GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.10.12 Nr239

Czas czytania: ok. 21 min.

Wielkiego NAN

TAlęstwa

S KI EGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: JI. WanlWwshi.

JM 239.- W Czwartek dnia 12. Października 1837.

Wiadolllości zagranIczne

Po ts k a.

Z War s z a w y, dnia i Października.

Dnia 28. zesz. mca przy otwarciu rocznern kursu nauk akademii Rzymsko - katolickie), w kość ele XX, Franciszkanów, odprawił poniy fikalnie mszą św. JW. JX. Pawłowski, Biekup Płocki, przy towarzyszeniu licznej orkitstry, a to w o btc dostojnego Arcy- Biskupa i Meiropolny Warszawskiego, otoczonego Prałatami l Kanonikami Warszawskiemi, tudzież JW. Jenerała Lejrnanta Gołowina, Dyrektora Głównego Prezyduiącego w Kommissvi Rządowej Spraw wewnętrznych, duchownych i oświecenia publicznego, troskliwego z ojcowską czułością jak o wszystkie szkoły kraj owe, tak szczególniej o szkołę akademiczną, J W. Jenerała Okuniewa JWW. Radeow Stanu: Szaniawskiego, Kadeniego, Kozłowskiego i wszy. Stkich Członków Rady wychowania publicznego.. N a tejże mszy św» znajdowali się wszyscy Professorowie Akademii w togach sobie właściwych i wszyscy alumni w ubiorze kościelnym. Po odśpiewaniu przez J W. Celebranta modliiwy za Najjaśniejszego Cesarza i Króla Mikołaja I g o , wszystkie osoby udały się do sali posiedzeń, gdzie JW. JX, Ossoliński, Rektor Akademii, odczytał sprawozdanie z odbytego kursu przeezlorocznego, i W kontu swojegogłosu zupełną wdzięczność dla Najjaśniejszego fundatora Akademii wyraźająe, z całą mocą swej powagi i energii, wystawił pobudki, jakie skłaniać mają młodzież akademicką do korzystania z nauk obszernych i potrzebnych w stanie duchownym, wspaniałomyślnym darem najrniłościwszepo Monarchy zaprowadzonych i utrzymywanych. Po tym głosie wszyscy obecni udali się do oratoryum akademickie go, gdzie J W. JX. Arcy-B"iekup Warszawski, pon» lyfikalnie ubrany, głośno odmdjgjfił ze wszyetkiemi Prof. seoraoii i alumnami hymn Veni Creator, i udzielił swoje arcy pasterskie błogosławieństwo, tak nauki dawającym, jako i młodzieńcom z nauk owoce zbawienne dla swojego serca i rozumu odnosić' mającym. I na tein niniejszy uroczysty obTzęd< akademicki za» kończony został. K o s s y a, Z Petersburga, dn. 13. (25.) Września.

"Prvez rozkazy dzienne Cesarskie « dnia 27, Sierpnia, Minister Dworu Generał Adjutant, Generał · piechoty Xiąźę Wołkonskoj l, mianowany Generalnym Inspektorem wszystkich odwodowych wojsk, z zachow. dotychczasowego stopnia i urzędów. - Członek Rady Państwa Generał- piechoty J ermolow 1, zalicza się do artylleryi z zachow. dotychcz. stopnia. - Dnia 28. tegoż* m. Dyrnissyonowany Porucznik służby Au.stryac.kiej Xiąźę Holi ku huzarów gwardyi w tejże randze i mianowany Fligel-Adjuiantem J. C. Mości. - Dowodzca 2 bryg. 9. dyw. pieszej Generał-Major Martyncow zostaje uwolniony od służby.

Przez ukaz Cesarski do Kantoru Dworu, Panny: Hrabianka Anna Gudowicz, Xiężnitzka Elżbieta Czetwertyńska, Eudoxia Nieboi sin i Baronówna Natalia Bodę, mianowane zostały Frejlinami N. Cesarzowej. F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia 2. Październ, List prywatny z Tunizu z dnia 21. z. m.

donosi o odkrytym tam spisku następujące szczegóły: "D n a 11, m. b. udał się Admirał GalJ oia w towarzystwie francuzkiego generalnego Konsula i dwóch Kapitanów okrętowych do Bardo, aby Beja tam odwiedzić. Ten wszelako ich nie przyjął i kazał im oznajmić, ii niepodobną dlań obecnie panów tych przywitać, kiedy właśnie sprawy familijne załatwia. Skoro Admirał z orszakiem swoim z Bardowyjechał , ustawiono we wszystkich bramach straże i nikomu ani wyjść ani wnijść nie pozwolono. O godzinie 2gićl z południa dowiedziano się, że Sidi - Chakir , były Minister sprawiedliwości zmarłego Hassan-Beja, powieszony został. Trag' czny ten wypadek zro« bił głębokie wrażenie na całej ludności, która się odtąd bardzo spokojnie zachowuje. Twierdzą, że wykrycie spisku, którego hersztem miał być Sidi - Chakir , przyczyną było tak erogiego środka, po którym zapewne jeszcze inne stracenia nastąpią," G a z e t t e de F r a n ce obejmuje następujący artykuł: "Zdaje się, że postanowienie rojaliStow uczestniczenia w przyszłych wyborach, Ministrów żywej nabawia obawy. Obawa ta Wynika z gwałtowności, z którą dzienniki ministeryalne Ha tych powstają rojalistów, którzy z służącego im prawa wyborów korzystać zamyślają. T e m p s zarzucała im wczoraj, iż są "komediantami siedmiu lat" i że więc pod też sarnę klątwę się poddają, jaką sami na "komediantów 15 lat" rzucili. Nasamprzód wiedzieć trzeba, że nie rojaliści mężom liberalizmu przezwisko to nadali, lecz owi mężowie po dniach lipcowych tem się popisywali, że podczas całej restauracyi komedyą grali. Dalej, nie grają rojaliści komedyi, aby wykonać przysięgę, przeciw której przy ostatnich wyborach publicznie protestowali. N ie starają się óni zdań swoich ukrywać, owszem w.elokr,ptnie i wyraźnie oświadczali, że przysięga ta ich tylko w duchu konstytucyi i zasad, pod których rządem zostają, obowięzuje. Nie można ich więc obwiniać o obłudę. Równie wielką przypisują oni wartość temu, żeby się

