KAZIMIERZ BIERŁA ORGANIZACJA BUDOWNICTWA POZNAŃSKIEGO W LATACH 1946-1971 W LUTYM 1945 r. zanim zamilkły działa i zgliszcza domów przestały dymić, mieszkańcy Poznania przystąpili do odbudowy miasta. Z dnia na dzień znikały stosy gruzów tarasujących ulice; rozpoczął się ruch budowlany - rozbiórki, wywózki, łatanie. Przy głównych ulicach, po zburzeniu wypalonych pięter, powstały świeżo tynkowane partery jako charakterystyczny znak odradzającego się życia. Okres odbudowy lat 1945 -1947 odznaczał się dużą dowolnością form organizacyjnych. Opuszczone placówki budowlane przybierały formę przedsiębiorstw pod zarządem państwowym lub spółdzielczym i prywatnym. Pierwsze zarządzenie, będące próbą organizacji budownictwa jako gałęzi gospodarki narodowej, zostało wydane przez Centralny Zarząd Zrzeszenia Przedsiębiorstw Budowlanych Ministerstwa Odbudowy w dniu 25 września 1945 r. Powołano do życia Zrzeszenie Dzielnicowe Przedsiębiorstw Budowlanych w Poznaniu pod kierownictwem komisarza rządowego, Adama Metzgera, z siedzibą przy pi. Wolności 4. Zadaniem Zrzeszenia był nadzór nad wszystkimi przedsiębiorstwami budowlanymi Poznania i Wielkopolski. Zrzeszenie przejęło m. in. pod swój nadzór 112 placówek poniemieckich. W oparciu o dorobek Zrzeszenia, minister Odbudowy zarządzeniem z dnia 13 czerwca 1947 r. powołał Państwowe Przedsiębiorstwo Budowlane - Zjednoczenie Poznańskie, którego dyrektorem został Zbigniew Szpikowski, a nieco później Jan Zaus. Siedziba znajdowała się nadal przy pi. Wolności 4. W 1946 r. Przedsiębiorstwo przeniosło się na Al. Marcinkowskiego 1. Nowe przedsiębiorstwo opierało się na doskonalszej strukturze organizacyjnej. Z wielu drobnych zakładów utworzono w miesiącu sierpniu 1947 r. oddziały, stanowiące silne jednostki organizacyjne na wewnętrznym rozrachunku gospodarczym: Nr 1 - B u d o w l a n y - skupiający jedenaście drobnych przedsiębiorstw; Nr 2 - Instalacyjny - dwa zakłady; Nr 3 - Budowlany - 'dwadzieścia tizy drobne przedsiębiorstwa oraz Nr 4 - I n ż y n i e ryj n o - D r o g o w y - trzynaście zakładów oraz cztery oddziały terenowe (Ostrów, Gorzów, Gniezno, Mogilno). Oddział Instalacyjny faktycznie działalność swoją rozpoczął już 27 lutego 1945 r. po przejęciu przez władze opuszczonego poniemieckiego przedsiębiorstwa instalacyjnego "R. Adelt" przy ul. Skorupki 10/12. Zgodnie z profilem wykonywanych robót, przyjął on nazwę: Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze. Nadzór sprawowała najpierw Dyrekcja Przemysłu Miejscowego. W 1947 r. Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze wchłonęły inną jeszcze placówkę poniemiecką i jako Oddział Nr 2 - Instalacyjny weszły w skład Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie. Kazimierz Bierła Przekształceniu uległ równlez Oddział Nr 4 - Inżynieryjno- Drogowy. Zgodnie z profilem wykonywanych wówczas robót otrzymał nazwę Oddział Nr 8 Wiertniczo-Fundamentowy, a następnie w 1950 r. - Oddział 8 - Budowlano-Fundamentowy. Równolegle z zagospodarowywaniem i uruchamianiem opuszczonych przedsiębiorstw niemieckich, powstał w dniu 1 marca 1945 r. oddział warszawskiej spółdzielni budowlanej Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, z siedzibą przy ul. Mierzyńskiego nr 27. W I1S49 r. Centrala Spółdzielni w Warszawie uległa likwidacji, a działający w Poznaniu oddział Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego przekształcił się w Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane, Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione, Oddział w Poznaniu, z siedzibą przy ul. Zeylanda 12. Obowiązki dyrektora sprawował Brunon Niedbaiski. W skład Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego wchodził m. in. Oddział Elektryczny, który przekształcił się w [1949 r. w Kierownictwo Grupy Robót Wrocławskiego Zjednoczenia Elektromontażowego. W marcu 1947 r. powołano w Poznaniu Kierownictwo Robót Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie, podporządkowane Ministerstwu Obrony Narodowej. Miało ono za zadanie wykonywać remonty i roboty budowlane obiektów wojskowych. Z każdym rokiem Kierownictwo Robót rozszerzało swą działalność. W wyniku dynamicznego rozwoju przekształcono je z dniem 1 stycznia 1948 r. w Oddział Nr 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego z siedzibą przy ul. Solnej 12. Odbudowa zniszczonych obiektów i urządzeń kolejowych wymagała uruchomienia specjalistycznej placówki. Wiosną 1945 r. zorganizowano w Poznaniu Zarząd Odbudowy Kolei. N a jego bazie minister Komunikacji, zarządzeniem z dnia 9 marca 1946 r., powołał Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych. Była to pierwsza samodzielna