KROKIK.\ "J.\T.\ POZX,\XI.\oCl'nić ubi('ldl' d\\ unatoleeip J'n'zyrh'ntury c n la Halaj:-kiI'W). JrJu"i hezstl'onnip >;twil'rdzić, że l'oZWd1 zarówno w pracy in(lywi(luallll.j wych ohwatpli jak w pl'alT z!J.im'owi'j ,jako lJIiato :-Iał il; "nakoJllitym JWZOJ'PIH nil'docil!łYJlł }II'awil' '" lIil'ktor eh wypadkal'łl przykłrlllelll (lIa illynch IIIiat PoIBki. ZUIJl'łnil' tp,;;. shl"zJJi... aC7.ko]wi..k ':;wiadomi hłr:(I{J\\' i J,i..rl!wi'lgui(:ć, klÓrl' iJ l' mu:-ialy. jl':-II':=;IU dUlJlui z 113Rzego miasta. :\'ajwyższJII wyra7.1'11I w'zp:-tllił'1wa I'onłania w 7.biorowYJII \\-yścigu praf'Y hyła I'O\I-szl'chua \\') "lalI a 1{I'ajowa. ktonJ.l'ozsławiła lIasze JlJi,łStO dal(lko poza )!:rauir',llIli kraju, a II 1'<118('1' -, dla społpl'7.I'J-łHtW1< polskiq,w, dla l'ałl'!!o lIa,.zl')!:o lIarrHl1I - !'tała sil; ,pralnlzi\\ 1'111 pok"7.ppiPJJiI'J]I SI'I'('. }hisiaj }10 kilku latach, f!-d' IJOrlSlllIlUjl'lII 1)('zllO;.rl'<lni.. kIJl-"-1-(', dla miasta i Cil:7Hl'Y, kUJI'1' pozoRtały. }HJlHIII w:-z!'t ki..m g-o...",vać Jllllsi korz ':;ć, k(orą odniosła Polska, ':;\\ iadolllo;,(' "p..łuiOlIl'l!fJ w z;:-<z('7.ytIlY sposóh :J'howiązkll. Zg-roIlHIlIz,i]iśmy w JllllI'al'ł, n:\s"ych prawip całą s JJ1'boli"lUil' IJO.ir:tą PoJ;;kr:, rlokOlwli:<my pJ'Zł';!lądu }lI'acy siły i żywotności }I(lI-;kipj, poką"a]iśmy ,:.\\ iatu i "ohil' I'''''UI \\- j"trH'ip jn ko narÓd jestpśmy i CZPJJI hyi' JI1ożpnl'. Cz jq to IJylu z:I.;::lugą? :\il'\\ "('pIiI' il' W ZIJaeZIl III "Io}JJlin pl zyC'7.ynil)' sir: 110 t"go wł:,śl'iwo":l'i rasy \\ Il'iko\lu]';kiej. jl'j pn;7110ŚI' 01'ganizHeyjua i 111'zf1downic7.a al1!birja. \]1' \l1'z/'dpwszystkil'lII hyło to wil']ką zaslug-;\ IJ\'('zyclenta Hatajsldl'o. J'I'zullatl'ftI jl'1-W wil'lł,il'j ini('jaty",)', niesw-.żytej I'JHI'g-ji I ni e}Jo"Ó\\"Jł1łlW I IJł'a('o\l-itoI'i. (Ie('niając dzialalność j)l'p7.ydenta Ba(ajsldeg-f) 1łI1'1 Iko IV Z\\ iązkn 7. Powszechną \\''s(awą J\r3jf1wą, ale z całPIII IIwullastoll'tni('1II włodar/.ł'uipm miasta, (rwlllO nil' I-twiPI'rlY.i,', ŻI' histOl'ja nas7.l'go gro(ln \\ m;talnieh kilkunastu latach zostala tl'lvall' Z\\-i,'Z1łIl:l z lIazwiskil'lII 11811:pującego prez lI..nta. a 'każdl'w \\ażuil'jsz..nl I)(Jsllui(;l'in gminy, na każrlern lIokouall1'lII IJI'zez miasto dz,idl' w III la Sil ojl' pil;łlHJ JliPJHJ\\'f'7.eunia je)!:o i nil Y\.I iduulno':;e.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1934 R.12 Nr4

}{]uh l':lłlY.ipcki a l'odO\\'('go Bloku I ;ospodaITzl'go, II' i ftlil'niu kt';J'(g-o Jllalll zasl.l'zyt jJl'z"fIJ'ndać. lIIiulO lll':f.,'('iwidlshl. 1,16,'(' "iq ui..,'n7. 7.azuaczał', udnosil sir: i odnosi do ,"'go o"o" za\\"zl' l' 1'1'0soh l'7.e('zo\\')'.

HÓżniliśwy się JIIeraz II zdauial'h'- \\ ()('(,lIil' alt' potrafi],jśw) uznać zal'.;wn') do'h,';, woli;. jak !lI'ezyllenta Ba tajskif'l!O.

h:ł'zyż()wa]iJ1JY 7.(' 50'hą Jlil'raz "zpad-. a]1' 1Ilil'IiślllY d la jego lll'zekom..,fakl,'JII- i z,jawi.'ik, :-'Z/'7.I'I'O(I' in!"II,'ji

!--7af'urłf'(

Nil' \Y)TzpkaliTII)' się nigd) kry 1Y"ulI'j o/I'uy P()"zcz/g(JIT/ydl flag'meT/to\\' gospollal'l,i ]{()HlUllahlł'j \\ P07lJauin. alp nil' porlołmu Jlóilll nie uznai' O!!"CIIHI j('w 7.:Jsl'ug w po"tawi/'niu lIaSZł';..!O Jlllast.a u'' ('zol'o\\'l'JJl IJlil'jsl'u \\ i"f!.d('h mhs( ł'ol..ki. ołlJl'zJlli..!-!o trudn jaki wlu

'i 1 W ukodlUlIl' IJI'zI'z sidli/' ]t;iaslo i lli.'zwykłl'.i. rzadko ,.;pul)l,urll'.i ofiarnośoi, jaki/',i służył z:I\\'SZ )ll'zykładl'lII, .\ lIa]Pwszyst.ko 1111' }J0dolma }JomilH\Ć lIIih'zl'lIil'1!l tej widkiPj. p/'łnl'j (>(ldania miłości. z jaką odnosił się do IHU:\ZI'+:'o mia,.;ta. ktÓrego ";7.('z<;"'l'il' h łn jl'go SZI'Z<:':' d 1'IIł, troskn jego troską, a 1'01." Ój i wi "lJw:< (, zdawał)' ,.;ił: hyf llHH'7l'nil'lll j("o życia. Zn IIlilo,<ć lIIożna od]Jłaejf tylko IIlIłl,śrią To też ])j'zl'dsta.widl'l/' lulnośri lIIiast\, Poznania ,,- Hadzil' :\Iil'jskil'j 1)('1. l'ożniry sW)Th ]II'z/'koll:l[\ złączyli ...ię dzi..;iaj, h odd.,,' I!h:hoką I'ZI'ŚĆ i złożyć hołd zasludZl' I ofi::rlll'! III acy ITLKUWNm: I>YPL. EHWIN WIt<=CKOWSKI.

:.\łinistm'st\\'o pra w v\' ł-'wnętrznyeh odmówiło w cią-gu l'Oku 1934 zatwierdzenia w-h1'anyeh przez Hadę Miejską- z woli jej większośl'i na prezydenta miasta p. Władysława Mieczkowskiego i dc.tyehezasowego prez'f1enta p. Cyryla Hatajskiego. Odmawiająr zat\VieJ'Clzenia drugiego wyhoru, Ministerstwo na podstawie pl'zepisó\\ ustawy samorządowej mianowało tymczasowym prcz.nlentem miasta pułk. rlypL p. Endna Więekow:-:kiego, SO\"'- prczydf'nt lł1ia-ta wprowadzon- został w UI'zc(ł przez p. o. wojcwodf;' p. Kallekiego dnia 2 października 1934 r. o godziniA 12,30 na posiedzeniu Magistratu. P. wojewoda Kaueki odczytał dekret nOlllina(''jn- i odehrał pl'Zysil;'gę od prezydcnta p. \\'if;'ckowskiego, ponem przemówili kolejno p. wojewoda, p. \Vit:ekowski i radca lIliej"ki p. Dl'. zull' (powitanie imlCni('ln :\łagistratu).

Nuw()ł\Iian()\\<ln) t"n)('z, prezydent miasta pułk. dr pl.

EI'\\ in \YickO\n'ki urodził si \\' 1'. 1894 w \Vif'dniu. W I'. 1!)!;! ukoilezyl gimnazjulll \\' .Jal'Osławiu. w lataeh 1912 -IBH h)"ł :-:tudent('1I\ pnl\\-a Wf' Lwowie. Tak \V gimnazjum jak po(kza'; studjów nynny h ł w tajn"Lh ol'ganizaejal'h niepodległośeio\\-)'I'h. Z \\Thuehem \\"ojn,\' wstJpił do Legjonów. \Veielon do ;! p. (I., przeo.;ze(\! w r. HH5 do 4 p. p., w tymże roku został pod1I00'w'znikiem, \\ 1'. HH(i pOl'ucznikiem, w 1'. 1917 więziony za odmO\\ ę pl'zysi!d all,tJ'jackiej przez : miesiąee \\. Pl'zemy.'\lll. puczem 'n'i0IOIl- do al'lnji austrjackiej w randze podrhol'ążego. Przch-ł kampunk łegjoilową., a w annji austrjackiej walezył na froneie wIoskilII. \\T listopadzie 1918 ruszył \V grupie geu. Hoji na. odsiel'Z Lwowa, w styezniu 1919 1'. został szefem sztahu w in --

TYl\ICZ" PlłE/.\ DC,T :\U \T \ Pl'LK. DYPL. EIt'\\II:\ \\"II';CIO\VS".Ispektoraeie piechoty Leg"jollów, był nastf;'Pllie llowódcą 4 p, p. leg", SZI'fPIII sztahu l:!. dy\\". piech", zasL szefa I oddz. :'\acz. Dow., dOWĆ1dcą OlIcinka opel'ac.. w roku HJ;?1 ukolH'zyl szkol Sztahu Gell.. HJ:!2- 1Ht4 h'1 szef PIH sztahu 2) d"w. pipdL, HJ:25 \\' Illspektomde :\I"mji w Toruniu. 19:!;,) - HJ:!. szefem sztahu D. O. KI\\' \Van;za\\ ie (wypadki majowp), wn - HJ:2}! dO\\"óllt'.! fi p" p" 10gji almdemickiej, 1929 HJ30 w :\L S. Wojsk., oli 1 'iwa 1!1311 roku ZHstpCą dowóocy o. K VII \\' Pozllaniu. Pułkowllikiem miallO\\'any \\' l'. 19:21" odzllal'zoll" (Jor.len'1I1 Vi1'tuti i\Iilita1'i \' kI., I\:1'zy;i;em Niepodlpgłośei, 4-krotllYll1 Kl'z'żelll \Vałennycll i \\'" i. \V latach po\\'ojf'lInyeh ukolH'zył stU!lja prawIlicze. l'1'ogl'am prezydenta miasta pułk. \VięckO\\ ski ego zawal-ty jest w pJ'zemÓ\\ ielliu. w"głoszollem IW posiedzelliu :\Iagistl'atu <lilia 2, X. HJ:H O1'az w przemó\\"ieniu illaugu1'acyjnem, WyglDSZOllell1 lIa posieflzPlliu Hady :\liejskiej dllia 24. X" 1934 r., które tutaj d1'ukujem, dodając tl'kst okólllika do Ul';tdllik()\\" miejskich z (lilia 3. \:. 1!1;\i roku"

PI'Zf'III(J\\'iellip t"IIH'Z" p1'ezydenta miasta pnlk. d pl. \\"il.'l'kowskieg"o na )losiedzf'lIiu :\lagistrHtu z dllia :2. X. 1}!:4 1'"

J'allip \\"o"il'\\odo

Panowie!

