KRONIKA MIASTA POZNA1\IA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3

zie przejścia na katolicyzm mógł starać się o zaliczenie go w poczet członków miasta 9). Nieraz przyjmowano petenta waruukowo, o ile nie ::,pelnił jednego z wyżej wyszczególnionych warunków. Naznaczono jednak termin, kiedy ma przedłożyć dokument urodzenia, moralności względnie wolności osobistej (u chłopów), a warunkowo wpisywano go do księgi. Przybysz taki musiał stawić p o r ę c z y c i e l i ("fideiussores") z pośród mieszczan już osiadłych, jednego łub dwóch, że żądane papiery przyniesie. Terminy są różne, zależnie od odległości danych miejscowości, z których ohcy pochodził lU). Urodzeni w Poznaniu, synowie osiadłych od lat rodzin, nie potrzebowali przedkładać dowodów urodzenia i moralności, mieli bowiem prawo żądać przyznania obywatelstwa tytułem swego urodzenia. Co innego, gdy Poznań opuścił na tałe i .zrzekł się prawa miejskiego. Gdy zaś syn jegoż lub on :<am wrócił do miasta, natenczas muszą wypęłnić te formalności jako obcy. Rodowitych Poznallczyków też nie wciągano wogóle do ksiąg obywatelstwo przyjmujących.

9) r. 1577, foł. 25. "Thomas Scheps Judeus baptisatus". - r. 1617, foł. 133. "Joannes Diettr'ich cuprifaber de oppido :\laIterdingcn Regione Helvetiorum productis literis ligitimi OI'tus tum etiam a t t es t a t i o n c H u d i Patris Andreae Soc. Jesu Germanici Concionatoris d e s u s c e p t a l' e ł i g i o n e e t c o m m u n i o n e c a t h o l i c a adscriptus imi civiIi". - r. 1617, fol. 135. "Georgius Schyłlel't LiJ]siensis adscriptus iuri civili... fidejusserunt pl'O eo spect. et famati dni Christopherus Arnold proconsuI et Simon lIan civ. Posn., quia in anno et sex septimanis I' e ł i g i o n e 111 c a t h o I i c a m s u s c i ]J i e t et profitebitur sub pl'ivatione iuris civiIis, cI quia literas leg, OI'tuS ex proxime nundinis Lipsensis adfel'et". 10) r. 1579, fol. 31. "Gregorius Burdin nacione cle \Yągrowiec - ..,testimonium honesti ortus ore tenus per famatos Petl'um \Vieprzek et Baltazar Miedzychod cives Posn. per ełevationem duorem digitorum factum et bonae conservationis suae quia yden tcstes coram specl. consulatu....". - r. 1582, fol. 40. "Albel'tus Iythorai de "illa Szewcze łanio... quod infra hinc et decursum unius anni et spx hebdom. łiteras sive li berta tionis et manumissionis habebi,t et offere\ spectabili consulatu Posn...".

Rozpowszechniony hył zwyczaj wszędzie, że ohcy musiał złożyć za przyjęcie do ohywatelstwa pewną sumę pieniędzy. W Poznaniu t a k s a dla każdego przybysza w y n o s i ł a pół g I' Z Y w n y, tj. 24 g r o s z Y 11). Ohok tej należnej taksy za ohywatelstwo był ohowiązany złożyć jeszcze hroi1 do zhrojowni miejskiej względnie cechowej, co nawet w artykułach jako warunek postawiono 12). Gdy wszelkich warunków dopełnił obcy, przeczytano mu artykuły dot. ohowiązków jego względem miasta, króla i bliźnich, poczem składał przysięgę. Śluhował: 1. cześć, wierność i posłuszeństwo królowi, hurmistrzowi, radzie i urzędnikom miejskim, 2. wykonywać to, co wskaże i postanowi zwierzchność miejska, 3. trzymać się ściśle przywilejów i wilkierzy (ustawy), 4. donieść urzędowi miejskiemu, gdyhy ktoś, co "nieuczciwego" mówił o królu alho urzędzie miejskim, 5. spieszyć z pomocą hliźniemu w razie napadu wzgI. pożaru, 6. mieszczaninowi nie przeszkadzać w kupnie, 7. w ciągu roku i 6 niedziel zaopatrzyć się w hroń oraz kupić realność w mieście 13). Forma przysięgi dla wszystkich mieszczan hrzmiała jak następuje:

11) A, \Varschauer: Stadtbuch von Po sen. str. 100. Patrz: "Calculi Posn:" z XVI wieku. 12) r. 1;)137, fol. 54-58. ..."cum glaclio et pixide longa presentatus ius civile suscep'it". - r, 1588, fol. 58-60. ..."est ascl'iptus iuri civiłi commostratis armis bombarda longa et framea", 13) Podobny przepis istniał \V Krakowie (Ptaśnik: Obywatelstwo miejskie, str. 147). \Vielu kupców przyjmowało prawo miejskie nie z myślą pozostania na stałe w mieście, ale tylko \V tym celu, aby dojść szybko do zamożności i z majątkiem powrócić w strony rodzinne. \V Krakowie np, przybysz taki musiał się zobowi.ązać, że \V ciągu roku się ożeni, o ile zaś był żonaty, sprowadzi żonę i dzieci do Krakowa. \V Poznaniu kandydat taki miał tylko kupić w mieście realność. ' ,

1).