G

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.01.11 Nr9

"a

Z E f

"a

VVie lkiego

Xiestvva PO ZNAN SKI EGO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A» PYIlIIlIIlIEIJJJ;*

-Jl >o

W Piątek dnia 11. Stycznia.

1839.

Wiadomości zagranICZnep o ts k a. Z Warszawy, dn. 4. Stycznia.

Z powodu dopełnionych w dniu 22. Grud.

(3. stycznia) zaręczyn Jej Cesarskiej Wysokość Wielkiej Xiężniczki Maryi Mikołajowny ź JO. Xieciem Maxyrnilianem Leuchtenbergskim, odbyło się w dniu wczorajszym, w kościele Sgo Krzyża dziękczynne nabożeństwo. Celebrował pontyfikalnie J W. Xiądz Chmielewski, Sufragan Warszawski, przed rozpoczęciem zaś Mszy Sej JW, Xiq dz Kotowski, Dziekan Kapituły, odczytał Manifest N. Pana, zawiadamiający wiernych poddanych o odby tych zaręczynach. Liczne Duchowieństwo, Urzędnicy wszelkiego stopnia i mnogi lud, napełniał Swiętynię łącząc modły za pomyślność Całej Cesarskiej Rodziny. Zabawa maskowa w sali Dobroczynności udała się onegdaj, nie p owiemy nadspodziewanie, ale tak jak spodziewać się należało po dobroczynności Warszawian. - Rozkupiono tyle biletów, ile ich rozdano stosownie do obszerności lokalu, to jest: 400 po zł. 20, a za niektóre płacono hojnie. Zabawa rzeczona, była nową dla wielu, urządzenie jej odpowiednie i staranne; sala pięknie oświecona, ozdobioną była w głębi estradą napełnioną

kwiatami ustawionemi u stóp ściany zwierciadianej, otaczającej wizerunki Zeszłego i Panującego Monarchów naszych; galerye napełnione były częścią publiczności, a pod środkową znajdowała się orkiestra; nad nią w framudze odkrywał się pięknie urządzony salonik, z którego widok na salę był najdogodniejszy, J O. Xiąźę Warszawski, najznakomitsze osoby i świetne zgromadzenie publiczności, znajdowało się na tym wieczorze. Część towarzystwa przybyła w maskach. U mieszczamy tu skład tutejszego Wydziału Ochrony dzieci, który jest następujący: Prezes Wydziału, Piotr Hrabia Łubieński; VicePrezes, Teofil Janikowski; Członkowie czynni: Bierzyński Roman, Brzeziński Andrzej, Dmuszewski Ludwik, Hann Antoni, Jachowicz Stanisław, J anikowski Andrzej, X. Oficyał Kotowski Antoni, Radca Stanu Kozłowski Wincenty, Łącki Leopold, Hrabia Łubieński Henryk, X. Prałat Hrabia Łubieński Tadeusz, Malcz Wilhelm, Pietrusiński Ludwik, Schneltzer Wilhelm, X. Sieklucki, Radca Stanu Hrabia Skarbek Fryderyk. Na główną Protektorkę Wydziału Ochrony wybraną została JW. A. z Hrabiów Komorowskich Szypow, małżonka JW. Generała-Adjutanta, Dyrektora Głównego Prezydującego wKommissyi Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego* Z Londynu, dnia 28. Grudnia.

