GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.02.19 Nr42

Wielkiego' NAN

TA

Xię s twa

EGO

K I

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

wM4*2.- W Poniedziałek dnia 19. Lutego 1838.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 15- Lutego.

N. Pan Xiqciu Biskupowi Wrocławskiemu, Hf, S e d l n i c k i e r o u , order orła czerwonego %, ki. z liseitm dębowym dać raczył.

N. Pan Ministrom Sianu Hrabi Alvensl e b e n i Baronowi We r t h e r raczył dać po Zwolenie noszenia nadanego im przez N. Króla Hanowerskiego W, krzyża orderu d u tlfów.

Wiadomości zagranIcznep o l s k a Z War s z a w y, dnia I I. L u t e g o, Onegdaj w 40tą rocznicę urodzin J. C. W.

Wielkiego Xiqcia M uhał a, doetojii»go Braia naszego N ajmiłoścneszego Monarchy odbyło się w Cerkwi katedralne) eoltnne biskupim obrzędem nabożeństwo, w obt-c J O, Xięaa Warszawskiego, znakomitych osób i ludu. Przedwczoraj piękny appartamtnt JW. Hrabiostwa Sianisł. Kossakowskich, napełnił się świetrum towarzystwem najznakomitszych osób stolicy,. J O O Xieztwo Warszawscy zaszczycili ten wieczór ewoią obecnością. Obecni teraz w Warszawie wirtuozi, P P .

Vieuxiemps, skrzypek, i Henzell fortepianiSta, dadzą, wspólnie koncert w W. Teatrze.

Podano do publicznej wiadomości, iż Sylwester Czermieński, Rejent powiatu Opoczyńskiego, który w urzędowaniu był zawieszony, po złożeniu przepisanej kaucyi, do tegoż urzędowania przywrócony został. Z dnia 12. Lutego, Dnia 7go b. m. pir.eniósł się do wiecznOSCl Jan Nepomucen Ostaszewski, Kanonik Metropolitalny warszawski, Proboszcz kampinoski, Zył lat 58 List z Wołynia donosi, że JW. Alexander Hrabia Chodkiewicz, b. Generał w. pol, i Se» naior, Członek wielu towarzystw uczonych, rszedl z tego świata w dobrach własnych Mły. nowie. Wczoraj w kościele XX, Pijarów wykonali Amatorowi* obojej płci Mszą Nr. 8, J. Krogulskiego, Hyirin: "W Imię Ojca, Syna i D u c h a ś w i ę ( > g o " te g o ż i Ar> ą z O r a t o r i u m: Stworzenie Świata, J. Hajdena.

j- r a n c y a. Z Paryża, dnia 8 Lutego, Rząd ogłasza następującą telegraficzną depeszę z Balonny z d. 5 Lutego: "Wiadomości z Llodio z dnia 2go głoszą, że Espartero wszystkie dzała z Balmasedy cofnąć i wszyat kie dzitła fortyfikacyine tamże zniszczyć kazał, tak dalece, iż się zdale, że z miejsca tego zupełnie chce ustąpić. Z Parnpelony po. twierdzają urzędownie zwycieztwo Brygadyera nie mostu i trzech warowń w Belascoam, 200 jeńców, 120 zabitych i 400 ranionych - o to lą owoce tego zwycięztwa," W giełdzie dzisiejszej kursą papierów francuzkicb były nieco przyciśnięte, ponieważ sądzono z pewnością, że Pan Lafhtte w 6tym obwodzie deputowanym obrany zostanie a po wstąpieniu swojem do Izby wniosek o redukcyą renty uczyni. Na posiedzeniu Izby Deputowanych d. 6. b.

m. złożono pomiędzy innemi trzy peiycye, z których dwie pierwsze powszechny tylko śmiech «'zbudziły, ostatnią zaś zaięło się zgromadzętiie, ale skutek dotąd niewiadomy. W i) P, Poutret de Mauchamps, mianująca się odj>owiedzialną wydawczynią pisma Gazette de Jemmes, żądała, ażeby oddzielnem prawem pustanowiono, że Król Lu'iwik Filip jest Królem n etylko Francuzów, ale oraz Królem FranruZefc. IV a) niejaki P. Gondessant z Paryża żądal, ażeby wystawiono statuę wynalazcy eztuki pisania. Sprawozdawca sądził iż Kommissya próśb w wielkim byłaby z tępo powodu kłopocie, gdyż sztuka pisania w najodleglej. ezych ginie czasach; jedni przypisują ten wynalazek Ewanderowi, inni Kadrnusowi, inni jeszcze Mojżeszowi. W 3) nakoniec proponuje niejaka Pani Daunat z Paryża, ażeby każdy oby wat' I, nitumiejący czytać, uznany był za niezdolnego do sprawowania urzędu Przysięgłego lub Wyborcy Xiążę Fr.as i P. Isturiz wyjechali z Paryża do Madrytu. Zdnia g. Lutego.

