GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.08.23 Nr196

Wielkiego

TA

Xiestwa p O ZNA N SKI EGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dehera i Spółki. - Redaktor: A, Wannowshi.

JW 196. - W Srodę dnia 23. Sierpnia 1837.

Wiadolllości zagranIczna

Anglia, Z Londynu, dnia 11. Sierpnia.

Wczoraj na pokojach Królowej znajdowało się wielu dyplomatyków, którzy składali listy wierzytelne. Poseł pruski, Baron Biilów i Poseł duński Baron Blome, wyjechali na niejaki czas. Hrabia Pozzo di Borgo w Sobotę odbył kon ferencyą z Lordem Melbourne. Lord Lyndhurst przez Paryż uda! się do Hannoweru.

Królowa przyjmowała onegdaj większą część posłów cudzoziemskich, których pojedynczo Minister spraw zagranicznych, Lord Palmereton, przedstawiał, Między temi, co swoje nowe listy wierzytelne złożyli, znajdował sio, Ambaseador Roesyjski Hrabia Pozzo di Borgo. Baron Veitheim wręczył Królowej list Xiecia Brunszwickiego. Pierwszy Minister, Vice- Hrabia Melbourne, miał w tym dniu kilka posłuchań u Królowej. -> Na obiedzie w no wyry pałacu, majdowali się, oprócz Xię. źnej Kent i Xiecia Sussex, także Xiąźę Holstein · Gliicksburg, Poseł turecki Reszyd Bej, poseł duński Baron Blome, Xiąźę Ossunna, pierwszy Minister, Minister spraw zagranicznych, i wiele dam wigowskich rodzin. Gazeta Dworaka z dnia i. b. m. zawiera proklamacyą królewską z dnia 26. z. m., która o» bejmuje zmiany w herbie państwa, jakie zajść konieczne musiały z powodu śmierci Wilhelma IV., a ztąd i odłączenia się królestwa Hanowerskiego od Anglii i lecz zarazem oznajmia, iż herb wybijany dawniej na monecie złotej, srebrnej i miedzianej, pozostanie na przyszłość tak, źe nie będzie żadnej różnicy między temi, a nowo mającemi się bić monetami. Listy, które nas doszły z Smyrny, donoszą, iż tam spodziewają się przybycia angielskiej floty z Malty. Osady niektórych statków tej floty witle ucierpiały przez chorobę. W Smyrnie cokolwiek osłabła morowa zaraza, a bolesną jest rzeczą, źe jej ofiarą został Pan Dewight, Missyonarz amerykański. VV Limehouse budują okręt parowy największy z dziś istniejących przeinaczony na Ocean Atlantycki. Kosztować on będsie do 100,000 f. 8. (4,000,000 złp.) długość wynosi 253 stóp, szerokość 237, a głębokość 27 stóp ii cal; każda z dwóch machin poruszających go, obejmuje siłę 350 koni, ładunek urządzony na 1 800 beczek. Okręt ten utrzymywać ma kommunikacyą z Nowym-Yorkiem. Podróż tę odbywać będzie tam w dni 18 , napowrót w dni 12., i otrzyma nazwisko Wiktorya. Budowniczy nazwiskiem Clifton, wynalazł balon, który w godzinie jednej 50 do 60 mil munikował swój wynalazek Rządowi, dla użycia go do boju. Balon ten jest b.rdzo pięknego kształtu, jest wielkości sławnego nas sauskiego balonu i ma wagi 1,200 funtów. W Indyach wznosił się balonem dn. 27. Grudnia, Argonauta Robertson, w Luknow, w przytomności Sułtana. Licznie zebrana publiczność ujrzała potem jeszcze ciekawszy przedmiot, gdy Sułtan swoim nowym regularnym pułkom rozdał chorągwie. N a wyspie Trinidad w Indyach wschodnich zbuntowali się rekruci. Zamiarem ich było wymordować oficerów i miasto złupić. Przy* szło do zaciętej walki, która całą noc trwała. Podług obliczenia w Październiku 1S36 r.: Nowa południowa Walia ma 77,096 mieszkańców, między któremi jest 27,831 skazanych na deportacyą za karę. Wolnych męzkićj płci do łat 12 było 23,131 a żeńskiej do tegoż wieku tylko 11,973, to jest prawie polowa. Protestantów było 51,621, katolików 21,898« Hiszpania, Z Madrytu, dnia 4. Sierpnia.