względem ich zdań nie łudzono, jak liberaliści restauracyi o to się starali, aby Króla i Francyą względem celu, do którego zmierzali, złudzić." Z Bajonny piszą z dnia 28. Września, że obydwa w Katalonii zostawione pułki nawarskie otrzymały rozkaz połączenia się jaknajspieszniej z armią Don Carlosa. Stosownie do lutów z V ery, zajęli karoliści ei Perdon, stanowisko panujące nad gościn cera z Pampelony do Puentę la Reyna. Rozumieją, że na ostatnie z wspomnianych miejsc natychmiast uderzą. Generał Garcia miał wejść do Caparozy. N ie sprawdza się wiadomość o przybyciu Xiecia Hroglie do naszego miasta. Dotąd Xiążę ten znajduje się w swoim zamku Coppet. Cesarsko- Rossyjski Poseł był dnia 29. wieczorem przyjęty przez Króla w Saint Cloud, Przypominamy sobie, że Marszałek Clauzel w raporcie o wyprawie do Konstantyny nie w korzystny sposób mówił o pułku 62., i że urażeni o co oficerowie, żądali od Ministra Wojny, w artykule ogłoszonym przez pisma publiczne, aby przeciw nim sądowe śledztwo wyprowadzić kazał. Śledztwo już jest teraz ukończone, a Minister wojny doniósł Królowi, że 62 pułk zupełnie etę' oczyścił z czynionych mu zar/utów, gdyż przez cały ciąg wyprawy konstantyńskićj okazywał wiele chwalebnego zapału. " Powszechna uwaga zwróconą jest teraz na rozprawy rad generalnych departamentowych, w przedmiatach rozmaitych miejscowych interesów, Rzecz o więzieniach, przełożona im przez Ministra spraw wewnętrznych, rozmaicie została ocenioną. Większa wszakże liczba rad wspornnionych, zgadza sę na wprowadzenie w systemacie więzień takich ulepszeń, jakie po wielu już krajach zostały przyjęte. U czyniono tylko uwagę iż zupełne odosobnićnie przeciwne jest wrodzonym zwyczajom francuzkiego naro d u, którego panującą namiętnością jest towarzyskość, i że kara odosobnię« ni a , używana w innych krajach, we Francyi zdałaby się nazbyt surową. Z tego to powodu żądają prawie jednomyślnie, ażeby zachowano i nadal systemat spólnej pracy we dnie, wprowadzając tylko zupełne odosobnienie na czas odpoczynku. - Rzecz o drogach żelaznych zajęła także uwagę rad departamentowych; a!e w tym przedmiocie opinije ich tchną jedynie względami na właściwe każdemu departamentowi miejscowe korzyści. T ak, w departamencie l 'Aisne, fabrykanci miasta St. Cjuentin, oświadczyli najżywsze życzenia, żeby droga żelazna z Bruxelli do Paryża przechodzić mogła przez ich miasto. W P as de Calais, przeciwnie, dawano największe pochwały planowi, według którego droga wspomniana przechodzić ma przez tenże departament. A n g l i aZ L o n d y n u, dnia ag. Września-o Lordowie Melbourne i Palmerston pozostaną do jutra w Windsor, gdzie w południe ma sie odbyć tajemna rada gabinetowa. W piśmie peryodycznem fraocuzkiem, Revu e l r a n c a i s e, znad uje się w) kaz stronnictw teraźniejszych w Anglii, które się dzielą: na ultra-torysow, na umiarkowanych torysow, na whigów, na umiarkowanych radykalistów, na ultra-radykalistów i na stronnictwo irlandzkie. Pierwsze dwa stronnictwa stanowią-stronnictwo konserwatystów, a cztery ostatnie, które łączą się z Ministerstwem Melbourne, tworzą stronnictwo reformistów. N a powtarzanie kilkokrótne prośby DostMobameda, Króla państwa Kabul, główny Rządca Indyj wysłał do tego państwa ajenta europejskiego, Kapitana Burnes, znanego ze swoich podróży. N ędza nie do opisania panuje w krajach leżących nad rzeką Indus, a zamieszanie jest tak wielkie, ii w ostatnich nawet latach niepodobna z óewnością oznaczyć następstwa wypadków. Te jednak kraje są zbyt »afne dla Anglików, ażeby nie starali się powziąć dokładnej wiadomości o ich etanie i o zasobach, którebj mogły wywierać wpływ korzystny na Indye. Dost-Mohamed przywłaazczył sobie rządy kraju, lecz nie posiada żadnych talentów wojennych. Wywarł od zemstę na familii Duranis, za morderstwo ojca swego, który był dawniej ich Wezyrem, i przez Szacha Schudscha zdradzieckim sposobem za bity został. Lecz bracia jego w kłótni o prowincye Afghanietanu toczyli z sobą wojnę domową, i osłabili w początkach władzę jego nad tym krajem. Łagodne Mohameda rządy nie zgadzały się ani ze stosunkami ówczesnemi , ani usposobieniem ludu, a wojna przeciw Sikhom wyczerpała siły jego. Emirowie Sindu, którym również Sikhowie zagrażali, ułożyli początkowo plan, aby mu ofiarować miasto i krainę Schikarpur nad rzeką I n d u s, i tym sposobem utworzyć pośrednią potęgę między nimi i krainą Sikhów,- lecz według wiadomości z Kabul, zmienili swój zamiar, nie spodziewając się obecnie otrzymać żadnych od niego posiłków i chcą teraz odstąpić miasta Szachowi Schudscha, dawnemu Królowi Kabulu, który sam będąc ubogim i wygnańcem, przebywa w angielkich posiadłościach. N ajkorzystniej dla nich byłoby, ażeby miasta odstąpili Anglikom. Ci tym sposobem byliby panami wielkiej przestrzeni handlownej nad rzeką Ind us, i potrafiliby odstręczyć Sikhów od podbijania krajów

