a A Z
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.09.11 Nr212
Czas czytania: ok. 10 min.Wielkiego
TA
Xiestwa
POZNAŃSKIEGO
Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktors A. Wannowshi.
JW212. - We Wtorek dnia 11. Września 1838.
Wiadolllości krajowe.
Z Poznania, dnia 10. Września.
Wczoraj wieczorem o godz. wpół do 9tej JI. K.M. Xiążę Fryderyk Pruski przybył tu z Berlina. Z Berlina, d. 9. Września.
Przybył tu: Nadzwyczajny poseł i pełnomocny minister przy dworze cesarsko - rossyjskim, Liebermann, z Szląskawvt wwvwv \V'/v
Wiadolllości zagraniczne.
R o s s y a.
Z P e t e r s b u r g a , dn. 26. Sierpnia.
(Z gazet niemieckich. ') - Wyglądamy tu, z niespokoiną tęsknotą powrotu rodziny naszej Cesarskiej w pierwszej połowie Października. Przez tak długi przeciąg czasu Cesarstwo z dziećmi swemi jeszcze nigdy za granicą nie bawili. Tymczasem około odbudowania zgorzalego pałacu zimowego z nadzwyczajną pracują czynnością. Samych wojskowych rzemieślników pracuje dzień w dzień około 5000, ponieważ ci taniej robią, aniżeli robotnicy z stan., "ywilnego. Cesarz zamierza powinszowania na N owy rok już w komnatach nowego pałacu przyjmować, lubo ściany marmurowe Z Włoch dopiero spodziewane, gdzie je dostarczają za 500000rub., podczas kiedy w Petersburgu za nie 1£ mil. rub. żądano. F 2 a n c y a.
Z P ary ż a, dnia 2. Września.
Król, Królowa, Xiczniczki Adelaide i Klementyna i Xiąźę Montpensier wczoraj zrana o 4j godz. w towarzystwie Ministra Martin du N ord, Generała Atalin i innych Adjutantów do Eu się udali. - O stanie zdrowia Xięźny Orleańskiej i Hrabiego Paryża wczoraj ostatni wydano buletyn. Słychać, że chrzest uroczysty Hrabi Paryża, który dawniej na dzień 9. Października wyznaczono, teraz aż do d. 1. Maja r. p. do dnia urodzin Króla, odłożony został. Upatrują W tern nowy dowód wielkiego nieukontentowania, sprawionego u dworu przez postępowanie Arcybiskupa. Król, Xiąźę Orleanu i wszyscy członkowie królewskiej rodziny rozdali bardzo liczne dary nowo-narodzonemu Hrabiemu Paryzkiemu. Xięźna Orleanu kazała między innemi złożyć w kassie oszczędności 100 fr. dla dzieci urodzonych w Paryżu tegoż dnia co i Hrabia Paryzki. Nawet biednemu Owernczykowi, prostemu żołnierzowi, niejakiemu Eiscarvat, który za gwałtowne niepusłuszeństwo przeciw swojemu oficerowi stawiony był przed Sąd wojenny, narodzenie Hrabiego Paryzkiego niespodzianie wyszło na dobre; gdyż właśnie
kiedy sprawozdawca miał wnosić o jego ukaranie, ozwała się salwa z domu Inwalidów. Za 22 strzałem zawołał Obrońca: »Pallc wie, wygrałem sprawę, strzał ten jest na Iepsz\m dowodem." Sad rzeczywiście uwolnił oskarżonego»
A n gl i a.
Z Londynu, dnia 31 Sierpnia.
T i m e s umieszcza teraz niemal codziennie artykuły o zagranicznej polityce, zmierzające do okazania, źe obydwaj Ministrowie, Lordowie Palmerston i Minto, całkiem są niezdatni do władania sterem państwa. Wczoraj wymierzyła swoje pociski szczególniej przeciw drugiemu z nich, Ministrowi marynarki, zarzucając mu, źe siłę morskę Anglii wnajopłakariszym pogrążał stanie, podczas gdy siła morska Francyi, Rossyi i Egiptu olbrzymim wzrasta krokiem, i źe sam przez postępowanie nad wybrzeżem hiszpariskiem dał zły przykład innym mocarstom pod względem urządzania blokad; tym bowiem sposobem nie może się Minister ten żalić na zamknięcie'wybrzeża czeikarskiego przez Rossya i mexykanskiego przez Francyą. Zdaniem» Times« Anga obecnie bynajmniej nie jest zasłoniona od napaści z strorry morza, bo podczas gdy Francyą, Rossya i Egipt teraz naj dalej w ciągu dwóch do trzech tygodni 60 okrętów liniowych, 30 ciężkich fregat i 30 okrętów wojennych parowych przeciw Anglii wystawić mogą, i to w najlepszym stanie, cała siła morska Anglii składa się tylko z 7 okrętów liniowych i małej liczby pomniejsz)eh statków, nie będących nawet uzbrojonemi tak, jak na slopie pokoju być powinny. Równie niedostateczną tna być zdaniem tej gazety siła morska angielska na stanowiskach amerykańskich, tak dalece, źe Stany Zjednoczone północnej Ameryki iftogłyby w każdej chwili, skoroby tylko zechciały, Nową Szkocyą zdobyć, i źe na przypadek wojny między Uossyą a Anglią, g,dyl>y flotta bałtycka rossyjska na kanale przy pomyślnym wietrze flottę angielską-o dzień t> Iko jeden wyprzedzić potrafiła, całe Indye zaćho dnie byłyby dla Anglii stracone.
pomyślne; widoki znacznie się polepszyły, odkąd banki w Cincinnati (d. 7. b- m.) Filadelfii i Bostonie (d. 13. b. m.) i w innych miastach południowych i południowo-wschodnich unii znowu gotowizną płacić zaczęły i tym sposobem handel znacznie wsparły. Od dnia 17. Października 1839 nie będzie żadnego banku w całej unii, któryby jeszcze gotowizną nie płacił. Pieniędzy było podostatkiem, bo się kapitaliści przekonali, źe rząd nie potrafi nadal szkodliwego wpływu na stosunki pieniężne wywierać. Dobry także skutek sprawił w Nowym- Yorku okólnik londyńskiego domu Geo. Wildes i Spółki, datowany d. 19. Lipca, z doniesieniem, źe jest w stanie długi swe popłacić i czynności nanowo rozpocząć. - Zamknięcie portów mexykanskich przez Francuzów zaczynało wzniecać nieukontentowanie w Stanach Zjednoczonych. P rovidence Journal nazywa między innemi zamknięcie takowe jawnem gwałceniem prawa neutralności i okropnem nadwerężeniem handlu i żeglugi. »Jeżeli Francya, dodaje, ma jakie pretensye do Mexyku, niech to uczyni W sposób, ażeby wynikająca ztąd strata nie na Anglią i btany Zjednoczone szczególniej spadała. - Dnia 11. nawiedziła Filadelfią burza, która wielkie zrządziła szkody a w mieście Hudson sroźył się pożar, który 60 domów pochłonął.
Lord Charles Welłesłey, dnia 19. Sierpnia udał się do Kanady dla objęcia dowództwa stoiącego tam 15go pułku. Ośmiu na wygnanie do Bermudas skazanych powstańców kanadyjskich jako to: JNelson, houchelte, Viger, Marehessault, Girardin, Godd u, des Rivierea i ftJasson, przybyli dnia 4, Lipca na statku parowym »Kanada" z Montreal do Quebeku, i bez wylądowania tamże choćby na chwilę, przeniesieni w bezpieczne miejsce na pokład okrętu »Vestalin,« który nazajutrz odpłynął natychmiast do Bermudas. i isty prywatne z Montevideo ogłosiły wieść niepewną, źe wo ska rządowe zadały zupełne klęskę naczelnikowi powstańców Frucluoso Ribeira, co jeśli się potwierdzi, spodziewają J eden dziennik tutejszy poczytuje za rzecz się przywrócenia porządku i stałego pokoju nieprzyzwoitą, źeKról Belgijczyków, jak gło- w tej Kzeczypospolitei. szą, do .Londynu przybyć, podczas gdy Dn. 25 Nerpnia w Londynie powstała wiel*i H leł:dersko. belgIjska k nferen y obrada- ka burza na Tamizie, i wiele szkód w okręmI zajmuje. Wlad0ł:ł0 bWleł:ł, JakI .wpływ - tac h poczyniła. Burza przez niejaki czas była Król Leopold na .Krolową Wlktoryą l Lorda tak silną, źe zaledwie statki parowe na rzece Palmerstona wyw e/a, a wy ad ten nowe- oprzeć jej się mogły, mniejsze zaś całkiem żegoby konferencyą opotu na aWI . . , glować nie były w stanie. Po południu poOkręt parowy »Great Wostern« przywlozł wietrze uspokoiło się nieco.
dn. 29. b. m. w nocy do Bristolu wiad? oś i H i s z p a n i a . * Nowego-Yorku,z d. .16. b. m. DonIeSIenIa "Z nad granicy hiszpańskiej.
handlowe z Stanow Zjednoczonych bardzo Ul; Depesza, w której Generał Oraa komen z pod Morelli i zaniechaniu oblężenia miasta donosi, jest osnowy następującej: «Po dwukrotnem uderzeniu, któregośmy dnia 16. i 17. na miasto ftlorellę nadaremnie, doświadczali, zniewolony zostałem do odwrotu, i przybyłem-tu z art)leryq' m6jij. Mohro'yo, d. 18. sierpnia 1838. (podp.) Oraa.« Stosownie do pisma z głównej kwatery karolistowskiej z Onate, otrzymano tam urzędowe doniesienie o oswobodzeniu Morelli. Równocześnie miała tam nadejść wiadomość, że Oraa, nim do Monroyo doszedł, przez Cabrerc napadnięty i pobity został. Ponieważ wszelako dotychczas buletynu od Cabrery nie odebrano, wiadomość ta wątpliwości ulegać się zdaje. Listy z Saragossy z d. 25. Sierpnia donoszą, ze krystyriiści z wszystkich stanowisk swoich w koło Morelli ustąpili i po powrocie swoim już przeszło 1500 raniony en w szpitalach umieścili. Szturm d. 17. przypuszczony, miał być w istocie morderczy Oblegający na trojaki ogień wystawieni byli, zcytadelli, z miasta i z obydwóch kolumn karolistowskich. Generał Oraa z trudnością tylko artyleryą Swoje od zupełnej zguby ocalił.
W iadomość o oswobodzeniu Morelli zupełnie się potwierdziła, zbywa t)lko na szczegółach strat, poniesionych przez krystynistów podczas odwrotu przeszło 4 mil. Oraa odstąpił oblężenia, doznawszy okropnego ciosu. Karoliści podziwienia godtići nieuslras/oności dowiedli; dzieci i kobiety w obronie udział miał) t- zgrzybiali starcy Strzelali z luzyi swoich, jak młodzi żołnierze. Walka była nader krwawa; nie minęło ani dnia, w K tory mb y się nie miano ścierać. Dnia 10. Morella zewsząd była opasana; dnia 13. rozioczął się ogień artyleryi; w nocy na d. 14. I rystyniści nowe haterye ustawili; d. 14. i 15.
ogień z obu stron okropnie się sroźył; dn. 16. i 17- dwukrotny szturm odparto a d. 17 wieczorem Generał Królowej do Monroyo się cofnął, skąd władze saragoskie o zaniechaniu oblężenia zawiadomił. Powiadają, ie Oraa do Madrytu wyjechał. stosownie do listów z Saragossy z dn. 26. Sierpnia, armia krystynistowska w dniu 1ym znajdowała się między San Mateo, Carrascal i fi u piet OS. Lekka jazda Łabrery snuła się rzud bramami Cheity, Torralu i Villorisu. l ",ały kraj powyżej Morelli oświadczył się aa I) on Carlosem. W Saragossie krążyła pogłoska, że Generał Oraa w san Mateo sie, zastrzelił.
. TMnrąTą.Ąu
ROZlllaite wiadolllości.
z P o z n a n i a. «Tygodnika literackiego« wyszedł Nr. 24.; zawiera; Czasy rycerskie (Honor, miłość, wierność) podług Hegla (dokończenie) przez N.. K. - Zapusty (poezya). Zbiór praw Andr. Zamojskiego i wizyta szkół litewskich przez Wybickiego (dokończenie).- Przegląd tomiku 22. Wizerunków - Doniesienia literackie.
C z y n s z l a c h e t n y. - W Dreźnie umarła niedawno pewna majętna Żydówka. Pozostały syn jej, jedynak, znalazł między papierami swej matki zapis, którym ona dla wsparcia wiekiem osłabionych ubogich bądź jakiegokolwiek wyznania, znaczny kapitał odkażać zamyśliła Szlachetny syn, nie będąc bynajmniej obowiązanym tym pobieżnie nakreślonym zapisem, uczuł w sobie jednak powinność do wypełnienia tego szlachetnego zamiaru i złoź) ł kapitał do rozrządzenia w tamtejszym magistracie. spaniałomyślność ta jest tern bardziej zniewala ącą, iż pocłiodzi od człowieka lego narodu, który zwykłe poniżać usiłujemy. Zatrudnienie zaszczytne. - Pewien baron, nazwiskiem Hagi, mieszkający w zamku Kiburg, blisko Winterlhur w Szwajcaryi, zajmuje się osobiście rolnictwem, lubo znaczne posiada włości, i używa do pługa najlepszych koni. Pogania je syn jego, przyjemnej postaci młodzieniec, podczas gdy osiwiały ojciec odwraca skiby. Pewien Xiaze, przyjeżdżając do Wintcrthur, postrzegł tych szanownych lolników i zdziwiony pięknym paprzęgiem koni stanął. "Zatrzymaj się, rzecze do swego masztalerza, nie widziałem nigdy tak pięknego rolnika, ani tak pięknych koni w pługu.« Ale jakież było jego zdziwienie, gdy mu doniósł masztalerz, że to baron Hagi orze rolę z swym synem. Xiąźę nie chciał temu uwierzyć. - "N ajłaskawszy panie, odrzekł masztalerz, jutro sam się przekonasz; zobaczysz jak przyjedzie konno do dworu W. X. Mości, dla ofiarowania mu swoich usług.« J akoi w samej rzeczy baron Hagi przybył nazajutrz w towarzystwie 7 ludzi dla złożenia Xicciu swojego uszanowania. Xiążc zagadnął go natychmiast, ażaii w samej rzeczy orał wczoraj swym przepysznym zaprzęgiem pole. »Nie inaczej, Mci Xiąźę! odrzekł baron zgodnością, ja sam oso.
biście orałem moje pole. Lubię rolnictwo i po odbytej powinności w obronie ojczyzny, nie widzę zaszczytniejszego zatrudnienia nad uprawę swej własnej ziemi. « Dowcipna odpowiedz. - Nie dawno analeziono starożytna, angielską książkę, pod zyjny jeniusz Królowej Elżbiety, aż pod niebiosa jest wyniesionym. Bez wątpienia autor tej książki był pochlebcą, nie zaś sędzią pięknych umiejętności. Wszelako zawiera ona jeden wiersz, który jak na owe czasy jest dowcipny i szczytny. Sir Walter Ralaigh w zamiarze obudzenia udziału w Królowej napisał na oknie wiersz następujący: Fainwould 1 climb, yet I Jear to Jali (chętnie poszedłbym w górę, lecz boję się upadku). Pod temi wyrazami napisała Elżbieta i Ij ihy heartJails thee, climb not at al! (jeźli ci na odwadze zbywa, pozostań na dole).
OBWIESZCZENIE.
Tutejsi piekarze w biegu miesiąca Września sprzedawać będą: a) bułkę 10 do 18 łutów ważącą po 1 sgr., b) bochenek chleba przedniego źytnego 21 do 65 funtów ważący po 5 sgr., c) bochenek chleba żytnego średniego Al! do 10 funtów ważący po 5 sgr., d) pośledniego chleba bochenek 3% do UJ funtów ważący po 5 sgr. Rzeźnicy zaś funt wołowiny po 2 sgr. 6 fen. do 3 sgr 6 fen, funt cielęciny po 2 sgr. 6 fen. do 4 sgr., funt wieprzowiny po 2 sgr. do 4 sgr., funt skopowiny po 2 sgr. 6 fen. do 3 sgr. Pojedyncze ceny sprzedaży okazują taxy przez Dyrektoryum potwierdzone, które każdy rzeźnik i E iekarz na miejscu sprzedaży wywieszać zoowiązanymjest. Najtaniej sprzedawać będą {)iekarze Józef Feiler, Józef Grabowski i »aomon Piński bułkę 18 lutów ważącą po 1 sgr., bochenek chleba przedniego żytniego 6 A funt. ważący po 5 sgr. piekarz Langner, Hardaege 10 funt. średniego źytnego chleba po 5 sgr., pośledniego chleba zaś 11 A funt. po 5 sgr. piekarz Renner. N ajdroźej zaś piekarze Poeppel i Neymann bulkę 10 lutów ważącą po 1 sgr., bochenek chleba przedniego źytnego 2 iunt. ważący piekarz Poppel, a Wittke 1 W otschke 2fg. funt. po 5 sgr., piekarz Pruefer 4 II funta chleba średniego po 5 sgr., a bochenek chleba pośledniego 31 funta ważący piekarz Schroeder po 5 sgr. Poznań, dnia 4. Września 1838.
Król. Dyrektoryum policyi miasta i powiatu.
SPRZEDAŻ KONIECZNA.
Główny Sąd Ziemiański w Bydgoszczy.
Dobra wolne allodialne szlacheckie O r ł o w o wraz z przyległościami w powiecie Inowrocławskim poloźonei przez Dyrekcyą Ziemstwa na 831496 Tal. 23 sgr. a fen. otaxowane, mają być przedane w terminie na dzień 15, Listopada
zrana o godzinie litej w sali poeiedzp'n sądowych wyznaczonym. Wyciąg hypoteczny, \yarunki sprzedaży i taxa przejrzane być mogą w Illcirn oddziale Registraiury.
Dnia 24. Września r. b. zrana o godzinie 8mej sprzedawać się będą publicznie najwięcej daiącemu na fortyfikacyjnym placu budowlowym stare żelastwo kute i lane, sprzęty i t. d. jako też w twierdzy stary wiatrak. - Poznań, dnia 8. Września 1838. Król. Dyrekcya budowy twierdzy.
Mam honor niniejszem na nowo po lecić mój od dawna znany skład optycznych narzędzi. Mieszkam w hotelu Saskim pod Nr.
8., gdzie mnie od rana do godziny 7ćj wieczornej zastać można i na wyraźne żądanie przychodzę także do pomieszkali osób tego sobie życzących. H. Hassler, Król. Bawarski approbowany optyk, awmejsza firma: L. Kriegsmann SC Comp, z Bawaryi.
Rurs papIerów I pieniędzy giełdy Berlińskiej
Dnia 8. Września 1838.
S N apr. kurant to
prC papie- gotorami wizną
Obligi długu państwa .
Pr. ang, obligacje 1830.. · Obligi premiow handlu morsk Obligi Kurmai chii z bież. kup.
Obligi tym«. Nowej Marchii dt Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.
Zachodnio - Pr. listy zastawne, dito dito Listy zast. W. X. Poznańskiego Wschodnio - Pr, listy zastawne dito dito Pomorskie dito dito dito Kur- i Nowomarch. dito dito dito dito Szląskie dito Obi. zaległ, kap, iprC. Kur- i No wej - Marchii , Złoto al rnarco . , N owe d u k a t y . . . . . .
Frydrychsdory , Inne monety złote po 5 talarów Disconto 4 103-J 1024 67 ł 66} 4 1031 103 i 4 103i 4 1031 103J 4 4J
4 10U; III. 1001 4 104! 4 1015 QJ loof 4 34 1015 U 1021 95i II{ 215! 214! 181.. 13A 13JI 13 ! 12$ 3 4
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.09.11 Nr212 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.