GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.12.04 Nr284

Czas czytania: ok. 9 min.

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

JW 284. - We Wtorek dnia 4. Grudnia 1838.

Wiadolllości zagraniczne.

F 2 a n c y a.

Z P ary ż a, dnia 21. Listopada.

Wczoraj toczyła się przed tutejszemi Assyzami sprawa dyffamacyjna Pana Gisquet przeciw Messager. Odpowiedzialny wydawca tej gazety, Pan Brindeau, nie stanął, został więc zaocznie na jednoroczne uwięzienie i 3000 frank, kary pieniężnej skazany. Juz dawniej donieśliśmy, dla czego redaktor umyślnie zaocznie się dał za winnego uznać, kiedy pewnych sądowych formalności wpierw chce dopełnić, aby proces powtórnie rozpocząć. W Gazette des Tribunaux czytamy, iź jest podejrzenie, źe sławny Doktor Broussais umarł w skutek zadanej mu trucizny. Podczas kiedy wszystkie dzienniki oppozycyjne propozycye doktrynerów celem połączenia się z nimi i utworzenia parlanaentowej koalicyi przeciw Ministrom ochoczo przyjmują, T e mp s zupełnie przeciwnego zdania, odradzając wszelkie związki z doktrynerami.

Z dnia 25. Listopada.

Dziennikowi Journal du Commerce donoszą z Genui, źe Xięźna Wirtembergska, odbywająca z małżonkiem swoim podróż po Włoszech, niebezpiecznie tam zachorowała.

A ngli a.

Z Londynu, dnia 23. Listopada.

N adeszłe w środę wieczorem statkiem przewozowym <> Garrick« niepokojące wiadomości nowo'yorkskie o sprawach kanadyjskich potwierdzone zostały nazajutrz przez nadesłane wprost z yuebeku listy i wywarły nawet szkodliwy wpływ na papiery angielskie. Zdaje się jednak, źe jeszcze w Kanadzie nic ważnego nie zaszło; mowa tylko o przygotowaniach i uzbrojeniach, i w ogóle, zdaniem Kuryera nie kanadyjscy to ale północnoamerykańscy poddani zgromadzają się tłumami nad granicą w celu wtargnięcia do Kanady. Ze zaś rząd amerykański nie zdoła temu zapobiedz, niezawodnie zatem wojsko angielskie bój z nimi toczyć będzie musiało. Listy prywatne z Quebeku w okropnych stosunki te wystawiają kolorach. I tak wyrażono w jednym liście handlowym: «Spisek w koło nas przybiera postać, o jakiej nam się przed trzema miesiącami ani nie śniło. I teraz jeszcze wielu zamyka oczy, aby tylko nie patrzeć na to, co się dzieje. N owy- York jest główne m ogniskiem wszystkich zabiegów; tamto bowiem patryotów na wyprawę zimową zgromadzają. Już się podobno 60,000 obywateli amerykańskich na tę wyprawę zapisało. Śmiało przypuścić można, źe liczba ta mocno jest przesadzona; ale niech tylko sprawa takowa groźną będzie." MorningHerald powiada nawet, źe juź przyszło do kroków nieprzyjacielskich nad kanadyjskoamerykańską granicą. Q u e b e k - M e r c u r y z d. 20. Października donosi, źe Hrabia Durham upoważnił Sir Johna Colbornego, swego tymczasowego zastępcę do zebrania tyle wojska, ile potrzeba będzie do utrzymania porządku w kraju i zabezpieczenia granic osady. Na giełdzie londyńskiej głoszono ostatniemi dniami, źe zapewne Lord Spencer będzie następcą Lorda Durhama. Kury er sądzi także,' źe mąż ten byłby najgodniejszy tego urzędu.« Wiadomości z Persyi podniosły znowu nieco w górę papiery angielskie, które w skutek wiadomości z Kanady nieco były spadły. W Cleveland-House czynią już od dni kilku przygotowania do przyjęcia Hrabiego Durham, którego się tam wkrótce spodziewają. Obok spraw Wschodu i Belgijskich, gazety tutejs.ze przedewszystkiem tyra mężem się zatrudniają, którego postępowanie juź to pochwalają, juź to ostro ganią. L o n d o n a n d West min ster Rewie w staje najgorliwiej w obronie jego i poczytuje go za uzdolnioną głowę stronnictwa reformy; zaś gazety ministeryalne ciągle tego zdania, iż rozumnie, by był postąpił, gdyby zasad swoich Kanadyjczykom nie był tak głośno obwieścił. G lob e, uchodzący, jak wiadomo, za główny organ Lorda Palmerstona, powiada pod względem sprawy holendersko - belgijskiej: «Gdyby nie trzeba było zważać na niebezpieczeństwo dla innych państw -wyniknąć mogące, najlepiejby było zezwolić na to, żeby obie strony sprawę, swoje mocą oręża zdecydowały. « Mury w Cityi i ulic pobliskich okryte teraz pobrzybijanemi odezwami, w których majtków i chłopców do służby morskie) wzywają: przyobiecano im dymissyą za lat 5. Warunki zaciągów tak korzystne, iź się spodziewają, źe się wielu zgłosi. Ofiarują im po 34 ezel. żołdu na miesiąc, nic potrącając im niczego na przypadek urlopu, rozbicia okrętów albo niewoli; oraz przyjęcie do szpitalu Greenwichskiego po otrzymanych ranach albo odznaczającej się gorliwością służbie i inne bardzo korzystne prerogatywy. Równocześnie z temi zaciągami uzbrajają znaczną iloić okrętów wojennych każdej wielkości w portach wojennych, mianowicie w Portsmouth; oraz uzupełniają korpus żołnierzy morskich przez nowe rekrutowanie i zwiększają zapasy amunicyjne; między inne mi rząd daje w entre· Pl)'Zę dostawę 100,000 J;ul 32funtowych,

B e 19 i a.

Z B r a x e 11 i , dnia 24. Listopada.

W ciągu 48 godzin przybyło tu trzech gońców gabinetowych. Pierwszy z nich wyprawiony z Paryża przez Pana Lehona, przywiózł depesze do Króla i Ministra spraw zagranicznych; drugi przybył z Londynu i dążył do Hagi, wręczywszy poprzednio depesze Posłowi angielskiemu i Ministrowi spraw zagranicznych, trzeci przybył wczoraj i przywiózł list od Króla Francuzów do Króla Belgijczyków; udał on się zaraz po swojem przybyciu do pałacu królewskiego. Wypadek takowy i wiadomość, źe z Londynu wkrótce depeszy spodziewać się trzeba, zwróciły uwagę całej publiczności na siebie; wiadomo, źe konferencya londyńska, miała d. 21. m. b. odbyć urzędowe posiedzenie. T u 2 C Y a.

Z K o n s t a n t y n o p o l a, dnia 9. Listopada.

(Gaz. powsz.) - Obiegają tu rozliczne pogłoski o rozruchach powstałych u stóp Kaukazu, które rząd Rossyjski do użycia energicznyck środków w celu przytłumienia powstania zniewolić miały. Nie dawno temu głoszono, źe uzbrajania wojenne, przedsięwzięte z powodu zawikłanych stosunków w Persyi, miaty być cofnięte. Teraz zaś powszechnie mówią" że -wskutek wspomnianych zaburzeń nowe wojska do Kaukazu wysłane być mają. Gazeta Times donosi, iź Posłowi rossyjskiemu w Stambule się udało, W. Porte do oddalenia Generała Chrzanowskiego, który ostatniemi czasy na ustroniu żył w Bagdadzie, spowodować; podobnie postanowiła Porta wszystkim polskim oficerom, służącym w armii tureckiej- dać dymissyą. (Korrespondent gazety Morning - Chronicie o prawdzie tej wiadomości powątpiewa). gersyja i Indyje. (Dokończenie przerwanego wczoraj artykułu.) - Afghanistan z powodu swoich rozległych posiadłości w IndyjachWschodnich, ma wielką ważność dla Anglii.

Najprzód graniczy on z Indyianami - Wschodniemi; wprawdzie nie dotyka posiadłości Anglików, ani pośrednich ani bezpośrednich; - kraje Rundszyt-Synga nad górnym Indem leżą po między niemi, - ale ponieważ panowanie angielskie w Indyjach- Wschodnich na podboju spoczywa, przeto pewny i trwały przyjacielski związek z rozległem państwem sąsiedniem, oraz tegoż w najwyższym stopniu wojownicza ludność, są. w ogóle w najwyższym względzie waźnemi. Powtóre - a to na szczególniejszą zasługuje, uwagę - wielkie tak handlowe jakoteź wojskowe gościńce, prowadzące 51 Zachodnich do Wschodnich-indyj, Herat i przez Kabul do Attok nad Indem. - "W kraju takim jak Persy ja, który bezwodne przerzynają puszcze, i gdzie wstęp do okolic górzystych prowadzi przez ciasne wąwozy i przesmyki, gościńce sama natura jak najdokładniej wytknęła; wszystkie wielkie wyprawy ku Indyjom- Wschodnim, od Alexandra Wielkiego Macedończyka aź do N adyra bzacha Perskiego, musiały iść tym kierunkiem; Herat i Kabul są przeto bramami do Indyj-Wschodnich; kluczem do żyznych dolin Indu i Gangezu. Anglija nie może zatem obojętnie patrzeć w czyich one zostają rękach. Do tego po trzecie i to się przyłącza, źe w czasach naj nowszych wpływ rossyjski stał się przeważającym w Persyi i zniszczył wpływ angielski; Anglija straciła przeto przedmurze swych wschodnio-indyjskich posiadłości, jakie W związku z Persy ją upatrywać mniemała; na tomiast nie mogła znaleźć lepszego i odpowiedniejszego swemu zamiarowi kraju jak Afghanistan; a gdyby był kraj ten przez pokój wewnętrzny dotąd jaką taką nadawał rękojmię, Anglija przez najściślejsze połączenie się z tern państwem dawno juź powinnaby była tam sobie utworzyć obronę od napadu obcych. Ze stosunków tych jak najwyraźniej wypływa, źe Anglija, gdy Szach Perski -w 0slatnich czasach Herat oblegał, musiała dla własnego dobra oświadczać się na korzyść Heratu. Miałaź bowiem spokojnie przypatrywać się, jak Herat oderwany od lej przedmurza dla Indyj- Wschodnich, miał być poddanym Persyi i uledz obcemu wpływowi? «Z tąd wynikło, źe eskadra angielska z oddziałem wojska wylądowała wAbuschyr, w Odnodze Perskiej, dla sprawienia w razie potrzeby dywersyi na rzecz Heratu. Nadto zamiarem jest angielsko-wschodnio-indyjskiego rządu, 30,000 wojska posłać do Afghanistanu, strącić z tronu książąt Kabulu, Kandaharu iPeszauru z familii wezyrskiej Barukejzów, wygnanego księcia starożytnej rodziny królewskiej, Sułtana >utszacha (Soojaha) posadzić na tronie Afghanistanu, tym sposobem ustalić związki w tym kraju i pozyskać pewne przedmurze dla IndyjWschodnich. Jestto wielkie i we względzie politycznym w najwyższym stopniu roztropae przedsięwzięcie. - Zważywszy jaką przewagę oręż angielski zawsze w Indyjach- Wschodnich wywiera i biorąc na'uwagę owę niemoc, w jaką państwo Afghanów przez wewnętrzne wojny i rozterki zapadło, niepodobna wątpić, by to przedsięwzięcie powieść się nie raialo. Przygotowania do tego poczyniono juź jak należało; pozyskano RunszytSynga, którego kraje graniczą zAfghanistanemi który od dawna juź żyje w nieprzyjaźni z tamtejszymi władzcami; zaś na Nepaulów położonych na północ od Indyj-Wschodnich', u których mniemano niejakie spostrzegać poruszenie, najbaczniejszą zwrócono uwagę._ Najwaźniejszem pytaniem wtem całem przedsięwzięciu zawsze jednak to będzie: co w obecnych tak rozdrażnionych stosunkach powie Rossyja na to przedsięwzięcie Anglii przeciw Afghanistanowi? Ażeby Rossyja sama zagrożonym książętom w Afghanistanie w pomoc pójść mogła, jest w wojskowym względzie niepodobieństwem, w zamiarze tym bowiem musiałoby wojsko rossyjskie iść albo przez całą Persyję, albo przez całą Tartaryję. Również rzecz jasna, źe Szach Perski nie da się od Rossyi nakłonić do dania zagrożonym książętom otwartej pomocy; doświadczenie bo- ' wiem nauczyło go właśnie, źe z całą siłą swoją nie był w stanie nawet Heratu pokonać, czyżby mógł więc Kandaharowi, Kabulowi i Peszaurowi przeciw orężowi angielskiemu czynną dać pomoc, zwłaszcza źe oddział wojska angielskiego w Abuszyr zagraża mu we własnym kraju P Nadto w czasach 0statrnch kroki Szacha względem Anglii były po, ednawcze, tak, iż wsparcie z jego strony nieprzyjaciół Anglii nie jest podobnera. Z tąd wynika, źe Rossyja nie może w Azyi'zamiarom angielskim na Afghanistan otwartego stawić oporu. Nic przeto dla niej nie pozostaje, jak w Europie wzniecić wojnę przeciw Anglii i takowe pomocą swoją wspierać. Ale odłożywszy na bok wiele innych powodów, jeźli zważymy tylko, źe wyprawa ku Afghanistanowi przedsiębraną jest angielsko-wschodnioindyjskiem wojskiem i angielsko-wschodnioindyjskięmi pieniądzmi, wojna z Anglią w Europie nie wstrzymałaby, wyprawy ku Afghani stanowi ; z resztą ci Srodkowej Azyi książęta nie mają zaiste takiego znaczenia, ażeby z ich powodu powstać miała powszechna europejska wojna. - Z tego wszystkiego wynika, źe przedsięwzięcie angielskie pod względem Afghanistanu oparte jest na roztropnej polityce i zostanie przyprowadzonem do skutku bez sprowadzenia wojny między Anglija a Rossyja.

ROZlllaite wiadolllości.

Z Poznania. - "Tygodnika literackiego A wyszedł dnia 3. b. m. No. 36. i zawiera z literatury zagranicznej: Rozprawę o nowszej rossyjskiej nowelistyce nadesłaną przez pr. Pur silewskiego; (poezya). - Kancelista fantazya przez A. Szukiewicza. - O filologii, filozofii i matematyce. (Dokończenie). - Krytyka królodworskiego rękopisu. (Dokończenie). - Doniesienia literackie.

W tych dniach rozpoczął się w Poznaniu druk dzieła: Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiej w Polsce od najdawniejszych do teraźniejszych czasów, przez P. Gąsiorowskiego. Całe dzieło obejmować będzie dwa obszerne tomy. Szanowny autor wzywa i uprasza osoby posiadające ważniejsze materyjały do historyi sztuki lekarskiej w Polsce, o łaskawe nadesłanie mu ich na ręce redakcyi Tygod. liter.

SPROSTOWANIE.

W numerze wczorajszym pisma naszego (Nr. 283.) *tr. 1702 słup lewy, wiersz 10 zamiast »usitocoaniu« czytaj »usiłowaniu« a wiersz 11 zamiast »strawnych« czytaj »straconych. «

OBWIESZCZENIE.

Łąka kamelaryjna pod Bocianką wraz z pastwiskiem od 1. Maja r. przyszł. na trzy, lub według okoliczności na sześć następnych lat w drodze publicznej licytacyi najwięcej dającemu wydzierżawiona być ma. Tym końcem termin na dzień 19. Grudnia r. b. przed południem o litej godzinie w sali posiedzeń naszych naznaczony został, na który chęć dzierżawienia mających z tern wzywamy nadmienieniem, iż każdy licytujący kaucyą 50 Tal. złożyć obowiązany.

Warunki w registraturze naszej przejrzane być mogą. Poznań, dnia 27. Listopada 1838.

Magistrat.

W następujących sprawach regulacyjnych, abluicyi robocizn, naturaliów, laudimiów i podziału wspólności, jako t o: 1) z Lubina, 2) z Wieszkowa raczy Wielkowa nazwane, 3) z Żelazna, 4) z Ossowa, 5) z Stężycy, 6) z Przysieki alemanicy raczy niemieckiej, lub też Deutsch-Presse nazwane, wszystkie w powiecie Kościańskim; 7) z Szkaradowa, 8) z Jezior, 9) z Ostoj, 10) z Kawcza, 11) z Gościejewic i

12) z Kłopatowa, wszystkie w powiecie Krobskim, wzywają się niniejszem wszyscy nieznajomi interessenci, ażeby się, mianowicie w sprawach pod Nr. 1. aż łącznie 6. wspomnionerni, dnia 4. Stycznia 1839. a w sprawach pod Nr. 7. od incl. 12. dnia 5. Stycznia 1839. zawsze przed południem od 7mej do 12 tej godziny w biórze urzędowania podpisanej Kommissyi specyalnej wyznaczonym terminie dla dostrzeżenia swych p ra w zgłosili, gdyż w przeciwnym razie do urządzonego działu stosunków wyżej wymienionych, nawet w przypadku swej straty zastósowaćby się musieli i przeciw tymże z źadnemi zarzu tarni nie mogliby być nadal słuchanemu Szmigiel, dnia 6. Listopada 1838.

Kr ólewska Kommissya specyalna.

Drugi transport świeżych olsztyńskich ostrzyg, także halllbursk wędzona, wołowinę dzisiejsza poczta otrzYlllał K. Gumprecht.

Świeżo ubitych zajęcy po 17 i sbgr.

za jednego dostanie u S t i 11 e r a w rynku No. 88.

Kurs papIerów 1 pieniędzy giełdy Berlińskiej.

Dnia 1. Grudnia 1838.

5to

N a pr. kurantprC.

papie- gotorami wizna

Obligi długu państwa .

PI. ang. obljgacye 1830. .

Obligi premiow handlu morsk Obligi Kurrnarchii z bież. kup.

Obligi tymcz. Nowe) Marchii dt< Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego W s < hodnio - Pr, listy zastawne Pomorskie dito Kur- i Nowomarch. dito Szląskie dito ObI. aaległ. kap. iprC. Kur- i No we] - Marchii Złoto al marco · Nowe dukaty. , Frydrychsdory Inne monety złote po o talarów Disconto 4 103 Ę 4 103 4 1021 4 102f 4 U 102! 68J 1024 H 101 i 4 - 81 lOtJ 34 lOlj' . 101 i S im 93 21SŁ 18$ t4 Ę 3lOOf 1041 lOOf 101}

214J13

4 ·

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1838.12.04 Nr284 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry