GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.08.22 Nr195

Wielkiego

ZNANSKIEGO

TA

Xi ę stwa

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannomhi.

J\i 195. - We Wtorek dnia 22. Sierpnia 1837.

Wiadolllości krajowe.

z B e rlina, dn. ao. Sierpnia. Przybył tu; JW. królewsko- hanowerski General * Porucznik H a l k e t t z Petersburga.

Wiadolllości zagraniczne.

R o s s y a.

Z Petersburga, d.29.Lipca (10. Sierpnia) Nowmy Dworn.

W przeszłą niedzielę, 25. Lipca, Pan Dallas, poseł Stanów Zjednoczonych Ameryki północnej, miał zaszczyt złożyć J. C. Mości, na posłuchaniu prywatnem, w Peterhofte, swoje listy wierzy tel ue, a potem przedstawić się Cesarzowej Jmci, Pani Dallas, t. córkami, również miała zaszczyt przedstawiać się N. Pa ni. - Hrabia M6rner, generał-porucznik służby szwedzkiej, miał zaszczyt złożyć N. Panu, na prywatnem posłuchaniu, pismo od swego monarchy, Jl następnie przedstawiać się Cesarzowej Jmci. - Tegoż dnia mieli zaszczyt przedstawiać się N. Państwu Hrabia Lilienkranu, adjutant Króla Jmci Szwecyi i Norwegii i Pan Tshew, sekretarz poselstwa amerykańskiego.

F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia 11. Sierpnia, J ournal de Paria obejmuje następujący

artykuł: "Słychać, że na zamku Eu rozwiązanie Izby zdecydowano. Zdaje się nawet, że już i czas oznaczono, w którym nowe wybory rozpocząć, się mają; t. j. d. J. albo 10. Listo, pada. Zastrzeżono sobie wszelako postanowienie to zmienić, jeżeliby nieprzewidziane wypadki zajść miały. Niechcemy powtarzać, cośmy już raz o niedogodności środka tego i o niebezpieczeństwie powiedzieli, które ustaleniu spokojności we Francyi obecnie zagraża. Ale pytamy się tylko, czy tząd jaki kiedykolwiek tak był nierozsądny, że przed trzema miesiącami konieczność rozwiązania proklamując kraj cały podczas tego na wszelkie zaburzenia wyborów wystawiał?« Zapewniają, że lista cywilna zaciągnęła dług wynoszący 43 mili. fr. na muzeum w Wersalu i na koszta uroczystości obchodzonej w Fontaineblau. Wznowiono znowu pogłoskę, że Rząd nasz zamierza wysłać wyprawę do Haiti, aby przyspieszyć wykonanie warunków traktatu w r. 1825. zawartego. Stawiają na czele tej wyprawy Pana Mackau. Z dnia 12. Sierpnia.

W J ournal de Paris czytamy: Donoszą, nam, że Król w piśmie z zamku Eu datowanćtn Prezesa rady zawiodomił, iż zamiarowi jego rozwiązania Izby Deputowanych bynajmniej się nie sprzeciwia, jeżeliby kiok takowy 51 r:fI r E H:fI (Ioutr2ymania minUt «y ™ Tenźe dziennik uważa pod względem wy.

padku wyborów w Anglii: "Torysowfe nie byl, nigdy tak rnocnerni, jak o b i n i e, gdy " £ «o " u steru zarządów. Za ministeryum o e ? formen, w tylko 160 torysów w i. bie n S . S i . . . . . d a ł o , dzi.iaj liczba , a s i ę o d S I Prz ed 18 miesiącami i z b a ni7s7::ł \J ZZn Rtonsk.e mmisteryum obaliła, a obecnie moc oppozycy, iory.ow.kiej gabinetowi melboSn? akiemu c.o.am.ertelny zadać gotowa. F a k t li m «O nader ważne; dowodzi s p r A 8 t o Ś c i ieily c1uch™ publicznego umiejącego s,el \vyłamać 2: pod wpływu rządu. Winszujemy tego sąsiadom naszym; choć ai albowiem zdani? Krytow w w.elu względach nie podzielamy, ubolewali byśmy jednak nad zupełną klęska, eh kandyda tdw Mmisteryum Whigow. kiede.. v ło b y.? e może z tego z początku, upatrując w Te, k e «e h tylko upadek przeciwników. .n;Te do rl dosc. tej wkrótce by się przyłączyło przekonan.e, że e,ę przez ,0 zwycięstwo zupełnie o d moc Radykahaiów dostało. Starodawna kan s.y.ucya Ang.elaka doznałaby ą r z e z to aby gw.łłownego «-stronienia. Pr awda, ie n podobne niebeap.ecaeń«wo każdy rząd wY8'a! w.ony który z zawziętą oppozycyą w 31 « Ale n.e ws. 4 dz,e znajdujemy, podob.Tie jak' * Angl", w dzielności opinii publiczneizba Wienny n» to środek łagodzący.» " n e j ch * ' Z dnia 13, Sierpnia.

