KAZIMIERZ BIERŁA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1972.07/09 R.40 Nr3

ORGANIZACJA BUDOWNICTWA POZNAŃSKIEGO W LATACH 1946-1971

W LUTYM 1945 r. zanim zamilkły działa i zgliszcza domów przestały dymić, mieszkańcy Poznania przystąpili do odbudowy miasta. Z dnia na dzień znikały stosy gruzów tarasujących ulice; rozpoczął się ruch budowlany - rozbiórki, wywózki, łatanie. Przy głównych ulicach, po zburzeniu wypalonych pięter, powstały świeżo tynkowane partery jako charakterystyczny znak odradzającego się życia. Okres odbudowy lat 1945 -1947 odznaczał się dużą dowolnością form organizacyjnych. Opuszczone placówki budowlane przybierały formę przedsiębiorstw pod zarządem państwowym lub spółdzielczym i prywatnym. Pierwsze zarządzenie, będące próbą organizacji budownictwa jako gałęzi gospodarki narodowej, zostało wydane przez Centralny Zarząd Zrzeszenia Przedsiębiorstw Budowlanych Ministerstwa Odbudowy w dniu 25 września 1945 r. Powołano do życia Zrzeszenie Dzielnicowe Przedsiębiorstw Budowlanych w Poznaniu pod kierownictwem komisarza rządowego, Adama Metzgera, z siedzibą przy pi. Wolności 4. Zadaniem Zrzeszenia był nadzór nad wszystkimi przedsiębiorstwami budowlanymi Poznania i Wielkopolski. Zrzeszenie przejęło m. in. pod swój nadzór 112 placówek poniemieckich. W oparciu o dorobek Zrzeszenia, minister Odbudowy zarządzeniem z dnia 13 czerwca 1947 r. powołał Państwowe Przedsiębiorstwo Budowlane - Zjednoczenie Poznańskie, którego dyrektorem został Zbigniew Szpikowski, a nieco później Jan Zaus. Siedziba znajdowała się nadal przy pi. Wolności 4. W 1946 r. Przedsiębiorstwo przeniosło się na Al. Marcinkowskiego 1. Nowe przedsiębiorstwo opierało się na doskonalszej strukturze organizacyjnej.

Z wielu drobnych zakładów utworzono w miesiącu sierpniu 1947 r. oddziały, stanowiące silne jednostki organizacyjne na wewnętrznym rozrachunku gospodarczym: Nr 1 - B u d o w l a n y - skupiający jedenaście drobnych przedsiębiorstw; Nr 2 - Instalacyjny - dwa zakłady; Nr 3 - Budowlany - 'dwadzieścia tizy drobne przedsiębiorstwa oraz Nr 4 - I n ż y n i e ryj n o - D r o g o w y - trzynaście zakładów oraz cztery oddziały terenowe (Ostrów, Gorzów, Gniezno, Mogilno). Oddział Instalacyjny faktycznie działalność swoją rozpoczął już 27 lutego 1945 r.

po przejęciu przez władze opuszczonego poniemieckiego przedsiębiorstwa instalacyjnego "R. Adelt" przy ul. Skorupki 10/12. Zgodnie z profilem wykonywanych robót, przyjął on nazwę: Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze. Nadzór sprawowała najpierw Dyrekcja Przemysłu Miejscowego. W 1947 r. Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze wchłonęły inną jeszcze placówkę poniemiecką i jako Oddział Nr 2 - Instalacyjny weszły w skład Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie.

Kazimierz Bierła

Przekształceniu uległ równlez Oddział Nr 4 - Inżynieryjno- Drogowy. Zgodnie z profilem wykonywanych wówczas robót otrzymał nazwę Oddział Nr 8 Wiertniczo-Fundamentowy, a następnie w 1950 r. - Oddział 8 - Budowlano-Fundamentowy. Równolegle z zagospodarowywaniem i uruchamianiem opuszczonych przedsiębiorstw niemieckich, powstał w dniu 1 marca 1945 r. oddział warszawskiej spółdzielni budowlanej Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, z siedzibą przy ul. Mierzyńskiego nr 27. W I1S49 r. Centrala Spółdzielni w Warszawie uległa likwidacji, a działający w Poznaniu oddział Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego przekształcił się w Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione, Oddział w Poznaniu, z siedzibą przy ul. Zeylanda 12.

Obowiązki dyrektora sprawował Brunon Niedbaiski. W skład Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego wchodził m. in. Oddział Elektryczny, który przekształcił się w [1949 r. w Kierownictwo Grupy Robót Wrocławskiego Zjednoczenia Elektromontażowego. W marcu 1947 r. powołano w Poznaniu Kierownictwo Robót Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie, podporządkowane Ministerstwu Obrony Narodowej. Miało ono za zadanie wykonywać remonty i roboty budowlane obiektów wojskowych. Z każdym rokiem Kierownictwo Robót rozszerzało swą działalność. W wyniku dynamicznego rozwoju przekształcono je z dniem 1 stycznia 1948 r. w Oddział Nr 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego z siedzibą przy ul. Solnej 12. Odbudowa zniszczonych obiektów i urządzeń kolejowych wymagała uruchomienia specjalistycznej placówki. Wiosną 1945 r. zorganizowano w Poznaniu Zarząd Odbudowy Kolei. N a jego bazie minister Komunikacji, zarządzeniem z dnia 9 marca 1946 r., powołał Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych. Była to pierwsza samodzielna jednostka budowlana w resorcie komunikacji. Zasięg działania przedsiębiorstwa obejmował dużą część kraju. Siedziba Przedsiębiorstwa została w 1948 r. przeniesiona do Warszawy. W Poznaniu pozostał jedynie oddział. Żywą działalność rozwinęło Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11, z siedzibą przy pi. Młodej Gwardii 9, powstałe dnia 1 stycznia 1949 r. jako oddział Warszawskiego Przedsiębiorstwa Budowy Fundamentów i Montażu Maszyn. Po trzech miesiącach działalności, oddział ten został podporządkowany Przedsiębiorstwu Budownictwa Przemysłowego Nr 6 w Szczecinie, a z dniem 1 lipca 1949 r. uzyskał pełną samodzielność j ako Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11. Działalność Przedsiębiorstwa pod tą nazwą kończy się dnia 31 grudnia 1950 r. Funkcje dyrektora sprawował najpierw Jan Miksiewicz, a następnie Stanisław Piskozub. Rozwijały się również przedsiębiorstwa spółdzielcze. W dniu 28 maja 1946 r.

Spółdzielnia Inżynierska w Krakowie uruchomiła w Poznaniu przy ul. Cieszkowskiego 8 swój oddział, który w 1950" r. przekształcił się w samodzielną jednostkę pod nazwą Spółdzielnia Pracy - Spółdzielnia Inżynierska z odpowiedzialnością udziałami, a od dnia 14 sierpnia, 1950 r.: Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo-Budowlanych *, ul. Libelta 6.

1 Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo- Budowlanych w Poznaniu. Przewodniczącym Zarządu byli: Marian Federowski, Dionizy Madajewski, Stanisław Nurski, Kajetan Najdkowski, a od 7 października 1%8 r. do chwili obecnej Michał Swierczewski. Jednostką nadzorującą' Spółdzielnię był Związek Branżowy Spółdzielni Budowlanych w Poznaniu, obecnie - Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy w Poznaniu.

