GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.10.17 Nr243

Wielkiego

ETA

Xiestwa

, .

POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dehera i Spółki. - Redaktor: A. II annowshu

JW2A3. - WSrodę dnia 17.Października 1838.

Wiadomości zagraniczne.

R o s s y a.

Gazeta Powszechna donosi stosownie do listu prywatnego z Odessy z d. 23. Września: « Uzbrajania woj enne trwają tu ciągle. Przed kilku dniami odbyto przegląd skoncentrowanego pod Wozniesieńskiem korpusu armii. Znaczna liczba okrętów wojennych rozmaitych stopni puściła się do brzegów Abazyi, aby urządzoną tam blokadę dzielniej popierać. Różne wojsk oddziały, które w ogromnej strefie południowej państwa, zacząwszy od Prutu aż do północnego końca morza Kaspij skiego, z czasem się zgromadziły, posuwają się powoli ku granicom wschodnim. Wszyscy tu z natężoną ciekawością rezultatu zachodzących ciągle zawikłań wyglądają. Angielski wpływ w Konstantynopolu Rossyą wyrugował. Zdaje się, że Baron Riickmann, Sprawujący interessa Rossyi pod nieobecność Buteniewa, ani najmniejszego nie miał przeczucia o zbliżającej się burzy, albo przynajmniej jej odwrócić nie umiał. Rossya tą rażą uległa zabiegom polityki angielskiej; przyszłość pokaże, czy się Panu Buteniewowi uda zająć Sowtórnie to stanowisko, z którego Pana iickmanna wyparowano.« Donoszą z Smoleńska pod dn. 1. Września.

W rocznicę Imienin Cesarzewicza Następcy tronu rossyjskiego, dnia 30. Sierpnia założony został, w skutek Najwyższego Jego Cesarskiej Mości rozkazu, wmieście Smoleńsku, na placu wojskowym, pomnik, mający świadczyć późnej potomności o pamiętnej walce Rossyan, odbytej prawie ze wszystkie mi połączonemi narodami Europy, w dniu 5. Sierpnia 1812 r. - Uroczystość ta dopełnioną została wobec Gubernatora Wojennego miasta Smoleńska i Smoleńskiego Cywilnego Gubernatora Xiecia Trubeckiego, tudzież Marszałka gubernialnego, Generał-majora Chrapowickiego i wielu innych urzędników tak wojskowych jako też cywilnych. Po położeniu kamienia węgielnego do pomnika, wzniesione były modły o długie lata N. Pana i całej Panującej Familii; wkońcu aaś za duszę spoczywającego w Bogu Cesarza Alexandra I. i prawowiernych woj owników , którzy za Wiarę, za Cara i Ojczyznę na polu sławy źycie swe zakończyli. Zgromadzenie ludu w czasie tego obrzędu, było nader liczne; piękna pogoda zastąpiła miejsce trwającej przez kilka poprzedzaiących dni słoty, » jasny dzień 30. Sierpnia przyświecał tej wspaniałej uroczystości. Pomnik bitwy Smoleńskiej odlany będzie z żelaza. Wyo brażać zaś ma piramidalną budowę, W guście Rossyjskim, mającą wysokości z krzyżem 11 sążni, 12 werszków, a szerokości u dołu 2 sążni 12 po 4 sąź. i 12 werszków. Francja.

Z p a ryż a , dnia 8. Października.

Messager donosi, źe drogą nadzwyczajną, odebrał wiadomość o już nastąpionym wyjeździe Ludwika Napoleona z Szwajcaryi. Pisza z Gex z d. 5. m, b.: «Pierwszy batalion 4go lekkiego pułku wczoraj z dwoma zupełnemi bateryami tu przybył; liczy 800 ludzi. Drugi batalion dzisiaj z Collanges do Ferney wyruszył; ma tei dwie baterye. Czekamy oraz przybycia jazdy. Rozumieją, źe jeżeli Szwajcarya aż do dnia 15. m. b. do roszczeń Francy i się nie przychyli, wojsko francuzkie naprzeciw Genewie wyruszy.« Wedle Journal du Commerce, Gene rał Aymard podał się u ministra wojny do dymissyi. "Generał«, dodaje wspomniana gazeta, «opiera żądanie swoje na złym stanie zdrowia swego. Ale to oczewiście tylko pretextem; istotną tego przyczyną zapewne osobliwy rozkaz dzienny, który wydał pod względem zatargów naszych z Szwajcarya. Jakkolwiek bądź, krok ten Generała dowodzi, że między nim a ministeryum nieporozumienia zachodzą Petycyą jego natychmiast przyjęto, złożono go z komendy i mianowano Generała Schramm dowddzcą wojsk, które się w wschodnich prowincyach zgromadzają « Gazety ministeryalne potwierdzają dzisiaj wiadomość o przyjęciu traktatu handlowego przez Baszę Egiptu. Stosownie do ostatnich wiadomości z Algieru, Marszałek Valee z orszakiem swoim dnia 27- z. m. w Konstantynie stanął. Chciał tam tylko kilka dni zabawić a potem do Story się udać. Zdaje się, źe głównym celem podróży jego osadzenie owej części ziemi algierskiej, na czemby bezpieczeństwo całej osady wielce zyskało. O dawniejszej wieści, jakoby Achmedowi Bejowi naczelne dowództwo nad pokoleniami Story powierzyć chciano, nic więcej nie słychać. Wedle listów z Beirutu z dn. 2. Września Ibrahim Basza w potajemne wszedł związki , ślubne w Damaszku z młodą panną, należącą do jednej z najpierwszych rodzin tureckich. Fregata parowa angielska «Rhadamant«, która d. 21. Września na przystani maltańskiej kotwice zarzuciła, ważne miała depesze Admirała Stopforda do rządu angielskiego. Gdy Statek ten d. 17- Września z Scio wypływał, znajdowały się tam połączone angielska i turecka flot t a; obie liczyły przeszło 30 okrętów wojennych rozmaitej wielkości.

Kapudan Basza z eskadrą swoją juź był stanął na przystani Scios, gdy Admirał Stop lord dopiero tam zawinął. Obie flotty pozdrawiały się nawzajem rzęsistemi salwami. Kommendant angielski Walker od okrętu liniowego «Vanguard« umocowany do przebywania przez dni kilka na okręcie admiralskim tureckim, aby wszystko tam oglądać; kommendant turecki zwiedził nawzajem okrętyangielskie. Te połączone flotty mia)y przez czas niejaki zabawić na Archipelagu. W mieście Scio dawano jeden festyn po drugim.

A ngli a.

" Z L o n d y n u, dn. 5. Października.

Listy z Konstantynopola z dn. 12. z. m. donoszą o przybyciu pułkownika Schilla z Londynu z waźnemi depeszami do poselstwa angielskiego w Persyi. Lecz nie mógł on dotąd popłynąć do Trapezuntu, gdy na jego statku parowym wydarzyło się w ciągu podróży kilka przypadków dżumy, a tak kwarantannę odbyć musi. Z Tabrysu nadeszły -wiadomości z d. 9. z. m., donoszą tylko o zmianie agentów rossyjskich tamże. Morniog- ChronicIe, główny organ teraźniejszego ministeryum angielskiego, tak się odzywa o stosunkach między Porta a Mehmedem Alim: «Dzienniki francuzkie różnych barw codziennie się za MehmedemAlim ujmują, i poczytują monopolajego za słuszne i sprawiedliwe: co więcej, przemawiają nawet za jego niepodległością. O interesach handlowych Francyi nie znajdujemy najmniejszej zmianki, jakoby tych całkiem nie było. Zarozumiałość albo próżność opanowały całkiem naszych sąsiadów. N ajrostropniejsi podróżni francuscy, którzy istotnie Egipt zwiedzili, nie sprzyjają tak dalece Baszy. Osoby tylko, których noga nigdy w Egipcie nie postała, mają · wielkie wyobrażenie o nim. Jest jednak różnica między słuszną naganą rządów Mehmeda Alego, a życzeniem, aby je gwałtownie i nagle zakończono. Uwagi godnym jest artykuł w Dzienniku Echo de L'orient. Aczkolwiek autor tegoż nieco stronnie zdanie swe obwieszcza, zasługuje jednak na uwagę. Wtem się tylko z nim nie zgadzamy, źe w utrzymaniu obecnego stanu rzeczy załatwienia tej sprawy nie upatrujemy. Jeżeli spokojność Europy wymaga, żeby Mehmed Ali był tylko Baszą Sułtana, starać się o to trzeba, aby nim był w istocie. Pułkownik Burney, angielski Rezydent w Ava, donosi ztamtąd, źe Król Birmanów przedsięwziął teraz dopiero uzbroić się należycie, i źe nie zaniechał wcale zamiaru odzyskania prowincyj, W r. 1826 przez kompanią wschodnio-indyjską, od kraju Birmanów odciętych. Niespokojny stan Neufundlandu wzbudził wielką obaw« pomiędzy kupcami angielskie zem własności w tej osadzie. W Liverpool napisano z tego powodu notę i podano do Urzędu osad; proszący żądają, ażeby w sposobnym czasie wysłać tam więcej wojska, dla zabezpieczenia życia i własności konserwatystów i protestantów. Wszystkie kompanie rezerwowe półków pomieszczonych na wyspach wschodnio-indyskich otrzymały rozkaz, aby jak najspiesznićj na okręty wsiadały. Od niejakiego czasu zawiązała się w Londynie nowa sekta chrześciańskich Izraelitów, chcąca połączyć judaizm z aryanizmem. Zaprowadziła ona chrzest w miejsce obrzezania, a kazania swoje pod gołem niebem odbywa. Zaniesiono już -wiele skarg przeciwko tej sekcie, ale obwinionych puszczono na wolność za rękojmią, że spokojnie zachowywać się będą. Z dnia 6, Października.

Jako ważne zdarzenia w historyi wewnętrznych dziejów Anglii poczytywać wypada dwa podczas tegorocznej sessyi do skutku przywiedzione środki: t. j. zupełne zniesienie niewoli w osadach zachodnio - indyjskich i zniesienie detencyi dłużników, lubo ta pewnych doznaje wyjątków. l'ierwszy z tych środków uskuteczniony został, jak wiadomo, dn. 1. Sierpnia, drugi dn. 1. m. b. W owym dniu ustała przymusowa pańszczyzna N ef rów, a w tym dniu części uwięzionych dfuników w Anglii drzwi więzienia otworzono. Wszakże liczba uwolnionych stosownie do warunków nowego prawa debentów wynosiła w Londynie tylko 50, zaś 360 zostało w detencyi, kiedy ci, co z umysłu długi robią i oszukują z pod dobrodziejstwa prawa WYJęCI.

Gazety ministeryalne wyznają, że w wojsku w Kanadzie zbiegostwo ostatniemi czasy bardzo się zagęściło; oświadczają też z ubolewaniem, że między wojskiem wIndyach zachodnich nadzwyczajna panuje śmiertelność. Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 27. Września.

Generałowie armii środkowej Aspiroz i Pardinas, wzięli dymissyą, a to z powodu wyniesienia Generała Halesa na stopień Naczelnego Wodza tejże armii. Z nad granicy hiszpańskiej.

Don Carlos opuścił d. 27. Września Balmasedę i wyjechał do Durangi. Powiadają, że zamiarem jego było udać się do głównej kwatery Cabrery, ale ten nie chciał na to zezwolić. Buletyn prówincyi biskajskich z d.

25. Września zbija pogłoskę, jakoby Pablo

Sanz, Szef głównego Sztabu biskajsko-nawarskiej armii zmuszony był uciekać do Francyi z przyczyny związków swoich z Esparterą; znajduje on się owszem za pozwoleniem Don Carlosa w kąpielach w Betelu.

Niemcy.

Z F r a n k f o r t u n. M., d. 7 - Października.

N adeszłe tu drogą prywatną doniesienia z Szwajcaryi, dają do poznania, iż tam bynajmniej się nie spodziewają, ażeby nieporozumienia z Francyą drogą przyjaźni załatwić się dały, lubo główny przedmiot sporu przez dobrowolne oddalenie się Ludwika Bonapartego usunięty. W Bern mianowicie nadzwyczajne panuje wzburzenie umysłów, co z pisma jawnie wynika, którego wyjątkowo tern bardziej udzielić wypada, ponieważ autor onego szefem domu handlowego, a zatem W wrzawie wojennej żadnego znajdować nie może zadowolenia. W tem zaś piśmie, datowanem d. 3. Października, więc w kilka dni po zagajeniu Sejmu, następujący zastanowienia godny czytamy ustęp: »Pogróżki Francyi i pochód d wu eh korpusów francuzkich ku granicy naszej powszechne tu sprawiły wzburzenie umysłów. Wydano odezwę do całej milicyi, aby była gotową jąć się oręża a oficerom dano rbzkaz, aby do miejsc, gdzie się bataliony ich zgromadzają, niezwłocznie się udali. Ponieważ rozkaz ten i mnie się dotyczy, zamienię więc po wyprawieniu poczty dzisiejszej pióro na szablę i za kilka godzin wyjadę. Postanowiliśmy nieodzownie stawić czoło armii francuzkiej, jeżeli gabinet Tuilleryjski przy swoich niesprawiedliwych, bezecnych i oburzających roszczeniach obstawać będzie. "

Włochy.

Z Rzymu, d. 29. Września.

(Gaz. powsz.) - Dzisiaj przed południem Reschid Basza ztąd do Florencyi się udał.

Onegdaj, ozdobiony W. krzyżem legii honorowej, z trzema synami swymi i z guwernerem tychże, Opalem francuzkim, miał posłuchanie u Jego Świątobliwości Papieża, który go z takiem w każdym względzie odznaczeniem przyjął, do jakiego tylko Poseł mocarstwa chrześcijańskiego prawo sobie rościć może. Papież długo rozmawiał z tym znamienitym Muzułmanem i obdarzył go przy pożegnaniu kosztownćmi darami; me przepomniał też o jego towarzyszach. Dzisiaj krąży w publiczności kopia mian ej przez Reschida Baszę przemowy francuzkiej do Papieża, w której w imieniu Sułtana ponawia przyrzeczenia przyjaźni, uczynione tu przez Papieża przed trzema miesiącami Fehti Achmedowi Baszy; równocześnie wynurzył Sułtan ski żadnej nie doznają przerwy. Zabezpiecza uroczyście poddanym chrześciańskim w państwie tureckiem wolność wyznania i obronę kościołów ich i osób przeciw każdej niesprawiedliwości. T u 2 C Y a.

Z Konstantynopola, dnia 20. Września.

(Journal de Smyrne.) - Z Persyi nie nadeszły wiadomości. Oczekiwany Tatar nie przybył, wyglądamy więc z niecierpliwością dalszych nowin o stanie zdrowia w Trapezuncie i działaniach armii perskiej pod Heratem. List ze Stambułu zd. 16. Września zawiera między innemi: »Podług doniesienia z Beyru t z dn. 17. Sierpnia, wojna z Druzami za ukończona uważać się powinna, gdyż wszystkie prawie pokolenia broń już złożyły. Sławny dowódzca Schibel Marian także się poddał i mieszka teraz w Damaszku, jednakże nie jako jeniec, gdyż wszędzie chodzi wolno i od Rządu pobiera dla siebie i dla swojej służby żywność. Droga zBeyrut do Damaszku jest teraz bezpieczna, lecz nie można tego powiedzieć o prowadzącej z Damaszku do Bagdadu. " Podług wiadomości z Cypru, nowo ustanowiony turecki sprawujący interesa przybył tam dn. 24. Lipca. Ma on wyznaczoną stałą pensyg, i nie dzierżawi, jak dotąd bywało, dochodów tej wyspy, zkąd mieszkańcy obiecują sobie nie wątpliwie korzyści. Wybieranie podatków, Miri i Mukataa zwanych, poruczono teraz szlachcie tureckiej i greckiej. Dnia 27. Lipca przybyła tam turecka fregata z nową z 800 ludzi składającą się załogą.

OBWIESZCZENIE.

W depozycie podpisanego Sądu znajdują się następujące massy, których właściciele dotąd wyśledzonymi być nie mogli: 1) Tal. 18 sgr. 23 schedy dzieci zmarłego w Skokach pod dniem 18. Lutego 1799. roku sukiennika Bogumiła Kuehn, mianOWICle: a). Anny Ludwiki zamężnej Tonn, b) Renaty zamężnej Rode, które przed kilkunastu latami do Polski rossyjskiej wyciągnąć miały; 2) Tal. 12 sgr. 1 fen. 5 scheda jui w r. 1806.

nieprzytomnego Marcina Gehlhaar, która mu z pozostałości jego na dniu 22. Lutego 1805. w Noven zmarłego brata Krystyana Gehlhaar przypadła; 3) Tal. 2 sgr. 14 fen. 1 pozostała massa zmarłego na dniu 11. Sierpnia 1836. na holędrach Mikołajewskich parobka Bogumiła Spletzer; 4) Tal. 1 sgr. 19 fen. 11 scheda po rodzicach Maryanny Rozwarskiej, córki Walentego i Rozalii małżonków Rozwarskich; 5) Tal. 187 sgr. 16 fen. 7 massa depozytu byłego Sądu powiatowego Wongrowiecki e g o; 6) Tal. 39 sgr. 6 fen. 6 pozostała massa W roku 1804. w Rybowie zemrzeć mianego karczmarza Daniela Mausolf, którego sukcessorowie dotąd wylegitymować się nie mogli; 7) Tal. 44 sgr. 20 fen. 6 massa konkursowa Bethe, która się w depozycie byłego Justic-Amtu W ongrowieckiego znajdowała; 8) Tal. 7 sgr. 21 fen. 8 percipiendum Demetryusza Grabowskiego z massy pensyjnćj odciągalnej Sędziego pokoju Lewandowskiego. Właściciele tych mass lub tychże sukcessorowie uwiadomiają się, iż oznaczone pieniądze, jeżeli się po nie w przeciągu czterech tygodni nikt nie zgłosi, funduszowi przez Król. Główny Sąd w Bydgoszczy utrzymywanemu dla kassy wdów ohcyalistów sądowych odesłanemi zostaną. Wongrowiec, dnia 11. Września 1838.

Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejskf.

Donosimy niniejszem Prześwietnej Publiczności, iż posiadamy wybór nader pięknych boasów z futra wiewiórczego, koloru czarnego i białego, które w cenach jak najtańszych polecamy. Poznań, dnia 15. Października 1838.

Bracia A. L a u d o n, I W . L a u d o n , kusznierz, przy starymlkusznierz, przy W rorynku JSr. 77- I nieckiej ulicy Nr. 13.

Ceny targowe w mieście Poznaniu.

D. 3. Października 1838. r.

od I do Tal. sgr. fen. 1 Tal. sgr.fen.

Pszenica szefel Zyto d1.

Jęczmień d1.. Owies d1.. Tatarka d1.

Groch d1. .

Ziemiaki d1. .

Siana cetnar .

Słomy kopa . . .

Masła garniec.

Spirytusu beczka.

2 10- 2 12 1 101- 1 12 - 221 - 23 - 19 - 20 - 22 - 23 1- v - 1 2 6 - - 7 f---- 20 - - 22 4 5 - 4 10 1 10 - 1 12 17 - - 18 -