jednostka budowlana w resorcie komunikacji. Zasięg działania przedsiębiorstwa obejmował dużą część kraju. Siedziba Przedsiębiorstwa została w 1948 r. przeniesiona do Warszawy. W Poznaniu pozostał jedynie oddział. Żywą działalność rozwinęło Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11, z siedzibą przy pi. Młodej Gwardii 9, powstałe dnia 1 stycznia 1949 r. jako oddział Warszawskiego Przedsiębiorstwa Budowy Fundamentów i Montażu Maszyn. Po trzech miesiącach działalności, oddział ten został podporządkowany Przedsiębiorstwu Budownictwa Przemysłowego Nr 6 w Szczecinie, a z dniem 1 lipca 1949 r. uzyskał pełną samodzielność j ako Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11. Działalność Przedsiębiorstwa pod tą nazwą kończy się dnia 31 grudnia 1950 r. Funkcje dyrektora sprawował najpierw Jan Miksiewicz, a następnie Stanisław Piskozub. Rozwijały się również przedsiębiorstwa spółdzielcze. W dniu 28 maja 1946 r. Spółdzielnia Inżynierska w Krakowie uruchomiła w Poznaniu przy ul. Cieszkowskiego 8 swój oddział, który w 1950" r. przekształcił się w samodzielną jednostkę pod nazwą Spółdzielnia Pracy - Spółdzielnia Inżynierska z odpowiedzialnością udziałami, a od dnia 14 sierpnia, 1950 r.: Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo-Budowlanych *, ul. Libelta 6. 1 Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo- Budowlanych w Poznaniu. Przewodniczącym Zarządu byli: Marian Federowski, Dionizy Madajewski, Stanisław Nurski, Kajetan Najdkowski, a od 7 października 1%8 r. do chwili obecnej Michał Swierczewski. Jednostką nadzorującą' Spółdzielnię był Związek Branżowy Spółdzielni Budowlanych w Poznaniu, obecnie - Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy w Poznaniu. Siedziba Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa przy ul. Ogrodowej 12 "Ę $ $ t W dniu l lipca 1950 r. przy ul. Śniadeckich na terenach Międzynarodowych Targów Poznańskich rozpoczęła działalność Spółdzielnia pod nazwą: Pogotowie Budowlane - Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy. Po dwóch latach działalności Spółdzielnia przejęła nazwę Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy "Budowlana". Dalsza zmiana nazwy nastąpiła w 1955 r. na: Budowlana Spółdzielnia Pracy im. ,,22 Lipca". W dniu l stycznia 1969 r. nastąpiło połączenie ze Spółdzielnią Pracy RemontowoBudowlaną "Wilda", działającą od 11932 r. Od tego dnia nazwa Spółdzielni brzmi: Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 2o-lecia PRL z siedzibą przy ul. Wieruszew-' skiej 10.-Spółdzielnia wykonuje roboty budowlane, głównie dla spółdzielczości pracy, oraz świadczy usługi dla ludności 2. W oparciu o kilka rzemieślniczych zakładów branży elektrotechnicznej powstała w dniu 10 października 1930 r. Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Elektrotechniczna, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 20. Od 1955 r. nosi ona nazwę Spółdzielnia Pracy Ro , Kierownictwo Spółdzielni sprawowali: Teofil Rezulak (1950), Józef Rezulak (1951), Stefan Lewandowski (1952), Marian N owak (od 1956). Kazimierz Bierlahót Elektrotechnicznych i Budowlanych Stare Miasto 3 . Wykonuje roboty i usługi w zakresie: robót elektroinstalacyjnych, instalacji gromochronowyeh, budowy, remontów i konserwacji dźwigów osobowo-towarowych i szpitalnych, robót posadzkarskich, robót malarskich, robót ogólnobudowlanych. W dniu 1 stycznia 1984 r. "Stare Miasto" połączyło się ze Spółdzielnią Pracy Malarzy, działającą w Poznani u od 1936 r. Częste zmiany następowały wśród jednostek nadrzędnych. Spółdzielcze Przedsiębiorstwa budowlane nadzorowały kolejno: Centrala Rzemieślnicza; Centrala Spółdzielczo- Państwowa; Inspektorat Rewizyjny; Delegatura Związku Spółdzielni Przemysłowych i Rzemieślniczych; Związek Branżowy Spółdzielni Metalowych; Związek Branżowy Budowlanych Spółdzielni Pracy i wreszcie Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy. W dniu 30 czerwca 1950 r. Walne Zgromadzenie Spółdzielni Malarsko- Dekoracyjmej, powstałej w 1948 r. z połączenia kilku prywatnych przedsiębiorstw malarskich, podjęło uchwałę, mocą której Spółdzielnia otrzymała nazwę Budowlana Spółdzielnia Pracy Remontowo- Konserwacyjna, z siedzibą przy ul. Kraszewskiego 10. W 1957 r. nastąpiła kolejna zmiana nazwy na: Budowlana Spółdzielnia Pracy "Piast". Wreszcie w dniu 1 stycznia 1968 r. przeprowadzono jeszcze jedną zmianę nazwy: Budowlano- Montażowa Spółdzielnia Pracy "Piast", która obowiązuje od tej chwili. Prezesem Spółdzielni jest od 30 czerwca 1950 r. Stefan Noszczyński. Rok 1950 kończy pierwszy etap organizacji przedsiębiorstw budowlanych w Poznaniu. Z dniem 1 stycznia 165il r. zmienił się system organizacyjny budownictwa w kraju. W Warszawie powstały Centralne Zarządy Budownictwa obejmujące określone regiony Polski. Wielkopolskie jednostki budownictwa miejskiego podporządkowane zostały Centralnemu Zarządowi Budownictwa 'Miejskiego "Zachód". ROK 1951 Z Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie powstały dwa przedsiębiorstwa: Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Nr 1 i Nr 2. 1. Zjednoczeniu Nr 1 Budownictwa Miejskiego, powstałemu na podstawie aktu erekcyjnego z dnia 17 II 1951 r. z siedzibą przy Al. Marcinkowskiego 1, podporządkowane zostały dawne oddziały i placówki Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie działające w Poznaniu: Nr 2 - Instalacyjny; Nr 3 - Budowlany, Nr 8 - Budowlano-Fundamentowy, Oddział Produkcji Pomocniczej i jednostka usługowa tzw. oddział Sprzętu i Transportu oraz Oddziały w Pile i Gorzowie. Oddziały Nr \2, 3 i 8 były jednostkami robót budowlano-montażowych. Przedmiotem działalności Oddziału Produkcji Pomocniczej była stolarka budowlana i elementy betonowe. Oddział Sprzętu i Transportu stanowił jednostkę usługową. W tej postaci organizacyjnej Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego dotrwało do ikońca 1034 r. Z dniem 1 stycznia 1905 r. w Zjednoczeniu dokonano reorganizacji. Oddział Nr 3 - Budowlany podzielono na trzy odcinki budowlane: Nr ii - Stare Miasto; Nr 2 - Srómieście: Nr 3 - Wykończeniowy. W takim układzie organizacyjnym Zjednoczenie przeszło z dniem 1 stycznia 1957 r. pod nadzór nowo utworzonego Poznańskiego Zarządu Budownictwa, nazywanego od dnia 1 lipca 196,1 r. Poznańskim Zjednoczeniem Budownictwa. Zarządzeniem ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia , Stanowisko przewodniczącego Zarządu zajmowali: Antoni Lasecki (1950 - 1951); Witold Lewandowski i Witold Przewoźny (1952); Zygmunt Walczak (od 1952). Siedziba Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemyslo'wego Nr 2 przy ulicy Marchlewskiego 128 24 czerwca 1968 r. Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego otrzymało z dniem 1 lipca 1958 r. nazwę Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 1, a na podstawie zarządzania z dnia 116 grudnia 1960 r. z dniem 1 stycznia 1961: Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2. Z dniem 1 stycznia il'97!1 r. minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych podporządkował Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 nowo utworzonemu Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu 4. 2. Zjednoczenie Nr 2 Budownictwa Miejskiego z siedzibą przy pi. Młodej Gwardii 9 wchłonęło Oddział Nr 1 - Budowlany z Państwowego Przdsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie i - Budowlany Nr 5 z Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 11 wraz z jego aparatem administsracyJAym. W dniu 1 lipca 19S8 r. nazwa Przedsiębiorstwa uległa zmianie na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2, popularnie nazywane "E>wójką", z siedzibą przy ul. Strzeleckiej 2. * Zarządzenie z dnia 24 grudnia 1970 r. Kazimierz Bierła Od chwili powstania Przedsiębiorstwo podlegało Centralnemu Zarządowi Budownictwa Miejskiego "Zachód", od dnia 1 stycznia 1957 r. - Poznańskiemu Zarządowi Budownictwa, a od dnia 1 stycznia 1961 r., tj. po zmianie nazwy - podlega Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa. 3. Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane i Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11 połączone zostały z dniem 1 stycznia 1951 r. w przedsiębiorstwo o nazwie: Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane, z siedzibą przy ul. Zeylanda 12, podporządkowane Centralnemu Zarządowi Budownictwa Przemysłowego w Warszawie. Z dniem 1 stycznia 1957 r. Przedsiębiorstwo przeszło pod nadzór Poznańskiego Zarządu Budownictwa, przemianowane na Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa. Zarządzeniem ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 24 czerwca [1968 r. Przedsiębiorstwo otrzymało nazwę Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 46 (1 VII 1958). Od 1 stycznia 1971 r. jednostką nadrzędną jest Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu. 4. W 1950 r. działające w Poznaniu niektóre przedsiębiorstwa prywatne przeszły na własność Skarbu Państwa 5 , wchodząc w skład powołanego przez ministra. Przemysłu Lekkiego - Poznańskiego Przedsiębiorstwa Remontowo- Budowlanego Przemysłu Ceramiki Budowlanej. Nazwa Przedsiębiorstwa uległa zmianie z dniem 1 stycznia 1951 r. na: Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Lekkiego, z siedzibą przy ul. Ratajczaka 5. Rosnąca ranga przemysłu lekkiego pociągnęła za sobą poważny wzrost procesów inwestycyjnych. Polegał on na rozbudowie i modernizacji zakładów przemysłu lekkiego. Spowodowało to z dniem 1 stycznia 1967 r. zmianę nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Lekkiego, z siedzibą przy ul. Kochanowskiego 7, podporządkowane Centralnemu Zarządowi Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego, który zmienił nazwę na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego z siedzibą w Łodzi. Pierwotny rejon działania Przedsiębiorstwa obejmował Poznań i województwo poznańskie. W miarę upływu czasu rejon działania obejmował sześć sąsiadujących województw, a w roku 1971 Przedsiębiorstwo działało w czterech województwach (bydgoskie, koszalińskie, poznańskie i zielonogórskie). 5'. W Poznańskim Przemysłowym Zjednoczeniu Budowlanym utworzono w dniu 1 styczniu 1951 r. Zarząd Instalacyjny w oparciu o grupę instalacyjną Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 11. Minister Budownictwa Przemysłowego powołał z dniem 1 stycznia 1952 r. przedsiębiorstwo pod nazwą Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych, z siedzibą przy ul. Gwardii Ludowej 8. N azwa Przedsiębiorstwa ulegała częstym zmianom: Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych (1952 - 1956); "Instalacje Przemysłowe" Poznań (1957-1961); Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych w Poznaniu (1962 - 1967); Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych "Instal" w Poznaniu (1968 - 1970); Poznańskie Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych (od 1371), z siedzibą przy ul. Danielaka 2. Przedmiotem działalności Przedsiębiorstwa było wykonywanie w obiektach przemysłowych robót w zakresie instalacji i centralnego ogrzewania, wodociągów, kanalizacji gazowych, sprężonego powietrza i rurociągów przemysłowych oraz związana z tym produkcja pomocnicza. Działalność Przedsiębiorstwa rozciągnęła się na wojewódiztwa: poznańskie, zielonogórskie i szczecińskie. W 1967 r. w Szczecinie utworzono placówkę pod nazwą Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych "Instal" . 5 Akt erekcyjny z dnia 3 lutego 19 r. Plac Wiosny Ludów 2. Biurowiec Poznańskich Przedsiębiorstw Budowlanych Nr 2, 3 1 5 oraz Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych Tym samym rejon działania poznańskiego przedsiębiorstwa uległ ograniczeniu 4 do obszarów wojewódzwa poznańskiego i zielonogórskiego. Jednostką nadrzędną był w pierwszym Okresie działalności Przedsiębiorstwa Centralny Zarząd Instalacji Przemysłowych w Warszawie, który zmienił nazwę na: Zarząd "Instalacje Przemysłowe" w Warszawie, a następnie na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Instalacji Przemysłowych w Warszawie (1961). W dniu 1 stycznia 1971 r. Przedsiębiorstwo podporządkowane zostało Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu. 6. Na podstawie zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 grudnia 1950 r. powołano Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości (1 I 1951). Przedsiębiorstwo utworzono na bazie Samodzielnego Oddziału Wykonawstwa Inwestycyjnego, będącego w gestii Dyrekcji Przemysłu Miejscowego w Poznaniu. Nazwa Przedsiębiorstwa zmieniała się co kilka lat: Poznański Zespół Budownistwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości (19151 - 1953), Poznański Zaspół Budownictwa Przemysłu Drobnego (1964 - 1956); Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego (1966 -1957); Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego - Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego (19S8 - 1959); Przedsiębiorstwo Robót Przemysłowych Budownictwa Terenowego (1959-1963); Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego w Poznaniu (od 1064), z siedzibą przy ul. Żmigrodzkiej 41/49. Zadaniem Przedsiębiorstwa było budownictwo przemysłowe i ogólne dla Central 4 Kronika Miasta Poznania Kazimierz Bierłanego Urzędu Drobnej Wytwórczości i innych inwestorów. W następnych okresach prowadziło roboty dla przemysłu terenowego, a ostatnio dla resortu rolnictwa · . Kolejne nazwy jednostek nadrzędnych: Ministerstwo Przemysłu Drobnego i Rzemiosła (1951 - 1957); Wojewódzki Zarząd Budownictwa Terenowego (1957 - 19158); Wojewódzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budownictwa Terenowego (1959 - IOT3); Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego (od 1964). 7. Działający od 1946 r. Oddział Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych podniesiony został przez ministra Kolei z dniem 31 marca 1951 r. do rangi Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10; od 1'333 r. Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 jest podległe Centralnemu Zarządowi Robót Kolejowych w Warszawie, a po zmianie nazwy: Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Robót Kolejowych. Rejon działania Przedsiębiorstwa pokrywa się z zasięgiem Dyrekcji Okręgowych Kolei Państwowych. Przedsiębiorstwo wykonuje w zasadzie wszystkie roboty budowlane i związane z nimi roboty specjalistyczne obiektów kolejowych, do których zalicza się m. in. budynki przemysłowe, mosty, tory i drogi. ROK 19152 1. Na podstawie uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 1992 r. powstało Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych. Z dniem 1 stycznia il>9'65 dr. doprowadzano do fuzji z Miejskim Przedsiębiorstwem Robót Wodociągowo- Kanalizacyjnych i Instalacyjnych. Połączone przedsiębiorstwo przyjęło nazwę: Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych, z siedzibą przy ul. Północnej We. Od dnia 1 kwietnia 1952 r. do 31 grudnia 1956 r. Przedsiębiorstwo podporządkowane było Wojewódzkiemu Zarządowi Miejskich Przedsiębiorstw Remontowo- Budowlanych, który w dniu ; 1 stycznia 1957 r. zmienił nazwę na Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, a w 1%14 r. na Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. 2. Wzrastające potrzeby w dziedzinie robót drogowych wymagały utworzenia w Poznaniu placówki specjalistycznej. Stał się nią powołany dnia 1 czerwca 1932 r. Oddział Robót Drogowych z siedzibą przy ul. Wrzesińskiej nr 10, który od dnia 1 stycznia 1953 ir. podniesiony został przez ministra Transportu Drogowego i Lotniczego do rangi przedsiębiorstwa o nazwie Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych przy ul. Rutkowskiego 26. Jednostką nadrzędną był Centralny Zarząd Budowy Dróg i Mostów w Warszawie, którego nazwa zgodnie z zarządzeniem ministra Komunikacji z dnia 10 października 1958 r. uległa zmianie na Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Drogowych i Mostowych. Rejon działania Przedsiębiorstwa obejmuje kilka województw. Ponadto od szeregu lat wykonuje ono roboty w Czechosłowacji 8 . 6 Funkcje dyrektorów pełnili: Antoni Grabkowski (1951-1965), Zygmunt Górski (l%(l- 1970), mgr Alojzy N owak (od 1971). 'Funkcj e dyrektorskie sprawowali: Jan Peda (1952-1960); inż. Kazimierz Skorza (1960-1965); inż. Włodzimierz J uskowiak (od 1965). 8 Przedsiębiorstwem kierowali: mgr inż. Karol Mackiewicz (1952-1954); Stanisław Wyrzykowski (1954 -1960), mgr inż Swiatopełek- Borkowski (1960 -1962), inż. Kazimierz Zbucki (od 1962). ROK 1933 l. Oddział Nr 8 - Budowlano-Fundamentowy Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie, wszedł w dniu 1 stycznia 19511 r. w skład Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego - Roboty Inżynierskie w Warszawie jako Zarząd Budowlano-Montażowy Nr 3 Poznań, z siedzibą przy ul. Swiętosławskiej 12. J ego początki sięgają roku 1\945i Uruchomiono je bowiem na bazie opuszczonego przedsiębiaristwa wiercenia studni i jako Oddział Nr 4 Inżynieryjnto-Erogowy wchodziło w skład Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego - Zjednoczenie Poznańskie. Z dniem 1 stycznia 1958 r. Zarząd Budowlano-iMontażowy przekształcony został w przedsiębiorstwo i otrzymał nazwę Zjednoczenie Robót Inżynieryjnych Budownictwa Miejskiego w Poznaniu, z siedzibą przy ul. Swiętosławskiej 12, i' podporządkowany mowo powołanemu Centralnemu Zarządowi Robót Inżynieryjnych w Warszawie, który z dniem 1 lipca 1958 r. zmienił nazwę ma Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego. W dniu 1 lipca 191$ r. dokonano zmiany nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych a z dniem 1 lipca 1962 r. dodano symbol "Hydrobudowa 9", z siedzibą przy ul. Sienkiewicza 22. Szeroki początkowo profil robót wykonywanych w siedmiu województwach wykrystalizował się w latach 1965-11970. Obecnie obejmuje budowę ujęć wody wraz z magistralami dosyłkowymi oraz oczyszczalnię ścieków z kolektorami. W tych dziedzinach przedsiębiorstwo występuje jako generalny wykonawca 9 . 2. Roboty lądowe i wodno-inżynieryjne wykonywane były w rejonie Poznania od 1951 r. przez Kierownictwo Budowy, podległe Warszawskiemu Zjednoczeniu Robót Lądowo-Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego. Z dniem 1 stycznia 1953 r. Kierownictwo Budowy przemianowano na Poznańskie Zjednoczenie Robót Lądowo-Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego, z siedzibą przy Starym Rynku 77, które nadzorowane było przez Centralny Zarząd Budownictwa Lądowo- Inżynieryjnego w Warszawie. Przez okres sześciu miesięcy (1956) nadzór sprawował Centralny Zarząd Budownictwa Wojskowego w Warszawie, a od 1 stycznia 1957 r. - Poznański Zarząd Budownictwa. Z dniem 1 lipca 1958 r. dokonano ponownej zmiany nazwy Przedsiębiorstwa na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego z siedzibą przy ul. Sienkiewicza 22, dodając w 1%11 r. symbol "Hydrobudowa 7" 10. J ednostką nadrzędną został od dnia 1 stycznia 1958 r. Centralny Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego w Warszawie, który jeszcze w 1958 r. zmienił nazwę na Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego, a 1 lipca 1961 r. na Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego w Warszawie. Przedsiębiorstwo działa w sześciu województwach budując zapory wodne, śluzy, kanały żeglowe, ujęcia wód, zbiorniki żelbetowe, kolektory magistralne, rurociągi dalekosiężne i t P . 3. Dnia 12 lutego 1963 r. Oddział 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, działający w Poznaniu od 1 marca 1947 r" podniesiony został do rangi przedsiębiorstwa o nazwie Zjednoczenie Budownictwa Wojskowego Nr 28 i podporządkowany Centralnemu Zarządowi Budownictwa Wojskowego. Obok obiektów wojskowych Przedsiębiorstwo wprowadziło do portfelu zleceń obiekty budownictwa mieszkanio » W okresie od l czerwca 1946 r. do l kwietnia 1961 r. dyrektorem był mgr inż. Bogumii Swulifiski. Po jego ustąpieniu stanowisko dyrektora objął mgr inż. Henryk Durzyński. II Dyrektorem Przedsiębiorstwa był do 14 marca 1954 r. inż. Antoni Stronka. Następcą został inż. Edward Pindur. 4» Kazimierz Bierła Siedziba Przedsiębiorstwa Robót Elektrycznych "Elektromontaż" przy ul. Wieruszowskiej 16 wego. Poszerzył się rejon działania o obszary województw: szczecińskiego, koszalińskiego, zielonogórskiego i bydgoskiego. Na początku 195'7 r. Zjednoczenie Nr 28 przemianowane zostało na Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3. Obecna siedziba mieści się przy ul. Strzeleckiej 2. Nadzór sprawuje Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa. Od skromnych początków, popularna "Trójka" rozwinęła się w duże przedsiębiorstwo, znane głównie z budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych , .Winogrady" n. 4. Stosowanie w coraz szerszym zakresie w budownictwie konstrukcji stalowych, prefabrykatów żelbetowych i urządzeń przemysłowych wywołało konieczność powołania w Poznaniu wyspecjalizowanego przedsiębiorstwa. W miesiącu grudniu 1963 r. przeniosło się z Piotrkowa Trybunalskiego do Poznania przedsiębiorstwo specjalistyczne, otrzymując nazwę Poznańskie Zjednoczenie Montażu Konstrukcji i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal", podporządkowane Centralnemu Zarządowi "Mostostal" w Warszawie. Dnia 24 czerwca 1958 r. Przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" z siedzibą przy ul. Kochanowskiego 7. Pod tą nazwą znane jest jako wykonawca wielkich budowli z konstrukcji stalowych. Jednostka nadrzędna również zmieniła nazwę 11 Pierwszym dyrektorem Przedsiębiorstwa był Roman Musielewski. W 1956 r. nominację na dyrektora otrzymał inż. Bronisław KrotofiI. W latach 1958 - 1%2 stanowisko dyrektora zajmował mgr inż. Tadeusz Glinkowski, w latach 1%3 - 1971 " Elektromontaż" 1959 - 11%2 1902-1964 1364 - 1905 od 1965 Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" Mikołaj Dziewałtowski Dyonizy Koziński Poznańskie Przedsiębiorstwo drobudowa 7" Antoni Stronka Edward Pindur - ,1963 - 1968 -- od 1969 Budownictwa Lądowo- i Wodno- Inżynieryjnego "Hy - /1953 - 1954 -- od 16 III 1954 Poznańskie Przedsiiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Bogumił Swuliński 1953 - 1-%1 Henryk Dwzyński - · od 1961 SŁOWNICZEK NAZW Budowlano- Montażowa Spółdzielnia Pracy "Piast" 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy "Piast" 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy Remontowo-Konserwacyjna 46 Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 22 Lipca 45 Budowlana Spółdzielnia Pracy im. 25-Lecia PRL 45 Cech Rzemiosł Budowlanych 58 Centrala Rzemieślnicza 46 Centrala Spółdzielczo- Państwowa 46 Centralny Urząd Drobnej Wytwórczości 49 Centralne Zarządy Budownictwa 46 Centralny Zarząd Budowy Dróg i Mostów 50 Centralny Zarząd Budownictwa Lądowo- Inżynieryjnego 51 Centralny Zarząd Budownictwa Miejskiego "Zachód" 46, 48, III Centralny Zarząd Budownictwa Przemysłowego w Warszawie 48 Centralny Zarząd Budownictwa Wodno- Inżynieryjnego 151 Centralny Zarząd Budownictwa Wojskowego 51 Centralny Zarząd Instalacji Przemysłowych 49 Centralny Zarząd "Mostostal" 52 Centralny Zarząd Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego 48 Centralny Zarząd Robót Instalacyjnych 53 Centralny Zarząd Robót Inżynieryjnych 51 Centralny Zarząd Robót Kolejowych 50 Centralny Zarząd Zrzeszenia Przedsiębiorstw Budowlanych 43 Delegaibura Związku