r

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.11.21 Nr93

Czas czytania: ok. 17 min.

GAZETA

Wielkiego

Xiestwa

,ZNANSKIEo.

Nakładem Drukarni NadworneyW. Deckera i spółki. - Redaktor: AssessorRaabski*. * J --- - · JO> , Nro. 9J e - wSrodę dnia 2». Listopada 1821,

Wzglgdem Związku RjoyijŁJoWego Zipnśd-**M:8*wriiiMi ·

Atósownif do przyrzeczenia moicgo z dnia IQ. z. m przyimowałem ai do pierwszych dni tego ftiifcsigęa oiwiaitejsenia przystępu do Ziemskitg"> Związku Kredytowego, a teraz podpisany akt podałsrri do zatwierdzenia N. Pana. Dłuższa zwłoka opóźniałaby niepotrzebnie organizacja Instytutu. 1f& Iclnnośc Właścicieli dóbr ziemskich, którzy się do mnie późniey zdeklaracyami przystąpienia do JłJłKU{2Kl{ zgłosili, i tych, ktorzyby to iescze uczynić mieli zamiar, upraszam, być cierpli. wyini, dopóki Ds rekcya Związku Zirmskiego Kredytowego nie zacznie być czynną. Gdy exystenr\a Związku Kn.-iytowegu priez zadeklarowane iuz akcessa dostatecznie iest zabezpieczoną, a weii'ug wjrjźney osnowy . 22. Regulaminu Kredytowego wolno im przystępować * n do Towarzystwa w ćiągb pierwszych lat pięciu, interes przeto onychże nic nie traci na dory ciiczasowem < późnu mu. Przystąpiło iuź 10& Ichmość Właścicieli Ziemskich, którzy tymczasowo iuź to dawnieyszemi inowszemi cnauii kupna, iuz sądownemi oszacowaniami', razem wartość kapitułom swych dóbr w summie 17 milbonów 53,393 Talarów wykazali i o listy zastawne w wartości 6 indlionów 509,805 Talarów wnieśli. Ńa nowo kilku znamienitych mieszkam ów przyłączy, lo się do Towarzystwa, którzy aibo wcale żadnych, łub dla formy tylko nader małą summę w Kstach asistawnych iąiah. Przystąpili oni rto związku w tym panyotycznym zamiarze, żeby przyłożyć s:ę do wzmocnienia rękoymi Instytutu, po którym spodziewają, się powrou kredytu prowincyi i utrzymania dobrego by>u spółobywatełi. Jak tviko otrsymam potwierdzony przez N. Pana dokument, zaproszę bfz cmicszki Członków Towarzystwa do wybrania z pośród siebie pełnomocników, a tych następnie, ażeby się pofatygowali do mnie do Poznania, w celu dokończenia ze «mą oiganizacyi całego Instytutu. ,Pt>znań dnia 10 Listopada 1821.

Naczelny Prezes Prowincyi v. Zer i @ n i di Sp o i« 11 i.

WIADOMOŚCI 2A'GRANQICZNB.

Pod dniem 7. fO. b. donoszą z Monachiu m, co następuie: "Dnia I. Listopada N uocyusz Papieżu konsekrował na Biskupa Barona G c b s a t t e i . Dnia 4. wykonał ostatni przepisaną przysięgę iako Arcy - Biskup., a nazaiutrz dnia 5- odbyła eię uroczysta osiegoż installacya w koś<ieie metropolitalnym. Szanowny Prałat umiał tym solennym obrzędom sczególrieyszą nadać wartość. I dąc on za własnemi uczuciami i ożywiony, duchem chrześcijaństwa, kaz*ł w dniu 4. i 5. nakarmić zawsze 100 ubogich swym kosztem i opatrzyć ich zasiłkiem pieniężnym."

Z Lizbony dnia 21. Paźd%iet'nika.

Na wszystkich grar.icach państwa naszego przedsięwzięto naieżne środki przeciw paouiącey w zaścienney H i s z p a n i i iółley gorącz«e. Ślady tey straszliwey zarazy pokazać łiAEiiały wAyamonte.

Z Londynu dnia Ó'. Listopada.

W przyszłym roku, nim Król powróci na ilały ląd, ma, iak głoszą wieści, zwiedzić Szkocyą, gdzie Xiąię A t h o 1 zaięty iuż iest rozporządzeniami względem utworzenia mu gwardyi przyboczney w właściwym ubiorze gorałów Szkockich. W hrabstwie Li T e T y K spokoyność dotąd nieprzywrócona: chłopi wciąż mordy popełniaią i po nocy broni szukaią. Z tydzień teHill sierżant milicyi (Y e o m a n r y) odebrał list z poczty od dowódzcęw zbuntowanego «błopstwa zrnyślonemi podpisujących się nazwiskami, z ostrzeżeniem, iż Dastępuiąc« «yzuaczotjo nagrody: 10 funt. szt. od kaidty na żołnierzu milicyi zdobytey broni j ao f. za głowę prostego żołnrerza, 50 funt. sierzanta,.a 100 funt. każdego oficera. Od rządu wyznaczona wielka nagroda za wyśle

9 W

",

)K

dzenie zebóyców Matora Goings nie shrtkowaia, Z naszych portów, od brzegów francuzkich i z I n d y i zachodnich dochodzą r.ae smutne opisy straszliwych burz, które dla żeglugi niezmierne zrządziły straty i niosczęśeia: bo z okrętami wielu puconęło łudzi; w Basseterre na wyspie Gua deI u pe 100 domów wywróciło się. Jest mniemanie, iż Król Jmć po swoim do kraiu powrocie wezwie znowu P. Canning do Ministerium, gdyż Lord Iii verp o o l miał oświadczyć, ze pod mnym warm kiem dłużey Ministrem nie zostanie. Pieniądze zebrane na srebrny serwis dłi nieboszczki Królowey, obrócone być mai$ na pomnik wkoś<iele S. Pawła. Komitet funduszem zarządzający podał do rządu prośbę o pozwolenie. Na wyspie S. Heleny P. Brook, prezyduiący w radzie wyspy, zaiął pomieszkanie P. H u d s o n L o we w Plantation- Houses przywrócony ies-t znowu do znaczenia Gubernatora. Szukając biegłego lekarza J o z e f B o n s - p a r t e przed nieiakim czasem byl w B e t hle hem mieście w prowincyi Pen s y 1 wanii, ifameczoemusławnemu Doktorowi P. G re e ri darował kosztowny pierścień brylantowy, Z ggo List. Przed wczoray o godzinie 7.

wieczorem stanął Kroi Jmć w Cal3 is, gdzie go Poseł Angielski przy dworze Paryzkim przyimowął. Prztd nim przybył Xiąźę A ngo u le me, który u Króla Jmci miał posłuchanie. Noc przepędził Monarcha na swaim okręcie iuż w pogotowiu będącym w porcie. Udawszy się na okręt o godzinie J O. kazał mu natychmiast puścić się w drogę mjędzy a i 3 stanął u kotwicy blisko naszych brzegów, i dopiero o 8. daley ruszył. O 5 I był N. Pan w Ramsgate, gdzie go z hu-, czuerai znakami radości przyięto; a wczorayszego wieczora o godzinie 6. w nay pożądań W kwadrans potem armaty w S t. J a m e s - P ar K u ogłosiły to zdarzenie stolicy.

. H Z Madrytu dnia 27. Puhlb2e2mKa.

Król z członkami rodziny Królewslfieyprzybył do Eskurialu. 1 Rozeszła się pogłoska, ii Xiadz M e r i n o Da nowo się pokazał na czele zagorzałey bandy łotrów. W B ? reel łonie umarło w trzech ostatnich dniach tylko iescze &E7 osób. Od Menu dnia u. Listopada.

