G

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.05.23 Nr119

AZE

TA

Wielkiego

Xiestwa

POZNAŃSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. JDekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

JW 119.- W Srodę dnia 23. Maja 1838.

Jutro, jakow dzień Wniebowstąpienia Pańskiego, nie wyjdzie Gazeta.

Wiadomości zagraniczne.

Po Iska.

Z War s z a w y, dnIa 13. Maja. «, Kommissya Rządowa Spraw'Wewnr;trznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego. W wykonaniu Reskryptu JO, Xiecia Namies nika Królewskego z d. 25. Lutego (9 Marca) r. b Nr. 6j 8. , podaje do powszechnej wiadomości, ie Szlachta Królestwa Polskiego, którzy podawali prośby o przyjęcie do Korpusów Radeckich, lecz dotąd nie zostali jeszcze przyjętymi, również i ci, którzy w przyszłości zaniosą żądania swoje w tym przedmiocie, winni koniecznie umieć czytać i pisać po Rossyjeku, także znać cztery pierwsze działania arytmetyczne; ci zai ze Szlachty, którzy będą upraszać o przyjęcie ich do Pułku Szlacheckiego, winni być w takim stopniu usposobieni, aby mogli składać examin r nauk, przepisanych programatem, Najwyżej zatwierdzonym. W Warszawie, dnia 30. Marca (Vi. Kwietnia) 3838 r. - Za Dyr, Głów. Prez., Członek Kommissyi (podp.) M. OJcunew. - Dyrektor Wydziału, Radca Stanu, J. Badem", - Za Dyrektora Kancellaryi, Piiatti.

Rada Administracyjna Królestwa ogłosiła postanowienie z dnia 17. (ag.) Kwietnia r. b. tel treści: "W ojucki Wincenty i Węgierski Ferdynand, z których pierwszy w oznaczonym terminie powrócił do kraju, drugi zaś zszedł z tego świata przed ogłoszeniem Manifestu amnestyi, mają być wykreśleni z listy imiennej, przy postanowieniu r dnia 28. Czerwca (10. Lipca) 1836r, zamieszczonej, 1 konfiskata ich majątków ze wszystkie mi skutkami cofniętą.« Dnia 29. z. m. we wsi Krasne, Obwodzie Prasnyekim, po ciężkiej chorobie, mimo wszelkich naj czulszych starań i pomocy lekarskiej, skończyła swe doczesne życie ś. p. Joanna z Hrabiów Krasińskich Hrabina Krasińska, żona JW. Hr. Augusta Krasińskiego. Pani ta ledwo 32 lat mająca, pełna cnót, lubiąca wiejskie za.

cisze, oddana zupełnie powinnościom domowym i opiekunka nieszczęśliwych, opuściła ten świat z uczuciami święiej Religii, której jedyne pociechy do przyszłego nieśmiertelnego życia prawym Chrześcianom towarzyszą. Zostawiła w głębokim żalu pogrążonego małżonka i małego syna, zostawiła tkliwą pamięć po sobie w sercach krewnych, przyjaciół, znajomych i tych wszystkich, których w każdem zdarzeniu słodziła. Krewni, licznie zebrani obywatele z sąsiedztwa, wielbiciele zmarłej Joanny Kra8 ' ńskiej i cała ludność wiejska z kilku tysięcy osób złożona, która w n<el litościwą Panią otrąciła, ostatnią jej oddali posługę ze łzami nad zgasłą cnotą; ci którzy dla odległości zamieszkania przybić na ten smutny obrząd nie mogli, z żalem dowiedzą są o wczesnym zgonie tej ze wszech miar zacnej P ani. Ai e b y zaś j po jej zejściu biedni mieli jeszcze pomoc, rozdano im kilkaset korcy zboża, w czerń nietylko Clirzi -ścianie lecz i Izraelici udział mieli. JW. JX. Pawłowski, Biskup Płocki, pontyfikalnie i w assy6tencyi licznego Duchowieństwa, «łożył 2. b. m. jej ziemskie włoki do starożytnego grobu familijnego HI. Kras.ńskich, w kościele paraf, wKrasnsm, Pokój Jej popiołom!

K o s s y a.

Z R e w i a , dnia i. Maja.

(Gaz. Vossa.) - Jeden ksiądz katolicki (a jednego tylko tu mamy), kupcowi katolickiemu zabronił przystępu do kościoła, ponieważ ku» piec ten bez jego zezwolenia i błogosławieństwa z protestantką się ożenił. Wiadomość ta prawdziwa. F 2 a n c y a.

Z P ary ż a, dnia 12. Maja.

P o s i e d z e n i e S ą d u A s s y z ów. - Vin» cent Giraud staną) dzisiaj znowu między obżałowanymi i został zaraz po rozpoczęciu sessyi przez Prezesa zapytany, azali istotnie chorobę swoje dawniejszemu złemu obejściu się w więzieniu przypisuje? Obźałowany mnóetwo zażaleń przytaczał, które wszelako wszystkie wykazały się być płonnemi, kiedy porządek i bez pieczeńetwo więzienia inaczej ostaćby się nie mogły. Po załatwieniu więc tego przedmiotu, rozkazał Prezes, ażeby oskarżonych Huberta i Laurę Grouvelle z sali wyprowadzono i zwrócił się potem z nasiępującemi słowy <lo Steubla: "Dotychczas badałem Cię tylko względem Twoich dawniejszych zeznań i późniejszego cofnięcia tychże. Aby Ci więc przy odpowiadaniu źHipcłną zostawić wolność, zapomnijmy o tern co się stało, równie o zeznaniach, jak o odwołaniu onych. Odpowiadaj na zapytania moje szczerze i otwarcie; jest to najlepszym i jedynym sposobem, abyś sobie los swój złagodził, jeżeli jesteś winny, a w przeciwnym razie, zabezpieczysz sobie tak tetrj lepiej oswobodzenie swoje." Prezes przy. stąpił następnie do badania, którego treść krótką II.. .,.

pozmeJ UlTIleSclmy. Z dnia 13, Maja.

Marszałek Gerard miał w ciągu dnia wczorajszego tr«y posłuchania u Króla. Infant Don Francisco de Paula jedzie pod

przybranem nazwiskiem Xi<;cia Lora, Niewiadomo dotychczas, gdzie osiędzie, czy» Tuluzie, czy w Bajonnie, czy też w Pau. T e m p e wyraża dzisiaj: "W Izbie Deputo.

wanych twierdzą, że Minisieryjum z projektu do prawa względem Algieru uczyni p y t a n i e g a b i n e t o we. Ministrowie mieli oświadczyć, te przepadniecie prawa Syczącego się kolei żelaznych ich clo cofnięcia się nie spowoduje, kiedy to tylko czystem było pytaniem wewnętrznej adrntnistracyi i im samym zarzut ten uczynić by można, że przesilenie ministeryalne wywołali, lubo Izba w żadnym p o l i t Y c z n y m przedmiocie stosunki swoje z nićmi nie zerwała. Jakoż istotnie słuszną rzeczą, wezwać Izbę, aby powiedziała, czego istotnie chce, i przymusić ją, aby była choć raz odważną. Minisieryjum wprawdze nie zdaje się posiadać zaufania Izby, ale ta też trojaki błąd popełnił a, przynoszący widoczny uszczeibek rządowi reprezentacyjnemu w ogólności. Temi błęda» rań sa trzy wota względem adreesu, tajnych funduszów i względem oddzielnych gatunków broni. Odmówiono Ministrom wszystkiego, czego pod administracyjnym względem żądali, a przyzwolono na to, od czego istnienie gabinetu zależało, Czas nareetcie, żeby igraszki takie ustały; przyjaciele rządu rrprezentary /. nego, prawdziwi zwolennicy władzy parlamentarnej i Ministiowie nawet sami życzyć powinni, ażeby temu wahaniu i niepewności tamę położono. Zresztą nie dziwiłoby 10 nas, gdyby Izba i tą rażą przy sposobności pytania gabinetowego na korzyść Ministrów się oświadczyła i im pozorne zostawiła życie, podczas gdy w istocie i nadal ich dobijać pragnie," Hiszpania.

Z Madrytu, dnia I. Maja.

(Gaz, Powsz) - N areszcie widzi się Ministeryjum wybawione z kłopotu, którego je trudności zaciągnięcia pożyczki i posJ\ejpy. oręża Kabrery w Aragonii nabawiały; bo podczas powszechnej radości z powodu zwycięztwa Luchany (Espartero ) nad N egrim glos oppozycyi zupełnie zamilknąć musi. Jakoż stronnicy Mi. msteryjum natychmiast z sposobności tej korzysiali, aby Hrabiemu Luchana świetny dać dowód wdzięczności swojej, uczyniwszy wczoraj wniosek, aby Generałowi Hrabi Luehano i wojsku jego z powodu zupełnego zniesienia korpusu N egrego adres dziękczynny wotowano. Oppozycyja, która Hrabi Luehano wypadków w Pozuelo de Aravaca i straceń w Mirandzie i Pampelonie nigdy nie przebaczy, ujrzała się tą rażą w konieczności oddania pochwały nienawidzonemu zwycięzcy, a tak wniosek wspomniany jednomyślnie przyjęto. Minister sprawiedliwości oświadczył równocześnie, że rząd Z obowiązku swego wdzięczności ku Genera Kapitanem go mianowaćraczyła. Dostojeństwo to odpowiada randze Generał · Feldmarszałka, jest więc najwyższym szczeblem honorów wojskowych; obecnie tylko Infant Don Francisco de Paula, Castanos, Palafox, Xiąźę Wellingt o n, Beresfor, X>ąię Infantado i Xiąźę Alagon niem obdarzeni. Kiedy takim sposobem Hrabię Luchana na czele całej armii hiszpańskiej postawiono, z powiększeniem władzy jego wzrasta też »liara odpowiedzialności nie tylko za każdy czyn w polu dokazany, lecz też za każdy krok, który dla ustalenia albo zwalenia Ministeryjum czynić będzie. Wezysikich oczy obecnie na niego zwrócone. Jeżeliby więc powstanie M unagorrego sircnników znaleść miało, panrętać trzeba, że Urabia Luchano już przed rokiem mieszkańcom prowincyi baskijskich utrzymanie ich przywilejów uroczyście przyrzekł i rząd o konieczności (ego środka ciągle przekonać się starał. Tylko zaślepienie mężów z r. i g 13. mogło kortezów do uchwały z dn. 2. Września spowodować, na mocy której deputacyje obwodowe prowincyi baskijskich zniesione, konstytucyjne prowincyjonalne deputacyje zaprowadzone, dorny celne nad granica, i brzegami trzech prowincyi i Nawarry ustanowione i Sędziowie I. instancyi mianowani zostali. Teraz twierdzą wszystkie ministeryjalne gazety, że jeżeli Baskowie za swoje fueros walczą, oraz za wolność i prawa walczą a "Correo N acional" zostający w styczności z Ministeryjum, wyraża dzisiaj: "Ob 0wiązkiem rządu naszego, żądania tych prowin - cyi szczerze popierać i dać im do zrozumienia, ie gotowi jesteśmy wejść z nimi w układy celem zabezpieczenia irn na przyszłość ich swobód municypalnych." - Proponuje następnie, ażeby Baskom pokój ofiarowano pod warunkiem, ażeby Pretendenta i stronników jego wygnali. "Espana" (gazeta Pana Martinez de la Rosa) powiada: "Prowincyje baskijskie domagają się tylko utrzymania swych inetytucyi, których żadnemu ludowi, mogącemu ich bronić, wydzierać nie należy. Przyrzeczmy im więc ocalenie tych swobód i dotrzymajmy sumiennie słowa naszego." - Odwołując się więc do zdań powyższych, pytam się: na kogoź więc «pada wina 5 letniego krwi rozlewu w Hiszpanii? Zapewne na tych, co prowincyje biskajskie przywilejów ich pozbawić chcieli! Autor Estatuto Real powinienby był wiedzieć, ie Baskowie tylko za swoje przywileje walczyli i ie zabezpieczenie im t',chże wojnie domowej koniec położy. JI u s t 2 Y a.

Z T rv e e t u, dnia 8- Maja.

Z nadeszłych tu co tylko listów z Aten z d.

20. z. m. dowiedzieliśmy się o smutnych rozruchach na wyspie Hydrze. Powodem do tychże było nowe prawo o naborach do wojska, na mocy którego wsporaniona wyspa stosunkową liczbę rekrutów podług losu dostawić obowiązana. Ponieważ wyspa Hydra w czasie wojny o wolność i niepodległość szczególniej wiele ucierpiała, tak dalece, że nie ma prawie rodziny, kióraby jednego lub kilku członków nie utraciła, a prócz tego wielka liczba Hydryotów pełni służbę na flocie greckiej i w arsenale, przeto przewidzieć można było, że nowe to prawo o naborach niejakie wrażenie na tej wyspie zrobi; lecz na bunt formalny nikt nie liczył. Ledwo bowiem władze w czasie świąt wielkanocnych, które młodzież na łonie swych rodzin przepędzać zwykła, poczyniły niektóre przygotowania do spełnienia przepisów nowego prawa, zgromadził się zaraz lud tłumami i jawnym oporem odgrażał. Zelżono i nawet sponiewierano Gubernatora, a lud, zrzuciwszy wszystkich urzędników, miejsca ich innym osobom powierzył; w niektórych miejscach popalono wszystkie akta i t. d. Po uspokojeniu się nieco umysłów uchwalono petycyą do Króla względem zniesienia podatku od stępia i patentów, i uzyskania wolności od naborów do wojska, i mianowano deputacyą, która niezwłocznie wyjechać i petycyą tę Królowi Ottonowi wręczyć miała. Deputacya ta już była stanęła w porcie Piraeus, ale jej Król nie przy. jął, tylko do Ministra marynarki, An tonego Kriesigo, odesłał, który się właśnie na wyspie Poroś znajdował 1 zarazem polecenie otrzymał, aby się osobiście do H ydry udał. Kriesi jest rodem z Hydry i ma tam wielkie znaczenie; mądrze zatem postąpił sobie rząd, jego tarn wyprawiając, a skutek postępowanie takowe całkiem usprawiedliwił. Przyj ęto go wprawdzie także początkowo z pogardą, ale rozum wkrótce otrzymał przewagę u mieszkańców, zapalonych przesadzonemi wieściami i fałszy. wemi wyobrażeniami o prawie o naborach, i gdy trzej główni sprawcy buntu, w k t ó r y m szczęściem nikt życia nie utracił, ani też na majątku nie ucierpiał, osądzili za rzecz przyzwoitą szukać ocalenia w ucieczce, powróciła spokojność i porządek. Uwagi godną jest rzeczą, ie szczególniej kobiety, uwiedzione swą łatwowiernością, główną roI,ę w zamieszkach tych grały. Kobieta to uderzyła Gubernatora, która utraciwszy męża ewego w wojnie o niepodległość sądziła, że jej na mocy prawa o naborach jedynaka syna do wojska wezm/\. Domysły niektórych osób, jakoby intryga angielska do tego wpływała, poczytują tu powszechnie za niedorzeczne. 2 Alexandryi, dnia 9. Kwietnia.

Nowsze wiadomości (umieszczone w Journal de S m y r n e) przywiezione tu podobno okrętem parowym »N il" zbijają zupełnie już dawniej ulegające wątpliwości doniesienia o klęsce Druzów. "N adchodzące z Syryi wiadomości, pisze wspomniany dziennik, wystawiają prowincyą tę jako zostającą w stanie zaburzenia. Soliman Basza, którego zazdrość Ibrahima na niejaki czas usunęła, przywołany znowu został do objęcia naczelnego dowództwa nad wojskiem przeciw Druzom. Ibrahim Basza był właśnie w drodze z Aleppo do Damaszku, głównej kwatery armii egipskiej, gdy się o wybuchłem w Aleppo powstaniu dowiedział. Powrócił zaraz na powrót i przez stracenie wielu osób bunt przytłumił. Także Emir Beszyr ściągnął podobno na siebie podejrzenie Baszy egipskiego i musiał jednego z synów twoich dać w zakład. Żądanie to zrobiło nieprzyjemne wrażenie na przychylnych Emirowi góralach i bez jego pośrednictwa byliby się już z powstańcami połączyli. Mehmed Ali chwyta się teraz środków skuteczniejszych, aniżeli oręża. Wyprawił licznych emissaryuszów z znacznemi pieniędzmi dla przekupienia naczelników powstania. Dotąd systemat ten przekopywaniu nie wielką mu przyniósł korzyść. Reszta będącego tu wojska ma się udać do Syryi z wyłączeniem trzech do Krety przeznaczonych batalionów. Z Syryi powróciło kil ka kampanii, a/e te się z chorowitych i osłabionych żołnierzy składają. Ibrahim Basza nie zupełnie zdrów, a Mehmed Ali bardzo zasęptoDy. Sprawa Hedszasu wycieńcza także Biły egipskie. Mimo to budują ciągle okręty, i niedawno temu nowy okręt znowu wypłynął na morze. N a niektórych okrętach i w arsenale miała się zjawić dżuma. Mehmed Ali bawi w Alexandryi, gdzie go o mało niesaczęście nie spotkało. N ie wiele bowiem brakowało do przewrócenia się barki, którą do okrętu parowego płynął. Od chwili ustalenia związków z Indyami morzem Czerwonero wielu lu cudzoziemców przybywa. N iedawno temu był tu Generał Ventura, będący długi czas w usługach Sułtana Lahory i udający się teraz do Francyi.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Tylży, dnia 14. Maja. - N. Cesarzowa Wszech Rossyi z J, C. Wysokością W. Xięźnjczka Alexandra Mikołajówną w podróży swojej do Berlina dzisiaj wieczorem o godz. iotej przyjeżdżając z zamku Elley w Kurlandyt,

z orszakiem z 12 pojazdów złożonym (u przybyła i w tutejszym Kroi. gmachu pocztowym przenocowała. Wczoraj po południu przp. jeżdżati tu WW. Xiążęta Mikołaj i Michał, którzy w Tapiau byli na noclegu. Z T r e wiru, dnia 10. Maja. - D. 6. m. b.

odbyto się tu po r a z p i e rw s z y nabożeństwo dla katolickich żołnierzy tutejszej załogi w kościele Sw. Paulina, przeznaczonym tymczasowo na ten cel przez X. Administratora biskupstwa. BaOH J\ J\ _ _ _ _ J\ H H H M - H M - m.....iiim

OBWIESZCZENIE.

Do wydzierżawienia przez publiczną licytacyą. włości ziemskiej G e n z e w a w powiecie Inowrocławskim sytuowanej na lat trzy od Sw. Jana roku bieżącego do Sw. Jana )84*. r-, wyznaczony jest termin w naszej Izbie ustępowej przed Radzcą Sądu Ziemiańskiego Ur. Ingersleben na dzień 18. Czerwca r. b. zrana o godzinie lorej, na który chęć dzierżawienia mających wzywamy. Warunki dzierżawne przejrzeć można w naszej Registraturze. Bydgoszcz, dnia 27. KwietfFia 1838Królewski Główny Sąd Ziemiański.

ZAPOZEW EDYRTALNY.

Królewski Sąd Ziemsko-mieiskj w Grodzisku zapoz-ywa niniejszym wszystkich tych, którzy do kaucyi urzędowej byłego woźnego i exekutora Kwaśniewskiego z czasu jego urzędowania od dnia 1. Maja 1835- 3ż do os'atniego Marca r. )],838- wynoszącej 69 tal. 12 sgr, s fen. prttensye mieć mniemają, aby takowe w terminie na dzień 12. Lipca r. b. przed południem o godzinie gtej przed Wielmożnym Assessoren! Manteuffel w miejscu posiedzeń naszych wyznaczonym wierzy teinie udowodnili. Ten który się w terminie tym w tej mierze nie zgłosił, spodziewać się mo£ e, iź z pretensyami swerni piekludowany i do reszty majątku Kwaśniewskiego odesłanym będzie. Grodzisk, dnia 4. Maja 1838K ról e w s k i S ąd Z i e m s ko · m i e je Ki.

U E. S, Mittlere w Poznaniu, Bydgoszczy 1 Gnieźnie cotylko wyszedł: "Pizewodnik do pielęgnowania chorych." Do użycia w szkole posługi chorych berlińskiego zakładu lekarskiego Szary te, tudzież ćo własnej nauki przez Dr, C, E. Gedicke po niemiecku napisany, przełożył na język polski z polecenia rządu Dr. L, Gąeioroweki. 4 Złt.