Siedziba Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa przy ul. Ogrodowej 12

"Ę $ $ t

W dniu l lipca 1950 r. przy ul. Śniadeckich na terenach Międzynarodowych Targów Poznańskich rozpoczęła działalność Spółdzielnia pod nazwą: Pogotowie Budowlane - Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy. Po dwóch latach działalności Spółdzielnia przejęła nazwę Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy "Budowlana". Dalsza zmiana nazwy nastąpiła w 1955 r. na: Budowlana Spółdzielnia Pracy im. ,,22 Lipca". W dniu l stycznia 1969 r. nastąpiło połączenie ze Spółdzielnią Pracy RemontowoBudowlaną "Wilda", działającą od 11932 r. Od tego dnia nazwa Spółdzielni brzmi: Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 2o-lecia PRL z siedzibą przy ul. Wieruszew-' skiej 10.-Spółdzielnia wykonuje roboty budowlane, głównie dla spółdzielczości pracy, oraz świadczy usługi dla ludności 2. W oparciu o kilka rzemieślniczych zakładów branży elektrotechnicznej powstała w dniu 10 października 1930 r. Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Elektrotechniczna, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 20. Od 1955 r. nosi ona nazwę Spółdzielnia Pracy Ro

, Kierownictwo Spółdzielni sprawowali: Teofil Rezulak (1950), Józef Rezulak (1951), Stefan Lewandowski (1952), Marian N owak (od 1956).

Kazimierz Bierlahót Elektrotechnicznych i Budowlanych Stare Miasto 3 . Wykonuje roboty i usługi w zakresie: robót elektroinstalacyjnych, instalacji gromochronowyeh, budowy, remontów i konserwacji dźwigów osobowo-towarowych i szpitalnych, robót posadzkarskich, robót malarskich, robót ogólnobudowlanych. W dniu 1 stycznia 1984 r. "Stare Miasto" połączyło się ze Spółdzielnią Pracy Malarzy, działającą w Poznani u od 1936 r. Częste zmiany następowały wśród jednostek nadrzędnych. Spółdzielcze Przedsiębiorstwa budowlane nadzorowały kolejno: Centrala Rzemieślnicza; Centrala Spółdzielczo- Państwowa; Inspektorat Rewizyjny; Delegatura Związku Spółdzielni Przemysłowych i Rzemieślniczych; Związek Branżowy Spółdzielni Metalowych; Związek Branżowy Budowlanych Spółdzielni Pracy i wreszcie Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy. W dniu 30 czerwca 1950 r. Walne Zgromadzenie Spółdzielni Malarsko- Dekoracyjmej, powstałej w 1948 r. z połączenia kilku prywatnych przedsiębiorstw malarskich, podjęło uchwałę, mocą której Spółdzielnia otrzymała nazwę Budowlana Spółdzielnia Pracy Remontowo- Konserwacyjna, z siedzibą przy ul. Kraszewskiego 10. W 1957 r. nastąpiła kolejna zmiana nazwy na: Budowlana Spółdzielnia Pracy "Piast". Wreszcie w dniu 1 stycznia 1968 r. przeprowadzono jeszcze jedną zmianę nazwy: Budowlano- Montażowa Spółdzielnia Pracy "Piast", która obowiązuje od tej chwili. Prezesem Spółdzielni jest od 30 czerwca 1950 r. Stefan Noszczyński. Rok 1950 kończy pierwszy etap organizacji przedsiębiorstw budowlanych w Poznaniu. Z dniem 1 stycznia 165il r. zmienił się system organizacyjny budownictwa w kraju. W Warszawie powstały Centralne Zarządy Budownictwa obejmujące określone regiony Polski. Wielkopolskie jednostki budownictwa miejskiego podporządkowane zostały Centralnemu Zarządowi Budownictwa 'Miejskiego "Zachód".

ROK 1951

Z Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie powstały dwa przedsiębiorstwa: Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Nr 1 i Nr 2. 1. Zjednoczeniu Nr 1 Budownictwa Miejskiego, powstałemu na podstawie aktu erekcyjnego z dnia 17 II 1951 r. z siedzibą przy Al. Marcinkowskiego 1, podporządkowane zostały dawne oddziały i placówki Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie działające w Poznaniu: Nr 2 - Instalacyjny; Nr 3 - Budowlany, Nr 8 - Budowlano-Fundamentowy, Oddział Produkcji Pomocniczej i jednostka usługowa tzw. oddział Sprzętu i Transportu oraz Oddziały w Pile i Gorzowie. Oddziały Nr \2, 3 i 8 były jednostkami robót budowlano-montażowych. Przedmiotem działalności Oddziału Produkcji Pomocniczej była stolarka budowlana i elementy betonowe. Oddział Sprzętu i Transportu stanowił jednostkę usługową. W tej postaci organizacyjnej Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego dotrwało do ikońca 1034 r. Z dniem 1 stycznia 1905 r. w Zjednoczeniu dokonano reorganizacji. Oddział Nr 3 - Budowlany podzielono na trzy odcinki budowlane: Nr ii - Stare Miasto; Nr 2 - Srómieście: Nr 3 - Wykończeniowy. W takim układzie organizacyjnym Zjednoczenie przeszło z dniem 1 stycznia 1957 r. pod nadzór nowo utworzonego Poznańskiego Zarządu Budownictwa, nazywanego od dnia 1 lipca 196,1 r. Poznańskim Zjednoczeniem Budownictwa.

Zarządzeniem ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia

, Stanowisko przewodniczącego Zarządu zajmowali: Antoni Lasecki (1950 - 1951); Witold Lewandowski i Witold Przewoźny (1952); Zygmunt Walczak (od 1952).

Siedziba Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemyslo'wego Nr 2 przy ulicy Marchlewskiego 128

24 czerwca 1968 r. Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego otrzymało z dniem 1 lipca 1958 r. nazwę Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 1, a na podstawie zarządzania z dnia 116 grudnia 1960 r. z dniem 1 stycznia 1961: Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2. Z dniem 1 stycznia il'97!1 r. minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych podporządkował Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 nowo utworzonemu Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu 4. 2. Zjednoczenie Nr 2 Budownictwa Miejskiego z siedzibą przy pi. Młodej Gwardii 9 wchłonęło Oddział Nr 1 - Budowlany z Państwowego Przdsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie i - Budowlany Nr 5 z Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 11 wraz z jego aparatem administsracyJAym. W dniu 1 lipca 19S8 r. nazwa Przedsiębiorstwa uległa zmianie na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2, popularnie nazywane "E>wójką", z siedzibą przy ul. Strzeleckiej 2.

* Zarządzenie z dnia 24 grudnia 1970 r.

Kazimierz Bierła

Od chwili powstania Przedsiębiorstwo podlegało Centralnemu Zarządowi Budownictwa Miejskiego "Zachód", od dnia 1 stycznia 1957 r. - Poznańskiemu Zarządowi Budownictwa, a od dnia 1 stycznia 1961 r., tj. po zmianie nazwy - podlega Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa. 3. Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane i Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11 połączone zostały z dniem 1 stycznia 1951 r. w przedsiębiorstwo o nazwie: Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane, z siedzibą przy ul. Zeylanda 12, podporządkowane Centralnemu Zarządowi Budownictwa Przemysłowego w Warszawie. Z dniem 1 stycznia 1957 r. Przedsiębiorstwo przeszło pod nadzór Poznańskiego Zarządu Budownictwa, przemianowane na Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa. Zarządzeniem ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 24 czerwca [1968 r. Przedsiębiorstwo otrzymało nazwę Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 46 (1 VII 1958). Od 1 stycznia 1971 r. jednostką nadrzędną jest Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu.