Wiadomości względtm woyny i pokoiu są w F r a n k f o r c i e w nieu&i-inuey sprzeczności: robią zakłady za i p r z e c i w pokoiowi, pr&y czeui tak znaczne spekuiacye giełdowe na papi-ry publiczne nie bez wpływu zostaią. Wszakże osoby obeznane z rzeczami dcmyŚtoią się, iz okrucieństwa dokonywane w T Uf» e y i , mianowicie przeciw Biskupom i spoioynyrn sługom Boga, i obrót, iail reaKcyq tameczna ,- iako wyraź.e chrześciian prześladowanie, brJIc zdaie się, uprzątną nareszcie wszystkie trudności widoków kupieckich i politycznych, i dla głośne y przez tałą E u ro p ę opinii pubhczrifcv przynaymniey ten przyniosą skutek, ii przez zbroyne pośrednictwo aby zabezpieczenia sta; :o; prawiAe A " dł-i lireltaw, J inoie z przeznaczeniem powi rzouego r piece więksjych muesrAtw terril« riuin w Pelo p o s e z i - e i na wyspach Archipelagu spodziewać się. nakzy. Z Opawy dnia f. Listopada.

Odwodowe woyska Cesarskie k-tóre-stsły A a grani y AustryacŁo Prusksty, ruszyły wS2' aAfJ HflfacJi<.4 1JiHHn.w Lawrze zagaś}. O godwnle I. 2 nCludou wy== iechał- z wielJcim orszakiem z pałacu Tuyleryiskiego. Wystrzały z dział bateryami głosiły odiazd Króla Jmci» Deputata złożona z 12 Parów i 45 Deputowanych przemowała go wGaleryi Apollinai Skoro Monarcha wstąpił do sali posiedzeń, całe zgromadzenie natychmiast z rnieysc swoich wstało. Król J mci zasiadłszy na tronie nasiępuiącą miał mowę: Mości Panowie! "Zawsze przychodziłem zufi-iością, tą rażą i, z pomyślną przychodzę wróżbą zagaić wasze posiedzenia. W poprzedzających latach cierpienia moi e djielić musieliście; dziś sczęśliwezy skł. dam N -iy wyźszernu-detęki za ciągłą J ego opiekę, ktorey ł ra n c y a używała, byń, przez którego nieba ulgę 'przyniosły mey boleści, razem z pomyślnością narodową wzr«st->, i nitprzeetete bydsS dla mnie zrzodlum poiiechy i nadzień Dziecina 13, zaręcsa mi to ma uczucie, godną będzie naszych ayuząń; zasługiwać sobie potrafi na tę miłość, Mrąludy moie otaczaią iey kolebkę. "Związki moie z ob<emi mocarstwami nieprzestaiy bidźfirzyi Acitlskiemi, i z mo enem tuszę subie zuuidoiem, iż takie mi pozostaną i n ad. L "N a wschodzi« pełno klęsk i nieeczęść.

Życzyć powinniśmy, aitby się ku końcowi zbliżały, i ztby mądrość i nay-większa wszystkich mocarstw zgoda wynalazły środki dogodzenia widokom, iaiie rdigia, polityka i ludzkość sprawiedliwi« mieć mogą. "biła morska, którą» Ky przyczyny wysłałem do brzegów wschodnich, zamierzonego celu dopięła, zaałaniaiąc zaw6Z* mych poddanych i często niceczęśhwym daiąc pomoc skuteczną, "Klęska okropna pustoszy częśe H isz p an u. Dałem iak najsurowsze przepisy.końcem wstrzymania zarazy od gra-nic naszychj i pouaucjo ) ścisłe zapewnić wykonanie.-«- < · · > , aasze, o leż to dostrzegamy powodów, bydź" wdzięcznymi opatrzności! Znaczne postępy przemysłu, rolnictwa i e*tuk świadczą o wzroście handl u; i wkrótce nowe gościńce m: 0żąc sposoby kommuoikacyi i odbytu, dobre mienie po wszystkich częściach Królestwa rozpowszechniać będą. Sizęśliwy «tan skarbu, iasność i dokładność rachunków, i śtisła wierność w dopełnianiu przyjętych obowiązków utwierdziły kredyt narodowy i kratowi obfitsz* otworzyły źrzódła. Chwila, w ktorey W Penów zgromadziłem, i rozkazy, które wydałem, żtby prawo skarbowe natychmiast było Wam prztłożor. e, dostatecznie dowodzą mego życzenia, ażeby położyć koniec potrzebie tymczasowego kredytu. Izby bi-z wątpienia starać się będą wspierać me postanowienie.