p a. x powiada, że Piernonrczyk: Ferand pod mocną zasłoną za granicę oddalony zostame, pon.ewaź niema przeciw niemu dostaręcznych dowodów. «wen

Rząd otrzymał dzisiaj następujące telegrafu «nedepeaae: "Bordeaux, dnia 10. Sierpnia.

Ponieważ Don Carlos do Willafranki wV" szył, Generałowie Espartero i Oraa dnia 41 w tymże samym udali się kierunku. Wyprą-' wa kastyhjska, 5000 piechoty i 2 o o koni licząca, dnia I. była w Penafiel i zwróciła sie kI prowincy. Segowii, Dwa bataliony tej wy" prawy zostały w Sierra de Meryos i deSoria « - " B aj o nn e, dn. 10. Sierpnia o 8. godzinie wieczorem. Stosownie do ostatnich wiadó! mości z Madr y tu z d. i p . , w Y G TMO. prawa e ra a Guerge weszłado Segowii Cm ]I godz. n od Madrytu;. Załoga tfmec ',,1 ka N tulowała. Karoitśc. dalej wyruszyli do G-t'tadarramo. Wypadki te nie wzbudziły "J elkići obawy w stolicy« _ "Bajnnne, d. ,1. Sierpa o 6. godzinie wieczorem. Wyprawa Zariateguego przeszedłszy dn. ,. przez Ebro, dn. a! jak się zdawało, ku Segowii cian6eia dokąd A 3-wojsko z Madry, u%ysłano,e(Stc dm oAd n.«. eme poprzedzającej depeszy" względemzajęcia Segowii przez karolistów zdaje się być zawczesnem.) Generałowie Vigo i Alcala d. 1. byli w Valladolidzie. Generał Escalera stał podobno w Mirandzie nad Ebro. Wiadomości z Saragossy nader sprzeczne; zdaje się wszelako, że w stanowiskach obydwóch armii żadna zmiana nie zaszła." W Phare Bajońskim czytamy: "Dnia 6.

m. b. rozeszła się w Saragossie pogłoska, że Generał Espartero sekretne z Don Carloeem zawiązał układy celem pojednania bój toczących stronnictw. Wszakże Cabrera 1 stronnicy jego dowiedziawszy się o tem zawczasu, obstawali za zerwaniem tych układów." Z dnia 14. Sierpnia.

W Semaphore Marsylijskim z dn. ir.

m. b. wyczytujemy: «Jeżeli pismu podróżnego wiarę dać można, któremu po wielu niebezpieczeństwach nareszcie się udało dostać się do portu Kalabrii, to cała Sycylia w formal« nem powstaniu, wojska z Neapolu wysłane były wszędzie pobite a miasta w głębi wyspy ogłosiły się niezawisłemi. Wszakże szczegóły w tern piśmie zawarte tak są przerażające i taką zgrozą uczucie ludzkie przejmują, iż bez wątpienia zbyteczna obawa rzeczywistość przesadnie opisała." Rząd podał dzisiaj następujące depesze do wiadomości publicznej: "Bal onne, d. 12. Sierpnia. (Z Madrytu, d. 8- Sierpnia.) Na mocy dekretu królewskiego z dn. 6- m. b. Madryt za będący w stanie oblężenia ogłoszony z o s t a ł, a to z przyczyny bliskości karolistów, którzy wszelako po zajęciu Segowii i twierdzy tamecznej demonstracyi swoich przeciw stolicy nie popierają. W Madrycie spokojność, jak sobie tuszymy, żadnej nie dozna przerwy. Na posiedzeniu wczorajszem etanów liczne nastąpiły interpellacye przeciw ministrom, ale wniosek przeciw nim wniesiony, większością 76 głosów przeciw 53 odrzucono. Mimo to uważ j c ęściową przynajmn!et zmianę gabinem >F>" E-«.łanowąprzynaJmnleJ zmianę gabinetu za nieuchronną." - "Bajonn e, dnia 12. Sierpnia o 3. godzinie z południa. Wyprawa karolistowska pod wodzą Guerguego, licząca 55 00 kołnierza i 220 koni, zająwszy dn. 3. Segowia zwróciła się następnie ku SanUdefonso i Bscourial, Generał Vigo stał o 8 leguas od Segowii, Don Carlos jeszcze jest w okolicach Cantaviei. Espartero d. 6 z wojskiem swojem do Daroki przybył." Messager wyraża pod względem postępów wyprawy Kastylijskiej: "Uważamy, jak mądre były i są wszelkie porus?epia Don Carlosa, a jakiej głupowatości i nk dołężneści Generałowie Królowej dowodzą. Gdy np, Don Carlos do Katalonii się zwracał, Krystyniści li tylko strzeżeniem punktów przeprawy przez we wszystkich kierunkach i stanął nad ujściem rzeki, gdy Kryetyniści jeszcze między Logrono i Saragossa' stali. Długo przeciągał Don Carlos całą Walencyą i dolną Aragonią z niespełna li. coo wojska i zwabiwszy wszystkich nieprzyjaciół swoich do tej odległej części półwyspu, gdy się wszystkie wojska monarchii przed murami malej twietdzy Cantaviei zgromadziły, wyruszyły 3 albo 4 nowe oddziały expedycyjne z gór Nawarekicb, przeciągały bez oporu spustoszone ni»y Kastylii i ukazują się obecnie przed osieroconemi murami Madrytu. " Dzisiaj upowszechniła sie. tu pogłoska, ie owdowiała Królowa hiszpańska z córką swoją Izabellą stolicę hiszpańską porzuciła i do Kaelyxu uszła. Wiadomość ta miała tu nadejść drogą telegraficzną. N ie dają jej jednak wiary. Z T u lon u, dnia 9. Sierpnia.

Przez statek parowy Sphynx, otrzymaliśmy bardzo ważne wiadomości z B o na, daty 29. z. m. Potwierdzają one, że Achrnet Bej okazuje eię skłonnym do pokoju, i dla tego chętnie pragnie wejść w układy. Lubo obiedwie strony szczerze życzą sobie pokoju, 0b'edwie przecież czynią dzielne przygotowania do wojny. W tym względzie powiedziano w jednym z listów, pisanych z Bona, co następuje: "Wszystkie pokolenia uległe Achmet Bejowi, są w tej chwili pod bronią. J ego wojsko można liczyć na 15 do 18 tysięcy. Zapewniają, że wały miasta Konstantyny zostały opatrzone znaczną ilością dział, do których, jak Arabowie powiadają, zgodził Achmet Bej znaczną liczbę ludzi zagranicznych, prawie wyłącznie Europejczyków, umiejących eię dobrze z tą bronią obchodzić. W Konstantynie przebywa teraz dużo znakomitych Turków, wysłanych, jak się domyślają, ze Stambułu. " Z Marsylii, dnia 8- Sierpnia.

Otrzymano tu następujące doniesienia, do tyczące wypadków w Palermo. Tylko do dnia 7, Lipca można było utrzymywać pospólstwo na wodzy, ale odtąd zdawało się, że cała ludność opanowaną została szaleństwem lub rozpaczą, o których ażeby nie myśleć, chciano się przez mordy, rozboje iłupieztwa, że tak powiedzieć można, otumanić i zagłuszyć. Wieśniacy zaprzestali dowozić żywności do miasta,- wzmagała się nędza; a w chwili kiedy władze utraciły swoje powagę, odbito więzienia, wypuszczono bandytów i złodziei, uwolniono wszystkich łotrów galerowych z tak zwanych bagnos, którzy łącząc się z zgłodniałem pospólstwem, rozbiegli się po mieście rabując i niszcząc domy wedługupodobania. Władze i wszyscy znalomltsi mieszkańcy stolicy, schionili się na 8 okrętów stojących w porcie, które aby wypłynąć, na linach statkiem parowym holowane być musiały. Gubernator Palermo, Hrabia CampoFranco, teść b. Xięźnej Berry,_padł ofiarą zapalczywości ludu, któren pragnął uspokoić, ułając wpływowi swemu i zamiłowaniu, jakie w powszechności posiadał. Pałac jego podpa. lony, zgorzał z wielu innemi gmachami. (Wiadomo, ie te ostatnie wiadomości są bezzasadne.) Bardzo wielką mają wziętość u gazet doniesienia o ogromnych morskich pająkach, o morskich wężach, które w wielu miejscach miano widzieć; to jest dowodem, że brakuje ważniejszych matęryalow do zapełnienia kolumn gazetowych. A n g l i a.

Z Londynu, dnia 11.Sierpnia.

Król wirtembereki, który tu onegdaj pod nazwiskiem Hrabi Teck przybył, odwiedził wczoraj Królową w nowym pałacu w St. James- Park. Dzisiejsza lista wyborów w Kur y e r z e wy« mienia 310 relormerów a 304 torysów, tak dalece, że większość stronnictwa ministeryalnego od wtorku znowu 3 głosy straciła i tylko 6 obecnie wynosi. Wepomniona gazeta wyznaje, że lubo wybory jeszcze nie są skończone, jednak przyjąć można, że oba stronnictwa na przyszłej sessyi jeszcze bardziej będą w równowadze, aniżeli na ostatniej, Z (ąd wynika, iż spodziewać się nie można, żeby na przyszłem posiedzeniu środki wielkiej wagi miały być postanowione. Trzeba więc się poddać pod wyroki smutnego losu i jeszcze przez czas długi sprawiedliwe życzenia ludu widzieć nie spełnione. Z dnia 12, Sierpnia.

Xiążę N emourski, który do Anglii przybył, z Hastings prędko bardzo do Francy i znowu się puści. A t l a s uważa, że tegorocznym wyborym pariamentowyrn podobne towarzyszyły zaburzenia i sceny morderczej wściekłości rnotłoc h u, jak przed bilem reformy. W niektórych miejecach przeszło 50,000 ludzi kijmii batogami formalną toczyło walkę, a ta niekiedy do tej dochodziła zapalczywości, że zwyciężeni zwycięzców głośno o zabójstwa obwiniają. Wszakże największem okrucieństwem i brutalstweto odznaczyli się Irlandczykowie. W Armagh oranżyśc:, odniósłszy na rynku w bijatyce zwycięstwo, napadali domy katolików, którzy z okien ognia do nich dawali. Kilkanaście osób poległo, wielu zraniono, domy łupiono a polieya i dragonia przeciągając ulice miasta porządku utrzymać nie zdołały. W Downpatrick oianźyści tak zapalczywie się ścierali, że W Tipperary strzelił duchowny ewanielicki z okna swego do księdza katolickiego i pogruchotał mu ramię, Hiszpania, Z Madrytu, dnia 4. Serpnia.

Zamieszczono w budżecie P. Mendizabal zatwierdzoną kwotę na utrzymanie irlandzkiego kollegium w Salamance. W prawdzie nie wiadomo z pewnością, czy w niem znajdują się uczniowie irlandzcy. Na każdy jednak przypadek powinien Rząd angielski wszystkich użyć sposobów ażeby niedopuścić duchownym zamieszkiwania w Irland y i, którzy się w Hiszpanii kształcili; albowiem mogłoby tt> zrządzić temu krajowi wielką szkodę. Niemcy.

Z Hamburga, dnia 10. Sierpnia.

Listy nadeszłe wprosi z Porto donoszą, źe powstanie w północnej Portugalii już prawie uśmierzone było. Wice- Hrabia Sa da Bandeira wyszedł z wojskiem Królowej do Valenca do Minho, zkąd Baron Leiria uciekł, szukając schronienia w Galicyi. Z D r e z n a, dnia 10. Sierpnia.

Podług najnowszych wiadomości z Łaibach z dnia 31. Lipca, Król już stracił febrę i Stan zdrowia jego coraz bardziej się polepsza. Nie jest jeszcze pewno, czy dalej podroż odbędzie. WMwm«vn«vn

ROZlllaite wiadolllości.

