GAZETAirielkiesro
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.02.12 Nr36
Czas czytania: ok. 9 min.Xi stw a PO ZNAN SKI EGO.
Nakładem Drukami Nadwornej W Dc/cera i Spółki. - Ucdaklor: A» IVannotVStei*
JM 3 6 .
We Wtorek dnia 12. Lutego.
1.839.
Wiadomości kraj owe.
Z Berlina, dnia 9. lutego Kommissarz sprawiedliwości E n g e 1 III a n n w Szubinie mianowany równocześnie Notaryuszem w departamencie Sądu Najwyższego krajowego w Bydgoszczy»
Wiadomości zagranIczne.
» R o s s y a.
Z Petersburga, d. 12. (25.) Stycznia, N a przedstawienie P. Ministra Oświecenia i Zdanie Komitetu P P. Ministrów, N. Cesarz Jnic, w d. 13. Grudnia, z liczby dwóch kandydatów wybranych przez szlachtę gubernii Mińskiej, do urzędu Kuratora honorowego tamecznego Gymnazium, raczył zatwierdzić na tym urzędzie Uadzcę honorowego Hrabię Tyzenhauza.
F 2 a n c y a.
Z P ary ż a, dnia 31. Stycznia.
Wczorajszego posiedzenia Izby Deputowanych nie odbyto w sali publicznej; odbyło się ono z nadzwyczajną żywością w galeryach pobocznych i w sali konferencyjnej. Bezprzykładne położenie, w którem się rząd znajduje, niedołężność i chwianie się jego«
w wyborze zastępców swoich - dość przedłużenie przesilenia ministeryalnego, zajmuje umysły powszechności i było jedynym przedmiotem rozmów. ł>łowa, które się Ministrowi jednemu, może z nieostrożności wymknęły, poruszenie parlamentarne do najwyższego doprowadziły stopnia. Pan Montalivet bez ogródki oświadczył, że położenie rzeczy tak krytyczne, iż niema innego sposobu prócz rozwiązania. N a te słowa Ministra powstały w sali rozmaite grugy prawiące o przyzwoitości, niebezpieczeństwie albo mądrości środka tego. - Cała walka toczyć się obecnie będzie między Panem Mole i Panem Thiers. Z dnia 1. Lutego.
M o n i t o r dz;siejszy nie zawiera jeszcze postanowienia dotyczącego się rozwiązania Izb. Wszakże wszystkie gazety ministeryalne oświadczają z największą pewnością, że ten ważny środek postanowiony i że Monitor jutrzejszy go do publicznej poda- wiadomości. Zdaniem D z i e n n i k a s p o rów koliegia 0biorcze na d. 2. Marca zwołane zostaną. Jeżeli źurnale skazówką v odgłosem opinii publicznej, tedy oburzenie do najwyższego doszło stopnia. N awet gazety dzisiejsze z niejakim nieładem redagowane, tak dalece, że trudno w rozlicznych rozumowaniach pewnego dojść rezultatu. D z i e n n i k s p o rów bro artykuł temi kończy słowy: »Nie taimy przed sobą ważności tego środka, wprawiającego W ruch nadzwyczajny Francy;) całą. Ale nie znamy nic politowania godniejszego nad nieład parlamentarny, w którym Izba pogrążona była, nic niebezpieczniejszego nad ową niedołężnosć, pa którą rząd na długi czas skazanym się być zdawał. Cokolwiek bądź nastąpi, obiorcy choć jeden sposób przynajmniej wynajdą, aby złemu temu zaradzić. Jeżeli się za Ministeryum oświadczą, nadadzą mu sity, aby zbawienne zamiary do skutku przyprowadzić i politykę, która rewolucyą lipcową ocaliła, z honorem popierać. Jeżeli zaś przeciwnie Francya za szefami koalicyi się oświadczy, to przynajmniej wstąpienie icłi do gabinetu ani zasadom rządu reprezentacyjnego, ani godności korony uwłaczać nie będzie. Kor o n a w ó w c z a s u s ł u c h a życzenia nar o d u, a nie ustąpi intrygom. A ngli a.