"Sczęśiiwe naeze położenie i przywrócenie spokoyncści wewnętrznej* i zewnętrzney iuż nam dozwoliły urnnicyszyć podatek na>uua,ittwszy, kiory zanadto obciążając włttmość Ziemską, ubliża odnawianiu się rmiątków w samem ich źrzódle. W naybbższytn roku Wszyscy podatkujący takowt go dorrra!a r zrażenia. Pragnę, aby powoli, i isk tylko potrzeby służby publiczney i godności Prantyi tego dozwolą, rozmaite podatki stanowiące dochód kraiowy, były roztrząsane i przy Łtótowney uldze lepiey rozłożone. PrAwa są szanowane; stróże iney wlarijy coraz bardziey przeymuią się ich d uchem; porządek i karność panuią w inoiein woyeku. Wszędzie uśmierzaią się namic. tmści, niknie ni« ufność, i miło mi uważać, Mości Panowie, iż pomoc Wasza do wzrastania t) - h wszystkich korzyści wielce się prz>łoiyła. Wytrwaymy w mądrych środkach, którym tak Sczęśliwy »kutek przypisać należy; wytrwaymy w iednomyślności naszych chęci i widoków, któ( rr nadewszyetko rozbroiła odrazę, i ostatnie zamachy ducha mespokoynośu i btzrządt*przytłumiła. Niemniej ło obchodzi polóy Europy iak nas« domowy. Tym to spososobem rozwiiać się będą te szlachetne myśli f i uczucia, któremi, iak wiem, opływała ser' t ca; tym to epoeobem wdzięczność, miłość L i uszanowanie mych ludów będą podporą te» f go tronu, który iest opieką i obroną wszy- ; etkich ich swobód."

Mowę tę słuchano z iaknaygłębszem milczeniem; i w wielkiem zgromadzeniu naywiększa panowała uwaga. Potem nowi Parowie zwyczayną zł1.żyli przysięgę w ręce Króla. Między nimi był Baron P a s q u i er, Minister spraw zagranicznych. Po' .em Król ukłoniwszy się licznie zebranemu ludc \v\ oddalił się, również wśród głośnych oztaakow miłości i wdzięczności.

Małżonka Doktora Pa rise t, iednego z , ty<h, którzy składają KomtnisAyą wysłaną z Pr a n c y i do Hi s z p an ii końcem pozvawsnia tameczney zarazy, otrzymała dw= listy od swego męża z B a r c e Ilon y pisane. Kejwszy z o'. 2i. Października donosi" ii P, , M a ? . t t, i - deo" z-koil «gów, urnarł na iołią gorączkę, kińrą miał w całe y iey okropnosV. W długim liśiie pi ze dwa dni poźoiey, ii sam zic:horowiwszy zaczyna zfiowu wychodzić z choroby; lecz trzeci z nir.h, P. B 3 i 11 y, 2 ni. bezpit czner ii .1. .. smionarni choro by leży.

T a i cała KLofbAij&yfe iuż tylko r iednt-go P.

Pr a». <; o i 51 Bię s*ł ..* hvła, który wciąż czynny, łjj, M\ślą pobyt s-w: '>; r.ić, który i tak nadal będzie b<-z użytki*. ;:; iuż dokładnie pozna- Jt li chorobę; zwłascza z oiror-nego przykładu , zm<rbgo Aiazet. - Otworzyła się w Pa- » ty Ż u «ubskrypeya, 2hy U. kurzom francuzkim t siostrom mił.-eicrt ym, U ór-nh ludzkość zaprowadziła do i iesczęśiiwt y H i s z p a n i i , skoro do Pa ry ża powrócą, dadź złote medale. - WBarce.llonettad. 28- Paźdz. iuż od dwóch dni nie było ani umarłych ant nowych chorych. S. Heleny iechal* niedawno na Ługdun doŁauzanny, gdzie będzie miała 10,000 franków rocznego dochodu z zapisu swego pana. Twierdzi, iż widziała żołądek byłego Cesarza rakiem strasznie pożarły.

Król mianował Kardynała B -> u ss et MiniStrem Stanu i członkiem Rady «tanu.

