GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.05.02 Nr102

Wielkiego

TA

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dtkera i Spółki, - Redaktor: A. Wannowshi.

JW1Q2.- W Srodę dnia 2. Maja 1838.

OBWIESZCZENIE.

N. Król raczył przez Najwyższy rozkaz gabinetowy z d. 29. r. m. postanowić, iź notowanie na posady fundacyjne, z powodu wielkiej liczby expektantefc jud na takowe zanotowanych, i z powodu rzadko tylko w stosunku tym zdarzających się wakansów, w przeciągu trzech lat, odtąd rachując, miejsca mieć niebędzie, Podaje się to do wiadomości publicznej z oświadczeniem, iż czynione o to wnioski w rzeczonym czasie, pozostaną bez skutku i bez rezolucyi. Berlin, dnia 7. Kwietnia 2838Minister spraw wewnętrznych i poIicyi. Rochów,

Wiadolllości zagraniczne.

p o "7 s h a.

z Warszawy, dnia 25. Kwietnia. Najj. Pan nadać raczył dziedziczne szlachectwo JPanu Józefowi Czyżewskiemu, byłemu Radcy Kommissyi Centralnej Likwidacyjnej.

N ajj. Cesarz i Król, wynagradzając zasługi JPana Jana Duczyńskiego, Sędziego Trybunału Handlowego Guber. Mazowieckiej, Najłaekawiej udzielił mu order Cesarsio-Krolewski św. Stanisława klassy IV.

Onegdaj przeniósł się do wieczności JW.

Franciszek Górski, b. General b. wojsk pols" Sędzia Pokoju Pow, Rawskiego, Kawaler orderu św. Anny sej klassy i krzyża woje. p. F 2 U n c y a.

Z P a ry ż a, dnia sa, Kwietnia.

Podczas kiedy stronnicy Ministeryum tej się oddawali nadziei, że obrady w Izbie i nudności pod względem ułożenia planu redukcyi rent zachodzące, powtórnie do odwłoki pytania tego spowodują, Hr. Mole na onegdajszem Izby posiedzeniu całej sprawie inny nadał obrót. Oświadczył bowiem, ie Ministe* ryum po nadaremnych usiłowaniach, aby Izbę o niestosowności środka tego przekonać, obecnie gotowe poddać s <; *s*>li tejże i wspólnie z nią nad najlepszym bjiosobem uskutecznienia tel redukcyi się naradzać. Stronnicy Ministeryum kroku tego nie chwalą. Rozumieją, że przykład takowy dla gabinetu dobrych nadal nie wyda skutków, Jeżeli zniżenie renty w oczach Ministrów zawczesne, a więc niebezpieczne, niepowinni też pod żadnym warunkiem podjąć się wspólnej odpowiedzialności, lecz raczej, kiedy zdania swego przeprzec nie mogą, innej administracyi wykonanie środka tego zostawić. Jeżeli zaś Ministrowie n i e w c z e e n ość pozornie tylko zarzucali, aby inne zataić pobudki, wypadek okazuje, jak nieostrożnym i M J « « ' miocie. Przeciwnie inne dzienniki tego zdania, że Prezes Rady rozumnie) postąpić nie mógł, jak postąpił; obrady albowiem nad pojedyńczemi artykułami udowodnią, że trudności porozumienia się względem tego planu tak wielkie, iż, przynajmniej obecnie, do wykonania tej operacyi finansowej przystąpić nie można. Wszakże kto szczegóły obrad dotychczasowych dokładniej zgłębił, nadzieją podobną cieszyć się nie może. Ministrowie pod względem renty na wszystko się zgodzili; nietylko ie redukcyą za prawną i użyteczną, lecz nawet za podobną do wykonania uznali, zastrzegając sobie jedynie tylko niewczesność czynności wśród obecnych okoliczności. J eżeli zaś rząd względem ostatniego punktu Izbie ustępuje, jeżeli oświadcza, że dla uskutecznienia tej operacyi swoje ofiaruje współdziałanie, powinien też, jeżeli w sprawach finansowych nie chce się okazać niezręcznym, sam z planem redukcyi wystąpić. A tego też tern bardziej się spodziewają, de że takim tylko sposobem w przekładaniu wniosku prawomocny tok zaprowadzonym a zbyt daleko posunięta inicjatywa parlamentarna w właściwe sobie granice znowu zamkniętą być może. Prócz tego i na to uważać trzeba, że Ministeryum teraz pomyślną jeszcze ma chwilę, aby posiadaczom renty korzystne zabezpieczyć warunki, kiedy każdy przez rząd przedłożony środek więcejby zyskał zwolenników, aniżeli środki pojedynczych Deputowanych, Tudzież Izba z zadowoleniem jdałaby się z zagmatwania różnych systemów przez plan rządu wyprowadzić. Rozumieją więc powszechnie, że z czasu aż do wyzdrowienia Ministra skarbu, t. j. aż do powtórnego rozpoczęcia obrad, Mini etfryum korzystać będzie, aby nowy wypracować pian redukcyi, do którego materyały już są w pogotowiu. Jutro Poseł Abdel - Kadera na posłuchaniu u Króla dary władzcy swego N. Panu wręczy. Gazeta ministeryij"'a donosi, że Marszałek Souk dla opędzenia Sosztów poselstwa swego tylko 100,000 frank, od rządu otrzyma. N a to uważają inne p sma, że Francya takim sposobem zbyt skromnie reprezentowaną będzie} pamiętamy bowiem, że Xiążę Northumberland będąc Posłem Anglii na koronacyi Karola X. około 6 rai!. fI. w Paryżu wyexpensował. Zważywszy prócz tego, o ile życia w Paryżu tańsze od londyńskiego, nie poj mują, jakim sposobem Marszałek ambassade swoje godnie spełni. - Hr. Demidoff też do Londynu na koronacyę się wybiera; wystąpi tam z prawdziwie królewskim przepychemczną depeszę z Bajonny z dnia Ig. Kwietnia: "Poseł francuzki przy dworze hiszpańskim donosi, że podług raportu Generała Garondelet, Negri d, 12. wprawdzie pod Valladolidem stanął, ale przez załogę miasta tego dzielnie odparty został. O Basilio Garcyi żadnych nie miano wiadomości. Senat projekt do pozy« czki większością 86 głosów przeciw 3 przyjął." Podawana ostatriiemi czasy w gazetach legitymiatycznych wiadomość, że Pan Aguado w piśmie do Królowej wszelkich układów pod względem pożyczki się wyrzekł, zdaje się po* twierdząc. Pan Aguado ani paryzkich ant londyńskich przemyślników do podjęcia się pożyczki skłonić nie mógł, kiedy opłata prowizyi od dawniejszego długu jeszcze nie zabezpieczona. Wypadek ten bardzo niepomyślnie na sprawy Królowej wpływać może. Król Francuzów odwiedzić ma tego lata mia.

Sta Bordeaux i Bajonnę.

J e dno rparyzkich pism prawnych zawiera następujące doniesienie: "Zamęźcie Panny Moreli, córki Generała, która główną rolę grała w słynnym procesie La Ronciera, z Margrabią Eyragues, odbyto się nie dawno w kaplicy Izby Parów w obecności obu rodź n i kilku tylko przyjaciół. Krewni Panny Moreli znajdowali się kilka dni przedttm na ślubie oficera Ambert, -który w sprawie La Ronciera także ważną miał rolę. Z czterech więc osób, które w tej sprawie występowały jako skarżący, świadkowie i oskarżony, dwie już weszły « stan małżeński; trzecia, Pan Estoully, umarł w Syryi, a Pan La- Ronciere siedzi jn£ blizko 3 lata w więzieniu w Clairveaux, gdzie zapewne pozostanie aż do upływu czasu wyrokiem zakreślonego. Wszelkie usiłowania, ażeby go skłonić do podania proźby o ułaskawienie, były dotąd bez sku teczne; odpowiada, on zawsze, że to byłoby toż samo, co przyznawać się do winy, przeciwko której protestować nigdy nie przestanie." A n g l i a.