Z P o z n a n i a. - Doniesienia urzędowe 2 obwodu tutejszej regencyi w tern się zgadzają, że powietrze wszystkim płodom pól i ogrodów bardzo sprzyja i że żniwa zapewne obfite będą. - Śmiertelność w Lipcu była małozna czna; cholery ani śladu nic ma. - Nieszczęśliwym przypadkiem 17 osób życie utraciło; 15 z tych śmierć znalazło w wodzie. - Pożary pochłonęły w ciągu miesiąca Lipca 68 domów, a 56 stajen i stodół. - Między przydybanymi zbrodniarzami jest chłopiec 16 letni, który ogień podłożył; rzeźnik jeden powiesił się w więzieniu a strzelec dla niewiadomych przyczyn zastrzelił się. W' Po biedziskach w nocy z d.i. 25. na 26 z. m. skradziono z kościoła tamecznego katolickiego rozmaite naczynia kościelne, przeszło 50 talar, wartujące. - Nadana za najwyższym rozkazem miastu Rogoźnu ordynacya miejska, tamże już wprowadzoną została.

Wiadomości z wysp malajskich przybyłe do Anglii ostatnim statkiem parowym donoszą, źe Królowa tamtejsza powiła bliźnięta i źe na uczcie dawanej z tego powodu, fajki i opium główną grały rolę. Dzienniki angielskie zawierają przytem wyimki z Sand wich Island G a z e t t e, pisma wychodzącego w języku angielskim na wyspie Sandwichskiej Honolulu, a którego numera do dnia to. Grudnia 1836 dochodzą. Z tych gazet dowiadujemy się, źe mieszkańcy wysp malajskich obeznani są ze wszystkie mi artykułami zbytku ucywilizowanych ludów,- w ich sklepach sprzedają konfitury chińskie, wina szampańskie, Maderę i Bordeaux, rnm z J amaiki, wódkę i eyry z Hblandyi, westfalskie szynki, oliwki i cukierki europejskie. Na wyspie Honolulu pozakładano restauracyje, a angielscy przedsiębiercy tych zakładów, dla zaostrzenia apetytu, łakotnisiów tamtejszych, oprócz przysmaków europejskich i azyatyckich, zastawiają im także p i e c z o n e psy, ulubioną potrawą wyspiarzy. N i e c h w i e r z y k t o c h c e ! Pisma zagraniczne donoszą, że m und ur, który Karol X I I . w bitwie pod Pułtawą nosił, a który pułkownik Rosen, towarzyszący mu do Pultawy, przechował, sprzedano w Edynburgu za 22500 funt. szterl. A n e g d o t a: "Przed początkiem świata, co było na świecie?« zapytał bakalarz swoich uczniów. "Nie wiem, nie wiem," odpowiadają z kolei, a bakałarz też r kolei za tę niewiadomość każdego częstuje porządną porcyją dyscypliny. "Może ty roi odpowiesz?" pyta nareszcie dziewczynę »przed początkiem świata, co było na świecie?" "Tego dokładnie wiedzieć nie można; "rzecze zagadniona. "O co tak to doorze! tego dokładnie wiedzieć nie można, tak to dobrze!" zawołał bakałarz r radością "już to ja zawsze powiadałem, dziewczęta są pojętniejsze od chłopców." (R. Lw.)

Podaje się niniejszem do wiackuności publicznej, źe Ur. Gustaf Ad olf Scholtz Assessor Głównego Sądu Ziemiańskiego i E lżbieta z Fiebingow małżonka jego, kontraktetn przedślubnym z dnia 7. Lipca r. bież, wspólność majątku i dorobku wyłączyli, Krotoszyn, dnia 25. Lipca 1837« Król. Pruski Sad Z iernsko miejski.

V\ yciąg z B e rliń ski eg o Kursu p ap i e rów i_pieniędzy

Dnia 19. Sierpnia 1837,

Papiera- Gotowimi zną

Obligi długu państwa · Obligi bankowe ai do włącznie

1 J"po 102&

Zachodmo- Pruskie listy zasta

105f

Listy zastawne W, Xiestwa Poznańskiego« .

Wsehodmo- Piuskie Szlaki«fu4J 1041 4061 j