Monitor zawiera, co nasttjpuie: "Jak zapewniaią, Hrabia Lie wen, Poseł Rossyi. sii, przybił do H a n n o w e r u iescz« przed wytazdi-m zt>mtąd Markiza L o n d o n d e r r y i Xiqiia M L t terni.c ha i wypadtk nar-dzeń tych trzech MrJIe.rów nie zoetatvia iodnty wątpliwości względem dalszego utrzyma, ia pokoiu. " Generał Kapp, przebywaiący w K o I m ar, którego zdrowie zdawało się być prawie przywróconem, bardziey znowu zasłabł. Były Minister woyuy G o u v i o n S f. Cy r, wydał właś.-iie ewóy dziennik działań woiennyih woyska Katalońskićm zwanego w latach *8t>8- i J80qWiadomości z B a r c e lon y nieco pomyślnieysze. Obawy o zdrowie lekarzy Pa rise t i B a i II y ustsły. Także wysłane urn z P a ryż a siostry miłosierdzia znayduią się w dobretn zdrowiu irozpocjęły swe niebezpieczne urzędowani? Jtdoa z nich pisze do Przfcorzyszy: "Nic fu nie widać iak.clu.rych , nmitraiących, iak ptocessye i trupów." 'J Śmierć M a ze ta potwierdziła się. Liczył dopiero ht 23. - W Barce lo ne t ta int-ła zaraza» Jednym środliern ratunków przeciw BJey są lekarstwa sprawiane msene poiy,

Z nad granicy Tureckiey dnia 23. Października.

Gazeta Wenecka donosi pod dniem 3. Listopada: "Przybyły do T r i e s t u Austryaeki itgłarz Adam Marais i, który opuścił Z a n t e d. i8« Października, przywiózł wia

domość o bitwie, stoezoncy w okolky Pr«d a n o między flotąTurecką, a iedną dywizya flot ty Iii Gretkiey, z niepomyślnym dla oetaUiiey ekutkitm. Siedm z iey pkrętów rozbić -ię miały pod Ca 11 a c o lo, inne zabrać mieli Turcy, a reszta ratowała się ucieczką."

Podług wiadomości z O d e s s y, woyska Rossyiskie stoią. e w B e s e j i a b i i pod rozkazami Generałów Wittgenezieina i M ił o r a d o w i c z a, pomknęły ewt przednie straże tui nad-rzekę Pru t. VVsie zapełnione są woystttm w8zelki#y broni. Od D n i e p r« nad.iijgjfi świcie woyska ku południowi,

Naynowsze K K. os tan ty no pola wiadomości z d. 14. m b zawierają, ii H altister it'f Suliański naj rm'acy powszechnt uzbroienlt; we wszystkich baezostwech ś iśle ie«Ł wykonywane * . (>}ów >a potęga Turecka zbiera się nad U u i> a i c uj. SirA-szny Basza B ru ssy, kto'y dowodzi! w Bujukdere w czasie bawienia t im B .rona S t r o g o n o w a, ruszył tab że z-iwem woyskiem do Hume i ii. U oyska z Azy i codziennie wysiadają na ląd w Konstantynopolu.

Przeciwnie bezpośrednie z K o n s t a n t y - n o p o I a wiadomości dnia 10. Października donoszą, iż spokoyność w tey «tolicy wciąż panowała, mimo nieustanne woysk azyatyckich przechedy ao M o r e i i nad D u i u y . Ztąd wzmagały się coraz bardziey nadzielę pokoiu, sklepy otwierano, i interessa we wszelkich odnogach ożywiały się IQ nowo. Natężenia woyekowe P o r t y uważano iako środki ostrożności, które zdawały się len» rnocniey wspierać nadziei e pokoiu. W pewoym liście w)rażono nawet, iż D y w a n otrzymał zaspokniatącf 9. P e t e r s b u r g i doniesienia, żadni y >.Kzosiawuiące wątpliwości, iż Grecy całkiem losowi swemu poraczeni będaji co atoli zdaie <<ię potrzebować potwierdzenia.

Publiczne poeiedzenie Tow. Król. Warsz.

przyiaciót nauk, ma się odbyć d. $6. b. m.