Za"zeZ\('Oll\" zaufuniPlI1 Pana :\linisll"<1 :-;)1raw \\ "\\"II(:tl'zlI"eh.

(Jhl'.II1II1.11; urząd 1,1II('zao;o\\"pgo I'J'pZ,"df'lIta :\Iiasta Pozllallia i P'"OSZI; Palla \\'ojp\\odt:. hy I'apzyl l'l'zp(.;:azat' Pallu .\łillistI'O\\"i 1I10jp zal'pwlIit'lIil', Żp tak "i,lk dot1\d hOIlOł"PIII i JII'al'1\ Pl"zl'sz('dlpIII pl'ZpZ Ż) ci". tak i JW ohl'('llip III i wYZllrH'ZOIl,"1ll postl'J'llllkll doloż!: WS701'1ki1'l1 "tarar'l dl" godlll'go "pl'llIil'lIia olJowiązkó\\', J.;:tÓI'1' 1111lip e7opk"j,\" l'rzYl'hodzę [U WIII'O:,o' 7 lI:Js/:pj IIUllllWj i \\""pilllialp"i ,\I"łllji, pl"7<'jęty jpj żarliwo;;ci,\ \\ SIU7hil' O,il'zyzll, :\ ip J\ll'toll" wojskowI' ht:dą na l1Iojl'llI 110\\"1'111 f-\'a lIo\\'iskll sTOO\\,,1. Ipl'z wpatrzOIl,\" w spiżową i hwil'tlall<\ postat' IIl1'gO :'\al'7..łJII'!H) \\'odza i \\ ehO\nlwl',", :\łal'"zalka .Iózl'fa l'ilslldskit'go, ehn: WII i 1'-< f' 111 lIlIeha. któI' III lIatehlH\1 On \ł"Il1jt: i eh('ł: J!ril('owa('. dos'o."O\\ująl' się do t eh \\"Ysokil'h i 11I00'all1) ch \\"Ylllagat'l, ktÓI'p ('ali :\Ial'!;zalpk "łil\\"ia każdl'Jllu \\' "Iużhip jluIJIiezJlI'"i" l ""dzl;, Ż" 7app\\"Jlil'lIil' to hędzip J)I'Zp7 "1'oll'ez..t'I"I\\ o 1" 17011 <11'1sldp hpz rożlli('" )lI'7.pkouall )lł'Z, "ktl' z zado\\"oJpuiplIl do \\'iar!olllo'::ei. J)()ł\il'\\"ai. W"Z SI'," I<\I'Z,"111 ," "iI: w ('zei dla \\"il'lkil".!o TwÓł'l'," l'al""tw<1

Polsk il'o i "oni('wa;;. \\'il'lki \\'ZOI' naklada więkzl'go w ilkll. który ('hl'l; oddal' IJI'al'' III il'Hzka "W IJ w, I)\'Z HłtIHlil; do nil',i z IIPIl1ą Ilohr,\ \\olą 1I1'zl'iwl',i i IIJJahll'j \\ Hpólfl'al'' z wsz ",tkimi I'Z IIl1ika/lli. l)Owolall I1li do ",tallowil'nia o losaeh naszl'g"o miasta i takil'j sal/H'j od \\'sz Htkich n('pkUJI:, ::-alllorz,\11 gminllY jl'st Ilast,1\\ iOIl IW n'll' 1!0Hpodm'I'zl' i ,.,po11'I'nl', a na H'j jJlatfoJ'mil', która willlla h Ć \\ oh la od anla!!olJizlllU\\' l'olityczlI ('h, I)il' lila ;;.adJl ch za,..adlli('z dl loJ'Zl'szkód \\ Z!!()(IIJI'1Il «17ialanill dla wHlJbłnf'l!o ('(,lu.

.J ('HI jl'clnak zasadniczy i pOlh;t awo\\ y \\ !JIÓ I'ZI'I'ZO\\'I'I!!J i 1I1'Z('iwq!;o uHtosunlwwania się do "praw puh]icZII:\,eh, I'I'zl',jmu.iąe mój urz.,d hl'zpm.;rl'lhlio llO Ilhl!!oll'tnilll llł'''/(II'IIl'iC IlIia"ta JI, Ha la,hki/ll. UWRżml1 za ohowiązek dal' \\ raz 1111'111U zapa1I'\\'al1ill, ŻI' jakkolwil'k \dadza ]lall,;IWO\\a IIZ1lala za l'0nzl't>llą zmiallę IW "tallowiHku lJl'('z{ll'lIta miasta, to jl'dllak " on'adl nas wsz stkich liiI' III.gllil' to h najn!lli('j wi..lkil'll la "Iu/-!. 1,101'1' pl ,'ylIPnI. Batajski I;ołoj, I dla miasta. \\'Htl;pująC' \\' Paliów gl'Ono. WTaialll jl'lIIlIy "IOHlllwk ht;dzip O I-Ja rt y Ila zaufalliu. t,.os('1' o "ohI'o IWSZI'!!'O lJięklll'o miasta, 1'anll \\'oj.."odzil' Hkładam ,..I'I'/1I'(,ZI1" II'Hlzil;ko\\'illlil' /.a ł(Jwa.

(lo IIlIIil' z,,'/'6I'oll" i III'O"ZI: tak .JPIW jak i \dadzę Iwdzol'C'Za, ł'I'ZI'Z lIil'go l'l'j' I'I'Zt' lit 0\1 a iii!. I) dnl"zp j ('zli\Yp ntoullko"allit' /10 ",praw )Hiata.

lIa IllIIiI' ohowią/.l,k najl1]a dolwa lIJiata i jego

1H1I17il',jt:. ŻI' lIa:-1. \\ zaIOlahlo1'i WHpohl/'j

PI'Zf'llIÓ\\ ienie nR jJo:-iellzf'lIiu Bally .\Iif'j"kil'j z lin. 24 \., l!I:I,i r.

'\\''Hoka Balio :\Iil',i"ka! Oli dlwi1i (,]'jt.:ria 1II'ZpZI'lI111il' ,.,taJItJwi..ka TYIIII,/.aHU\\ 1'1!0 1'1'1'zydl'1I1a IIdaHta stoh'I'ZlIpgO Poznania hyło n LO,j l' II I HI.I'Z(,I'I'HI IIJ'a(!:.!lil'lIi"1I1 w('j;;('il' \\ \\I)ol\lI'.H'ę I. Badą .\lil'j,.,ką liOl'zYHtall1 latl'lU z piel'wsZP,i "IHJHOIJJJo::'ci. hy. inaugurując okl'(,H lIaH/.Yl'h "H]loln /'h - cia BÓg- pl)j tpczlIYl'h dIn miasta \Y silkó\\'. h('7]\(ll'!'dllil'lIl i ..twarh'lIl ,,powil'dz('niPIII :<ię w sto"unku do Iła" :\1 il'j"kie.l ,,1\\ 'Irzyć I'odtaw' do pl'al'. ktOl'a naH (zpk:!.

\Y:,tę'\lII,k w lIią w dlaraktprzl' t HII'za:<II\\ 1'1..W 1'1'('I. (\Pnta. 1('1'1: lIil'zall'j,lIi(' od faktu nOTl1inal'ji ]1ragn<: odnil'ć Hię do \\'sokil'i Bady j o:p 1'1.1' (' llIój slosunl'k do lIil'j na takich fonlHu'h po"tę\l(}wallia i takieh illl<'lJejach wsp<i1pracy, ja.ki(' Z\\ fczajnip i"tnil'ją I'uh iHtni('ć powinny lJIif,;-dzy wy'!JI'an III PJ'pz-dl'lJt,pJll l\lias!a, a Hall", która obdarzyła I!0 :O;woj('JI) zaufnniplłl. \\':-tt.:Plljt.: lIa fot..1 pn'zydl'llta jako tł'ZI'I'i. IdOł'. 011 ('za"'lI tHlzy!<kania 1'\il']lodll'l!lo.l'i. b<:dzip !!O wjlJlowal,

,';t\\1U'I.:l to ,tla mnil' S) tuaek tPIII tl'\I,llIipj,.:z.\. y,,' oh",!muj,: pu,'i1.1\ę po :i, }I, JlI'I>Z)'cleneil' Dn\ ę,.;kim. ktol'l'o 7a"łni }ll'l.etl'\\"aj:\ \\" dluil' [ata [lo .ł.'go lłOl7 1'''; 110;'1' i. OI'az ohjąl!'lII 1111\ fUlIkeję po 1'1'1'7.}dend,' nalajskim, klllroo stosulwk (lo miasta i illt'III',j.. pl'al'Y onmiła lIi.."la\\ 110 Bada 'Iil'jska. IHHłaj.\e 'lu !,mdllo;'(' oh wate]a IwII n 1'0 w..g-o, ". idi IlIilllO tego i doeeniaJąe wagę O\'az 11'1II1110;'l'i zadallia, pol!ją ł,'m "iI: i ,'j /l1'ae)', lo 'pI'0"71: mi wienYI'. ;i.l' UI'1.Yllil"lIl lo '/10 g'ęlJOokiej rnZ!"'a\\ i" \\ ":lIl11i"niu Z sa III) m ,,;obą i z'mdalliu, I'Z' mug [mdląl' "it; (\eh zadal'l, ktlll'p lIlIIi.. ('I.f'kają i I'zy IlIaIII daliI' lIa to, h)" im "III'oNlal', Po pil', \\ ,.;z.. za"lallawiall'm "ię lIa,t 11'111. I'Z 1IIalll 'IJI'zygoto\\anit' facho\\p. '.\,.,I/lI"C1.a.,iąe,' \\ollPe zaga.lllil'l'l, kton' hędę I'('z\\"i.\z)\\'ał, Ijrzygolo\\":lllit', dająl'l' III i lIalLdp,il: dzialallia dla dohra lIIiasIa, Oet'nileli', ;i.e fll'Heująl' od I'oku W.!I \\' l'ó;i.lI eh fOl'lllal'l1 i JII'Z('j.H\aeh adminislracji \\'oj,.:kO\\('j na kil'\'OwJli['z eh lu'h lIajhli;i.cj im "tojąqTh s'tall'l\\iskal'h, nil' są wi 0]11'1' "Ó;i.IH' dzialy u(hllilli"tl'a("ji, klm'" - !'IllIĆ \Y illll III zakt'l'sip i u,jęciu j..dllak są !,Okl'PWIII' a,tlllillistl";\('ji ,.:amOl'ządowpj i Ita,ią /ll'zY1!oltmanie. poU'zp,hlll' lIIi ua Obl'Clh'lU ,.,tanO\I isku. Są lo dzial,\" hudo\\,niehnl. ,;Iu;i.b 7111'Owia, \Iett'-I"} lIat'ji, IlltfUl'tO\\allia, I'adIUuIHI\\'II'<('j pil'lIil:;i.ll\'j. IWlllmli fakt-rZIH'j, dzial,\" zakupeJ\\, do':;\\ ial!l'z('lIip IdpI'o\\,lIi('zp i lJlllip,i(:IIIO':;I' Jiil'rnW<llIia ludźmi. \\'),z}kauia il'h zdoilInsri i I'ohudzallip ;łłuhil'ji pr'ary. 1'1'1.)<:hOllzl: z \\'oj"ka, gdzip \\ w)datklJ\\iłłliu pUllujp 1'}gOI'Y:,;IY!'ZlIa lI",zcl.ę(l,uość i ka:i'Idemu \\' krew i w ;i.rl \\ "ZI'Zł1piolla zosl.a la ;fasada poszal:o\\'Hllia gl'o"za l'\lh]il'/łI('gll i \\ dalk(l\nlllia w I'alllaeh }Jl'zyznallydl kl'l'łł tów.

\-','zdf(JIII.f; po hanizo ,,;zpl'ok i !'I I sllIlIjadl 7.<1 S 0]1.0 \1' kl'ajll.

a s7C1Pgólllip h'l'l'UU \\"il'lkojJol"ki. kl61'I' lo tud.ia ,.:ą jl'llł1) III Z lIaj\\<l7.nit'jszyrh ,Izialó\\ I'I'ae)' \\,).h:kllwpj, ,PI';H'\I.Jąl'\Th \\' .,.hllillisll':lI'ji wlIjs'ko\\'p i. I 'osi:1 da III \\Tt'sz('i(' IW\\ 'III' ogÓliII' 1II'I.)'got O\\'a II i I' pl'a 1\ - lIiez.., kl61'\' zdllh \\'Hm dl'ogą l1siltll'j pral' pOla Illpud dol dl('za ,.,owpmi OluHdązkami sluY'h'.

Zwa7.) \\'szy to w,;zp;tko, doszl'lllt'lłI do IH'zl'kouallia, Y,I'. jakJ,o!\\j",k dotąd \\ 'iamol'ządzip liiI' pra('Owalt'ul, tr) jl'dllak 11111111 1'0 1 1.

slaw\, do Ipgo, h. rlodająl' do pewlIl'W) 1))'zgoIO\\'ania fu 1'1111\\ ('40 I zI'illwcgll "Ówuip;i. "ihH\ wolę usilll,'j I'ral" lIa 1111\\'.\'111 po"tl'l'uuku sądzić, ,;i.p I'I'acę 11I1I.J.\ w d7.ipdzillil' lal'llO\\"p,j hl:d(: ulogl I'I'o\\"adl.i,' dla tloll/"a IlIhs'a i jqW "UZ\\ojll, 1'0 ,h'ugit' l.a"tall:ł\\IalpllI Sil) lIad 1"111, I'Z .io'stl'llI 111111':1111;" 1'1'l.ynlo\\ IlU) do 1IIl'j lIowPj fUllkcj i. "70) lila III 1IIlII'a hl\' ]lI'a Wll sb lIą.

t.u. w "tnlit,)" \\'i\'ł<kopol:olii. jako jl'.J \\ Jodal'z, [ZIHJ\\' w "\lIlIIPIlilI HIl"1II "o)Z\\';LY Y 1<'111 , 1... 1',)('lIollzl: 1.1' śrOllowi..ka, klÓl'pg'o !HI( 1.1'1IH'I0 ha"'!"!II \lyla 1,,'a('1I, a ZlIallllplIlpII, hallll.o SUl'o\\'a Ol'''"a dzialalllośei

jPdnostki i Io(,z\\'z]ędnp \\"YIII:lgallil' jlollporZ'ldkow:lllia "ię illt!'re,,(m:j sprawy, :'\ie IIIOgę .lUZ my]eć i pracować inacZPj jak tylko tak. jak mi to wzczPjliono od młodo::'ci i w tl'Bl Biojcm ustosulłlwwalliu Ię do IHJwipr1.ollyl'łl mi ohm\ iązków widzę l!loje pil'1'\\"szl' ogóllII' prawo j;r;lIjcia "ię !lW!!O !lO\\"l'go zad.łllia. Są jl'dllak jPS7.CZP i innp. któn' pozw:llają lIIi 1.1' "jlOkojl'lIl stalIąĆ wśród oh'w:ltl']"twa miasta Poznania i czuć "ię tu na tych a)JJ-ch pnl\\ :lrh i tak S:lIlIO swojsko. jak gtlzieindzil'j w I'alf'j Pobce, Od lI:lj\\Tzpśnipjo;zych lat mlodośei. od lawy :,;zkollwj gimnazja]lII'j. 1I:lll'żal\'1II do tPgo śl'odowi,;ka, ktorl' w tajll ch. nif'!lOlllpglo':wiow}l'h org:lni7aejach. ląl'1.ylo In'ad calPj Polski i liiI' zll:llo różnicy w miłości i POC;f.ul'i11 1'1I'Zllo':;ci wszystkich dzil'll1k, To środowisk\} jl'st. Pailstwu zn.llle i w gronip tu o'lwen)'ch widzI: \\ idu towarzyszy wSjlóhlPj ])1':1(')'. Tak"alllo walczyli::'m o Pobkę. przygotowu,iąc sil; do lInia wohlo':"ei w :\Ialopolsce, jak \\' \YiPlkopobl'I' i w ]\:ró1l'"twie l{ongrcso\\"I'lII, Ta ](a 1110 z nie>na wiścią pl'Z{'IŻ."\VA I i':"IIIY. my 1II10dzipż lIIalopolsk:l - - gwalty \\ I'z{'siiu;kif' i okrutny n:lcj,;k g'I'I'JlHllIizlJlll ]Ja naszych bl':lci \yijplko)lolan, jAk Jlaodwl'ót bracia IHlsi \Yil'lkol'olanil odnosili się sl'l'clc'cZllip i z miłością do nas, jako ,.m'Th najhliższyeh. odd1.iclo-uYl'h tylko od ,;jl'hil' nil'nznH \\'anym kOI'IIOIII'III, I gdziPiwlwjl"k lala "ię kl'I'\\' pol,.;ka. za. \\,o]no':;ć i nif'}Jodlpglośl' Polski lub o II trzy nWllil' ,J I'j nil'jJocIkgll'go hytu, gdzil'kolwipk II'zl'ha bylo hyć }JrzygotO\\"ił II Hl do zlożPllia najwyż:-;zej ofiał')' - ż'l'ia dla ,.;pra\\ y Oj{'zyzny liiI' jl'lhlPj jl'j CZI;JŚci, alI' ca]pj, potężlll'j i \\'il'lkit'j Polski.

- JaIIl Ził\\'''ZI' ,..ta\\,1IIp1II \\ pipl'w"z I'h ,,;zPJ'I'l!al'h i ślllil'm twil'l'tlzić.

oho\\ iązpk ,.;",ój ,.;jwlnill'11I, To Jlastawil'1łil' ('all'go nll'go żyda. to I'ZYIU'1Il wy kazaIII' IH)('ZUej!, jedno':"ei z calą OjCZ) zuą, a nip jl'j części, dają lIIi lIajwięk:-;z{' ])1':1\\"0 IIIoralnp, hY1I1 zarówno lU \\' \\,iplkopolscf'. Jak i gdzil'indzicj \\' Polsce>, ezul sil 11 sil'-hil' i \\ 1Io':"rÓI! swoich - i mÓ!!1 ,.;taIH\!" do każ(]pj jJracr, o k tÓl'cj sądzę, że hędę jej mógł podolal'.

, A clall'], nic hędąc. - \\'skutl'k slużb wojsko\\'l'j - - oddzil'lony ('hiil"kim nllH'I'T\I od spoleczeil!;h\-a i IIItl'I'l'SI1 iąc. sic: jego życil'm i pracą. z!' snlUtkil'nl widziall'll1. ŻP nil'stPty baJ'dzo malo JI'"t takil'h o!lcinkó\\' IH'ac-. na któr'ch u,.;tają s\\'alT po]ityezll1' i 1101 ktÓrych ohywate]() Pailst\\'a }Jolsl(il'go spotykajq się wolni od u}Jl'zedzl'l1 politycznych i :mLjl'kty\\ I1l'j oCl'ny ,;praw publie.z1łYCI1, .\ jl'dnak to \\Todrtbnil'nil' IlI'wny cli ]II'ZI'j1l\\,Ó\\ życia jJolskipgo od za-Jl:InVil'lIia po]itycznl'go .1",.;1. 1111 tl'ZI' 1111 I' Zal'ÓWlIO Zl' względu na do-hro i illtl'J'('s tych !'jll'aw. jak i dla ciqg"II'/!"o uświaclamianin :,;nhil'. ŻP lIarod jJ()]"ki, żyjący, jak wszystkie cywilizo\\'anl' narody - życil'llI politycznt'lłł, ]<101'1' je,.;t \\-"k]a.clnikiI'JlI sprzecznych zapatI'Y\\'.1I1 czy to na sp'rawy :,;poleezlIl', ('zy na ,.;to,.;unki 111 ię-dzy-nal'ocIo\H'. czy wrp's-zcil' na mctodypracy, poza roźnil'allli polityczlH'Jni, klo/"( go dzidą, znajtluj(' jednak platformy wspólne i fornlY takif'j I)l'ac, którf' HlU przYlPominają, 7.e caly Xaród ma \\'spóhw cf'le i zadania, że cal) :'\al'ótl dąży rIo IwlJlI'j Iliezawislo:;ci i potęgi gospodarczej, do :-;ihll'j Ol'ganiLacji życia, a IJI'zyjść możf' chwila, gdy będzic mw:;ial się zlączyć jak .it'dpn nH\Ż w ohronip swc.! nipllodlqdości. Tpmu ciąglpInu uświadaruialliu so.IJil' wS)lółn'('h spl'a\\' i illtf'J'/'HeJW sluży wyhitnip samorząd.

(;dy zatf'1II odczulcm, Żp nmjf', - jako żolnipr7.owi, ktÓI'Y, stoJąc zda la ()Ił życia IJołiIYCZlH'go, widzi wdąż pOlrzphę wspólnych i objpkt) wnie IJrow:ulz/JJlyeh 1)]'al', - !atwo hędzip J'o7.poznać, :.rr!7.ip !f'7' 1II07.liwość tpj korJl'(!ynacjl. to 7. wip!ką radośeią i glębokiclłł pl'7.pkonaniclII, 7.C \\' teI1l Ic7.Y jedllo z moich najJloważniejs7.ych zar!:tJ'1 na tprpniu lIIiasta, stanąlpIl1 ,rio p'ac'. lato znów })owstaje przellemn;\ }JYlanip, czy islolnie 1l1Ogę sp 0II ziI'W;1I' się tl'go )lO :-;obil', ŻP mogę podola c' zadaniu, czy mam po tpIIIII od)lowi('rlni(, kwalifik;.u',jp. Z calą otwal'lością 'i szczprością chcI na nie odpowipdzicc'. }{im jestcIl1 - "jedzą P:łIlOwil'. JpslellL Pi}slldcz'kiem, jestem c:tlPIrl sel'ceJIl i wszystkiellli silami Hlpj dllszy orłrlaJ\ III1'IlIU "'odzowi, !\fa/'H7.alkowi .lózefowi Piłsudskif'Hlu. .lI'I/IU zawdzięczam największ;\ dUlllę /"ego Ż) cia - wożność walc7.l'nia o PolskI. - i \\' :'\im. \\' h.go I'ilp charatkeJ u, \\' podporządkowaniu calpgo życia s!It':I\\'ip Polski, w wynit{;Lch tej pracy nn wszystkich polach, widzę }lorbtawę mej c7.ci najgłl;hszl'j i lIIi!ośei rIo .Jpgo osoby i lIi!'do':;cigly \\'7.ÓI' jJ\'aC' obywat.f'lskil'j. Nic ma. to jPdnak liiI' wspólnl'g{) z łlo!ityką, }Jonil'waż oHoba Puna Marszałka stoi już ponad po]it)'ką dnia bieżi\reo i 110nipwa,ż - jak sąrłzę - coraz hanlzil'j pogłę.hin się w całpm sPOIC('ZPIIstwie jJl'!na czri ocena .lcgo rI:)tojnej osohy i pracy dla l'ailstwa. Skoro zatf'l\1 tę spnnvę .wył'lczalll z OI'lJit' politycznej i skoro 1akll'III jest., ŻI' ani nikt z moich Hlorodawl'ńw, ani tf'Ż nikt z pośl'ód łu.dzi, ktćrzy w :,;prawach ideowych m{)glib mi dawał wią,żącp wskazów!d, nic l'ozlłH1.wiali ZP Hmą \\' s}lrawach }11)o!itycznyeh i rio pnH'Y IIj nlllip nie wzywali, i s,koJ'o w snHlipnju mO.il'nl zważylPIII, że jakD pil'rwszOl'zęrłny ('pl, (dół")' :-:0hip :;tawialll - poza obowiązka/lli nOl'lrIaltll'lIIi IlI'pzydpnta /lIiaHta .ipst dążl'nif', lly \\'spółpl'acowar. w Z.iN!JlOczpniu obywateli tpgo ndasta w prac.v ella. eluhra tego miasta, a. wyniki, któJ'f'by':;my osiągnęli, byIyhy nie]Joś!f'dnią cząstką. znanenia ogólnego w dążeniu do ta,kicgo -postawienia spraw) na terenie raiego Pa/ls1wa, - to wiPI'7.ąc glęboko W 7.JI:lc/.pnif' i :;Iuszność lIIoich intencyj, /'ozwa7.Ywszy stronę fachową i moje rnoJ'al'ne !JI'a\vo, przystę}JUję do pracy z otuchą. z wiarą w pOlllor Bożą i z nar1zieją, że w doIlI'ych mych usilowaniach popieJ'ać i wspólp/'nco\vał Zf' mną. hęf!zip c;:la nada "it'jska brr: wyjątku.

Don'lIiaJlI \,C 1wllli za"zcz't, któl'Y lIlIIiI' spotka I ]II'ZI'Z POWi('I'zeliii' lIIi pl'a\\' stoI. uliasta Poznania, ])ocl'uiaw \\' pełni zaHzezyt wl'j:seia w ll/'acę hl'ZI'OŚI'I':llIią z tcm wysoko pm'l<;h\'o\\ o ])ostawi(}JJ('1II (lh'watl'h;tWI'III miasta, Z liJ'llg'icj stl'fJlly cl'nię .,ohil' ta.1{ W} soko "tanowisko "pol <'l'Z 11 1', któn' dla lIIiasta ojluśeiłl'J\1 i epni" sohi(' lak \\ y",oko ojlinję w al'lllji, IH'Z wiązaną do 1Ill'j osolly. życil' IIIO,k dot.yeh1'l.aSO\H', sjlędzoll(' w ;.;Iuihil' ()jcz."zll' i hOllol'o\\"P odzllaki wojlHlIle, I, I 61'1' pil'l';ii lIloją zdohią, że IIIOgę dOlllag-a (' się I'zl'ezowcgo, pokojIIl'go i Ira \\zajI'IIIIIYIII szacunlul Opal'll'go stoHunkn \\'ysokiPj Hady :\Iil'jsldl'j i ohywall'lslwa IIllm,la fld Wllil', l'ważall'lIl za SIOSO\\IH' nakl'l':slić \Ysokil'i Hallzip p,'zl';.;łanki IlIol'allle, \\' illlię któ,'ych olljąll'lII \III' stallowisko, Ol'az 111'zl'<lsta\\'ić się ia [.,0 człowi"', i oh'\\'a Ipl. I "I'wdLOdzt; do OIlI()Wil'lIia uil'klól'." eh zagadllil'll lIlil'jkit'lI, 'pl'z'ezPIIL ZaZllaeZa,", Żl' jlog-Iąd ua całość spraw lltiasla }Jozwolę sohi! ].II'Zl'rf,.:lawi(, Z ok'lzji lh....11 lIall hudżl'tl'lll, Dziś - \\'OhPl' 1l'go. Żl' zall',h\'j(' 0(1 :-1 I'godui 'sprawuję lIIą f ullkej(; i UipUlożliwPl1I h} ło w t III czaHip HZCZl'gółO\\"(. za,pozllallil' się Zl) WSz "lkiellJi Ilziałallli JJI'acy, IIOl'UHZę jl'llyuic kilka pollHt.awowych I, wl'sl \'j. ł,ló,'(' \"yda,jl\ lIJi się najważuil',isze, Nie cheę się III'Zytl'UI ku"il' 1}J'zed"tawianit'llI dall'ko idących plll'lIó\\ i zamiarów, mó,i charakll'l' T IIIl'znsnWl'go I'rl'''rd('lIla miasla uakazuje III i l'Ozlloczyuallie \\' fOl'lllil' no\\' eh p"ac t,\ Iko lak ich, ktÓI',\'Ch - olJojęluc sa 1110 l'OZ.IHJ('Zt;l'ip ('Z' UkOllCZpllil'. lJędzip Z IIIOjl'j "tl'ou)' już sluż} lo dohl'u IIdasta, ,'l'rhll'III Z takich zagadniel), jpst k o II II' n 1 a, TaIlI, dzil' "ię \\"rdal kujp piplli.\dzl' puhł'iezlł" i gdzil' pouatłto JII'Z)' slH\JIyelt ::'I'odkach ('zl'kają Og"l'Ollllll' zadallia. - \\" 11'111 dolyezl\cl' \\'!II'osl żyeia. h (u, p'I'ZI'łJ'z lIIallia ZUpchll'gd Itl'aku śmdkow do życia lalll wyla(,I,O\nlllip pil'lIit:dz' JlulJliI'l.lI ch lIIusi silu' pod najściśh'js.zl\ 1.011Il'Olą opiuji publiczlIl'.i i \n;zslkieh powołanych ku tcmu cZYllllikÓw.

'';:cIII,'ala la jest JII'zclII'owadzaua \\" Zanądzic Iiejskilłl miast.a \'0,lIallia, \\" dajl' mi sil; jednak, że jl',i uSIII'a\\ lIipnil' i lll'z spil'szl'lIic i('''1 I'ZI'('Z1\ Zp ',\'sZl'cll lilia,' \\',s],azHną \/alll tu lIa lIIś]i zapl'owa(l.zPllip lIIil'ięcZIIl'j I'aehullkowo-piplIit;ŻIll'j koutl'oli aktó\\ "IICIlUIIIHIWycIL lIIil'sit;eznelt, a \\' t'11I el'lu ]ln!'\\ i(lujt: w)"dallil' od,powipduieh J)I'zp]lisow, oraz częściowI' wZllloelIi,,"ip s,kt..dów osohow ch działów t.'j kOllll'oli, Po drugil' o,l)pjJ\luj IIlianPlIl kOlltroli k0111rolę fakt) Czuą.

\\ konywa 111\ I) I'ZI'Z fa (' ho\\ ców- kOli t 1'0] C 1'1)\\. a n]w j lI1uj1\ cą h:lllan ił' {'atol,sZla!tu dzia lal 1I0śei [lI'Zl'd"ięhiOI';,.;1 \\', za'kladó\\', \\ )'działó\\ adlIIillisll'acyjll eh, a to 111'z('7. ha(lanip cclo\\d'i'1'i wydutkO\\', s\,I'awuoi'ei 1)I'a e)C. ol'ganizacji obowil\ZlJj.\('I',i. jl'dlH'lU słowem ('a Ipj działa (ilOści kOliI 1'010\\ aJlf'j j!'dllost ki.

TI'II I'odw i kOlltloli II 1U:< i IJyć czę;-,tszy, lli7. dotychczas stosowalio i lIIu:<i oIJl',jlllowal' w ciqgu I'oku IJud7.etowego znakomitą więk.;;zo.,;,' działÓw, dJfJdlp,gajqcy('h kOlltroli. I lU zawilI, IJl'óez opra('owama pialIII kOlltmli i ,kisly('h wsad jej przPJll'O\nulz!'llia. IJł'zcwiduit: kOllipcZlIl' IIZUPl'llIil'lIia s.klad u o";I,IJowcgo. PI'ÓCZ ,,'iększl' j 1lI0żliW(),.';'f"i wykI'Y\\:lnia pWl'lltu:lllly('h nadu7.Yl', dają spntwoztlania iJlsppktOI'ów-kolltrolpl'ó\\'. tak Hadzil' .\1 iPj:"di: iej, jak i Zan:ądO\\'i !\Iipj"kit'IUlI 1'1'11111' \VskmÓwki i lł\\'agi 1'0 do hUłI7.etu i organiY.acji pl'ac)'.

astl;pujl' slll'[(\\"<1 kontl'oli ZlJl1i('t'Zf'I'l hud7.l'jow eh. oraz IWJItr'oli wykouauia hudżetu. l'aluac7alll. 7.1' wskutl'li: WIII'O\\'adzl'uia od C7prWI'a hil'7.ącI'g'o I'di:u IwPlilldllal'zy llIiesię(,zI1'ell. sprawa ta jl'st w Zarządzie :\Ha,;ta naogol dohrzl' posta\\ iOlla. !t.('z \V illtel'l'sil' dokladnośd )lI'acy' i lIIoi IIO':'Ci g'łi;IJ';II'g-U IJł'Z!'lIly':'lpllia tych zagaduipil hylohy \\ skazaIWIU uil'zlw('7.lw powiększcllil' IWł'sonplu i \\''(Iallip \\ iążący('h jn"tr"uk('yj. Zwięk"zPllie }JPI,,.,,melu kontl'olłlpgo maili 7alllial' przI'IH'o\\ adzi,' /)/'zI't!pw,",z} st:kil'lII drogą wl'wuęl rZl1y('h Ilrzl'gl'upowail osoho\\ y ('h /. iłluy('h wy cłziaIo\\. \" "pO/uma 11'111 już o IJł'l'lillliJłal'zach lIIil',Się('ZII) ('h. !'ważałll .ie za jf'rlell z uaJskutl'czniPjszy('h sposohów J1I'Z(,f'i\\.tIzi:tlallia w'datkolll lm:zalJudżdowplI i zmuszania {lu Cl'lowf'j 'h7C7.p'llnośei w \\ ydatkach. przy('zcm nluszę 1)IJllnil'ść. Żl' jl'rłnak uif'"tply jPZ('7P wciąż (bjp się zauważyl' gd,(il'nil'gdzip dążf'nil' do wyh.mallla 1"'l'limillaI'71t IJudżptO\\'('g'o. a nil' lIehwalonl'!lo In'zpz Hadę M (.'j.;::kf\ hUllżptu.

(;(1.\ h\ III zdola I l'ł'Zł'fJI'O\\ ad7ić lIJoje za IIlial',\, dot CZI\n klJlltl'oli i lu),.;kal' jl'dllaknwp ZI' Inw! ZI'oz!unil'llie \\'szystkich !IIoieh ws,półpl'a('O\\'lIili:Ó\, 1.1' w dzisi..j"zy m stani.. fillanHO\vYIH miasta wydati"mani.. /!owyi.l'j nOl'm f:\I(I'7.ctO\\'ych jl'st kaJTgodne, a }l1'zeciwnip dą:i'p' naIr'ż,\' ,lo jak II a j w i (: k s z p ,j o s z c z ę d 11 o ś c i, to jakkolwi..k zh I ł"<llqn ch pod t\'m \\?!.:Ięd..tn odl'hyll'li nil'lIla. to .kdnak u\\a.iajh III, l.. «'liii d\\.llita "llI'U \\1łł II i jU7. dolJl'zl' się miastn PI'Z)IU7) Ipl1l.

/)OlklH\I..1I1 (lol4d zagalJlli..il ha rdzo \\'ażlJ ch. lJil'jako jPdllali: \\,",II;pll eh " slosunku dG sprawy llajwa7.nił'.i,;zl'j: jak pl'z/'dstawia się ,,"p('ny sl1,n fillan"'!J\\'y lIIiasta i jalde 1iq nadzipjl' lIa }ll'zy:-;zlośl'.

./""tl';lIIj już po pil'l'W";11'1I1 półroczu wykonywania hlH].żl'lU za lok 1!J:Hi:I:i. MOŻPlllY \\'ięc zdać "obip sprawę z t('go. jakim ]'I'zultat{'m za koł-ll'zyliślII) pil'l'\\'"z.. poll'oezl' ol'az jak lIalpży 1))'zl'wid'\Va{' 7.<lkOl'I/'zl'n;.. I'lIłO/'OI'Zlll'j "1'11 (T.

"obp(' t..go. fI' Wj datki lIatIzwyezajll" !JdzipIllY wykonywa(' f rlko \\ IlIial'ę l'palizoW1lllia wpływów nadz\V czajnych. dl'cydowalli(' 'J narh,,) 7.C<' f'Z) dl',ficycip ('all'go bUllżptu hęd7i<, w'ląf'znie \\''kona'li.. hudżNU 7w-cz1linf'go.

:\a lIim ",'ię(' \\ ylą('lllif' z6rodkuję S\\'oj<, lm'agi.

Gotówkowo wykonanie !Judż('\u za l polrol'zl' pr,wdtawia "iI( napozór 'konytnie.

Dochody howiplIl w nim'l \Y'dntków UskutN'zniOllo za

.. ti i :fIiIi zł .. iI/72tH"narhl yżka !!olówkowa

:f 07 IJ;f:! zł

Jcdmlk ttochody wykazane są deJinitYWIH' - SlIlIHI ich za Vil'/'wsze półrocze ,iuż ię nie Z III i C'n i ; natolllinst do II'ydatkóII, już uskutl'czuionych za !!otówkę, naJeży dO();II' slImę II) ..ta wilIJ)) dl asygnat. rozchodowych. których z J)()WOlhl łJl'<I.I,u ś,'odl,(m nip w pł:H'ono

\.0(1000 7łoraz "Ównież Ilozostał:\ kl\"otę pbslugi dlu()\\. która winna być znplacona w I poll'(j('zu. a nil' została zapłacona 1 ili:!1 \razI'lII ł ljStH zł

Ilotr:[eaj:\c lI:ulw żkę gotówkową :fO, fI:l:! ,.

dostanit'lIIY Jlł'awdzill'y d('fie.t I polrocZil l litil tl72 zł

Hoda.ć IJlUSZę, ŻP p0l11ij:1l1l tlItaj :'\1\ iadolll ip, Żp wykollani!' lludżetu pl'zcdsibi(}rstw i zaldaduw, ktol'ych ,'al'IIIIII"O\\'O'::;I' PI'IIW'Uł7i Hachuba i Główna l\.asa "ipjska. \\''kazujp za I Ilółrocz!' niedoJ)ol' :-I:!\IIi!Jfj zł. NiedobÓr ten we,dług kompetentnych za pl'wn i ('11 dpcerncnl.ó\V w tych zakł;ulnch-przcdsięJ)iol'stwach będzif' l'okl,yt), w 1!t'Ugif'1II półroczu, tak, ŻP realizacja ieh hudżetów zalwilcz' sit; prawdopodobnif' l'ezu).t.1\elll, jaki przC'widujl' IJI'C'lillliIlHl'Z. a II ięc II każdYIII razie bl'z dł'ficytu. Niedohol' ogólllY 1)()\Vsta l z pOIlodu: a) znlllicj:"zonych wplywów z pl'zedsięLiorstw, co jl',;t dla wiplu za.kł;].(lów lctnipgo llółrocza rzC'czą nOl'ma 1rJ:\, II) zIlIlIipjszonych wp!) \I'O\\" Z1I korzystanil' z ul'Ządzl'll i zakl,...!ow dobnI puhliczlłc,!!-o - !!-Iólułil' z pO\nHlu lIil'wpłan'lIia "płat. JJI'ZI'Z Poznails.k.\ Koh'j Ell'kt ryezlł;\.

Podk,'l'śJić IIlUSZt;. ŻI' IqlIYII'' z porlatkóll, w OgÓIIlł',i kwol'il' zł 40HROOn, w}llywają lIah',żeil'. liiI' dopisa1r jJod,l1l,i na zł 4:\!i11\. t. j. około t }ll'occnt. Jako 1JolIstawO\IT swój ohowiązl'k ht;dzil' Zarz,\rI \lia"ta uważał silne prowadzenie akcji redukcji wydatk(J\\ a to: u) I)rzC'z bl'zwzglc;dnl' ograllil'zf'nil' IV dodatkowył'll kl'l'rlyttlch. IJl IJIg'I'alliezl'nil' wydatków ,poniżl'j ,;lIlII JlI'l'lilninow:Lnych Vrzy POIlIOI')' Illipit;ezIlyeh pn'.liIllinarzy.

c) wspólnie> z Badą I\lie>jską starać si!: IlIusilll' () uzdl'lJ\\ h'lIi.. finanso\V P. K. E., co od,bije sit; do(latnio na H\\ i:IIIl':l.I'ni:lch t..jże wzglęrlem budże.tu mil'jskiego, prowadziĆ' IJr;dzit'lII) akl'jt; Sj)ł'ZPdaży bwlynków i gruntów, w c..lu z....dukowania zarllu;;pnia krótJ{ot erminowe.go. Zgóry jednak lI'zeha sobi!' powierlzil'Ć', Żl' kOlllj)l'I'"ja \\}"alkow mOlże iść t.ylko do gl'anic lJIożliwmki, a nił' powillna Zil"adzal' sit: na. powir;kszlJniu nezrO'IJocia luh skl'I'Hlaniu wydat!Hh\, 1,}f)tl'z..Jm ch istotnie> poprostu na })I'zetrwanie, jal,o t 1"2, ŻI' uzyshane> \V SllOI'JI) podany fundusze nic uzdrowią jl.duak budżetu i fillansó\\ miasta. Stąd tl'Ż jasno zrozumieć można, że przy Jrastosowaniu w oppraejaf'h. a nawet pewnej poprawie wpływó\\ z rzedsit;'hiol'stw \V mip"i<\cach zil1\O\\ ycl1, wyrównani(' ddiq tu l 6Gl 212 zl \V drugil'lll }lolnH'711 hędzil' \\" normalnym biegu rzeczy nanlzo tl'udII('. Podstawowem zafldniełlielI1 zrówl\oważpnia IJUdi...lu miasta Poznania jest sprawa wyzyskania źródd doch()(lo\\' eh. a Pl'z,'de>wszystJdem onniże>ni(' eięŻQl u o'hslugi długów. Pozwolę sobip sch:uakte>l'YzO\\ać stall zadluż..nia I1tiasta, alhowiem właśnie to zadłu:i.l'uie zniewala wili.. do osą,lz!'lIia S) tual'ji finansowej miasta jalw IJardzo p(m a:i.ne> j i W) mIJg'aj<\f'l'j pOHwię('enia szczególniejszcj uwagi 1.(' strony OI'WIlIOW uStl'OjOWycl1. Za,dlużenie> miasta na. rlzie>11 ;{O wl'ze,':;nia. 1>1". wynosi lo raZf'1Il 71. 1!i1 :łI{X,R złotych. \V powy:i.sze>j ,sumie ogólncgo zarlłuże'nia mil'szl'z<\ sit: ()I'z}\\.il'ip ni..zapłacone l':Jty orlsetko\\'o-amol.tyzlcyjne> okolo H I1dlj"nó\\ zl, przeniesione w latach ubi('gl ch z powodu niedoborów Iltulżl,to\\ yl'll 110 Z;JII'glości hie>I'nch, czyli na t. zw. "Iistę wie>rzyl"il'ji".

\VyszczegóJnionc cOllopit'ro ogólne zarllużt'l1i.. ndasla, 0pill'lt' na danych cyfrowych OdnOII('go wydzialu Za\"Z<lrlu :\Iil'jskil'g"o. uJegni!' jPdnak naj'jJl'awllopodohnil'j zlllianie na nif'j{(JI'ZYHI' I1llasla w:-;kutek dolicz('lIia do kapitalu odse>ll'k mI zall'glo:;ci, \\ kaz) wan} eh na t zw. "IiHcie \\ i('rzycie>Ii", :JI'lIowiI'111. .jak zr!o!ałem J:1'zt'konać sit; (] tl'lH oso})iHci(', Zarząd :\Ii('jski nie wproWIJ(l7al. rlotychcJras rio hud:i.t'tu k\\ot. ]'otrzehn) ch n:J oprocentow:Jni(' zadlużenia, figu\'ll.i<lct':.to IW tt'j liścil'.

Zastl'ze.:i:enic to odnosi sit; prze>rll'\\'HZ stkit'11I. rio zar!llłJ"lIia w I{olllunahll'j K:Jsip Oszczędnoci miashl Poznania, O}H'cne zadłll:i.('nil', ja.kkolwie,k jl'st niższe w cyfra dl hez\\"Zglęrln} ch i w "tosllnku ohciqż('ni:J,IH'zyparl:Jjqct'gO 1lH. gjO\n: I lIIit'szkailca, od zadłużenia IH'ZI'(l\\CJj('nnego, prze>kl'acza rlzisi('jszf' sily finansowe miasta i stanowi główną przYI'z) III; II 1 I'tlolJJa-g-a il gospodal'ki hurlżptow('j o.d szerClgu lat. Niedomagania 11' przPjawily sil: III'Z,'dpwszysll{i.'11I z jl'lhll'j strony w(' wzrastającym staJe stosunku pl'Ol'I'ntow III udzialu ohsługi dlugów w Im r! ż('('i f' wyrl:JtkÓw z\\'Tza iłl dl. a z llrug il'j slrony

L*

\\. zlllnH'J:"7a.ią(')'m ..dl; ",wll' stosunku pl'{)l'l'ntow}1ll wykonania hml71'tU na oh",lng- tllngów, () CZI'Il\ :<wiadczą IJastępującc cyfry: (;'tl' '" r. 19"!/:!'9 :-<t.o,",unek procentowy działu dlugów do hutl;i:etll miasta w,tlOsil 16,50 IH'n('('nt a W) konalli(' budżetu w tym dzia.le ), U 1"'0('1'111, to \\' latach następnych sto",ul1ek tPII sta](' się pogal'szal. a;i: dziś ",toslIIH'k pl'OCl'lItO\\'Y dzialu dlugów do 1Jud;i:du miast.a \\ILOsi ;łti,:.'() IH'()('l'nt, \\''konani(' zaś tl'go dzialu spad lo z H;j,.H pro(,I'n t do ):.'.7H p,'o('('nł-.

Z POI'Ó\\'ll<IlIia sum hudż('tow ch, pott'zehny('h obl'cnjl' na oh:-Iugę długów, z odnoślll'11Ii sumami, wstawiatlf'mi rio hu,łżctu miasta " lata('h IH'zl'dwojl'nnych, wynika, że cyfrowo mnil'jszc POWOjl'lIll1' zaJluŻl'ni" \\') maf!:a. dwa rmr.y tak wif'lkiej obsługi, jak przedwojenna ohsluga dlugó\\. a przycZ}tlr tl'go zjawiska tkwią l\' (1l'Ożyżnil', panu jącej spól('z"śnil' lIa kl'ajo\\'rm rynku kl'odytow m. tąfl (Ialsz)' wniosl'k, 71' klucz rio r<,związallia zagadnil'nia rówIowagi budżetu z,ł.tajdujl' "if; prawi(' jl'dynil' w (1ziak IV hudżf'tu \\Tdatków, t. j. \V ohslutlzl' tllug(J\\. Cdenl zapf'\\'nir'nia gospodarce finansowl'j miasta warulIków równowald hud;i:dowl'.i należy w,'frwa]e j konsl'kwf'ntnif' tlą7. Ć zat.Ó\\ III) do I'pdukcji wydatków l1a ohslugę t[ługów do gnmicy IJOI'III'. \\'llIowadzolH'j ustawą z dnia 17 llHlrea 19(\:.' l'. (Dz. U. ]t P.

Ił I', ;!I, pw.. t:.':I) do art. ::! ustawy z dnia 11 sif'rpnia 19:! r. o tym('załJ\\t'l11 u1'('glllo\\'alliu filWllfiÓW kOI1lUłWhl)'ell, jakotl';i: dopilnować, aŻl'hy wydatki lIa ,J.hfilug'(: długo\\' dupl'Owa(lzi(' w krótkim ezasil' do "tilliII 100" n w'kt:nalłio;.ri.

Udl10śny prz(.pi", po\\'ołanl'j lista wy z .clnh. 17 marco 19;t roku l'P.;::tallll\\'ia, Źł' 1"at :tlllort)'zaeyjnc i (H!i;et.ki od zaciągniętych dhlgó\\' l1i(' I)(J\\'illn \... l1o",i(' \\'i(,l'j nit 2no docho(łó\\' zwyczajnyeh datH'go zwiąJ:l,u kOI1IUl1ahlc':\'o. ,,- t l1l IdPlunkll skiprowall" \\ ysilki Zar7ąrlu \lipjskil,go, a ujętp \\ 111('l11o"Jalt' rio 1\1 i n isti..'rst wa karlm z IWllkrl'lllym wnio"kien! t) ll"la\H:\H' ohniżl'Ilip oprocl'lItowania ohligaeyj i w"tl'zynJaliiI' ],j('gu 1ll1101'Zpuia o-hligaeyj miasto Poznania, uznaję za cf'low,', I)(;dl; jp wi(' kout} liliowa I i usilnif' popif'ral, albowil'm, jak wykazują ohliezPl1ia, tl\ (Ir'Jgą UZ) skać możlla rl'dllkcję \\") datkó\\ l1a ()hsl\lg dłuó\\' o calp H'noro zl. ppcjall1ą 1I\\'Ilgl; zaIllipł'znm Z\\TOp\(' na \\'7ajelllnf' "toslIuki lIIi.:dzy gl11ilHI. .1 hOnll1llalllą Kasą Oszezędnm<ej miasta l'ozl1ani,t. ,,, stosunl,n('h tych odl óżniam obowiąJ:ki. \\ ynikającl' ze stanowiska ullił1 jako J:wi;\zkll l'oJ'ęezająccgo i dlużnika \\'zg-lę(Jpm KOIllunalnc.i Ka:"y O:"z('Z(:dul)ści jal,o iu,.;tyt.lleji z,allfania publicznego i wipJ'zyeil'la.

],ln"").!łJ IIdzin! \\. ogollll'łł\ zadłużeniu miasta jest. <łomillują(')' i wy1!1)",j !'al., :.' JJI'oCl'nt. oraz ohowiązki Komunahlf'j Kasy Oszezę(lnośd, ja ko \\ iprz dpla \\'Zględpl11 związku porczaiąc('go.

Zu«alliplIl EUlllullallH'j Kasy ORZCZtlIlOiic'i jpst ulatwi:u' 1!!'OIlladZPllip OS7.c'zc;cłnoiici sIJolprzuTh, ich olH'm'cntownllil'. OI'az Upl'Z) "'14:\1lIi:u' micjsl'owcllIu spole(,zl'llslwU tnni luC'lyt. 1\01llUlIa11l3 Kasa ()sz(,7.d!lOI'd miasta. Poznania I'ip"z' sił; 1'1'1111'111 zaufaniell1 Sł)olpI'ZPIIS!\\ a, o CZf'Jn iiwiałkz p,}haŹII "tan \\'kladIn\' oszczl;clnośdo\\Yl'h i "lwlIlia clolJ1'zp S\\ojp ,.,tal'lIlo\\p zadallia .Jaho instytul'ja zaufania puoliczllpgo i gl'01lHlllzą!':ł oSl.rzc;dno':'ci spułl'c'zIH', IdóI'f' s1], pO'llsta \\"1 dobrohyt Ił l,ażIII'go na rod II, \\ illIla IIy Ć olol'zolla troskliwą ol'ipl,ą Zl' strollY Z\\ iązku pon;l'zającego \\ t 111 kicrulIl, u, a żl'hy llIogla \\ ZIllUI' "\'ą d7.ia la Inol'(- \\ za kl'C'siC' lIip[c:gnowaniu ducha OS7.CZC:łIIlOiil'i i lIprz) s1c:Plllallia lrIil'jSI'O\\'ł'IIIIl >,pol"l'zPI'Ish\ u 'alli,'go kn>ilytu. ;o.<aAlto jl'st oho\viązkil'JII lIliasla .Inko tllużuil,a ..;'osm\ ac" l'OIlaj1I11lip,i taką S:III11], akUI'atlloć w olJ.;;lugiwalliu IlIugÓw \\ohc'ł' 1\011111nallll'j hmi) ()s:II'7.(lnoiil'i, jak wolwl' illII) dl \\ iN'Z) !'iI'I i. \\ I'm \\ zglctlzip znajdzie WI' IlIllif' I\OIlJlUlallla I\asa ()szCZt:tln<)ŚI'il'ZI'I'/,uika intl'lIs;v wllil'jszpj niż do'yphc'z.ts ohslugj ,jpj \\ if'17Ylplnoiil'i. \" 7.:l'kl'psip stosullko\\ l';on\llnallll'.1 hnsy ()szc,'l.c;tlllo"d .lako Wil'I'7 cic,Ja, do zwi.IZku P0l't;('7.nj'[C'p!W, jako dłużllika i \\ 'lLikaj,!cy,'h sl.111 ollowi:l7kÓ\\, chC'ialh) Ul dUI' w-ł'al. zallatl'\ \",udu, ŻI' \\ doI,l'zl' pojl:') III illll'I'psil'. ZaI'O\\11O l\olllullaIIH.j Kasy. ()szl'zc;duo':'ł-i. ,jal,o 11'i.; miasta, Ipży poddauip l'cwi7.ji dotyclh'7.a"O\\Pj J1oli.) li. i slo(l) 111',)("1'11towl'j ilU OIkillku r.ac1łużf'nia IIl1asta. ł'ollip\\aż ul'pgulowalllp slosunkÓ\\ kl'l'd) lm\}1 h mił;.dz) lIliaStPIII a l\pIllUU:llllą Kasą f)s7l'ZC;IIIlOŚ\'j !I'Ż) lIIi sZI'ZI'l.!Ólnil' lIa SI'.TU W iulpl."...;i.. ludllOśl'i, potl'zpJnlj1],cc'j kl'l'd tu dla "w I'i) \\al'sztatÓ\\, fll'apy, IH:dl: z ('al<I f'IH'I'g,ią dążyl do dlOl'lIy l'zł:śl'ic!\\ pf.t'o Ulllal'f'lIia. d lugu III iasta l'ozu:lni:l. w I\OIlHlIla!III'j I\asip ()sz(,l.!:dnoI'i i 11<;111: "IP' sfal'al, II) polożyć pod\\aliny pCH! sto!lIIio\\C' O'lIlliżpuip tpgl) dtu1I z o.Opł'lH'gO lIil'nOl'lIlalul'iw stosunku PI'O""1I1()\\ po \ykla.IÓw o"zl'/p,d1I0ściowyrh do dlugu IlIiasta do uta\\ 0\\ ,'j !(.()I'IIl :!II (11'111', wklado\\' oszl'zc;dllościc}\\) clI. Jak jui. \\ ><poJ1lni:l11'1I1 lIa \\'stt;pip, \\' ..;ullli.' O;!ólt...go zadłu7puia lIIiasta 111 i I'.':'C i się takżf' kwota okolo IHHJOIIOO zł, jako l'l'zultat ,'. uil'I 10110 n')\\' Imdżl'tow'dl I. lat poprzpdnil'll \\' olJslufl7p łl!ug(m. ktÓm \\' wysokim sto,plliu kOlllplikujf' plaJlII\\;I' PI'o\\:ulzf'llil' go..;pH!al'hi fiIlallSOWl',i, wol)('(' ('7.C'go lIałf'ży ją Iwzwzg!l;duic' zlik\\ i-IhJ\vać, \Y tY1I1 stunil' I'Z('I'Z) Zal'ząd 11iPjski stajl' \\olH'l' uil'zw;Vldp I'i,żl,;jego zadania zdoh cia śl'oclko\\ pi\'lIip,żII) ch, potl'7.l'hn eh uil'zhp,clnic na sp!at PI'ZP\\'[IŻIlC'j \,zc:};ci zadłużcnia w I\omullaltll'j l';a"ip Oszc'7p,dIlości, oraz zal p!!-,ło ii l" i 7 lat da\\ 1I)'I'h, lII)1ips7.l'zon ("1\ na t, 1.\\. lici,' wipl'Z) ('ip1i, l1al'O potl'zplla hc:dziC' nli.lllo l::> lIIil.ionÓw zlot I"h, ł'rzl'dstawiOlI)' \\ jl'rillt'rtl 7.11<1I1IU w ogoln}rh zal's;lł'h pl'ojekt kOll\\'PI'sji \\!-<z)'slkich hl'otko(PI'1!Iil1n\\' dl zohcm ią,'.;!I'1 IHOŻ!la orzy

\\'1>'CIl' zl'palizowai' .WdYIIH' pl'Z('Z zaciąg-nięcie poż'cz.ki długotennino\\ ej i lIik(;PI'()("'lltowpj, ('n W 1'('zułtHci(' }l1'z)Tzyni się równi<-ż W znaCZII) /li stopniu dl' I'p(łukeji w:nła1ków lIa ohslugę dlUlgów. Czy i jakie hędą możliwośei I'l'alizac,ii tych projekłów. przesądzać lIie mogę - - w pl'aey Id jl'dn,lIi:, Idln'ą zalloczątkowułem poleCelliclJ'l lH'zcprowadzl'llia odjJo\\'il'dnieh ohlie,r.(.il i studjów w Zarządzie Miasta - oczl'ku.ię \\) da łUl'j ponl"(')' i współpracy mI Had' 1\1 i<'jskil'j, ja ko \\'sp{)łodpowil'dzialtlf'j Zl' IIl11ą za stan fillaw;owy miast.a, Od('7pkai' rÓwnież IImsillly na zapowi<'lłziany (łl'kret Palla 1'1'1'zplPllta H. 1'., dot ezą(')' oddlui:ellia samol'ząrlów, któl'Y to d('kl'pt, nLHm nadzi<'ję. ulllo:i.liwi WilII choć w częci upOl'ządkowanil' finanso\\'. I'r7.ee!lodzt: zkulei <In sprawy uaI'(lzo holf'sJl(',i wspÓIc'7l'śnil', do SI1I'aw hI'ZI'o-łJocia.

l'onil'\\'1Ii: zasięg' akeji walki z bezroboci('II\ i pomoey hCZl'obot11) ni i('st znallY, nil' IH:d<.; powtal'za!, jakienJi drogami i l1Il'todami d:lźy paihtwo i sanHn'z;ldy do zwalrzania tei gToźllej klęski społeezllej. I'l'zl'jllluiąe w treh dniarh kicrowllictwo Lokallll'go Komitf'tu FUłIfIIl,;zll I'rae OŚ\\'i1ll\('zalll, Ź(' do lożę W8Z) stkieh sil i staraJ}, by akeję pnl(') i IWllloey dla hl'zl'ohotnych zOl'gallizowHi' .ia.knajspł'<';ź)śeil'j i 11.\ tunduszl' na tl'1I n'l In Zl'Z Pal}stwo JlrzezlHlezOlIl', hrl), użylI' jakllajha I'dziej e('lo\\ o. 1)(1.(;\" .jl'szez(' lIall':!'). Żl' 7al'ówno ZP I\L!-dęc!ow ';(lołpl'zll) eh, jak i u"ta\1 GI\) ch \1' hudżl'eil' IIlia;;ta PozlUlllia na rok 19;{JJ3(i znał('ź,' "ił: n,u"zą nH cdl' l:c.mon' .\Jezrohotnynl orl)lowif'dni(' kl'l'dyt', .I('SZCW jpdlH\ ")lI'a\\<: muszę poruszyĆ' - a jl'st nią Sln'a\\'a )10lityki 1;('r,'CI!ahll'.i \\' slo"unku do pracowników lIlia;;ta. Po\\'ołuj<: Rit: tu lIa mój okóluik, \y dan)' Zal'<17 po oh.il;ciu U\'Zl;doWHnia, a w łi:1Órym 7a)'I'II'lliłl'lII wszystkim pnu:ol\'nikom, to .il'st tak u\'zędnikolll jak i roJJOt n ikcll1, moją ;iyczliw(\ opiekI; i serdf'ezny stosunek, o iII' trlko )lraca ieh b<:dzic dla miasta uezciwH i użytcezna i pozhawiona In01111'nłóI\' 1I01ityezll)'ch.

T('III,;aml'm lipada.ia )lodstawy (lo ,;z{'I'z('nia paniki l'pc!lIkeY.inC'j.

ezl'g'o najł.,p"z 111 d(n', ()(!P!!l, ŻI' IV chwili OhPCIH'j \\'olll:-"ell 'posad niema. \\' soka Hado \1 il'jska! l'ol'u;;zylem i{ Ilynip na,j\Hlżniejszl' zag-aclnil'lIia, inllP omawiaĆ' hę-d<.; z okazji szp,i \1'spólpl'aI'Y. :'\a zakor'll'Zcnip ehei,IlIlYIlI j('SZl:Zl' raz z naciskil'nl lJodkreHlil', że sił' IllOj., pl'ant; oddać lIa uslugi miastu i .il'go OhywHtelom, oez('ku.i«: zat('nl HcislPg-o wsróldzialallia ze nllłą wszyst.kkh rz'nllików, I)o\\'olan)'cll do stallowil'nia o sl'rawaeh miasta.

:\'i"IIJa ll1iędz' 1H1ł!li \'óźnie, .il'żeli l'!lodzi o ukoehallic miasta, Z:u'IH1\\anip jPgo katoliekico i narodowpgo dwraktf'rll. u;;zanol\'allia (lIa ,17ip]no;;ci i poczueia jJ,lIi:<hyowego llidnoHei.

\\ lIJoj('m zl'ozunlielliu hlHlżctu, oraz \\ trakcie na

I\a I III odl'illku "me\".

s!ui'my w,.;l. ,.;er jl'g"o dGh, u, a ,o.:zl"j HZl'ezy pospoli\('j.

jakillł jl':<t. IlLiasto Sloll'cZIIP Poznań. z lIim potędz<' i ehwa]1' ;'I;a,Liaśnip,j

OkÓlnil, z dnia 3. \. HJ;H r.

I :11;Oi;lł.

I'OZIWI'.. dllia :1 paździt'l'lIika HUt I'.

Ho pnH'''\\ nikt')\\ \\'sz,.;' kieh \\ ydzia hl\\'. /.a kladÓ\\ i I )I'zl'd,.;it;hiol'st w miejskich.

Oh('jIIlUjąt. ul'ząd T m('7.a,.;o\\I''O 1'l'I'Z)dl'llla m. stoI. /'oznanhł, \\itam ogÓl IIl'zdnikÓw Zarządu g"lIIilHl('gO, ]1I'zp(bi(:,hi(II'sl\\' i zakłado\\ mip js,k I(:h. :-:;to,.;unpk mo,i do l'l'aco\\ lIiko\\ IIIjasia hę/lzlt' opa'I't lIa ZU"[ł<ladl i pojęciach. któl'YIII hol(luję \\ ,.;lużtJil' pllhliulH'j.

\\' nH',!!"a11l od \\ :<z'stkieh ]II'ueO\\'nikó\\ pl'zpdewszystkil'lIl uczdwości \\' znaczl'lIiu IlIah'l'jahIPIII. onlZ w u,.;tosullko\\'alliu się tlo oł\llwią"Aww sluih. Stąd pl) 1111' W IllOg ]II'aco\\'itośei. jllUlktualności i szczel'ego 0<1(lania sit; ",Iuihil'. liiI' z"ś jP,i zhy\\allia, jakotpż lępil'nia i niploleJ'o\\ania lIaduźt'.

I'l'aeownik III lisi h t' \\ zakn'si.. swyeh ohowiązkÓw faeho\\TNn i to na każd III ,..:zt'Zphlu III'ac. która IIIU jest POWiP'I'ZOllą. Dotycz) to l.all'lI\ Z,\I'IIWIIO lII'zę<lnik(I\\", ,iak i sil I)Ołllocniez;ch i najlliźszyeh Ip IIkcj(lIIa rju,.,7.o\\ ni il',j"kieh.

Każd) 11111 "i Wi\ III'ue<: zllai' \\''konywa{o ,lokla(lnip. szybko i el'lo\\'o. :-'lo"llIlki \\ 1'\\ lIętl 7011(' lIliędz ]II'acowllikarlli w!;zystkieh stopili winlIr "it; OP;t'I';\(' 11:0 "a"'ldaeh lo.jalllośl'i i prostolinijnoHci. I'od:<t(;p. zla \\ola. illtl'ygi i plotkał.,.;two fł'skwfllifil,uj'l ]1I'at'()\\lIika pIHfohlll1' jak 1Il1'll<'Zdwość luh lenistwo. Salllor'ząd jl'1 "la oh \\'ateli j mil'szkallcó\\ m i a,..: ta , fi nie nandwl'Ol, sl'lll (I'Ż \\'YIIHlgalll, h' Sloslllll'k )II'acowllików lIIipjsklt'h do illt/'IT-.alllliw. 11\ I I'Z/'('zow; i lIPI'ZPjI1lY. S.lllloll'Ząll jl'st powolalI)' do rl'a]izowallia Cl'ló\\' gos{lodarl'zych i spnll't'7.II) dl, z ZUpl'IIIP11l w}klllC7Cllielll llIol1lpnlów ].olitycznych. Pracowllik ,.;alllol",;\do\Q winipIl 11:1 tprelli<' !'.łuż'howYIIl i \\' wykonywaniu ",\\('j sluzhy \\'sll'Z) 111:1<', się całkowicil' od w,,;zl'lkit'h wystąpiPłI, którehy {lodkl'l'ślal) jPg'o lll'zl'kollania )Jolit (711(' luli ]II'Z Ilalpżnnć P:'I'tyjllą, jakott'Ż lilii -'!)I'łlliat' s\\1' ohowi,\zki ohjl'li:I WIlit" o(ldzi/'Ia

jł\C starannil' swe sympat,lI' luh antypatjl' l,olitYl'ZlH' od "wpi dziHła:ne::<1'i ul'zdo"'ej. lwentuahH' \\ "tł\)Jil'nia po!ityc.f.IH' lit/rH slużb.! i POZH 1/'1'1'JH'1Il urzt;dowym, 1IIu>;z,\ hyć ull'zynHlII1' \\' f.!I'auil'i!ch J!CII I n 0::'1' i pra('(nnlika >;alllol"ządow('lfO i jntC're"'ll Pai),.,t\\ a Polskipgo.

.J C'stelll zda nia, że w ok]'('"ie OIH'CIH'f!O kry Z)!-U g-o"JlJcla fi z.." I }JI'.H'ę \\ iune otrzymy\\'ać t IIw j..,IJIO>;tki, claj.!cp gwal'aIlC'ję \\'y""kuwal'to:,;cio\\'Pj.w je>j wykonania. ,)raz .Ipdno"tki. dla l,tÓJ '('IJ pl'al';) iP..t jl'dy nem luh naj PO\\ łHżni C'j:,zc' Ił I źrodll'lII lit I"zy rllania. " 'Iu"zcz Il'lIl zashdy, na ktol" eh hc;"c: o]lil'l"al IIIOj ,..lo'1IIJf'k do »ra('o\\'n i ków IlIil'j"kieh. Stant!e>nJ >;il,; ucz'l1ić 10 .jasno i WTaźni(', hr ullikną(' ","z."'kich nil'.p0l"OZIlWil'il w III'zy>;,r.!eśei i IIIJlJil'waż \\ I"azil' 1t{)Ił'zph hl,cll: sic: powol wal IW IIIIJjl' dzbil'j'"'zp oświa(ll'zl'nil'. Dla pmco\\ nikÓw, którzy Jojalnip i szczerz I' ZiI"to!-lI,ją "ic: (10 lI,oich w nwgmi, - hęclę życzliwym przcłożoJl)III, dbalym o lIich i ponH)('nynl, g-rly zajdzie tego ]lctncha. Bc1ę rZPl'zniki,'m il'h »I"aW i pragnę. h \linie> u\\ażano nil'tyJko za pl"ll'lolOlIC'gO. Il'c'z i za IH7Y.iacipJa nloieh "''']1(1»1 a('(J\\ nikó\\.

i\Yy'd.H!:alll n:kę do \\ "pÓhJej ]Inll') . Jlodajci.. mi "'zC'ZC'l'Zl' i UtzciwiC' "'a>;ze>, i O'hy na ]lracę n:J"zą. k tÓl"ą ('ht JII owadzi{- cBa dohra na,,;zego koehane>go Jlliasta. a z lIi"lII 1':lIh.t\\'a i ar'o,llI. "}IłyJHlo hlpgosłH\\,jPlh;t\\-o Bożp.

T łllI"7a"f)\\' I'n'zdc'łll III. "101. I'uznania

, -) \\' i ę c' k [) \\ "h I.

I'owszel'hlle i kata'-trofalllf' załamallie "i«;, konjunktury w roku 1930 pol'iągn«;,lo za sol). rówllif'ż i \\' Po;tnl:tllin caly zel'<'g poważnYl'h zmian zaró\\'lIo \V dzjedzinif" g"o:-pollarl'zf'j jal, .po/eeznej a nawet kulturalnej Bf'J:pośredllie lub pośrednie slwtki kl'yzym zaz!laczyl' :-:i«;, prawie \\'szedzie. Zwła$zezl:t już hardzo willol'zlIC i udf'rzające zmiany za:<zły po roku 1930 \\' rudni naturalnym i \\,(.'II1'O\VlI III ludllOśł'i poznall:-kiej, \V poziolnif' jej i cia 01':'17. \\' jej \\'arulll\ach zarohkow I'h, kOllsuml' jn 1'11 itp. Toteż poltiżej po:-:t:n'alll sit:' 1'0z]latJ"Zl't- statystyt'Znie czy i \V jakim stopniu PoznalI pl'zeży\\ a kn'zys \V zakresie stosunków ludllośeiowTh (tlemogTafil'znYl'h), o iII' zmiellił' się lIa gOl'SUI\\ I:trunki ż'l'io\\ f jPgo JIIif'szka .'lI'Ów, oraz jakip znamiona ]{)''zrso\Ve \V'I\azuje ż'('ie gospodaITzl' Poznania.

I. Skutki demograficzne ohe('lIego kr'zyu są lIip\n;ltpl i\\ e.

Ohniżenie się sto]l' UrOdZf'11 i prZTostn lIatul'alllf'go \V Poznaniu po roku 1930 ullerza \\' :]lo"óh I'haraktf'n stYl'zn'. .1pszeze silnif"j u\Vydatllilo si<;, to \V rudlu w(,'llrowlIYJII ludności. Dla ]H)f'Ó\\ lIauia hierZf'III) olu'p..; ]I;'zed/O'yzy"owy; i st\Viel'dzam, Ż(' \.... latach 1923 -19:2ti roezlla stopa lłl'IJc/zell Ż'\\'y('h wynosiła przf"('iętnie 30.5 lIa 1000 mipszkalu'ów. B'la to stopa \\'zgłl.'dllie kOl'zy"tlla jak na. tosUllki demognlfiezlle ZadIOdniej Europy, \V ohręhie któryl'll znajduj f' sil.' ]>oznall. Tf'j wysokośei stopę :::powodował Ż'\\T ruch kOln}len"a(''jny po wojnie ś\\'iato\\'f'j, kU)!'y jerlIlak zał\Ol1ez)j !-.ię dla. Poznania \V roku 19:!:1. Po tym ('zasil' rOl'zna stopa Ul'OdZell olmiżyła sil.' śrf'dllio do 2;) na 1000, co stanowi zlla('Zn' już spal!pk \\' stosunlnl do okresu pO}lI'zedIliego, a zwlaszl'zl:t do ()kl'esu }lJ'z f' d wojf' II neg-o. ł,tÓI'Y wykazy\\'ał olwło 3;) na 1000. Od roku 19:30 nastl.'lHlje dalsza zniżkastop urod7oei1. \V !'Oku 1931 - i,3 na 1000; w l'. 1932 - 20,8; w r. 1933 - 19,8; w r. 1934 - łH,n. Mowa tu pczywiście o wszyst'kich urodzenia/'h żywydl w Poznaniu, t. Złl. uwzględnia się l'ównie-ż '" tej linhie porOlh' kobiet przyjezdnych. Jeżeli bowiem \\'eźmi{,IlJ por! l!\\ agł.' tylko ludność miejscową, to stan ten przedstawia :-ię dal0ko nwiej korzystnie. Mianowicie na 1000 mieszkaiH'ó\\ h łf) urodzeil miejscowych: \\ 1'. 1931 - 20,0; \\' r. 1932 - 18.7; w J". HI33 - 17.<.; \V 1'. 193-1. - 17,0. Na wysokość ogólnej stGp' roczllej naj:-ilnicj..;z' wpływ wywiera lud1l0ŚĆ wyznania kat.,li,kiego, jałw lIajliczniejsza w Poznaniu (9n,5%) oraz majll!'a stoP!? urodzeil, osc'lu.iąeą około 20 na 1000.

Natomia,.:t u Żydów stopa ta spadła w ostatnim czasie do 1 i na 1000, a u e,wallgp!ików i illll"('h \V'rnal'l nawet poniżej 10 (H Im 1000), cho('iaż ewangelin micli w latach 1923 do 1928 jeszcze 19,5 na 1000. \\' kolejności pl'zejdziemy do rozpatrzenia Ul'odzell wedjug zawodów l'Odzi('ó\\'. Coraz ('zęśl'iej słyszy si' howiplU zdanie, że nie.zdl'OWf' telldencjp do ograniczania łiezll., dziec'i uja\\'nił' w latac'h po\Vojelll1Th \\ arstw' wyższe, szezegółni zaś za.\yody um'słowo wolne i urzl.'dnie. Otóż okazuj, sic: istotnie, że 'Ia ogólną I'oczną liezh<.' urodzpil decydujący wpływ \\Twicra warsh, a rohotnieza i l"Zf'mieślllicza, dająca (;5% wszy",tki('h noworodków. Największ., natomiast spadek i ogmniczf'lIie liczh ul'odzml zauwazye można przedcwszystkiem \\"ród ....alHodzieln'('h ha ndlowcó\\ i przemysłowców, a uastępHil' WŚI'ód U/'zędnikó\\ publiezn eh OI'a7o w gl'upie ludności IlPz za woclu. .T eżeli \V jJo,'<z('zegól nTh gTupa('h za wodów obli('z'm' odnośnie uJ'Odzeił wskaźniki, pł'7o'jmujllc np. rok 192(; za 100 -- to uzyskamy na okre 1930 1933 takie \\Tuiki: najIJanłzi0j ilną tf'łłllf'(I('ję utrzymania się lIa poziomie roku 1926 wykazuj;} rzcmieśl nicy i robotni('y oraz urzędnicy prywatni i nie7.ależlI(' zawod' umysłowe. \Vkaźnik dla dwóch ostatnieh grup "',"_ HO,;j 97 et dla rzemieślnikÓw z robotnikami 95. TYlllezasem dl1'\ l'amodzieln'ch handloweów i przelll'sło\Vcó" spadł du 39, dla Uł'ZędłłikÓw puhli!'ZII,\'l'h - do 7;), a dla gTlIJ> lIez zawodu do 3:!. I)rugiem obok urodzeil zja wisłdelll demogTafil'zlłeIll, majl}('em dc('ydują('y wpl \\ na \\'ysokość przyrotu łłatu l'al n ego,są zg'(JIIY, k tli ł'!'> w kazllją, dla Poznania tP.llllplIl'j zniżkową_ \\ latach 1923 do 19;W rOl'Zlla stopa zgoli ów w lIosila przel'iętnie 17 lIa 1000; w latach 1!ł:!. do 1930 spadla do l;) lIa lOOO, a po ". 19:łO lIastępujP dalsza zlliżka: w r, 11tH - 13,0; w l', 19:t! - l;,;); \\- 1'. 1933 1:!,3; w 1'. 1!);!4 LI. Spadek liczhy zOI\(iw tłumacz-my sohie post'Pem higjellY społeczllej i illdwiduahl{'j, illtplIsywnem zwalczaniem chorlih zakaźnych, rozWOjl'HI S(lOI"tU, urządze,il sanitarn'ch itp. OJH'ÓCZ ogóln<'j ,.;topy :rgonliw lIależ rówllież :rhadal' ,.;topę zgonÓw \\ poszczególnych \\yzllCllliadł, pOllieważ pozwoli lo nam stwierdr.il', ktÓra grupa wyznaniowa ma największp natężenif' śmiertelllośl'i, hy lIastplli{' z ponhnlania zgonÓw z urodzeniami ustalić dla tTh grup IIl'z'I'ost lIaturalllY, OtÓż najwyższą, śmiertel noś", mają pwallg"eli<T, \\' latach 19:!9 -1!ł34 hyło przeeitllip ('O roku zgoIł()\\' lIi,;) 113 1000 u ludllośei f'wallgeIickiej - ll- u ludłłOśl'i J"7ym..;ko-kalolickiej stopa ta w-no,.;ila w tpll ,.;am-m ('za,.;i( - 11.11, u ŻydÓw zaś - 11,3, Inne wyznallia mają stop hal'dzo nipl'ówn. \\ ahającą si w omawiallym okre,.;ie midz' 20 a 11 na 11100, Iwtnia dla nich je..;t jednak niższa ud śrPIInif'j li ewanp;e\ ikÓw, Jt>żpli tentY ?esta\\ im zgony z urollzeniami. to porównani,' takie \\ ypadnip dla f'wan.gelikÓw hardzo nipkOl'zystllie, Li('l.ha zgonli\\ JII'ze\\TŻZa howif'm h. znacznie liczh ul'odzeil, ('o z/u'm' PO\\ odujP, ŻP nietylko nipma u e\\-angelików żadlłego J)f'Z'I'II..;tu, ale jf'st jeszcze pokaźny Uhyt0k ludn'tśl'i. I tak llhytek tPII w,vllosił kolpjllo w latadl 1930 1934 na lOUO ludnośl'i: 7,0 ilU 11.1 - .,0 - .,0, To pozwala stwierdzić. Ż<, e\\'ang'elin- w PO%ltanill w miel'ają, Natomiast u łudnośd katolkkiej je,.;t III'ZTO,.;t dodatni, w nosząc- za o",latnie pil' lat: 9,9 - 9,4 - 7,8 - .,5 - .,3 na 1000 lud II ośl'i , Żrd.d mają rÓwllif'ż ctortatlli pl'zT(),,1 lIatul'aln', dają,cy \\' latach 1931 -1934 śl'edllio :!,) na 1000. lllne wyzllallia mają ZIlOWU uhqek. wyno,.:zący przpritllie minus J,fJ na 11100. frliłhy się jedlIak, ktohy ,.;ądr.il, że ujellłlłf\ uk,.;zt.aItO\\-alli,' :-:i rudlu lIatul'alnego u e\\angeli.kÓ\\, OI'az u illlly('!t \\'znait powOlto\\'ał w:\'łą,l'znip kl'''l.r..;, Zjawb:ko to bo\\ iem uzależnionf' jPst. \\ p e w Ił lłl t Y I k o s t o P Ił i u od ohel'llPj ..;y

.r;23tuarji go:"podal'l'zej i wytwol'ZollYl"h 1'0 roku l!!:m Wa)'llllków żydow'('h. I>erydujł}rą zaś tu ro]ę odTywa :-,truktura wipku. "\Iia/wwieie li ludJ/ośei ewangeliddej normalJ/e pro})(}! cjl' )10zl'Zególnydl grup wieku do :,iehie po\\ażnie zotHI za('/lwialle :-:iIJł'rn rurheJII f'rnignlc'jnym Ha "'kutek zmian' wanlllk,)w połitycZJłTh po wojnie światowej. Odpływały z 7ipm zadlOdIIkh i PoznaJ/ia głÓwJ/ie ro<'Zniki młode j średnip. ktÓre de("'dują. zwkle o ilośei zawieranych JJwlżf"Jbtw i u \\'Yl"{)kod stopy lIJ"od/.eil. Pozostal il;" natomia!i't roczniki "'tar:"ze, ktÓre -- dobiegają(' kresu l"wego życia - decydują. znów o wp'okod !<top umieralJłośri. Przewaga więr roczników :-<tarsz ('h \\'t\vorzyła. aJłonnałny tf'/l :-<tan, ŻE' li ewangelików je,st ohf'tnit' stosll//kO\\o \\ 1"0Im stopa zgono\\'. a ni.:o:.ka stopa UJ'odz('il. ('0 w konsek \\leJ/cji daje uhytek ]ndJ/oki. Podohn< tru\turę \\ iek u w'kazuj(> grupa i/ln ch w'znail. k t6m - ]'!'krut\Jjll" -.ię }J/"ZP\W1Żllie z (']emeJ/tów lIiezasjedzi.ał ch. ]e,cz płpll1ydl, lIaply\\ O\\' rh. ma J'ównież prze\vag' rorznik(1\\ "'tarsz eh. pJ':lI'waga. ta zaZ/lacza i(' także - dlOr nieznaezJJi!' - II ]udno;d wyznania JIIojżf',.:zowego, ('o ujawnia ,..i<: w J/iż,.:zpj stopi,' w'odzpJI "iż II Il1d"ośd katolil'kiej. HÓŻJłą ż'wotnoś(: pod wzg]<:denl IlrzYl'ostu natu]'alw'!!o \\' jlos:!('zegól nTh gTlIvadl wyznaJłiow'ch uh\ eluj!' pl z 1"0,..\ og{jfn. l\tliry jPst. dodatni, 1'!](H'iaż jego liJłja rozwojowa :I/nier/.a. z roku JW roI, ku dołowi. Biorąc pod lI\\ag<.' urod/ellia i zgOJł' t Iko ludJłośei Ił!it:'j:-<\'o\\ ('j i wyprowadzają\' z tPł!O lIalł\..yżk u]'odzeJI, konstatuje)}]), że przyrost nanJJ'aln od roku l!)!ł do lH34 \\ kazuje na 1000 J1Jip:!kai]('Ów nat<;pllj\'e I'yfry: ł',.ł. H.3 - 1'1,7 - 1.3 - 1.1 - 1.0. Doda,: tJ'zl"ha. :7.0 \\ latach doh\'0j kOlljunktuJ' g-o:-,podaJ'l'zej pJ'zyro!'t tell wynosił rooIlie 011 lO -I) IIH 1000. ZatpJlI padek w ostatnich latadl jp:,t hard:!o \\ ill(J('zll . Banl:!iej zato -taj I'hul'akter lW..Zą lil':!łl- za\\ ipj'aIl ch nIRIŻel'ls!\\. \\ lat:-II.]1 lH:!3- W30 :!a.wiel'ano ''o roku pJ'ze!'i<;tJ1ie d.o 10 zwił},zkÓ\\. łłłHI;ieJlki('h Ha. 1000 łIł i p....zka il 1'(1\\ . ,\ od roku HIn liczha ta o\'yl\lje okolo I do I:< na 1000. l1wzg-lt;lIniają" podzial wyznalliowy, ludnoś,: katolkka wykazuje ostatnio ł1łałŹI'Jls!\\ lIa 1000, pwall!!elil'Y -- :1;), Żydzi - ;,,0. ]'\'WJle