Korpus karolistowski, liczący 10 do 12,000 ludzi, który do Kastylii wkroczył, zwraca się ku miastu naszemu. Szef polityczny z Segowii zawiadomił wcwraj rząd, że wojsko Zariateguego i Urangi, wraz z kilku oddziałami partyzantów pod dowództwem ViIjareala i Merynv przeprawiło się pod Roą prrer Duero i było dn. 2. w okolicy Navasu, Santa Maryi de Nievae, Johii i Vidy. W ciągu dwóch lub trzech dni oczekują przybycia tegoż pod Sego. wią; a ie miasto to liczy tylko 300 ludzi regularnego wojeka i 500gwardyi narodowej, przeto szef polityczny żąda nadesłania posiłków i dodaje, że wielu mieszkańców miasto opuścić zamyśla. Z dnia 5. Sierpnia.

Przybyły tu przed kilku dniami poseł tancuzki, Hrabia Latour- Maubourg, roiał wczonY długą rozmowę z Panem Calatrava. W Gastella no czytamy: Głównym zamiarem wyprawy karolisiowskiej do Kastylii zdaje się być odwrócenie od Don Carlosa części ścigającego go wojska, aby się tenże mógł wydobyć z przykrego położenia, w jakiem się majduje. Nie dziwi nas przeto bynajmniej, że wszystkie oddziały partyzanckie zmierzają obecnie ku stolicy. Spodziewamy się przecież, że rząd dla tego nie zmieni bynajmniej swego przedsięwzięcia i tyle wojska, ile go tylko zebrać potrafi, przeciw Don Carlosowi wyśle, aby krok jeden stanowczy i ujęcie pretendenta wojnę domową naraz zakończyły. Skoro tylko we wszystkich prowincyach z równą ochotą i w dobrem porozumieniu każdydziałać będzie, wkrótce pomyślne ujrzymy skutki. To powinno być głównym zamiar« tn rządu. Być może, że się karoliści z Kastylii do Estremadury udadzą i że będący w Guadalaxarze i Cuence będą chcieli rząd strachu nabawić, ale wtedy nie zapominajmy, że mieszkańcy stolicy, gwardya narodowa i patryoci prowincyi madryckiej potrafią nieprzyjacielowi czoło stawić. Byłoby (o zatem okropnym błędem, gdyby się porywczych chwycić miano środków, bo teby tylko nieszczęśliwe skutki za eobą pociągnęły. 11 u s I r y a.

Z Wiednia, dnia 3. Sierpnia.

Major Hauslab, który bardzo dobrze zna języki wschodnie i należał dawniej do poselstwa austryackiego w Stambule, teraz znowu wyprawiony został dla złożenia Sułtanowi darów, przeznaczonych mu przez Cesarza. Dary te składają się z wspaniałe) zastawy stołowej, z naczyń kryształowych brylantowanych, rozmaitemi ozdobionych kolorami. Officerowie tureccy przebywający tu dla kształcenia się w obrotach wojskowych, wczonY przeznaczeni do dywizyi grenadyerów, w wykonywaniu ewolucyi wiele dokładności okazali.

Włochy.

Z Neapolu, dnia 3. Sierpnia.