Z Wioch dnia 20. Listopada:

Podług wiadomości z Korfu, powrócił tam d. 6. z. m. Lord naczelny Koiumiesarz Sir Thomas Mai tl and, a dnia 9. wydał odezwę, w którey oświadczył, ii zarada ścisłey i nienaruszoney neutralności, ogłoszona iuż diwrsiey przez rząd wykonawczy, uznaną zosttała zupełnie od N. Króla Angielskiego, i że Monarcha ten rozkazał iak naymocniey rządowi wyeu JońsJdch, ażeby pomie.oiona zasada, dopóki obemy stan zaburzeń w G r e c y i i E p i r ze trwać będzie, lako święte i niezmienne prawidło ściśle zachowywaną była. Wszakże częstokroć działano wbrew tey zasadzie, a 1 h którzy posunęli nawet tak daltko swą zuchwałość" iż sobie tytuł dowódzców siły zbroyney C afd l on i i i 2 a n t e przy właeczyli. Scztgólnity zawinili swóm postępowaniem mitsAkańcy P» r g i, którzy wzgardzili ofiarowanym im dobrodzieystwem zostania poddanymi )oń' .kilui, i zbroynie opuścili wyspę, dla uderzenia na woyeko Otwmańskie, Teraz zupełną poniósłszy klęskę, chcieli powrócić i być poddanymi Jońsfcimi. Tymczasem ludzie, «o w tym sposobie targnęli się na prawa, nie mogą i ui znaleść przyjęcia, lecz dozwala im się łodaiowy termie» dla zabrania swych dobytków i rodzin, a ci, którzy by na nowo powrócić chcieli, »« dług praw karani. będą.

Rozmaitewiadomości.

Dwa koncefta w W to c ł-a w i u dał Pan Kar ól Li pin s K i. N ow« gazeta Wrocławska z d. i a. i i}> Listopada naywiększe talentowi naszego Z10mfOt Oclda1e pochwały. Je- i den z tameczny« h wielbicieli prawdziwt y szttt- I ki uczcił go pięknym w gazecie 12. t. m. u« [ miesczonym sonetem. Tern większy spo- l tkał go zasczyt d. 14. Oto iest dosłowny ar- r tykuł nowey gazety Wrocławekiey N ro. »ga. I "Cześć t emu, komu się przynależy! W r o-l e ł a w d. 15. Listopada. VVczorayszy KOB- g cert Pana L i p i ń s k i e g o, za ago terafiiityvl szey u nas bytności niestety! osiatni, U- I cznych przywabił słuchaczów, którzy "tak E nadzwyczaynemu mistrzowi, zasłużony hołd I podziwienia w całem znaczeniu wyraju zło« 1 żyli. Gdy bowiem w końcu ostatc iey sztuał, t ii3()isaney i grauey przez Pana L i p i rt s K ie« I go (Rondo aHa poiacca), w którry całą okazałość, wdzięk, i bogactwo swoity rzadkity 1 zręcznoś« Wi naypowabnieyszych rozwit ą8 l przemianach mocy i słodyczy z właściwą rau łatwością, pewnością i genialnością, Zlbrzmiał» sala h u tznemi oklaski, zbliży lo się w imieniu w szy s t Kic h U cz n ió w u n r w t rs y te tu t u t e y s z e g o czterech Delegowanych do Kunsztinistrza. J edoń z pomiędzy nich', Polak, pozdrowiwszy ew«g-n wvborfi«- I go zinmka kilkoma słowy, w oyczystym ięity- I ku, p&akł 11111,4» imi e ni u i na p amią tk ę uni« I wersytetu nadodrzańskiego piękny, ś-rebK.y I puhar, *) z którego wprzód z okrzyku a> 3 1 Niech żyie Artysta! za.zdrowie itso I s p e ł n ił, a który te. że, "co z-t<k, wysukim I stopniem doskonałości w sw-ey sj.tuce laki M-M przeymą iednoczy w sobie ekrumuośó, 2 tak tkliwą przyiął radością, ]V ledwo-mogł snaleść słow3 ku wynurzeniu wdzięcznoŚA!. , Osoby należące do muzyki i sIeich. cze po» w.H>rz>lizokl«.skarni i radosny okrzyk: N i e s b iyie! i któryć przyjaciel prawdziwty sztuki'ł) Baeg pnbara oerfobior-.y iest takim ftaokofoyta napisem: "Musu amicuni marient honores Jtumvttaks ;'" * w s md ku : "la numufiam II.(aaanee Ce A rolo. Lij3imH. * rzadkiego iak zasłużonego «c i wyrządzenia, które tyle przynosi zasczytu tyra, co byli iego sprawcami, iak temu, któremu było poiwieconem. Pan L i p i ń s ki wyiechał dziś ztąd do Lwowa. **> Bogdayby wnet znow,u do nas z a w i t a ł ! "