4. W 1950 r. działające w Poznaniu niektóre przedsiębiorstwa prywatne przeszły na własność Skarbu Państwa 5 , wchodząc w skład powołanego przez ministra. Przemysłu Lekkiego - Poznańskiego Przedsiębiorstwa Remontowo- Budowlanego Przemysłu Ceramiki Budowlanej. Nazwa Przedsiębiorstwa uległa zmianie z dniem 1 stycznia 1951 r. na: Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Lekkiego, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 5. Rosnąca ranga przemysłu lekkiego pociągnęła za sobą poważny wzrost procesów inwestycyjnych. Polegał on na rozbudowie i modernizacji zakładów przemysłu lekkiego. Spowodowało to z dniem 1 stycznia 1967 r. zmianę nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Lekkiego, z siedzibą przy ul. Kochanowskiego 7, podporządkowane Centralnemu Zarządowi Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego, który zmienił nazwę na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego z siedzibą w Łodzi.

Pierwotny rejon działania Przedsiębiorstwa obejmował Poznań i województwo poznańskie. W miarę upływu czasu rejon działania obejmował sześć sąsiadujących województw, a w roku 1971 Przedsiębiorstwo działało w czterech województwach (bydgoskie, koszalińskie, poznańskie i zielonogórskie).

5'. W Poznańskim Przemysłowym Zjednoczeniu Budowlanym utworzono w dniu 1 styczniu 1951 r. Zarząd Instalacyjny w oparciu o grupę instalacyjną Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 11. Minister Budownictwa Przemysłowego powołał z dniem 1 stycznia 1952 r. przedsiębiorstwo pod nazwą Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych, z siedzibą przy ul. Gwardii Ludowej 8. N azwa Przedsiębiorstwa ulegała częstym zmianom: Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych (1952 - 1956); "Instalacje Przemysłowe" Poznań (1957-1961); Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych w Poznaniu (1962 - 1967); Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych "Instal" w Poznaniu (1968 - 1970); Poznańskie Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych (od 1371), z siedzibą przy ul. Danielaka 2. Przedmiotem działalności Przedsiębiorstwa było wykonywanie w obiektach przemysłowych robót w zakresie instalacji i centralnego ogrzewania, wodociągów, kanalizacji gazowych, sprężonego powietrza i rurociągów przemysłowych oraz związana z tym produkcja pomocnicza. Działalność Przedsiębiorstwa rozciągnęła się na wojewódiztwa: poznańskie, zielonogórskie i szczecińskie. W 1967 r. w Szczecinie utworzono placówkę pod nazwą Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych "Instal" .

5 Akt erekcyjny z dnia 3 lutego 19 r.

Plac Wiosny Ludów 2. Biurowiec Poznańskich Przedsiębiorstw Budowlanych Nr 2, 3 1 5 oraz Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych

Tym samym rejon działania poznańskiego przedsiębiorstwa uległ ograniczeniu 4 do obszarów wojewódzwa poznańskiego i zielonogórskiego. Jednostką nadrzędną był w pierwszym Okresie działalności Przedsiębiorstwa Centralny Zarząd Instalacji Przemysłowych w Warszawie, który zmienił nazwę na: Zarząd "Instalacje Przemysłowe" w Warszawie, a następnie na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Instalacji Przemysłowych w Warszawie (1961). W dniu 1 stycznia 1971 r. Przedsiębiorstwo podporządkowane zostało Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu. 6. Na podstawie zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 grudnia 1950 r. powołano Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości (1 I 1951). Przedsiębiorstwo utworzono na bazie Samodzielnego Oddziału Wykonawstwa Inwestycyjnego, będącego w gestii Dyrekcji Przemysłu Miejscowego w Poznaniu. Nazwa Przedsiębiorstwa zmieniała się co kilka lat: Poznański Zespół Budownistwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości (19151 - 1953), Poznański Zaspół Budownictwa Przemysłu Drobnego (1964 - 1956); Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego (1966 -1957); Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego - Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego (19S8 - 1959); Przedsiębiorstwo Robót Przemysłowych Budownictwa Terenowego (1959-1963); Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego w Poznaniu (od 1064), z siedzibą przy ul. Żmigrodzkiej 41/49. Zadaniem Przedsiębiorstwa było budownictwo przemysłowe i ogólne dla Central

4 Kronika Miasta Poznania

Kazimierz Bierłanego Urzędu Drobnej Wytwórczości i innych inwestorów. W następnych okresach prowadziło roboty dla przemysłu terenowego, a ostatnio dla resortu rolnictwa · . Kolejne nazwy jednostek nadrzędnych: Ministerstwo Przemysłu Drobnego i Rzemiosła (1951 - 1957); Wojewódzki Zarząd Budownictwa Terenowego (1957 - 19158); Wojewódzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budownictwa Terenowego (1959 - IOT3); Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego (od 1964).

7. Działający od 1946 r. Oddział Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych podniesiony został przez ministra Kolei z dniem 31 marca 1951 r. do rangi Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10; od 1'333 r. Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 jest podległe Centralnemu Zarządowi Robót Kolejowych w Warszawie, a po zmianie nazwy: Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Robót Kolejowych. Rejon działania Przedsiębiorstwa pokrywa się z zasięgiem Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych. Przedsiębiorstwo wykonuje w zasadzie wszystkie roboty budowlane i związane z nimi roboty specjalistyczne obiektów kolejowych, do których zalicza się m. in. budynki przemysłowe, mosty, tory i drogi.

ROK 19152

1. Na podstawie uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 1992 r. powstało Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych. Z dniem 1 stycznia il>9'65 dr. doprowadzano do fuzji z Miejskim Przedsiębiorstwem Robót Wodociągowo- Kanalizacyjnych i Instalacyjnych. Połączone przedsiębiorstwo przyjęło nazwę: Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych, z siedzibą przy ul. Północnej We. Od dnia 1 kwietnia 1952 r. do 31 grudnia 1956 r. Przedsiębiorstwo podporządkowane było Wojewódzkiemu Zarządowi Miejskich Przedsiębiorstw Remontowo- Budowlanych, który w dniu ; 1 stycznia 1957 r. zmienił nazwę na Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, a w 1%14 r. na Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. 2. Wzrastające potrzeby w dziedzinie robót drogowych wymagały utworzenia w Poznaniu placówki specjalistycznej. Stał się nią powołany dnia 1 czerwca 1932 r.

Oddział Robót Drogowych z siedzibą przy ul. Wrzesińskiej nr 10, który od dnia 1 stycznia 1953 ir. podniesiony został przez ministra Transportu Drogowego i Lotniczego do rangi przedsiębiorstwa o nazwie Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych przy ul. Rutkowskiego 26. Jednostką nadrzędną był Centralny Zarząd Budowy Dróg i Mostów w Warszawie, którego nazwa zgodnie z zarządzeniem ministra Komunikacji z dnia 10 października 1958 r. uległa zmianie na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Drogowych i Mostowych. Rejon działania Przedsiębiorstwa obejmuje kilka województw. Ponadto od szeregu lat wykonuje ono roboty w Czechosłowacji 8 .

