WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1821.12.19 Nr101

Z Hamburga dnia S- Grudnia.

Doszły iiaa listy z S i a m b u t u zd.20< 2g.

30. Paźdz. i 3. Listo; ., z llorych następujących udzielamy wiadomości: E.'jssy!*Uo okręty wciąż wolno pusczaią przez kanał. Płacenie żołd u J anczurów przed .tfz< ma dniami dosyć porządnie uskuteczniono. Staranność rządu o utrzymanie *p, IcoY5Ioed wciąż równie skuteczna. Władze 7. mieszkaiącymi w kraks Grekami lepiey się obchodzą; uśmierzyła sic też nieco zawziętość; pospólstwa. Od dwóch tygodni nikogo nIe stracono publicznie W zatoce Le p a n to Turecka Cutta kilka okrętów powstańców zatopić miała. W K a n d y i trzymają się po 'vstaiicy. Z M o r e i r .iema nic nowego. Porta niektórym oblężonym od lądu miastom morzem dowozić kaie zboża. Wtarguitnie Persów do prowincyi Azyatyckich potwierdza się. Opanować mieii B agd a d , 3 w A r m e n i i twierdze W a u i T o - pratkalej Kars i Erzerum, iedyne przedmurza państwa od tamtey ściany, opasali. Siłę Persów na 150,000 ludzi podaią. E r z e r u m niedługo się trzymać pofrafi.

Zwycięztwo flotty Tureckiey tak wsławione, skończyło sie? podobno na zabraniu iiiku małych statkowna brzega(h M ore i. Cela flot« ta powróciła do Dardaneliów. Wiadomości ważne z P e t e r s b u r g a, każą się Spodziewać zgody międsty obu dworami. Mówią o powstaniu Serwian wekutek zdradzieckiego zabóyajtfa, popełnionego na niektórych z sia-razyzny« Po wielkiey radzie państwa Reis-EiTsndy nsgfe jłożonym został i «vygnany do Azy i. Domniemają się, iż to test skryty sposób wysłania .'genta do P e r s y i. Marcnics zawarli przymierze r Druzami.

Węchobici rozpoczęli swe II3p,;3JI. Ali Ba-7a wciąż sią trzyma w J a n i n i e, a Basza S K U ta r y nic nie czyni przeciw r>itmu z swyma Aibańczykami« Korpus botysiejany od«łączony od 'Woyska Naduuna'yskiege, który miał pociągnąć d o L i wad y i, wstrzymuie się z powodu powstania S e rw i i.

Z Konstantynopoli dnia 10. Listopada.

Zupełn3 tu spukoyność- ReieEffendi popadł niełaskę i został wygnany do S łwas. Mniemaią, że to jest dane Rossyi zadośćuczynienie za postępowanie tego Ministra przeciw Baronowi S t r o g o n ofo w i. W n33tępstwie przybiegłego w 1.2. dniach Z W i e d n i a gońca, odbędzie iutro Internuncyusz Auetryacki, iak powiadsią, z 4ms lub 5. znakomitetni, od W. Sułtana mianowanfeml ocobami, konferencją tyczącą ei<; interessów greckich. Mówią o nowem zwycięztwie, które mieli Turcy odr.icść nad Persami.

Flotta Ottomańeka, przeszło 60 żagli mocna, zebrana .est przy Dard a'n ellach. Zabrane Grekom zdobycze ieacze tu nie przy« płynęły. Flotta Hellenów, ISO żagli mocna, pofcszała się znowu na A r c h i p e l a gu. Uwięziono tu wszystkich kupców Perskich, a na maiątki ich położono areszt. Listy z Ro s s yi tchną duchem zgodliwyrri, l donoszą, iż itóyska zaięły leże zimowe.

Z Londynu dnia u Grudnia.

U pewniaią ciągle, iż Pan C an ni «g pose* dzie do wschodnich Lody» w znaczeniu W« Rządzcy.

Zaburzenia Irlandzkie trwaią wtiąz i szerzą się corsz dihy. Spekulanci rozsiali tu rozliczne falslvwe mieści, n. p. że Lba Deputowanych w Par y ż u rozwiązana, że Król Hiszpański uararł i t. d. przezco fundusze spadły troche na krótki CZiS. W Paisley obchodsouo w tych dniach rocznicę urodzin H u n ta świetną biesiadą, którą prayiacit iego dali. Po wielu toastach ża zdrowie ttk nazwanego męczennika wołności, uchwalono dian adres pożałowania. Pod pozorną spokoynością ciągłe tu panuie zaburzenie. Kroi wydał do Kor t e z 6 w poselstwo, w któtćm żal swóy wynurza, iż nowego Gubernatora, Generała An di U a i nowego na-cseloika politycznego Ę s c a r i o, w K a d y x i e przyiąć niechciane . W drugil m poaelctwie żąda Król, ażtby stany C o n e s - przedsięwzięły nadzwyczane środki ku zjednaniu poszar ' owa nia postanowieniom rządowym. Stany wyznaczyły wczoray Kommiesyą, łuóra ma zdać sprawę w tey mitrze. Z powodu obłwianych njesczęśiiwych wypadków, zamyśbią rewolucyoniśti udać się do Kadyxu. Niektórzy znikli iuż, tatn.rnaiątki swe powysełali. - Rozmaite tuuysze, dzienniki pisane są warcy-jakobińskim duchu. Dziennik el N o tic i o so ogłasza bez ogródki rokosz; powiada oń, iż oparcie się n*ymnieyszetnu praw ludu nadwerężeniu nayświętszym ust obowiązkiem i t. d. Stany C o rt e s odpowiedziały iui Królowi na poselstwo i przyrzekły rau naydzielnieys2e przyłożenie się do utrzymania i przywrócenia "epókdynośćftakie na pełudniu.

