GAZE
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.09.25 Nr224
Czas czytania: ok. 20 min.Wielkiego
TA
Xię stwap O Z N A N S K I E G O.
Nakładem Drukarni Nadwornej W, Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.
Jł[224.- W Poniedziałek dnia 25. Września 1837.
Do czytelników z kończącym się trzecim kwartałem przypominamy, tutejszych czytelników wynosi: ... 1 Tal. ib \ sgr.; dla zamiejscowych zaś: . .. 2 Tal. Zamiejscowi czytelnicy odbierać będą za tę cenę CODZIENNIE wychodzącą gazetę na wszystkich Król. Ć rzędach Pocztowych W całej Monarchii. Prenumerata egzemplarza na papierze kancelaryjnym wynosi 15 sgr. ćwierórocznie więcej od powyższej ceny - JI7 e naszą będzie winą, jeżeli dla późniejszego zamówienia w ciągu bieżącego kwartału-, poprzedzające numeru nie będą mogły być przesłane. Poznań, dnia 25. Września 1837.
Expedycyagazety. ii prenumeiataćwierćrocznadla
Gazet
Dekera
Spółki.
. .
- - ---- - «:M.H:M.HBHa
./lmmmmm _ _
Wiadolllości krajowe.
Z B e r I i n a, dnia 2.1. Września.
Dwór Królewski juiro dnia 22. ID b. przywdziewa żałobę na 8 dni po śp. J. Wysokości Xiq ci u Kar o I u z u M e c k I e n b u r g - b tr eli I r, Arnim, W. Podczaszy,
UMUM%U.UM
Wiadolllości zagranICZne.
P ols k a.
Z Warszawy, dnia 18. Września.
Pan W. A. Maciejowski, autor "Historyi Praworiawstw Słowiańskich," zajmuje się ciągle zbieraniem maieryałow do uzupełnienia dzieła swojego, które w eztściu tomach po
-6R66RR6666666Rt.ndobno wydać zamierza, Już od kilku tygodni odb>wa podrói po Galicyi i przegląda biblioteki i archiwa znakomitsze. Żałujemy, ii na krotki c/as tylko wybrał się w tamte okolice; giyź przed so m. b, ma juź powrócić. N apotyka bowitin wiele p tm ważnych i dowodów do historyi, jakich s.ę nawet wynaleźć nie spodziewał, a z tego źródła przy dłuższym czasie mógłby bardzo korzysiac. Zamieszizatny tu wyjątek z listu jego z dnia 9 Września: HŁancut zasługuje na uwagę z powodu pięknego pałacu struktury podobnej, co i pa» łac Wilanowski; obok jest piękny lubo mały ogródek. Okolice ma to miasto przecudne; wi* dać tu dobre i rozumowo prowadzone gospodarstwo wiejskie.- Przemyśl bardzo podobny do Lwowa, pomiędzy górami równie jak lam lazłem jak najgrzeczniejsze przyjęcie i wszelkie ułatwienie w przeglądaniu akt. Rozkazał mi "otworzyć archiwum kapituły, gdzie znalazłem bardzo ważne rzeczy; częścią ja, częścią pomocnik, jakiego w dobrym tu Xiedzu znalazłem, porobiliśmy ze siarych dyplomatów wypisy. Bawiłem dni cztery w tym gościnnem i cudnego położenia mieście. Jest tu zamek na wysokiej górze (dziś rudera) etolica udziel« nych niegdyś Xiąźąt. Od Przemyśla idąc dalej w górę ku Sanokowi i Samborowi, a w bok ku stronom Dobrornila i Lwowa, wiele 'jest dawnych zamków starych i klasztorów odwiecznej starożytności. Około Sanoka w górach leżał klasztor Sw, Zbawiciela, pierwiastków cbrześcaństwa sięgający, gdzie ważne były dokurnenta do dziejów ruskich. Ale za rządu austryackiego klasztor ten zniesiono, a papiery zniszczono. Około Dobrornila leży sławny zamek Fulsztjński, gniazdo znakomitej w dziejach naszego prawodawstwa rodziny Herburtów; tutejsze archiwum Bog wie gdzie się teraz obraca. Wszystko rozproszono, poniszczono. Nie można się było dopytać gdzieby były ślady zachowanych tych szczątków. Ludzie, których o to pytałem, nic nie wiedzieli. Sterczące skały i zamczyska moźeby mi były więcej powiedziały, gdybym je umiał zagadnąć. Lecz jak ich niemy język rozwiązać?" O księgozbiorach i archiwach Lwowskich tak: mówi Pan Maciejowski: "Przybyłem do Lwowa, oddałem list Dyrektorowi biblioteki Ossolińskich i natychmiast utonąłem w bogatych zbiorach pięknego tego zakładu i ciągle w nim przebywam. Nie opuszczam wszakże i archiwów, licznych, które lu są przy kapitułach, klasztorach i magistraturach. Dotąd zwiedziłem archiwum Ceikwj Wołoskiej, gdzie nader wiele znalazłem źródeł do dziejów naszych XVI. i XVIF, wieku. Dozorca tego archiwum bardzo się okazał dla mnie przychylnym. Jest to człowiek naukowy, który teraz drukuje dzieje Rusi Czerwonej aż do wieku XVI. Warchiwum Kapituły znalazłem kilka ważnych dokumentów oryginalnych z XIV. i XVI. wieku, tudzież wiele autentycznych kopii. W klasztorze XX. Bazylianów znalazłem bardzo ważny' źyciopis S S. Cyryla i Metodyusza z XI I. wieku, a raczej z początku X I I L wieku pisany, który okazuje dowodami to, com w dziele mojem, jako domysł przyjął. Posuwam dalej kwerendę; bo nader wiele ciekawych i rzadkich rzeczy znaleźć tu moina. Jakże tu jest wiele ważnych dokumentów do historyi Rossyi. Tu znałazłem autentyki Cesarzów Bossyjskich, mianowicie też Piotra Wielkiego, Ażeby te wszysikie skarby należycie przejrzeć, potrzebaby się wybrać w te sirony nie na parę tygodni, lecz na miesięcy kilka. Żałuję bardzo, zenie mogę przejrzeć tutejszego głównego archiwum u XX. Bernardynów. Prezes foralny, mający dozór nad tem archiwum, oświadczył- ie kto chce mieć prz\stęp do archiwum i pracować w niem dowolnie, powinien na to uzyskać pozwolenfe Kanclerza państwa, Xiqcia Meternicha. " Dowiadujemy się zarazem, źe drugi tom Historyi Prawodawstw Słowiańskich Pana Maciejowskiego, przełożony na język niemiecki, już wyszedł z druku. W oranżeryi pałacowej w mieście Lubartowie, w Gubcrnii Lubelskiej polożonem, zaczął w tych dniach kwitnąć Aloes, około 150 lat mający, Na, wierzchołku łodygi, blisko 2 sążnie długiej, a grubość dużej pochodni mającej, którą z środka swego wydał, zaczynają się rozwijać pęki zielonych pączków, które kształty większych i mniejszych koton naśladują. - Znajduje się także w pięknym i wielkim ogrodzie Xiecia Filipa Baithyani w Kórmane w Węgrzech Aloes (Aloes agaw ame ricana) około 50 lat mający, wysoki na 12 stóp, który w tym właśnie czasie więcej -jak icoo ma pączków i te rozkwitać zaczynają. Tak pierwsze jak i drugie zjawisko jest rzadkie w Królestwie roślinnem. Z dnia 19. Września.
W zeszłą niedzielę, d. 17. Września 1837"'odbyła się tu w Warszanie uroczystość poświęcenia szpitala ewanielickięgo na Lesznie przy ulicy Karmehckiej . Uroczystość ta, nosząca II3 sobie cechę prawdziwie religijną, należy do rzędu najwznioślejszych" W miejscu małego i ni.edogodnego domu dla chorych, gmina ewanieliika stolicy wystawiła w ciągu dwóch lat budynek, mogący w sobie mieścić IZO osób, a co do wewnętrznych urządzeń i polepszeń równający się pierwszym lazaretom stolic europejskich. Szczupły fundusz na szpital ten przeznaczony, powiększony został wspaniałomyślne«) wsparciem rządu w ijosci złp. 30,000. a ze składek mieszkańców cwanielickich stolicy zebrano prawie w mgnieniu oka przeszło 64,000 złp. Rządna adminietracya szpula i szczególna opieka ewanielickięgo Kolegium kościelnego sprawiły, iż budowa do 300,000 złp, kosztować mogąca, stanęła w calem swem ukończeniu za 116,000 złp., tak, ii. po wszystkich wydatkach jeszcze przeszło 1000 zip, w kas e szpitalnej pozostało. Uroczystość rzeczoną, która się przy sprzyjającej pogodzie w dziedzińcu safaegoi szpitala, pod golem niebem odbyła, zagaił śpiew kościelny w języku niemieckm; poczćm Prezes Kollegium kościelnego wyznania augsburskiego, Doktor złej i treściwej mowie, w języku polskim, skreślił koleje dzisiejszego szpitala, a składając sprawę z funduszów na ten cel zebranych, z obrotu onychź«, i skutku, z jakim użyte zoSiały, wspomniał o wsparciu przez Wysoki Rząd udzielonem, i o zasługach mężów, którzy się szczególniej do tak szybkiego i wzorowcro uradzenia szpitala przyłożyli. Poimiennie' wyliczył między osobami, które się gminie ewanielickiej dobrze zasłużyły: śp. Bajreuthera, obywatela miasta Warszawy; następcę i zastępcę jego: P. Fryderyka Henrich, PP, Rieg e l i S t i e g e !, ró wni e ż o b yw at e li s to li c y, o r a z P. Adolfa Szutna Radzcę budowniczego i obywatela miasta Warszawy. W wyliczeniu tylu poświęceń, dla JIobra cierpiącej ludzkości uczynionych, brakowała w mowie Prezesa Kollegium kościelnego jedna tylko, ale główna wzmianka, to jest: wspomnienie zasług, które w tym względzie położył sam mówca. Kotnul bowiem niewiadomo, iż to jego przykładowi, jego niezmordowanej gorliwości, jego niewymownem u poświęceniu się gmina ewanielicka i ludzkość cierpiąca winna jest pierwszą myśl powiększenia i rozprzestrzenienia, oraz tak wzorowe urządzenie szpitala, które zakład ten czynią dziś jedną z celniejszych ozdób stolicy. (*) Po mowie Prezesa Kollegium kościelnego, przemówił w głosie pełnym zapatu JX. Tetzner, Pastor gminy ewanielickiej w. n. a. w Warszawie, w języku niemieckim. N astępnie grono najpierwszych artystów muzycznych stolicy, wykonało śpiew polski, umyślnie do tej uroczystości przez Radzcę konsystoryalnego Ludwika Pietrusińskiego na pisany, do którego muzykę skomponował zaszczytnie znany artysta muzyczny Freyer. Śpiew ten przez same głosy rnęzkie, bez towarzyszenia instrumentów wykonany był pod clyrekcyą samego kompozytora, z rzadką precyzyą i zapałem, a wzniosła melodya, do słów jak najtrafniej zastosowana, uczyniła na licznie zgromadzonych słuchatzaeh najmocniejsze wrażenie. Rozrzewnienie doszło do najwyż ezego stopnia, gdy naetcpnie powszechnie szanowany Radzca konsystoryalny i pierwszy Pastor gminy ewanielickiej w. n. a. w Warezawie X. Juliusz Ludwig przemówił w języku polskim, poświęcając budowę przeznaczoną na późne wieki do niesienia ulgi cierpiącej ludzkości wszystkich wyznań chrześciańskich. Prawdziwie wzorowy zakład ten otwarty dja c h o ry c h b e z róż n i c y * w y z n a ń c h r z e - ś c i a ń s k i c h, jak z jednej strony czyni za
(*) Prezes Kollegium rozpoczął składkę na szpital ofiarowaniem summy 20,000 złp.
1261 .
szczyt gmInIe ewanielickiej, tak z drugiej zasługuj e na wzgląd stolicy naszej mieszkańców. U roczystość zakończyła się kościelnym śpiewem dziękczynnym w języku niemieckim. Liczba obecnych bez różnicy religii, stanu, płci, wieku, wynosiła do kilku .ysięcy. Oby Przedwieczny na zakład ten, będący dziełem li bezinteresownej miłości bliźniego, zlał błogosławieństwo swoje w jak naj późniejsze wieki! F 2 U n c y a, - Z P a ryż a, dnia 14. Września.
Komitet obiorczy tak nazwanej dynastycznej opozycyi zebrał się onegdaj po raz pierwszy w celu naradzenia się względem nastających wyborów. Lecz towarzystwo musiało się rozejść, niczego nie dokazawszy , ponieważ obecni członkowie porozumieć się między sobą. niernogli. Mianowicie mieli się dość żywo przemówić Panowie Lafutte i Trtlat. W ogolę panowała w zgromadzeniu tern ta sama różnica zdań, jaką spostrzegamy w dziennikach Siecle a National, Bon Sens a Kuryerfrancuzki, Monde a Messager. Komitet wspomniany zapewne się prztto już drugi raz niezgrornadzi. Depesza telegraficzna z Bajonny z dnia 12. o godzinie lej z południa donosi: W nocy z d. 5. wyrubzywszy z Wittoryi wódz krystynistoweki Batca napadł pod Santa- Cruzde Campezu naczelnika Junty liawaskiej, Pana Verastegui, także Szefa sztabu głównego, Sierra, 3 Pułkowników i 32 innych oficerów i zaprowadził ich wszystkich do Loyron (Logrono ?). Dziennik handlowy zawiera co następuje: Dnia 4, wieczorem odbyło się w Madrycie tajne posiedzenie Kortezow, o któreiB j'iszczę nic pewnego dowiedzieć się niernoioa. Zdaje się przecież, że na niem przeczytano memoryal o teraźniejezern położeniu wojny domowej. Podług jednego dziennika madryckiego znajdowało się na tern posiedzeniu 3 dl Ministrów, a Generał San Miguel jest autorem tego memoryału. Dnia 5. było publiczne posiedzenie, na którśm Pan Pio Pita-Pizarro memoryal o 6tinie skarbu i położeniu finansowem Hiszpanii przeczytał. Teraźniejszy niedobór podany został na 1400 milionów realów, a aż do końca roku wyniesie przeszło 1700 milionów. Memoryal ten odesłali K-ortezowie do Kommissyi finansowej.
Z dnia 15. Września, Już od kilku tygodni rozprawiają tutejsze dzienniki oppozycyjne o zamiarach zaślubienia drugiej córki Króla z Xi-ęciem Alexandrem Wirtemherskim. Dzisiaj nareszcie czytamy «r ie) mierze w Dzienniku Sporów artykuł następujący :4 "Zanieście Xiężniczki Maryi «daje się być rzeczą zdecydowaną; twierdzą, ie uroczystość ślubu odbędzie się w pierwszych dniach Października na zamku Trianon. Xiążę kuzynem Króla Wirtemberskiego i rodził się d. 20. Grudnia 1804. r." K lIry er fr a n c u z k i twierdzi stosownie do listów z Tunisu, że Kapudan Basza, dowiedziawszy się na morzu o przybyciu floty fran cuzkiej przed Tunis, zamiaru udania się z całą swoją flotą do wspomnionego miasta odstąpił i mały lylko statek z sekretarzem swoim wy. głał, aby przyjąć roczny haracz od Beja, Wspomniane listy dodają, ze floty tureckiej wcale obawiać się nie potrzeba, kiedy ona kaidego starcia się z Fraucyą ostrożnie unikać będzie. Rząd ogłasza dzisiaj następującą deppszę 7. Lizbony z d. 30. Sierpnia, przybyłą tu z Bajonny drogą telegraficzną: "P o s e ł francuzki przy dworze portugalskim do Ministra spraw zewnętrznych. Dnia 28. Sierpnia między wojskiem rządowem, pod rozkazami Generałów Sa da Bandeira i Boinfim, a wojskiem Karty* stów, dowodzonóm przez Marszalków Saldan ha i Terceirę, krwawa zaszła bitwa. Gdy ci dwaj ostatni żądali, aby traktować zaczęto, nabtąpito zawieszenie broni, mające się kończyć w dwa dni przed rozpoczęciem kroków nieprzyjacielskich. Marszalkowie w skutek tego do Aleobacy się cofnęli, skąd z rządem o pokój iraktować chcą. Generałowie konstytucyjni założyli swoje główną kwaterę w Leirii " {Redakcya Gaz. Poznańsk, dokładniejsze doniesienie o tych wypadkach w następnym numerze umieści.) Druga depes'-a z Madrytu z dnia 9. m. b , przybyła tu podobnie z Bajonne drogą tele groficzną, zawiera, co następuje: "Poseł francuzki przy dworze hiszpańskim do Ministra spraw zewnętrznych: 6000 Karolisto» , stanąwszy w okolicach Cjuintanas dei Orden, ma, jak się zdaje, zamiar zbliżenia się do stolicy. Don Carlos d. 5. z Frias (?) wyruszył; zdaje się, że się prztz Canete do Cuensy zwrici. Esparfero pisze pod d, 6, m. b., iż postanowił po połączeniu sę z 4 batalionami armii Oray i szczątkami dywizyi Buerensa, opuścić Botitę, aby zasłaniać Cuencę albo Madryt, na przy»padek «dyby Don Carlos stolicy chciał zagrażać. Oczekujemy co chwila wiadomości o bitwie. Madryt cieszy się pożądaną spokójnością, " Gazeta Gerońsiia w numerze z d. 8> zamyka dokładne udzielenie wspomnianego już dekretu, mocą którego całe Viestwo Katalonii ogłoszono za będące w stanie oblężenia. Datowany 2 głównej kwatery w Geronie z d, 4. m, b. Środek ten tłómaczy się przez doświadczenie,ie osoby źle myślące pod pozorem bronienia instytucyi narodowych, tylko nieufność wzbudzić i Liberalistów między sobą rozdwoić usiłują, aby takim sposobem popierać sprawę D. Carlosa, - N adeszłe tu gazety z Barcelony sięgają do d. 5- m. b. Dano tam wielki bankiet, na którym wszyscy oficerowie gwardyi narodowej byli obecni. Drugi Komendant Katalonii, Puig, przewodniczący na tym obiedzie, oświadczył się głośno za ustawą z 1837« r. i za Królową Izabellą. Pismo z Pampęlony z d. %. donosi: Właśnie smutną odbieramy wiadomość, źe febra żółta w Cadaques, wsi nadbrzeżnej hiszpańskiej niedaleko Rosas, się zjawiła. Wiadze tutejszostronne chwyciły się już stosownych środków, aby nasz departament od grożącego niebezpieczeństwa ochronić. Od Baguols aż do Mont Louis ustawiono kordon wojska. Z strony rządu hiszpańskiego wieś Cadaques odosobniono i wszelkie związki z nią przecięto." W giełdzie dzisiejszej prawie zupełna panowała cisza. Wiadomość o porażce, której Marszalek Saldanha pod Lizboną doznał, wpły.
wała niepomyślnie na stan papierów portugalskich; przeciwnie, renta hiszpańska nieco podskoczyła. Z dnia 16. Września.
Depesze telegraficzne z nad granicy hiszpańskiej dzisiaj tu nienadeszly, a nadesłane drogą zwyczajną doniesienia z Madrytu z dn. 9. nie są ciekawe. Minister skarbu li tylko o to się starał, aby pod każdym warunkiem na pieniądze się zdobyć; chciał w tym względzie z towarzystwem Anglików o pożyczkę się układać, ofiarując im w zastaw klasztory na Kubie i. Portorico. Tymczasem straż przednia Cabrery *) na 12 leguas do stolicy się zbliżyła, podczas kiedy Zariateguy siły swoje w Starej Kastylii organizuje.
Podług pisma z Tulonu z d. II. m. b., Xiąźę N emureki chciał się wprawdzie początkowo w tern mieście doczekać wypadku zawiązanych z Achmeum Bejem układów, a1f* po odebraniu rozkazów telegraficznych z Paryża, dnia wepomnionego o godz. 11. istotnie do Afryki się puścił.
A ngli aZ Londynu, dnia i3. Września.
Rodzina J. K. M. Xięna Cambridge ma tu pizybyć na końcu przyszłego miesiąca z Niemiec. Wnoszą, że J. K. M. obejmie około
*) Doniesienie to wcale się niezgadza z dawniejszćm podaniem, jakoby Cabrera miał być na rozkaz Don Carlosa rozstrzelanym, albo iYść z wielką zdobyczą. armią angielską. W Bnghtonie czynią wielkie przygotowania na przyjęcie N. Królowej, która lam jeszcze nigdy nie, byli. N. Królestwo Belgijscy mają odjechać d. 19.
bież. ni. Xiążę Lichtenstein, Xią2q Gagarin, Hrabia H u n n y a d i, bogaty szlachcic węgierski, i wielu znakomitych cudzoziemców opuszczą w przyszły czwartek Londyn i pojadą na wyścigi konne do Doncasier, S t a n d a r d wzywa usilnie do utworzenia funduszu na opędzenie kosztów petycyi kon etrwatystów przeciw nieprawym wyborom parlameniowym. W Anglii, wyrażono w artykule tego dziennika, dotyczącym' się tego przedmiotu, możemy na miliony konserwaty slow liczyć, i że jeżeli tylko każde 100000 po 5 szylingów złoży, zbierze się 25,000 funtów ezterf. Oby na wszystkich biesiadach i zgromadzeniach konserwatystów zbierano składki na ttn cel, idzie bowiem o utrzymanie rządu Siaiej Anglii, złożonego z Królowej, Lordów i Izby niższej. Dzienniki konserwatystów dopełniły swej powinności, ale wezysikie ich usiłowania nic nie pomogą, jeżeli im ko nitety miejscowe dzielnie w pomoc nie przyj dą. Lecz nie należy tracić czasu., his dat, cni cito dal. T i m e s sądzi, że Ministrowie 1 ich zwolennicy bardzo się przelękli 1 rozgnie wali takową subskrypcją; upatiują w n ej lian bę ludu i spisek przeciw prawu; jęcz rzecz ta bardzo jest prosta i naturalna, bo przyzwoite zastępstwo ludu lud tylko obchodzie tnoie, i lud także koszta w swej sprawie ponosić wi n;en. Deputowani np. wyprawieni do parlamentu przez obiorców Dubl na i Belfastu, po dług uznanych zasad prawnych, ne tylko są zastępcami tych dwóch miast, ale razem całego połączonego królestwa i dla tego tez cały lud czuwać powinien, aby ich prawnie obrano. -Aby zaś świadków przed komrnissyą śledczą stawić i liczne oszustosiwa przy wyborach w Irlandyi wykryć, na to właśnie potrzeba pieniędzy. Składki zaś te nie zbierają sę tylko pom. ędzy szlachtą, ale pomiędzy ka Z:ią klaseą ludu. Stronnictwo m n steryalne także z swej strony w Irlandyi składkę uchwaliło, aby zniweczyć zabiegi toryaow przeciwnych wyborowi O'Connella i Huttona. D u r h a m C h r o n i c i e donosi o śmierci polskiego karła, Hrabi Bogusławskiego, który przeżył 98 lat. Rząd perski za przykładem Sułtana zacząt wydawać gazstę rządową. Jest to nic niezna czary początek dziennikarstwa, i ty'ko ze względu na nowość tego rodzaju zjawiska
w Pereyi zasługuje na uwagę. Pismo to wychodzi miesięczn e od Maja bieżącego roku. N>e ma źad ego lyiułu, tylko na początku pierwszej strony nosi htrb \ ».is'.wa, lub samą tarczę z koroną. Djlej następuje napis: "N owości i wypadki z miesiąca . . . . .drukowane w pałacu rządowym w f« heran." Na pierwszei stronie jest tytuł: "Wiadomości z pań tw wschodu", na drugiej zaś" Wiadomości r państw zachodu". Druk jest dość czytelny, Ircz format nie jednostajny. Pierwsza strona zaczyna się od urzędowych wiadomości, postanowień iządu, odezw poselstw i t, p, tu dopiero następują wiadomości z Afghanietanu, Chin i Indyi. W tem perski dziennikarz nie ma tyle trudności ile wtenczas, gdy mu przychodzi o Europie mówić. Wiadomości tego rodzaju pisze wciąż w małych artykułach, wy. rnieniając doźeini literami nazwiska krajów, Jt go donii sienii są rozmaitego rodzaju. I tak na przykład: U os s y a, W ciągu bieżąc, roku wystawiono cztery qrpqa!e, jeden w Petersburgu, teraźniejsze) stolicy państwa, drugi w Moskwie dawnej stolicy i t. d. H i s z p ania. Podług hiszpańskich praw tylko potomkowie familii krolewsk'ej płci męzkiej mają prawo do tronu i t. d. (tu następuje wykład powodów leraźnf-jszej wojny domowej w Hiszpan i), bycy 113. luż od lat używają Indzie korali do ozdoby, a dopiero od kilku Lt witdzą, że się on utrzymuje ze zwierza, zowiącego się Polipem i t. d. (tu następuje op s gjitunkrtw korala). Tym sposobtm dziennikarz perski opowiada nitkióre wypadki jur od dawna zasilę w Europie. Czasem też lubi wprowadzać w zadziwienie współrodaków opowiadaniem nadzwyczajnych rzeczy o E uro p i e; tak na przykład wymienia w perskiej monecie przf-eadzoną liczbę pieniędjy mieszczących się na francuzkicn budżecie; opowiada o niezmiernie witlk'ej (wedlug niegn dwa miliony w}nosić mają«ej) ludności Paryża. W ogolę ga. ze 1 a ta nie jest bez zalety, jest ona tem, czem za Królowej Elźbi; ly były owe ulotne pisemka, które dały początek dziennikarstwu angielskiemu,
Hiszpania.
Z Madrytu, dnia 4 WrzesnHi.
E c o d e l C o m e rei o obt jmuje postanowię nie municypalności madryckiei, zakazujące sprzedawania wszystkich dzienników i innych pism po ulicach stolicy w czasie nocy. Wy łączono tylko od tego zakazu Gazetę dworską i inne urzędowe organa rządu. Przekracza. jacy takowe postanowienie zapłaci jeszcze obok innych kar 60 realów. Publicznym obwolywaezorn i innym osobom, trudniącym się sprzedażą urzędowych dzienników nakaza kać wszelkich nieprzyzwoitych krzyków i tylko im sam tytuł dzienników wymienić woln o, nie zaś treś*l tychże. Z dnia 6. Września.
Kortezowie i Ministrowie wciąż jeszcze są - sobie przeciwni i nawzajem się uważają; nie uchwalono leź jeszcze nic stanowczego. Spodziewają się tego dziś witczorem, ponieważ Pan Pizarro bronić się musi z powodu uczy.
nionego mu zarzutu, jakoby konstytucyą nadwerężył. Sądzą, że wypadek tej parlamentarnej walki pociągnie za sobą albo wystąpienie z Miniqteryum Pana Pizarro, albo rozwiązanie Izby deputowanych. W wczorajszym memoryale Pana Pizarro o stanie skarbu hiszpańskiego wyrażono, źe po odtrąceniu tęgo, co się jeszcze w skarbie znajduje, niedobór do końca Lipca 1477 milionów wynosi. Przypuściwszy zaś, że jeszcze aż do końca roku będzie 237 milionów niedoboru, wyniesie całkowity niedobór tego roku 1715 milion, realów. .Ze zaś Minister na zasoby krajowe do pokrycia tego niedoboru i zakończenia wojny domowej liczyć nie może, wnosi przeto: j) aby go Kortezowie upoważnili do sprzedania wszystkich dóbr narodowych; 2) aby podatek wojenny także na wyspy Cuba j Portorico rozciągniono i klasztory tameczne porIIOezono a dochody tychże na potrzeby kraju Obrócono; 3) aby mu dozwolono ułożyć się z wierzycielami państwa; 4) aby wszystkie fundusze publiczne zcentralizowano i w tym celu w'stolicy i każdej prowincyi urząd skarbowy i dwie Izby obrachunkowe ustanowiono; 5) aby mu wolno było zaciągać pożyczki w kraju i za granicą i rozporządzać podług najlepszego zdania dobrami narodowtmi.
Portugalia.
Z Li zb o n y, dnia 35. Sierpnia.
Korreepondnt dziennika T i m e s donosi pod d, 18- Sierpnia, o godzinie 8. przed południem: W oslatoiern mojern piśmie zamieściłtm już domniemanie, ii w dzisiejszem położeniu Portugalii z trudnością przyszloby utworzyć kształt rządu; jakoż sprawdza się teraz ten domysł. N a żądanie Królowej, oraz w skutek porady wielu przyjaciół, postanowili ministrowie pozostać jiszcze przy sterze rządu w dzisiejszym stanie przesilenia. Według wiarogodnych źródeł, Baron Leiria uskuteczniwszy wycieczkę zcytadelli, zabrał trzy działa polowe, jedne haubicę, dwie baterye(zagwoidził, wielu żołnierzy uprowadził, znaczną ilość żołnierzy trupem położył , nadto, wielu oblężonych, upatrzywszy sposobną chwilę przeszło na stronę Barona, oświadczając sie, za stron«nikami karty. Słowem, stan oblężenia usiał, a Generał brygady, Baron Almargem, powróaił do- Porto, rozpuściwszy do domów żołnierzy. N ikczemna odezwa tutejszego klu« bu ułożona w duchu burzliwym, powód dała , JZ rząd ogłosił manifest, którym uspakajaj ąc obywateli, zapewnia zarazem, iż wszelkich uźyje środków, ażeby wykryć sprawcę niegodnej proklamacyi, dla ukarania go z całą surowością. Manifest ten wszakże nigdzie w źadnem publicznern piśmie nie był zamieszczony, lecz tylko na rogach ulic poprzylepiany; gdy tymczasem owa odezwa burzjiwa figuruje jeszcze po wielu publicznych miejscach Lizbony, Takie koriezy wydali swój manifest, z wielkim talentem ułożony przez P, Garret w zamierzonym widoku. Pismo to uczyniło wielkie wrażenie. Królowa znajduje się w na« nieżytem zdrowiu. Zapewniają, iż dywizja znajdująca się w Hiszpanii pod dowództwem Pana Viaconde Antas powraca do Portugalii, ażeby się p.ołączyć ze stronnikami karty 1826. Portugalska wojenna korweta "Isabel Maria" posunęła się ku Mądre de Dios,a "Don Joao 1.« znalduje się teraz przed arsenałem marynarki. Szwadron 4 pułku i mały oddział piechoty przybył tu wczoraj wieczorem. Przypisck, o g. zrana. W tej chwili dowiaduję się, że Marszałek Saldanha przybył pod wieczór do Kio Mayor, oczekując w tern stanowisku Generała VisrondeSa daBandeira, który w spiesznym pochodzie dąży ku stolicy. Dziś oddział mały wojska udał się do Santarem. JI e l g i a.
Z Bru xelli, dnia 12. Września.
Zagajenie Izb nastąpi dnia 3. Października, - G 2 e c y o, Z Syry, dnia 23, Sierpnia, Wypadek jeden w Atenach zwraca na sie. bie uwagę wszystkich, który ważne za sobą pociągi ą.ć może skutki z powodu wmieszania się do niego kilku zagranicznych posłów, a mianowicie francuzkiego . Chodzi bowiem o wygnanie P ana U siglio, wychodźcy włoskiego, zostającego w podejrzeniu, jakoby przybył do Grecyi w celu utworzenia iajnpgo towajzystwa, który mimo reklamacji kilku członków dyplomatycznych odebrał rozkaz opuszczenia niezwłocznie kraju. Sprawa ta jeszcze nie załatwiona, Uwięzienie Grivasa w skutek bezimiennego oskarżenia, zadziwiło także wszystkich i coraz bardziej wzburza umysły, któreby łagodzić należało. - Mimo usiłowań kilku patryotów, na czele których sam Król stoi, aby różne stronnictwa mię dzy sobą pojednać i Grecyą od obcego wpływu uwolnić, zdaje się jednak, że wpływ ten jeszcze nie ustał. Ta tylko zachodzi różnica, wywierają.
ROZlllaite wiadolllości.
Z Poznania, - Dziennik urzędowy Król.
Rfgencyi w Poznaniu z dnia 19. Września r. b. zamyka między innemi następującą kronikę osobistą: Pray Kroi. Progimnazyum w Trzemesznie pełniący dotąd tymczasowo obowiązki nauczyciela, kandydat urzędu szkolnego Dr. Fryderyk Schneider, został ostatecznie przy tyrnźe instytucie ustanowiony; - ogłoszenie względem postępowania przeciw osobom pod dozorem policyi zostającym; - względem uszkodzenia gościńców pospolitych i żwirowych; następujące doniesienia o chorobach bydlęcych: Po ustaniu parchu między owcami w Starym Trzcielu powiatu M ędzyrzeckiego, zakordonowanie zniesionera zostało. - Z powodu wybuchnięcia zgorzeliny śledziony między rogacizną w Koskowie powiatu Śremskiego, wieś ta co do bydła rogatego, owiec, świń, ostiej paszy i mierzwy zamkniętą została. - N a folwarku Strugi, powiatu Odolanowskiego, wybuchła zgorzelina śledziony i dla tego został on zamkniętym co do bydła rogatego, owiec, świń, ostrei paszy i mierzwy, - Po ustaniu zarazy kopylkowej między owcami gospodarzy w Budziłowie powiatu Wrzesińskiego, zakordonowanie zniesionem zostało. - Międly rogacizną i owcami w Wysocku wielkie«), powiatu Odolanowskiego , wybuchła zgorzelina śledziony i posada ta we względzie rogacizny, owiec, świń, ostrej paszy i mierzwy została zamkniętą; - następujące doniesienia o jarmarkach; N a wniosek Król. urzędu Radzco - Ziemiańskiego powiatu Miqdzyrzeckego z d. 4. m. b, podaje siej do wiadomości publicznej, iż ustanowiony w mieście Trzcielu, powiatu Między rzeckiego, na dzień 25, t. m, jarmark, odbędzie się tamie dnia 28. tegoż m. - N aznaczony na dzjeń 2gi i 3CI Października r, b. w mieście Jarocinie jarmark odbędzie się dopiero w dniach i8> i 19- Października r. b.; - i następujące obwieszczenie cenzuralne: Król, najwyższe Kollegium cenzuralne dozwoliło przedawać pisma: 1) Historya miasta Wilna. 2) Poezye Seweryna Grozy, 2 cz. 1836. 3) Kantyczki.
W Wiedniu wychodzić będzie gaztta włos i a, pod tytułem ił P e l e g r i n o ; celem jej jest obeznanie Włochów z literaturą niemiecką. W dziennikach z Monachium pod dn. 25.
Sierpnia piszą, co następuje: »Od kilku dni kilkoro dzieci, należących do dobrych tutejszych ro dzin, zniknęło bez żadnego śladu, i rodzice ich są w największej niespokojności, N iemasz prawie wątpienia, że dzieci te skradzione zostały przez truppy powrozobiegunów i innych podobnych ciarlatanów, których mnóstwo teraz zgromadź ło się w okolicach naszego miasta, z powodu ostatnich uroczy, stości. Policya pilnie śltdzi winnych tego bezprawia. " Cena zboża w Wiedniu r, 1312. -r W roku 1312. kosztował w Wiedniu korzec pszenicy 120 feników, co znaczy pół złotego; korzec iyta i owsa 60; a jęczmienia 70; co uważano za niezmierną i nadzwyczajną drożyznę. W roku następującym był tak wielki urodzaj, że pszenica tylko 6 a żyto 4 feników kosztowały. Brama najokazalsza. - Brama nowego pałacu w parku St. James w Londynie,-ma być największą i naj okazalszą w całej Europie, nie wyjmując nawet pałacu doży weneckiego. Kosztuje 10,200 funt. szterl., a cała facyata 70,000 funt. szierl.
Medycyna w Siamie nie na bardzo wysokim stoi stopniu. Jeźli kto zachoruje, każe sobie najprzód wydeptać dobrze całe ciało, a potem zażywa lekarstwo, sporządzone podług recepty, na los szczęścia z śród mnóstwa recept wyciągnionej. Ludzie skamieniali. W jednej jaskini gór Kumberlandyi w państwach Zjednoczonych znaleziono nie dawno zupełnie w ka« mień zamienione zwłoki dwóch ludzi i jednego psa. Byli to zapewne myśliwcy.
OBWIESZCZENIE.
W następujących separacyach, jako to: 1) w sprawie ablucyjnej robocizn, włości do tutejszej Kamelaryi należących, mianowicie: «) Winiary J h) Derobzen I c) Gurczyn I d) Luboń ( w powiecie Poznańe) górna Wilda r skim; l) Rataje I 51) Zegrze l II) J t r z y c e ] 2) w sprawie nowo obaadzenia i reep. regułacyi Sołacza w powiecie Poznańskim, gdzie 34 gospodarzy na N owych Winiarach, a 6 gospodarzy na kolonii U rbanowie te, do nowo obsadzonych gospodarstw należące grunta przez kupno odziedziczyli;" 3) w sprawie regulacyjnej resp. ablucyjnej Poznańskiej należących, jako to: a) Małe Krzesiny b) Suchyiae c) Rabowiec 3) w sprawie separacyi paszy między Dominium a młynem w Strzeszynie 5) w sprawie ablucyjnćj robocizn i danin w naturze na olędrach Wioreckich Poznań 6) w sprawie separacyjnej ablucyi robocizn w Zlotkowie 7) W sprawie separacyjnej i ablucyi prawa na pastwisko w Ż ydowie 1 8) w sprawie separacyjnej i ablucyi robocizn w Krzyźownikarh 9) W spranie eeparacyjnej i ablu cyi robocizny itd. w Dąbrówce 10) w sprawie ablucyi piawa do bo ru i uregulowania granic w Na wiekach 11) w sprawie ablucyi czynszu i robocizny miasta Ryczywołu 12) w sprawie separacyi i zniesienia wspólności miasta Murowanej (Gośliny 13) w sprawie ablucyi prawa do boru i robocizny na olędrac') Rożnowskich 14) w sprawie ablucyi prawa do bo ru i czynszu na olędrach Biaiężyna 15) w sprawie ablucyi prawa do boru i czynszu na olędrach Nieszawskich 16) w sprawie ablucyi robocizny, pastwiska i danin w naturze w Kiszkowie, powiecie Gnieźnieńskim; wzywają sie. niewiadomi interessenci o i niejszem, aźAby się w terminach o d d n i a 23 g o aż do 2 7 g o P a ź d z i e rnik a roku bież., każdego dnia od godziny »mej do iatej przed południem, a popołudniu od 2giej do 5tej godziny w biórze podpisanej Kommissyi Specyalnej tu w miejscu na obcy Garbarskiej pod Nro, 382. celem dopilnowania swych praw zgłosili, inaczej wzywająci spomnione sprawy nawet w razie nadwerężenia w względzie ich, istnieć będzie 1 oni z żadnemi wnioskami przeciw takowemi niemogą być nadal słuchanymi. Poznań, dnia 21. Lipca 1837Król. Pruska Kommiesya Specyalna.
w powieciesKiiii;
w powiecie
Ob ornickim ;
Podalę nInIeJszćm do wiadomości publicznej, ii dyspozycją i zarząd majętności
Bi e z d r o w ek iej z przAnaleźytośriami mam sobie oddane na dniu 1&. m. b. przez Królewski Sąd Nadziemiański w Poznaniu i że z tym dniem dyspozycja WVV, Ostrowskiego w Guliowach i Mdęckiego w Karnie, jako opiekunów moich dzieci zniesioną i ukończoną została. Wzywam zarazem wszystkich, mniemających mieć pretensje do mojego zmarłego męża, Florentego Hrabi Bnińskiego, ażeby się w przeciągu naj dalej czterech tygodni do mnie na piśmie zgłosili, inaczej na późniejsze reklamacje względu mieć nie będę. Poznań, dnia 20. Września 1837.
Nepomucena Hrabina z Żółtowskich Bnińska, mieszkająca przy Wrocławskiej ulicy Nr. 17,
Prześwietnej publiczności donosimy ;II niniejszem o translokacyi naszego skła du sukien z ulicy Wronieckiej pod li czbe 30. przy ulicy Szerokiej obok apte ki J. P, Szntjder z tern dodaniem, żeśmy nasi skład przez nabycie nie dtrlandskich, francuzkieb 1 krajowych sukien jako też i molów powiększyli, przyrzekając przy pomiernych cenach skorą i rzetelną posługę. H. J. R e h fi ech 8e Comp.
.. U
.. U
Doniesienie o nauce tańww.
Podpisany ma honor nininiejszem donieść» ii nauka tańców z dniem 1. Października r. b, znowu się rozpocznie. S i m o n, nauczyciel tańców.
Turecki tytuń, tak nazwany Drahma Basma, w najwyborniejszym gatunku zalecam funt po 1. talarze. D i d e lot, w rynku Nr. 79,
Wyciąg Z Berlińskiego Kursu papierów i pieniędzy.
Dma2i,i 831.
Papiera- jbotowimi zna
Września
Obbgi długu państwa .. 1021 ObliRi bankoweaź do włąi znie lit. H. >.. Zachodnio-Pruskie listy zastawu« . . . .. 104J 104? Listy zastawne W. Xiestwa Poznańskiego. · 1041 Wschodmo-tsuskie · l04Ł bzląskie ».... I l06j
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.09.25 Nr224 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.