6 Funkcje dyrektorów pełnili: Antoni Grabkowski (1951-1965), Zygmunt Górski (l%(l- 1970), mgr Alojzy N owak (od 1971). 'Funkcj e dyrektorskie sprawowali: Jan Peda (1952-1960); inż. Kazimierz Skorza (1960-1965); inż. Włodzimierz J uskowiak (od 1965). 8 Przedsiębiorstwem kierowali: mgr inż. Karol Mackiewicz (1952-1954); Stanisław Wyrzykowski (1954 -1960), mgr inż Swiatopełek- Borkowski (1960 -1962), inż. Kazimierz Zbucki (od 1962).

ROK 1933

l. Oddział Nr 8 - Budowlano-Fundamentowy Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie, wszedł w dniu 1 stycznia 19511 r. w skład Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego - Roboty Inżynierskie w Warszawie jako Zarząd Budowlano-Montażowy Nr 3 Poznań, z siedzibą przy ul. Swiętosławskiej 12.

J ego początki sięgają roku 1\945i Uruchomiono je bowiem na bazie opuszczonego przedsiębiaristwa wiercenia studni i jako Oddział Nr 4 Inżynieryjnto-Erogowy wchodziło w skład Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie. Z dniem 1 stycznia 1958 r. Zarząd Budowlano-iMontażowy przekształcony został w przedsiębiorstwo i otrzymał nazwę Zjednoczenie Robót Inżynieryjnych Budownictwa Miejskiego w Poznaniu, z siedzibą przy ul. Swiętosławskiej 12, i' podporządkowany mowo powołanemu Centralnemu Zarządowi Robót Inżynieryjnych w Warszawie, który z dniem 1 lipca 1958 r. zmienił nazwę ma Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego. W dniu 1 lipca 191$ r. dokonano zmiany nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych a z dniem 1 lipca 1962 r. dodano symbol "Hydrobudowa 9", z siedzibą przy ul. Sienkiewicza 22.

Szeroki początkowo profil robót wykonywanych w siedmiu województwach wykrystalizował się w latach 1965-11970. Obecnie obejmuje budowę ujęć wody wraz z magistralami dosyłkowymi oraz oczyszczalnię ścieków z kolektorami. W tych dziedzinach przedsiębiorstwo występuje jako generalny wykonawca 9 . 2. Roboty lądowe i wodno-inżynieryjne wykonywane były w rejonie Poznania od 1951 r. przez Kierownictwo Budowy, podległe Warszawskiemu Zjednoczeniu Robót Lądowo-Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego. Z dniem 1 stycznia 1953 r.

Kierownictwo Budowy przemianowano na Poznańskie Zjednoczenie Robót Lądowo-Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego, z siedzibą przy Starym Rynku 77, które nadzorowane było przez Centralny Zarząd Budownictwa Lądowo- Inżynieryjnego w Warszawie. Przez okres sześciu miesięcy (1956) nadzór sprawował Centralny Zarząd Budownictwa Wojskowego w Warszawie, a od 1 stycznia 1957 r. - Poznański Zarząd Budownictwa. Z dniem 1 lipca 1958 r. dokonano ponownej zmiany nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego z siedzibą przy ul. Sienkiewicza 22, dodając w 1%11 r. symbol "Hydrobudowa 7" 10. J ednostką nadrzędną został od dnia 1 stycznia 1958 r. Centralny Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego w Warszawie, który jeszcze w 1958 r. zmienił nazwę na Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego, a 1 lipca 1961 r. na Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego w Warszawie. Przedsiębiorstwo działa w sześciu województwach budując zapory wodne, śluzy, kanały żeglowe, ujęcia wód, zbiorniki żelbetowe, kolektory magistralne, rurociągi dalekosiężne i t P . 3. Dnia 12 lutego 1963 r. Oddział 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, działający w Poznaniu od 1 marca 1947 r" podniesiony został do rangi przedsiębiorstwa o nazwie Zjednoczenie Budownictwa Wojskowego Nr 28 i podporządkowany Centralnemu Zarządowi Budownictwa Wojskowego. Obok obiektów wojskowych Przedsiębiorstwo wprowadziło do portfelu zleceń obiekty budownictwa mieszkanio

» W okresie od l czerwca 1946 r. do l kwietnia 1961 r. dyrektorem był mgr inż. Bogumii Swulifiski. Po jego ustąpieniu stanowisko dyrektora objął mgr inż. Henryk Durzyński.

II Dyrektorem Przedsiębiorstwa był do 14 marca 1954 r. inż. Antoni Stronka. Następcą został inż. Edward Pindur.

4»

Kazimierz Bierła

Siedziba Przedsiębiorstwa Robót Elektrycznych "Elektromontaż" przy ul. Wieruszowskiej 16

wego. Poszerzył się rejon działania o obszary województw: szczecińskiego, koszalińskiego, zielonogórskiego i bydgoskiego. Na początku 195'7 r. Zjednoczenie Nr 28 przemianowane zostało na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3. Obecna siedziba mieści się przy ul. Strzeleckiej 2. Nadzór sprawuje Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa. Od skromnych początków, popularna "Trójka" rozwinęła się w duże przedsiębiorstwo, znane głównie z budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych , .Winogrady" n.

4. Stosowanie w coraz szerszym zakresie w budownictwie konstrukcji stalowych, prefabrykatów żelbetowych i urządzeń przemysłowych wywołało konieczność powołania w Poznaniu wyspecjalizowanego przedsiębiorstwa. W miesiącu grudniu 1963 r. przeniosło się z Piotrkowa Trybunalskiego do Poznania przedsiębiorstwo specjalistyczne, otrzymując nazwę Poznańskie Zjednoczenie Montażu Konstrukcji i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal", podporządkowane Centralnemu Zarządowi "Mostostal" w Warszawie. Dnia 24 czerwca 1958 r. Przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" z siedzibą przy ul. Kochanowskiego 7. Pod tą nazwą znane jest jako wykonawca wielkich budowli z konstrukcji stalowych. Jednostka nadrzędna również zmieniła nazwę

11 Pierwszym dyrektorem Przedsiębiorstwa był Roman Musielewski. W 1956 r. nominację na dyrektora otrzymał inż. Bronisław KrotofiI. W latach 1958 - 1%2 stanowisko dyrektora zajmował mgr inż. Tadeusz Glinkowski, w latach 1%3 - 1<x3 inż. Norbert Kaczmarek. Od l sierpnia 1965 r. - mgr Alfred Hofmanna Zjednoczenie Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" (1961)12. "Mostostal" obejmuje swoim zasięgiem Poznań i województwo oraz województwa: wrocławskie, szczecińskie, zielonogórskie. Obecna siedziba: ul. Wołowska 58/70.

ROK 1954

1. Z dniem 1 stycznia 1954 r. powołane zostało w Poznaniu przedsiębiorstwo wyspecjalizowane pod nazwą Zjednoczenie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych, z siedzibą przy ul. Kośoielnej nr 7. Powstało ono na bazie m. En. Zarządu Instalacji Nr 12 i Zarządu Elektrycznego Nr 14, wchodzącego niegdyś w skład Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie (do 31 XII 1950). Następnie w latach 1951 - 11933 jako Zarząd Nr 12 Instalacyjny, z siedzibą przy ul. Michała 4, wchodził w skład Zjednoczenia Nr 1 Budownictwa Miejskiego. Zarządzeniem ministra Budownictwa ii Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 24 czerwca 1958 r. Przedsiębiorstwu nadano nazwę: Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych i pod tą nazwą znane jest do chwili obecnej jako wykonawca instalacji elektrycznych, sanitarnych i centralnego ogrzewania w budownictwie mieszkaniowym i ogólnym 13. Nowo powołane przedsiębiorstwo podporządkowane zostało Centralnemu Zarządowi Robót Instalacyjnych w Warszawie a od dnia 1 stycznia 1957 r. Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa.

2. W dniu 1 marca 1954 r. wyodrębniano z grupy instalacyjnej Przedsiębiorstwa Produkcji Pomocniczej we Wrześni przedsiębiorstwo instalacyjne pod nazwą: Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych Budownictwa Terenowego w Poznaniu, podporządkowane Wojewódzkiemu Zarządowi Budowlanych Przedsiębiorstw Powiatowych. Przedmiotem działania są roboty instalacyjne (wodociągi, kanalizacje, gaz, wentylacje) i elektryczne (linie niskich i wysokich napięć oraz trafostacje). W latach 1957 - 1963 nadzór nad Przedsiębiorstwem sprawował Wojewódzki Zarząd Budownictwa Terenowego, a od '1959 r. Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Terenowego Od dnia 1 stycznia 1963 r. Przedsiębiorstwo występuje pod nazwą Przedsiębiorstwo Robót' Instalacyjno-Montażowych Budownictwa Rolniczego 14 i podporządkowane zostało Zjednoczeniu Budownictwa Rolniczego.

ROK 1955

l. Przy Zjednoczeniu Nr 1 Budownictwa Miejskiego utworzono z dniem 1 stycznia 1952 r. jednostkę organizacyjną tzw. Zarząd Budowlany Nr 15 dla wykonywania robót elewacyjnych. W oparciu o tę placówkę powołano z dniem 1 stycznia . 1955 r. Przedsiębiorstwo Robot Elewacyjnych Budownictwa Miejskiego, z siedzibą przy ul. Marcelińskiej 6, nad którym nadzór sprawował Centralny Zarząd Budownictwa Miejskiego "Zachód" w Warszawie. Od dnia 1 stycznia 1957 r. Przedsię

li Funkcje dyrektora sprawowali: Mikołaj Dziewałtowski (1953 -1968), mgr inż. Dionizy Koziński (od 1969). 13 Od chwili powstania stanowisko dyrektora objął kierownik Oddziału 2 i Zarządu Instalacji Nr 2 inż. Piotr Prewarski. W 1%3 r. dyrektorem został mgr Jan Pieprzycki, przekazując tę funkcję następcy, którym zostiał mgr inż. Jan Pietrzykowski (1971). Siedziba mieści się przy ul. Strzeleckiej 2. " Stanowisko dyrektora zajmowali: Włodzimierz J óźwiak (1954-1958); Wacław Sobecki (1959-1960), mgr Wojciech Jabłkowski (19FO-1965); inż. Antoni Sydor (od l III 1965).

Kazimierz Bierła

biorstwo przeszło pod nadzór Poznańskiego Zarządu Budownictwa (Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa). W dniu 1 czerwca 1958 r. Przedsiębiorstwo otrzymało nazwę: Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych, z dniem 1 stycznia 1972 r - Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 5, z siedzibą przy ul. Strzeleckiej 2 15 .

2, Z kilku grup instalacyjnych Warsztatów Naprawczych Państwowych Gospodarstw Rolnych w Poznaniu i Gnieźnie powołane zostało do życia z dniem 1 stycznia 1955 r. zarządzeniem ministra Państwowych Gospodarstw Rolnych przedsiębiorstwo pod nazwą: Zakład Instalacyjno- Montażowy Państwowych Gospodarstw Rolnych z siedzibą w Poznaniu. Nadzór spracował Zarząd Gospodarstw Rolnych Wielkopolski z siedz-ibą w Warszawie.

Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 19 stycznia 1%:2 r. Zakładowi nadano nazwę: Przedsiębiorstwo Budowlano-Montażowe Państwowych Gospodarstw Rolnych, powierzając mu jednocześnie nadzór nad dwudziestoma trzema Zakładami Budowlano- Montażowymi na obszarze województwa poznańskiego. Jednostką nadrzędną stało się Wojewódzkie Zjednoczenie Państwowych Gospodarstw Rolnych.

Uchwałą Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 1)%3 r. utworzono w Poznaniu Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego, a minister Rolnictwa podporządkował mu Przedsiębiorstwo, któremu nadano nazwę: Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno- Montażowych Budownictwa Rolniczego w Poznaniu (Pokrzywno). Przedsiębiorstwo działa w dziesięciu powiatach południowej części województwa poznańskiego w zakresie: instalacji elektrycznych, odgromowych, wodno-kanalizacyjnych itp. w obiektach państwowych gospodarstw rolnych, prezydiów rad narodowych, rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych inwestorów l6 . 3. Z inicjatywy rzemieślników studniarskich powstała w dniu 8 stycznia 1956 r.

placówka pod nazwą Robotnicza Spółdzielnia Pracy Robót Studniarskich, z siedzibą przy ul. Mostowej Sa. W 1961 tr. Spółdzielnia przyjęła nazwę Hydrogeologiczna Spółdzielnia Pracy Robót Studniarskich, a w 1993 r.: Hydrogeologiczna Spółdzielnia Pracy w Jelonku k. Poznania 17. W zakres prac Spółdzielni wchodzą wiercenia i kopanie studni, wiercenia geologiczno-inżynierskie, melioracje przemysłowe i instalacje wodno-kanalizacyjne. Nadzór nad Spółdzielnią sprawuje Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy.

ROK U937

Dnia 14 marca 1957 r. powstał w Poznaniu oddział Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego, z siedzibą przy ul. Powstańców Wielkopolskich 2. Było to przedsiębiorstwo spółdzielcze. Pod tą nazwą i w tej formie działało ono do dnia 311 grudnia 1&ffi r. Zarządzeniem ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 24 grudnia i960' r. przekształcone zostało w Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 4, podporządkowane Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa. Z dniem 1 stycznia 1964 r. Przedsiębiorstwo wchłonęło Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego w Poznaniu, działające od 1957 r. na podstawie Uchwały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 1967 r. Te

<. Funkcję dyrektora sprawowali: Franciszek Mańkowski (l95JS -1957) mgr Stefan Gaw1ak (1957 - 1962), mgr Franciszek Bajerlein (od VIII 1962).

li Dyrektorem Jest mgr Leon Seelieb, który sprawuje tę funkcję od powstania Przedsiębiorstwa. " Prezesem Spółdzielni jest Kajetan Najdkowski (od 1968).

Siedziba Poznańskich Przedsiębiorstw Budownictwa Lądowego i Wodno- Inży niery j nego "Hydrobudowa" 7 i 9 przy ul, Sienkiewicza 22

«T*renem działania Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 4 jest Poznań i określona część województwa poznańskiego. Przedsiębiorstwo mieści się przy ul. Obornickiej 227/2129.

ROK 1958

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych przy ul. Chudoby 24 rozpoczęło działalność dnia 1 stycznia 1958 r. na podstawie uchwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia Ul grudnia 1057 r. Przedsiębiorstwo powstało w oparciu o Oddział Robót Budowlanych Przedsiębiorstwa Remontowego Przemysłu Drzewnego i Papierniczego w Sopocie. Pierwotnie nazwa brzmiała: Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane przy Prezydium Powiatowej Rady N arodowej w Poznaniu. Obecna nazwa nadana została Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z, dnia 28 czerwca 1963 r. IS Kolejne nazwy jednostek nadrzędnych: Prezydium Wojewódzkiej Rady N aro dowej; Wojewódzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; Wojewódzkie Zrzeszenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Komunalnego.

ROK 1959

Działająca od 1949 r. w Poznaniu placówka pod nazwą Kierownictwo Grupy Robót Wrocławskiego Zjednoczenia Elektromontażowego, z siedzibą przy ul. Drzy

« Przedsiębiorstwo działa na terenie województwa poznańskiego. Przedsiębiorstwem kierowali: inż. Henryk Zaborowski (od l I 1958); Edmund Orliński (od l XII 1958); Piotr Pajda (od l I 1961), Marian Grabowski (od l VI 1963); mgr Henryk Stawniak (od l XI 1967).

Kazimierz Bierła

Gmach Zjednoczenia Budownictwa Rolniczego i Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Przemysłu Lekkiego przy ul. Kochanowskiemały 3 a, zostało z dniem 1 kwietnia 1959 r. usamodzielnione jako Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych "Elektromontaż". Przedmiotem działania jest budowa urządzeń i instalacji elektro-energetycznych w obiektach przemysłowych oraz w budownictwie lądowym i wodno-inżynieryjnym. "Eletotromantaż" wykonuje zadania inwestycyjne w Poznaniu, województwie poznańskim i zielonogórskim oraz w południowej części województwa bydgoskiego1 9 . Przedsiębiorstwo nadzorowane jest przez Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Elektrycznych "Elektromontaż" w Warszawie.

ROK i960 1

Z Odcinka Robót Studniarskich Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" utworzono w dniu 1 lipca i960 r. Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne z siedzibą przy Starym Rynku 81. W dniu 1 maja 1'%1 r. Przedsiębiorstwo wzmocnione zostało przez przyłączenie Odcinka Geologiczno-Geotechnicznego, który również od 1953 r. (Stanowił jednostkę organizacyjną "Hydrobudowy 9". Przed

» Dyrektorzy od chwili ukazania Sie. aktu erekcyjnego: inż. Stanislaw Sarnowski (1959-1962) inż. Stefan Koszewski (1962-1964); inż. Wacław Boguszewski (1964-1965); inż. Józef Zelaśkiewicz (od 1965).

Biurowce Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 4 przy ul. Obornickie] 227(229miotem działania Przedsiębiorstwa jest wiertnictwo studni, wykopy itp. Nadzór nad Przedsiębiorstwem sprawuje Zjednoczenie Przedsiębiorstw Geologii w Warszawie 20.

ROK 1961

Do dnia 31 grudnia i960 r. czynne były w Poznaniu dwa przedsiębiorstwa remontowo-budowlane powołane dla wykonywania kapitalnych remontów budynków mieszkalnych: Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 1 obejmujące zasięgiem działalności dzielnice: Stare Miasto, N owe Miasto i Wildę oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 2 działające w dzielnicach Grunwald i Jeżyce. Z dniem 1 stycznia 1961 r. nastąpiło połączenie obu placówek pod nazwą Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane. Dyrektorem połączonych przedsiębiorstw został inż. Wacław Rudas. Z tego przedsiębiorstwa wyłonione zastały dzielnicowe przedsiębiorstwa remontowo-budowlane: w dniu 1 stycznia ]£'62 r. Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Stare Miasto pod dyrekcją: Stanisława Łagodzińskiego (1962 - 1964); Stefana Zawieji (1904 - 1&66); Włodzimierza Fojuda (od 19-67); w dniu 1 stycznia 1963 r. Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Grunwald pod dyrekcją Wacława Rudasa oraz Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Wilda pod dyrekcją Bogdana Wagnera (1962-1964); Jana Schwermera (1963-1969); Czesława Grajzera (od 1969); Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Jeżyce pod dyrekcją: Zdzisława Sołtysiaka (do 30 IV 1967); Zenona Ławniczaka (od 1 V 1967); w dniu 1 stycznia 1965 r. Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Nowe Miasto pod dyrekcją: Zdzisława Pasternaka (do 29 II 1968); Klemensa Wiercińskiego (od 1 III 1968). Jednostki nadrzędne: Zjednoczenie Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (od 1992); Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Komunalnej i' Mieszkaniowej (od 1965).

N a dyrektora Przedsiębiorstwa Geologicznego powołany został inż. Henryk Kłyszewski.

Kazimierz Bierła

Uchwałą Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Przedsiębiorstwom nadano z dniem 1 stycznia 1972 r. nową nazwę i tak: Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych S t a r e M i a s t o zmienione na: Miejskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego; W i l d a na: Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 2; Jeż y c e na: Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 3; N owe M i a s t o na: Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 4.

ROK 1908

W Poznańskim Zjednoczeniu Budownictwa powstało z dniem 1 stycznia 1968 r.

Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, z siedzibą w Poznaniu przy ul. Świętosławskiej 12 21 . Przedsiębiorstwo utworzone zostało dla wykonywania robót inżynieryjnych przyobiektowyeh. Ten profil robót stawia Przedsiębiorstwo w roli podwykonawcy.

Obok przedsiębiorstw objętych nInIejszym opracowaniem działają w Poznaniu przedsiębiorstwa lub''''oddziały o niewielkim potencjale. Są ito głównie branżowe zakłady remontowo-budowlane np. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Handlu Wewnętrznego. Zakłady te niejako uzupełniają niedobór w wykonawstwie różnego rodzaju remontów. Podobną rolę spełniają zakłady prywatne, które objęte są organizacją Cechu Rzemiosł Budowlanych i występują jako członkowie pięciu Rzemieślniczych Spółdzielni Zaopatrzenia i Zbytu o zróżnicowanym profilu robót (murarze, malarze, szklarze, blacharze itp.).

21 N a dyrektora powołano mgra inż. Mieczysława Przyczynę.

PRZEDSIĘBIORSTWA I INSTYTUCJE BUDOWLANE W POZNANIU (NA DZIEŃ 31 XII 1971)

N azwa przedsiębiorstwa

A. Jednostki planu centralnego Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 4 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 5 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno-Montażowych Budownictwa Rolniczego Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno-Montażowych Budownictwa Rolniczego Poznań - Pokrzywno Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr2 Poznańskie Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno- Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych "Elektromontaż" w Poznaniu Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 15

Siedzibaul. Ogrodowa 12 ul. Strzelecka 2 ul. Strzelecka 2 ul. Obornicka 227/229 ul. Strzelecka 2 ul. Strzelecka 2 ul. Świętosławska 12 ul. Kochanowskiego 7ul. Strzeszyńska 46 - 50

Pokrzywno 59aul. Żmigrodzka 41/49ul. Fr. Ratajczaka 46ul. Marchlewskiego 128 ul. Danielaka 2ul. Sienkiewicza 22ul. Sienkiewicza 22ul. Wieruszowska 12/16ul. W ołowska 58/70

ANEKS

Imię i nazwisko dyrektorainż. Jerzy Brązert inż. Edward Pawłowski mgr Alfred Hofman mgr inż. Tadeusz Glinkowski mgr Franciszek Bajerlein mgr inż. Jan Pietrzykowski mgr inż. Mieczysław Przyczyna mgr Zbigniew Ryszczyńskiinż. Antoni Sydormgr Leon Seeliebmgr Alojzy N owakinż. Alojzy Łuczakmgr Gustaw Ciulamgr inż. Jerzy Wojczyńskiinż. Edward Pindurmgr inż. Henryk Durzyńskiinż. Józef Żelaśkiewiczmgr inż. Dyonizy Koziński 19 20 21 22 B.

23 24 25 26 27 28 29 30 31 C.

32 33 34 35 36

N azwa przedsiębiorstwa

Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Lekkiego Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne

Jednostki planu terenowego Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Komunalnego Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo- Kana1 izacyj nych Miejskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Grunwald Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 2 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 3 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 4

Jednostki spółdzielcze Spółdzielnia Pracy Robót Elektrycznych i Budowlanych "Stare Miasto" Budowlano - Montażowa Spółdzielnia Pracy "Piast" Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 25-1ecia PRL Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo-Budowlanych Hydrogeologiczna Spółdzielnia Pracy Jelonek k/Poznania

Siedziba

Imię i nazwisko dyrektoraul. Kochanowskiego 7 ul. Fr. Ratajczaka 26 ul. Rutkowskiego 25 Stary Rynek 81mgr Wojciech J abłkowski mgr Jan Pieprzycki inż. Kazimierz Zbucki inż. Henryk Kłyszewskiul. Piekary 14/15 inż. Marian Miałkas ul. Chudoby 24 mgr Henryk Stawniak Pi. Kolegiacki 17 mgr inż. Antoni Karwacki ul. Północna 14 inż. Włodzimierz J uskowiak ul. Wilczak 16 Włodzimierz Fojud ul. Al. Bema 3b inż. Wacław Rudas ul. Dąbrowskiego 390 inż. Czesław Grajzer ul. Cicha 8 mgr Zenon Ławniczak ul. Koronkarska 12-16 Klemens Wierciński

1aul. Ratajczaka 20 ul. Kraszewskiego 10 ul. Wieruszowska 10 ul. Libelta 6 Jelonek k/Poznania

Zygmunt Walczak Stefan N oszczyński Marian N owak Michał Świerczewski Kaj etan N aj dkowski

DYREKTORZY WAŻNIEJSZYCH PRZEDSIĘBIORSTW BUDOWLANYCH W POZNANIU

Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 Zbigniek Szpikowski 16 II 1646 - 29 II 1949 Jan Zaus 1 III 1949 - 14 II 1931 Tadeusz Ratyński 115 II 1961 - 31 XII 1»516 Zygmunt Kubiak 1 I 19157 - 31 III 1902 Tadeusz Glinkowski l IV 1982 - 31 VIII II9S3 Gustaw Ciula od 'l IX 1963

Poznańskie Przedsiębiorstwo Andrzej Balcerek Franciszek Mańkowski Wacław Szmaus Jan Deskur Edward Pawłowski

Poznańskie Przedsiębiorstwo Roman Musielewski Bronisław Krotofil Tadeusz Glinkowski N orbert Kaczmarek Alfred Hofman

Poznańskie Przedsiębiorstwo Bronisław Kusza Tadeusz Glinkowski Edward Pawłowski Tadusiz Glinkowski

Poznańskie Przedsiębiorstwo Norbert Balcer Władysław Politowicz Zygmunt Andrzejewski Kazimierz Paczyński Leszek Ganowicz Alfred Batura Alojzy Łuczak

Poznańskie Przedsiębiorstwo Edward Bolach Michał Zygaj Antoni Krobski Jan Rogala Teodor Salski Wojciech J abłkowski Poznańskie Przedsiębiorstwo Marian Majewski Edward Jankowski Zygmunt Libner

Budowlane Nr 2

II 1951 - 1 IV 1952 15 IV 1952-30 I 1934 - · 1 VI 1954 - 15 II 111I3 16 III 1(%3 - 31 XII 19*67 od 1 I 1968

Budowlane Nr 3

1953 - 1956 1956 - 1957 1958 - 1962 1962 - 1995 od 1965

Budowlane Nr 4

1 I 1961 - 15 XI 1965 16 XI 1965 - 5 II 1966 6 II 1966 - 31 XII 1 od 1 I 1968

Budownictwa Przemysłowego II 1951 - 30 XI 1951 7 IV 1953 - 31 VII 1957 15 X 1957 - 19 III 1963 1 IV 1963 - 31 I 1996 6 II 1966 - 3il XII 1967 1 I 1968 - 31 I 1970 od 1 II 1970

Budowlane Przemysłu Lekkiego 1950 - 1953 1953 - 1955 1955-1956 1957 - 1963 1963 - 1965 od 1965

Instalacji Przemysłowych 1952 - 1953 1953 - 1954 1955 - 1957

Kazimierz Bierła

Jan Pietrzykowski Jerzy Wojczyński Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 Włodzimierz Filipkowski Zdzisław J ezierski Józef Łyżwa Zdzisław Sipiński Stanisław Jarach Jan Pieprzydki Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych Stanisław Sarnowski Stefan Roszewski Wacław Boguszewski Józef Żelaśkiewicz

1957 - 1966 od 1967 1947 - 1948 /1949 - 1950 1959 - i960 N950 - 1971 od 1>971

" Elektromontaż"

1959 - 11%2 1902-1964 1364 - 1905 od 1965

Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal"

Mikołaj Dziewałtowski Dyonizy Koziński Poznańskie Przedsiębiorstwo drobudowa 7" Antoni Stronka Edward Pindur

- ,1963 - 1968 -- od 1969

Budownictwa Lądowo- i Wodno- Inżynieryjnego

"Hy

- /1953 - 1954 -- od 16 III 1954

Poznańskie Przedsiiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Bogumił Swuliński 1953 - 1-%1

Henryk Dwzyński

- · od 1961 SŁOWNICZEK NAZW

Budowlano- Montażowa Spółdzielnia Pracy "Piast" 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy "Piast" 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy Remontowo-Konserwacyjna 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 22 Lipca 45 Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 25-Lecia PRL 45 Cech Rzemiosł Budowlanych 58 Centrala Rzemieślnicza 46 Centrala Spółdzielczo- Państwowa 46 Centralny Urząd Drobnej Wytwórczości 49 Centralne Zarządy Budownictwa 46 Centralny Zarząd Budowy Dróg i Mostów 50 Centralny Zarząd Budownictwa Lądowo- Inżynieryjnego 51

Centralny Zarząd Budownictwa Miejskiego "Zachód" 46, 48, III Centralny Zarząd Budownictwa Przemysłowego w Warszawie 48 Centralny Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego 151 Centralny Zarząd Budownictwa Wojskowego 51 Centralny Zarząd Instalacji Przemysłowych 49 Centralny Zarząd "Mostostal" 52 Centralny Zarząd Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego 48 Centralny Zarząd Robót Instalacyjnych 53 Centralny Zarząd Robót Inżynieryjnych 51 Centralny Zarząd Robót Kolejowych 50 Centralny Zarząd Zrzeszenia Przedsiębiorstw Budowlanych 43

Delegaibura Związku Spółdzielni Przemysłowych i (Rzemieślniczych 4)6 Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych 50 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poanań-Stare Miasto 67, 98 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poznań-Grunwald 57 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Foznań-Jeżyce 67, 68 Dzielnicowe Przedsiębiorsltwo Remontowo-Budowlane Poznań-Nowe Miasto 57, 5» Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poznań-Wilda 52, 58 Dyrekcja Przemysłu Miejscowego 43, 49 "Hydrobudowa 7" 51, 55 "Hydrobudowa 9" 31, 56, 06 Hydrogeologiczna Spółdzielnia Pracy 5)4 Inspektorat Rewizyjny 46 Instalacje Przemysłowe 48 Kierownictwo Budowy 51 Kierownictwo Robót Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie 44 Kierownictwo Grupy Robót Wrocławskiego Zjednoczenia Elektromontażowego 44, 55 Miejskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego 58 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 1 57 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 2 07 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane 57, 58 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Bud owiane Nr 3 08 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowp-Budowlane Nr 4 08 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych 50 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Wodociągowo- Kanalizacyjnych i Instalacyjnych 50 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjinych 00 Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 60

Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Kom unalnej i Mieszkanoiwej 50, 57 Odcinek Budowlany Nr 11 Poanań-Stare Miasto 46 Odcinek Budowlany Nr 2 Poznań-Sródmieście 46 Odcinek Geologiczmo-Geotechniczny 56 Odcinek Robót Studniarskich 56 Odcinek Wykończeniowy 46 Oddział Nr 1 Budowlany 43, 47 Oddział Nr 3 Budowlany 43, 46 Oddział Nr 5 Budowlany 47 Oddział Nr 8 Budowlano-Fundamentowy 46, 51 Oddział Elektryczny 44 Oddział Nr 2 Instalacyjny 43, 46 Oddział Nr 4 Inżynieryjno-Drogowy 43, 44, 51 Oddział Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych 50 Oddział Produkcji Pomocniczej 46 Oddział Robót Budowlanych Przedsiębiorstwa Remontowego Przemysłu Drzewnego i Papierniczego 65 Oddział Robót Drogowych 50 Oddział Sprzętu i Transportu 46 Oddział Warszawskiego Przedsiębiorstwa Budowy Fundamentów 1 Montażu Maszyn 44 Oddział Nr 8 Wiertniczo-Fundamentowy 44 Oddział Nr 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego 44, 51 Państwowe Gospodarstwa Rolne 54 Państwowe Przedsiębiorstwo Budowlane - Zjednoczenie Poznańskie 43, 46, 47, 54, 53 Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych 44 Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 50 Pogotowie Budowlano- Rzemieślnicze Spółdzielnia Pracy 43 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 1 47 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlan e Nr 2 47, 49 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 49, 52 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 4 54, 155, 57

Kazimierz Bierła

Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 5 49, 54 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego ,Hydrobudowa 7" 51, 55 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego nr 2 47 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Lekkiego 48, 56 Poznańskie Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 52 Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Ceramiki Budowlanej 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Lekkiego 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych 50 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Ełewacyjnych 54 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych 63 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" 51, 56 Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane 48 Poznański Zarząd Budownictwa 46, 48, 61, 54 Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości 49 Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnego 49 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa 45, 46, 48, 52, 53, 54, 58 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego 49 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego - Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego 49 Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych 48 Poznańskie Zjednoczenie Montażu Konstrukcji i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 52 Poznańskie Zjednoczenie Robót Lądowo- Inżynieryjnych Przemysłowego 51 Przedsiębiorstwo Budowlano- Montażowe 48 Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 6 w Szczecinie 44 Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11 44, 47, 48 Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego 54 Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne 56 Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych 48 Przedsiębiorstwo! wych "Instal" Przedsiębiorstwo 53 Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane 55 Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych "Elektromontaż" 52, 616 Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych Budownictwa Miejskiego 53 Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych Budownictwa Terenowego 53 Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno- Montażowych Budownictwa Rolniczego 53, 54 Przedsię biorstwo Nr 10 59 Przedsiębiorstwo Robót Przemysłowych Budownictwa Terenowego 49 Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego 49 Robotnicza Spółdzielnia Pracy Robót Studniarskich 54 Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna 54 Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Budowlana 45 Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Elektrotechniczna 45 Rzemieślnicza Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu 58 Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego 49 Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane 44, 48, '54 Spółdzielnia Inżynierska w Krakowie 44 Spółdzielnia Malarsko- Dekoracyjna 46 Spółdzielnia Pracy Malarzy 46

Budownictwa

Instalacji Przemysło48 Produkcji Pomocniczej

Robót

Kolejowych

Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo- Budowlanyćh 44 Spółdzielnia Pracy Robót Elektrotech - nicznych i Budowlanych "Stare Miasto" 46 Spółdzielnia Pracy - Spółdzielnia Inżynierska z odpowiedzialnością udziałami 44 Spółdzielnia Pracy Remontowo- Budowlana "Wilda" 45 Warszawskie Zjednoczenie Robót Lądowo- Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego 5ll Warsztaty Naprawcze Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych 58 Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Handlu Wewnętrznego 58 Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych 55 Wojewódzki Zarząd Budowlanych Przedsiębiorstw Powiatowych 53 Wojewódzki Zarząd Budownictwa Terenowego 50, 53 Wojewódzki Zarząd Miejskich Przedsiębiorstw Remontowo- Budowlanych 50 Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Komunalnego 55 Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Terenowego 53 Wojewódzkie Zjednoczenie Państwowych Gospodarstw Rolnych 64 Wojewódzkie Zjednoczenie Przdsiębiorstw Budownictwa Terenowego 50 Wojewódzkie Zjednoczenie Przdsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 55 Wojewódzkie Zrzeszenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 55 Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy 44, 46 54 Zakłady Budowlamo-iMontażowe 54 Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze 54 Zarząd Budowlany Nr 15 53 Zarząd Budowlano-Montażowy Nr 3 Poznań 51 Zarząd Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego 51 Zarząd Elektryczny Nr 14 53

5 Kronika Miasta Poznania

Zarząd Gospodarstw Rolnych Wielkopolski 54 Zarząd Instalacyjny 48 Zarząd Instalacyjny Nr 12 53 Zarząd Nr 12 Instalacyjny 53 Zakład Instalacyjno- Montażowy Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Zarząd "Instalacje Przemysłowe" 49 Zarząd Odbudowy Kolei 44 Zjednoczenie Budownictwa Wojskowego Nr 28 51 Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego 46, 47, 33 Zjednoczenie Nr 2 Budownictwa Miejskiego 46, 47 Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Roboty Inżynierskie 64 Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu 47, 48, 49 Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego 50, 53, 54, 56 Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego 51 Zjednoczenie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych 53 Zjednoczenie Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 83 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego 48 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Geologii 57 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 57 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Instalacji Przemysłowych 49 Zjednoczenie Robót Inżynieryjnych Budownictwa Miejskiego 51 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Drogowych i Mostowych 60 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Elektrycznych "Elektromontaż" 56 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Kolejowych 50 Związek Branżowy Budowlanych Spółdzielni Pracy 46 Związek Branżowy Spółdzielni Metalowych 46 Zrzeszenie Dzielnicowych Przedsiębiorstw Budowlanych 43 .v > -3 p -J]

Pracownicy Zakładów .Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" w pochodzie pierwszomajowym w 1972 roku. Przed trybuną honorową przy al. March1ewskiego przechodzi reprezentacja załogi Fabryki Silników Okrętowych