poniżej Indus. Lecz chociaż Emirowie również się lękają kompanii jak Sikhów, jednakże konieczność zmusi ich do tego kroku, a w ów czas handel nad rzeką Indus w całej świetności zakwitnie. Będzie to najpomyślniejszym wypadkiem dla o bu wybrzeżów rzeki I n d u, i dla zachodnich brzegów półwyspu, a statki porowe z Bombaj ożywią wody Ind u, tak, jak statki z Kalkuty ożywiają Ganges. Te ostatnie zrządziły nadzwyczajną zmianę w handlu wewnętrznym, Bengalu i wyższych prowincyi. Dawniej rzeka Indus bardzo rzadko była zwiedzaną; lecz od roku zaprowadzone bezpie«<ństwo i szybkość przewozu, tyle okazało korzyści, że kiedy dawne statki parowe nie wystarczały dla wszystkich, Rząd zamówił ośm nowych w Anglii, Obrachowano, iż przez czas niejaki potrzeba będzie corocznie cztery nowe statki do tej liczby doł ączyć, jeżeli handei stosunkowo wzrastać nie ustanie. Odkryto niedawno nową i bogatą kopalnią węgli kamiennych nad Gangesem, w prowincyi Mirzapur , a towarzystwo obowiązało się dostarczać Rządowi węgli, licząc po 10 szylingów beczkę, 3000 funtów ważącą. Cena ta, jest o połowę mniejszą od tej, jaką pobiera monopolium dostawy węgli kamiennych zBurdwan na Gangesie, Angielska dyrekcya poczty ułożyła plan, który zostanie najpewniej zaprowadzony i naśladowany w Paryżu i innych krajach. Zasadza się na tem, aby przedawać koperty listowe z stemplem pocztowym sztuka po pół paney; każdy może podług potrzeby kupić ich wiele mu się podoba, zapieczętować w nie swoje listy i takim sposobem będą one już frankowane, 31. Lipca w Quebec, w Kanadzie, miało miejsce zgromadzenie około 9000 osób na , którem postanowiono wynurzyć, ii zamachy mające na celu zerwanie dobrego porozumienia pomiędzy tą osadą z Angliją, zupełnie eą przeciwne powszechnym narodu chęciom. Zgromadzenie to przesłało jeneralnemu rządcy adress, z wyrażeniem najusilniejszych życzeń o trwałość związku pomiędzy osadą a jej dawną ojczyzną, i adress ten ma być przesłany angielskiemu rządowi. Piszą, ii w połączonych trzech Królestwach znajduje się jeszcze 10,000 osób, które używają pudru, albo przynajmniej płacą ustanowiony od niego podatek. W St. Helier, na wyspie Jersey, epokojność publiczna znacznie zakłóconą została przez rybaków, bawiących się połowem ostryg, 2 powodu iż stany tej wyspy, większością jednego głosu mianowały dozorcą połowu ostryg niejakiego porucznika Spark, chociaż rybacy w liczbie 798 przeciwko temu wyborowi protestowali. Nieukontentowani chcieli niejakiego P. za1poK, ,ftOI,1 m i Gaudin, który r większością glosował, zab.ć, noSnow?ni J?' T 7, ?,errr,?er™ chwali ale ten potrafił zawczasu umknąć ze swojego w ° " "nJ mi «e 2 'y o 7 ,e p , a d p ieni < A«"" mieszkania, - za to ramii oni ciężko mnegó ze f j Z ? " A stanu duchownego, lnlemasz swoi<h przeciwników P. Nichoil, wielu m nym A S A A A powybijali okna, owojmli kilku swoich kolie. ." r II 51 r h' · ' p II " Y n.eukontengow, osadzonych w w,cieniu, i wymoeli na \owa,ne o «<uthow,en»t ' - Co się tyczy g e .

koniec obietmcę ił żyLniom i c h T n t ę J J A Y A A * « A odo A *!« '''' «»>"'yzadość. Znakiem ich by ja biała cborąmew z ", J' M f 02 «A' * fę go jakimkolwiek spopoczątkowemi litera«" nazwiska Królowej V\T. Ji D 7™ w jńadlL TM' * s C> *"'" n a d W POJI,y* Y. R. i napiaem "Pokój i wolny połów ostryg!« A):::( K ka D.... k ' . l .. . fL\ ? * £ C> .. , "* .