Poseł Angielska w Stambule doznaie .naywyższych łask Sułtana bo nawet csascm zniroiada, »tara się wszelkiemi eposobami zaspokoić Turków bydącyeh w obawie o woyn ę z R o e s y ą , i rozsiewa w tey okoliczności rozmaite wieści. Jednak ciągła nieobecność Poselstwa Roasyiskiego w S t a m b u l e pomnaża niespokoyność Porty, uwaiaią, ii Poseł Amtryacki teraz nie tak częstn naradza alI, z Ministrami IWckiemi iak dawniey.

W L o n d y n i e wytoczyła się. przed sąd przysięgłych osobliwsza sprawa: Bogata kobieta miała sześciu mężów, nakoniee poszła zainąź po siódmy raz, ów siódmy maź po kilku miesięcznym poiycin przewidywał, iż J mość zaczyna taracić serce do niego, chciał się dostatecznie o tern przekonać 9 powrócił późno do domu udaiąc piianego, co powtarzał przez kilka nocy, gdy żona mniemała, iż mąż usnął, przybliżyła się z roztopionym ołowiem i iuż miała mu go wlać w ucho, wyskoczył mąż z łóżka, złapał z naczyniem f? Jmość i zaprowadził ią do sądu. "Wykopano ciała sześciu przeszłych mężów i znaleziono znaki, iż wszyscy musieli umrzeć od zadaney im śmierci przez żonę tymże sposobem.

Ubogi stolarz w P o r t s m u t dostał po krewnym 40,000 złp. rocznego dochodu, a bę

· **) Niebędą więc teraz spełnione żyezenia przymci&S muzyki w B e r l i n i e, którzy po wyieździe iego stamtąd posyłaiąc za nim e<mo uwielbienia w gazecie Vo. s s a, wzywali g o, ażeby iak nayprędzey «pebmII;c swj obIeIIIKe. powrócił do Berlina«

9 8 7.

dacdawmVy hoynyra I wegołytn, zosta wsz* bogatym, tak z a p i a ł i stał się smutnym źe z melancholii postanowił sobie odebrać iv* cie} kupił trucizny, ale p r 2 e r ebpstwo tak małą dozę, źe nieskutkowała chciał sie przeto powiesić 8 ale kupił stary'tani nostra "ek, I , e n się urwał, poderżnął nakoniee gaidło brzytwą.

Drukarnie zaprowadzone zostały w Kona ł a n ty no p o l u dopiero roku 1726 odkąd niewśęcey iak 68 dzieł wydały. W zeszłym roku wydrukowano tam pierwsze anatomiczne i lekarskie dzieło w tureckim ięzyku z rozkazu Sułtana M a c h m u d a. Dzieło to zebrane ieet poczęści z autorów francuzkicłi i ma tytuł: "Zwierściadło ciał w anatomii człowieka." Wydał ie ieden z Ule mow.

W Pa ryl u kosfetuie na rok sądownictwa i adwokaci 33 milI. Frank.; fałszywe włosy i peruki f milI. 500000 Fr. i t. d.

Wokolicy Kesli na znalazł się nowy pro« rok, któremu - iak powiada - objawił się Bóg we śnie i dał różne rozkazy, mogące posłużyć do poprawy grześników.

Dnia 5. m. b. odbyła się uroczystość od" słonieoia pomnika Karol a XIII.

Podług wiadomości z Li warna Grecy ogłosili D a r d a n e 1 ! e za będące w etanie blokady.

Wiadomości gospodarskie z Anglii.

