GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.01.13 Nr11

TA

Wielkiego

Xięstwa

ZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej w. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

JWll.

W Sob«atę dnia 13. Stycznia 1838.

dwie polowy, ażeby tym sposobem pomieścić 28 rodzin, co uboższych. We dwa miesiące R o 2 S Y a, budowy ukończone zostały trwale i czysto» Z p e t e r s b u r g a, d. so. Grudnia (i. Styczn.) Komitet, złożony z kilku urzędników guberW dziennikach petersburskich czytamy: »Pi. nialuych i porządnych ludzi z pomiędzy żyezij Z Grodna pod d. 15. Listopada, co nastę- dów, wraz z Rabinem, wybrawszy »8 najbie* puje: Niedawno w mieście naezem byliśmy dniej szych i najliczniejszych pogorzałych roświadkami ciekawego i rozrzewniającego wi- dzin, 1 ustanowiwszy ich właścicielami nowodowiska; było to wprowadzenie 28 najuboż- wzniesionych domków, rozdał je przez lososzych izraelskich rodzin, które całą swą chu- wanie. Rozrzewniający był widok radości nodobę straciły w pożarze zdarzonym w Grodnie wych gospodarzy, ich dziękczynne łzy i mo30. Czerwca b, r. do domków, wybudowanych dły za Najjaśniejszą Dobrodziejkę, Pod daszczodrobliwością N. Cesarzowej, która na chami tych czternastu domków znalazło przy. rzecz tych pogorzelców ofiarowała 5000 rubli tutek i wyżywienie 156 dusz płci obojej wszelassygn. Zwierzchność miejscowa tak z milo kiego wieku, które dotąd, po zniszczeniu ich siernych darów jako tei i z innych stosownych domów przez ogień, z konieczności w sposób źródeł opędziwszy pierwsze potrzeby tych co kwaterunku rozmitszczone były po domach ucierpieli od pożaru, i zważywszy że rozdanie mieszczan. Dogodne położenie AlexandrynNajmiłościwiej przeznaczonej summy chwilo- skiej słobody daje nadzieję, iż ona z czasem wą tylko byłoby pomocą, postanowiła, za ich sianie się jedną z najlepszych części miasta." samych zgodą, użyć lychie pieniędzy na za- F 2 a n c y a. łożenie stałego dla nich przytułku. Po przy- Z P a ry ż a, dnia 1. Stycznia, jęciu tej myśli przez Pana Generał Guberna- Podczas gdy dziś M o n i t o r urzędownie torą, Pan Gubernator cywilny, Doppelmajer, donosi, źe lekarzom KureiTowi i Wołowskiewybrawszy dogodną dla przemysłu przestrzeń mu zabroniono trudnić się nadal sztuką lekarpusiego placu, założył nowy kwartał miasta ską, czytamy jeszcze dziś" w Tein ps, dzieńi nazwawszy go Słobodą Alexandryńską, · nA_Aniku uchodzącym za organ pewnej części Mipamiątkę Najjaśniejszejilpbrodziejki, przystlABhisteryum, co następuje: W ostatnich dniach pił do wybudowania (jft Bpijuwnianych, cheAAupowezechniła się pogłoska, źe Ministeryum dogi eh domostw, zkM By dzieli się na zamyśla cofnąć pozwolenie dane Dr. Woło

Wiadolllości zagraniczne.

