Z DAWNYCH RBCENZ.Y.J O MOMCSZCK.

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1923.12.31 R.1 Nr12

Czas czytania: ok. 3 min.

z Poznania z powodu koncertu danego przez grono polskich amatorów, na którym chór mieszany odśpiewa} Poloneza z Halki. że u nas znanych zaledwie jest kilka utworów drobniejszych Stan. Moniuszki." W roku w którym wolny i polski Poznań przygotowuje s'ę do wystawienia twórcy Halki pomnika dobrze przypomnieć sobie jakiemi drogami szła znajomość Jego twórczości w Wielkopolsce - i wspomnieć wdzięcznie Dębińskiego i Związek kól śpiewaczych, którzy szerzenIe kultu Moniuszki w naj cięższych czasach u nas podjęli. \

Heńryk Opieuski.

W SPRAWIE POMNIKA BISKUPA CZARNKQWSKIEGQ.

W Kronice miasta Poznania Nr. 9/10 zamieścił p- dr. Gumowski artykuł p. t. ..Płyta grobowa z XVI w. biskupa Czarukowskiego". Autor powtarza w nim za Władysławem Łozińskim (nie Walerym, jak podaje dr. Gumowski) przypuszczenie, że zapiski odnalezione w lwowskich aktach miejskich odnoszą się do płyty nagrobnej biskupa Gzarnkówskiego fzm. 1562 r.). znajdującej się katedry poznańskiej. Płytę tę miał wykonać rzekomo rzeźbiarz osiadły we Lwowie, Herman ran Hutte. przezwany Czapką.

Wywody Łozińskiego, jako też dr- Gumowskiego budzą poważne zastrzeżenia. Biskup Gzamkowskj przebywający często w Czaników ii zamówił, jak się zdaje, nagrobek nie dla siebie, lecz dla swoich rodziców do Czarnkowa. Nie doczekawszy się jego wykonania, pamiętał o nim w testamencie, którego egzekutorami zamianował swoich braci Piotra, Wojciecha i Stanisława. Zapiski archiwalne opublikowane przez Łozińskiego tWł. Łoz.

Sztuka lwowska w XVI w. Lwów lS9S str. 110). stwierdzają, że chodzi o nagrobek przeznaczony do kościoła w Czarnkowie. Istotnie w tamtejszym kościele znajduje się późnorenesansow) nagrobek, wykonany z białego marmuru, poświęcony pamięć' rodziców biskupa: Macieja Czarnkowskiego. kasztelana bydgoskiego, zmarłego 1542. oraz żony jego Anny Opalińskiej, zmarłej 1551. Jest to pomnik okazały. 3 metry szeroki i prawie (i metrów wysoki, o dobrze skomponowanej oprawie architektonicznej, wskazującej na wzory włoskie. W górnej wnęce, pląs

KRONIKA MIASTA POZNANIA

kim lukiem zamkniętej, ujętej 2 półkolumnami korynckiemi. spoczywa szlachetnie pojet-a powiać Macieja Czarnkowskiego wyko iiaua w pełnej rzeźbie- Poniżej w drugiej wnęce mieści się postać Anin z Opalińskich, wykonana w płaskorzeźbie. Kompozycji; architektoniczną dobrze rozczłonkowaną, ożywiają gzymsowania, napisy, umiejętnie rozm'eszczony. wystrój dekoracyjny, a górną na-adę zdobi tarcza, herbowa z herbem Nałęcz. O pomniku wspomina J> Kohte (Kunstdenkm. d. Prov.

l'oson. t. IV. str. 179), kióry przypisuje go artyście włoskiemu, lub też we Włoszech wykształconemu. 2e raczej o ten pomnik może chodzi." wskazuje na to JUZ choćb) wysoka grzywna .'100 talarów ii talar » 38 grzywien'! jaką pełnomocnik Czamkowskieh w r- 1509 .za pośreilnictwem urzędu radzieckiego oraz przedstawicieli cechu murarskiego grozi ailyście van Huttowi w razie ale dostarczenia pomnika w przewidzianym terminie do Czarnkowa. rrzy])nszczenia Łozińskiego, jakoteż wywody p. Dr. (iumowskiego nie mogą w zupełności przekonać o tern. jakoby: l) w zapiskach lwowskich była mowa o nagrobku dla biskupa Ozarnkowskiego. 2) jakoby van Hutte zw. Czapka by! autorem płyty grobowej, znajdującej się w katedrze poznańskiej, a ] oświeconej pamięci biskupa Czarnkowskiego. Wszystko przemawia raczej za. tern. że van Hutte pochodzący, jak MC zdaje z Flandrji. wykonał marmurowy nagrobek poświęcony panręci rodziców biskupa, dla kościoła parafialnego w Czarnkowie. W nim znajduje się również płyta mosiężna, fundowana przez Stanisława Sędziwoja Czarnkowskiego, referendarza koiommgo.

a wykonana w roku 1602 przez poznańskiego hidwisarza Walentego Kuninka (p. Kohte IV str. 180). Płyta wyobraża w p'askim reliefie trzy popiersia Czamkowskieh. a mianowIcIe Mikołaja, który w r. 1192 otrzymał od Mieszka Starego Czarnków, Sędziwoja, który zamienił z królem'Władysławem Łokietkiem Czarnków na Rogoźno. Wreszcie drugiego Sędziwoja, .który oddając Rogoźno, otrzymał z rąft Kazimierza W- O/arnków z powrotem.

l'ozatem w pod/iemiacli kaplic y znajdowała się p'ękna trumnę, cynowa i dzisiaj pozbawiona górnego wieka;, odno-ząea s:ę do 'Adama Sędziwoja Czarnkowskiego. g-eneraia w'elkopolskiego, zmarłego w r. 1027. Na jej bokach dłuższych .widnieją płaskorzeźby w me laljonach. wyobrażające sc-eny obozowe, narożniki zdobią rzeźbiarskie

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1923.12.31 R.1 Nr12 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry