G AZE TA
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.05.29 Nr123
Czas czytania: ok. 10 min.Wielkiego
Xiestwa
POZNAŃSKIEGO
Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dthera i Spółki. e- Redaktor: A. Wannowski.
)J( 123,- We Wtorek dnia 29. Maja 1838.
Wiadomości krajowe.
z Berlina, dnia 27. Maja, J. K. M, Xiążę Oranu przybył ta z Hagi v Przybyły tu Hrabiny Maria Teck i Sofia Teck.
Przybył ( u: Cesarsko - Rossyjski General Major Mołostoff, z Szlaka.
Wiadomości zagraniczne.
A o * g y a, Z Petersburga, d. «>.) 17. Maja.
Piszą z Dorpat, pod d. 29. Kwietnia: "Mia» sto nasze uszczęśliwione dziś zostało przybyciem N. Cesarzowej Jejmość» w towarzystwie J. C W. W, Xi zniczki Alexandry Mikołajowny. W szyscy mieszkańcy miasta wyszli na spotkanie N. Pani i otoczyli dom, w którym wysiadła, Professorowie i wszyscy studenci wmunduracb, długo stali przed oknami, w nadziei ujrzenia raz jeszcze oblicza Najjaśniej« szej Małżonki uwielbionego Monarchy. Francja.
Z Paryża, dnia ig, Maja; Wszystkie gazety donoszą dziś rano, że Król odwiedził' z Xiężną Adelaide Xi cia Talłejranda na kilka godzin przed jego śmiercią" ale zdają się o tern nie wiedzieć, ie N. Pan jui. w zeszły poniedziałek tego słabego mocno Xi cia odwiedzinami sweini zaszczyci). P 0wiadają, ie już w owym dniu Xiąźę, przeczuwając bliski zgon wszystkie swoje sprawy uporządkował« Miał on mnóstwo papierów, obejmujących ważne tajemnice państwa, złożyć w ręce Króla. Wiadomo, ie Xiążę już od kilku miesięcy pismo do Papieża przygotował, w którem- wynurza żal swój, ie na owej federacyjnej uroczystości na polu Marsowem odprawił tak nazwaną mszą konstytucyjną. Gdy kilka osób już onegdaj wieczorem na Xi cia nalegało, aby pismo to podpisał, miał odpowiedzieć; "Cierpliwości, cierpliwości, nigdym się w mojem życiu za nadto nie pokwapił, a jednak zawsze niemal w sam cza* przybyłem." Ale wczoraj rano miał powiedzieć: a Teraz czas, podajcie mi pióro"; i potem podpisał wyraźnie ten tak ważny dokument. Twierdzą zresztą, że list ów w lak przyzwoitym tonie jest ułożony, że go na żaden sposób za 5mak słabości, jakby to może z pozoru sądzący ludzie uczynić chcieli, poczytać nie mOŻDa« Pomiędzy osobami, będącemi w pokoju Xi cia, w chwili skonania tegoż, wymieniają Xi zne Dino, Barona Ba« Fante, Hrabię; Sebastyaniego i mnóstwo znakomitych osób. Dziś zaczęto balsamować ciało, które za kilka dni do Valencay przewiozą, i tam, stosownie do woli nieboszczyka pochowąją* Wszyscy toonarchowie europejscy obsypali Xi<;cia Tallejranda znakoinitemi orderami.
JSfamienić jednak wypada, źe mimo czynnego udziału, jaki miał w ustaleniu rządu konstytucyjnego w Belgii, żadnego od Króla kraju tego orderu nie dostał. Przez śmierć jego osierociało jedno miejsce w akademii napisów i akademii moralnych i politycznych wiadomości. - Wychodzący w Nantes dziennik Ami de la Charte donosi, źe należący do Hrabiego Bourmonta zamek, w bliskości F reigne, urządzają na przyjęcie właściciela, który do ojczy zny wrócić zamyśla. J eden dziennik legiiymisj;yczny donosi z N awarry co następuje: "Ukończono przygotowania do badania Generałów Zariategujego i Ęlio. Prtzegetn Sądu wojennego jest denerał Martinez. Zariategujego bronić będzie Pułkownik Madraeo, a Elio Brygadyer Vargas. Dnia 9. Maja opanowali karoliści Nanclares, gdzie 32,000 kartaczy i 51 beczek sucharów znaleźli. Załogę w niewolą zabrano. Odparto wycieczkę załcgi z Lumbic-ri." Piamo z Bajołiny z d, 16. Maja zawiera następujące doniesienie naocznego świadka o wypailkach w Estelli; Dnia 10. zebrali się żołni,etze piątego nawarskiego batalionu, którzy już przed kilku dniami, nie .otrzymawszy żołdu swego, znaki niek;,mości okazywali. Ofiarowano im przeto po 4 reaJ e, ale te z pogardą odrzucili, twierdząc, źe im się po 15 należy, fe nie po pieniądze ale po pokój przyszh, i źe i.ch równie Krój jak Junta oszukali, Cztery kompanie powróciły nareszcie do powinności, ale reszta udała się do domu, gdzie Junta posiedzenia swoje odbywa. Zastali tam tylko jednego noiaryusza, uje należącego do J un ty; zamordowali go jednak, a wyniósłszy na plac wszystkie będące tamże papiery, spalili je. Członkowie Junty zeinknęli do Albazursu w Borundzie. W Estelli panowało wielkie Wzburzenie i whczortm d. 10. widziano przed mieszkaniem Don Carlosa znaczną liczbę mułów, któte rzeczy jego do Borundy przi wieźć m ały. Stojący w Aoizie baialion karolistowski, który już od początku miesiąca tego zniechęceń e okazywał, zupełnie się ro?szedł i Żołnierze udali się do PampeJ ony, Tafalli i Puentę de la B,eina. Leon fi Conde, stojący w bliskości Estelli, utworzył całą kompanią z tych zbiegów. Dnia 13. rozeszła &\ą wieść po Toiozie, ie się jtszcze i inne nawarskie bataliony zbuntowały, a osoby przybywające z Durangi, powiadają, źe i biskajskie bataliony 10 samo uczyniły. Margrabia Vflaeephu, i10my nierwezy prowincyą 15 do
powstania wezwał, został od żołnierzy zelżony. Lud sprzyja widocznie temu poruszeniu i gdyby Munagorri lub ktokolwiek inny chciał się na nowo pokusić, łatwoby pomyślny otrzymał skutek, a przynajmniejby Don Carlosa w nader przykre wprawił położenie« A n g l i a.
Z Londynu, dnia 18. Maja.
Citya nie była wczoraj tak świetnie OSWlecona jak zachodrfia część stolicy; przjfpisują to nieukontentowaniu większej części mieszkańców tej dzielnicy z powodu przyspieszenia koronacyi i ukrócenia czasu. uroczystości. Onegdaj były dwie deputacye klaesy rzemieślniczej i handlującej u pierwszego Ministra, aby go skłonić do zmienienia wydanego rozporządzenia, ale im odpowiedziano, źebv się z prośbą swo;ą do parlamentu udały. To j<szcze bardziej niechęć zwiększyło i naw» t wielu z szlachty, podzielających Zjdanie Margrabiego Londonderrego o koronacyi ma być tak zniechęconych ograniczeniem uroczystości koronacyjnych, źe jeszcze przed tym obrzędem stolicę opuścić postanowili. Dnia 1,6. Marca zdobyło nareszcie cesarskobrazyhjskie wojsko miasto Bahią. Przed zdobyciem miasta tego ucierano się przez 3 dni z powstańcami, których wszyscy niemal dowódzcy w niewolą się dostali. Miasto, w czasie szturmu znacznie ucierpiało; część jego w gruzy obrócono. Gdy okręt wojenny angielski "Dublin" odpływał stamtąd d. 25. Marca, była spokojność przywrócona i sprawy zwyczajnym odbywały 8 ' ę trybem. Portuga li a .
Z Lizbony, dnia 1. Maja.
Donoszą z Algarbii, że rząd rozkazał zapalić wszystkie lasy, w których Remeezydo przebywa, i źe to wczoraj uskutecznić miano. Wątpię, czy się to barbarzyńskie przedsięwzięcie uda obecnie, ile źe ziemia ma dostatek wilgoci, a krzewy i zioła okryie są hściem i pełne soków, a tak ogitń łatwo wstrzymać ronźna. To tylko w Lipcu i Sierpniu uskutecznić można, gdzie upały słoneczne wszystko wysuszają, ale i wtedsby to Rtmeezydzie nie wiele szkodziło, bo ten się raczej po domach mieszkańców i jaskiniach, nie zaś w zaroślach ukrywa.
E g i p t, - Journal de Smyrne donosi z pewnego źródła, źe rozruchów w Syryi bynajmniej jeszcze nie przytłumiono, i źe owszem coraz bardziej Mehmeda Alego niepokoić zaczynają*. ,» Wicekról, powiada ten dziennik kazał, wprawdzie rozsiać pogłoskę, źe sam przybędzie na czele S - 10,000 gwardyi swojej, ale nikt tem.u nie wierzy, bp każdy wie bardzo dobrze. powodu w Kahirze ledwo 2 - 30co dzieci zebrać zdołał. Teraz równieby mu trudno było pospieszyć w pomoc ibrahimowi Baszy w 12000 żołnierzy, jak w czasie powstania w górach Naplus. Gdyby, się zaś i la przez Ibrahima baszę rozsiana pogłoska potwierdzić miała, nie wieleby to znaczyło, bo Syryjczykowie wszystko poświęcić golowi i śmierć nawet sarnę nad panowanie Egipcyan przenoszą. Jeszcze bardziej zaś obawiają się i ntryg użytych przez Baszę w celu pozyskania sobie naczelników powstania. Wysłańców jego już" wprawdzie w kilku miejscach z niczem odprawiono, Tęcz ci mimo to zamysłów swoich zaniechać nie chcą. W Bairucie wyglądano wiadomości o utarczce, jaką Druzowie stoczyć mieli z wojskiem egipskiem pod dowództwem Solimana Baszy. Wieść niosła, źe powstańcy powtórnie zwycięztwo odnieśli; ale źe źródło wieści tej nie było pewne, cztkać więc dalszego wyjaśnienia należy."jVWI AV M - kWi i VW*
ROZlllaite wiadolllOŚci.
Z Poznania. - Podług nadcszłych tu I roin) eh powiatów tutejszego departamentu urzędowych doniesień, oziminy w ogólności mimo zimna dotychczasowego pomyślne, choć 6późnione rokują żniwa; rzepak tylko mocno ucierpiał i w wielu miejscach już go przyorano, W Kwietniu stał termometr najwyżej Hf- F4°, a najniżej - 2°; w pierwszej (.ołowie Maja zaś najwyżej -f- 2So (dn. 6, Maja) a najniżej - i O w nocy z dn. JO. na FY. gdzie lód na f cala gruby wodę okrył i wino i inne delikatne owo'c zwarzy t. - śmiertelność między ludźmi była bardzo mała i mało chorób pan owało. W Poznan i u ciągle więcej się dzieci fodzi n i i umii ra. W powiecie babirnosikim wybuchła w dwóch miejscach naturalna ospa. - W Kwie-tmu było 16 pożarów i 5 A budynki · spłonęły. - Miejsca przez wylew rzek zatopione, znowu osuszone, wyjąwszy okolicę nadobrzrńską, bo ta rzeka jeszcze do koryta swego nie powróciła. - Zboże poszło nieco w gorę, ale na tern rolnik nie korzysta. Handel trfodą chlewną bardzo ożywiony, mianowicie w Obornikach i Szremie, gdzie co tydzień po kilka tysięcy sztuk wieprzy kopiują i dn iniivch prowincyi pędzą. Takie i dizewa, a szczególniej budulcu wiej* Wartą sprowadzają. - Zabiegi separatystów zaczynają wprawdzie znacznie z mody wychodzić, lecz niedawno temu jeszcze podobne wydarzyły się chrzty, z k.torego powodu śledztwo rozpoczęto. Z pomiędzy ma-łej liczby popełnionych
w tym miesiącu zbrodni wymieniają trzy dzieci 0- i dwa samobójstwa. Prze2 rożne przypadki 7 osób życie utraciło. Obywatela jednego w Sulmierzycach przez nieostrożność zastrzelono. -- Za ukazaniem się gąsienic po borach sosnowych chwycono się najdzielniejszych środków do ich wytępienia i w samym powiecie obornickim zniszczono 621 kwart poczwarek. Ogłoszenie literackie. "O dalszem wychodzeniu Encyklopedyi Powszechnej;" - Gdy od pewnego czasu, dla braku współpracowników, i zatrudnień urzędowych głównego Redaktora Encyklopedyi Powszechnej W Warszawie, zaszła zwłoka w kolejnem wydaniu sposzytow; wydawcy chcąc zapobiedz nadal tej niedogodności, i nadać nowe życie i ruch temu dziełu, postanowili, bez względu na wynikające ztąd koszta, tak druk jako leź i redakcyą ugo pisma przenieść zupełnie z War» szawy do Wilna. Zjednoczenie tu w Wilnie praey i staiań nowego redaktora znanego zelzieł swoich w świecie uczonym, z pomocą i usiłowaniem znanych z dzieł i nauk mężów, którzy uznając pożytek tego d z i eła, p rzyc hyl i ć się i zobowiązać do tego raczyl i, jest najlepszą rękojmią wyboru i dokładności mających się umieszczać w tern pisrme materyj. Wydawcy zaś En cykl o pedyi Powszech n ej, zawdzięczając publiczności łaskawe przyjęcie ich dzielą, czego najlepszym dowodem jest ciągłe pomnażanie się liczby prenumeratorów, przyrzekają ze swojej strony nie sacjędzić i nadal ani trudów ani kosztów w przykładaniu się do poste. pu tego ważnego przedsięwzięcia. Przy tern wydawcy mają niewątpliwą nadz eję, źe i inni w kraju, w miastach i na prowincyi uczeni, w skutek osobnego do nicłi wezwania, przyczyniając się do ogólnego dobra, pomocy swej nie odmówią, i nadsyłaniem artykułów, zwłaszcza w przedmiotach krajowo miejscowych, do uzupełnienia dzieła pomogą. Sposzyiy 2 3 do 4 arkuszy druku złożone wychodzić będą, chociaż tre peryodycznie, w dniu ozna<zonym, gdyż dzieło to nie jest pismem ptryody cznem, zawsze jednak po dwa na miesiąc; 12 sposzy. tów składać będzie tom jeden dzieła. Pierwszy sposzyt wyjdzie nie pierivej jak w początku miesiąca Czerwca, 1838 ". a to z powodu różnych poprzedniczych urządzeń i zairndnień jak ich zmiana redakcyi, i przeniesienie jej na i n n e m i ej s ce wy m a g a . P o n i e waż zaś I i t e ra A, jest już bliską ukończenia w Warezawie, wychodzące przvto w Wd n i e sposzyty zsczną się od litery B, za regularne ich wychodzenie nadal, wydawcy śmiało zaręczyć mogą; a tymczasem mają sobie za najmilszy obowiązek, oświadczyć należytą wdzięczność g o rl iwym koi mein ustawicznie pomnaża; a których imiona wraz z listą prenumeratorów przy końcu każdego tomu umieszczone będą. Wydawcy mają jeszcze za powinność oświadczyć, iż cena prenumeraty na Encyklopedyą Powszechną, dla użytku publiczności tak znacznie przez wydawców zniżona, nie dalej trwać będzie jak do roku 1838* Poczem stosunkowo podwyższoną zostanie. Uprzedzają także wydawcy, że sposzyty osobno prze dawać eię nie mogą. Dzieło to wychodzić będzie w sposzytach, następnie jedne po drugich, każdy sposzyt złożony będzie ze trzech lub czterech arkuszy. Dwana ście sposzytów tworzyć będą tom jeden do 800 stronic zawierający. W Wilnir: Rocznie czyli na dwa tomy (bez rycin) rub. »r. 5, k. 40, dito z 24 rycinami przez najbieglejszych artystów wykonanemi rub. sreb. 7, k. 50« - Z pocztą: Bocznie czyli na dwa tomy (bez rycin) tub.
er. 7, k. go, dito z 24 rycinami rub. sr. 10. W Lipcu zeszłe roku miała miejsce w Massachusets, w Ameryce, tak nazwana uczta kobiet, do której należało 90a gości ze płci pięknej. Między innemi zauważano następne toasty: "za zdtowie Kawalerów Marcowych i oby co najdłużej samotni sypiali na łożu z pokrzywy, siadywali na stoikach drewnianych i samotnie pożywali supę, którą sami gotowali! - Niech żyje zwią*ek małżeński I prawdziwa cssencya życia! Miłość w domu, pożyteczność sa domem, wierność po wszystkie czasy i we wszystkich stanach! - Niech starzec bezżenny będzie podobny cierniowi, którego żaden kwiat nie czyni przyjemnym, ani żeden owoc pożytecznym; niech będzie uważany jako chwast szkodliwy przez wszystkie istoty żyjące!,t W Londynie ostatniemi dniami zdarzyły się prawie jednego dnia dwa wielkie pożary. Pierwszy zniszczył należącą do PP. Cockerell fabrykę ogniów sztucznych. Zgromadzone w niej wielkie zapasy siarki, saletry, prochu i gotowych już rac, czyniły ten pożar równie trudnym do ugaszenia jak niebezpiecznym dla otaczających domów. Co chwila dawały się słyszeć wystrzały palnych materyj,. od których domy całego kwartału byty wstrząsane. Po ugaszeniu pożaru znaleziono ciała 3 umarłych osób z rodziny. Cockerell. W drugim pożarze Spłonęła do szczętu wspaniała rękodzielnia P.
James Bright. Budowa ta o pięciu piętrach, miała długości 171. stop» Szkody szacują na 3P,ooo funtów eterl.
OBWIESZCZENIE.
W następujących interessach, jako to: l) separacyi w Kamionnie, 2) regulacji stosunki w dominialnych a włościańskich, eeperacyi i ablucyi psńszczy« zny w Przytocznie, 3) regulacyi stosunków dominialnych a włościańskich, eeperacyi i ablucyi robocizny w Hersztopie, Powiatu Międzychodzkiego; 4) regulacyi stosunków dominialnych a włościańskich i eeperacyi w Cheistcie, 5) regulacyi stosunków dominialnych a włościańskich, eeperacyi i ablucyi pańszczyzny w Koskach, * Powiatu Czarnkowskiego; wzywa się nieznajomych interessentów niniejszćm, ażeby na wyznaczonym na dzień 6. Czerwca 18387rana od godziny Olej aż do 12tej tu w lokalu urzędowym podpisanej Komuiiesyi terminie, celem dopilnowania praw swoich stanęli; w przeciwnym bowiem razie, nawet w przypadku pokrzywdzenia siebie przestać będą musieli na oznaczonych wzwyż interessach, oie mogąc z żadnemi póżniejszemi txxepcyami być słuchani. Międzychód, dnia 1. Maja *838* Król. Kommissya specyalna do regulowania stosunków dominialnych a włościańskich. Wieś Rudy w powiecie Wrzesińskim od Sw. Jana r. b. jest do wydzierżawienia na lar sześć lub dziewięć; o kundycyach można się dowiedzieć u podpisanego w Brudzewie. J. Kokczyński.
Kiifs papierów i pieniędzy giełdy Berlińskie L
Dnia 26. Maja 1838.
Sto- Na pr. kurant .pC, papie- g torami WIZną. 1021 1021 103£ 1021 65 64i 103,' 102i 103
Obligi długu państwa.
Pr. ang, obligacje 1830, Obligi premiow handlu morsk Obligi Kurmarchii z bież. kup.
Obligi tymcz. Nowej Marchiidt Berlii* «kie obligącye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.. · . .
Zachodnio - Pr. listy, zastawne Listyzasb W. X. Poznańskiego Wschodnio - Pr, listy zastawne Pomorskie dito dUo dUo Kur- i Nowomarch. dito * dito dito dito Szląskie dito.
ObI. zaległ, kap. j prC. Kur- i N owej - Marchii. ., ". Złoto al mareo » .. , ,. , .
Nowe dukaty. .
Frydrychsdory. .... Z Inne monety złote po 5 ta'ar · · · Discoato « ". alarów . 1.* IOH 1041 101 i 101 IOor
991: 991 103*
Im 12I5f 214i łMI i3łs 13 TV nIl 3 i - z:J.-ł,
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.05.29 Nr123 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.