Wielkiego Je m &lUlll&

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.01.23 Nr19

Xi stwap O Z N A M S K I E G O.

>"iik1ndem Drukami Nadwornej IK Dekera i Spółki. - Redaktor : lI. If a mtinfiifił.

JW 19.

W Srodę dnia 23. Stycznia.

tS3*1.

Wiadolllości zagraniczne.

p o / s f t fi» Z Warszawy, dn. 16. Stycznia.

Według postanowienia N. Pana % dnia 19.

(3)>1.) Grudnia r. z., Tajny Radca Fuhrman, Dyrektor Główny Prezydujący w Kommissyi Rządowej Przychodów i Skarbu, prezydować będzie Badzie Stanu, na przypadek wydarz) e -się mogącej, w ciągu pierwszego półrocza 1839 roku, nieobecności Namiestnika tegoż Królestwa.

Z Petersburga przybył Radca Stanu Xiqżę Kozłowski, a z Krakowa Bezydent J. C. K.

Mości, Radca Stanu Szambelan Baron Ungern Sternberg.

W Lublinie i w Płocku uroczyście obchodzono dzień 27. Grudnia (8. Stycznia) z powodu odbytego w dniu 4. Grudnia 1838 roku w Petersburgu naj radośniejszego obrzędu zaręczyn Jej Cesarskiej Wysokości Wielkiej Xi<;iniczki Maryi Mikołaąówny z J O. Xi<;ciem Maxymilianem Leuehtenbergskim.

Z dnia 17- Stycznia.

Radca Tajny Senator Xiąźę Józef Lubomirski, wyjechał dnia 15. b. m. do Dubna. Znany z prac swoich nad językiem polskim Józef Mroziński, były Generał b. wojsk polskich, umarł w nocy z dnia 15. b. ra. yy 55roku życia, po trzechmiesięcznei chorobie. Dzieła jego: »Zasady grammatyki jęz. pols., * »Odpowiedź na recenzyą« i »Rozprawy" w dziele Deputacyi b. T. P. N. znane są publie«ności aź nadto, iżbyśmy tu ieh wartość przytaczać mieli na usprawiedliwienie jak wielką stratę poniosła literatura przez śmierć Mrozińskiego. Exportacya odbyła się z kościoła 00. Reformatów na cmentarz Powązkowski, R o s s y a.

N. Cesarz J mć, na przedstawienie Rady Orderu wojskowego, Sw. Jerzego, przywdziać raczył, w dniu 1. Grudnia, znak tegoż orderu 4tej klassy, 'za 25-letnią służbę. Rzeczywisty Radca Tajny, Senator Tatyszczew, Rzeczywisty Radca Tajny Bibeaupierre, i Radca Tajny Tuczkow, powołani zostali, postanowieniem N. Pana, na Członków Bady Państwa. F 2 a n c y a* Z Paryża, dnia 12. Stycznia.

Xiążę N emurski stanął wczoraj w Tuilleryac h. Jeden tutejszy dziennik powiada: «Po 2ch ostatnich przegłosowaniach prawie jest niepodobną, aby się gabinet z dnia 15. Kwietnia mógł ostać. Dzienniki ministeryałne jednak chwyciły się obecnie taktyki dowodzącej, że Pan Mole bynajmniej jeszcze o odstąpieniu organów rządowych usiłują dowieść, źe Izba Deputowanych nie zawiera w sobie żywiołów większości, z którychby Król nowy utworzyć mógł gabinet. Dziennik sporów »ądzi, źe każdy nowy gabinet mniejby jeszcze od teraźniejszego był parlamentarnym. Że zaś niepodobną · est rzeczą rządzić krajem x większością 4<h lub 7miu głosów, nie pozostaje więc inny środek," jeżeli teraźniejsze M in is tery um ma się utrzymać, jak rozwiązanie łźby Deputowanych. Tak tedy wystąpiłby może Pan Mole z zmienionem nieco Ministeryum przed nową Izbą i razby jeszcze bój parlamentarny stoczył. Mniemamy, że w istocie takowfj chwycić się drogi postanowiono. Ale cóż na tern skorzystają? Kollegia obiorcze zebrałyby się w śród wrażenia wywołanego przez teraźniejsze obrady, a nowa Izba łatwoby się jeszcze nieprzychylniejszą gabinetowi okazać mogła. Powiadają, źe Ministerium liczy bardzo na wotum artykułu, dotyczącego się Ankony. Ma ono nadzieję, źe na łonie Kommissyi wynurzone przez Pana Dupina zdanie o tym punkcie, wyjedna mu kilka głosów. Ale cóźby nareszcie i takowy pomógł tryumf, przeciw któremuby zaraz dnia następnego przy jakiejkolwiek bądź sposobności powstano?" Pomiędzy Deputowanymi koalicyi, nie znajdującymi się od dni kilku na obradach Izby, są szczególniej P P. (-.isquet i Blaque - Belair. Ostatni z nich złamał nogę, a drugi od chwili swego processu od Izby stroni i zapewne za urząd Deputowanego podziękuje. Giełda z d. 12. Stycznia. Giełda zaczyna się trwożyć położeniem .Ylinisteryum. Sądzą powszechnie, źe się to po dwóch ostatnich przegłosowaniach utrzymać nie zdoła. Renta 3procentowa spadla nagle z 1,9.10 na 76.65. Z niecierpliwością oczekują dalszego toku obrad. Od dawnego już czasu nie zajmowały .obrady Izby o tyle giełdy, o ile obecnie. I akcye na koleie żelazne sprzedawano. Belgijskie akcy-e bankowe znowu na 580 "'pauly.

IVo- p o s i e d z e n i u I z b y D e p u t o w a n y c h dn. 12. stycznia PP. Jussieu, Debelleyme i de la Pinconniere wnieśli poprawkę następującą, którą niniejszem obok paragrafu projektu do -adressa umieszczamy: Projekt do adressa.

Oznajmiłeś nam Naj.

Panie, że w moc zawartych Z katedrą papiezką układów wojsko isasze z Ankony usta»iło. Daliśmy śyyjetne

Poprawka.

Oznajmiasz nam Naj.

Panie, źe wojsko austryackie z Romagny ustąpiło i że nasze z Ankony wyszło. Francya skróciwszy obecnoicia.

dowody uszanowania swoją trwanie obcej inukładom się należącego; terwencyi w państwach ubolewamy jednak, źe papiezkich, których owo ustąpienie nie w niepodległość mocnojq śród pomyślniejszych obchodzi, nowy dała nastąpiło okoliczności, dowód szacunku sweani z rękojmią, której go dla układów i rzemądra i przezorna po- teiności, godny wiellityka wymagaćby była kiego narodu, powinna. Pierwszym mówca przeCIW tej poprawce był Pan Duchatel. C o fi fi e r c e donosi z Odessy z d. 13. Grudnia, źe stosownie do listów z Anapy z dnia 24. Listopada Rossyanie na równinach pod Alazaną przez Czerkiesów przeważnie pobici zostali i około 4000- ludzi stracili, prócz tego 1500 osadników rossyj"'kich z owej równiny poledz miało. Dowódzcami Czerkiesów byli Xiąźę Abazyj ski Dury Ichmiel i zbieg rossyjski Piotrowski. Dowódzcą Kossyan był Generał Orlow. Rossyanie chcąc odtąd tylko ha odpornych działaniach zaprzestawać, skoncentrowali się w TiJłis, Derbencie, Anapie i Sukum Kale.

B e 19 i a.

Z Bruxelli, dn. 10. Stycznia.

Podług korespondenta bruxelskiego H a nd e l s b l a d u postanowił rząd belgijski ofiarować pewną summę pieniężną Królowi niderlandzkiemu, aby go za Limburg i Luxemburg wynagro dzić. 1 w tej to szczególnej myśii wyjechali podobno PP. Merode i Gerlache do Paryża i Londynu. Spodziewają się bowiem popierania tego kroku tak z strony Francyi jak i Anglii, kłoszono już wprawdzie i daw niej o wynagrodzeniu pienięźnem, ale jeszcze tego wówczas formalnie nie wniesiono; chciano się owszem ostatecznego postanowienia konferencyi doczekać. JI u s t 2 Y a.