ap -, DdC WrOCI III r nOWej swoJeJ vvy. z M a , . , , ., «. prawy północno-zachodniej. Jui 30. Lipca z C 51 A V, Uy d. j 3 - Września, r. było mu .bardzo .rudno'wejść do SS Sny JfN2%? W**'K# w.«y,CY Hiszpania Hudson, z powodu mnóstwa nagromadzonego S . K ? VJfJLf!?III:' t UA bIe rbIy,r tam lodu, j zaledwie przy największy.!, us. L fi awaAfl y " a hl a *! A W jA' *".". '» SWo Je waniach, za pomocą narzędzi do łamania lodu £ S sr<Ski Ć -O .. · o ? L UtejSZe p o d w a służących, potrafił płynąć dalej aż do połowy , " $ " , · 0« r o ł " o « U Odtąd nikomu nie Września. 'Ale wted stało si jui nfepod? dawane fcCr' A T T o,f} A *?' bną kierować dalszym bieąiem okrętu. Zosta- "filu i e T TnO <eso Jednak mnóstwo osób V\T fi Y na wolę wiatrów, błąkał 8 ! ę , n -vv r o. P O d % "\ I( P A ?n - n» ™ _ * «ki» M» TMo* «maicych kierunkach, i jeszcze przld pxzyb?- ,P" ° "b f "je«bal do Francyi. Oczekują ciem do wyspy Southamp.on zamarzł jui b! iczne DJroŁ7..u i A' 8 TM O??<>lTM«' * w ogromnei bryle lodu, mającej ojcol« 9 mil li" e s y, n a r o d o we> Pobiegają ang. obwodu. W takim stanie zostawał on aż Obawia;* <.;" .* u r> · do ,8 Lutego b. r. W tym dmu III 2 niego do Andl ?«v Y, jh y A n,e"kro««** opadł, ale aż do 15 Marca, okręt co chwila e o fi :IY1 y · T _ PoWoduEeparll narażony był na niebezpieczeństwa śród bryi Tdo 7000 2 o A er, r , y "y8'»*, * ". »« «ronc lodu, które mogły go zmieść pon.ie.dry sobą. ffil T. JIr T c>_FpLITcz, Jednakże, pomimo poniesionych uWodzen nn A H lAI M xrtwor*yć armią odwodową, płynął śród lodów aż do li . L.pca, -vv kmrym K A. r A.. N a r v " e Z a, dochodów pro10 dniu zupełnie się r nich oswobodził. Z 60 Prl'h"i:, nr; ludzi składających osadę, około I było cno- «nf _ 'n « T * 4 Y * T a r a c o n a w r a * * rycb. Temperatura podczas zimy utrz [fln l I.I.Ę nrrIf n n T nr prTM:A.Y C1.:l- fi .

1 a się pom,ę'<=łzy 40, a , 5 stopniali T lli T J j A A U l Ł l t t A " « P " » A i Ostatn.mi czasy balony mpcno tu wesz.y -vv ror SO!J IThard,« . A..kfuA..ce po,e(1y" modę. W poniedziałek wieczorem ukazały się Re'dakcya d L A P 8 ę , c , ł Y". , · . . b l .., * IV t n n l k a A or 1 d . ł .. na powIetrzu razem ,rzy a ony, a illlanowl " . " , " v« n r onlos a, 11 Cie: wielki balon nassauŚki, z P A r e e n ? c Z A S A W X A f t ? ? A »na mnymi podroż,» mi,. inny balon samego ścił da eiezv iL? fi f U " d o r l U ID i e" Green, z P. Henrykiem Green , panną Green, tnej h e r II K7T Y* ?;8,\ITY z g'o i balon P. Graham, z panem i pinią Graham N»vi r T D o n , Kar l?" w Y.Jlor de los Wszyscy ci podróżni s,uści,isięPszczVhw,e a pnil li ' A *.£ "T A.. A.. A.. A.. SlIer" ziemię w kró.Jcich przeIWach «asu' ' Jw,ci«f- P«*d«'w>,n dniem sławy-, W jednym l.ście prywatnym z W xv ku czy «pY, s b Ameshsmy zupełne. Bi fwa raraTyj"Rząd BustaPmLe jednał o e'p-" n A L t u ' i A..W_*oMoiiiJ <*»*MIIY chylność wszystkich ludzi umiarkowanych, N h E S l » I ) fJ " , T A , K.dumna niemasz wąipliwości, U nawet znaczna cz.ść ? j JI Y .,. JI * "A Z 6 ° o o P««boty i 600 stronnictwar liberalnego także »)1( 'ffi lazdypod dowództwem BU.rensa. Ten Ge, nister skarbu Lebrija, stara s V T iciemi Z* I fi >*",WprZ odywie» O"'» Geśrodkam, O zniesieni handlu kontrabandą n u d e JI . b " _ " " , r" Po P o, U d n i U "» spodziewać się można iż starania jego rHe):::(o- ło p o l a n e zos!ał 0° " , "" P, 6 TO fo b Y " ta b kutku D .. d ' r 1 .. P e WOJeka naeze ZOS ną ez s . awruejsze na er ucąz- b v 1 a ITI , T liwe pożyczki spłacone być maią przez rząd ( V\T fi! Y . eJ 8 C U r o 28 t r z e, a n y. .J enerał jednorazowo. Wprawdzie dudTowfeńetwc n\ ,owm,,! "h A ° PorUSZeniach .*<<&<> ««p* der jest nieukontentowanem, z powodur iż fe (Im T ™ r ' , IT , e p",y««<<, m.u w pomoc, przymuszono przykładać się d o krajowych p i i < ™ o A T o u l T ' " "A 'A Z A - eb, ale za to wojsko, k.óremti):::( £bI «g A swo]!? h A A A r j A II f f t I S wnosclą uledz musieli; albowiem zaledwie 5000 ludzi moglibyśmy wystawić przeciw szesnasto-tysiącznej kolumnę obu Generałów. N a d t o, Cabrera odłączył się. od nas z swoim korpusem przed ośmiu dniami, gdyż postano wil fałszywy att ak na Madryt przypuścić i ścią gnać do siebie wszystkie tameczne oddziały czynnych guerylasów. Los chciał, aby na nas sama tylko dywizya Buerensa uderzyła, i chociaż większa liczba była nieprzyjaciół, raęztwo jednak naszych żołnierzy przemogło liczbę. W końcu autor tego listu donosi o skutkach tego zwycięztwa, a między innemi szczegółami wzmiankuje, iź karoliści rdobyli 5000 sztuk nowej broni, prawie wszystkie z fabryk angielskich, i 3000 jeńców wiięh do niewoli. Z dnia 23. Września.