Wekiemu do trudnienia Bll, dalszą praktyką le- pejeliego - sąto wypadki, którel z pewnością, karską w Paryżu. Minisieryum nie może się myśl W. K. Mości z upodobaniem zaprzątają, mieszać do proressu między lekarzem a pacy- i KlOre my W. K. M. na pamięć przywodzimy entem. Pogłoska o tak surowem postanowię- z powodu elawy pełnego udziału, jaki w nich niu wielkie tu zrobiła wrażenie. Lecz sądzimy miałeś. Racz N. Panie przyjąć tak ten hołd ze to nieełusznie się dzieje, gdy Mimsteryum jak i nasze szczire życzenia, aby szczęście to bynajmniej zamiiru takowego nie ma. Roz- W. K. M. i J ego dostojnej rodz.ny niezmienwodzono się obszernie nad tern, aby okazać, nem było. - Ktol odrzekł: Wiadomo Ciału ie środek takowy jest prawu przeciwny. Przy- dyplomatycznemu, z jakiem ukontentowaniem tern i na to leszcze zważać należy, źe byłby przyjmuję wynurzenie życzeń, składanych mi ' zwyczajom nasz y m przeci w n y. (Patrz przy każdej zmianie roku, i jak pocieszającą art. w wczor. Nr. z M o n i t o r a wyjęty.) jest dla mnie rzeczą życzenia tegoż z powodu M e s s ag e r donosi! onegdaj, że Pan Ber- »zroetu pomyślności Francyi i utrzymania ryer syn, chociaż był w process e obrońcą ro- owego dobrego porozumienia między rządami dżiny harniltońskiej przeciw Koreffowi i Wo- przyjmować, które jest rar3reT rękojmią lowskjemu, przecież uroczyście wnosił o to, i podstawą ogólnego pokoju. Im dłuższy jest aby Minister oświecenia przez sam wzgląd na szereg lat pokoju, im bardzej się dobrodziejrodzinę angielską Panu Wołowskiemu trudnie- etwa spokojności i bezpieczeństwa rozwijają, nia się sztuką lekarską w Francyi nie zaitazal. tym bardziej umieją takie ludy cenić mądrą Podanie takowe zbija dziś Pan Berryer w pi- politykę, która im używanie tych dobrodziejstw gmach publicznych. zapewnia. Szczęśliwy jestem, żem się do Przed kilku dniami nadeszły depesze z Nea- - tych pomyślnych przyłożył skutków. Wszystpolu do wydziału Ministra spraw zagrani- ko mnie napełnia nadzieją, że rok nowy-prze» cznych. Powiadają, źe gabinet obojga Sycylii pędzę ta4 szczęśliwie, jak mi Panowie życzy» Bkłonnyrn jtet do załatwienia aporu względem cie, Ujilyniony rok, jak słusznie wspomnianieporozumień handlowych między tenu dwo- łeś, przyjemną sercu memu, sprawił rad', ść, ma państwami. Zdaje się także, źe posada i mocno wzruszony je6lern tern, co mi o poposelska w N eapolu będzie znowu obsadzona dwojnem zamęściu na łonie moje) rodziny nai układy względem traktatu handlowego mię- pomykacie. cjzy temi dwoma państwami zawiązane zostaną. Z M a r s y l i i, dn. 28- Grudnia, Nie wiadomo jeszcze, komu urząd ten po- Napływ przybyłych tu i do Tulonu podró« wierzą. inyc h, udających się do Afryki, jest większy · Z dnia 2. Stycznia. jak kiedykolwiek. Okręt "Caravane," który a Wczoraj o godzinie litej przed południem ostatniego tego portu miał dziś odpłynąć, obejprzyjmował Kroi powinszowania swoich adju- mował na swym pokładzie niemniej jak 150 pa» tantów i oficerów ordynansowych z jiowodu saźtrów, W tych dniach uważano tu dwanaN owego roku. Zaraz poićin złoźUi uszano- ście sióstr miłosierdzia (przybywające z deparwanie swoje N. Panu wszyscy Ministrowie lamentu Taro) w czarnem ubraniu, z białą o» i Marszalkowie Francvi. O godzinie 12iej słoną, po większej części jeszcze bardzo młode przyjmował Król w sali tronowej, otoczony i sądząc z nich powierzchowności, pochodzące rodziną krohw.ką, wiejkie deputacye Izby z dobrych famili] . Powzięły one chwalebny Parów i Deputowanych, Ciała dyplornaiyczne- zamiar nieść pomoc choiyin armii afrykańskiej« 20 i innych urzędników cywilnych 1 wojsko- Tutejszy Mer wyjechał do Paryża, w celu za» lsych. - Poseł austryacki, Hrabia Appony, prowadzenia kanału, dawniej już projektowani do N. Pana w imieniu Ciała dyjiloinaty- nego, między Durance 1 Marsylią. Nasze Citnego przemówił: Ciało dyplomatyczne, po- miasto zyskałoby na tern barizo wiełe. Należy czytujące się zawsze za szczęśliwe, ile razy wszakże dla wykonania tego planu pokonać przemoże W. V\. Mości uszanowanie ewoje złożyć dewszyetkiem wspołubieg3tiie się dtpartan>« ntu i szczere życzenia wynurzyć, korzysta chętnie de Vaucluse, mniemającego iż przi z załuźeiJe r zmiany roku dla ponowienia hołdu swojego; pornienionej kornrnunikacyi wodnej wide poU a ja sobie za szczególniejszy jeszcze poczytuję względem handlowym ucierjii. honor, źe jeetem powołany do wynurzenia A n g l i a . hołdu lego. Upłyniony rok był ot.ftiy w wy- Z L o n d y n u, dnia 30. Grudnia. padki, które serce W. K. Mości jako panują- Tylko ultra radykał ści angielscy starali eie cego i ojca rozweselać mogły. PodwojnyA Bfatąd wszelkitini sposobami usprawiedliwia związek małżeński na łonie Jego rodziny, epoAH&wgianie w niżsreAlfeiiadzie; wezysry irmi kpjność i pomyślność francyi, ciągła jedność przeciwnie Ę<IIIE .'.' stź Kanadyjczyka* między gabinetami i utrzymanie pók-oju euro- wie mieli poe fi Aadnsoae zażalenie oa dykalistów, potosuje przeciw Kanadyiczykom, W długim artykule rozbiera dziennik ten skar gi Kanadyjczyków i robi uwagi nad niemi. Przyjmuje on 6 zażaleń i następne do nich dołącza uwagi: i) Członków rady prawodawczej, zostającej w równi z Izbą wyższą, obiera rząd; Kanadyjczykowie żądają, aby ich lud obierał, i to na pewny przeciąg czasu. - Jtsito główna skarga Btronnictwa 1 'apineauskiego, ale Anglia me może tego zmienić bez zrzeczenia się tej osady. Rada ta jeet bowiem jedynern ciałem prawodawczem zapcwniającem zwierzchność Anglii nad tym krajem, a g'iyby ją lud obierał, znikłby wszelki ślad zwierzchności należącej się Anglii na mocy prawa zdobycia, traktem i posiadania. Przyznajemy chętnie, że rząd nadużywa) lekkomyślnie i dowolnie służącego mu w tej mierze prawa, ale nadużyciu temu można zapobiedz b< z chwycenia się ostatecznego środka (wyboru prz» z lud) któryby wszelki wpływ Anglii w osadzie zniweczył. Wiemy, źe Kanadyjczykowie słusznie byli oburzeni, gdy Gubernatorowie wynosili nagodność członków rady prawodawczej osoby, które były Sekretarzami w podrzędnych biórach'4a:bo też angielskich osadników bez najmniejszej znajomości zwyczajów i obyczajów tej prowincyi, a nawet wychodźców z Stanów Zjednoczonych, podczas gdy żądania najznakomitszych osób rodu francuzkicgo z pogardą odrzucali. Ale iw tej zagubriej polityce powodował się rząd raczej koniecznością wypływającą z jego stanowiska, aniżeli uprzedzeniem dla osadników rodu angielskiego, i wszyscy Kanadyjczykowie, których członkami rady prawodawczej mianowano, mogli w zgromadzeniu na nieprzyjemne przymówfci liczyć, jeżeli ich widoki nie zgadzały się z widokami Gubt rnatora. W obliczu tak ohydnej opozycyi nie mógł rząd sprzyjać stronniciwu demokratyczne m u, które jego własnych poddanych wystawiało na zemsię i pogardę ewoi< h ziomków, W podanym adrtssie oświadczają Kanadyjczykowie, że ten tylko mają środek do uwolnienia się od krzywd, jakiego się chwycili, a risąd do niego przychylić się nie może bez całkowitego opuszczenia tej prowincyi. T eTar więc, gdy miecza dobyto, jt dna lub druga strona usiąpić musi. 2) Uskarżają się, że jada wykonawcza (odpowiadająca angielskiej Izbie niższej) tylko koronie j e s t o d p o w i e d z i a l n ą , i ż ą d aj ą, a b y była odpowiedzialna Izbie zgromad z e ń. - Prw&iwolenie takowe wte-dyby tylko nastąpić inoiAfo, gdyby Kanada za niezawisłacałość połączonego królestwa uznaną była« Tylko j' .arlament może Ministrów korony do odpowiedzialności pociągnąć, a w Kanadzie są członkowie rady wykonawczej prawnymi doradzcami korony. Spełnienie tu w mowie będącego prawa me zgadza się z zawisłością osady od kraju macierzystego, a nadto zważać należy podług prawa o petycyach, pod Jaką postacią może być przełożone Izbie. 3) Żalą się na to, żerząd posiada środki do wybierania znacznych summ w niż« sz ej Kanadzie, bez napytania sięizby, p o d c z a s g d y t a s ą d z i m i e ć p r a w o wy - łącznego i nieograniczonego użycia pieniędzy wply ivajacych z tej prowincyi, z jakiegokolwiek bądź źródła pochodzą, gdy to jedyny m gest środkiem aby skutecznie kontrolować czyny wład-zy wykonawczej. - Dobra koronne w niższej Kanadzie zachowuje rząd dla ludu angielskiego, który je swoją krwią i pieniędzmi okupił, i doj>óki Kanadyjczykowie nie będą mogli przywieść waźniejszycłi praw do nich nad o b e c n e, gdzie sądzą, iż na lo powinny być przeznaczone, żeby Kanadyjczykowie żyć mogli bez opłacania podatków, sądzimy" że parlament nie doradzi koronie, aby t/U{ ich wyrzekła. Jeżeli się uskarżają na wpływ, jakiego rząd nabywa przez sprzedaż odłogiem jeszcze leżących gruntów, zapominają niezawodnie, że wi<;kszeby jeszcze w tej mierze działy s.ę nadużycia, gdyby prawo podobne Izbie zgromadzonej służyło. 4) D o m ag aj ą się zniesienia tak nazwanego Aktu T e n u re. - Niechęć Kanadyjczyków ku temu prawu stąd pothodji, że nasiręcza sposobność osiadającym tamże Angl koni do nabywania znaczny cli jirzestrzcni Uprawnej ziemi, co pod dawniejezem prawem franc 11 z*.lem nie z taką im łatwością przy chodziło. Prawda, że prawo [o nie jest zupełnie dogodne dla pierwotnych mieszkańców, ale i zniesienie ugn?, nie odpowiedziałoby ich inttressowi, 5) Żądaj ą bezwarunkowego zniesienia tak nazwanego Aktu Kornj)anii lądowej.Czyn takowy zadałby okropny cios osadnikom tamecznym," co »tę z Anglii wynieśli, albo jeszcze wynieść zamyślają. Skarżą się oni na akt ten (oddający w.ększą część dóbr narodowych pod zarząd koioiiy) nie tak z powodu nadużycia z strony pailamenin, jak z tego, że parlament niezawiśle od Izby zgromadzeń dz ata. N ie chodzi im o naruszenie praw ich, ale raizej o poniżenie ich dumy, marzącej ciągle o niezawisłości. I tubyśmy chcieli przyznać nieco słuszności Kanadyjczykom, ale tylko bez uszczeibku dla inter« ssu Ai.giii 1 osadników nis-yih. Gdyby Izba zgromadzeń strzeżonych, możnaby go usunąć; ale bezwarunkowo nastąpić to nie może. 6) Skarżą s i q nareszcie na niezmierną liczbę urzędników i ludzi pens y onowany ci), i domagają się zniesienia wszyetki eh sinelcuri ograniczenia wydatków rządowych zgodnie z potrzebami ludu. - Skarga ta jest uzasadniona, - trzeba temu niezwłocznie zapobiedz. - Przytoczywszy wszystkie zażalenia, pytamy się naszych przyjaciół, radykalistów, czyli te są tak ważne, aby je mocą oręża załatwić i nieszczęsną wojnę domową wzniecać należało? Porównajmy je z prawdziwemi skargami Irlatidyi, - nie będącej prowincyą, ale niezawisłą częścią państwa angielskiego - a wtedy niech kto wystąpi i broni powstania Kanadyjczyków bez wątpienia zarazem jako obrońca buntu irlandzkiego. Zważając na istotne położenie rzeczy, starać się będziemy o zapobieżenie nadużyciom w tym kraju, ale zamiar oderwania go od kraju macierzystego zawsze za zbrodniczy poczytywać będziemy. Z dnia 31. Grudnia, Ku rye r poczytuje podanie gazety Times, jakoby i liniowego okrętu Hastings miano uźyć do przewiezienia wojska do Halifaxu , za pomyłkę; służbę tę albowiem fregaty tylko pełnić będą. Rozkaz także do przewiezienia 93 pułku nie teraz dopiero wydano, ale owszem pułk ten już dawn.ej do Halifaxu przeznaczon o , dla zastąpienia tamże wojska wysłanego już do Kanady. IV ostatniem piśmie, nadeszłem tu z M o n tre al u z dn. 16. m. umieszczonern w S u n, wyrażono między mnenrii: Powrót Podpułkowni« ka WheteraUa po 2 tygodniowej nieobecności z stratą 3 zab tych i 101 ranionych, jako też z 18 jeńcami tilętymi z bronią w ręku i czapkami wolności, ożywił nanowo odwagę nasze. Pozostanie on tu niezawodnie. 500 ludzi barykaduje wszystk e pomniejsze ulice w Montrealu. Tylko glowniejeze ulice St. James, Notredame, S. Pawła i główna ulica na przedmieścin Św. Wawrzyńca wolnemi pozostaną. Na Cote a Barron urządzą mocną redutę Podpułkownik Gore wyprawiony został wczoraj z 3 kompaniami 32, dwoma 21 i jedną 83 pułku piechoty, dywizyą jazdy, 6 działami polowemi i parkiem artyUeryi dla zdobycia i spalenia St. Denis. To wczoraj wieczorem lub dziś rano nastąpiło, bo się tato tylko 400-500 buntowników znajduje, Brown, Papineau 1 O'Callaghan zostają jeszcze ciągle w oddaleniu. Dwaj osiatni wymknęli się z St. Charles, za nim _wojsko tamie przybyło, a pierwszy z nich, jako Generał Porucznik buntowników także dopóty tylko się zatrzymał, dopóki pIerwszego wystrzału nie usłyszał, poczem i on się wyniósł. Wszystko tu czynią dla postawienia Montrealu wstanie obronnym. Obawiają się, żeby się buntownicy w znacznej liczbie w Ter« rebonne, Brule, Point Clare i w okolicy Seesu nie zgromadzili. Ostatnie to miejsce było już od kilku miesięcy ogniskiem bun tu, i tam się zgromadzenia odbywały. Boją się także, żeby związku pocztowego do wyższej Kanady nie przerwano, lub żeby poczt przez Stany Zje* dnoczone wyprawiać nie trzeba było, przez coby się 120 mil angielskich drogi nadłożyło. Wiadomo już, że Generał Scott jest naczelnym Wodzem zebranych w Brule buntowników, i że Generał Porucznik Eschambault jest drugim dowódzcą. Mają oni mieć pod swerni rozkazami 2.000 dobrze uzbrojonych i ubranych ludzi, podzielonych na trzy dywizye, ł wieść niesie, że zimą chcą na Montreal uderzyć, Za nim wojsko nasze do St. Charles przybyło, kazali księża tameczni wykonać przysięgę buntownikom na sakrament, że raczej zginą, niż się poddadzą, Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 19. Grudnia.

Na posiedzeniu Izby Deputowanych z dnia i 3. b. m," potwierdzono wybór Xiecia Gor 58 głosami przeciw 40. N astępnie przedłożono pięć projektowanych artykułów nowego regujaminu Izb. Artykuły te są następujące: 1) Prezes, Wiceprezes i Sekretarz Izb, obranemi być mają na cały przeciąg odbywania się posiedzeń. (Wiadomo, ii dotąd odbywały s>ę co miesiąc nowe wybory) 2) Izba rozdzieloną będzie na pewną ilość sekcyi. 3) Każdą dyskussyą wniosku do prawa w- Izbie poprzei dzić winna zawsze szczegółowa i przygotowawcza dyskussya w sekeyach. 4) Dla każdej Kommiseyi, upoważnionej do rozpoznania wniosku do piawa, przeznaczony być ma l. każdej sekcyi jeden delegowany 5) Komniissya zajmująca się rozpoznawaniem projek» tow, winna się składać z znacznej ilości deputowanych, iżby ci w miarę różnorodności swej pracy, dzielić się mogli na klassy. N a posiedzeniu z dn. 14. b. in, odrzucono po długich rozprawach', większością 47 głosów przeciwko 46 wniosek Pana Ingo, celem nakłonienia rządu za pośrednictwem Izb, iżby przedstawił koitezom środki, jakie uważa za najstosowniejsze do jak najspieszniejezego ukończenia wojny domowej. Następnie odczytano i przyjęło większością 51 przeciw 50 głogom, 6ty artykuł nowego regulaminu Izb, wnoszący, iżby projekta do prawa przez Izby wnioskowane byty w tym sposobie, w jakim wyrwane są ze strony rządu. Na posiedzeniu z dnia i5, b. m. Zamiarem jeet jego, ażeby dostawa koni rozciągniętą była i na milicyą narodową; ażeby każda prowincya dostarczyła do służby wojskowej batalion gwardyi narodowej; ażeby rząd przedstawił wykaz wszelkich konirybucyi jakie od roku 1837. z każdej wybierano prowincyi, i ażeby wszystkie osoby, które ze skarbu publicznego pobierają peneye, wyjąwszy oficerów w czynnej zostających służbie, pobierały od l. Stycznia 1838- połowę tylko płacy w gotowej monecie, a połowę w publicznych papierach. Dyskussye odroczono na dzień następujący, gdyż nadeszła właśnie godzina przeznaczona na złożenie Królowej adieesu, Niderlandy.

Z H a g i, dnia 20. Grudnia.

Rozprawy drugiej Izby Stanów Królestwa, co do budżetu na rok 1838 , fi i e wielkie tym razem sprawiły zajęcie. U nikano starannie kwestyi w przedmiocie politycznych stosunków kraju naszego. Na posiedzeniu z dnia J5. b. m. trzynastu mówców toczyło dyskussye względem budżetu. Dwunastu z nich oświadczyło się mniej więcej przeciw niemu, jedynie Pan Hooft był za przyjęciem onego, nie dla tego, iżby nie podzielał wątpliwości; ale re względu, że rząd skłoni się do życzeń Izb co do ułożenia budżetu na rok 1839. Na posiedzeniu z dnia 16. bież. m. oświadczyło się siedmiu członków przeciw, a sześciu za przyjęciem budżetu. Minister skarbu broniąc budżetu w swej mowie, przystąpił niezwłocznie do rzeczy . Na wczorajszem posiedzen u drugiej Izby Sianów państwa przystąpiono do rozpraw we względzie przyjęcia prawa dotyczącego zaciągu na rok przyszły milicyi narodowej; jakoż wniosek przyjętym został 29 głosami przeciw 19. - Członkowie Stanów Królestwa zaproszeni być mają przy końcu tego tygodnia do stołu królewskiego; posiedzenia zaś zamkniętemi będą jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia, a otworzonemi dopiero przy końcu miesiąca Lutego następnego roku. Poczem wniesione być mają projekta co do nowych praw, dotyczących zwłaszcza nadzwyczajnego kredytu wojennego, kolei żelaznej między Amszterdamem i Arheim i t. d.

Niemcy.

Z E'rankfort u n. M., d. 24. Grudnia.

Mówią, iż Hrabia Ludwik da Silva, wys'any przez Don Karlosa do Niemiec, i przybyły tutaj niedawno, przywieść ma do skutku związek Don Karlosa z Xięźnicztą Beira. Mniemają, iżXiężniczka ta wkrótce się uda do Hiszpanii do swego narzeczonego. Hrabia S Iva, prócz pomienionej missyi, dopełnić ma jeszczeinne w Salcburgu rlecen!e, - Piszą r Paryfa',' iż Xiążę N emours, skoro tylko przyjdzie do zdrowia, wyjechać ma do Niemiec, i odwiedzi siostrę swoje w Koburgu. Włochy, Z Rzymu, dnia 26. Grudnia.

D i a r i o donosi, że tin. 82. b. m, w syxtyrl.

skiej kaplicy na Watykanie odbyło się uroczyste nabożeństwo żałobne za Antoniego, Króla saskiego. Papież znajdował się na tern nabożeństwie z Kardynałami i prałatami. Monsignore Angelo Mai, Sekretarz Kongregacyi di Propaganda Fide, miał uczoną mowę łacińską na cześć zmarłego Monarchy, poczem Papież z tronu wyrzekł grzechów odpuszczenie nad trumną ustawioną w środku kaplicy.

T u 2 C Y a.

Z K o n s t a n t y n o p o I a , dnia 7. Grudnia.

Turecka wojenna szalupa odpłynęła do Alexandryi, jakeśmy to już donieśli. Wiezie ona depesze do Mechmeda Alego. Zaszły bowiem na niego nowe zażalenia co do monopoliów, które Porta pragnie umiarkować. Lecz próżna nadzieja; Mehmed mało zważa na przedstawienia Porty. Stary Basza sądzi się być wyższym od wszystkich, w czem go utwierdzają Europejczycy, podchlebiając mu dla własnego zysku. Egipski statek opuścił tutejszy port; wiezie on ozdoby dla grobu Proroka. Eskadra francuzka pod dowództwem WiceAdmirała Gallois jeszcze ma zostawać przy Smyrnie, gdzie nawet przezimuje. Porta nie może ukryć z tego powodu nieukontentowa. nia, i zapytywała Admirała Roussin o przyczynę tak długiego przebywania mimo spóźnionej pory roku. Admirał miał odpowie. dsieć, że nie z własnej woli zatrzymuje się przy brzegach azyatyckich, i że to nie od niego lecz od okoliczności zależy. Pułkownik Considine, mający nas opuścić z początkiem Stycznia, chce jeszcze przed odjazdem dać wielki bal. Suitan prawie codziennie około godziny tej z południa udaje się do Stambułu albo pojazdem przez most lub też na okręcie, zwykle w towarzystwie Xiąźąt, i w meczecie Bazajeta modlitwy odmawia. Ahmed Bej, syn n'edawno zmarłego Beja tunetańskiego, został mianowany Bejlerbejem Tunelu; dyplom zawiózł mu Kontradmirał Osman Bej.

W czasie ostatniego tygodnia nie zaszło nic ważnego; w polityce panuje zupełna cisza; powodem tego są święta BaTaB3n, w ciągu których Turcy żadnym ważnym nie oddają się zatrudnieniom. Zdaje się, że dopiero po świętach Bajramu objawi się coś stanowczego. dników Piu ivWiększa część członków ciała dyplomatycznego odwieiljiła nowo-mianowam go Minietra spraw zagranicznych, Reezid Hela, wszy· cy są bardzo zadowolen i z u przej mego przyjęcia, jakiego doznali. Reezid mówi płynnie po łrancuzku, i ma zupełne ułożenie światowego europr jrzy ka. Posłowie zagraniczni spodziewają się korzystnych zmian w stosunkach x Porta, zwłaszcza źe już obejdą się nez dragomanów» Nie można wątpić, źe wpływ Reszyda człowieka wielce usposobionego i obznajmionego z wsztlkiemi gałęziami zarządu, znacznie stan Tu rcyi polepszy. Sułtan przy wykonaniu swego planu refarmy wielką w Reezydzie znajdzie pomoc. Również nie mniej można eię spodziewać po Seraskierze, Kapudanie Baszy i pierwszym Ministrze AMw- Bas'y. Mylnie doniesiono, jakoby Osman basza mianowany rządcą Mekki ł Mediny, wsiadł na egipską fregaię, która ztąd zabrała podaiunki przeznaczone od Sułtana dla g robu Proroka, Wedle ostatnich wiadomości, nowy ten rządca miejsc świętych znajduje s>ę jeszcze w Azyi, zkąd (u przybędzie, a następnie uda się do twych obowiązków. Ostatni statek parowy z Trapezundu niedonosi n'c nowego. Niewiadomo o dalszych obrotach armii perskiej. Z radością dowiadujemy się, ie polepejenie się handlu perskiego nie doznało niekorzystnej zmiany. Kupcy perecy osiedli w Stambule otrzymują znaczne sum my. Wspomniony statek parowy przywiózł 3 miliony piastrów brzęczącą monetą. Z d n i a 13. Grudnia.

(Gaz. powsz) IV oetatnich dniach toczyły eię znowu obrady względem Algieru. Porta n i e chce ustąpić praw gwoicb do tej p rowi n cyi T udała się nanowo do Anglii, aby ta skłoniła Francyą do zważania na jej odezwy w lej mier z e . D o i ą d F r a n c y a c i ąg I e p r z y s w Ó j I m p r a - wie zdobNcia obstawała, ale leraz Porta myśli Stanowczo o swoje się upomnieć Teraźniejszy rząd francirjki z tej wychodzi zasaily, źe za czyny rządu dawniejszego odpowiedzialnym być nie moie; zdobyto Algier jeszcze przed rewoluryą lipcową, a nowa dynasiya nie m o. gła go odstąpić bez obrażenia honoru narodowego, zadającego zatrzymania tej zdobyczy. Lecz mylne to są powody do zaprzeczenia prawa Tu rcyi, zwaźaiąc, mi nowicie na później aze wy prawy już za teiaźniejsze) dv nasi y i prze d. eiębrsne. Trzeba było .dawniej zważać w Paryżu na wnioski Mimsteryorn tuierkiego żądającego tylko wynagrodzenia za irwałe posiada danie Algieru, a Iyrn sposobem, nie byłaby Porta miała pozoru do coraz nowych odezw

Francya nie potrzebowałaby się troszczył a Anglią, która niechętnem okiem pairząc na.

córaj nowe zabory w Afryce, me sprzeciwia się bynajmniej ciągłym reklamacyom Porty. Gjęsio j u i wzmiankowano, źe obecnie Anglia nic stanowczego na korzyść Turcyi nie przedS i ę w e i m i e , a I e p y t a n i e , c o p Ó ź n e j n astąp i ć moie. Ustawiczne zarzuty z strony Turcyi służyć tylko niezawodnie maią do zapewnienia jej tytułu prawnfgo; wie ona albowiem bardzo dobrze, źe na drodze dobroci nic nit skorzy, eta. - Wiadomości z Persy i są ciągle niepokojące. Przybywający z Eg i ptu rossyiski Generalny Konsul, przeznacz-ony na Pns'a w Persyi, Iyłko tu kilka dni zabawił i pospieszył do Petersburga po nowe i nstru keye, poczem eiej na ewoj urząd uda. Z Srnyrny, dn. 24. Grudnia.

Stojąca tu francuzka eskadra zabiera się do podroży; liniowy okręt Sanu Petri uda się.do A t e n, zaś M o n i e b e II u i T r i d e n t p o w r ó c i d o Fiancyi. Tylko Jupiter, naznaczony fLgą adm ra I s ką, zabawi lu jak się zdaj? leszcze przea jakiś czas, bo stan zd rowia Ad m i rała Gallois, jakkolwiek już znacznie polepszony, niedozwaJa mu jednak przedsiębrania podroży morskiej.

Cesarsko Rossyjski Ko n s u I w E g i P c i e, Puł» kownik Ouhamel, przybył tu d. 2 b. m. udając eię z Alexandryi do Stambułu.

ROZlllaite wiadolllości.

Z Poznania. - Oz ennik urzędowy Kró.

lewskiej Rłgencyi w Poznaniu z d, g. Styczno r. b. zawiera między innemi obwieszczenie JVV. Naczelnego Prezesa prowincyi, Floltwella, źe stosownie do Najwyższego rozporzą. dztn ia dotychczasowa ( »e n t r a In a D y r e« keya towarzystwa ogniowego z końcem roku tipłyniontgo rozw ązaną i z Prowincy» a I n e t n t o w a 1 z y s w e m o g n i o w e rn I połączoną została, kiorego dyrekeya jest tymczasowo przy N a c z e I n y m P r e z e s i e p r o w i n - cyi. do kiorego wszyscy interessenciz prośbami swemi udawać się p owi n n i; - następujące doniesienie o chorobie bydlęcej: Po ustan-iu zgorzeliny śledziony między bydłem rogalem w Jaslrzembnikach pnwiaiu łiukoskiego, zakordonowanie zniesionern zostaje; - następująca pochwałę: Przy gaszeniu ognia dnia 12.. *. m. w Kromolicach, powiatu Kroioszyń« ekiego, wybuchłego odznaczyli się najchwale« bmei czynną 1 rosiropnie u?ytą pomocą: gospodarz Marcin Stark, nauczyciel Hardzyński, żandarm Polacke, hurrnisirz Hire* i soliys Jozef Trawirbki, i położyli tamę dalszemu szerzeniu «ię płomieni; - donitsitmt u budowie - następujące kroniki osobiste: Były Fizyk powiatowy, Doktor medycyny August Benjarnin Winkler z Zielonej Gory, uposadnił się jako praktyczny lekarz i akuezer w mieście Kargowie. -- Za wyźszem przyzwoleniem dotychczasowy kandydat urzędu szkolnego Herman Torfstecher został jako wyższy nauczyciel przy Kroi. realnei szkole w Międzyrzeczu ostatecznie ustanowiony. - Za wyźszem przyzwoleniem dotychczasowy kandydat urzędu szkolnego Gustaw H tnryk Kade został jako niższy nauczyciel przy Król. realnej szkole w Między, rzeczu osiaiecznie ustanowiony; - nareszcie @głoszenie Dyrektoryum głównego banku względem składania- biletów prowmcyalnych kasa bankowych.

Nacisk powietrza na człowieka. - Człowiek stojący na powierzchni ziemi, dźwiga zwykle więcej niż 300 cetnarow powietrza atmosfery zewnętrzne;, która zgnieść go nie może, ponieważ oddziaływanie powietrza znajdującego się w nim samym, przynaleźyty stawia opór. Nurek, spuszczający się na 400Stóp głębokości w morze, dźwiga ciężar większy niż 3000 cetnarow.

Rzecz dla gospodarzy wiejskich. - Óuaterly of agriculture donosi o nowym rodzaju rozkrzewienia labłoni, który w Czechach rozlicznie ma być w używaniu. Sadzi się latorośl w karioflę, która wtyka się w ziemię, tak, aby latorośl tylko jeden albo dwa cale wystawała nad ziemię. Latorośl, żywiona sok em kartoflanym, puszcza prędko_kor<seBie, rośnie i wydaje najsmaczniejsze owoce, przezco nie potrzebuje być szczepioną. Skutki sznurowania SIę- W Notlingharn umarła nie dawno jedna bardzo p ękna 1 młoda dama naglą śmiercią. Urzędnicy »wiedzający umarłą w towarzystwie leiarza, «świadczyli, że powodem jej śmietci było zbyt mocne sznurowanie ciała.

I g ł a KI e o p a t ry. -» Sławny obelisk, znany pod nazwą Igły Kleopatry, jak słychać ma być wkrótce sprowadzonym do Anglii, i na placu Trafalgar Square postawionym. M o d a. - Zdarzenia polityczne często wywierają wpływ i na modę. Dowodem tego są «za pęczki konetantyńskie, noszoneprAez damy w Paryżu. Czapeczki te bardzo im do twarzy i tak często noszone są na koncertach i w teatrze, że możnaby pomyśleć, iż cały naltra Beja przekwaterował się do Francyi,

»1 m -

SPRZEDAJ KONIECZNA.

Sąd Główny Ziemiański w Bydgoszczy. Dobra szlacheck«« C z e w uj e w o i M i e r ki w Mogili ickim powiecie położone, wraz z przylegiośiacmi do Dyrekcyi Ziemstwa w Poznani u erlern zaciągnieuia hstow zastawnych zameldowane r sądownie na 36,195 lal. 29 Sgr. 3 fen. oszacowane, wedle taxy mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hyoptecznym w Rtgisiraturze I I I. oddziału, mają być dla uskutecznienia podziału w terminie na dniu 23. Kwietnia IB38- roku o godzinie loiej rano w mIeJSCU posiedzeń zwykłych sprzedane. Z pobytu niewiadomi wierzyciele realni: a) Ur. Katarzyna i Ewa Węgorzewska, rodzeństwo, b) Ur. Złotnicka wdowa i Anna z Nowowiej - kich, na takowy niniejszern się za pnzywaią. II "u'UWIEsZCZbl Vlfc.

Podpisany liłowny Sąd Ziemiański podaje nlniejszem do wiadomości, że massa konkursowa tu na dniu, 11 Marca 1826. r. zmarłego Ur. Jozefa Moszczeńskiego z Niecis z e w a stosownie do zapadłego prawomocnego wyroku klasey fikacyi, pomiędzy wierzycieli w takowym umieszczonych ma być podzieloną. Niewiadomi jeszcze wierzyciele wzywają eię, aby się w 4 th tygodniach zgłosili i rifcteiność swoich pretensyi wykazali, gdyż w razie przeciwnym na nich przy podziale wzgląd lnianym nie będzie. Bydgoszcz, dnia 22. Grudnia 1837- fKrólewski Główny Sąd Ziemiański.

Rożne przedmioty do pozostałości po ś. p, Pods'ohnie Barbarze z Koczorowskich Bieńkowskiej należące, mianowicie: srebra, porcelana, bielizna stołowa, meble, ryciny i t, d. mają być sprzedane łia drodze dobrowolnej licytacyi w Mochach w powiecie Szremskim dnia 23. Stycznia r IgjS-» na co się chęć kupna mających zaprasza. Tertulian Koczorowski jako f'X'klitor testamentu, DONliisA'bNJLb przedaży baranów z owczarni zarodowej wGrambschiitz powiatu Namy« słowskiego. Przedaż ta rozpocznie sę na rok 1838- dnia 15. Stycznia, i odbywać się będzie W poniedziałek i czwartek każdego tygodnia, w któAchto dniach upoważniony do tej czynności Pan Pacckcl in cnym będzie. Gdyby jednak któremu z dawniejszych nabywców podobało się jeszcze przed I5tym Stycznia zawrzeć kupno, niech będzie łaskaw, udać się do rzeczonego inspektora gospodar* czego, aby mógł być w stanie, dogodzić życzeniom J chmość Intereseentów, Oświadcza się także: iż 120 sztuk dwulatek macior z najpoprawniejszego dochowu jest do sprzedania. U urzędu gospodarczego w Raul wic już są na ten rok owce na rozpłód wyprzedane a znajduje się tam part ja dwuletnich baranów w umiarkowanych cenach do przedania, przyczem nadmienia się, iż gromada ta odchowuje się od lat dziesięciu z gromady Gra mbBzy ckiej.

Urząd gospodarczy H r a b i H e n c keI - D o n ne r s m arK w Grainbezyc- Raulwic. Losów do 77mej loteryi, której pierwsze ciągnienie dnia n. i 12. m. bież, odbywać się, będzie, dostać jeszcze można u F r. B i e l e fe 1 d a.

Poznań, dnia 8 Stycznia T838, Przedae owkc na rozpłód.

W dominium We i eh o Iz, milę od Głogowy, 'będzie do przedania od 1. Lutego, 80 sztuk dwu-do pięcio -letnich zdrowych ma« ciórek z delikatną i obfitą wełną. [r Uwiadomienie o baluJ 11 -1. Składając dzięki za zaufanie mnie · Ę okazane przez szanownych członków 4j balu poprzedniego, mam honor oznaj. [LC IlJ mić, iż stosując się do życzenia wielo- 3 stronnego, dam drugi bal ILE w dni u 3. Lutego t. r. Il.I; U .. w sali Hotelu Drezdeńskiego, Poznań, w Styczniu 1838» M. Eliasze WICZ,

Ceny z boża -w Berlinie.

Dnia 8» Stycznia 1833.

L ą d e m : Pszenica 1 tal. 23 sgr. 2 fen, i 1 tal. 16 sgr. 3 fen.; żyto 1 tal. 3 sgr. 9 fen. i 1 tal.r sgr. 6 fen.; jęczmień wielki 36 sgr. li fen.; jęczmień mały 1 tal. i 28 sgr. 9 fen.; owies 22 sgr. 11 fen. i 20 sgr. 8 fen. Wodą: Pszenica (biała) 1 tal. 28 sgr. 9 fen.

i 1 tal, 25 sgr. jako też 1 tal. 22 sgY. 6 fen.j żyto 1 tal. 7 sgr. 6 fen. i i tal. 6 sgr. 3 fen.; jęczmień wielki 28 sgr. 9 fen. i 26 sgr. 3 fen.j owies 23 sgr. 9 fen. i 21 sgr. 3 fen. W Sobotę, dnia 6. Stycznia 1838« Kopa słomy 5 tal. 25 sgr. i 5 tal. 7 sgr.6 fen.; cetnar siana 1 tal. 5 sgr. i 20 sgr.

IW niedzielę d. 14. Stycznia 1838 roku W ciągu tygodnia od dn. 5. aż do będą mieli kazanie 11. Stycznia 1838.

Nazwy kościołów, 1po południuurodziło się chło- dziepców. wczątumarło ślub płci płci wzięło męsk. zeiisk. p ar .

W kościele katedralnym X. Wik. Borowicz 4 l l W kościele farnym S. Maryi Magdaleny - Mans. Grandke 2 3 l 2 S. Wojciecha - Mans. Duliński 5 l 2 Bernardynów - Prob. Kamieński X. Mans. Grandke 4 3 2 2 2 (Parafia Sgo Marcina.) Franciszkanów - G ward. Akoliński (Parafia Sgo Rocha,) l Dominikanów - Przeor Scholz W klaszt. sióstr miłosierdzia - PI. Dyniewicz W ewangelickim S. Krzyża Superint. Fischer Pastor Friedrich 5 6 W ewangelickim S. Piotra Uad.Kons.Diitschke l W kościele garnizonowym NKazn.Dr.Walther 2 Ogółem I 20 I 13 l 12 I 4 5