Z L o n d y n u, dnia 21, Kwietnia.

Ministeryum przekonało się, jak się zdaje, ie Kanada w takim Tazie tylko może ocaleć dla kraju macierzystego, jeżeli w obydwóch Kanadach mianowicie na mieszkańców angielskich wzgląd miany będzie i gdy się cały kraj powoli w czystą angielską prowincyą zamieni, A przynajmniej dzienniki ministeryalne mocno od niejakiego czasu powstają praeciw francuzkim Kanadyjczykom i radzą im, ahy zan echali na zawgse myśli zachowania oddzielnej narodo - wości. Tak tedy po wielu nadaremnych usiłowaniach, aby stronnictwo francuikie (tworzące, jak wiadomo, większość ludDości w niż» i: rz""" t, ; A noiiczas sd\ wyższa tylko prises uspokoić, trzeba będzie nareszcie to samo uczynić, co Toryeowie już dawno jako jedyny środek polecali w celu utrzymania rej prowin - cyi, t. j. połączyć nanowo obiedwie prowincye, większość prawodawstwa na stronę osadników angielskich przeważyć i tym sposobem intereseowi angielskiemu przewagę wyjednać. Lord Glenelg, Minister osad, już w obradach parlamentowych nad sprawami kanadyjskiemi napomyka, źe rząd pragnie takowego połączenia, lecz żeby go nie chciano Kanadyjczykom narzucić, wątpiąc, czy nawet angielscy mieszkańcy wyższej Kanady chętnieby na to patrzeli. Sądzono bowiem, źe prowincyi tej nie byłoby przyjemno zostawać w tak ścisłych stosunkach z buntowniczymi mieszkańcami francuzkimi niższej Kanady. Kanada wyższa dumna zawsze była z swego prawego charakteru w porównaniu z niższą Kanadą, i ostatnie rozterki w jej obwodzie zawsze niemal wzniecane były tylko przez cudzoziemców, częścią próżniaków i włóczęgów z pogranicznych prowincyi, częścią przez zbiegów z Stanów Zjednoczonych, podczas gdy z właściwych mieszkańców mała tylko garstka udział w nich miała, a milicya wszelkich sił używała, aby rząd w przytłumieniu powstania wspierać. N ie można było przeto żądać, aby się do tak przykrego połączenia przychyliła. Lecz jej materyalny interes wymagał, aby się do życzeń rządu angielekiego skłoniła. Gdy bowiem rzeka św. Wawrzyńca w prowincyi niższej Kanady do morza wpada, przeto prowincya ta włada handlem całym na tej rzece j dochody jej są daleko znaczniejsze niż wyższej Kanady, chociaż ta 4 razy tyle płodów dostarcza, co pierwsza. Izba zgromadzenia wyższej Kanady, przyjęła przeto jeszcze wkrótce przed swem rozwiązaniem mnóstwo uchwał, w których wynurza przekonanie, że rozdzielenie tych prowincyi w 1791 r. było bardzo szkodliwe i że je niebawem znowu połączyć wypada. N astępnie przywodzą wiele przyczyn, dla których połączenie takowe jest pożądane, - a między temi wyżej wzmiankowana pierwsze zajmuje miejsce, gdy teraźniej ezy rozkład dochodów Kanady bardzo jest niestosowny. Innemi przyczynami połączenia dla wyższej Kanady są: ułatwienie związków handlowych z Anglią, lepsze urządzenie poczty i inne wewnętrzne rozporządzenia, które tylko 'po połączeniu obydwóch prowincyi do skutku doprowadzić można. Z drugiej strony rak nazwane Konstytucyjne Związki w Quebeku i Montrealu w niższej Kanadzie podobne Życzenia wynurzyły. Związki te składają się na turalnie tylko z samych mieszkańców angielyyskich, podczas gdy większość ludności w (ej prowincyi należy do rządu francuzkiego, lecz zdaje się, źe na zdaniu mniejszości w tym razie przeetaną, a tak może połączenie wyższej i niższej Kanady będzie podstawą zmian, jakie Lord Durham w administracyi tych prowincyi zaprowadzi. Hrabia Durham miał wczoraj ostatnią naradę z Ministrem osad przed swoim wyjazdem do Kanady. Gazety tutejsze poczytują za rzecz do prawdy podobną, ie Ludwik Papineau, były mówca prowincyalnego parlamentu niższej Kanady, wkrótce po wybuchnięciu rokoszu kanadyjskiego w czasie ucieczki swojej do Stanów Zjednoczonych w pogranicznych lasach zginął, gdy już cztery miesiące upłynęły, jak o nim ańi słowa nie słyszano, a to co o nim pisma amerykańskie głosiły, na samych polega pogłoskach. Gdyby się gdziekolwiek w Stanach Zjednoczonych znajdował, byłby się niezawodnie w pismach publicznych odezwał. Byćby przecież mogło, ie się z bojaźni w jakim zakątku ukrywa, bo podług zeznania zmarłego tu niedawno temu Pana Harta Logana, członka parlamentowego z zachodniego Suffolku, Łtory go znał dokładnie i razem z nim do szkół chodził, był on zawsze bardzo trwożliwym i wielkim kłamcą. Tenże sam Pan Logan wybrany był z kilku innymi Anglikami i Kanadyjczykami przez mieszkańców angielskich w <;uebeku i Montrealu, aby rząd o stosunkach kanadyjskich zawiadomił i o połączenie tych dwóch prowincyi wnosił. S tosownie do gazety S u n , Pan Knigbr, który niedawno z Czerkasyi do Konstantynopola powrócił, tego zdania, źe Czerkiesy bez obcej pomocy wojskom rossyjekim oporu dłużej stawiać nie zdołają, bo lubo są w etanie 300,000 b i t n i o wojska wystawić, zbywa im jednak na broni i amunicyi; nie mogąc więc na równinach oprzeć się Rossyanom, zniewoleni pola uprawne nieprzyjacielowi zostawiać, a tak wkrótce powszechny nastąpi głód. Zupełnie przeciwnie donosi Morning-Herald. Opisując obszerniej klęskę, którą R08eyanie dnia 2. Lutego pod Satschen ponieść mieli (o czerń już donieśliśmy) wspomina o mężnej obronie miasteczka, którego załoga z samych Polaków składać się miała. W dniu po bitwie fale morskie wiele trupów na brzeg wyrzuciły. Z Kalkuty nadeszły wiadomości do dnia 15» a z Bombaj do dnia 35. Stycznia, przywiezione w 4 tygodnie z tego ostatniego miejsca do Suez, statkiem parowym "Hugh Lindsay." Zatargi z Birmanami trwają ciągle, a ostatni do wojny przyszło« D a n i a .

Z Kiel u, dnia 19. Kwietnia» Podług korespondencyi Gazety harabur .

skiej coraz bardziej w Szleswiku starają się upowszechniać język duński, i tym sposobem powstają przeciw językowi niemieckiemu, mającemu dotąd wpływ przeważny w tej prowincyi. W północnym Szleswiku składa się wprawdzie większa część mieszkańców z Duńczyków, ale mimo to uchodził tu zawsze język niemiecki za język naukowy i piśmienny. W południowym Szleswiku przewaga jego jeszcze daleko większa. N a czele powstających przeciw językowi niemieckiemu stoi Professor Paulsen z uniwersytetu kielskiego. Za jego staraniem wychodzi Tygodnik duński obok niemieckiego. Ale nie zaprzestał na tera. Już przed zagajeniem zgromadzenia Stanów w roku T836 zbierał petycye względem zaprowadzenia języka duńskiego po kościołach i szkołach. Za zbliżaniem się drugiego Zgromadzenia Stanów jeszcze jest czynniejjzym i wszelkich używa sposobów, aby sprawie swojej zwycięztwo wyjednać. T u r c y a.

Z Konstantynopola, dnia ag. Marca.

(Gaz. Powsz.) - Brat nieszczęśliwego Pertew-Baszy dzielił smutne losy jego. Emin Efendi w Warnie nagłą umarł śmiercią.

Wiemy, co to znaczy! W piśmie z Konstantynopola z dnia 2ggo Marca, umieszczonem w M o rning - C hronicIe, wyezytujemy: "Statek parowy, który zeszłej soboty z Trapezuntu tu zawinął, nie przywiózł wiadomości z Heratu, Listy z Tabris donoszą, że niepewność względem wypadków na widowni wojny już wielką sprawiła w handlu stagnacyą. Na tyrn skutku powrócił P, Knight, który z wielkiem życia niebezpieczeństwem Czerkiesom materyałów wojennych dowoził. Stosownie do jego oświadczeń w Czerkaeyi obecnie wszystko spokojnie, rozumie jednak, że na wiosnę walka z ponowioną się rozpocznie zaciętością. Anglicy Bell i Longworth aż do lata w Czerkasyi zostać chcieli« (Patrz artykuł Anglia.)

Rozmaite wiadomości.

Sprzedano przez publiczną licytacyą szczątki giełdy londyńskiej. Ta sprzedaż przyniosła około 50,000 fr. Nabywcy zapłacili za wielki dzwon 78 fr«, dwa gryfy snycerskiej roboty . .. .. . ; , . » i , ; » C r ń I n m Ó i T?I * h i D ..v U Jl

fr" wizerunki snycerskie Europy, AzYl, Mryki i Ameryki 2750 fI. - Reszta materyałów będzie sprzedana w przyszłym miesiącu. Rada municypalna Washingtonu poleciła sławnemu neapolitańskiemu rzeźbiarzowi, Panu Persico, który już wykonał dwa wielkie pogrobowe pomniki dla tegoż miasta, aby wy* pracował posąg Krysztola Kolumba, który ma stać na wielkim placu w Washingtonie, naprzeciw kapitolu. Pan Persico przyjął ten zaszczytny obowiązek i już pojechał do Madrytu dla obejrzenia tam dwóch portretów sławnego żeglarza, które, według podania, mają być uderzającego z nim podobieństwa. Municypalność Washingtonu wyraziła Panu Persico życzenie, aby ten posąg wyobrażał Kolumba w chwili, kiedy, tenże oznajmia Europie od« krycie N owego Swiata. Sąd królewski na angielskiej wyspie Jersey zezwolił niedawno na prośbę pewnego wierzyciela, żądającego, ażeby (mogący zapłacić) dłużnik, uwięziony za niezapłacenie długu, otrzymując stopniowo pomniejszoną żywność, głodem do zaspokojenia wierzyciela zmuszony został.

OBWIESZCZENIE.

Do publicznego wydzierżawienia na trzy lata od Sw. Jana I. b. dóbr szlacheckich Podl e s i e koś c i e l n e i Z b y t k a w powiecie Wongrowieckim położonych, wyznaczyliśmy termin na dzień 28. Maja r. b. zrana o godzinie lotej w Izbie naszej instrukcyjnej przed Wielmożnym Kurnatowskim Radzcą Głównego Sądu Ziemiańskiego, na który chęć dzierżawienia mających niniejszem zapozywamy. Bydgoszcz, dnia 10. Kwietnia »838« Królewski Główny Sąd Ziemiański.

Podaje się niniejszem*do publicznej wiadomości, że handlerz Michał Bibo i niezamężna Jean et ta J a c o b oboje tu z tąd kontraktem przedślubnym z dnia 8- Stycznia 1838» rwspólność majątku i dorobku wyłączyli. Grodzisk, dnia 20. Kwietnia i838.

Król. Pruski Sąd Ziem s K 0- Miejsk i.

Handel towarami mięsiwemi w niemieckim i francuzkim guście otrzymał kistę prawdziwych wybornych bru t» świckich salsesonów i poleca takowe jako też goettingski saleeson, westfalskie szynki i wszel« kie inne artykuły najlepszego gatunku. L. Rauscher, przy Wrocławskiei ulicy Nr, 4,