Londyn dnia 30. Paidziernika, Pszenica aż do połowy Sierpnia wiełe obiecywała; rdza-atoli osłabiła tę nadzieię. Żttiwa rozpoczęły gi wcześnie w łymie mie zwieziony przez ten czas sprzęt, był nadzwyczaynie pięknym w swey istocie. Wkrótce potem nastała ciepła dżdżysta pora i zna» czną przez powyrastanie na pniu zboża, zrządziła szkodę; rie tak przecież wielką, iak iey się obawiano. Pewną iest rzeczą, iż tegoroczna pszenica na wschodnim brzegu i na pół n o c y A n g l i i, ró w ni e iak i w ca ley S z K 0eyi daleko-się lepiey udarzyła iak roku zeszłego; przeciwnie na brzt gu zachodnim, W Walii, w śroiiku kraiu i w Irlaudyi ile »ię udała. N owa pszenica płaci naywyżey 6s Szylingi za Q u a r t er, a stara 7 g Szylin -

Zyta nie wi le zasiano; zbiór iego dosyć debry, gatunek śrtdni. Jęczmieniowi dżdżysta pora bardzo zaszkodziła; wiele go na pniu wyrosło, praWIe Wszystek iest koloru e iedo rego.

Owsa brjk; z wczesnego s(>rj,ętu liczny tesaz dowóz, aioli niemal wszystek znaiznie ucierpiał oddteczew, it si «łtgo koloru i bardzo 1« kfci. . Grochu obfitość, a próby iwsrde i niecne.

Bawy uk s ę obrodziły, iak ich od iat wielu' r r i t> mielizny. Rzepik pogodnie zwieziony, dobrze- ploouif. Czerwonej koniczy-iy it scze iest nitto na polach; zebrana bardzo it61 «ri*sut-go ga t UlilfU . litała koniczyna debrze sśę miała. Koniczyna chmielna (medicago lupulina) · nIerea.

Gorczyca czarna 21-e wypadła., -biała mało so lepiey; przedaie się drogo. Wyki v i h>a tbi\i««ść.

Gospodarze, zachęceni w-ysokiesat cenamI U{ m. Wrześniu, i obawiaiąc się, sżtby portów naszych obcemu nitotworzom» dowozowi, krzątali się niezmiernie koło wymłotu pszenicy, co sprawiło, iż w ostatnich pięciu t ygodniach nadzwyczaynie Wielkie mieliśmy do. wozy. Dawniey przez dwanaście posefrnych tygodni niezwiozioBo na targ tyle- zboża. Okoliczność ta pociągnęła za sobą znaczne zniżenie cen nowey pszenicy, utrudnił« nIezmiernie zbycie, i pomnożyła zapasy.

W powszechności nowa pszenica przychodzi na targ bardzo ostra i wilgotna, dlaczego wielka część »wsi być w suszarniach suszoną, zanim się da użyć; wszakże tym sposobem polepsza się w swey dt>broci tak dalece, iż prawie całkiem obeyść się można bez przymięszywania do niey starty pszenicy, która przezto rzadko znayduie kupca, a o sczupłe pozostałe tu ies<ze składy obce y pszenicy nikt się wcale teraz nit pyta.

O stary evits dosyć znaczny byl popyt, a złożone na szpichłerzach zapasy poszły d. l łebo drużey, iak przed dworna mi»siącanri.

Podczas żniw płacono do 56 Szylingów za qua r t t r pszenicy z szpichlerzów rządowyib.

Nie zanosi się bardzo na to, aż*by porty nasze miały zostać otworzonemu przyszłey wiosny lun l.iti dla które.-gokołwi» K gatunku obcego zboża, thy baby dla owsa.

Z obcego rzepaku nic iesrze nie przyszła na tart>; mi en y dowóz znalazłby m«»żt dosyć dobry odbyt, po mniey więcey 32 Punt. uv. terl. za łasj, t.

D .wóz sitrni-f ia lnianego był nad potrzeb ę; naywiększa część poszła na sypanie. Zapasy rfeoŻa w ezpichłfrzeth rząekiwsrh wynoszą mr iey więcey 6 % 0000 q u a r t e r pszeni cy; 3 O O O O q u a r t e r o w s a ; 1 7 O O O q u a r - ter ięczmienia; uoooo quarter bobów; 4000 quaT. grochu; 11000 p ar. żyta, I 70000 fas (ameryk.) mąki.

Dodatek.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.11.21 Nr93 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry