ATAK NA TWIERDZE POZNAŃ-KĄ 3 MARCA 1846 13

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1923.01.31 R.1 Nr1

Z innych zasądzono za noszenie broni w tumulcie: l oskarżonego na rok twierdzy wojskowej i 5 oskarżonych (w tein "partję kuchcików") na rok domu karnego, z policzeniem wszakże śledztwa.

Zwolniono 9 oskarżonych, w tern 4 wmieszanych w sprawę transportu broni. Dalszym oskarżonym (poza cytowanymi 78) zarzucano jedynIe posiadanie wiadomości o ruchu poznańskim. Wszystkim skazanym dodano kary honorowe: utratę szlachectwa, kokardy, rangi wojskowej itd. Że w r. 1848 wszyscy skazani zostali przez rewolucję berlińską zwolnieni, wiadomo powszechnie.

Pokoleniu dzisiejszemu, znającemu się na robieniu rewolueyj I wiedzącemu, że zwolnienia więźniów umie dokonać pierwsza lepsza większa demonstracja uliczna, "pucz" poznański z dnia , - '>. marca 184(5 wydaje się więcej komicznym niż poważnym. W jedynem starciu na moście Chwaliszewskim trzech żołnierzy i kilku żandarmów rozbili - wprawdzie źle uzbrojoną - wyprawę w kilkadziesiąt chłopa, a epizod przy Cytadeli był wręcz niesłychany w dziejach ruchawek. Zważyć jednakże należy, że była to pierwsza ruchawka poznańska przeciw Prusakom zdana na własne siły. *) Nie było właściwych przywódców, jakkolwiek na człowieku tej kategorji co Mierosławski nadziei pokładać nie było można. Uzbrojenie było fatalne: ten i ów zaledwie miał jakąś strzelbę, Kórniczanie mieli w części lance drewniane, Górczynianie prostowali kosy, wielka gromada szła z gołemi rękoma. Materjał ludzki wcale jeszcze nie był dostatecznie przygotowany do ciężkiego poświęcenia za sprawę narodową, i to mimo, że Mierosławski chwalił się przed sądem, iż samych zorganizowanych w zaborze pruskim spiskowców było 36 000**). Ochotnicy poza tern nie stosowali się do najprostszych prawideł służby wojennej.

*) Nie licząc partyzantki Ksawerego Łukomskiego w r. 1794.

**) Mowa L, Mierosławskiego..., Poznań 1847, str. 13,

KRONIKA MIASTA POZNANIA

Atak na twierdzę poznańską prócz tego miał tę cechę charakterystyczną, że kierownicy ruchawki po rozpoczęciu działań przez podkomendnych cofnęli się od przedsięwzięcia i nie wykonali go. **: Z y gm m i t Z a 1 e w sk i.

NEOFICI WŚRÓD DAWNYCH MIESZCZAN POZNAŃSKICH.

"Neofici polacy"" owoc sumiennych badań Teodora JeskeChoińskiego, muszą; się doczekać kiedyś kontynuacji, bo jeżeli niejedno jeszcze dopisać trzeba do pocztu nobilitowanych neofitów, to o ileż więcej wśród nie szlacheckich warstw narodu w 19-20 wieku znajdzie się żydów chrzczonych, o których ten pierwszy ..heraldyk żydowski" wcale nie wiedział. Słownik neofitów polskich, umiejętnie pracą zbiorową ułożony, mógłby się stać pożytecznym informatorem w wielu sprawach natury historyczno-społecznej i nawet praktycznej. Jako drobny przyczynek do owego przyszłego ..herbarza" neofickiego, podajemy tu spi'" kilkunastu żydów chrzczonych, któ

***) Z literatury wymieniam, prócz, wydawnictw cytowanych oraz ogólnych prac historycznych, następujące: Hol. Limanowski, Historja ruchu rewolucyjnego w Polsce w r. 1846.

Schniir- Pepłowski, Rok 184(5.

Wład. Kosiński, Sprawa Polska w r. 1846 przed sąd opinji publicznej wytoczona, Poznań 1850. (Rzecz w części polemiczna: całkowicie polemiczne są praoe Ludwika Mierosławskiego). Emil Knorr, Die polnischen Autstande seit 1880, Berlin 1880 (str. 32-36).

"Polen und seine Erhebung zur Freiheit im J ahre 1846. Eine Dar steilung des gegenwiirtigen Freiheitskampfes der Polen" , Lipsk 1846. (Za-_ wiera także działania policyjne w początku r. 1846 opis aresztowań, ruchawek krakowskiej i tarnowskiej; podaje jako datę projektowanego wybuchu ogólnego powstania 17 lutego 1846 ,nie 21 lutego). Z niezliczonych broszurek aktualnych wymieniam: Franz von Florencourt, Die Polenfrage im August 1847, Grimma 1847 (Niejako ciąg dalszy pisemka ,Die polnische Verschworung zu Anfang des J ahres 1846", Grimma, 1846), w której znajdujemy słowa prorocze: "Germanizacja Księstwa Poznańskiego nie uda się; tak twierdzę: tak prorokuję": oraz August Brass, Dem Kónige von Preussen am Tage der Publication des Erkenntnisses im Polenprozess. Lipsk 1847. (Wiersz zakończony słowami: "Laski, łaski, łaski!")