Podobno Ministrowie prosili o uwolnienie, iecz Król nieprzyiął go do tey chwili. Stanęło tu teraz towarzystwo, którego zamurem itst, działać przeciw zabiegom Generała Ri e go i iego stronnikom. Wielki wypadek, iż Mexy K pod naczelnictwem Wice-Króla O'Donojhu ogłosił się niepodległym, nadzwyczayne sprawia tu wrażenie. Wiadomości z Sewilli wcale nie są pomyślne, a duch oporu zdaie się naywyższego dochodzi stopnia. Daleko gorzey dzieie eię w K a d y x i e . Obstawano tam pray zamiarze, aby niswpusczać do miasta żadnego woyska 'rządowego. Baroa Andilla, posłany do K ad y x lako dowódzca, przybył dnia ł6. na wyspę L e o n, lecz niewaźył się, iechać daley, ponieważ dowiedział eię. iż mieszkańcy

K a d y x u wpusczą go wprawdzie aa mrasti, lecz nieuznaią go wcale iako dowodzcę. (aebaczyć wyiey.) Do Kadyxu przywinął «óuwoy z H a w a n y z 400,000 piastrów i drogiemi towarami osadniczemi. Knowane spiski.w Vi t tor y i-, MalIadze i B 1J b a o, odkryte zostały w chwili, gdy migły wybuchnąć. W prowineyach A la Ta i Biec a y a aresztowano wiele osób.

Król bawi ciągle w Es kuria lu.

Także miasto Kartagena podałodolkliwy adres przeciw Ministrom. Król Portugalski kazał w L i s b o n i e ogłosić uchwałę Stanów C o r t e s, przez którą też Stany nominacye iege na liniowym okręcie Do n J o a o wydane, zniosły.

Dnia 8 2, t. ra. zeszła się wielka tłuscza przed klubem Z ł ot e y st u d n i, gdzie iey nast<;puiacy'ch udzielono wiadomości: "Miasto Kady x ukończyło swe przygotowania woienDe, ażeby przy pierwszty sposobno-ści ogłosić się za wolne i niepodbgłe i za obrońcę innych' miast Andahizyiskxh,.' chcących być urządzonemi według prawideł wolności i równości, stanowiących istotną, osnowę Konstytucyi Kort«?zów r. igi2j Milicya K ad y x u zostaie 2 woyskłem załogi pod bronią» Przy moście Suazo założono battryą z u.

dział. " Naczelnicy rewolucyini w K a d y x przysłali Koriezo m ewe u-Itimatum, zoświadczeniem iż niechcą daley wżadnych z Ministrami Króla zostawać stosunkach. Protestu * ią się przeciw wszystkiemu, co dotąd nastąpił o, i oświadcz*ią, iż nieprzyimą' żadnego mianowanego przez Króla urzędnika. Dodaiądo tego, iż zamiarem ich iest, utworzyć wespół z inne mi miastami A n d a 1 u z y i niepodległe przymierze, którego naczelnikiem Rie go będzie.

Rie go spodziewany był w Ba re el cnie i W K a d y x. W liście e E a d y x u wyrażono: "I esttśmy tu zupełnie tak w stanie woyny. Nowy ciowedzea groźuie zwrócony został; dzień i noc przechodzą patruie; do różnych prowincyt wyprawiono gońców, ado M ad r y tu postano deputacyą do nieustaiącey Kommissyi K orte zó w. Cala Ąndaluzya wygląda tylko znaku do boiu. Potrafił.śmy być zwycięzcami «a woluość, potrafiemy i umrzeć za

Także corunna, MalIaga, Xeres i t. d. oświadczyły się za K a d y x e m , Niektórzy zapaleńcy poważyli się oświadczyć, ii Król dozna losu L u d w i k a XVI. Z Paryża dnia 3. Grudnia.

N owy Biskup dyecezyi P e r i g u e u x (etolica prowincyi P e r i g o r d) oznaczył swoie do niey przybycie dziełem dobroczynności. Pewien rztmi"'śli ik, oyciec S dzieci, osądzony był wyrokiem sądu na więzienie za dług 514 Franko * wynosiący. Biskup zalecił Plebanowi mieyscowemu, ażeby na rachutsek iego dług ten zaspokoił; wierzyciel wzrussor y szlachetnym Pasterza czynem, przestał na 400 Frankach. Nic w tey chwili publiczności naszey nie zaymuie tyle, co adres Iżby Deputowanych t!o Króla wraz z daną nań odpowiedzią. Jest on pierwszą próbą naczelnikówostatnie. go naroi - ika strony prawey (extreme droite), żeby oświadczyć swe zasady zbliiaiąte się do liberalizmu bardziey, niż mniemano; i tym to sposobem adres przyiętym został od większości składńącey <<ię z narożnika ostatnie, go strony prawey i od obu narożników strony 1« wey (l'extreme gauche et la droite de la gsucht); mnieysz. ść składała się z całego erzodka strony lewey (Doltrynaryuezów) i z całego śrzodka strony prawey. Zamiarem realistów ścisłych, których w komitecie do ułożenia adresu mianowanym znaydowało się pięciu przeciw trzema, była bw na woyna z Mioieiramj. NitcawoQcte Deputowani na

