GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.08.12 Nr187

Wielkiego

TA

Xię stwa ZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W, Dehera i Spółki. - Redaktor: A, Wannowsh'.

JWI87.- W Sobotę dnia 12. Sierpnia 1837.

Wiadolllości zagraniczne.

R o t s y a.

Z Petersburga, dnia 19. (31) Lipca.

Dalsze szczegóły o podróży J. C W, W. Xiecia Następcy Cesar ze w i cza. - Dnia 4. Lipca, w Niedzielę, J. C, W. W. X, Następca, po wysłuchaniu mszy świętej, o gej zrana wyjechał z Tambowa; o lej po południu stanął na obiad w Kozłowie, o 8ej wieczorem przybywszy na nocleg do Lipiecka obejrzał urządzenie tamecznych wód mineralnych i niektóre godne uwagi przedmioty dochowane od czasów Piotra W. - W całym przejeździe od Tambowa do Lipiecka, J. C. W. ze szczególną ciekawością oglądał dobrze dochowany, dość wysoki wał, w XVI I. wieku usypany dla obrony tego kraju od narodów Tatarskich. Dn, 5go, W. X. Następca, o $ej «rana opuściwszy Lipieck, około południa zatrzymał się na czas krótki w Usmsniu i ztamląd jechał wciąż do Woroneża, dokąd przy. był o 4ej po południu. Arcybiskup Antoni, uroczyście powitał Wysokiego gościa w Woreneźskiej pierwszorzędnej świątyni, w której złożone są relikwije św. Mitrofana, i, J. C. W" po modlach w kościele i po oddaniu czci Świętemu, raczył udać się do swego mieszkania; tegoż dnia po obiedzie, W, X, Cesarze wicz oglądał różne części miasta, cekauz wystawiony przez Piotra W, na wyspie rzeki Woroneża i wchodził do więzienia stojącego nad rzeką, na stromej skale, na której ma stanąć pomnik Piotrowi W, przez szlachtę W oroneżską wznoszony. D. 6go, W. X. Następca, przyjąwszy .władze gubernialne, szlachtę, wyższe duchowieństwo i przednićjezych kupców, odbyt przegląd i mustrę wojennych kantonislów, zaszczycił Wysokiem Swojem odwiedzeniem i szkolę dzieci niższych sług kancellaryjnych, obejrzał zakłady Izby Powszechnej Opieki i gubernialną wystawę wyrobów; poczerń obecnym był na wyścigach koni ze stada obywatela Domogackiego, mającego selachetne rasy. Dn« 7go W, X. Cesarzewicz, po odbyciu modlitwy u grobu Sw. Mitrofana, o dziesiątej wieczorem, puścił się w dalszą podroż 2 Woro» neża na Tulę; o 4ej stanąwszy w Zadońaku J, C. W. modlił się w Cerkwi Sobornej, i, po oddaniu czci grobowi Sw. Tichoua, udał się na obiad, poczerń rzuciwszy okiem na dom szpitalny Wikulina, wyjechał z Zadońska; we wsi Chmielinca J. C. W. oglądał murowane włościańskie domy, postawione jednostajnie przez tegoż obywatela Wikulina, który miał szczęście osobiście stawić się przed W. X. na stacyi Izwały; o gej wieczorem W. X. Następca przybył do miasta Jelec, zdawna znakomitego i teraz zamożnego rozległym handlem zbożowym; obejrzawszy wszystkie części mia W. X. Cesarzewicz, o 6ej zrana, opuścił Je.

lec, i obejrzawszy leżące na trakcie miasto J efremów, o 4ej popołudniu przybył do miasta Bohorodick, gdaie w domie Hr, Bobnńskiej obiadował, a potem jechał wciąż do Tuły, i stanął tam o gej. D. ogo, J. C. W., przyjąwszy urzędników wojskowych i cywilnych i po odbyciu modlitwy w Soborze, raczył być obecnym przy zmianie warty 2 brygady 4 dywizyi piechoty, obozującej o 2 wiorsty za miastem, i polem zwiedził gubernialną wystawę wyrobów, zakłady Izby Powszechnej Opieki, ezpital miejski, dóm podrzutków, i Baskakowa dom Inwalidów, zaszczycił obecnością swoją gytnnazium guberniaine i obejrzał więzienie. Wieczorem raczył znajdować się na balu danym przez Tulską szlachtę, D. logo, W, X, Następca odbył przegląd pułków sirzelców Schliisselburskiego i Ładogskiego 2 brygady 4 rfywizyi piechoty, i dwóch batalionów Bielozierskiego pułku piechoty 1. brygady: obecnym był na uczcie danej przez miasto dla tych pułków, i raczył pić zdrowie tych walecznych żołnierzy. Potem J. C. W. zwiedził Tulski korpus kadetów i ze szczególną ciekawością o glądał wszystkie części fabryki b ro ni, tak da. wne jak i nowo budujące się: jako to same fryszerki podczas odbywających się w nich rob o t, wszystkie fabryki i warsztaty, młyn robiący stępie i bagnety, sławiącą się groblę, szpital i arsenał: wobec J. C. W. odbyły się próby broni. Tego dnia wieczorem na c*eść Najjaśniejszego gościa, spalony był fajerwerk na brzegu rzeki U ny, na przeciw ścian Kremla. J. IV. X, patrzał nań z osobnego pawilonu, wystawionego w tym celu w nowo założonym miejskim ogrodzie.

F 2 a II c v e.

Z Paryża, dnia 31. Lipca.

Xieztwo Orleańscy udadzą, się jutro w podróż do Rouen statkiem parowym. Xiążę Joinville wyjechał wczoraj do Tulonu.

T e m p s powiada: Xią£ę Ludwik Buonaparte nie przestając na tern, że Amerykę opuścił i do Anglii powrócił, uda się niezadługo, jak słychać do zamku Arenenberg w Szwajcaryi, gdzie matka jego, Xiezna S1. Leu, mieszka. Zasiania on się tytułem obywatela thurgauskiego i stopniem, jaki w wojsku szwajcarskiem zajmuje, Nie chcieliśmy temu młodemu Xieciu żadnego przykrego słowa powiedzieć, lecz zdaje nam się, że lepiejby był uczynił, gdyby w miejsce chwytania się tak nierozważnych kroków, był się zastanowił nad błędem etrasburgskim, za który szczęśliwem zdarzeniem nikt nie odpokutował. Wtedy byłby lepiej pojął swoje stanowisko i możenabył owego doświadczenia, bez którego się Xiążę w takiśm jak on położeniu obejść nie może. Znajdują się może ludzie, którzy w Xieciu Ludwiku przeciwnika dynasty i lipcowej upatrują; ale takowe zdanie jest błędne; jest on bowiem dłużnikiem tejże. Obraził on Francyą, naruszył jej prawa i opierał się jęj woli. Go się tytułu thurgauskiego obywatela dotyczy, do którego się teraz odwołuje, wy. znać należy, ie w Strasburgu nie popisywał się z nim. Sądzimy, że byłby rostropniej i zaszczytniej sobie postąpił, gdyby błąd swój był jawnie wyznał i poddał się otwarcie skutkom swego błędu, W Kar c i e z 1830 r. czytamy: Kilka dzień, ników doniosło, że przed okrętami przybywającemi z Marsylii porty Królestwa Sardyńskiego zamknięto. Prawda, że wskutek upowszechnionej pogłoski o wybuchnięciu dżumy na okręcie "Leonidas" komitet zdrowia w Genui postanowił, aby przybywających z Marsylii o. krętów nie przypuszczano. Lecz na przedstawienie Generalnego Konsula francuzkiego komitet zdrowia zaraz następnego dnia uchwałę takową cofnął i przybyłe okręty z Marsylii bez najmniejszej trudności do portu genueńskiego wpuszczono. A n g l a. ---.L.

Z L O n d y n u, dnia 1, Sierpnia.

Okręt parowy "Braganca" przywiózł nam wiadomość z Lizbony z d, 23. z. rn. Donoszą, że 8<odmy pułk, który konstytucyjną kartę ogłosił, obsadził Alcacer do Sol; Generał Luiz do Rego w Viannie, stary Generał Schwalbach w Vizeu, a Osorio w Gastelio Branco pośli za jego przykładem i domyślano się, że Baron Cassilhes, Pułkownik Gil Guedes i Pułkownik Bravo z 400 ludźmi piechoty i 150 jazdy wyruszyli z Estremosu do Campomajoru, gdzie za ich przybyciem zapewne karta ogłoszona będzie. Baron Leiria i jego zwolennicy obsadzili Valence do Minho i inne rniasia. W Lizbonie małą pokładano ufność w wyełanem przeciw nim wojsku i mniemano, źa to prędzej na ich stronę przejdzie, aniżeli bój z nimi zwiedzie. Chociaż proklamacya Królowej przeciw powstańcom jest dość słaba : dwuznaczna, przecież i ją tylko Ministrowie na Królowej wymusili. A tak jedynie jeszcze na lizbońską gwardyą narodową liczyć można, której bunt przywrócił ustawę z 18ra roku, a pytanie, czy się ta zechce mierzyć z wojskiem linio wetu, sprzyjającem karcie Don Pedra. Niemcy, Z Hanoweru, dnia 25. Lipca.

Pan Dr. Grete tak się odzywa w najnowszym numerze swego dziennika Hannoversche Landesblaetter o patencie królewskim' 2 dnia 5.

czyny, dla których Król prawo zasadnicze kraiowe z 1833- .. ni nie dostateczne uważać może; ale nie ma żadnych, dla którychby mógł istniejące aż do wydania tegoż ustawy za nieobowięzuiące uważać. Dla tego samo się przez się rozumie, że Król przyznał to wszystko, chociaż tego patent wyraźnie nie obwieszcza. Byłoby to takie zupełnie przetiwnem istniejącym u nas zwyczajom, gdyby to patent przy wstępowaniu na tron naszych Xiąźąt miał obwieszczać. Lecz dalsza treść najnowszego patentu nie zostawia żadnej wątpliwości, że Kiól zamyśla wziąść pod rozwagę następujące dwa pytania: i) czy i o ile zmiana prawa zasadniczego krajowego nastąpić powinna? 2) czy ustawę znowu na tej postawić stopie, na jakiej się przed wydaniem prawa zasadniczego krajowego'znajdowała? - Zastanawiając się przeto, co właściwie przez to wyrazić chciano, majdziemy w tern istotne pomieszanie czasów. W tej bowiem chwili przenosi się znowu Król w ów czas, w którym Wilhelm IV. powziął zamiar zmienienia konstytucyi z i8iO- roku, zważywszy wprzód czy, i w jaki sposób zmiana ta nastąpić powinna. Ronstytucya była wówczas prawomocna i u* znana. Kroi przełożył Stanom wnioski względem poprawy prawa zasadniczego krajowego. Gdyby Siany nie były wniosków takowych przyjęły, byłoby się wszystko pozostało przy tern, co już istniało, - przy konstytucyi z 1819. t. - Ernest August chce sobie zupełnie podobnie postąpić. Konstytucya z 18'Q. roku jest dla niego prawomocną i uznaną. Chce on przełożyć Stanom wnioski względem zmiany, t. j. chce przełożyć projekt nowego prawa zasadniczego, (i czy teu projekt co do formy będzie zawierał zmianę konstytucyi z 1819. lub 1833. roku, nie stanowi żadnej różnicy, gdy materyalnie uważany być musi za zmianę konstytucyi z 1819- r.) Jeżeli więc Stany zmianę takową przyjmą, wtedy nowe prawo zasadnicze wydane zostanie, a jeżeli odrzucą, wrócimy się do dawnego - do prawa z igig r., które de jure d. 8. Lipca 1837. r. przywrócono. Król powiada: po powyższej rozwadze chcę Stany zwołać, aby im Moje królewskie postanowienie omajmić. Cbce im zatem oznajmić, czy chce zatrzymać konstytucya z 1819. r. lub takową zmienić. Jeżeli ostatnie nastąpi, wtedy i Stany także z swej strony omajmią Królowi swoje postanowienie względem wniesionych zmian przez Króla, a wtedy się okaże, czy i w jaki sposób zmiana nastąpi, lub czy konstytucya z 1819. roku niezmienioną będzie, - Zresztą patent obejmuje zarazem wielką pochwałę stosunków starożytnej dziedzicznej krajowej ustawy, a z temi stosunkami połączono, jak wiadomo, konstytucya z 18'9- r., podczas gdy stosunki wywołane przez prawo zasadnicze krajowe w części znacznie się od nich różnią. Z tego przeto wnosićby należało, że Kroi zamierza raczćj obwieszczone poprawki co do ważniejszych punktów zastosować bardziej do stosunków ustawy istniejącej przed zasadniczćm prawem krajowem. Według oczywistej myśli patentu takowyto jest obecnie stan Królestwa i takim go Król uważa. Jest zaś takowy dejure i dla tego też nowy Minister nie wykonał przysięgi na de jure nieważne już prawo, a (o jest nader ważny wypadek służący do objaśnienia patentu. - Przecież de jacto pozostały w patencie na teraz wszystkie z konstytucya z 1833. r. po» wstałe stosunki prawne niezmienione, gdyż aż do dalszego postanowienia ma wszystko dotychczasowym odbywać się trybem. II u s t r y a.

Z Wiednia, dnia 31. Lipca.

W miesiącu przyszłym odbędą się manewra wojsk austryackich, stojących obozem pod Pestem.

Królewsko-pruski Poseł przy Porcie Ottomańskiej, Hrabia Konigsmark, będący tu na urlopie, udał się Dunajem do Stambułu na statku parowym. Oficerowie tureccy, którzy tu bawią, za« wsze są przytomni na mustrach wojsk garnizonu tutejszego. Często nawet zastępują w szeregach naszych własnych oficerów, którzy im ustępują komendy na jakiś czas, za zezwo« leniem wyższych oficerów. Wojska austryackie zbiorą się tego roku, dla odbywania manewrów, w dwóch obozach. Jeden obóz będzie między Brinem i Thuras, drugi między Udine i Portenone. Pierwszy składać się pędzie z piechoty i jazdy stojącej w Morawii, drugi z wojska garnizonów Wyższych Włoch. Ostatnim dowodzić ma Arcyxiążę Franciszek Karol. Miody Arcy-xiążę Fryderyk syn Arcy xiecia Karola, a brat KróIowy Neapolitańskiej, wyjechał do Wenecyi, zkąd się uda morzem do Neapolu dla odwiedzenia Królowy, siostry swojej. Włochy, Z Rzymu, dnia 22. Lipca, Chociaż się cholera nad granicą bardziej nie rozszerzyła, przecież się każdy strzeże a rząd siara się o (o, aby magazyny w żywność zaopatrzyć. Po ulicach utrzymują nadzwyczajny porządek, kloaki czyszczą i nawet obwód żydowski rozprzestrzenić zamyślają, ponieważ tam taki jest natłok, że za zjawieniem się cholery największeby z tąd wyniknąć mogło nieszczęście. Dzisiejszej nocy wysłano znowu gdy rząd jako władza świecka w ten sposób sprężysto działa, stara się zarazem i z drugiej strony, aby reiigia uspakajała umysły. W tym celu począwszy od dnia jutrzejszego nakazał przez cały tydzień w 24dl kościołach, poświęconych N. Maryi Fannie, kazania i modły, aby Bóg raczył chłostę tę od kraju i miasta Rzymu odwrócić. W tym czasie także ustaną wszystkie zabawy publiczne. Wszystkie kawiarnie i restauracye muszą być w czasie nabożeństwa pozamykane a nocna muzyka surowo zakazana. - Listy z Genui i południowej Francyi odbieramy od nadejścia ostatniej poczty przekadzane, a w Civitavecchii nie przyjęto staików parowych 2 taratąd przybywających, co niezmiernie zatrważa podróżnych,którzy sądząc, że z zdrowych przybywają okolic, naraz ulegają kwarantannie jakby z okolic dżumą dotkniętych przybywali. Znajduje się tu obecnie ośmioletni chłopiec, urodzony w Amoro w prowincyi Terra di Lavoro w Królestwie neapolitańskićm, nazwiskiem Partenio Fulvio Gachillo, mówiący 10 językami, chociaż żadnej nauki nawet w swoim języku nie pobierał. Miał on dowód (ego przed samym Królem neapolitańskim złożyć. ]I tak mamy i w wydziale językowym sycylijskie dziecko cudowne, które obok matematycznych geniuszów, Vincenzo Zuccaro i Vito Mangiamele postawić można.

OBWIESZCZENIE.

Do deklaracyi na plan dystrybucyjny, wy; suciu massy konkursowej Fryderyka Wilhelma Zimmermann na zasadę służyć mający, zostat termin na dzień 28- Września r. b. o godzinie lotej zrana przed Ur. Referendaryuszem Tschuschfc w Izbie zwykłych posiedzeń sądowych wyznaczony; o czem się interessenei tak z pobytu jako też z imienia swego niewiadomi niniejsze«! uwiadomiają, Poznań, dnia 13. Maja 1837Królewski Główny Sad Ziemiański.

Wydział 1.

zboża na Pruski miarę w Poznaniu. Dnia 9. Sierpnia 1837.

Tal. śfrr UD. do Tal.

1 12 I 80 f 12 27 13

Ceny

Pszenica Zyto Jęczmień Owies .

Tatarka Groch .

Ziemiaki Siana cetnar a iro ff.. Słomy kopa a 1200 ff .

Masła garniec Beczka spirytusu . . .

W niedzielę d. 13. Sierpnia 1837. roku beda mieli kazanie

Nazwy kościołów.

przed południem.

W kościele katedralnym X. Wik. Laferski Tamie dnia 15. Sierpnia - Pr. Urbanowicz W A kościele farnym S. Ma A ryi Magdaleny Tamie dnia 15, Sierpnia S . Wojciecha Tamie dnia 15. Sierpniu Bernardynów Tamie dnia 15. Sierpnia (Parafia Sgo Marcina.) Franciszkanów (Parafia Sgo Rocha.) Tamie dnia 15. Sierpnia · dito - - 16. - - Wik. Borowicz Dominikanów - Kapl, Tanculski Tamie dnia 15. Sierpnia - Przeor Scholz Wklaszt. sióstr miłosierdzia - Multyszewski W ewangelickim S. Krzyia Pastor Friedrich W ewangelickim S. Piotra Past. dyw. Ahner l W kościele garnizonowymi Pastor dyw, Hoyerpo południu.

- Mans, Zejland - Custos' - Pr, Urbanowicz - M ans. Duliński - Prob. Kamieński X. Mans. Grandke - W i k , Laferski - M ultyszewski - Mans. Grandke

- Gward. Akoliiiski

- Dia C. Szymkiewicz

- Pr. Urbanowicz Superint, Fischerwagęigr. fen, 13 28 17 6 22. 6 24 ib 4 5 *4 10 I 10 l 12 l 6

W ciągu tygodnia od dn. 4, aż do , 10. Sierpnia 1837,urod2iło się chło- I dziepców. l wczątumarło ślub płci płci wzięło męsk. ieńsk. par.

Ogółem , I 1 l 16 i 11