(Gez. Powsz.) - Skoro się rząd ujrzał w konieczności wyprawienia pierwszego pułku szwajcarskiego do Sycylii, wydano także wczorąj wieczorem rozkaz drugiemu pułkowi szwajcarskiemu, aby był w gotowości do wyruszenia. Nie wiadomo przecież dotąd, w którą stronę się uda. Ponieważ zaś w Abbruzach zupełna spokojność przywrócona, sądzą przeto, że do Sycylii popłynie. Sprężyste postępowanie rządu zyskało tu powszechną pochwałę podobnie jak i oddanie przez N. Pana naczelnego dowództwa Ministrowi policyi deli Garetto; spodziewają się bowiem, że postępowanie męża (ego, nawykłego do utrzymania surowej karności pomyślnym zupełnie uwieńczone będzie skutkiem. O cholerze już tu mało kto wspomni, ale za to miała się ona w Rzymie ukazać i w Genui na nowo zjawić. Obawiają sę bardzo, aby władze nasze po ustaniu tej choroby nie zaprowadziły znowu kordonu od strony Włoch północnych. Poseł pruski przy dworze naszym, Pan Kuester, powrócił tu z podróży swojej z Berlina i Szląska. D o p i s: Tego wieczora przypłynął okręt parowy z Palermy i przywiózł listy z d. 2. b. m., podług których tamże spokojność panowała. Już tam teraz codziennie tylko po 10-15 osób umiera, ale w Trap ani jeszcze po 300 do 350, stępujące, z listów czerpane wiadomości o Sycylii: Z Palermy, dnia 28- Lipca.

Nigdzie i nii;dy nie zrządziła cholera takich spustoszeń, jak obecnie lulaj, i abyś W Pan miał wyobrażenie o tern, donoszę, że w ciągu saeściu tygodni niespełna blisko 25 000 ludzi, a przeto szósta część ludności z pośród nas znikła. Wydarła zaraza ta handlowi najpiękniejsze i najsilniejsze podpory, krajowi najgorliwszych urzędników a naukom najcelniejsze ozdoby! Lecz któż by uwierzył temu, ie, podczas gdy miasto nasze taką chłostą nawiedzone było, jeszcze popełniano zbrodnie, przechodzące wszelkie wyobrażenia ludzkie. Pospólstwo nasze starało się przewyższyć w okrucieństwie najdziksze ludy afrykańskie, a dzieje nawet wspominać będą, że w państwie europejskie«), wśród logo wieku mięso ludzkie jedzono. Zakładano dzieci żywo na rożny i pieczono je, mężatki i panny wystawione były na największe znieważenia, a poodrzynane im piersi rzucano psom na pożarcie, jeżeli się pomiędzy ludźmi jaki lubownik na nie nie znalazł! Z (ego wnoś o reszcie, trudno mi bowiem więcej podobnych scen opisywać, na samo wspomnienie których drżę cały. Dzięki Opatrzności, dzięki szybkiej pomocy, przyniesionej nam z Neapolu, burza już przeminęła i cieszymy się pokojem. Miejsce zbojczej;o topora zajął miecz sprawiedliwości, a ten sprząta codziennie pewną liczbę głów, wymierzając zasłużoną karę, G a 1 i c y a.

Ze Lwowa, dnia 18. Sierpnia.

Budowa kolei żelaznej z Wiednia do Bo« chni znacznie postępuje, co; już z dawniejszych widzieć można doniesień, mianowicie w dodatku do Gazety Wiedeńskiej z dnia 31. Stycznia, gdzie (omijając przeszłoroczne wy.

puszczenie rozmaitych robót w dzierżawę) obwieszczono zakontraktowanie 9,394 sążni robót około ziemi i murów; w dodatku z dnia g. Maja: wydzierzanienie takichże robót 31,606 sążni,- pod dniem 3. Czerwca konkurs dostawy 40,000 centnarów szyn żelaznych, a pod dniem 20 Czerwca puszczenie w dzierżawę powyższych robót na przestrzeni ij,sco sążni.

T u 2 C Y a.

Z Konstantynopola, dnia 19. Lipca.