Spółdzielni Przemysłowych i (Rzemieślniczych 4)6 Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych 50 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poanań-Stare Miasto 67, 98 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poznań-Grunwald 57 Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Foznań-Jeżyce 67, 68 Dzielnicowe Przedsiębiorsltwo Remontowo-Budowlane Poznań-Nowe Miasto 57, 5» Dzielnicowe Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Poznań-Wilda 52, 58 Dyrekcja Przemysłu Miejscowego 43, 49 "Hydrobudowa 7" 51, 55 "Hydrobudowa 9" 31, 56, 06 Hydrogeologiczna Spółdzielnia Pracy 5)4 Inspektorat Rewizyjny 46 Instalacje Przemysłowe 48 Kierownictwo Budowy 51 Kierownictwo Robót Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie 44 Kierownictwo Grupy Robót Wrocławskiego Zjednoczenia Elektromontażowego 44, 55 Miejskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego 58 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 1 57 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 2 07 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane 57, 58 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Bud owiane Nr 3 08 Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowp-Budowlane Nr 4 08 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych 50 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Wodociągowo- Kanalizacyjnych i Instalacyjnych 50 Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjinych 00 Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 60 Miejskie Zjednoczenie Gospodarki Kom unalnej i Mieszkanoiwej 50, 57 Odcinek Budowlany Nr 11 Poanań-Stare Miasto 46 Odcinek Budowlany Nr 2 Poznań-Sródmieście 46 Odcinek Geologiczmo-Geotechniczny 56 Odcinek Robót Studniarskich 56 Odcinek Wykończeniowy 46 Oddział Nr 1 Budowlany 43, 47 Oddział Nr 3 Budowlany 43, 46 Oddział Nr 5 Budowlany 47 Oddział Nr 8 Budowlano-Fundamentowy 46, 51 Oddział Elektryczny 44 Oddział Nr 2 Instalacyjny 43, 46 Oddział Nr 4 Inżynieryjno-Drogowy 43, 44, 51 Oddział Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych 50 Oddział Produkcji Pomocniczej 46 Oddział Robót Budowlanych Przedsiębiorstwa Remontowego Przemysłu Drzewnego i Papierniczego 65 Oddział Robót Drogowych 50 Oddział Sprzętu i Transportu 46 Oddział Warszawskiego Przedsiębiorstwa Budowy Fundamentów 1 Montażu Maszyn 44 Oddział Nr 8 Wiertniczo-Fundamentowy 44 Oddział Nr 28 Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego 44, 51 Państwowe Gospodarstwa Rolne 54 Państwowe Przedsiębiorstwo Budowlane - Zjednoczenie Poznańskie 43, 46, 47, 54, 53 Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych 44 Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 50 Pogotowie Budowlano- Rzemieślnicze Spółdzielnia Pracy 43 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 1 47 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlan e Nr 2 47, 49 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 49, 52 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 4 54, 155, 57 Kazimierz Bierła Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 5 49, 54 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego ,Hydrobudowa 7" 51, 55 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego nr 2 47 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Lekkiego 48, 56 Poznańskie Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 52 Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Ceramiki Budowlanej 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane Przemysłu Lekkiego 48 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych 50 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Ełewacyjnych 54 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych 63 Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" 51, 56 Poznańskie Przemysłowe Zjednoczenie Budowlane 48 Poznański Zarząd Budownictwa 46, 48, 61, 54 Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnej Wytwórczości 49 Poznański Zespół Budownictwa Przemysłu Drobnego 49 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa 45, 46, 48, 52, 53, 54, 58 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego 49 Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa Przemysłu Drobnego - Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego 49 Poznańskie Zjednoczenie Instalacji Przemysłowych 48 Poznańskie Zjednoczenie Montażu Konstrukcji i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 52 Poznańskie Zjednoczenie Robót Lądowo- Inżynieryjnych Przemysłowego 51 Przedsiębiorstwo Budowlano- Montażowe 48 Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 6 w Szczecinie 44 Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 11 44, 47, 48 Przedsiębiorstwo Budownictwa Terenowego 54 Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne 56 Przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych 48 Przedsiębiorstwo! wych "Instal" Przedsiębiorstwo 53 Przedsiębiorstwo Remontowo- Budowlane 55 Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych "Elektromontaż" 52, 616 Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych Budownictwa Miejskiego 53 Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych Budownictwa Terenowego 53 Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjno- Montażowych Budownictwa Rolniczego 53, 54 Przedsię biorstwo Nr 10 59 Przedsiębiorstwo Robót Przemysłowych Budownictwa Terenowego 49 Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego 49 Robotnicza Spółdzielnia Pracy Robót Studniarskich 54 Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna 54 Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Budowlana 45 Rzemieślnicza Spółdzielnia Pracy Elektrotechniczna 45 Rzemieślnicza Spółdzielnia Zaopatrzenia i Zbytu 58 Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego 49 Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane 44, 48, '54 Spółdzielnia Inżynierska w Krakowie 44 Spółdzielnia Malarsko- Dekoracyjna 46 Spółdzielnia Pracy Malarzy 46 Budownictwa Instalacji Przemysło48 Produkcji Pomocniczej Robót Kolejowych Spółdzielnia Pracy Robót Drogowo- Budowlanyćh 44 Spółdzielnia Pracy Robót Elektrotech - nicznych i Budowlanych "Stare Miasto" 46 Spółdzielnia Pracy - Spółdzielnia Inżynierska z odpowiedzialnością udziałami 44 Spółdzielnia Pracy Remontowo- Budowlana "Wilda" 45 Warszawskie Zjednoczenie Robót Lądowo- Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego 5ll Warsztaty Naprawcze Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych 58 Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Handlu Wewnętrznego 58 Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych 55 Wojewódzki Zarząd Budowlanych Przedsiębiorstw Powiatowych 53 Wojewódzki Zarząd Budownictwa Terenowego 50, 53 Wojewódzki Zarząd Miejskich Przedsiębiorstw Remontowo- Budowlanych 50 Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Komunalnego 55 Wojewódzkie Zjednoczenie Budownictwa Terenowego 53 Wojewódzkie Zjednoczenie Państwowych Gospodarstw Rolnych 64 Wojewódzkie Zjednoczenie Przdsiębiorstw Budownictwa Terenowego 50 Wojewódzkie Zjednoczenie Przdsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 55 Wojewódzkie Zrzeszenie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 55 Wojewódzki Związek Spółdzielni Pracy 44, 46 54 Zakłady Budowlamo-iMontażowe 54 Zakłady Instalacyjno-Ogrzewcze 54 Zarząd Budowlany Nr 15 53 Zarząd Budowlano-Montażowy Nr 3 Poznań 51 Zarząd Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego 51 Zarząd Elektryczny Nr 14 53 5 Kronika Miasta Poznania Zarząd Gospodarstw Rolnych Wielkopolski 54 Zarząd Instalacyjny 48 Zarząd Instalacyjny Nr 12 53 Zarząd Nr 12 Instalacyjny 53 Zakład Instalacyjno- Montażowy Państwowych Gospodarstw Rolnych 54 Zarząd "Instalacje Przemysłowe" 49 Zarząd Odbudowy Kolei 44 Zjednoczenie Budownictwa Wojskowego Nr 28 51 Zjednoczenie Nr 1 Budownictwa Miejskiego 46, 47, 33 Zjednoczenie Nr 2 Budownictwa Miejskiego 46, 47 Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Roboty Inżynierskie 64 Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego "Zachód" we Wrocławiu 47, 48, 49 Zjednoczenie Budownictwa Rolniczego 50, 53, 54, 56 Zjednoczenie Budownictwa Wodno-Inżynieryjnego 51 Zjednoczenie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych 53 Zjednoczenie Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" 83 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Budowlano- Montażowych Przemysłu Lekkiego 48 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Geologii 57 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 57 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Instalacji Przemysłowych 49 Zjednoczenie Robót Inżynieryjnych Budownictwa Miejskiego 51 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Drogowych i Mostowych 60 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Elektrycznych "Elektromontaż" 56 Zjednoczenie Przedsiębiorstw Robót Kolejowych 50 Związek Branżowy Budowlanych Spółdzielni Pracy 46 Związek Branżowy Spółdzielni Metalowych 46 Zrzeszenie Dzielnicowych Przedsiębiorstw Budowlanych 43 .v > -3 p -J] Pracownicy Zakładów .Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" w pochodzie pierwszomajowym w 1972 roku. Przed trybuną honorową przy al. March1ewskiego przechodzi reprezentacja załogi Fabryki Silników Okrętowych