ZNACZENIE NARODOWE TEATRU POLSKIEGO W POZNANIUcałej pełni Wojciech Bogusławski. Zanim atoli o samym twórcy i ojcu sceny ojczystej wspomnieć mI wypadnie, pragnąłbym choć na chwilkę przenieść czytelnika do cichego zakątka na wielkopolskiej ziemi, do rezydencji Sułkowskich, Rydzyny, skąd wyszły także silne pobudki do utworzenia sceny narodowej i skąd ta swój główny bierze zawiązek 3 ). Teatr w Rydzynie był teatrem magnackim. Utworzony został w r. 1770 przez ks. Augusta Sułkowskiego i umieszczony obok pałacu, w pomarańczami, w jej prawem skrzydle 4). Budowlą kierował znany budowniczy Wacław Heymrath a dekoracje wykonał malarz Jan Feliks Seyfried. Teatr był wyposażony bogato i przypominał nam w szczegółach teatr Stanisława Augusta w Łazienkach 6). Ks. August był już poprzednio przedsiębiorcą teatralnym w Warszawie i stąd zapewne zaczerpnął wzorów dla własnej sceny. Dumny magnat chciał dorównać koniecznie królowi I nie szczędził grosza, aby wyposażyć swój teatr najbogaciej. Uwagę zwracał przedewszystkiem doskonały zespół aktorski, w którym jaśniał wielką sławą głośny komik J akó b Kempiński, późniejszy filar Teatru Narodowego we Warszawie a co za tern idzie również pierwszorzędny repertuar sceniczny. Nie wiele tam wprawdzie było sztuk narodowych, gdyż Sułkowski ich protektorem nigdy nie był, atoli utwory młodego jeszcze Mozarta i kilku innych głośnych autorów szerzyły sławę teatru zarówno w Polsce jak i zagranicą. Rychło jednak wszystko niespodzianie się skończyło; wśród wzrastającej politycznej burzy nadszedł cichy zmierzch tej sceny. W początkach następnego stulecia darmobyś szukał tego miejsca dawnych muz. Mgła zapomnienia pokryła minione dni chwały a z nielicznych źródeł z trudem historyk wykuwa obraz dawnego jej życia i działalności jak rzymski Maro swe nieśmiertelne rymy o upadku świętego Iljonu.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1930 R.8 Nr4

8) Pohorecki F. - - Wkpolska a teati- narodowy, str. 4.

*) Ehrenberg St. - D. Pos. Theater insudpreus. Zeit. str. 27.

· ') Pajzderski N. - Teatr w Rydzynie (Kurj. Pozn. 1925, nr. 351).

Ij