(Dzhn. sporów.)- Prace fortyfikacyjne mające stolicę od niespodzianego napadu zabezpieczyć, kontynują tu z nadzwyczajną gorliwością. Mnóstwo robotników w tej chwili zajętych rozbieraniem fabryki kobierców l innych publicznych gmachów, leżących w bliskości muru mającego być w kierunku północno-zachodnim wyprowadzonym. Przy wybieraniu wszystkich podatków, przeznaczonych na zasilenie skarbu publicznego, postępuje rząd równie energicznie jak i gorliwie; . Generałowi Isidoro polecono wojskowy zarząd w wybieraniu tych podatków. Na samego Xiecia Infantado nałożono kontrybucyt 15,000 duros. Don Jose Caballero, który się wzbraniał zaliczyć 9000 duros, został za to do więzienia wtrącony. Bogaty Amerykanin, P. Covtan, krewny Generała Lignan, musi też 15,000 duros wypłacić. Gdy wiec Mini eter takim sposobem na mieszkańców miasta wykupne nakłada, udało mu się część żołdu armii wypłacić, a dziesięciny, nadzwyczajne kontrybucye, dość - wszystkie podatki na o? pędzenie bńźących wydatków jakkolwiek wystarczają. Spokojność w prowincyi Walencyi zdaje się być znowu przywróconą; ale ostatnie powodzenia Oray, który powstańców Cabrerę iForcadella zniewolił do przejścia przez Tag i wkroczenia znowu do tej prowincyi, to pomyślne położeme rzeczy może zmieni,' Jakoż ostatnie wiadomości z prowincyi w ogólności nie bardzo pomyślne. Rozumieją, że jeżeli wybory dla umiarkowanego stronnictwa pomyślnie wypadną, zagorzalcy nowej doświadczać będą rewolucyi. W Chincbon i po kilku innych miastach miały zajść poruszenia w przeciwnym duchu, kiedy tam kamienie konstytucyjne poobalano. Trwoga paniczna, sprawiona przez ruch ka

rctliełów ku stolicy, ustała a wojskowe położenie rządu od 3ch dni bardzo się polepszyło. Opór gwardyi narodowej w GuadaUxarze, która zamknięta w warowni, wszystkim siłom karolistowekim opór stawiała, pierwszym był krokiem na zawodzie zwycięstwa. Żołnierze Espartery , którzy obecnie żadnego nie doznawalą niedostatku, ścigają ochoczo nieprzyjaciela. Jest rzeczą niezawodną, że dowodzona przez Don Garlosa armia na łeb na szyję się cofa; około 600, odłączywszy się od korpusu Infanta, przeszło przez T ag, w celu powrócenia do dolnej Aragonii. Ale przejście to drogo przypłacili, Oraa przeszło 300 w niewolą zabrał, podczas kiedy jazda Espartery okropną rzeź między uchodzącymi zrządzała. Trakt z Guadalaxary do Calalayud okryty oddziałami karolistów , co pozbawieni swoich oficerów i niczyich rozkazów nie słuchając, przed zwycięzkiem wojskiem rządu uchodzą. Z wszystkich wiadomości wynika, że D o n Carlos swoje wsteczne poruszenia kontynuje; być może, że u stóp gor Alcarria się usadowi. S z w e c y a.

Z S z t o k h o l m u, dnia ia Września, Sześciu uczniów z Szwajcaryi, z których jeden, nazwiskiem Scheck« r, jest ze znakomitej familii kantonu St, Gallen, zwiedzali N orwegią i niektóre oeobliwości szwedzkie. Przybywszy do Sztokolinu otrzymali natychmiast rozkaz od tamecznej policyi, ażeby upuścili stolicę w przeciągu 24 godzin, a z kraju jak naj spieszniej wyjechali. Z Gothenburga dowiadujemy się właśnie, iź dnia 2. t. m, w nocy sześć osób osadzonych w twierdzy Karlstein ujść zdołało wazki'ii kominem. W l o c h y.

Z Rzym u, d. 23, Września.

(Gaz. Powsz.) - Ruchome kolumny zajęte ciągle wypełnianiem rozkazów rządu, aby nieprawne l samowolne zamknięcia miasteczek znosić. Ale nie wszędzie chcą prawu ulegać; często nie słuchają ojcowskich przestróg i nie chcą się dobrowolnie do rozkazu rządu stosować. N aturalną rzeczą, że gwałtu użyć trzeba, a hersztowie tych zaburzeń sami sobie przypisać winni, że ich w kajdany okutych sądom wojskowym oddano, - Postanowienie Gubernatora dzisiaj wydane obwieszcza, że ludzie, którzy dotychczas z łaski rządu podczas cholery przy robotach publicznych zatrudnieni byli, obecnie do dawniejszych swoich zatrudnień wrócić powinni, i że odtąd li tylko do innych prac niezdatni ubodzy łaski rządu używać będą mogli. Ztąd i z buletynu o cholerze wynika, ż» zaraza znacznie sfolgowała i tuszyć sobie możemy, iż wkrótce od chłosty tej zupełnie będziemy uwolnieni, je będą w używaniu owoców, które, lubo wmieście są zakazane, jednak za miastem często spożywają. Smutnym skutkiem tego, zwiększenie się ostatniemi dniami liczby umarłych. - Po wszystkich miastach, gdzie się cholera dotychczas pokazała, skoro nieco ustawać zaczynała, odkryto jakieś specificum (środek) które wszelako w innych miejscach okazywało się być zupełnie bezskutecznym. I tutaj na podobnych cudownych środkach nie zbywało. Przebywa tu od niejakiego czasu obywatel z Kalabryi, Giordano, syn lekarza, sławny z swoich szczęśliwych kuracyi, a którego sposób z powodu prostoty swojej istotnie na wzmiankę zasługuje. Skoro się pierwsze zjawiska cholery ukazują, daje on choremu w przeciągu 10 minut 5 łyżeczek czosnku maczanego w occie winnym. Jeżeli to niepomaga a kurcze następują, chorego na krzesło posądzają i obwijają aż do głowy w wełniane deki. N ad rozpalonemi węglami pod tern krzesłem stawiają nowe gliniane naczynie z mąką z kukuryzy czyli pszenicy tureckiej, tak dalece, że prędko rozwijająca się para nagie ciało ze wszystkich stron ogarnia, poczem niechybnie poty następują, które osoby chorego otaczające starannie z twarzy jego ocierać muszą. Nareszcie kładą chorego do ciepłego łóżka a ocalenie jego prawie pewne. Zaleca tel środek zaradczY, aby zrana i wieczorem pół łyżeczki do trunku jakiegokolwiek bądź mieszano i tak wypijano. Proporcya środka tego, z którego nie robi ta jemnicy, następująca: dwa czostnki, tłuczone w szklance (od piwa) napełnionej dość mocnym octem. Wielu ludziom życie ocalił, nie biorąc za 10 żadnej zapłaty, lubo sam nie ma majątku. Ze nie wszystkim mógł pomódz, do których go przywołano, łatwo pojąć, kiedy nie jeden już b*ył bliskim śmierci a u innych choroba tak była gwałtowna, że żadna pomoc ludzka odwrócić jej nie zdołała,

T u 2 C Y a. · Już spuszczono z warsztatu <jty okręty, wybudowane pod kierunkiem Amerykanina Ross, pomiędzy któremi jest jedna fregata. Mufty z Bośni, Sehakir Efendi, wysłany przez baszę tej'prowincyi do Stambułu z listą zaciągową, miał posłuchanie u Sułtana, który go ozdobił Nischan iftichar (ozdobą honorową} i pozwolił mu zwiedzić koszary Rami Tschiftłik i Selimije, szkołę wojskową, tudzież liniowy okręt Stojący na kotwicy przed Beschiktascb.

Pismo daty 27. Sierpnia odebrane ze Stambułu, a zamieszczone w gazecie Times, donosi pomiędzy innerni: "Listy z Tabrie pod dn. 4. b, m, donoszą, że w dniu 26. Lipca Szachopuścił Teheran, i na czele swej armii udał się przeciw Herat. Sposób, którego Porta używa dla zapobieżenia niedostatkowi p;eniężnemu, to jest wypuszczanie w obieg monety daleko niższej jak nominalnej wartości, wywiera bardzo zły wpływ na handel,- mówią tu powszechnie o blizkim upadku dwóch znakomitych domów handlowych. Zaraza w ciągu ostatnich dziesięciu dni znacznie się tu zmniejszyła, lecz za to w Bulgaryi i na południowym brzegu Dunaju mocno miała grassować. Orsova wiele od niej ucierpiała, a w Ruszczuku przez tydzień umarło 1800 mieszkańców.

II1jMII1111bHj1l11Mllcc

ROZlllaite wiadolllości.

Z Poznania.

Od dnia 10. na 11. m. bież. zachorowało na cholerę osób 60, umarło 37, pozostaje chorych, 146. !

(Nadesłano).

