KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1930 R.8 Nr4

Możnaby więc posunąć się do takiego wniosku. W kółku krakowskiem jeszcze przed r, 1538 brał udział także Samuel. Jak niejeden inny, tak i om powoli przechodził ewolucję ku nowowierstwu. Ten rozwój zdecydował się dopiero w latach 1541/2, przyczem rzeczona Małgorzata mogła odegrać rolę decydującą. Pozostaje pytanie, czy Samuel dopiero założył w Poznaniu tameczne kółko, czy już je zastał; ale na to trudno dać odpowiedź, dla braku materjału. Że w Poznaniu nowowierstwo pojawiło się już przed r. 1540, wiadomo; czy i do jakiego stopnia jednak istniała ciągłość, mogąca trwać tylko drogą konspiracyjną, na to niesposób dać odpowiedzi, Mniej ważnego materjału dostarczają nam akta kapituły łowick:ej z >r. 1565, Przewodniczył na niej prowincjał J akób Rossius. Definitorami byli przeor lwowski Melchior, Hieronim Cyran wileński, oświęcimski Leonard i bakałarz Cyprjan. Melchior będzie to z pewnością znakomity kaznodzieja Melchior z Mościsk '. Cyprjan jest niewątpliwie późniejszy sufragan wileński, także jeden z najznakomitszych Dominikanów w XVIIO). Hieronim Cyran mógłby być magistrem z r. 1556, a spowiednikiem Katarzynek poznańskich z r, 1586, jeśli wolno zidentyfikować tych Hieronimów")sław - Biernacki Speculum Minorum 277, Wotschke, Briefwechsel der Sweitzer und der Polen, Leipzig i,90S.; 8) Kwiatkowski Stanisław, gwardjan krakowski 1558, 9, prowincjał 1578-80, kustosz lwowski 1580 i 1585, 6, powtórnie prowincjał 1594.

(Biernacki 277 - Akta Ziemskie i Grodzkie Lwów IV 1 - Mon.

Pol. Vat. IV 284 - Pk. Czart. 3624, k 7. - Archiwum Miejskie Lwów, księga 227 p. 30, 34. - Metryka Koronna 95, 139, 260 w Archiwum Głownem w Warszawie).

9) Melchior z Mościsk 1511-1591, sławny kaznodzieja i polemista katolicki, 1558 inkwizytor, czterokrotny prowincjał w latach 1559 do 1583. Pisma jego u Estr. XXII, 581/2. l o) Cyprjan, biskup metoneneński, sufragan wileński 1572-94, także kaznodzieja i polemista. Jego antecedentia zakonne: Kronika m. Poznania 1927, 374/4. Pisma niewiadomo czy drukowane: Estr. XN. 494.

«) Kronika m. Poznania 1927, 370, 371.

Ponieważ o tej kapitule jużeśmy pisali swego czasu (12 Kr, m. Pozn. 1927 str. 370) więc tutaj tylko uzupełniamy tamte dane kilku dalszemi szczegółami. Do Poznania przeniesiono wówczas diakona Cyprjana ze Lwowa na podkantorzego chó<ru i Pawła Całkę na kwestarza, z Poznania zaś do Gdańska poszedł Wawrzyniec z Poznania na kaznodzieję, akta nie mówią, polskiego czy niemieckiego. Kto był wówczas przeorem w Poznaniu, niestety nie dowiadujemy się. Być może nawet, urząd ten wakował, przynajmniej przełożeństwa kontraty wielkopolskiej nIe obsadzono na kapitule, lecz pcruczono to prowincjałowi. Tak oto przedstawia się plon rękopisu 128 Bibljoteki Pawlikowskich, o ile dotyczy Poznania. Uzupełnia on nasze wiadomości, tak co do konwentu Dominikanów wogóle, jak zwłaszcza co do zbyt mało znanego Samuela i lepiej, ale też niedostatecznie jeszcze znanego Sarbina. Wiadomości nasze o Dominikanach poznańskich uzupełniają się powoli. Z akt kapitulnych tegoż stulecia znamy już przeszło połowę, głównie coprawda z drugiej połowy wieku. Te szczęśliwe odkrycia pozwalają wyrazić nadzieję, że uda się jeszcze znaleźć resztę akt kapitulnych dominikańskich tegoż wieku, przedewszystkiem z lat 1540-52, tak ważnych ze względu na stosunek Braci Kaznodziejów polskich do nowowierstwa.

Kronthal

RYSZARD WITTING Szkic biograficzny Ze względu na osobę wybitnego nadburmistrza poznańskiego Ryszarda Wittinga podajemy tutaj w drodze wyjątkowej · - przekład pracy znanego historyka niemieckiego (regjonalnego) A. Kronthala. Szan. Czytelnik oddzieli to, co jest ważne dla charakterystyki osobistości, która w dziejach Poznania pozostanie, od tego, co pisarz niemiecki niezgodnie z naszem przekonaniem historycznem naświetla z czysto niemieckiego punktu widzenia. (Por. także uwagi Dr. A. Wojtkowskiego w n-rze 3 "Kroniki").

Red.

Ryszard Witting, tajny radca rejencyjny, pozasłużbowy nadburmistrz, dyrektor banku, urodził się dnia 19 października 1856 r, w Berlinie, umarł dnia 22 grudnia 1923 r. w Berlinie, Rodzice Wittinga (ojciec Arnold Witkowski, żyd, kupiec handlujący towarami jedwabnemi, urodzony w r. 1815 w Poznaniu i małżonka jego Ernestyna z d. Kraka a, rodem ze Skwierzyny) przenieśli się byli w r. 1853 z Poznania do Berlina. Ryszard Witting był siódmem dzieckiem wśród dziewięciu rodzeństwa. Początkowo uczęszczał do szkoły prywatnej Grutzmachera, a od r. 1865 do 1872 był uczniem gimnazjum fcancuskiego do niższej prymy, poczem wstąpił jako uczeń do przedsiębiorstwa kupieckiego. Jednakże w dwa lata później powrócił do gimnazjum i ukończył je w r. 1876 z świadectwem maturalnem. Po maturze przeszedł na wyznanie ewangelickie,

4*