rodu w rządzie reprezentacyjnym małą prawo oświadczyć przy podobney sposobności Monarsze, iż Ministrowie iego etracili zaufanie narodu; lecz chcąc uczynić krok tea śmiały, trzeba być pewnym, iż tr, n do celu; trzeba być pewnym wsparcia opinii publiczoey. W obecnym razie ani tego, ani owego nie można się dosyć spodziew*ć; Totalises zatem tmisey rozważni lub namiętnością uwiedzieni mocno sobie zaszkodzili. Nie czuląc się dość mocnymi, ażeby wprost uderzyć na Ministerium, zaczepili ie z boku. - Co tu powiedziano o ucisku, pod którym tęczy rolnictwo F r a n c y i południowcy z przyczyny niskiey ceny zboża, wymierzone było przeciw Diegdyś Gubernatorowi O d e s s y, któremu, zapewne iaknayniesprawiedliwiey, zadawala uprzedzenie za Krymem i dozwolony z tey przyczyny dowóz pszenicy z owych okolic. - Wyrażohą wątpliwość, czy może przyiaź ii obcych (Monarchów) nie okupiono zuy mą sławy korony, robiiści zrozumieli iako przyganienie postępowaniu F r a n c y i na kongresie Lubhńskim, a liberaliści wzięli ią w tern rozumieniu, iż F r a n c y a nie uięla się za N a p o l e m i P i e m o n - t e m, i tak obie strony przeciwne zgodziły się na iedno. Życzenie, żeby Król Jrać chciał nadadż swemu ludowi te ustanowienia, których potrzeba do uzupełnieni« Karry (ustawy rządowey), ściąga się do wolności druku, którą uzyskać rohiłiści mocno przedsięwzięli; naturalnie liberaliści na {to przyetaią. - Słusznie obywatele dobrze myślący wyrzucaią JPanu Lalot, redaktorowi a dress u, iż w końcu mówi o trwałości tronu Królewskiego, iakoby o rzeczy nienewnćy.

Długa się wahano, c*y Król Imć przyiąa ma adres, lub me; i pytano się, czy« by nieprzyięcie takowe zgodnem było r kartą» Zgodzono się nareszcie na to, ii odmówienie przyięcia gorsze skutki za sobą pociągnąć. by mogło, niż przyięci1. Ztąd więc pom był oświadczył, że on nie etanie na czele tz iowey deputacyi, gdyż adreseu tego Królowi czytać nie chce. Deputaćya umieysza, któią przyiąl Król I m ć, składała się z trzech «SÓD, samych takich, którzy p r z e c i w adresowi głosowali, to iest z Prezesa i dwóch - Sekretarzy. Czy na tern posłuchaniu więcey rozmawiano, aniżeli dzisieyszy monitor opiewa, niewiadomo iescze. Przy publicznych obradach JP. Viiiele wcale nie mówił; przeciw adresowi oświadczyli się dway Ministrowie Pasqiueri de Serre, P. Royce C o II a i d, naczelnik Doktrynaryuszów , i Courvoisier.

Wydana więc woyna Ministrom, a w teraźnieyszym rzeczy stanie spodziewać się nieinogą pomocy P. V ii 1 e l e, który przez zmia Tię stron utracił wielką część wpływu swego.

Jako uczciwy, niepodległy człowiek, prawy Króla przyiaciel, stoi sarn ieden wśród tey źwawey walki, lecz nie taił się z nicukonteatowaniem 51 wielu kroków Ministrów. P. C o r b i e r e pokonać dotąd nie mógł odrazy ewoiey od wszelkich czynności rządowych i iest iescze w swoim Departamencie. Sprostował Monitor pierwsze swoii- doniesienie względem głosów Izby Deputowanych w terrsposób, ie z 274. członków przytomnych, 126. przyięło adres przeciw 96. N a posiedzeniu dnia 30. odezwa Ministra 45praw wewrj. doniosła Izbie, iż ubyło iey J.

członków, z których 3. umarło, 2. nie przyięło nominacyi, ieden, Baron L o u is wdwóeh mieyscach obranym został, ieden 3 Baron P as q u i er, wyniesionym na Para. Ma więc Izba sposobem przepisanym ustanowić kollegia wybiorcze końcem uzupełnienia się, co też przez los uskuteczniła. N adto mianowano członków KommiBsyi do rozpoznania pr3» względem rachunków r. z. wniesionemi być maiących. W. Barsęilonie zaraza zdaie SIę byći - i . i

bliską końca. Końcem czjsfzenia uKc i poetu, wezwano pospólstwo, żeby się przeniosio tym czasem do szałaszy ze miasi tsi będą. cych, za nagrodą do 3 osmaków wynoszącą i -i funta chleba. S z y II e r a wszystkie dzieła tłumaczą się teraz na ic,zyk fraocuzki. W roku igao. z poczty było dochodu 600,000 fI. mi:iey, niż tt,u opiewał, lecz,z podatku od soli 18,600,000 fI. więcey, toi samo z lateryi 8=' 50,000. Cały dochód z loteryi wytiodi 17 miilionów. Smutną nader iest oznaką bezbożności wiciu młodzieży naezey, że nabożeństwo xię£y missyonarj.y rozmaitemt sposobamiprzerywaią. Kościół b. Stefana n. p. cały był wysypany grochem pukającym, tak ie za każdym krokiem przechodzących pukało, iakby lekka piechota po nim strzebla. Inni w święconą wodę wlali coś tak smrodliwego, że cały kościół był iakby zapowietrzony .i natychmiast poprzestać musiano nabożtństwa. Z tych to przyczyn missyonarze nabożeństwo swe iui nie wieczorem, lecz zrana o godzinie 6iey cdbywsią. Tymczasem zwyczayne nabożeństwo parafiblue wcale spokoynie odbywa się, naymnieyszey niedoznaiąc przeszkody. Dnia f. Grudnia.

Onegdaysze posiedzenie Ijl>y Deputowanych byto baxdzo burzliwe i ważne. Minister sprawiedliwości i W. Pieczętarz, -Pan S er re, wniósł dwa proiekta do prawa, zawierające bliższe przepisy przeciw nadużyciom prassy. Między innenii wniesiona iest w nim kara więzienia od 3 miesięcy do 5 lat i kara pieniężna od 300 do 6000 franków przeciw bluźniącym lub znieważaiącym Rzym« sko-Katolicką służbę Bożą lub wszelki inny prawnie we F r a n c y i uznany obrządek religiyny, albo obrażaiącym osobę Króla i Izby. W tymże proiekcie p u w a wniesiona iest kara więzienia i pieniężna na tych, co w pismach szarpią prawa przez Kartę wprowadzone, ligii i t. d. W drugim proiekcie żądane ieet przedłużenie cenzury pism peryodycznych iescze do lat 5., to iest, aż do posiedzenia r. 1826. Powody do tych proiektów rozwinął Minister Sprawiedliwości w wywodney mowie. Ledwo zaś skończył, powstał Deputowany L a ł o t. Proszę o głos, rzekł on, ażebym przypomniał regulamin, te rzeczy, które koniecznie w Izbie Deputowanych roztrząsane być muszą. (Powszechne poruszenie. Milczenie, milczenie!) Pan Laiot pobiegł na mównicę. "Regulamin, rzekł on, przepisuie Kommissyi, do którey należy rozważanie próśb, ażeby każdego tygodnia sprawę z czynności tych zdawała. To nieoastąpilo dotąd i wśród okliczności, w iakich się obecnie znayduie Izba, stać się może niebezpieczr.em." (Mocne szemranie wśrodtu.) Pan Lalo»: "Mci Panowie w środku, zechciycie się sieco uciszyć. Zaniecha! je zdania »prawy w przedmiocie petycyi ma związek z wielkim układem oczernień, który odkryć należy. cheą wzniecić podeyrzenie, iż Deputowani są oboiętnyrh: na skargi uciśnionych. Już nas za nasze w adresie z otwartością wynurzone zdanie, i u tronu oczerniono, (Wy. bor:>ię I wybornie! z wielu stron.) Pamiętaycie, moi Panowie, iż cenzura pism, którą W Panom Ministrowie zachwalają, nsdaie im prawo, tłumienia publiczney opinii i zamykania prawdzie przystępu do tronu. Gdy dzienniki w naszych znayduią się rękach, aby nas broniły, niesążniebezpkcznemi w rękach Ministrów, by rrae oczerniały? Moźirnyź być obojętnymi na posądzer :e nas, żeśmy obrazili najlepszego z Królów, żeśmy obrazili Xię<ia, dla którego serca nasze synowskie biią? Nie! nie dopuścicie W Panonie tego. (Nie! Nie! z witiu stron.) Pozwólcież mi więc WPanowie... (śmiech.) Przypiszecie W Panowie' haniebne oczernienie wiarołomnym Ministrom, którzy się powaiyli,zatruć naynlewlnnleysze wyrazy w adresse t zrobić z nich oburzaiące w naywyższym stopniu przystosowanie. (Wybornie! Wybornie! na pcawey stronie.) Izba musi wobec całego świata oświadczyć, iż Ministrowie oszukali Monarchę, i chcą odebrać kulowi święte prawo, zanoszenia swych życzeń i skarg do tronu. Zaiste można raz uwieśdś wielkiego dobrego Króla; ale to nie trwa długo. Wie on iż oezustwo i kłamstwo oeiadaią stopnie tronu iego, że intereseem iest Ministrów, aby go podchodzili. (Szemranie w środku.) coź sobie po takich ludziach obiecywać? Mówią < ni do Króla: Owi Deputowani są zapalone głowy; chce im się mjoi8'rostwa; nie rnaią nic a chcą wszystko.

(Powszechny śmiech.) Nazywaią nas JI trafi uj al i s t a mi; iąk gdjby mogli być Ul trafi oj a l i ś c i ! Chcą Ministrowie rzucić rusie * nie niezgody i stronnictwa, ażeby parowanie ewe przedłużyć! Jak przebiegły iest pruieU* chcieć cenzurę iearze na lat,5 przeciągnąć! Zadam, ażeby co tydzień Kommissya do roztrząsania petycyi zdawała sprawę." Stróż pieczęci, PaH de Seite-: ."Mówca przypisuje Ministrom hydne ukłidy. Lec* oni zaprzeczaj ie zupełnie, e3K iak i oczernienia, których mieli być sprawcami. Muwca najmniej szych niezłożjł dowodów. Co się tyczy adresu, rozbiór on<go nie należy d» mnie. Kroi nań odpowiedział.. Co do regulaminu, ren wcale mnie obchodzi. (Po» wszeihny śmiech.) Teraz ptśpieez)ł Pan D o n na die u na rsówjjicę, Środek, krzyczał: ażeby nie mówił; j rzeciwnie kwa i prawa strona żyvo go o to wzywały. Powstał wArzawliwy zgiełk, któren Prezes z trudnością t)iko przytłumić* potrafił. Pan D o n na di e u: Chcę ją teraj? .złożyć dowody względem putwarzy i ocącIj-,.

llIeJI Ministrów. (W tern wydobył Pan Don-, n a d i e u wielki pugillarc-s.) P r e z e s .; S#ra- ,i.. wy Ministrów mogą być rozbierane; lecz nie wiśtie przestępewać Regulamin. Pan D o n . n a d i e u prosił wciąż o wolność mówienia. P r e z e s wzbraniał mu iey statecznie, i tak pos U dzenip skończyłosię z witlkim szelestem. W ciągu posiedzenia L i b e r a l i ś c i dawali Panu Lało t nayżywsze oklaski, ile razy się odezwał przeciw ctnzurze lub za honorem i dostoynością Izby przeciw Ministrom. Lecz iak zaczął, wystawiać An t i- Liberalistów lako prześladowanych in» pociski narażonych, skończyło się ich pląsanie. Smakowało im lyłko podżeganie niezgody między stronnictwem liberalnem i minlsteriahiem. Odpowiedź Króla na adres Izby Deputowanych test ciągle przedmiotem powszechney rozmowy. Anti- Liberaliści udaią teraz, iak gdyby byli nayżarliwezymi Konstytucyi obrońcami. Lecz znane iest ich ubieganie się za samawolnemi środkami i odmianami, i dla tego nikogo nie «łudzą. Miedzy osobami bywaiącemi czysto we dworze, uwaiaią Xiążęcia Talleyrand. Znany Kapitan N 3 n t i 1, który iako herszt fcpisku uszedł był z Francyido Hispanii, puścił sie, ztamtąd do G re cy i. Pan Marnier, Adjutant zmarłego GeneTała Ra pp, którego był przyiacielem od serka, mianowany iest od Króla Szambelantm. Pod dniem aa. Listopada piszą z Barcelon y, iż zarazę Bogu chwała! prawie za ustała/ uważaią. umierało codzień tylko ietcze ao do 85 ludzi. Naywięcey z nich byli tacy, co za rychło do miasta powracali*

R O S S Y a.

Lord Strangford Angielski Poseł w S t a m b u l e, przesłał rządowi Ross. nowedy płomatyczne pismo. Cesarz J mć kazał wkró4c* ułożyć. posłać dworowi Angielskie rcusAą ostateczna, odpowiedź podaną Porcie, oraz , galecil oiwjadczyć, ii jego iest zy czeciem,.

106*aby Lord S t r a n g f o r d sfórał się skłonić rząd Turecki- do przyięcia Sprawiedliwych żądań Rossy i. 1- Gwatdye cesa. Ross, maią teraz głów. ą kwaterę w M i ń s ku, gdzie mo* będą zimować, inne zsś liczne wojska Stoią na południu w okolicach Bessa rabii, - J. C M. oświadczył szczegóh ieysze zadewolnienie W. X. Mi K o i a i o w i za urządzenie szkoły Inżynierów. - Niemnify N. Pan oświadczył zadowoloienie Generałowi Baronowi E l s n e r *lil wynalezienie pontonów dis Pionierów konnych.

I I _ n 1 ,

I' ,

II !."""""""" ,.,»

PATENT SUBHASTAcYINY.

N ieruchomość pod Nr. 43. na przedmieściu S. Marcina położona, do cieśli Jana .Jakuba B r a u n należąca, która na 2794 Tal. "14 dgr.

oszacowaną została, na wniosek wierzyciela dla długów publicznie naywięcey daiącemu sprzedaną bydź ma, i termina licytacyinę na d z i e ń 26- I i u t e g o, d z i e ń 3 O. K w i e t n i a» i zawity na dzień 4. Czerwca 18i2 przed 3Aeferendaryu9/,em Są.du Ziemiańskiego KarntaK po południu o godzinie 9. wnaszymZamku sądowym są wyznaczone. Zdolność kapną maiących z tem oswiadczeiiiemuwiadenvamy, że po terminie zawitym przybicie tey nieruchomości naywięcey daiącemu nastąpi i na poźniey&ze podania iaden wzgląd mianym niebędzie , ieżelt prawne przyczyny niezaydą. Kto licytować chce, i nim do teyie praypusczonym będzie. Tał. 300 iako kaucya A Deputowanemu złożyć winien» Poznań dnia at. Listopada 1821.

Królewsko- Pruski Sąd Ziemiański.

OBW1EScZENIE.

W drodze exekucyi będą na terminie dn ia 1 *. S t Y c z n i a 1822. o godzinie OJIey zrana przed Referendaryuszera R i b b e n t r o p na podwórzu dworskim w Łagiewnikach pod pq znaniem 90 sztuk starych maciorek i 70 sztojk dwuletnich owiec za gotowa zapłatą W grubey monecie publicznie naywięcey daiące-Hiu sprzedawane.

Poznań dnia 6. Grudnia l&ai.

Kr ó l» P r u s k i ba A d Z i e m i a ń s ki.

Dodatek *

Z Warszawy dnia 7. Grudnia.

W tych dulach otrzymał F r y d e ryk Kr.

, Skarbek Prof. zwyrzayny w Uniwersytecie War., znany i u i> wielu pism uczonych, medal za rozprawę uwieńczoną przez Towarzystwo -.v Kar l i rnie. Przedmiotem tey rez.urawy było zdanie następuiące, przed dwoma laty do rozwiązania podane: "G».y wielka ilość ubogich, stawaiąA a się cicerem nit których Państw Europeyskich, może b\ć słusznie przypisaną Judnuści przt wyższaiącty moii:ośe-iey utrzymania? i gdyby tak rzeczywiście było " podać spoecby nay lepsze i nayzgorinieysze z zasadami moralności i zdrowey polityki zaradzając dalszemu postępowi ludności, ażeby środki do utrzymania życia wystarczały dla wszystkich mieszkańców. *' . Aledal ten iest bardzo pięknie wybity, na iedney strorjie znayduie się Geniusz Laur trzyma iąc y, miasto H a r l e m i napis u góry Opti me mentis, na drugie y zaś dwie ose by, z których iedna wystawia Religią a druga Oyczyznę z napistin: Oeo et Pa tria. Przybył zWie dnia do WsrszawyJW.

B u d b e r g Generał Kom. Dywizyą Kirassjerów Ross. Zagaienie posiedzenia publicznego Towarzystwa Królewsko- W' arszawskiego Przyjaciól Nauk przez btanislawa Staszica Radzcg Stanu, Prezesa tegoż Towarzystwa, dnia 26. Listopada 1821 roku. (Dalszy ciąg.) Zacny Kolega Dybek, Dziekan wydziału lekarskiego w Uniwersytecie Warszawskim, czyni uwagi nad działani« m siarczanu kadmu W z ćmienia»h bło-y rogowey. Zastanawiał się acjsegobiey nad tern, czyliby si?rczan synku, zawitr-iący często w swoim składzie cząstki kadmu, 1 it był równie dzieioym środkiem, jak sam, kadmu siarczan, i czylibymnieysza działalność iego nie pochodziła ztąd, że go lekarze wniedosyć wiełkiey dozie używali. Przekonał się w dalszym ciągu swoich doświadczeń, że tak iest rzeczywiście; że cztery grany Siarczanu zynku, rozpusczoue w drachmie przekroploney wody, robią na zaćmieniu błony rogowey równy skutek T co podobna ijuść siarczanu kadmu. A priie-toy że rozczyn siarczanu zynku użyty bydź moje z pomyślnością dwadzieścia razy mocnieyszA, iak go dotąd używano. Dotychczasowa proporeya bywała zwykle półtora grana siarczanu zy»ku oa uncyą, czyliośm drachm, wody. Z tych doświadczeń wypływa, że siarczan kzdmu zasłu Auit na mieyece tv materyi ophulojiatryczney w zbiorze lek przeciw chorobom oczu, ale pierwszeństwa ustąpić wi; ien siat' czanowi zy: ku.

Spostrzeżoną została woda mineralna W War s z a w i e na Grzybowskiey ulicy; zaraz: wezwany był z*cny kolega C e l i ń s k i Professor larmacyi w Ueiwersytecie Warszawskim» aby tyth wód uczynił rozbiór chimi zny. Zatruduia się tą pracą, i wkrótce użyteczność weponuiionyih wód wykazaną zostanie. Wózek topograficzny przez A b r a h a m a S t e r n a wynaleziony, o którym na przeszłero.

pubiieznóm posiedzeniu wzmiankę ucżyniłem, został tego lata nierównie więcey wydoskonalony. Znayduią się w pierwszym modelu nit i tore trudności i niedostatki; te» raz autor ułatwił i dopełnił. Wyznaczona deputacya nietylko w wielkich salach Uniwersytetu, ale nawet na dziedzińcu czyniła z nim doświadczenie, które opisane i raport złożony test Towarzystwu. Dokładny sczegołowy opiscałey machiny tego wynalazku zrobił zacny kok-gd G u t k o w s k i Podpułkownik; laiyaniyt Ten opitrrfiil czy-tacy bęjteje A (Dalszy ciag następnie. A Nieco o woysku Tureckiem.

tjL Wittmana podrćiy do Syry i i Egiptu.) W oysko Tureckie iest zbiorem łudzi wsztłkkh farb ludzkiego rodzsiu, roinv<;h twarzy rysów i budowy ciała, ponieważ ekłada się z mnóstwa rozmaitych narodów. Połudr io»vi Afrykanie są czarni, owi zaś z północnych kraiow teyie części świata, ri< rano · brunałni, muą wełniaste włosy, będące znomionuiącą N egrów cechą. Egipcyauie,i równie lak owi z S y ryt i M e i o j i o u r , ii żołnierze, są takie czarni, albo przynaymniey czatno brunatni; białenii eą Europeyczykowie, mieszkance Na to lii, Arme nii, Georgii l T a r t a r y i . Pomiędzy tymi ostatnimi wyerzfgó1tłiaią się Georgianie pięknością fizionornii i naydeiikat' ityszym kolorem ciała, % rz-go sprawiedliwie tak bardzo słyną, - Jeż. li oddzi.<ł woyska Turtckiego na 20 tysięcy n. i>. podaią. wypad 1 odtrącić połowę, kior* ze służby, ku(»ów i t. p. lud/i, za woyskietn c' ogae, a pod woyskowe sztandary nie należy. Każdy nacaełnik czyli Ha-za ma zawsze liczny z sobą orszak, którego wszystkie-oeoby mają zwrócone nań oczy, ażeby na tiaytiinieyeze skinienie wykonywać rozkazy iego. W miarę więkezey łub mnieyszey liczby takiey otaczaiącey go zgrai, zniewala on do uszanowaniai przeraża postrachem. Wreszcie położenie tych Baszów iest w naywyższym stopniu niepewne i niebezpieczne; trudna zajęte do poięcia, iak mogą w podrządnycb. wzhudzać nienawiść l zazdrość. Gdy bowiem takowy naczelnik wysczegolni się zasczytnie w iakiey ważney wyprawie, wznieca zawiść w twoich zwierzchnikach, i za pierwszą sposobnością pada ofiarą n bytey sławy. W t.kim celu podaią mu oni oiepodę bne do wykonania przedsięwzięcia, czyoiąc go rar)J;5IeT odpowiedzialnym za wy padek; tężeli musie nie powiedzie, iako to lua wpnód "wyrachowaau; W takim razie traci

«06" -

«urzędem malatek 1 moje elę leecze nasme sczęśliwym, gdy mu głowa na karku zuetanIe. Ponieważ naród ten eczęśliwe wypadki każdego przedsięwzięcia zar ru J\ewtut-yszy powód łaski B: ga uważa, przekonanie więe takowe służy za płasczyk do pokrycia nayczar. ieyezy<h zbr .i dni. - Ciurm J\ przy woy» sku znayduiąca się, musi ni> zbędnie utrudnj aćhgo wyżywienie, pochod> i w ogoli 0« ści wszystkie woienne dzbłaiia. Jak uielkie Iciżą Turcy staranie na zewnętrzną okazałość i przepych obozów, r tak wielkiem niedbalstwem postępuią sobie w przedmiotach tyczących się magazynów i wyżywienia woyska. Dla ttgo to zdarza się często, że woyskoTu.

reckie bywa albo w nit bezpieczeństwie stać się pastwą głodu, albo w konieczności I rzfdsiębrania działań zgubnych. -- Każdy Basza ma swoię własną chorągiew; każdy też Oef» Wisz czyli Xiadz, ma tak zwaną świętą chorągiew, pospolicie zitłonege kolom; nadto każda kompania, zawsze r 30 tylko złożona ludzi, ma także swoią. Takie mnóstwo chorągwi musi konieczni« w bitwach i każdych obrotach woyska naywięks*e ro / ć zamieszanie. Turcy atoli mniemała, że * a. Śnie ta 1'caba chorągwi po r.ieprzyiaci.4.-uh postrach i trwogę roznosi. -. Obozy swoie oświecała nocą ivi. lkitmi latarniami, z sz>rofcich £e1»zny h <breezy sporządzone mi., zawieszaiąc w nich wielkie sztuki płótna w olciu i 'inole namaczanego. Przed namiotem kaid< go Baszy znayduie się pewna liczba ta kich 1.tarnu W rozstawieniu Straż i czat btZj icczeń.btwa ppstępuią Turcy 7. niezwy«aynem niedbalstweml dlatego ich woyska wystawione iest co noc na niebezpieczeństwo napadu nieprzyjacielskiego. Gdy nadto aot według pewnych i porządoyib zasad obozy ich zakładane, ani woyska w tychże podług wyrachowanego planu rozstawiane, przeto niepodobna z g ił, w raaie takiego nocnego napadu, ile < walecznie uskuteczniony i Wtedy bywa ze s«ęt*m zniesione; artylierya, wszelka broń, woit-jme wszystkie «przęt y, owe zgoła csły obóz 5 bl fi się zdobyczą nitprzy:aci( Ja, Zresztą są Turcy b Azsprzeczoie odważnym i ir e,2njm JNiarodem. Szkoda ie te osobiste zaiHy, Jciorych im zaprzeczyć r" e tnoż>.-a, pr<str zabobon ich i zbyt niedołężną rrr tom ść krato H (statystykę) nietylko staią s <j zupełni«- dartm u tmi, ale «adio im s-mym e kodzić muszą. Turczyn przesiaie f a mieruości, ii al cierpliwym, a wspra wach handlowych Zochowuieścisłą rzetelność. JNiż<?za khs«a pospólstwa z młodości do zbyt osczędnego przywykła żyiia, sczegołniey zdatna do służby wnjskowey. Pospolity Turczyn rzadko iida mięsu; nayzwyczaynieyBzem iego pożywieniem eą suchary, ser, oliwki, cebula i oliwa. Te m żyią i żołnierze. N aytjlubitńszą ich potrawą, i* it li ich na nią siaiii», iest Pilau; ryż z baraniną lub drobiem biim uduszony. Lecz tę do zbytków rachowaną potrawę, prosty żołnierz rzadko ałbo i nigdy nie pożywaj zr aydując wynagrodzenie w kawie i turoniu. Kawę pihią czarną i nk gorątą iak tylke podobna, a «urzfcni« tutuniu tak iest povmrechuem, ie nawet i kobiety palą. Zwyczaynym napoiern żołnierza Tureckiego iak i każdego muzułir.ana iest woda; religi* ich zabrania im używa, h wiua, bez pozbywszy się Turczyn *kriirułów sumienia w tey mierze, piie wino T r H:Q T b . - Czas od zatrudnień wolny, przepędzają tak w obozach iak w twierdzach po iłiywiękazey części grą w szachy, iako iedy ie puzwofoną; karty i kostki naysurewiey zakazane. Z:>łd dzienny zołni, rza Tureckiego iest około 3 krayearów i 3 szelągów, oprócz racyi suh»row 1 ryżu. Ta licha płaca mu'i mu s1.rczyć na tego inne potrzeby, iako lo; kawę, tutuń, cebulę i oliwki. Jeżeli który zachoruje, nie mnie się spodziewać niesczęśliwy ratunku, albowiem w cetuporządnego chorych pK legnowstna ia<dnyelt nie nu -urząd/-, ń i (składów; ćhiAirAonłej którzy się przy- półkach z.ayduią, a HorycH iest t.ie wicie, zaymuią aię iedytue pielęgao wa'iiem oficerów.

PATENT SUŁSHAS TAcYtNY.

Na wniosek opici nieletnicń Jana Michała Schill dzieci, d< m pod liczbą67. yf mieście Bninie położony, »a j(4a T ai oszacowany, wraz z ogrodem i łjką w termine dnia 31. S t Y c z n i a i'S2a.u«fana o lotey godzinie przed Deputowanym Konsylisrzern Sądu naszego BT K ner w domu rzeczonym w Bninie cgdbvcsi<; roaiącym, publicznie wigeey dającemu przedany bydż" ma. Ochotę kupna i zdolność nabycia maiących wzywamy, aby się alba osobiście, albo prze» Pełnomocników stawili, a naywięcey daiący pr/yderzema spodziewać się może, ieżeli żadna prawna niezaydzie przeszkoda. Taxa i warunki kupna każdego czasu wns» szpy JReAistrarurze przeyrzane bydź mogą, Poznań dnia 3 biudnia i$2t.

Królewsko- Pruski Sąd Ziemiańskao B WIEŃCZENIE. Podaie się nlnieysze.n do wiadomości, iż kupiec tuteyszy H.rsch Waldsrein i zona iego Babetta z Frenklów w komrakeie z dnia 27 Listopada r b. wspólność maiątku wyhtzyli. W Poznaniu dnia 3. <<iiudn a i'effc, Królewsko Prusti Sąd Zfemiańsłi.

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Gdy nad maiątkiem Benjamina Asch.

h e i m kupca Mitdzychodzkiego przez dekret z dnia 13. zeszłego miesiąca konkurs otworzonym został, przeto zapozywatny wszystkich tych, którzy do maiatku rz< czoiiego współdłuiniłca, pretensye ma;ą, aby się w terminie likwidacyinym na dzień 23- Stycznia 1822. o godzinie 9 zrana przed lir, B a i e rs Klm Sędzią wyznaczonym, osobiście luo prze« Pełnomocników, na których im KommisSarzy sprawiedliwości M a il owal i., Mail ow ał . , Wrońskiego i He u H K e pi Ztdsta wiamv, SjtawAi, pretensye swe podali i udowodnili, inaczey bowiem zpretehsyami swtmi dt> tnasey-ratantmi zo6tilha4prekiu* loWan<, i «H«H»HB 1m w tey mierze milczenie do reszty wierzycieli nakazanem bidzie. Międzyrzecz dnia 10. Września 1S21.

Króle wsko-Pruski Sad Ziemiański ZAPOZEW EDYKTALNY.

Zapozywa się nmieyszem wszystkich tych, którzyby do zagubioney obligacyi przez Bogumiła Marskiego posiadacza młyna Ruda w roku 1807. na rzecz Erdmana Ewerta na 500 Talarów zeznaney, iako właściciele, cessyo»aryuszowie lub zastawnicy iakieżkolwiek -mniemali roście do niey pretensye, aby na wyznaczonym terminie na dzień 13. Kwiet n i a 181a. zrana o godzinie 9. przed Deputowanym Sędzią Ziemiańskim R o g a II i w sali «ądu tuteyszego osobiście lub przez Pełnomocników na których im się przestawiaią tuteysi Kommissarze Sprawiedliwości Sędzia Ziemiański Schulz, Kt>mmissarz Sprawiedliwości Nikłowicz, i Lydtke stawili się, swe pretensye podali inaczey z takowe mi prekluclowanemi będą, zagubiona zaś obligacya uaarorzoną zostanie. W Gnieźnie dnia 29. Października 1821« Król. Pruski Sąd Ziemiański.

OBWIEScZENIE.

W drodze publhyney licytacyi będą przeis vniiey podpisanego vigorecommissionis d n i a 20. Grudniar b. przedpołudniem o godzi» "nie 1 O przy ulicy J ezuickiey pod Nr. 217. różne etIekta składaiące się z sprzętów pospodarekich, pościeli, bielizny, sukien, botów nowych iako i niewyrobionych skór i statki rzemieślnicze szewskie za zaraz gotowa zapłatę W grubey pruskiey monecie sprzedane, do czego chęć maiąeyeh kupna ninieyszern Sle, wzywa. » Poznań dnia 10. Grudnia l qb Mund, Insp. KancelI. Sądu Pokora . . . .

vlgore commlSSlonlS. Wódka Kolońsha »ie tuteyszy fabrykat, lecz prawdziwa i dobra, przebyła i przeda'ie s ę flaszeczka po 3 Złote w Kantorze Polecę ń w rynkuNto-g o.

Prawdziwe Toruńskie pierniki i koła« cze w upodobanym gatunku i wielkości,

>. ........W4f' MHPI,I(PI-IllH

prawdziwy Angielski proszek na smarowidło obuwia, rozpusczaiacy'si<; w piwie lub w wodziej daley znane, nie widzialna szrubą opatrzone bandaże na kiły, Pana Becker, Doktora w Lipsku, Sl_ do nabycia w umiarkowanych cenach w

K a n t o r z e P o l e c e ń W Po» znaniu w rynku Nro. 80 . Gustownie i kunsztownie robione łowni y bursztynowe, bizuterye, iako t o: perły inntowane, od prawdziwy:h ledwo rozróżnić ai«[ daiące; flakoniki czyli flasztczki do woni; aaczyńka do ruźu i wąchania; igięlniczki, tabakierki pieczątki, śpuki gorsetowe, brykntowane i imitowane korale, serca, wieńce, kolczyki, medaliony, tureckie munsztuU, węgierskie do pedszrubowania i elastyczne wierzchołki do cygarow i lulek, sprowadził świeżo i prze» daie w umiarkowanych, cenach Kantor Poleceń w Poznam · w rynku Nro. bO.

Doniesienie handlowe.

Prawdziwa, Kolońską Wódkę F. M a r y i F ar i n y przedaie w nayumiarkowańszych cenach Karol Senitleben, w narożniku Garbarskiey i W odney ulicy Nro. 424. Wysokiey Szlachcie mam honor donieść, ii w Dolsku odbywać się będą Reduty to iest wdn»arhs pierwsza dnia i3go stycznia, druga dnia ao Stycznia, trzecia dnia 27. Stycznia, czwarta dnia 3. Lutego, putą dnia 10 Lutego, szósta dnia 17. Lutego, siódma dnia igLutego r. 1824.

IJ olsk dnia g. Grudnia f82b Mo ralinsKI.

Wcale świeży płynny kawia* właśnie odebał Simon Simonowicz na Wroclawskiey ulicy Nr. 234. Sw'eze Angielskie "Strzygi, i drugi transport teraz bardzo przedniego gatunku kawiaru płynnego co tylko odebrał PoweIski.

Nayprzedmeysźey herbaty K u gel- i H ays a n - T h e e, d "btac znowu można w'wiadom\ch cenach pod Nro. 44. w ryrrllI.

. » . . III. . . . .P. - .