Z Wiednia, dnia 5. Stycznia.

JCKMość najwyźszem postanowieniem z d.

15. Grudnia r. zes. raczył kanonij« honorowe, opróżnione przy łacińskiej kapitule metropo - litalnej we Lwowie, nadać najłaskawiej : proboszczowi w Stanisławowie JX. Franciszkowi Kaczyńskiemu; proboszczowi w lirzozdowcach JX. Józefowi kawalerowi Neronowiczowi; proboszczowi u St. Marcina we Lwowie JX. Franciszkowi Urbanikowi; i proboszczowi w Zydaczowie JX. S,ebastyjanowi Iwańskiernu. Z dnia 13. Stycznia.

W zeszły -w.torek był wielki bal u Posła irancuzkiego. Arcyxiąźęta Franciszek i Ludwik i Arcyxięźniczka Zofia zaszczycili tenże syy.oją ob.ecności.ą, N astępnego rana nadeszła skiej. JNiektóre osoby dostrzegły nawet smutek na twarzy Hrabi St. Aulaire juz w czasie balu, i dla tego domyślają się, źe wiadomość ta zasmucająca wkrótce przed rozpoczęciem balu nadesj.ła. Dwór cesarski przywdzieje S5 tego powodu szesnasto dniową zalobę.

Wczoraj nadeszła tu wiadomość o tak niepomyślnym dla Ministeryum Molego projekcie jlo prawa. Nie wątpiano przecież, źe koalicya, której za ustaloną uważać nie można, nie potrafi zmienić całej polityki zewnętrznej i wewnętrznej Ludwika Filipa. O odszczepieństwie Dupina jedno tylko zdanie panuje. Ten brak zdania mass wśród wszelkiej moralnej postawy pozbawionych zabiegów naczelników stronnictw, zamierzających istotnie tylko do złowienia posady minist ery a Jnój, jest niezawodni? wielkiein i politowania godnćm nieszczęściem, ale jest równocześnie rękojmią trwania albo przynajmniej przedłużenia teraźniejszego stanu rzeczy. Tak przynajmniej sądzi publiczność tutejsza. Poseł perski przy dworze angielskim, Hussein ( lian, który podług G a z e t y P o w s z e c hn ej juz się tu od kilku dni ma znaidować , jeszcze tu nie przybył; ale go się co chwila spodziewają. T u 2 C Y a.

Z K o n s t a n t y n o p o l a, dnia 27- Grudnia.

(Gaz. szląska.) - Znowu tu od niejakiego czasu mocno głoszą. źe rząd zamyśla uloźyć się z domem Kotschildów o nową pożyczkę 4 milionów złotych reńskich. Hękojmią te) poźyizki ma być wyspa Scio. Rzecz ta jednakże nie jest jeszsze zapewne tak bliska ukończenia, jak głoszą, chociaż Porta w wielkim się niedostatku pieniędzy znajduje. Sułtan dnia 19. Grudnia zwiedzał medyczną szkołę, którą na jego rozkaz na przedmieściu Galata budują.

Mustafa Basza, rządzca trzech prowincyi na brzegach Karawanu, przybył do Stambułu. Sądzą, że ten zdatny urzędnik, który jest najgorliwszym pomocnikiem w reformach, jakie Sultan zaprowadza, będzie mianowany Muszyrem.

Kontr-Admirał Lalande, dowódzca francuzłciej eskadry na morzu Sródziemnem, przybył z 'l'unis do Smyrny dn. 10. Grudnia; po przybyciu odwiedzili go Konsulowie i wiele znakomitych osób; ma on wyjechać na jakiś czas do Grecyi, a potem do Smyrny wróci na zimę. Donoszą z Stambułu, ze przeznaczony do Londynu perski Poseł Hussein Chan odpłynął 20. z. m. na parowym statku austryackirn; towarzyszą m u: Doktor Williamson, jako jego lekarz, i Pan Chabert, jako tłómacz.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Zawiązało się teraz towarzystwo uczonych szwedzkich, norwfegskich i duńskich, na wzór angielskiego i niemieckiego towarzystwa badaczów natury, celem upowszechnienia wiadomości w tych krajach, wzajemnego udzielania sobie odkryć i spostrzeżeń. Pierwsze posiedzenie ma się odbyć w Gothenberg dnia 16. Lipca r. b.

Król Duński wyznaczył na muzeum Thorwaldsena jeden z pałaców należących do zamku w Christiansburg. N a Uniwersytecie lipskim w ostatnim kwartale było uczniów 136, z tych krajowców 78, a cudzoziemców 58; w Heidelbergu zaś było uczniów 583: 205 krajowców, a 370 cudzoziemców, w obu uniwersytetach fakultety prawne miały najwięcej uczniów. Kompania drogi żelazne; w Petersburga do Carskiego sioła wybudowała w Pawłowsku wspaniały woxal, gdzie przybywający znajdują wszystko, co służy ku pociesze i wygodzie. Pod słowem pociechy rozumiemy muzyków, przygrywających i przyśpiewujących tym, którzy chcą ich słuchać. Dyrekcya b 0wiem sprowadziła z Moskwy cyganów, zgodziła ich na zimowe miesiące, usadowiła w Pawłowsku i to wrzeczy samej ożywiło ustający już ruch na drodze. Obok koczowniczych obyczajów, cygani mają w Rossyi coś bardziej idealnego, bardziej poetycznego. Pewien rodzaj ducha spekulacyi nauczył ich z łona taborów wybierać co zdolniejsze i ładniejsze subjekta, które się łączą w truppy od kilku do kilkunastu osób i przebiegają kraj, śpiewając i tańcując po swojemu. Tańce ich chyba tylko w etnograficznym względzie mogą mieć zaletę dla jakiego staroźytnika, uważającego je za żywe tradycyjne hieroglify dawnego bytu - ale śpiew pawłoskiej truppy jest bardzo godzien uwagi. Śpiewają, nie wielkie pieśni i zawsze z chórem; głosy dobrane, i, przez ustawną wprawę, posunięte do wysokiego stopnia wyrobienia; młoda prima donna ma glos odznaczający się dźwięcznością i słodyczą, i umie tych przymiotów użyć z kokieteryą, prawdziwie europejską. Między mężczyznami jest jeden znakomity bas. Korapozyeye też są w ogóle przyj emne, a niektóre i wcale muzykalne.

W y d a r z e n i e w S e w i II i i . (Dokońc") Kiedy śledztwo zbliżało się ku końcowi, don Pe dro, który, jakeśmy powiedzieli, uciekł był z więzienia, sam stawił się przed sądem. - Teraz, rzekł, gdy już moje małżeństwo z dona.