Co do działań Baszy Hanz mówią, że mu się nakoniec udało hordę rabusiów w Kurdyetanie częścią rozproszyć, częścią zniszczyć zupełnie. Wszedł on w góry zamieszkałe przez ten lud, stoczył kilka krwawych walk z niemi,

IQi ujarzmił moznleJeze pokolenia. Dla zapo. bieżenia napadom rabusiów ztamtąd wychodzących, postanowił Basza zniszczyć wioski, w najdzikszych okolicaih gór będące, a ludność ich gdzie indziej osiedlić. Wybrał on na ten cel równinę Diarbekir, dokąd już więcej jak 7,000 rodzin przeprowadzono. Ważne jest dla Turcyi, równie jak i dla innycb handlujących narodów, rozporządzenie, że handel zbożem jest wolny, jakoteż i wywóz tego artykułu. Komu znaną jest urodzajność ziemi tamtych okolic, po większej części nieuprawianej, może łatwo wnieść jaki wzrost rolnictwo weźmie z powodu tego rozporządzenia. Jedynym warunkiem, ograniczającym wywóz zboża, jest zaopatrzenie poprzednie stolicy, wojska i urzędników, iecz zboże na ten cel złożone, po cenie targowej płacone będzie. Wielkie zgromadzenie Dywanu odbywa często narady swoje, ale z niemałem podziwieniem uważano, źe i członkowie upadłego niedawno stronnictwa Wasaf efendego, mieli w tych naradach udział. Nadaremnie chcianoby się dowiedzieć nad czem naradza się Dywan; jest to dotąd tajemnicą; dorozu« miewają się tylko, że Sułtan chce zapewne odbyć drugą podróż po kraju. Nadeszła tu właśnie wiadomość z Erzerum, że Hafiz Basza rozproszył znowu na czele 3,000 ludzi, niespokojnych Kurdów perskich, granice niepokojących, przez co związek 2 Persyą z tej strony został nareszcie przywrócony. Tymczasem dla stanu handlowego nietyle pomyślne otrzymano ztamtąd doniesienia; według nich bowiem wszelkie usiłowania i wpływ angielski, były nadaremne, aby odwieść Szacha perskiego od wyprawy do Herat. Z niecierpliwością oczekujemy potwierdzenia tej wiadomości, mającej wpływ wielki na trwające dotąd przesilenie handlowe, rozciągające się do Persyi i Indyi.

Z dnia 26. Lipca.

Do obozu Rossy jekiego pod Wosnosenskiem ze strony Sułtana dotychczasowy poseł w Wiedniu, Achrnet Fethi Basza w towarzystwie kilku oficerów wysłany zostanie. Po skończonych obrotach wojsk w Rossyi czekamy tu kilku Kiążąt z domów panujących, a ponieważ N. Cesarz Rossyjski przegląd flotty swojej na morzu Czarnem odprawić zamyśla, pogło« ska, że i sam Cesarz stolicę naszą zwiedzi, podobną do prawdy się staje. - Nadeszły tu listy od Pana Langworth, z Czerkasyi, stosownie do których Rossyanie pod wodzą Rozena i Williaminofa 50,000 liczą. Zamiarem ich wzdłuż brzegów szereg fortec założyć, co wszelako zdaniem Pana Langworlha im się nie uda, kiedy górale ustawicznie na nich oapa swojej bronić do upadłego. Egipt»Z Alexandryi, unia 28. Czerwca.

Xiążę Piickler pisze z Dongola, pod 27, Kwietnia, iź tam przybył szczęśliwie po 10dniowej podróży na dromederach. Następującego dnia zamyślał wyjechać do Kartoum, w którego okolicach zamyśla szukać zwalisk Munderah.

Są także wiadomości o wyprawie w góry.

Pan Pruckner i Dr. Veith, byli d. 4. w Ossuau. Pierwszy uda się w góry Taurue, gdzie rozpocznie prace górnicze. Dyrektor Russyger powróci tu i zostawać będzie przy Regen* cyi, a później z Baszą Kurszyd, przy eskorcie wojskowej popłynie rzeką Niebieską, aź do gór złotych. Wice- Król odbędzie dla rozrywki podróż do Kandyi. Ibrahim Basza powróci do Syryi. - Pielgrzymi powracający z Męki, przynieśli chorobę do Damaszku; choroba ta, lubo zaraźliwa, małą jednak liczbę 0(sub życia pozbawiła. W wyższym Egipcie pokazała się takaż-choroba.

ROZlllaite wiadolllości.

W Londynie zwracają teraz powszechną uwagę dwa nowe dzieła: Podróż za Kaukazem i w Krymie P. Spencer, i dzieło o Hiszpanii Gen. Shaw, który służył {am aż do ostatecznego rozprzężenia się legii cudzoziemskich. Pan John Bumet wynalazł ostatnimi czasy, w Londynie, nowy sposób sztychowania na miedzi, którego płody nie przewyższają prawdzie dotychczasowych w delikatności, lecz tańsze są o tyle, iż z wydanego nową metodą zbioru rycin z kartonów Rafaela, mąiących 34 cali wysokości na 34 szerokości, każda rycina kosztuje tylko 4 szylingi, kiedy sztychowana dawną metodę kosztuje 4 gwinei. Slyl świeżo wydanej ryciny: fi S w . Paweł opowiadający wiarę w Atenach," jest nawet piękniejszym od dawniejszej P. Hailoway. Dnia 20. z. m. sprzedawały się prrea Ucytacyą w Londynie, w sklepie P. Willis, nadzwyczajnej pięknoicii klejnoty, należące do PP. Rundle, Bridge i komp. Oto jest historya i cena znakomitszych klejnotów: Br>lant zwany N assuck, wzięty w czasie zawojowania Bengalu, przez Gen. Hastinge, wielkości sporego włoskiego orzecha, ważący 3651- gran, świetny i czysty, według słów dziennika Times ,Jak kropla rosy," kupili bracia Emma* nuel, za 7,900 funt. szterl. (197,000 fr.) Przepysmy brylant od 40 gran., jeden z tych, kidre zdobiły order Sw, Ducha, noszony przez

Ludwika XVI., kupił P. Blogg, za 450 funt.; para zausznic brylantowych Królowy Maryi* Antoniny, od 100j gran, przysądzona została P. Rosslyn za 1,775 funt.; róża dyamentowa, od Go gran, która niegdyś należała do Sułtana Selima, P. Brebie za 1,300 funt,; nakoniec brylant rzadkiej piękności, ważący 108 gran, niegdyś własność Józefa Bonaparte, kupił Pan Morton za 2,100 funtów.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd Główny Ziemiański w Poznaniu, Wydział I .

Dobra szlacheckie S i e d m i o r o g o w o oraz z wsią C i e I m i c ą w powiecie Krotoszyńskim sądownie oszacowane na 72,127 tal. 11 sgr. 8 fen. wedle taxy mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hypotecznym i warunkami w Registraturze, łruQą być dnia 29. Marca 1 838* przed południem o godzinie lotej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane. Niewiadomi z pobytu wierzyciele, a mianowicie Tomasz Chmara a teraz sukcessoro» wie tegoż z nazwiska nieznajomi, zapozywają się niniejszem publicznie. Poznań, dnia 1. Sierpnia 1837.

Angielska smoła z kamienia wę g i e I n e g o w dużych beczkach, majduje się w zapasie u M. J. Ephraim, w Poznaniu, w starym rynku Nr. 79. naprzeciw głównego odwachu.

Ceny zboża w Berlinie.

Dnia 17. Sierpnia 1837.

Ładem: Tal. igr. len. Tal. igr, fen.

Pszenica i - - -» Żyto . 1 1 . 29 -*» Jęczmień wielki 25 8 ---23 9 Jęczmień mały - 25 - Owies . . 23 9 - - 21 3 Groch . . . I 15 Woda: Ta!, igr. fen. Tal. igr. f<<D.

Pszenica (biała) l 20 i l 17 6 Zyto . . l 1 3 I Jęczmień wielki -> -- - Jęczmień mały - - -Owies . . . 25 -> - 20 Groch 1 2 6 -Kcpa słomy 6 5 5 5 Cetnar siana 1 )];0 22 6