W giełdzie obiegała dzisiaj pogłoska, £e obiorcy 6go okręgu Pana Laffitte, którego 0etateczny wybór żadnej więcej nie ulega wątpliwości, w tryumfie do Izby przeprowadzą. Pobcya już miała stosownych użyć środków ostrożności? WToulonnais czytamy: "Doniesiono, że armia ma być zwiększoną i że zwiększenie to przez utrzymywanie korpusu 49000 wojeka w Afryce stało się potrzebnem . W rzędzie wszysiiich środków łudzenia, których się dotychczae chwytano, aby Francyą przepełnić wstrętem ku jej nowć-j osadzie, ten właśnie najgrubszy. W Afryce, jakkolwiek ministrowie temu zaprzeczają, nie stoi nad 30000 wojska, jeżeli więc w ministeryum wojny rzeczywista ilość armii afrykańskiej na 49,000 podawają, mylą erę sami albo Izbę w błąd chcą, wprowadzić.« Z dnia 9. Lutego. (*) Uważają powszechnie, że polieyantów liczbę (.) Gaiety Parafe r , b. IQ. Lutego w przeznacz»yra czasie (d. 16. W g ») ia Jgcrlisaitie miml?w TuTlleryach od dni kliku powiększono, i że nawet przy przejaźdkach Króla wększych uży. wają środków ostrożności, niż dawnie). Okoliczność ta siała się powodem mniemania, że znowu doniesienie jakie o spieku na życie Króla uknutym rządu doszło, Stosownie do najświeższych wiadomości z Oranu, dowodzi Abdel - Kader obecnie woj.

ekiem 85 00 uebrojonych ludzi, które w przeciągu dni kilku 4 - 5000 jeźdźcami wzmocnić może. N ie zbywa mu na broni ani na 3 T 1I1 - nicyi, zajęty oraz organizowaniem swojej ar. tyl ieryi, będącej wszelako dotychczas w bardzo nędznym sianie. Dochody jego skutkiem traktatu nad Tafną obecnie prawie o dziesięć razy tyle wynoszą, jak dawniej i miał on już znaczny uzbierać skarb, Gazety tutejsze obepnują następujące doniesienie o wskrzeszeniu zakonu Benedyktynów w Francyi: "Papież Grzegorz XVI. w piśmie apostolicznem z d n. 1. Września r. z. Przeorsiwo w Soiesmes wyniósł na rzeczywiste Opactwo zakonu św, Benedykta, a dotyrhezasuwego Przeora Gueranger, kiory z powodu approbacyi kanonicznej przed miesiącem był wRzymie, Opatetn zakonu mia nował. Pismo to apostoliczne przywraca oraz kongregacye francozkie zakonu św. Benedykta, obejmujące dawniejsze kongrt-gacye « Ci ug ny, S1. Vannes, S1. Hydplphe 1 S1. Maur. Każdorazowy Opat z Solesmes jest oraz Generalnym- Przeorem tych zakładów. Wyszły już plony nall1kowych usiłowań tych Benedyktynów na świat wdzieje pod tytułem; "Ies Origines de l'Eglise Romaine. "

A n g I ia.

Z Londynu, dnia 6. Lutego, O Generale Rensselaer, dowodzącym Amerykanami, którzy pospieszyli w pomoc powstań' coin na Navy Island, jedna nawet amerykańska gazeta, New YorK- Press, w następujący się tłumaczy sposób; "Wyznać trzeba, że Pan Rensselaer w fu n kcyi swojej jako preywódzca bandy wywołanych, zamierzających wtargnąć do Kanady, udzie dziewięć dziegią. tych części mieszkańców r rządu swego zupełnie kontenci, i gdzie prawie żadnego nie ma obywatela pod bronią - że tenże P. Renaselaer jako niepr*yjaciel lud*kości i cywilizacyi godzien, aby go stosownie do prawa narodów, na p.erwszem drzewie powieszono, Jeżeli się do Kanady uda, haniebnej śmierci zapewne nie uniknie, jeżeli powróci do Stanów Zjednoczonych a prawa kongressu nie są martwą literą, czeka na niego kara długiego więzienia i pieniężna. Radzimy mu więc, żeby nog» J 8 So R a d n y m Z tych dwóch krajów nie pa«ała, le«t Żeoy eif do Texasu wdał." taliści łamią eob e głowy nad tem, gdzieby pie niądze swe bezpiecznie ulokować inoina, An ciel. papiery publiczne stoją dla nich za wygo ko, akcye na koleje żelazne uważają za zbyt niebezpieczne, a papiery zagraniczne, przez zniżenie się cen hiszpańskich i por ugalskich, tak dalece niedawno kredyt straciły, ze nawet najmniej myślący spekulanci zupełną do nich mają niechęć. Zdaje się, źe Rząd angielski będzie musiał więce I utrzymywać wojska i wielkie w Kanadzie ponosić koszta; a zatem potrzebuje pieniędzy. W Londynie ich nie poiyczy, ale w Kanadzie wystawi wesle na Rząd w Londynie, a w Nowym Yorku je sprzeda. I dla tego teźło w Nowym Yorku, spodziewająceię tego rodzaju operacyi, "zgromadzają gotówkę, a kapitaliści angiel. tein zachęceni, powinrnby także pieniądze awe przesyłać do Nowego Yorku, zwłaszcza, że kurs wexlowy z Ameryką bardzo ternu sprzyja, Królowa Angielska napisała niedawno list do Hrabiego Munster (syna zmarłego Króla) zawiadamiając g o, że dzieci tegoż Króla pobierać będą i nadal wyznaczone im przez ich ojca penaye, to jests każdy z synów po 1200, a każda z córek po 500 funt. szter.

Dowodzący w Kanadzie Generał Colborne otrzymał wielki krzyi orderu Łaziennego. Przybyły tu r Egiptu Generał, Inspektor Generalny artyłleryi Vice-Króla Egiptu, ma tylko zamiar wydoskonalenia się w An g I i i w służbie artyłleryi. Z przepisów bilu minigteryalnego, względem tymczasowego zarządu Kanady, namienić jeszcze wypada, że Gubernator, za zniesieniem się z swoją Kommissyą doradczą, ma być upoważnionym do zarządzania wszystkiemi pieniędzmi, znajdującemi się w ręku Generalnego Poborcy Kanady Niższej, i do użycia części ich na zwrot eumray, wydanej już z owych 142,160 funt. ezter., które aktem ostatniego Parlamentu udzielone zostały sposobem zaliczenia na pokrycie kosztów zarządu Niższej Kanady; zarządzać atoli może temi pieniędzmi pod tym warunkiem, ażeby wydatki oroctne nie przewyższały tych, jakie były w roku 1832. Takie w bilu tym oznaczono, że termin, do jakiego ustawa w Kanadzie Niższej ma .być zawieszoną, może być przez rozkaz Tajnej Rady skróconym. Z dnia 7. Lutego.

Chociaż między Xieciem Wellingtonem a S.r R. Peelem, wedle twierdzenia gazety M o rning-Poet, pod względem bilu kanadyjskie. go zupełna panuje jedność i zgoda, zdaje się wszelako, że twierdzeniom tej gazety, iż i całe stronnictwo konserwatystów jeszcze zawsze w

Ifpolityce swojej tak zgodne jak dawniej, sacięty artykuł w M o r n i n g H e r a I d, (więc też w Torysowakie) gazecie) przeciw R. Peelowi umieszczony, kłamstwo zadaje. M o r n i n g - H e - r a I d albowiem czyni gorzkie wyrzuty zacnemu Baronetowi z powodu oświadczeni» jego w I s.

bie niższej, iż może nadejdzie kiedy chwila, w której Ministrowie angielscy sami oświadczą, ie nieograniczone panowanie An g I i i nad jej osadami Północno · Anierykańskiemi dłużej utrzytnanem być nie może. H e r a I d wzywa wszystkich prawdziwych konserwatystów, ażeby przeciw takowemu oświadczeniu protestowal i, kiedy one główne zasady konserwatyzmu podkopuje," co większa, gazeta ta w gniewie swojern na takowe obwieszczenie, poczytuje Sir R. Peela za najzaciętezego przeciwnika sprawy prawdziwie konserwatywnej, ponieważ w ważnych pytaniach zawsze na korzyść whigów i radykalistów manewrował i politykę ich pod pewnemi warunkami zawsze nareszcie pochwalał. Z powodu braku nowszych wiadomości z Kanady udzielają gazety tutejsze dodatkowo jeszcze wyjątków z ostatnich tu uadesrłych gazet ameiykańskich. Podczas kiedy ilość powstańców na Navy Island bardzo rozmaicie, (od goo do 1500 ludzi) podają, P.ułkownik angielski M'Nah 400c rnilicyi, kilka oddziałów regularnego wojska, 300 Indyjan i ł03 6tatkow ma mieć pod rozporządzeniem swojern. Indyjanie robią tratwy i zakładają płynące baterye. Niektórzy twierdzą, że Gubernator wyższej Kanady, Sir F. Head rozkazał, aby żadnego nie dawano pardonu; drudzy przeciwnie utrzymują, że w porozumieniu r władzami Stanów Zjednoczonych, powstańców przez odcięcie im wszelkiej żywności, zwolna do ustąpienia z Navy Island zn ewolić usiłuje. Z dnia $. Lutego.

Devenport Telegraph donosi, ie i okręt liniowy "Talavera" stojący obecnie nad wybrzeżem hiszpańskim, i "Hercu les" obydwa o 74 działach, niezwłocznie do Kanady się puszczą. Wedle H a m psc hi re · Ch ro n ic I e, na początku wiosny 6 okrętów wojennych, po dwa w każdym r trzech głównych ponów Anglii, ma być uzbrojonych; w Portsmouth praeznaczono na ten cel "Aj axa" i "Re» venge« o 74 działach. Wszystkie do Kanady zwołane wojska malą być na okrętach wojennych transportowane, co powszechne sprawia zadowolenie, kiedy używane dotychczas okręty przewozowe nader były niedogodne. T i m e s usiłniąc ciągle wzniecać obawę pod względem niedostateczności naszych sił zbrojnych, twierdzi teraz znowu, że w tym roku nie będzie się można obejść bes pułku jazdy, aby I%tj też nie oddalić gdzie indzie) pułków 7go i 74go, Stojących w załogach morza śródziemnego, Hiszpania.

Z M a d r y t u , dnia 26. Stycznia.

(Gaz. Powsz, ) - Dzisiejsze posiedzenie Deputowanych odznaczało sit; nadzwyizajną burz1twością. Deputowany J aen założył interpellacyą przeciw Ministrom względem stanu prowincyi Ciudad Real i Toledo, w kiorych Don Basdio Garcia gra rolę nieograniczonego pana, Andaluzya od stolicy odcięia a organizacya armii odwodowej staje się tem niepodobną do wykonania. Oeneralowie Kiolowej maszerują, jak to z dzienników wynika, mil«, podczas kiedy karoliści trzy odbywają, a Don Basilic "na nieszczęście" taki przyjął system, źe mieszkańcy Manchy dobrowolnje mu domy swoje otwierają. - Munster wojny (Carratala) przyznał wprawdzie, źe to wszystko prawda, dodał wszelako, źe Generałowi N aryatz już polecił naczelne dowództwo nad wojskiem w Mancha. Zresztą więcejby jeszcze powiedział, gdyby posiedzenie tajne kiedy odbyć chciano. N a tern oświadczeniu przestał Deputowany J aen, ale Minister skarbu wystąpił bardzo n <eostroinie z twierdzeniem, źe nie ma wcale potrzeby tajnego posiedzenia. To Stało się powodem do nadzwyczajnego hałasu, między deputowanymi równie tak na galetyach. Minister skarbu dowodził, źe rząd niczego nie zaniedbywa, lecz przeciwnie bCOO ludzi naprzeciw 3000'iemu wojsku Don tSasilio Garcyi wysłał,- wszakże Deputowany Cevallos nagle injerwencyą francuzką uczynił przedmiotem obrad, a to posłużyło Panu 010saga za pretest, aby rolę przez obcych mu «daną odegrać, t. j. powstać na teraźniejsze Ministeryum z bezprzykładną zapalczywośoą.

Powiedziawszy, iź na łonie rady musi panować rozdwoienie, kiedy Minister skarbu żądanemu przez M nislra wojny posiedzeniu lajneniu się oparł, oświadczył, że Pr< Zee Rady nie jest tym mężem, któryby dla utrzymania wolności dostateczną roogł dać rękojmią We swa no Y'o przecież wśród wielkich okrzyków do porządku, ale on na nic nie zwaźaiąc, mowę swoje w .jeszcze gwałtowniejszym tonie kontynuował, przedewszyetkiem przy tern obstając, źe współdziałanie francuzkie właśnie obecnemu Minieieryum, które łudząc naród U; nadzieią przy stem zarządów stanęło, ostatecznie odmówionem zostało, źe więc MiniSttrvum cały naród zawiodło. Minister skarbu powiedział potem słów kilka dla usprawiedliwienia Hrabi Ofalia a Pan Oiozaga za Strzegł «obie glos na <'JZK ń jutrztjgzy. Dzi*>ć się zaiste I ttou nie trzeba, ie ou (Oiozaga)

2SOktóry z biedą, uszedł szubienicy, do której go uknuty przeciw monarsze spisek sprowadzić miał, na Ministra powefaie, nad głową którego dwa wyroki śmierci wiszą, ponieważ ostatnią wolę tegoż monarchy sumiennie spełnić usiłował. Fort\fikacye wzniesione przez Anglików w Passages, nie są to sanie szańce z ziemi usypane, ale budowane także z kami»nia,wapno do lego sprowadzono na staikach angielskich, (»łowna warownia panuje nad portem; druga jest wystawiona na przeciwległym brzegu rzeki. Obiedwie są zakryte redutami, także z muru wzmesionemi. Liczba stojącego w Passages angielskiego wojska od marynarki, pomnożona została z goo do 1250 ludzi, Z dnia 27. Stycznia.

(Gaz. fowsz) Przychodzę właśnie z posiedzenia Kortezow, a ponieważ to aż do wieczora się przeciągnęło, mam tylko tyle czasu, iż Panu donieść mogę, źe Minieieryum przez wymowne rozprawy Hrabi Toreno l Pana Alcala Galiano , świetne odniosło zwycięstwo, które byt jego może uiwierdzi. Pan Oiozaga epotrzebował, jak się zdaje, (uź wczoraj swoje zasoby, oświadczane, źe o sprawach tych więcei mowić nie chce. Po przemówieniu kilku słów przez Pana Caballero, wystąpił Hr. rorerro w obronie Ministrów i mówił z tatą logiczną bystrością i krasomówczym talentem, iż wszystkich w zadziwienie wprawił. Dowodził, ze jeżeli 10 zbrodnią, ie kto Królowi B'erdynandowi przysięgę wierności wykonał, większa liczba teraźniejszych hiszpańskich adwokatów l urzędników w ternie samem położeniu, jak Hr. Ofalia. "Nie 'riiy to zobowiązaliśmy się przed ludem, dostąpić interwencyi francuzkiej, lecz lud nas pod tym warunkiem, abyśmy interwencyi tej żądali, deputowanymi obrał." Z rozprawy G?'iany wyiąikow me przytaczam; wyzywał śmiało całą oppozJ\cyą do walki, ale ledwo 8 depu towanych stronnictwa tego było w Izbie przytomnych a Olo»aga ani na jeilne słowo zdob)Ć s ę me mógł. Z L l o d i o, dnia 36 Stycznia.

(Gaz. Powsz.) - Pomiędzy cudzoziemcami, znajduląc\mi się obecnie w i.ło*nej kwaterze Don Carlosa, znajduie się iakźe Baron Vaerst, kióry tamże niedawno przybył i takiego przyjęcia doznał, ie oczy wszystkich na Si» b'e zwrócił. W dzień bowiem zaiaz przybycia swego miał posluchame u Don Carłosa, trwające ku podziwien u catej'gtbwnej kwatery godz.nę; nas'<;pnego zae dnia odwiedził go wszystko mogący M n.cttr reu;eqro, M outer skdibij Labatidero i znany ojciec Don Juan Ecutverria. Także w t>m dom panować ność. O nalnowszych wypadkach wojennych tyle Wl'auu donieść mogę.: Przed tygodniem wyruszył znaczny uddj.iał karolistow z artyllelyą z mejakąs okazałością przez Durango do Balmascdy. Oczywiście zamierzono sobie tym sposobem w;prowadzić Esparterę z Nawarry i zwrocć go w tę stroiiq. U dało się to takie zupełniej ale niespodziana odwilż sprawiła, że rzeka Ebro w ciągu jedne) nocy tak Wezbrała, i£ karoliści nie mogli na żaden spo Bób tnosiu wysiaw ć, a innym sposobem nie podobno rzeki przebyć, gdy wszystkie wzdłuż rzeki leżące warowne punka są w ręku kryaiynieio«. Esjiartero przekonał rfi<; tymcza tern o swoim błędzie i w sam czas jeszcze po wrócił nad E bro, aby wstrzymać przeprawę kolumn Generała Zaval", Podług oadeszłych tu Wiadomości przekroczyli nawet wodzowie łryetyriietowscy d. 23 b, m. Ebro pod Logro no i udali s ę w kierunku ku Los Atcos, pod czas gdy nieprzyjacielski Generał, unikając przeważnej siły ku Eetelli się cofał. Wypadek ten sprawił, że szczerze o uderzeniu'na Balinasedę myśleć zaczęto. Iriarte i Buerene stoją wprawdzie z 16 batalionami w Villaeanie i obsadź li jedyny wąwóz wiodący z gór san tanderskich i Starej Kastyli do Balmasedy; lecz iarniisiowsk General Sanz a pod nim Bobeva i Supelana stanęli naprzeciw nich na wystrzał działowy z S batalionami i dwoma rzędami redut obwarowalt wzgórza, tworzące wstęp do doliny Salcedon, aby drogę do zagrożonej twierdzy zamknąć. Obiedwie strony zdają się być przekonane, źe dolina Mena rozstrzygnie los Belmasedy i co godzina przy» bywają nowe posiłki do obydwóch obozów. Działa obiężnicze zostaią pod rozkazami de nerała Montenegro w Areto, o poł godziny Ztądj zamówiono ioo wołów pociągowych do przewozu, - napełnione bomby i granaty już od dwóch dni wyprawiono. Pojutrze oczeku j-emy c.zierech nawarskich batalionów, a za nadejściem tychże chcą stanowczo zaraz na twierdzę uderzyć, aby Espartero tymczasem na odsiecz nie ptzybył. fen zaś h m bardzie) @ !o się starać będzie, gdy po upadku Halina8 e d y, aczkolwiek maiej twierdzy t B .lbao takby było z strony lądu odcięte, jak bez Portugaletty od morza odłączone zoauło. B e 19 i a.

Z Briixelli, dnia 29 Stycznia.

(Gaz. Powsz.) - Żaden KrOK Biskupów nie naró b ł »najnowszych czasach tyle wrzawy pod każdym wzJedem jaK list pasterski do plebanów przeor« lożom wolno mularskim. Pod da *r)ifjs'y(ii rządem panował w łożach belg iskier» duch antikatohcki. Pozostał on

i po rewolucyi i połączył się z niechęcią przeciwko nowemu porządkowi rzeczy, która w niektórych miejscach jawnie kroki nieprzyjacielskie wywołała. N iechęć ta zmniejszała się tymczasem u wielu braci, bo posiadali urzędy, albo zostają w rożnych stosunkach z rządem. W Bruxelli obrano nawet za szczrgolnym wpływem Pana Hassane, Prezesa senatu i Gubernatora prowincyi brabaiickiej Mistrzem loży. Duch annkaiolicki przeć eż zatrzymał swoje główną dążność, chociaż me każdy brat w tej myśli do loży wstępował. Z loży bruxelskiej wypłynął projekt założenia tutejszego liberalnego uniwersytetu, a mowa przy otwarciu tegoż obejmowała oświadczenie przeciw Biakupom i religii katolickiej. W czasie ostatnich wyborów deputowanych opierały się niektóre loże katolickim kandydatom. W kollegiach administracyjnych, gdzie wolni mularze zasiadają, wykrył się wpływ szkodliwy dla instytutów katolickich Z wi< Iką J\gorliwością pracowali także znani aniikatohcy nad powiększeniem loż i wszędzie wyrabiali sobie punkt oparcia dla swoich zabiegów. Mimo (o nie byliby jednak zapewne Biskupi głosu swego podnieśli, gdyby się następująca okoliczność nie była wydarzyła. W Gandawie zatrzymała l<>źa wolnomularska widocznie charakter oraniystowski. Aby temu zapobiedz wpadli niektórzy na myśl utworzenia nowej loży dla tamecznych patryotow. Tak tedy z drugiej strony popierano wstępowanie do loży lako rzecz patryotyczną, i tym sposobem namówiono do tego wielu katolików, którzy niemal wszyscy są najlepszymi patryotami. Większa część tychże nie była obeznana z postanowieniami pajneskierni przeciw wolnym mularzom. Biskupi zatem, pomni na prawowierność i wiarę ślubowaną Rzymowi, poczytali sobie za obowiązek przypomnieć prawowiernym uchwały Papieża i na przypadek okazanego nieposłuszeństwa zagrozić im kaiatni Kościelnemu Z stanowiska konstytucyjnego rzecz tę uważając, nie można nic przeciw niej powiedzieć, bo to j< st tylko czysto kościelna sprawa, a w niej prawo obywatelskie każdemu zupełną zostawia wolność. Katolikom zatem pozostanie wybór między kościołem a lożą. Lecz z stanowiska polityki i roztropności rzecz tę uważając, nawet przyjaciele sprawy katolickiei kroku takowego nie pochwalili. Twierdzą nawet, że w skutek chęci stawienia oporu, liczba wolnych mularzy powiększyła się od owego czasu. Pewną jest rzeczą, że obecnie wszystkie loże zapomną na czas niejaki o dawniejszem nieporozumieniu między oranżystami a patryotami i wspólnie przeciw katolikom działać będą, a szkody, jaką przez to katolicy poniosą, nie cze osoby z loiy wystąpią. Włochy, Mówią teraz bardzo mocno o utworzeniu z krajów włoskich konfederacyi włoskiej na sposób niemieckiej, której rezydencyą byłoby miasto Bologna albo Ferrara. Czas przekona, jak dalece może być prawdziwą ta wieść, już nieraz powtarzana.

Multany i WołoszczYzna.

Z Bukarestu, dnia 26. Siyezruia.

Dnia 23. o godzinie 81 wieczorem mieliśmy i tu mocne tizęsienie ziemi. Ciągnęło się ono w kierunku horyzontalnym t zachodu na Wschód. Po pierwgzem wsirząśnieniu nastąpiło zaraz drugie, jeszcze mocniejsze, i oba trwały 3 minuty 20 sekund i postrach między mieszkańcami szerzy jy. Wszystkie niemal domy doznały wstrząśnienia i mniej więcej uszkodzone zostały. Największą jednak szkodę zrządziło zapadnięcie się wysokich murów leżącego w środku miasta sławnego klasztoru Sw. Jerzego, największego i najbogatszego w całej W ołoszczyznie. Zapadające się po obydwóch stronach mury zawaliły wiele domów i bud przybudowanych do klasztoru, jako lei wszystkie domy leżącego naprzeciw klasztoru Chana Philaretesa. Dwie lub trzy osoby życie tu utraciły. 36 budynków zapadło się w części, przyczem 8 osób zabitych zostało a 16 mocne tany odniosło,- prócz tego nie mogą jeszcze znaleźć jednego dziecka. Xiązę, będący w teatrze w chwili powstania trzęsienia ziemi, pospieszył zaraz do tej części miasta, która najbardziej ucierpiała i rozkazał przewracać rozwaliny klasztoru Sw. Jerzego, czyli tam jaka osoba zasypaną nie została. Wyznaczył (akie zaraz Kommissyą, która ma wypośrodkcwać szkodę przez to zrządzoną (podają ją na kilka milionów) i zarazem zbadać, w których domach jeszcze bez niebezpieczeństwa mieszkać można. Mieszkanie Konsula pruskiego, Barona SakelIano , tak dalece uszkodzone zostało, źe wyższe piętro zatnieszkanem być nie może. Onia 34, o godzinie 3ciej zrana jeszcze się raz wstrząśnienie uczuć dało, ale szczęściem żadna się przygoda nie wydarzyła. Wszystkie dywany, trybunały, kancellarye i biura pozamykano, bo wszystkie budynki, w których się te znajdują, naprawy potrzebują. Gdyby się trzęsienie to było go. dziną później wydarzyło, byłoby niezawodnie więcej osób zginęło, a między temi i sarn Xiążę, gdy część muru w jego pokoju na łóżko się zawaliła.

HMHJITMT*

'Ao 'ił

Rozmaite wiadomości.

Na rok bieżący wyszedł w Pradze znany jur w roku zeszłym N oworocznik czeski,: Wesna, almanach prnkwetaucj swed. Drukiem i nakładem Jana Host. Pospiszyła. N oworocznik ten godny jest ze wszech miar nazwiska najpiękniejszej pory roku. Serca Paryźan nie biją teraz ale walcują.

Paryźanie noszą na piersiach szpilki ozdobione portretem Straussa ze skrzypcami. Szpilki te służą za znak balowy, którym porozumiewają się mężczyźni z damami, że dla tańczenia na bal przyszli. Ludność ogólna wszystkich prowincyj M 0narchią Pruską składających, wynosi 13,100,000 dusz, z których 8.217.000 jest protest., 4,700,000 katolików, 15,000 anabaptystów (menonitów), i6g,000 żydów. Katolików najwięcej znajduje eię w okręgach Akwizgranu, Munster i Trier, z których pierwszy hczy 345,000 katolików, a tylko 12,000 protestantów, drugi 300,000 katolików a 40,000 protestantów, trzeci zaś 260,000 katolików a 9,000 protestantów. W okręgach Dusseldorfu i Coblenz więcej jak połowa mieszkańców jest wyznawcami katolicyzmu, - W początku 1837 roku duchowieństwo katolickie składało się z 2 Arcy - Biskupów, 2 Kiążąt - biskupów, 3 Biskupów, g HiskupowSuflraganów i 3,500 Xięźy świeckich, między ktoremi było 1,900 kapelanów i wikaryuszow. - Co się tyczy klasztorów, zachowano z nich niektóre, których zakonnicy poświęcają się elementarnemu nauczaniu albo też pełnią przy. kre obowiązki dozorców przy chorych. N ajwiększa liczba zakonników z klasztorów sękularyzowanycb pomarła. Całkowita Hcrba duchownych katolickich w pańeiwach pruskich wynosi 8,000. Zabawy i uroczystości ludu Wiejs k i e g o . (Kupało) Zwyczaje wieśniaków naszych, najdawniejszych sięgające czasów, oprócz zaspokojenia ciekawości wich opisaniu, ważne są jeszcze pod względem naukowym; zawierają one szczątki uroczystości pogańskich, których już dzisiaj zaledwie cień pozostał w zabobonnych obrzędach i niezrozumiałych pieśniach. Mieszkaniec wsi, przytomny rozmaitym zabawom i uroczystościom ludu wiejskiego, sądzę iż uczynię przyjemność czytelnikom, gdy niektóre z nich, o ile im się przypatrzyć" mogłem, opiszę. Nad brzegami Berezyny, gdzie postrzeżenia te czynione były, lud wiejski obchodzi święto przes lenia dnia z nocą, uroczystością nazwaną u nich K u p a ł o; uroczystość la pochodzi od pogan, lecz powtarzaną jest przez wieśniaków bez żadnej wiadomości o jej początkach i potrzebie, a powia i że wszyscy tak zwyczajnie noc tę spędzają. W wigilią Si. Jana, równo z zachód« m słońca, każda uifś rozkłada osobne ognisko, otacza je i śpiewa; święto to jest wyłącznie świętem młodzieży j starzy gospodarze nie należą do śpiewów, podzielają wszakże ważność te I uroczystości; eame dziewczęta i chłopaki śpiewają i otaczają ogień; matrony zdają się być tylko dla przyzwoitości. Kwiat: Przymiotnik gronowy, (Erigeron acris) przee nich KupałŁsmi zwany, nalwięks«ą w lej uroczystości zdaj e się grać rolę; zbierany bywa z wieczora, i zatykany w szczelinach ściany, a zaś z prędkiego lub opóźnionego rozkwicnienia rokują starzy długość wieku, dla tego co go zatknął. Niemasz naj mniejszego zakątka gdzieby ten zwyczaj był zapomnianym; każda wieś ma swoje ognisko i jedne z drugiemi się nie łączą; w Śpiewach i rozmowach niema nic uroczystego, owszem najweselsi są wtenczas, a widząc zdalęka ogień, słyszeć można śpiewy pomieszane z głośnym śmiechem chłopców i dziewcząt; uroczystość cała kończy się gorzałką, ktoia w ucztach naszego ludu najważniejsze zajmuje uiieisce. Niema przywiązali«go czasu do rozkładania ognia, lecz pospolicie gdy zupełnie ciemno, zapalają go, gdy skończą pieśni, gaszą. Wigilia St. Jana jest jedynym dniem, w którym gospodarze koni na paszę nie posyłają w pole; jeden z nich oblaśmał mi, że w ten dzień Rusałki straszą konie; mówił iż to eą kobiety nagie, z rozpuszczonemu włosami, i wyłącznie w tym dniu zwykły się ukazywać. Czekają pospolicie wschodu elońca z największą n:ecierpiiwośrią i dowodzą że słońce gra wtenczae, co i ja podobnież uważać chciałem; ale wschód słońca zupełnie był naturalny, - Skarby wielkie można tej nocy odkryć, ale trzeba iść jednemu w głąb puszczy i szukać miejsca gdzieby najwięcej było porosłej paproci; tam wśród tych roślin potrzeba przebawić noc całą, i tam narazić się na wszelkie próby złego ducha, na strachy i widma ukazujące się; kto wszystko przetrwał, stał się panem ogromnych bogactw, które w postaci płomienia, lub pięknej kobiety pokazują się; ale nie podobna przetrwać tyle postrachów razem, i nikt się na to »ieodważył. - Cytują jednakże przykłady nieboszczyków, którzy o nieboszczykach gadali, jakoby oni, mając ścisłe z szatanem związki, byli panami dużych pieniędzy, co wszakże nadobre im nie wyszło. Dziwiło mnie że w pieśniach do uroczystości tej przywiązanych, nic niema coby wyjaśniało powody onej, lub przyi'iZjiavie] sens moralny jakikolwiek zawierało; we wszystkich albowiem dziewczęta marzą tylfco o zamęźcLu i z prędkiego lub opóźnionegorozkwitnienia Kupalki, prędkie lub późniejsze rokują śluby. Jest wyłączny śpiew o kupałce, opowiadający hiatoryją dziewczyny, która sobie męża z tego kwiatka wywróżyła. - Drugą pieśń dosłownie wytłumaczoną umieszczam: "W wiosce ogłoszono wyprawę wo« jenną, wszyscy poszli, wójt niemiat kogo posłać: bo niemiał synów, miał tylko jędnę córkę, która go prosić zaczęła by jej dał konia, siodło ze strzemionami i ostry miecz, by nim siekać mogła nieprzyjaciół; wójt dał córce co żądała, i wyprawił ją na wojnę, gdzie tak się dzielnie biła, że Królewice podobał ją sobie i prosił w zanieście, mówiąc że będsie Królewną; a ona mu na to odpowiedziała: na co mnie być Królewną, fciodv ja jestem panna Wójtowna!" - - Inna pieśń, dosyć długa, zawiera historyją dwóch sióstr, które wyszły za« mąż w sąsiednie chaty, i podział ich ruchomości posainych; na początku zaś i na końcu każdego wiesza, w ten wieczór powtarzają "Boże nasz, Hoże nasz." Do tego wszystkiego mnóstwo przyplątało się zabobonów; tak na« przykład: do utrzymania ciągłego ognia, po« trzeba drzewa, które na to umyślnie nie jest przygotowane, gospodynie zatem, chodząc wpociemku po wsi lub ogrodzie, szukają drze« wa niepotrzebnego , a zdamego na stos; każda z nich zamyśla sobie, jakie leż u niej tego lata będzie warzywo, naprzykład buraki; gdy znaj» dzie długi kij, a spruchn ały, powiada że będą długie ale popsute, gdy znajdzie małą trzaskę, utyskuje że zupełnie przepadły it.p. Kupało, według mitologii Słowiańskiej, czczony był za bożka płodów ziemskich,- wyobrażał się w po. elaci starca z białą brodą, trzymającego trzcinę uwieńczoną, - na ofiarę przynoszono mu zwierzęta czworonożne, mianowicie konie. Na jaką pamiątkę poganie odprawiali uroczystość Kupały, objaśniają następujący kronikarze. -Stryjkowski, mówiąc o sarmatach, licząc w to Litwę, Rug i Prusaki, przytacza, że »chwalili Ledę matkę bliźniąt Kastora i Polluxa, ć zwykli byli, mężowie i niewiasty, starzy i młodzi, na święto tych Bogów swoich, w jedno się zchodzić miejsce, do tańców i krotofii innych, którą schadzkę Kupałą zwali, zwłaszcza z 5go dnia Maja miesiąca i z <;,go Czerwca, co jeszcze do tych czasów na Rusi i w Litwie zachowują, bo skoro po niedzieli przewodnej aż do St. Jana Chrzciciela, niewiasty i paony do tańców się gromadzą, tam wziąwszy eię za ręc e, "L a d o, Lado i Lado moj a" powtarzają, śpiewając na pamiątkę Ledy albo Ladony, matki Kastora i Polluxa, acz prości ludzie niewiedzą akąd ten obyczaj urósł." - Włościanie nasi jedynie tylko dla zabawy dzieci, klaszcząc w tece »lady, lady, ładki" śpiewaj), zaś w uro w rozmowa. h wyrazów podobnych nie używają. W badaniach starożytności Rusyjek eh pana Uąpeńskiego, protessora bMuryi w Uniwersytecie Charkowskim, znajdujemy, że Rusini odbywali śwn.ta na tirzczt ne rzek, i źródeł, szczególniej dla Bożka Kupały, po zejściu wad wiosennych; w czasie tej uroczystości miały się używać kąpiele, a być może i topienie ludzi na cześć tego Kupały, Ale te wszystkie uroczystości pOIc nI nit zdają sn; być początkiem uroczystości d' siaj przez lud wiejski powtarzanych, różnica albowum czasu, i tak rozmaity powód onych Kar'a nam się domyślać, ie zupełnie na inny koniec święto Kupały obchodzonem było. W dalszych badaniach profesora Uepeńskiego, znajduitmy obchód na cześć bogini Westy, który zdaje się zupełnie poszukiwaniom naszym odpowiadać. "Wśród lata, powiada on, przed zaczęciem sianokosu 1 znlwa, odbywała się wielka uroczystość dla bogini Westy, alboli ter nieugatzone go ognia, wyobiaźając przez to, iż ciepło koniecznie po« trzebne dla dojrzewania płodów ziemnych,Zwyczaj un trwa poniekąd do dnia dzsiejszfgo w całej Roseyi; w/\nocy 24 Czerwca, w dz. St. Jana, zbierają się młodzi lucizi płci obojej, rozkładają OU;Te, które zowią się Kupalnicy, Śpiewają pieśni, i skaczą przez te kupalmcv." (Dokończenie nastąpi)

OBWIESZCZENIE.

Podaje s ę niniej-zem do publicznej wiadomOSCI, lZ podział puścizr.y zmarłego tu na dniu 10. Marca 1836. Karola Fied.ryka Berger Registrators Iniendantiiry V. korpusu pomiędzy wiadomych wierzycieli w drodze skrodzonego kredytowego postępowania ma na Stąpić.

Poznań, dnia 11. Stycznia i838Kroi Pruski Sąd Ziemsko- Mieisk 1.

OB W 1 ESzezENIK! Do publicznego wydzierzawenia do sukceseorów młynarza Michała Schulz należą cego pod Naramowicami w powiecie Poznań ekim pod Nr. 21. p ołoż oneg o Wilczego młyna (W olfsmuehle zwanego) na (rzy po sobie nasiępujące lata, wyznaczonym jest termin licytacyjny na dzień 20. Marca zrana o godzinie ioiei przed Sędzią Ziemiańskim Bonsiedt w miejscu posiedzeń Sądu Danego.

Ochotę dzierżawienia mających wzywamy niniejszem na tenże termm z tern nadmierne niem, ie przed dopuszczeniem do licyiacyi kaucya w ilości 50 talarów złożoną być musi. Poznań, dnia 5 Lutfgo 1838 Kroi. Pruski Sąd Ziemsko-Miejski.

OBWIESZCZENIE. .

Stosownie do przepisów (Jidynacyi procesgowej w Ty t. 50tym $. ytnyrn oznairma się ninielSjem, ie massa pozostałości w (nilanirich zmarłego Xiedza Komrnendarza Rauic hdorfa, między wierzycieli legoznanycli i tych którzy się zgłosili w terminie 20. Marca a. f. przed Deputowanym Ur Berndt Assessoren! Sądu Nadwornego Brrlńskngo w ijbie posiedzeń naszych podzieloną być ma, W Wschowie, dnia 19. Grudnia 1837.

Kroi. Prueki Sąd Ziem«ko M elsKi.

Kurs papierów i pieniędzy giełdy Berlińskiej

Dnia 15 . Lutego l 8 3 8 .

Mo- I\a pi*. kurant pa papie- goto(li C. rami wizna 4 10'2ie 1<Y2£ 4 KBj's 102f a - 641 hIJ 4 1Ę\ l O'2{ e 4 - 102e 4 103i= 102f 4 l( 431 UlUlHUl 4 1021 - 4 1054 - 4 IOli l&\t 4 Ę !'9$ 99 ił iool - łI JJ\4 «A 105e - 861 - - 215j 2141 - 181 - W* «A - Ę II[ - 3 »

Obligi długu państwa . . . .

Pr. ang. obligacje 1830. .

Obligi premiow handlu morsko Obligi Kuirnarehii z bież. kup, Obligi tyrmz. Nowej Marchii dl.

Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie duo Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast- W. X Poznańskiego , W s' ho dnia - Pr, listy zastawne Pomorskie dito dito dito Kur- iNowomarch. dito dito di10 dito Szląskie dito, ObI. zaległ, kap, iprC. Kur- i N owej - Marchii Złoto a l »arco .

N owe dukaty . . .

Frydrychsdory V« Inne monet} złote po 5 talarów Discanto.

PW

, , ,

Geny zbożaw Berlinie,

Dnia r 2. Lutego L ą d e m : Pszenica i tal.

1 I tal. 16 sgr. 11 fe n; żyt o 1 l tal. 3 egr. 9 fen.; jęczmn ń 6 fen ; jęczmień mały 27 sgr, b sgr. u fen, l 20 sgr. Wad ą: Pizemca (biała) I tal 27 sgr. 6 fen.

i I tal. 25 sgr. jako teź l tal, 2 2 sgr. 6 fen,; żyto l tal. 8 st>r. Q fen i l tal. 7 sgr. 6 fen.; jęczmień wielki 27 igr. 6 fen. l 26 _/\r. 3 fen,; o w i e s 23 qu;r. 9 fe n . i 21 s gr. 3 l e n . W Sorjoię, dnia 27 stycznia i o 38 Kopaełoim 7 tal 15 tal. 15 sgr rnnar 818na l tal. 5 sgr. l X5 sgr. 6 fen.

183/\.

22 fgr. 6 fjen, J tal 5 egr.

wielH 27 sgr. fen.; owies 23