Inesillą przestało być tajemnicą, mogę wytłumaczyć okoliczności, które dały powód do powiedzieć, iź dawna nienawiść dzieliła moje i żony mojej rodzinę, i to nas zmuszało do tajenia naszego związku. Tego wieczora, kiedy mię widziano pod domem Avedra, szedłem skrycie do żony, i wtedy to, przełażąc przez ogrodowy parkan, zraniłem sobie rękę. Sie mogąc w owym czasie w sposób zaspokajający w) tłumaczyć tak prostych okoliczności, czułem że te posłużą do mego obwinienia i dla tego postanowiłem uciekać Szczegóły mojej ucieczki są rzeczą obojętną, doii na tern, że udałem się do Madrytu, i tam ukrywałem aż mię doszła wiadomość o oskarżeniu don Jose, jako mego spólnika; zapominając więc na wszystkie względy przybywam tu dla zaświadczenia o niewinności mego przyjaciela, jako nie mogącego b}ć moim spólnikiem w zbrodni, które] nie popełniłem. Ale te tłumaczenia, tak przekonywające co do niewinności don Pedra, nie ulżyły bynajmniej obwinień, ciążących na jego przyjacielu. Don Jose przeto skazany został na karę śmierci. - W wiliją dnia oznaczonego na wykonanie wyroku, don Jose prosił o papier i całą noc przepędził na pisaniu; za nadejściem godziny exekueyi poprowadzony został na plac. Po zwykłych przygotowaniach, don Jose, w chwili kiedy już miał stanąć przed sądem Boskim, wyjął starannie zapieczętowane papiery i wręczył je kapłanowi, który go na śmierć gotował, zaklinając ażeby oddane były jego krewnym natychmiast po (ego zgonie; zaledwo kadłan wziął papiery i przyrzekł spełnić ostatnią wolą osadzonego - kiedy kat zbliżył się. Po kilku sekundach krzyk powszechny przerwał ponure milczenie, panujące wśród zgromadzonych tłumów. - Ta exekucya wielkie sprawiła wrażenie; wielu poczytywało ją za niesłuszną, i ci nawet, co przypuszczali prawdopodobieństwo winy, twierdzili, że powody obwiniające nie dość były mocne do usprawiedliwienia wyroku śmierci. Takie szemrania były powodem władzy do- ogłoszenia przed publicznością treści wyznań, zawierających się W papierach oddanych xiedau przez don Jose w chwili exekucyi, i które napisał, jak mówi, dla tego, żeby choć w części przebłagać gniew Boski. Treść ta jest następna. N ależy sobie przypomnieć, że na naleganie don Jose, młody Avedra zgodził się wejść do towarzystwa wolnych mularzy. U mówili się" że Avedra przyjdzie do swego przyjaciela popołudniu, dla odebrania porady względem» prób, przez jakie będzie przechodził, i że potem pójdą razem do loży. Ten krok miał być tajemnicą dla wspólnego przyjaciela ich, doa Pedra. Avedra nieomieszkał stawić się li don

Jose, który sam mu drzwi domu otworzy?, mówiąc, iź dla pewniejszego dochowania tajemnicy wszystkich domowników porozsylał. Poszli do osobnego gabinetu, gdzie, jak don Jose twierdził, miały się odbyć pierwsze do wielkiego kroku przygotowania. Przed ich rozpoczęciem don Jose radził przyjacielowi posilić się kieliszkiem wina. Napo) ten b>ł zaprawiony narkotycznym pierwiastkiem imłod) Avedra wkrótce po tern wpadi w sen letargiczny. Wtenczas to don Jose, starannie' obnażywszy lewą pierś śpiącego, wbił mu w serce długą stalcwą igłę, która zadała śmierć, nie wydobywszy ani Kropli krwi. Potem wyjąwszy z kieszeni Avedra puginał i pasport, który zawsze przy sobie nosił, z pomocą wspólnika, którego nie wymienia, wyniósł ciało i wrzucił je do sąsiedzkiej studni. Ztaintąd poszli do domu hrabi i otworzywszy drzwi wytrychem dostali się do pokoju sypialnego rodziców młodego Avedra, których zarżnęli. Służący śpiący w poblizkich pokojach temuż losowi ulegli. Takim sposobem Jose, stawszy się panem domu, zabrał pieniądze i klejnoty jakie znalazł. Potem wyszedł ze swym łupem i zostawił w kurytarzu puginał składany młodego Avedra, który tamże znaleziono. Jose kończył wyznaniem, że straty w grze poniesione, doprowadziły go do zbrodni, o której przebaczenie błaga Boga i ludzi. - Wszystkie poszukiwania władzy w celu wyśledzenia spólnika, o którym don Jose wspomina, pozostały bez skutku.

I

9999-999aa

We wsi Z akr z e w i e pod Rawiczem jest na sprzedaż blisko 600 sztuk owiec po większej części skopów w różnych latach, do chowu zdatnych, wełnę cienką i obfitą mających. - O cenie ich udzielona bydź może wiadomość w miejscu.

N asiona koniczyny kupuje 1 płaci najwyższe w stosunku ceny Handel nasion braci Auerbach w Poznaniu.