Przyjaciel z prowincyi pisze do przyjaciela mieszkającego w Poznaniu prosząc, aby mu dał radę, czy ma syna swego oddać do Gymnazyum Siej Maryi Magdaleny na edukacyą. Ten mu tak odpisuje: Z najszczerszą otwartością przyznam Ci się, że sam się na siebie gniewam i uspokoić się niernogę z» to, że mało zwracałem uwagi na edukacyą młodzieży w Gymnazyum, aż dopiero od pary lat widząc niejednego młodzieńca dobrze uspo obionego, powziąłem chęć zajrzenia do klas. Zyczyłbym ażeby rodzice, opiekuni, dobroczyńcy dzieci kiedy niekiedy zechcieli zwiedzać którą klaseę, a przekonaliby się o ważności nauk dawanych w szkołach, o szczerze prowadzonej młodzieży do oświaty i moralności. T o, co sam widziałem, piszę. Wchodzę raz do najniższej klassy, przyjęiy z uprzejmością od Profeseora siadam, słucham zapytań, na które te niewinne istoty z wszelką skromnością ale śmiało odpowiadają; gdy które nie umiało , drugie wyciąga rączkę i poprawia. N auczyciel jak roztropny ojciec z łagodnością bez surowości prostule uchybienia. Bawiło mnie to więcej niż najlepsza sztuka na teatrze grana,- rozpływałem się z uciechy, że nie demagog ale kochający ojciec zatrudnia się dziatwą. Z najprzyjemniejeżem zatem rozczuleniem pożegnałem tę niewinną klassę. Drugą rażą wchodząc do innej klassy, a i tu w Professorze znaj» duję Ojca, młodzież dobrze na zadane zapytania odpowiadającą w tej klaesie, do odpowiadań historycznych usposobioną. * jeden ciągle i jakby na sessyi uczonych długą i przy do najwyższej klaesy wprowadzony przez Pro- Violetty tancerka urodziła się w Wiedniu r. feseora i tu trudniejsze już tłumzczenia roz- l 724, wezwana została roku 1744 do teotru wię'ują zapytani młodzieńcy: nie widziałem w Londynie, gdz'e sfę Garryk z mą poznał citmnyih nieuków w tej klassie, ale z ośw.atą i zaślubił. Po jego śmierci nie chciała przyobeznanych uczniów. Wprzeszlym roku by- jąć ręki nawet najbogatszego Lorda angielłem prawie codzień na publicznym popasie iskiego . z prawdziwem ukontentowaniem zawsze wy. K r ó t k o a w ę z ł o wat o. - Xiążę Prymas chodziłem. Teraz w tym roku jeszcze daleko Dallbeig zapytany był raz od N apoleona co większą miałem ochotę być na wszystkich po» myśli o jego walce z Anglią. Dallberg odpisach, ale słabość zdrowia tylko dnia jednego rzekł w kilka słowach: "Najjaśniejszy Panie, rni pozwoliła tę uciechę, uciechę, wyznam jestto walka Iwa z wielorybem." szczerze którą mi odpowiadająca młodzież spra- Z r ę c z n ość o k u l i s t y. - Rzadko znajwiła, Wszakże dnia ostatniego siliłem się i dziemy taką zręczność w lekarzu, jaką opisuje b>łem: trafiłem na mowy uczniów odchodzą- szczegół następujący: Pewna dama w Nowym* cych na Akademią. O pierwszej niemieckiej, Yorku rozwiązywała igłą guz niciany; w tera przez Klinfce, że się spóźniłem, zdania mego nagle prysnęła igła z laką gwałtownością we nieotwierarn, wszelako materyą miał uczoną. dwoje, że kończata część ustrzmiła jej głęAle o następnej mowie - o wpływie Filozofii boko w oku. Nie do opisania był ból, któna szczęście ludów - mianej przez Stanisława rego doznawała. Przywołano jak najspieszniej Gruszczyńskiego, twierdzić szczerze'mogę, że kilku lekarzy, którzy po wielu daremnych usiwielce uczona, była dobitna, doskonała i pię- łowaniach oświadczyli, że niepodobieństwem knie powiedziana. Drugą mowę miał Mile- jest wyciągnąć igłę. N areszcie przywołano wski qua ratione Romani studia humanitatis także sławnego okulistę Doktora Skuddera, coluerint tak pięknie i tonem tak przy je- ale dopiero wtedy, gdy się obawiano, aby mnym wysłowioną, że nic do niej przydać nie igła nie wbiła się do mózgu i o śmierć nie można. Winszować takich synów rodzicom i przyprawiła damy, coby nawet w rzeczy sanarodowi potrzeba. Nakoniec miał mowę Di- mej nastąpić było musiało. Rodzice dali więc rektor do Professorów wszystkich uczonych i lekarzowi do poznania, że już mniejsza o oko, poważnych, dziękując im za ich z honorem byle tylko można wyciągnąć igłę i ocalić życie podjęte prace, i do uczniów odchodzących, z biednej córce. Doktor Skudder , opatrzywszy taką energią i z lakiem światłem, że warte są doskonale zbolałe oko, oświadczy! z wielką objawienia publiczności pr"'ez druk. Tu po- pewnością, że wydobędzie igłę i oko ocalone wiesz mi pewnie że przesadziłem w pochwa- zostanie. Zapisał lekarstwo na uśmierzenie łach! a ja ci powiem, że jeszcze za słabo 0- bólu, a gdy cierpiąca zaczęła doświadczać jego pisałem i trzebaby pióra mocniejszego. Wierz skutków, wziął niezmiernie ostre i kończate mi szczerze, że ani na krok prawdy nieodstą- narzędzie i zrobił niem bardzo maleńkie ciępiłem. Za czem radzę ci jako twój prawdziwy cie, pociern położył mocny magnes do oka, przyjaciel, oddaj twych synów do tej szkoły, przezco udało mu się koniec igły tak dalece w której wszystkie nauki brać mogą; w domu wydobyć na wierzch, że ją potem malenkiemi ich ucząc, jest to nauka pokątna, jeden nau- magnetyzowemi sz&zypczykami zupełnie wyczyciel nie wystarczy i t> le wiadomości nie ciągnął z oka. Za pomocą wody na oczy posiada, Prrtcz tego nie poznają się z mło- uśmierzył wkrótce zapalenie, i wyleczył do dzieżą, z którą na przyszłość żyć muszą i sta- tego stopnia, że młoda dama ta znowu tak ną się odludkami, Wtak wielkiem zaś m.ieście _ przyjemnie uśmiecha się obiema oczyma, jak oswojeni ze światem choć w rozrywkach 1 cza- i wprzódy. sem na teatrze, gdy sztuki historyczne lub moralne dane będą, staną się śmielszymi do większego świata, i o wszystkiem rozsądnie rozprawiać się nauczą. Żom twoja niech się nie- tyczące obawia o religią, ciebie nie wspomnę, boś ty materialista, popsułbyś dzieci, żona niech się nieboi, i tu uczą religii, lecz przesądy, fanatyzm i bigoteryą ganią. Zgoła sposobią młodzież aby wyszła na ludzi sobie, ojczyźnie, kościołowi pożytecznych. Na tem kończę. .Twój cię kochający przyjaciel.

OBWIESZCZENIE, się separacyi 8 kolonii należących do Ekonomii Ostrzeszowskiej, W skutek toczącej się abiucyi względem bocizn, naturaliów, drzewa i pastwiska do majętności Ostrzeszowskiej należących loniach: l) 2) 3) 4)

rowg ko

Borek, Camillenthal, Cecilienthal, Garbacz, 6) Marienihal, 7) Niedźwiedź (Batrwaid) , 8) Oitosberg, wzywają, się wszyscy nieznajomi interessenci, którzy do obrabianej przez naszego domanialnego Radzcę wydziałowego ablucyi robocizn j leśnych, służebności w rzeczonych 8- koloniach mają lub mniemają; mieć jaką reklama» cyą, ażeby swoje jakowe prawa w oznaczonym na dzień 3. Listopada r. b. przed Panem Radzcą Ziemiańskim Powiatu Ostrzeszowskiego terminie, podali i resp. wykazali, z ostrzeżeniem, iź w razie niestawienia się ich separacja tych kolonii ostatecznie uregulowaną i nawet na przypadek naruszenia przezto praw interessenlów nieprzybyłych, bezwarunkowo dla nich obowiązującą będzie« Poznań, dnia 2 Września 1837*.

Króle wek»- Pr ueka Regeneya.

Wydział dochodów stałych dóbr i lasów rzą· · %: · -. _rft» w y r h.

SPRZEIJA2 KONIECZNA.

Główny Sąd Ziemiański w Poznaniu, Wydział pierwszy.

Dotora szlacheckie R u c h o c i c e w Powiecie Babunoekiin sądownie oszacowane na 66,765 Tal. 15 sgr. ro fen. wedle (3XY mogącej być przejrzanej wraz Z wykazem hypotecznym i warunkami w Regisrrafurzre, mają być dnia 2 · g o M a r c a b 8 3 8« przedpołudniem o godzinie icjiej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane. Niewiadomi-r pobytu wierzyciele, a mianowicie: Waleryan Eufrozyna rozłą-j czona Dresp. Rodzeństwo l Józefa, Salomeą, Rabzewscy Nepomucena Joanna,> Antoni Mcirawskf «apozywają się niniejszym publicznie»Poznań", dnia ygge- L'pcg 18j7SI'RZEl>A2 KONIECZNA.

Sąd Główny Ziemiański w Poznaniu.

Wydział" pierwszy.

D o b r a szlach« c b e G r a b o s z e w o KOŚ c i e 1ne w Powiecie Wrzesińskim przez Dyrekcyą Ziemstwa oszacowane ne 38354 Tal. I sgr. 6 f.

wedle taxy mogącej być przejrzanej wraz z wy. KarelII hypotecznym i warunkami w Registraturze, mają być dnia 4. Grudnia 1837przed południem o godzini« lotej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane; Niewiadomi Z pobytu wierzyciele, miano

'246wicie Balbina z Walknowskich Mielecka czyli jej eukcessorowie zapozywają się nmiejszćm publicznie. Poznań, dnia 6. Kwietnia 1837.

OBWIESZCZENIE Separacya w niniejszych przedmiotach, jako to: a) w interesie regulacyjnym Chwałkowa powiatu Szremekiego i Krzyiownik powiatu Szredzkiego $ 4) w interesach ablucyjnych prowentu Bnfn" olendrów Brodnickich, olendrów Chatlubskich, wsi Daszewic i Radzew6kkh olendrów powiatu Szremskiego, G lembokich olendrów, Krzyiownik i olendrów Bugay powiatu Szredzkiego; c) w interesie separacyjnym Daszewic i Krosna powiatu Sm mskiego, Staniszewa, Szewiec i Krzyiownik powiatu Szredzkiego, jest w biegu. Podając to do publicznej wiadomości, wzywamy wszystkich interessenlów niewiadomycli, regulacyi wspomnionej , aby się w terminie na dzień 6ty Listopada 183 7- r. w biórze podpisanej Kommissyi specyalnej w Bninie wyznaczonym, k< ńcem dopilnowania praw swoich zgłosili, w przeciwnym bowiem razie do skutków eeparacyi i regulacyi tejże nawet w przypadku nadwerężenia praw swo:ch nieodmiennie przystosować winni się staną, i z iadnem odwołaniem i zarzutem nadal słuchani być mogą. Bnin, dnia 29 Lipca J837.

Królewska Kommisaya specyalna.

A U H U Y A.

W piątek dnia 13. m. b. przed południem od godziny g i po południu od godziny 2., Sprzedawane będą drogą publicznej licytacyi na Podgórnej ulicy w domu kupca P. Bardr. różne meole, suknie, flinty, srebro i inne rzeczy. P oznań. dnia 11. Października 1831'.

II u K C Y a mebli kontynuowaną będzie w hotelu de Varsovie przy Wrocławskiej ulicy dnia 10, Ii., 12. i 23. ni. b. Sprzedawanem takie będzie szkło i porcelana. Poznań. dnia 7. Października 1837.

Pomieszkanie moje przeniózłem z ulicy Szerokiej Nr. 20., na ulicę Szewską p o d Nr.

13. w domu JPana Drewitz I. cieśli o czem mam honor niniejszem donieść« H i l d e b r a n d t, rurmisirz i studniarz.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.10.12 Nr239 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry