G, A Z .E. T A

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.10.16 Nr242

Wielkiego

Xiestwa

ZNA

S' K I

G O.

N akładem, Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki, - Redaktor: A. Wannowshi.

_"_" 4---'-'-'-' ._e_ -

JU242.

We Wtorek dnia 16.PaździelTIika 1838.

WiadolTIości krajowe.

z B e r l i n a, dnia 11. Października. Wyjechał: Nadzwyczajny Poseł i pełnomocny Minister przy Cesarsko-rossyiskim dworze, Pan Li e b e r m a n n, do Petersburga. Z dnia 13. Października.

Przybył tu: JW. Generał-Porucznik i dozorca pierwszej inspekcyi inżynierów, Reiche, z Poznania.

VWWWt W4/VWt

WiadolTIości zagraniczne.

R o s s y a.

Z P e t e r s b u r g a, dnia 3. Października.

(Z gazet niernieck.) - Przybycia rodziny cesarskiej czekamy tu na dz. 8. albo 9. m. bież ; wszakże Cesarz sam tylko przez krótki czas W stolicy zabawi, kiedy z pewnością twierdzą, źe wkrótce po powrocie swoim podróż do południowych prowincyi przedsięweźmie, gdzie przysposobienia wojenne obecności jego wymagają. Rocznica koronacyi NN. Cesarstwa J J. odbyła się w Kij owie ze świetną uroczystością. Z rana dnia tego miało miejsce poświęcenie i otwarcie instytutu panien szlachetnych, ustanowionego w Kijowie pod opieką N. Cesarzowej, wieczorem zaś, w obozie 4ch pułków z 3go korpusu piechoty, była uroczystość wojskowa i bal, dany przez Pana GencrałAdiutanta Riidiger, innych generałów i oficerów wojsk w Kijowie kwaterujących, na którym znajdował się Pan Generał" Feldmarszałek Xiąźę Warszawski, Hrabia PaskiewiczErywański.

F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia 6. Październ.

Król Ludwik Filip rozpoczyna dziś 66ty rok życia swego. Prócz dzienników N a tio nal i E u r o p ę także teraz i dziennikowi C o r s a i r e bracia Pcrryerowie proces zrobili.

Wspomniany dziennik legitymistyczny zawiera dziś co następuje: «Hrabia Perdreauville, odpowiedzialny-wydawca Europę, teraz nawzajem PP. Perryerów synów na dz. 17- Października przed sąd wezwał. Donoszą nam, że P P. Pcrryerowie żałuią swojej dziwnej skargi przeciwko nam, i żeby ją chętnie cofnąć chcieli. Ale na to teraz nie zezwolimy; wydział sprawiedliwości już otrzymał skargę nasze, a trybunał zawyrokuje. Niechaj nas bezkarnie o s z c z e r c a m i nie nazywaJą. Wczoraj, w rocznicę śmierci X. S1. Leu, matki X. Ludwika Napoleona, odbyło się nabożeństwo żałobne w kościele Rueillskim, gdzie zwłoki Xiężny spoczywają. Słudzy

i przyjaciele rodziny cesarskiej zebrali się około katafalku, na 4rogach którego PP. Beaucharnois, Desportes, Mortemer i N eul stali. Pomiędzy obecnemi damami była także Pani Hortensya Beaucharnois i Pani Recamier.

Innego rodzaju nabożeństwo żałobne odbyło się onegdaj w Paryżu. Chowano bowiem murzyna, który w znakomitym domu służy!. Wszyscy murzyni z Paryża szli za ciałem, co 2 przyczyny znacznej ich ilości w Paryżu szczególny przedstawiało widok. Naj starszy Z pomiędzy nich miał mowę na cmentarzu.

Mówią o odwołaniu Xiccia MontebclIo z Szwajcaryi i o wysłaniu go na Posła do Neapolu. Kiedy Xiążę Orleans w teraźniejszej swojej podróży przez Lillers przejeżdżał, pewien fabrykant cukru przesiał mu osobliwszy ale wiele znaczący podarunek, t. j. -wielki burak, czarną żałobą okryty. Xiąźę dorozumiał się znaczenia tej alluzyi i zuśmiechem wzruszył ramionamI. Na dniu 22. m z. Francya i Belgia zawarły traktat handlowy. Według Journal de Paris rząd miał postanowić, iż Admirał JBaudin ma być opatrzony potrzebnem pełnomoctnictwem do układów z Mexykiem. D dnia 7. Paź dziernika. , Król i Królowa Belgijczyków dn. 16. m. b.

w Tuilleryoch oczekiwani. Podróż Króla Ludwika Filipa do Fontainebleau cofnięta, natomiast udaje się N. Pan na dni kilka do Wersalu.

Jedna z gazet tutejszych donosi, iz rząd odebrał wiadomość, że Basza Egiptu do zawartego w K6nstantinopolu traktatu handlowego przystąpił i o tern Konsulów Anglii i Francyi zawiadomił. Równocześnie miał wydać rozkaz, aby część flotty egipskiej rozbrojono. - Semaphore de Marseille z d. 3. Października zawiera pod napisem «Alexandrya«, co następuje: »Ostatnie pismo moje zawiadomiło Pana o układach, zawiązanych rzez Baszę -względem zapłaty haraczu. Dom andlowy podejmuje się uiszczenia się w zapłacie pod warunkiem, jeżeli mu ustąpią 26,000 pak bawełny, rachując po 16 tal. za cetnar. Jedne część tej bawełny zawiozą do Marsylii, a drugą do Liverpoolu. Basza przyrzekł uroczyście, że do żadnego z Łych portów swolel wełny ani bezpośrednio ani pośrednio nie wyśle. Wczoraj wieczorem Basza .wsiadłszy na okręt parowy udał się do eskadry swojej, krążącej jeszcze ciągle przed portem. Po oglądaniu tych okrętów puści się do Rosette i Kahiry.

Ministeryalna La P r e s s e poświęciła dzi

14 i 16 \

SIaj obszerny artykuł obronie Rossyi przeCIW Dziennikowi sporów, który od niejakiego czasu żadnej nie pomija sposobności, aby na mocarstwo to pociski swoje miotać. Inne gazety tute;sze najniedorzeczniejsze zamieszczają artykuły, aby tylko nienawiść obudzić. A tak donosił temi dniami S i e c l e . ź e Cesara Mikołaj, odebrawszy w podróży w małćrn miasteczku niemieckiem uwiadomienie gabinetu francuzkiego o narodzeniu Hrabi Paryża, depeszę z pogardą w ręce Adjutanta swego odrzucił i usłyszawszy co zawiera, te słowa wyrzekł: »Czyż nie -wiadomo gabinetowi Tuiłleryjskiemu, że ja już naM o nit ora abonowałem?" 1 tę wiadomość gazety wcjmarskie jako zupełnie lałszywą odpierają. A n g I i a.

Z L o n d y n u, dn. 2. Października Otrzymano najnowsze wiadomości z Demerara pod dniem 13., a z Barbadoes pod dniem 24. Sierpnia. W pierwszej z tych osad ciągła panuje spokojność; lecz w Barbadoes sprawowanie się uwolnionych Murzynów wzbudza coraz większą obawę. Wzbraniają się oni pracować za oznaczoną im zapłatę i z tego powodu przyszło już kilkakroć do nieporządku i gwaltaw, takt iż potrzebaby przywołać siły workowej. Również draźliwemi miały się okazać nowe stosunki między panami i pracownikami w Tobayo, zkąd w Barbadoes miano wiadomości do 16. Sierpnia, oraz w Granadzie, S1. Vincent i S1. Christoph. - W Tobayo obawiają się nawet, ażeby nie zaszła potrzeba ogłoszenia w niektórych miejscach prawa wojennego; zwołano już ogólne zebranie się Sędziów pokoju. Niemcy., W Hechingen ogłoszono następujące obwieszczenie: Gdy podobało się Najwyższemu powołać naszego nieodżałowanego i najszanowniejszego Rejenta, a mojego najukochańszego ojca z tego doczesnego życia do wiecznej szczęśliwości, ja przypadające na mnie Xieztwo objąłem. Pomny na wysokie cnoty ukochanego Xiecia, ojca mojego, poświęcę moje serce i mo;e życie d!a szczęścia kraju. Oby tylko szlachetny duch poprzednika i wysokie cnoty jego przewodniczyły mi, a Bóg Wszechmocny wspierał mię swojem niebieskiem Błogosławieństwem ! - Hechingen, d. 19. Wrześ. 1833. Fridrich Wilhelm Konsiauty.

Zgromadzenie niemieckich Badaczdw natury i Lekarzy zamknęło i/v Freyburgu dnia 25. Września swoje sessye. Po mowach poźegnawczych Radca dworu Wucherer ogłosił to 16 zgromadzenie za ukończone i członkowie wśród radosnych okrzyków: Niech żyje W. Xiążę Leopold! rozeszli się.

Gazeta Szląska donosi z Galicyi z dnia 3go Października: «Miasto Kraków powtórnie widownią nieszczęsnych zabiegów politycznych. O dkryto spisek, w skutek czego opiekuńcze dwory nowych mianowały kommissarzy. Popełniono też temi dniami zabójstwo polityczne. Ofiarą tegoż stał się agent rossyjski, którego de tego mianowicie używano, aby przebywających w Krakowie zbiegów i wychodźców śledzić. Znaleziono ciało jego 40 razami sztyletu przebite a narzędzie zabójcze z zgiętym końcem w sercu ofiary zatopione. Podług wiadomości z Alexandryi, wydał Mehmed Ali do konsulów czterech wielkich mocarstw, na przedstawienie tychże względem jego zamiarów ogłoszenia się nie zawisłym, następujące oświadczenie: «Nie żądam ja nic takiego, coby się politycznym interesom Europy, albo spokojności wschodu sprzeciwiać miało. Liczę teraz lat 70, i poczytuję sobie za obowiązek zapewnić przed, moją śmiercią los mojej rodziny i przybranych dzieci. Żądam dla nich dziedzicznej godności władania krajem, i oczekuję pomyślnego rostrzygnienia pytania tego. Szczęśliwy będę, jeżeli zamiaru tego na drodze pojednawczej dostąpię, i aż do tej chwili kroków nieprzyjacielskich przeciwko Porcie nie rospocznę. Ale rąk sobie związać nie dam, i raczej ulegnę, aniżeli dozwolę, żeby los mej rodziny miał być jeszcze nadal niezapewnionym. Jeżeli zaś, - powiada dalej w swej nocie, - zamiaru mego na drodze pojednawczej nie osiągnę; jeżeli wielkie mocarstwa europejskie nie zaręczą mi za przyszły stan Egiptu, jeżeli w ten sposób sam na siebie ograniczony zostanę; chwycą się środków, jakie stosownemi być osądzę i t. d. Jeżeli do wzięcia się do broni zmuszony zostanę, nie zaprzestanę na samem żądaniu tronu, ale bezwarunkową nieE Odległość moje ogłoszę. Wiem ja wprawdzie ardzo dobrze, że uledz muszę, jeżeli cztery wielkie mocarstwa zgubę moje postanowiły; lecz mocarstwa te tak wysokie zajmują stanowisko, że tryumf podobnego rodzaju nęcić ich nie może i sławy ich zwiększyć nie zdoła, podczas - gdyby wypadki wojenne przypadkowo szczęście na moje przeważyły stronę, - sława moja nieskończenieby wzrosła." Donoszą z Medyolanu pod d. 22 Września.

Cesarstwo Ichmość przybyli 18. b m. o godzinie 6ćj wieczorem do Hergamu i wysiedli w pałacu Terzi, gdzie przyjmowani byli przez Arcy-Xiąźąt: Karola, Jana, Ludwika i Rajnera. Później wyjechali dla oglądania oświetlenia miasta. Lud w mnogiej liczbie zebrany, cisnął się do pojazdu NN. Państwa i pozdra

wiał Ich okrzykami radości. Wielkie oświetlenie przedstawiało widok czarowny; szczególnie) zaś wznoszące się około miasta wzgórza, które wielkiemi otoczone ogniami, zdawały się być pałającemi wulkanami. Nazajutrz przybyła Xięźna Lukieska z małżonkiem, i zabawiwssy dzień jeden, peżegnała najczulej swoje bliźnią siostrę (Cesarzową'). Monarcha nasz, tegoż samego dnia odj echał z dostojną małżonką doBrescia, gdzie stanął w pałacu Martinengo; następnie zwiedził bibliotekę, galeryą pięknych sztuk Hr. Paolo Tafii i szpital; Cesarzowa zaś klasztor zakonnic Sw. Salezego.

G 2 e c y a.

O sprawach Messenii czytamy w jednem z pism ateńskich pod dniem 12. Września co następuje: »Sądzimy, że ostatnie wypadki w Messenii, które przezornemu Rządowi tyle dają do myślenia w wydaniu ostatecznej decycvi, zrządzili ci, którzy starają się zawsze niespokojność i rozdwojenie w kraju utrzymywać. Teraz, kiedy rzeczywistą przyczynę tych wypadków odgadywać zaczynamy, przekonywamy się coraz bardzie), że one już dawniej były przysposobione, i że plan ich dalej się rozciągał, aniżeli wybuchłe w niektórych gminach eylu poruszenie. Codzień się dowiadujemy, że osoby, o :których sposobie myśle A nia.nikt nie mógt powątpiewać, (i o których Rząd niezaniechał nałeźycie się przekonać,) teraz zeznaniami aresztowanych i zawiadomieniami władz, mniej łub więcej są skompromitowane. Jeżeli zechcemy dać wiarę głosowi publicznemu, który w podobnych oko* licznościach nie łatwo się myli, to wypadki w Messenii są tylko małą częścią planów rewolucyjnych, które w tymże czasie w wielu punktach miały być wykonane.« Dalej dziennik ten wzywa Rząd do większej surowości względem znakomitszych wichrzycieli, przyczetu wyraża między inne mi : »Nie myślimy wprawdzie, ażeby państwu zagrażało niebezpieczeństwo, i żeby duch nieporządku był przemagającym; lecz kiedy z powodu intryg, które tak łatwo zniszczyćby można, widzimy 'kre w płynącą; kiedy -widzimy, że wszelka oszczędność, którą Król z taką usilnością starał się zaprowadzić w administracyi, jest nadaremną, i że owoce wielomiesięcznej pracy Króla nikną w dniu jednym, sądzimy, źe obowiązkiem jest każdego obywatela upraszać J. K- M.I ażeby z całą siłą królewskiej swojej władzy wejrzał w bezskuteczne czynności swoich ministeryów.« B 2 a Z Li l i a.

Wychodzący w Rio-Janeiro Despertador % d. 9. Lipca zawiera co następuje: ,,6 d nie jący w okolicy Pedra Boruta, w bliskości Pianco w Comarca Flores, - opowiadał nieumiejętnym mieszkańcom tego obwodu, źe się w bliskości zaczarowane Królestwo znajduje, i prorokował im, źe teraz nadeszła chwila, w której odczarowanem być może. W Listopadzie 1837 pojechał nowy prorok do odwiecznego łasa Inhamun i odesłał ztąd swego apostoła Joao Perreira Ten przybył na początku Maja 1838 do Pedra Boruta, sam się Któlem okrzyknął i przyobiecał w odezwie wszystkim swoim wiernym, źe niezadługo owo zaczarowane Królestwo odczaruje; źe Wtedy Król Don Sebaslyan (który przed kilku wiekami poległ w bitwie z Maurami,) z swoje'rn niezliczonćin wojskiem się ukaże, Mulaci wybieleją jak księżyc, a zwolennicy jego w największćm szczęściu, nieśmiertelności i bogactwach opływać będą; lecz źe do tego odczarowania trzeba wielu ludziom gardła poprzeźynać, i to mężczyznom, kobietom i dzieciom, ale ciała tych znowu wkrótce zmartwychwstaną. Kie zbywalotakźe na ludziach, Wierzących w te obietnice i zebrała się mała f mina wkoło niego. Każdego mężczyznę 0enił z 2 lub 4 kobietami; sam sobie 7 żon Wybrał. Potem przystąpił do spełnienia ofiary i d. 14., 15. i 16. Maja padły 42 osoby pod nożem tych p otworów, t. j. 21 dorosłych i 21 dzieci, które to ostatnie rodzice z radością na rzeź dawali. Ale Król J oao Perreira nie miał dość czasu do stracenia wszystkich ofiar swoich, kiedy d. 17- Maja napadnięty i zamordowany został a to przez brata powyżej wspomnianego proroka, który wziąwszy jego koronę z liści, podobnie Królem zaczarowanego Królestwa się ogłosił. Taki był stan rzeczy, gdy mieszkający o 8 leguas stamtąd kommissarz Manoel Perriera da Silva o popełnionych okrucieństwach zawiadomiony został. Zgromadził tedy na prędce 26 gwardzistów narodowych i udał się na widownią tych okropności, gdzie na Króla Pedro i jego opętanych natychmiast uderzył i jego samego z 29 stronnikami, (a pomiędzy tymi tćź kilka kobiet) trupem położył, zaś 9 mężczyzn, trzy kobiety i kilkoro dzieci w niewolą wziął. Sam zaś stracił 5 zabitych i 4 było ciężko ranionych, kiedy fanatycy jak l wy się bronili, tusząc sobie aż do ostatniej ch wili, źe Don Sebastian z armią swoją w pomoc im przybędzie."

/4/VW\lWł **M

RozlTIaite wiadolTIości.

Z Poznania. - Nr. 29. "Tygodnika lite· ackiego" zawiera z literatury zagranicznej: Uterarische Reise im Jahre 1837 von Palacki.

(Dokończenie.) Z kratowej: Wiązanie - i - po ... przez E. W. - Słówko o Wystawie poznańskiej. - Filologia filozofia i matematyka. (Dalszy ciąg.) - Krytyka "nowych wypisów polskich część druga" przez J. Ł. (Dokończenie.)-Przegląd Tęczy. - List do redakcyi o popisie publicznym. - Doniesienia literackie. Znany pisarz J. Janin, wygr ał na lotery,-} zamek Lazarini, jedne z najpiękniejszych i najbogatszych własności w okolicach Lukki. Z tego powodu w ostatnim numerze Journal des Debats znajduje się jego felieton, w którym na wzór bogaczów z rodu, P. Janin twierdzi, źe prawdziwe szczęście nie na dostatkach zależy. Zapewniają, źe głowa sekty S1. Simonistow P. Lnlantin jest poczmistrzem na jednej ze stacyi między Paryżem iLugdunem, gdzie żyje z pensyi pobieranej od swoich zwolenników. Tak to świetnie zakończyło się jedno z najśmieszniejszych w naszym wieku wyboczeń rozumu ludzkiego. Z starego rynku przeniosłem się w narożnik ulicy Szerokiej i Garbarskiej Nr. 14. do domu Pana Frass, o czem szanownym osobom, zaszczycającym mnie swemi poleceniami niniejszćm donoszę. Mosfeźnik M. S e 1 K e.

Rurs papierów i pieniędźy------giełdy"--Berlińskiei.

Dnia 13. Października 1838.

Sto- Mapr. kurant prC papi - goto - ramI wizną 103 1 1021 103 102* 671 Ę 1035 103S 103J 103

Obligi długu państwa .

PI. ang. obiigacye 1830.. . .

Obligi premiow handlu morsko Obligi Kurmarchii z bież. kup, Obligi tymcz. JNowej Marchii dl.

Berlińskie obligacye miejskie .

Królewieckie dito Elblągskie duo Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne «Rto dito. .

Listyzas1.W.X. Poznańskiego , Wschodnio - PI. listy zastawne.

dito dito Pomorskie dito dito dito Kur- i Nowomarch. dito dito dito dito Szla.skle dito. , ObI. zaległ, kap. iprC. Kur- i N owej - Marchii Złoto al marco · · . « , N owe dukaty, Frydrychsdory Inne monety złote po 5 talarów Disconto ....

101 ii-Ę 105 1011 1015 mu 105 94J 215i 18} 134 131 3

101.?

101{,