GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1837.10.21 Nr247

Wielkiego

TA

Xię stwa

OZNANSKIEGO

Nakładem Drukami Nadwornej Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

JW 247. - W S ob otę dnia 21. Paź dziernika 1837.

Wiadolllości zagraniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 15. Października.

JO. Feldmarszałek. Xiąźę Warszawski, Namiestnik Królestwa, przed wczoraj wieczorem wyjechał do Dęblina. "Niezapominajki" Noworocznik na rok 18381 zbioru i wydania Karola Korwella. Za przy. jemny obowiązek poczytuje Wydawca tego Noworocznika zawiadomić miłośników literatury nadobnej, źe się nim posłuży około połowy ostatniego miesiąca roku bieżącego i źe oraz największe ma staranie o to czemby dobremu smakowi, ciekawości, tudzież znajomo, ści języka mógł dogodzić tak, iżby "Niezapominajki" stały się rzeczywiście miłym dla czy. tających upominkiem. Z tego powodu pochlebia sobie wydawca, źe szanowni Literaci i Literatki zechcą mieć pomieszczouemi w Niezapominajkach piękne swe prace, czytp oryginalne czy naśladowane, w wierszu lub prozie, które nadsyłać raczą pod adresem Redakcyi Kuryera Warszawskiego.

Obrót w wexlach był w upłynionym tygodniu, a mianowicie przy końcu tegoż, doeyć znaczny w stosunku do poprzedzającego; Szczególniej na Berlin i na Londyn, miał miejsce kilka razy niezgorszy odbyt. - Nowych ho* lenderakich dukatów widać było dużo na placu, ale znaleźli się niebawnie nabywcy i poro» biono dobre interesa. - Oewizy na rossyjskie miasta handlowe sę zawsze żądane, podobnież i aeygnaty w naturze, są ciągle poszukiwane. - Obrót w listach zastawnych był nie* ustający i wszystkie parlye znalazły kupujących. Na obligacye cząstkowe i udziałowe było nie mało ochotników, ale nie było wcale przedających. -. W rossyjskich inskrypcyach był także odbyt znaczny; są one jeszcze poszukiwane.

Z W i I n a , dnia a. Września.

(Wyjątek z listu). - Oglądałtm rękopiłma kupione przez Zawadzkiego po ś. p. Ludwiku Sobolewskim; opiszę je pokrótce: l) dykcyonarz poetów polskich Juszyńskiego, pomnożony o połowę przez Sobolewskiego, 2) Historya literatury krajowej przez Bentkowskiego, tomów 6 in 410, prawie całkiem zapisanych, 3) Biblioteka polska i roiscellanea 5 grubych kwartantów. Wszystko to rzuci niezrrtieme światło na literaturę naszą i na bistoryą nauk w naszym, przed i po wprowadzeniu druku do Polski. Szydłowski wydaje Juszyńskiego, inni literaci rozebrali pomiędzy siebie Bentkowskiego. Prospekt, który wkrótce ma wyjść, obezna publiczność z planem wydawców. Widziałem już próbę druku i kształtu Bentkowskiego, jest to bruxelekiego Chapsala i Łapiąca. Typy Zawadzki nowe ku temu sprowadził, równie jak i dwie kolumbijskie prae*sy. Przez ekore wydanie tych rękopismów , Zawadzki nabędzie nowego prawa do wdzięczności, B T a n c y a, Z P a ryż a, dnia g. Października.

Król wyniósł na godność Hrabiego Para i Posła przy dworze berlińskim, Pana BressoT na, wraz z jego polomsiwem, W piśmie jednem z Tunizu z dn. 27, z. m.

wyrażono: Spisek uknowany na życie « powagę Mustafy Beja nie ograniczał się na osobach, w pierwszej chwili ujętych i uduszonych. Rzecz ta nierównie bardziej rozgałęziona, ni się początkowo spodziewano. Zabiegi przeszłego Ministra i innych emhsaryuezow Porty, jako też pieniądze Achmeda Beja, wydały owoce, i nie bez przyczyny nie dowierzają Mamelukorn w pałacu i części wojeka, chociaż kijku hersztów schwycono. Tyle pewna, źe Mustafa obecnie nie wie, komu zaufać. <Śc'gając spiskowych lub osoby o należenie do spieku podejrzane, nic rem nie poprawi i tylko liczbę nieukontentowanych zwiększy, a mianowicie w głębi regencyi, gdzie się stracenia mniej obawiają. N ad to każdy nieprzyjaciel Beja, wpadający u niego w niełaskę, staie się przyjacielem Sułtana. Prawnicy do niczego S'ę mieszać niechcą z obawy, aby się sami na niebezpieczeństwo nie narazili. Słowem Francuzi muszą Konstantine zdobyć i Achmeda zrzucić, inaczej nic wybuchu rewolucyi w Tunisie nie wstrzyma, do czego nawet obecności flotty tureckiej nie potrzeba. Jeżeli przedsięwzięcie Francuzów na nic«em spełznie, Mustafa zgubiony; bo w Bardo nie jest bynajmniej tajemnicą, że Achmed równie nta od Porty pełnomocnictwo do zarządzania Konstantyna jak Tumzem. Jssah-Bej, mąż wielkich zdolności, zajmuje 6ię szczególniej obroną Konstanryny, poprzednio zaś jako pośrednik wszelkich używał sposobów aby układy względem zawarcia pokoju zerwać, \ Renegat ten rozwinął podzjwienia godną czynność i w<ele pokoleń arabskich na stronę Achmeda przeciągnął. Założył on w dwocb miejscach fabryki prochu i wielu europejskich awanturników do służby przyjął. Obecn' e starać się będą wspierać ile możności Achmeda Beja z Trypolizu.

jL sty z Smyrny z dnia '17. z, m. donoszą o przybyciu flotty tureckiej pod rozkazami KapucSana ' Bjlzy do Malty. B)la ona ostatecznie w Tunizie. Wiedziano na owych wodach, że kapudan Basza ma przy sobie potrzebne pełnomocnictwo, do poczynienia w Tunizie wielkich zmian, lecz ze tego zaniechał, dowiedziawszy się o obecności flotty francuzkiej tamże. Listy z Smyrny nie donoszą, czy floita turecka powróci wprost do Oardanellów. Na zapytanie Kapudana Baszy, coby Anglicy na przypadek- nieporozumień między flottą francuzka. a turecką uczynili, odpowiedział Gubernator wyspy Malty, ie na to niema inetrukcyi. Gazette de France powiada, że Generał Eepartero w departamencie des Landes w południowej Francyi, kupił sobie włość za 300,000 fI. Czyn ten dowodzi, dodaje wspomniany dziennik, że rewolucyoniści hiszpańscy wśród powszechnej nędzy osobie nie zapominają i na przypadek pomyślnego skutku dla Don Cariosa byt sobie za granicą zapewniają. Owdowiała Wielka Xiężna Meklenburgsba w przeszły Czwartek odjechała z Compiegne, udając sie napowrot do Niemiec. Xiąźę i Xiężna Orleanu odprowadzali ją o mil kilka. Przy pożegnaniu się z.matką Xiężna Orleanu była bardzo wzruszona i mocno zalewała się łzami. Xiąźe l I a 11 e y r a n d w końcu tego miesiąca przybędzie do Paryża wraz z P. T h i e re. Ostatnimi dniami przywieziona została do Marsylii nowa partya bawełny, zebranej w 0kolicacb Algeru- Bawełna ta pochodzi z nasienia z wyspy Malty, jest bardzo piękna i wybornego gatunku, chociai sadzona była niedbale. Uprawa tego płodu wprowadzoną tarn została przez P. Caliste Pelisier, który od J lat swojego pobytu w Afrykańskiej naszej osadzie, nie przestaje przedsubrać rozmaitych pożytecznych prob na wielką skalę. Posiada on także w tym kraju wielkie plantacye drzew morwowych i tytuni u, który wybornie się udał, Charte de 1530, zawiera pod dniem onegdajszym długi attykuł o rozwiązaniu Izb, który można uważać za urzędowy programat gabinetu. Gazeta ta pomiędzy innerni mówi: Członkowie teraźniejszej Izby Deputowanych byli obierani w roku 1834, w ów czas, gdy czyniono gwałtowne zamachy przeciw rządowi. Lecz teraz władza królewska odzyskała przynależną potęgę, a z nią epokojność zupełna przywróconą została. Koniecznie więc potrzeba t<<faz położyć tamę rozdwojeniom, jakie w Izbach panują. Rozwiązanie Izb, nada więcej mocy ministerstwu, które przez swą politykę wkrótce pozyska przychylność narodu. Środkiem do tego jest amnfStya, zaślubienie Xiecia Oilean u, ułaskawienie Łrolo - boj cy, otworzeń e kościoła Saint. Germain l'Auxerroisi odbywanie przeglądów gwardyi narodowej. Od czasu odroczenia Izb, handel był wystawiony na przy dności odzyskały zaufanie klassy rolniczej, i cały naród objawia życzenie pokoju. Spory polityczne przybrały umiarkowany charakter; cnoty Króla i jego familii mają wielki wpływ na mieszkańców." Zapewniają, ie wzmiankowany JUZ dawniej lraktat handlowy między Anglią i Austryą jest bliski zawarcia. Przeszłej środy przybyli tu dwaj posłańcy angielscy z ministerstwa handl u, w celu udania się do Wiednia i zajęcia się ukończeniem tych układów. Z dnia io. Października.

T e m p s przyznaje teraz, że dnia 27. z. m.

wyprawiono do Konstantyny warunkowy rozkaz przeciwny, mocą którego wolno było (J en rałowi Damrernontowi wyprawę podług okol1czności albo rozpocząć, albo odłożyć; lecz źe rozkaz ten zapewne już za późno nadszedł, gdy armia d. 1. Października wyruszyła, A n g l i a.

Z L o n d y n u, dnia 10. Października.

Kilka gazet tutejszych umieściło dziś w swem drugiem wydaniu wiadomości z Lizbony z d. 5. b. m., przywiezione przez statek parowy "T agus. " Ważne one są mianowicie z .tego powodu, ponieważ donoszą, że KorteZ? le. d, 2. b. m. po długich obradach uchwal1l1 WIększością 64 głosów przeciw 16 w p r o wad z e - nie s jrste matu dwóch Izb. Z wypadkiem tym nastąpiła także spodziewana zmiana .mił:i steryalna, która podobnież - przynajmnIej podług twierdzenia korespondenta gazety Morni ng · C h roń icle - przewagę stronn.ctwu umiarkowanemu wyjedna. Ministrowie bowiem w skutek ciągłego oporu Królowej nie chcąc się przychylić do roszczeń klubów, żądających degradacyi Marszalków Saldanhy i T e r ceiry podali się d. 30. z. m. do dymissyi, a Wicehrabia Sa da Bandeira, chociaż tylko z nazwiska pierwszy Miuister, ile że ciągle jako wielkorządca Królowej w prowincyach północnych wojsku hetmanił i w sprawach ministeryalnych żadnego udziału nie miał, otrzymał polecenie utworzenia nowego Ministeryum, Czyli tenże zdoła lepsze utworzyć Ministeryum od ostatniego, czas pokaże, a tym czasem zdaje się, że dwaj członkowie zeszłego Ministeryum, należący do stronnictwa umiarkowanego, urzędy swe zatrzymają, i że zm.iana (a dla kraju zbawienną będzie. PowstanIe w południowych częściach kraju na korzyść karty także już, jak się zdaje, przytłumiono; a o ?enerale Schwalbachu, który, zapewne wOjsko swe rozpuścił, więcej już nie słyszano. Xiąźę Terceira przybył dnia 30. z. m. do Lizbony i przebywał na pokładzie angielskiego okrętu patowego "Malabar," którym do Anglii a na

stępnie do Francyi popłynąć zamyślał. G 10be twierdzi, źe Xiąźę już w Anglii stanął. Marszałek Saldanha przebywał jeszcze d. 6. b.

m wraz z Panem Mouzinho d'Albuquerque, tr ecim członkiem regencyi kartystowskiej i innymi naczelnikami Kartystów , do których i Baron Leiria należy, w porcie hiszpańskim Vigo w Galicyi, ale zamyślał udać się do Anglii. Wepolnie z Panem Albuquerque ogłosił dn. ag. z. m. w V>go pismo, w którem podobnie jak w liście pisanym do Generała Schwalbacha upadek Karty,stów demoralizacyi wojska po bitwie pod Buivaesem przypisuje. W.SA'y» stfcich korzyści wynikających dla naczelnlkow powstania z układu zawartego z das Aptasem zrzeka s ę Marszałek i oświadcza, iż zaraz od początku było ich niezmiennym zamiarem na przypadek, gdyby ich plan się nie utrzymał, pójść dobrowolnie na wygnanie" ile źe ,n mogli sobie w czasie obecnego sys tematu rOSCIC najmniejszego prawa do względów rządu, a układ ten li tylko w tym celu zawarli, aby stronników swoich od niedoli zabezpieczyć. Zarazem usprawiedliwia się z zarzutów, jakoby przez uktad swój któregokolwiek z swych stronników skompromitowali. W Vigo było 120 kartystowskich oficerów. Dnia l, b, m. odbył się w pałacu N ecessidades chrzes n w urodzonego Królewicza; Patryarcha l1zbonskl sam obrzędu tejjo dopełnił. Poseł Cesarze bsażylijskięgo zastępował miejsce tegoż jako chrztanego. Admirał Napier uzyskał u rządu wypłatę całej swej penayi w ilości 600 f nt. szttrl. Kury e r donosi w swoim artykule gIełdowym: W sobotę po południu słyszeliśmy, źe agenci rządu portugalskiego chcieli znowu wchodzić w układy z tuttjszerni kupcami względem dostarczenia pieniędzy potrzebnych na zapłacenie przypadającej w Grudniu i iyczni dywidendy;. Rękojmią tego długu mIały byc wydane nowe obligi skarbowe i dochody celne portugalskie. Kompania Wschodnio Indyjska urządza w dokach Blackwall nowy statek parowy wojenny " S emirarnis," który pierwszych dni Listopada odpłynąć ma do Bombay, zawijając po drodze do Teneriff'y, St. Vincent, St. Helena, przylądka D. N adziei, Sw. Maurycego i Cochin, Jest to piękny okręt, od 720 tonn ciężaru, i siły 300 koni. Wszystkie trudności w opatrywaniu się podczas drogi w węgiel, które epotkały były statki "Atalanta" i "Btrenice," z staną tą rażą usunione, gdyż wysłany będzIe zawczasu agent, dla przedsięwzięcia potrzebnych środków, i spodziewają się, iż, korzystając z wiadomości nabytych przez podró.że kapitanów Campbell i Grant, na wS'p0 n anych dwóch statkach, i przy talentach l doswla flE OOW ,',' @fllli=gmi€ł¥"" 8- lecz ra snP7 tm ;.pn" 5IIf'B raJI . /'... 7n ,,11.. Boi,. Si7]ąsssitst Z Bruxelli, dniao. Paźdz emika N a wczorajszem' posiedzeniu S y R e p re - «ntantów zanim Prezes podług s t a L e r i a miejsca swego obranemu Prezesowi Pan» Raikeroowi. uataoił. V\T 11 r

Sa

II" hl , " " , J Y, A'eie czasu, który sprawom w e e z" eXśd'A a ' lAP' AA ,,3m e . . . « e " A , c Y« nale żAr' II C JK e B ? II A . ?? l . T . .

«,p Cr",JI.- .. na ezy. ą razą mozemy ! 9JI 5 o dz,e a ć, q ruc»walonemi budźetaki. _ intryga, korzystając z tej okoliczności, roz- Śmiemy. III O II rp» . I B 4 " A. o r " * ""H e.ewa- wieści, i e między członkami zadu raczył S i" rn p R a i k e ID a I .Ty li e i e ś ć mezgoda panuje. Nieporozumienia t e eą*na «II & r M . A 6 2 " £ JI r A A" * ezczęsc.e czystym wymysłem. Jeżeli kto po- biorze złożyófi n"fi H 'i "'" Jak, II3 dług prac ostatniego naszego posiedzenia i po- S S«?' 9 a 9 II : H t 1 i * J" ?" S ° 8 S 7 ff dług wolności, panującej w czasie wyborów w p LZ n \ , A W" Y e i " e sądzić zechce, nigdzie wpływu minia.eryalo" «Tedodal £ ,,ch™'One wydatki. Mini. go nie dostrzeże. Król przeto i Minf. trowfe summy do' «JI u c h w a l ° n e n. a b l ej e żelazne y Ze na t e n rok pokładali zaufanie w kraju, a kraj z s weT ó h 1 h A" r"" ny pokładał zaufanie Królu i 9 Minfs r a h ,r::ł:: } b -U- 99 JIO r 990IT r ' , " ¥Iore p i Z e Z gdy prawie wszys.kich członków prze ego M w ,," U * A Y c b s p f a c o n e zostaną, postedzenia znowu na zgromadzenie poshł. zwLlenia ó lon i f pIIbII CrIIY T wy"a ga Tak tedy ciągle tenże sam duch i tai sama da wTzvi P t %'0 ° A "a 2aspo!<"!enie proiność panuje! i M. P. cóż możemy fenWo Ze? ie J* ' "poeobno*" "«- I-ni« Miniuczynić jeżeli nie starać sic o utrzymanie po" na n a i m n i . T l " A "! r " ,,8 BK" b « "Y c h biletów r.ądku i publicznej spójności T " ):::( H J S S Ł A S A wszystkich, pobntymaiiw, spajającego wszy- niater na biórae "l!, 1" b, udi e,u ? A o A M«' ..k,. prowlncye belgijska p o s t ę pA" Itj [o budżetu II b o A A A f Al, "0 przemysłu, które Europę w zaduodenie wpra- dąjący na robieniY K o h rr i 3 8 , , uP, " " z ą * w,ają, moralności ludu belgijskiego, która'sie. mi ono* r p r l k" 1; i "T A m . l ? ani na chwilę nie utaiła i której rewolucya e/enia o ni. », \" Z '- £ m , e r Z a W do zmniel«.łabić nie zdołała, naszych dobr'ych sto un e każde wie hl r 1 ™ ? . r * - ° A dJ* Saków sąsiedzkich rządami, które sie 2 no t»» r» 1 "ł "areszcie wnioaek dowziętych O nas przesądów otr'zasnelfprLie'ch! ?,pbI Y , p ,y od aM'*II"Y! 8«Wcb Jeden głos: Oto mowa od tronu,) Jeden A u «- " r ." tylko rząd zostaje pod bronią i obstaje przy Z Wiednia rfnL -r P .? i " - tanie rzeczy, który dla niego jeat szkouliwszv J C K M<<Jl'? 7, P a? d z, e r n, k a.

niż dla nas; wydajemy w rzeczy samej r £ "a dvolomatem «Anoręczn.e podpisanym dze.którebyoaodnaswkrajuotrzymar.d?' &« i r" dotychczasowemu Wiceby był roztropny (nowy śmiech); "Ą f i g ii Lo d'''' ." M X o r z Sr "" W dla mego, bo n.ezawodnie nie poczytają nas nowi h" a "r « Zakliczyna Jorda. za głupich albo tchórzów, abyśmy dwa rary skawili on" 'l bio»owek,e«nu. wdać nąjłapłacłi. I m d . u że j c z e k a; i m y u p o L d yw a S r ; i ! c h i? k f O t l w' A" Y n S t o I II i k łKa K) II « « będzie, tym mniej będz.e miał widoków do Z 7hm! <SAi odebrania pieniędzy; Europa nie ruszy sie 7 H" r SA™O£.''otfZfacl. h b . L d . kilka mili , 9 J " % £ ?" JI A, I d n" 22 1 V V" £ s I n F a urmem a y 1 an Yl onow pr y e o - A - - sporzyć. Cóiby nam mowa od tronu powie- wcaorai o PO bin rArcY«'MC Ferdynand, dalej mogła, czecobyśmy już poprzednio me r L, fO, dz,me Ate, -wieczorem wrócił tu wiedzieli; LJtrą.citiśJy tylko poPręP oZewdyT-urzee 8 T ę K, 1 ,ffi w W ni f' TM:' Z P o d f Ó Ź y p r 2 hl " :ma KrOiOWI wmnego Irł-U prZYWląZama 1 KKbI,» b ! - / CllIIll czności. PowinszowaiibAJy mu w LsAs Gaze a MrH A 1 f *0; A"« A narodu ezczęśliwyc* wypadków, faedacoćh Września o , 3 ITS ka " d o n o e iP o dd 9 *0, skutkiem licznych jeao W «, ", roku S? "hl t - JI', mu» % ™ Październiku miały Dzi-ęki KRO zaliegom! ObcT rnoclr iW l i e Kr e t a ' Ma Z7 ' II " . ' " ? " , « "h - A J będ, JUŻ Belgii z a kraj neUtIainy uważały, wOJSka! H A A r c A H H 3 niem jest oddalać to wszystko, coby publiczny Btan zdrowia tych ubłogosławionyrh krajów na niebezpieczeństwo wystawiać mogło, rzeczone popisy odwołanemi zostały, a zwłaszcza nie dla tego, ażeby między nami miały się już pokazać symptomata owej zarazy azyatyckiej, od której tyle innych krajów są nawiedzonerni, ale raczej w zamiarze usunienia wszelkiej oba« wy, że natężenia, do poruszeń wojsk niezbędnie przywiązane, mogłyby zagrozić dotąd w całej Lombardei najpomyślmejezemu stanowi zdrowia," G r t c y a.

Nota Sir Edmunda Lyons do Pana Rudhardt, pod względem wygnania z Grecyi włoskiego tułacza Usiglio, stała się powodem mocnego sporu między pismami M o rning - Chro nicie a Journal des Debacs. Ostatni z tych dzienników umieścił najprzód rzeczoną notę i ton jej uderzającym znalazł. Pismo C h r o - nicie bardzo z tego niekontente, mniema, że ową notę musiał francuzki półministeryjalny dziennik otrzymać od jakiegoś stronnika Rossyi i absolutyzmu, któryby chciał, ażeby w nieporozumienie między Angliją a Austryją uwierzono. Niema między temi państwami najmniejszego nieporozumienia, ale i owszem między Angliją, Francy ją i Austryją w sprawach Grecyi i Lewantu jednakie musiały być zasady. Każdy przyjaciel Grecyi raczej nad tern ubolewać powinien, że w tym kraju niepopularny, przeciwgrecki i zupełnie bawarski system rządowy jest panującym i t, d. Nadto C h r o n i c i e źle bardzo przyjmuje tę uwagę dziennika des Debats: że niepokoje w Hiszpanii i Portugalii z angielskiego wynikły wpływu i mniema, że ta złośliwość ze strony doktrynerów zgadza się zupełnie z ich powstawaniem na Sir Edmunda Lyons, na posła przez Lorda Greyobranego. Nato odpowiada Journal de s D e b a t s, że wtym przedmiocie trzymał się roli wiernego i bezstronnego zdawcy eprawy i nie jego w tern wina, że ów dziwny dyplomatyczny dokument (nota Sir Edmunda Lyons) zasłużył na naganę wszystkich rozsądnych ludzi. Przeciw zarzutowi przychylności do Rossyi i absolutyzmu, uważa J o u r n a l d e s D e b a t s wszelką obronę niepotrzebną, jleże dopiero przed kilkoma dniami zarzucano oj u znowu w pismach francuzkich niesprawiedliwość przeci * Rojisyi. Korespondent grecki dziennika M o r n i n g C h r o n i c i e sam wszakże udzielając noty powiedział, że w Grecyi tajemnice dyplomatyczne rzadko zachowywanemi bywają i że tę notę oprócz niego wiele jeszcze innych osób widzieć musiało. N altzy się dziwić, mniema Journal des Debats,

że w Mnichowie, równie tak dobrze jak wLondynie, otrzymywać można poufne dyplomatyczne pisma» nie będąc przez to stronnikiem despotyzmu. Co zaś do zaskarżenia, jakoby chciano między Austryją a Angliją zatargi wzniecić, w tern J o u r n a l d e s D e b a t s zbija C h r o n i c i e własnemi wyrazami jej »greckiej koreepondencyi," w której między innerni po. wiedziano, że gdyby torysowie tylko na jeden dzień byli do władzy przyszli, byłoby Grecyję wojsko austryjackie zajęło. Sam P, Rudhardt, na przypadek, jeźliby Grecy konskrypcyi nie przyięli, projektował wezwanie io, oco Austryjaków i jego cala dążność odpowiada zamiarom austryackiego gabinetu, - Kiedy przeto (pisze dalej J o u r n a l d e s D e b a t s ) C h r o - n i c i e jest w istocie przekonaną, że Austryją, Angliją i Francy ją w greckich i lewanckich sprawach tylko jednakowe mogły mieć zasady, przynajmniej przed to dniami w listach Swoich nie miał jeszcze tego przekonania; również nie wynika to z depeszy posła angielskiego i t. d. T o wyraziwszy J o u r n a l d e s D e b a t a otwiera w dalezym ciągu zdanie swoje o spraw,e w mowie będącej, którą poczytuje za jedne z najważniejszych polityki europejskiej. Francy ją od dawna wspierała na Wschodzie emanćypacyję i organizacyję konstytujących się ludów i starała się utrzymać równowagę, podczas gdy inne mocarstwa, z interesów handlowych lub w dochu swych instytucyj, mniej be»interesownie działały. Walka między angielską a rossyjaką dyplomacyją w Grecyi, nie jest już dla nikogo tajemnicą. Gorliwość tej walki często reprezentantów jednego lub drugiego systematu powodowała do przesadzonych środków, które tylko ich przeciwnikom poźytecznemi być mogły, jak właśnie stronnictwo Hrabi Gapo d'Istrias z otwartych błędów jego przeciwników korzyść odniosło; co większa, diiś nawet jeszcze niepodległość tronu greckiego mogła być na niebezpieczeństwo wystawioną przez nieprzezorną gorliwość tych, Którzy jej obronę udają. To wszakże niech nie pTZeszkadza do uznania zasług większej części dyplomatów angielskich, mianowicie Lorda Granville, który tyle przyczynił się do przymierza między Wielką Brytaniją a Francy ją, ismącego dla szczęścia i spokojności świata. Nikt nie ma większego, jak doktrynerowie uczczenia dla Lorda Gręy, twórcy reformy w Anglii; nikt szczerzej nie życzy sobie powrotu jego do steru państwa. Wiadomo, że Sir E Lyons był od Lorda Grey mianowany, lecz przypominamy sobie także, iż "mianowanie jego poprzedziło odwołanie innego posła (Daukin-s), którzy rządowi greckiemu liczne do zażaieo dawał powody, Odwołanie j-ego uważano pod niepodległości państw obcych, wtedy nawet, gdy niepodległość ta, pozbawiona wsparcia mocy materyjalnej, miała li powagę wspólnego prawa za sobą. T u 2 C Y a.

Z Konstantynopola, dnia 19. Września.

Zdaje się, że morowa zaraza straszliwszemu nierównie nieprzyjacielowi rodu ludzkiego, cholerze, miejsca ustąpić musiała. Podług zeznań lekarzy wydarzyło się tu i w kilku wsiach nad Bosforem istotnie kilka przypadków cholerycznych. Małżonka wołoskiego Sprawującego ioteressa zapadła wraz zjedna z sług swoich na tę chorobę; jest jednak nadzieja, ie zdrowie odzyska. Według wiadomości z Aleppo z dnia 14. Września morowa zaraza całkiem tamże ustała, panując przez 55 dni. W porównaniu jednak z inne mi miejscami była tam ona nader łagodna, bo z pomiędzy 3.CXD tą chorobą dotkniętych osób tylko 600 umarło. N atomiast wybuchła ona teraz w Adanie, Taurisie i części Karamanii, - Tessalia i Epirus nie są jeszcze wolne od uzbrojo nych rozbójników greckich, którzy od ośmiu miesięcy kraje te pustoszą. J eden oddział tych łotrów podpalił miasteczko Zagoi ah, najznakomitsze rodziny w góry uprowadził i żąda obecnie 500,000 piastrów okupu. Jeżeliby zaś pieniędzy tych nie zapłacono, grozi, i£ wszystkie osoby zabrane zamorduje. M o r n i n g C h r o n i cle zawiera następujące pismo z Konstantynopola z dnia i3go Września: Zupełna nieczynność panująca w tutejszych politycznych stosunkach, o ile się te Europy dotyczą, od śmierci ostatniego ReisEfendego, i która naturalnie aż do przybycia jego następcy panować będzie, sprawiła, ie moje ostatnie listy publiczności nudnemi zdawać się musiały. Skoro przecież ten nowy urzędni * powróci, wydane z pewnością zostaną nowe ustawy, które, dobro Turcyi mając na celu także i dla reszty Europy zajmującemi będą. Pomiędzy temi znajdować się będzie jedna, nie będąca w obecnej chwili najmniej znaczącą, gdy dragomanowi e usiłują'zbijać w pismach publicznych rozliczne, przeciw nim zanoszone skargi i zażalenia. Aczkolwiek na wszystkich innych dowodach zbywa, przecież już samo postanowienie Sułtana, aby dochodzono środków, za pomocą których udało się tyłu z jego poddanych wyjednać sobie opiekę mocarstw europejskich, mających Posłów swoich w Konstantynopolu, albo poddanymi tychże zostać, zdoła niektórych dragomanów o nieprawości ich przekonać. Rozstrzygnięcie pytania teg» zwróci niezawodnie uwagę całej Europy na siebie, gdy z pewnością niejedne

mu cudzoziemcowi trudną do odgadnienia będzie rzeczą, jak osoby w państwie Sułtana urodzone i będące poddanymi jego skoro interes ich tego wymaga, pierwiastkowego poddaństwa się zrzekają i poddanymi się innego kraju czynią, którego nawet przodkowie ich nie widzieli. Mimo jednak trudności rozwiązania zagadki tokowej wydarza ona się niemal codziennie na przedmieściu Pera, Do jakiego zaś stopnia systema takowe posuwają i jak jawnie i zuchwale w tern sobie posiępują, nikiby nie uwierzył, kto. te,L,o własnemi nie widział oczami. I tak znajduje się tu wiele rodzin, w których ojcowie są jeszcze rajasami, synowie ich zaś poddanymi innego mocarstwa. Wiadomy mi jest * także przykład, gdzie z czterech rodzonych braci każdy do innego należy narodu, chociaż rodzice ich są rajasami i jeszcze w Turcyi żyją. Mnóstwo greckich rajasów zostaje tu, jako pod dani jońscy pod opieką Anglii, a Wicekon&ul angielski chętnieby ich się z pewnością pozbył, ponieważ nieustanne ich spory więcej po za trudniają niż wszyscy razem Anglicy. Niezliczona liczoa poddanych, jaką Sułian w ten sposób utracił, uszczerbek, jaki skarb jego ponosi, i unikanie sprawiedliwości, która nieraz z tego powodu władzy pozbawioną bywa, zwróciły obecnie jego uwagę na siebie. Ma przeto niezwłocznie być ustanowiona Komissya do zbadania tej sprawy, a skoro Ressyd- Btj powróci zamyśla Sułtan za pośrednictwem jego zażądać zwrotu tych poddanych od Posłów A pod opieką których zostają. Od chwili przybycia oficerów pruskich do Konstantynopola zadawał sobie podobno Lord Ponsonby wiele pracy, aby Pułkownika Coneidine w służbie Sułtana umieścić, i Sułtan miał się do tego wniosku przychylić. Za prawdę jednak tej pogłoski zaręczyć nie mogę i sądzę także, że stopień, jaki Pułkownik otrzyma, chociażby go nawet i godnym eiebie być sądził, Anie zdoła odpowiedzieć życzeniom Anglii. Ze mu bowiem Turcy naczelnego dowództwa nie dadzą, nie ulega prawie żadnej wątpliwości, ile że · nieraz już jawnie oświadczyli, iż od dotychczasowego systematu francuzkiego nie odstąpią. Może być przeto tylko w radzie wojennej umieszezonym, ale tam zapewne na taki opór natrafi, ie głos jego i zdolności całkiem stracone będą.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Poznania.

Od dnia ig. na 20. m. bież. zachorowało na eholerę osób iG, umarło 10, wyzdrowiało 10; pozostaje chorych J94. wych doniesień panujące w miesiącu Wrześniu w obwodzie Regencyi Poznańskiej deszcze, zimna i nieprzyjemne powietrze szkodliwy wywarły wpływ na dojrzewanie późniejszych płodów lata i sprzątanie pól, mianowicie szkodowało drugie sianożęcie i zasiewy oziminy. - Biegunki, które juź w końcu Sierpnia w niektórych miejscach śmiertelność zwiększyły, stały eię w Wrześniu wszędzie epidemicznymi. Smieitelność była wielka w Poznaniu, w powiatach Obornickim, SzamotuIskim, Kościańskim, Odalanowskim, Babimostkitn i Oslrzeszowskim w skutek zjawienia się cholery, na którą aź do końca Września 154 osób zapadło a 51 umarło. -= Przez nieszczęśliwe przypadki 10 osób w Wrześniu życie utraciło; między tętni rodzina z 5 osób złożona utrula się zjadłszy grzyby, między któremi muchomory były; tylko dziecko 4miesięczne u piersi, ocalono. 6 osób przez samobójstwo życie zakończyło. - Dnia 30go Września na polu'kurowskiem, pow. Odalanowskiego, znaleziono człowieka zabitego. Dn, 7. oprawca w Kościanie parobka swego drewnem tak uderzył, ie tenże nazajutrz ducha wyzionął. - Pożary zniszczyły 4 domy i stajnią. - W niektórych powiatach zgorzelina śledziony między bydłem znaczne zrządziła szkody a w powiecie Szredzkim pomór był między drobiazgiem-. - W Kaliszu zakładają teraz fundament do pomnika na uwiecznienie pamiątki rewii z r. »S35., t. j. do kolosalnych z spiżu mających być ulanych posągów N. Cesarza Rossyjskiego i N. Króla Pruskiego.

Sułtan turecki często każe grać swej muzyce elawny hymn narodowy angielski: "God save the King" i oświadczył, ii mu się ta kantata r.ad 'wszystko podoba. Jednemu ze swych statków parowych Sułtan nadal nazwi&ko; "Cywilizacya, II P. Durios, w Paryżu, wynalazł sposób zupełnego zabezpieczenia dekoracyi teatralnych od działania ognia. Doświadczenia dokonane w obecności Prefekta poiicyi i licznego zgrorcadzenia, na dziedzińcu Prefektury, najlepiej się powiodły. Dekoracye, na płótno malowa. ne wystawione na mocny ogień, bynajmniej , .

nie ucierpiały; owszem położone na ognIu na tychmiast go gasiły. Wynalazek Pan Durios moie być z równym skutkiem zastosowany tlo vszelkicb tkani, nawet do muślinu i gazy. Nowe produkts homeopatyczne, Tabakowa fabryka P P. Miiller ł Weichsel w Magdeburgu, zaleca swój tytoń homeopatyczny. Podobno moźnaby pójść o zakład, ie

wkrótce będziemy mieli także wódkę homeopatyczną'!

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Główny Sąd Ziemiański w Poznaniu.

Wydział I.

Dobra szlacheckie G o s t Y ń I. oddziału w Powiecie Krobskim, sądownie oszacowane na 11,339 Tal. 3 sgr. u fen. wedle taxy mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hypoteczn>m i warunkami w Registraturze, mają być dnia 28. Kwietnia 1838« przed południem o godzinie lotej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane. Niewiadomi z pobytu wierzyciele, a mianoWICIe: i) Współsukcessorowie linii żeńskiej dziedzica dawniejszego Franciszka Radzewskiego, potomstwo siostrzenicy tegoż, Zofii z Dobrzyckich Wierzchlej skićj , a w prawdzie dzieci sjna tejże Felicyana Wierzchlejskiego, jako 10: / a) Józef Wierzchlejski a teraz dzieci tegoż 1) Alojzy 2) Bogumił 3) Walenty 4) Antoni 5) Tekla b) Ignacy Wierzchlejski, c) Faustyna z Wierzchlejekich Milewska, d) Teresa z Wierzchlejskich Wystawskaj 2) Proboszcz Antoni Krakowski; 3) Jan Kurnatowski; 4) Teresa Ludowika Jadwiga 1 rodzeństwo 5) Apolonia N epomucena J Dzięczkowscy, zapozywają się niniejszern publicznie, Poznań, dnia 6. Września 18"7.

Podaje się niniejszern do publicznej wiadomości, ie puszkarz A ugu s t yn S tani,cki i owdowiała Werner, Anna zEkkertow, TI tu ztąd, kontraktem przedślubnym z dnia 2 , m. b. wspólność majątku i dorobku wyłączylI. Grodzisk, dnia 27. Września i837» Król. Pruski Sad Ziemsko-mieiski.

Ur. Kaiai Ooiezieiski, door Kutku dziedzic, tamże pod Jarocinem zamieszkały, jako wykonawca testamentu niegdy Ur. Hieronima Jaraczewskiego w roku 1822, zmarłego, umyślił dwom legataryuszkom oddać do własnej ich dyspozycyi część pozostałości po Hieronimie Jaraczewskim, .z której według postanowienia testamentu tegoż Ur. Hieronima Jaraczewskiego wszystkie inne zapisy summ pieniężnych i długi pozostałości mobiliarnej mają być zaspokojone, legataryuszki zaś postanowiły podzielenie pomiędzy siebie funduszówrodzeństwo Wierz« chlejscy, przepISOW . 137. Ty t. 17. Części I. Powszechnego Piawa krajowego objętych, zawiadomiają się o lem nieznajomi kredytorowie majątku ruchomego po Hieronimie Jaraczewskim pozostałego, gdyby jeszcze jakowi być mogli, i wzywają się, aby o należnościach jakieby po Hieronimie J araczewskim jeszcze mieć mogli, w przeciągu irzech miesięcy donieśli Ur. Rafalo:vi Ohiezierskiemu lub Radzcy sprawiedliwości Weissledtr w Poznaniu, gdy£ w razie późniejszej odezwy podobni kredytorowie będą zniewoleni trzymać się każdej Irgataryuszki osobno i w proporcyi udziaiu tejże 2 owych funduszów. Poznań. dnia 18. Października 1837.

N a dniu dzisiejszym otworzyliśmy II 3 II - deI win, araków i artykułów korzennych w domu Pana Duszego pod Nr. 63. w starym rynku tui przy ulicy Szkolnej i nowo zakładanej. -- Wszystkie nasze zabiegi zmierzać ciągle będą do tego celu, aby przez dobry towar oraz rzetelną i skorą posługę pozyskać sobie zaufanie Prześw. Publiczności, pozyskane na zawsze utrzymać, a tern samem utrzymanie nasze zapewnić. Z tym przedsięwzięciem i z tą nadzieją zawód udzielny rozpoczynając, polecamy się względom Szanownego ObywatelSiwa.

Poznań, dnia 17- Października 1837J. Srnakowski Sc. Comp.

Z dniem jutrzejszym otworzymy nmę, " z ulicy Wrocławskiej na Fryderykowską Nr. 183.f w dom M. Pinkusa wpodle hotelu Berlińskiego przeniesioną i na nowo urządzoną cukiernią pod firmą: Antpnio Prevosti & Comp, Poznań, dnia 2.1. Października 1837.

A. Prevosti.

M. Eliaszewicz,

Sllloły Z kalllienia węgielnego dostać można u G. Bielefeld a w Poznaniu.

Ceny zboża w Berlinie,

Dnia 16. JPaidziem. 1837.

L ą d e m: Pszenica I tal. 20 sgr, i l tal. 16 8gr, 3 fen.; żyto 1 tal. 6 sgr. i l tal. 4 egr.; jęczmień wielki 28 sgr. 2 fen. i 26 sgr. 3 fen.; jęczmień mały 1 tal.; owies 25 sgr. i 20 sgr. 8 fen,; groch l tal. 8 egr. i l tal. 4 sgr.; soczewica l lal. 25 sgr. i l tal. 10 sgr. Wo d ą: Pszenica (biała) , l tal. 27 sgr. 6 fen.

i l tal. 23 sgr. 9 fen. jako też I tal. 22 egr. 6 fen.; żyto 1 tal. 7 sgr. 6 fen,; jęczmień wielki 28 egr. 9 fen. i 27 sgr. 6 fen,; owies 21 sgr.

3 fen.

W Sobotę, dnia 14. Październ. 1837.

Kopa słomy 5 tal. 10 sgr. i 4 tal. 27 sgr. 6 fen.; cetnar siana l tal. 5 sgr. i 10 sgrł niedzielę d.22. Październ. 1837. roku W ciągu tygodnia od d, 13. aż do będą mieli kazanie "19. Październ. 1837. Nazwy kościołów. urodzjło się umarło ślub po południu * chło- dzi e- płci płci wzięło pców. wcząt. męsko źeńsk. par. W kościele katedralnym X. Pr, Urbanowicz 2 3 9 16 2 W kościele farnym S. Maryi Magdaleny , , -< Prob. Pawłowski 14 7 4 S. Wojciecha - Mans. Duliński 2 3 4 3 5 Bernardynów - Pru b. Kamieński X. Mans.Grandke 5 2 12 9 2 (Parada Sgo Marcina.) Franciszkanów - Gward. Akoliński l l (Parafia Sgo Rocha.) Dominikanów - Przeor Scholz Wklaszt. sióstr miłosierdzia - PI. Dyniewica W ewangelickim S. Krzyża Superint. Fischer Pastor Friedrich 5 l 21 16 3 - l W ewangelickim S. Piotra Kand. Bucholtz l W kościele garnizonowym Past. dyw. Ahner 13 5 l 7 II L Ogółem II 16 I 10 74 56 I 18