Zdaje się, źe posiedzenia holendersko-belgijskiej konferencyi na teraz są zawieszone, bo Baron Biilow wyjechał onegdaj ztąd do Brightonu i inni wpływający do niej dyplomaci zamyślają Londyn opuście". Podanie gazet holenderskich, jakoby rząd angielski oświadczył belgijskiemu, źe wszelki opór z strony Belgii przeciw uchwałom konferencyi londyńskiej za · wypowiedzenie sobie -wojny poczyta, gazeta »Morning- Post« za fałszywe poczytuje; ponieważ Anglia, zdaniem tej gazety , nie ma prawa do wystąpienia osobno .1. swej strony w tej sprawie, i źe tylko wspólnie z inne mi mocarstwami działać może. Lecz »Morning Post" zapomina, jak się zdaje, że podług tychże samych gazet i inne mocarstwa, prócz Francyi, podobne noty rządowi belgijskiemu przesłały. Między bir Francis Headern, dawniejszym Gubernatorem wyższei Kanady, a Lordem Melbournem, przyszło do zaciętej korespondenc i . Pierwszy iąda od rządu, aby usprawiedliwienie swole z powodu swego postępowania w Kanadzie do publicznej wolno było podać wiadomości; ostatni zaś powiada, źe mu tego zabronić nie może, ale jako urzędnik państwa kroku takowego nie pochwala. Wśród takich okoliczności poczytał pierwszy za rzecz przyzwoitą podać do publicznej wiadomości tylko korespondencyą swoje z pierwszym Ministrem, ale nie depesze rządowe. W środę odbyło się wielkie radykalne zgromadzenie ludu w N ewcastle. Doniesienie jedno o tern twierdzi, że się na nie 70-80000 ludzi zebrało. Zdaje się to jednak być mocno przesadzonćm, i dokładniejsze doniesienia .zmniejszą niezawodnie liczbę tę na czwartą część lub piątą. Zresztą zgromadzenie to spokajności publicznej nie zawichrzylo. Wczoraj rano przybyło dwóch londyńskich urzędników policyjnych do Manchestru, aby na mocy rozkazu Ministra Spraw wewnętrznych znanego demagoga, księdza Stephensa, aresztować. Człowiek ten, który się szczególniej buntowniczemi mowami do ludu przeciw nowemu prawu o ubogich odznaczył, jest kaznodzieją w Ashtonie w bliskości Manchestru i przed kilku dniami na zgromadzeniu ludu w Leigh z tern większą jeszcze zapalczywcścią przemawiał. Towarzysz jego polityczny Oastier jeszcze sobie wolno w Maachestrze przebywa. Ujęcie Stephensa nie zrobiło na ludu żadnego wrażenia. Z dnia 29. Grudnia.

Z Kanady miały tu dziś nadejść nader ważne wiadomości, przywiezione przez okręt »Herbl

cules», który dnia 13. b. m. z Halifaxu odpłynął. Podług drugiego wydania dzisiejszej T i m e s miały w mieście (juebeku, gdzie aż do tej chwili w ciągu całego powstania zupełna spokojność panowała, groźne wybuchnąć rozruchy. Miłicya, wezwana do przytłumienia tych rozruchów, wzbraniała się od pełnienia służby, a to z powodu nieotrzymania zaległego żołdu. Dla tego niezwłocznie 36. pułk z Halifaxu w nowel Szkocyi do Kanady wyprawiono, który wkrótce przed odpłynieniem »Herculesa« dopiero z barbadoesu do Halifaxu przybył, i sądzono, źe w skutek wypadków w Cjuebek także z Anglii nowe posiłki wojenne trzeba będzie do Kanady wyprawić. »Sun« jednak podania »Times« za całkiem bezzasadne poczytu,e i powiada, źe w nadeszłych 4u depeszach ani wzmianki o tych wypadkach nie ma. Dzienniki ministeryalne milczą jeszcze o tern, a tak trzeba jeszcze kilka dni na wiarogodne poczekać wiadomości, błychać, źe na korzyść przywiezionych tu z Kanady więźniów, których do JJotany- Baj wyprawić majA, dziś rano wydano rozkazy Habeas-Corpus, wskutek których ci przed Sędzią pokoju Littledale stawieni być mają. Panowie Roebuck i Theobald, ostatni jako obrońca więżnipw, wyrobili podobno te rozkazy, gdy wielu z tych więźniów w Kanadzie wcale nie, a innych przed niewłaściwemi stawiono sądami, a Pan Theobald udowodnił, źe rząd angielski nie ma prawa do skazania na wygnanie zbrodniarza bez poprzedniego wywodu prawnego. W Times czytamy: W West-Bromvich niedaleko Birminghamu Xi<;dzu Jerzemu Spencer, który, jak wiadomo, od religii ewanielickiej przeszedł na łono kościoła katolickiego i właśnie z podróży z stałego lądu powrócił, katolicy tameczni wielki dawali obiad. Czcigodny ojciec zdawał przy tej sposobności sprawę z odwiedzin swoich w Paryżu i z gorliwego zachęcenia i wsparcia, udzielonego mu przez bogobojnego Arcybiskupa Hiacynta i od innych Biskupów w rozmaitych częściach Francyi na .korzyść jego apostolskiego dzieła, aby cały naród angielski do wiary katolickie): nawrócić. Jakoż zdaje się istotnie, źe w tym missyonarzu rzymskim nie ma żadne i obłudy, szkoda tylko źe się sam łudzi; jest to fanatyk, ale fanatyk z przekonania. Posiada on zupełnie powagę, gorliwość i namiętność ślepego męczennika i gotów byłby z siebie samego zrobić ofiarę, gdyby go Papież do tego zobowiązał. W niższych klassach ludu ludzie tacy przez swoje gorliwą chęć nawracania wiele złego zrządzić mogą. Mąż jakim jest ten Xiadz, najdzielniejszem narzędziem dla zamia łym czoło swe podnoszą i w Anglii nauki swoje z najpomyślniejszym, niestety! rozszerzają skutkiem. N a wspomnianym obiedzie było około 100 osób, a między temi wielu duchownych kościoła katolickiego. Drugi toast, wzniesiony po toaście na zdrowie Królowej" był następującej treści: «Niech żyje J. Świątobliwość Papież Grzegorz XVI.! Oby ojcowskie serce jego nawróceniem kraju tego, tej wyspy świętych, uradowane m zoetało!« Wystawmy więc sobie raz, żeby W r. 1829. na tydzień przed przyjęciem bilu emancypacyi katolików, obiad takowy z podobnemi toastami był dany; pytamy się, azali Ministrowie w tym razie przy drugiem odczytaniu bilu większość za sobąby mieli? Po toaście na cześć Papieża spełniono kielich na zdrowie Xi<;dza Spencera, poczem tenże oświadczył, iź niczego więcej nie żąda, jak politycznej równości z protestantami, kiedy żaden uczciwy katolik spokojnym być nie może, dupóki braci swoich widzi pod wpływem rządu, broniącego kaznodziei fałszywej nauki. - Niechże nam Pan Spencer powie, w którym to względzie on i jego bracia wpływowi duchownych ewanielickich ulegają. Czy i jemu, podobnie jak O'Connellowi, idzie o dziesięciny dla duchowieństwa? Czy i to ma być częścią dzieła nawrócenia? - Powiada, że ani do wolności obywatelskich ani do korzyści światowych nie zmierzają. Ale jakże to z tern się zgadza, co ten czcigodny mąż sam powiedział? «Nie odpoczywajmy, rzekł, dopóki religia katolicka nie będzie wiarą nietylko jedne) części Anglii, lecz całej Anglii.« Człowiek ten zaiste wyraźnie się tłómaczy. Przywodzi na pamięć upłynione wieki dawnej świetności, wiary i sławy Anglii i powiada, iż każdy prawy katolik do przywrócenia tychże dążyć powinien. Widzimy więc, co nas czeka. Propaganda już się dzielnie krząta i nam ani odetchnąć nie da e. Jeżeli nie chcemy wracać na łono prawowiernego kościoła, odgrażają nam rewolucyą. lrlandya tylko próbką tego-wielkiego dzieła; powsIanie belgijskie przeciw Hollandyi drugim aktem a tak dalej pójdzie. Siła wszystko poruszająca z Rzymu pochodzi. B e l g l a.

ZBruxelli, dnia 30. Grudnia.

(Handelsblad.) - Dowiadujemy się z dobrego źródła, że mocno zamyślają o utworzeniu nowego banku z kapitałem 100 milionów, z których 50 milionów składać się ma z dóbr nieruchornych, dostawionych przez pierwszych akcyonaryuszów. Bank ten ma mieć na celu zmniejszenie wpływu Societe

/fi

Generale do wznoszenia przemysłu narodowego. Mężowie, mający stanąć na czele tego przedsięwzięcia, należą do opozycyi belgijskiej. - Z nie mniej wiarogodnego dowiadujemy się źródła, że Ministeryum rozpuści Izby, skoro się tylko obrady nad budżetem i kilku inne mi projektami do prawa ukończą, aby się za pomocą nowych wyborów pod względem stanowczego kroku, jakiego się rząd w pytaniu o posiadanie ziemi trzymać musi, do narodu odwołać mogło.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Berlina d. S. Stycznia. Najwyższy rozkaz gabinetowy, z dnia 17. Grudnia 1838, dotyczący się powierzenia zwierzchniego zarządu administracyi spraw sprawiedliwości dotyczącej się dla prowincyi nadreńskich. - Ministrowi Stanu i sprawiedIiw. Mtihlerowi. Na wniosek Ministra stanu i sprawiedliwości Kamptza uwolniłem go zwierzchniego zarządu administracyi spraw sprawiedliwości dotyczącej się dla prowincyi nadreńskich podług dołączonej tu kopii, takowy Ministrowi stanu i sprawiedliwości Mtihlerowi powierzyłem i Ministeryum stanu o tern niniejszem zawiadomić chciałem. Berlin, d. 17. Grudnia 1838. Fryderyk Wilhelm.

Do Ministeryum stanu.

Gdy wzmagający się zakres praw około rewizyi prawa mianowicie porównywanie i porządkowanie prawprowincyalnych nie dozwala wam, jak się z doniesienia waszego z d. 6 b. m. przekonywam, podejmować nadal zwierzchniego zarządu administracyi spraw sprawiedliwości dotyczącej się dla prowincyi nadreńskich, przeto stosownie do życzenia waszego uwolniłem was od tegoż i Ministrowi sprawiedliwości Miitilerowi, takowy powierzyłem, ponieważ Mi przyjemno jest, że okazaną dotąd natężoną czynność, z której wam Moje zadowolnienie oświadczam, na przyszłość ważnemu trudnieniu się rewizyą praw wyłącznie poświęcicie. W skutelc tej zmiany wnioski względem obsadzania posad sądowych potrzebujące Mego zatwierdzenia albo Mego bezpośredniego przychylenia się, albo z któremi zasiadanie i głos w prowin - cyałnym wyższym sądzie są połączone, w przyszłości od samego Ministra sprawiedliwości Miihlera wychodzić, jako też listy zachowania się, których przegląd wam się jednak zastrzega, bezpośrednio do tegoż odsełane będą. Natomiast pozostaje przy was, prócz prawodawczych praw około rewyzyi praw, konkurencya przy wypracowaniu i bra tyczną potrzebę w biegu będącej administracyi wywołanych praw, 'która się także przy nowych organizacyach i innych ważnych zmianach w ustawach sądowych, jako też przy zmienionej organizacyi sądów i okręgów sądowych wydarza. Dotychczasowe zobopóhie zastępstwo Ministrów sprawiedliwości W zatrudnieniach nadał już się uskutecznić nie da, dla tego w przypadkach choroby albo innych przeszkód względem waszego zastępstwa stosowne wnioski czynić winniście. Zresztą pozostaje przy oznaczeniu Mego rozkazu gabinetowego z dn. 9. Lutego 1832. Do Ministra sprawiedliwości Mlihlera wydałem w skutek tego rozporządzenie. Berlin, d. 17. Grudnia 1838. Fryderyk Wilhelm.

Do Ministra stanu i sprawiedl K a m t za.

Z T r e w i ru, ano 1. Stycznia.

Gazeta tutejsza zawiera z Herraesk e il u z d. 28. Grudnia co następuje: »W czoraj odbył się tu pogrzeb lednego ewangelickiego mieszkańca. Xiadz H li g e l z Z li s c h u , który przybył dla odbycia tego obrzędu kościelnego, doznał z strony tutejszego katolickiego Proboszcza i Inspektora szkół, X. Definitora Kriesgena, nader uprzejmego przyjęcia. Już poprzednio zalecił godny ten pasterz, aby katolicka młodzież szkolna znakowała się na tym pogrzebie, na którym i sani X. Definitor wraz z dwoma innymi katolickimi plebanami, równie śłachetnego sposobu myślenia, którzy się tamże przypadkowo znajdowali, był obecnym. - Xiadz ewangelicki przyjął z wdzięcznością ofiarowany sobie uprzejmie kościół i organy do odbycia nabożeństwa żałobnego, a licznie zebrani katolicy dowiedli, że piękny wpływ pasterza na swoich parafian czynem i słowy wydał zbawienne owo c e, podczas gdy pomyślne, u niektórych aź do zapału posunięte wrażenie, jakie takowe liberalne branie się na obecnych zrobiło ewangelikach, jawnie się okazywało.«

Ze L w o w a. - Trzeci i ostatni tom Pism Sweryna Goszczyńskiego, wydanych nakładem Franciszka PilIera i spółki, wyszedł właśnie z druku i znajduje się w handlu księgarskim. Zawiera część drugą Poezyj Ossyjana. Życzymy gorliwym nakładnikom, ażeby przez korzystne wyjście na wydaniu dzieł tych, znaleźli zachętę do nieustawania w swem chwalebnem przedsięwzięciu. Z Warszawy. - Z początkiem roku przyszłego 1839 wychodzić będzie w miesięcznych zeszytach dzieło, pod tytułem: N owy Kolumb, zbiór naj nowszych odkryć, wiadomości statystycznych, zarysów obyczajów i zwycza

JOw, oraz podróży malowniczej po Europie.

Każdy zeszyt ozdobiony będzie jedną ryciną z Anglii sprowadzoną i tak starannie wykończoną, jak te, które są w angielskich i innych noworocznikach. Karolina Cordaj. - Nie dawno temu, sławny portrecista Lecurieux w Paryżu znalazł u tamtejszego tandeciarza stary, zaprószony obraz olejny, który nabył za małą kwotę, Hyłato ładna, charakterystyczna głowa dziewicy. Przyniósłszy do dom u i oczyściwszy z brudu ten obraz, znalazł na nim napis: Ch arlotte Corday, 1789. Znalezienie tego portretu jest tern ważniejsze, ile że dotychczas nie miano żadnego wiary godnego obrazu tej historycznej osoby. y...... a! a - n immiiii 11 .i.... .: m...... , .......... . . . . - - . -

Kurs papierów i pieniędzy giełdy Berlińskie) .

Dnia 8. Stycznia 1839.

Obligi długu państwa .

PI. ang. obligacye 1830.

Obligi premiow handlu rr.orsk Obligi Kurmarchii z biei. kup Obligi tymcz. N owe) Marchii dt Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.

Zachodnio - PI. listy zastawne Listy zast- W. X. Poznańskiego Ws< hodnio- PI. listy zastawne Pomorskie dito Kur- i Nowomarch. dito vSzbiskie dito ObI. zaległ, kap, i prC\ Kur- i No wej - Marchii Złoto al marco.

N owe dukaty.

Frydrychsdory ..... Inne monety złote po 5 talarów ITru anto

Cenytargowew mIeście PoznanIu.

Pszenica szefeł Zyto dt.

Jęczmień dt.

Owies dt.. Tatarka dt.

Groch dt., Ziemiaki di.

Siana cetnar Słomy kopa .

Masła garniec .

Spirytusu beczka

Mapr. kurant Sto

papie- gotoprC. rami wizną 4 4 4 4 4 IJ 4 4

102,' , 102* 69* 102 102 103jl 021 » lQlf C9j :tO 14 1021 100? lal 1011 102 103JlOOi 104' 100} 1011 lOIr , , i

3J l Ę m 5I 2(4]

1- A 5 Dnia 2. Stycznia 1 R19 r od 1 do Tal. 19r. fen.l'M. sgr.fen.

2 24: - 1 13 22 22 22 \ 10 9 - 18 4 20 1 15 113 -, -

2 26:1 15 6 23 6 23 6' 23, 1 12 8 -li , 1.9 425 - 1 17 6 .14