zakładzie Międzynarodowego Ruchu Robotniczego. Dzięki kilkumiesięcznemu stypendium rządu włoskiego, dr Stanisław Sierpowski kontynuował badania nad problematyką włoską, przygotowując rozprawę habilitacyjną przedstawioną w 1975 r. na Wydziale Filozoficzno- Historycznym U niwersytetu im. Adama Mickiewicza pt. Stosunki polsko-włoskie w okresie międzywojennym. Dodatnie oceny recenzentów Antoniego Czubińskiego, Tadeusza J ędruszczaka i Janusza Pajewskiego umożliwiły objęcie z dniem l lutego 1976 r. stanowiska docenta w macierzystym Zakładzie Historii Powszechnej, Nowożytnej i N ajnowszej. Książka ukazała się w 1975 r. Dorobek naukowy Stanisława Sierpowskiego obejmuje ponad osiemdziesiąt artykułów i rozpraw. Wśród nich znajdują się lakże opracowania popularnonaukowe dotyczące międzynarodowego ruchu robotniczego: Lewica współczesnej Italii (Warszawa 1973) i Lewica francuska w walce o władzą