Z Londynu, dnia 1. Lutego Kuryer stara się powtórnie na mocy zobopólnych stosunków handlowych między Anglią a Rossyą udowodnić, źe wojna między tętni dwoma narodami jest do wiary niepodobną, radzi jednakże rządowi angielskiem u, ażeby od sprężystości potrzebnej nie odstępował. JNavaland Military Gaze +te zawiera znowu kilka podań, dowodzących, że w wydziale wojennym obecnie wielki ruch panuje. N aborem do wojska tak gorliwie się zajęto, że armia prócz 21 w Indyach stojących pułków, ma teraz liczyć 89,000 ludzi, a w takim razie należy ją o 10,000 ludzi zwiększyć. Mimo to słoi w lrlandyi teraz tylko 15,000 ludzi, podczas gdy ich tam zwykle 20 -30,000 bywało. Morning Post twierdzi, że Dyrektorowie kompanii wschodnio-indyjskiej i Prezes kontrołli -wschodnio - indyjskiej rozpoczęte przez Generalnego Gubernatora Lorda Auklandeprzeciw władzcy Kabulu kroki nieprzyjacielskie za niebezpieczne i niepolityczne poczytali, i Że Lordowi Auklandowi przesłano rozkaz, przepisujący mu zmianę jego polityki względem państw w północno zachodniej Części Indyi, ale ten zapóźno, jak się zdaje, rąk jego doszedł, a duma nie pozwoli mu zapewne kroków swoich zmienić. Za kilka dni możemy się spodziewać nowszych wiadomości z lndyi -wschodnich, które okręt parowy »Rbadamantus« podług podania listu jednego z Malty, tamże już przywiózł. Miesięczny wykaz spraw indyjskich, umieszczony w zeszycie na miesiąc Luty w Asia
tic Journal mało zawiera nowych szczegułów, któreby z innych źródeł już nam znane nie były. O zaniechaniu oblężenia Heratu powiadają, źe wtedy dopiero od niego odstąpiono, gdy Szach Kamram najświetnie)sze ofiary Szacha perskiego odrzucił, i szturm Persów nie tylko odparł, ale nadto w szczęśliwej wycieczce strach i trwogę pomiędzy Persami rozsiał. Część jedna armii perskiej, przy której się Poseł rossyjski znajdował, odciągnęła od miasta dn. 8., a druga z samym Szachem dnia 9. Września, ścigana mocno przez osadę miasta, w ręce której cały wpadł obóz. Co się nowszych wiadomości z Jeheranu z d. 13. Grudnia dotyczy, podług których miał Szach perski nowenn krokami nieprzyjacielskiemi przeciw interesowi Anglii zmusić Pana Macneila, l'osła angielskiego do wyjazdu, sądzą "Asiatic Journal" i "Morning Chronicie", źe Szach perski niezawodnie myśl swoje zmieni, skoro się dowie, źe odstąpienie od oblężenia Heratu pochodu armii angielskiej, do Kabulu przeznaczonej, nie wstrzymało. Pułkownik Shiel pozostał w Teheranie dla obrony kupców angielskich. Co się bliskiej woj ny birmańskiej dotyczy, sądzi A s i a t i c J o u r n a l, źe przywłaszczycie! tronu birmańskiego nie mógł dogodniejszej dla interesu angielskiego obrać sobie chwili do zaczepki, jak obecnie, gdzie wojsko angielskie w Jndyach na stopie wojennei zostaje i -wybornie jest wyćwiczone. Pomyślna wyprawa wojenna posłużyłaby równocześnie do utrzymania niespokoinych Nepalesów w przywoityeh karbach. Z różnych źródeł dowodzi Asiatic Journal przy tej sposobności, źe najlepszy duch ożywia armią indyjską i wojsko z krajowców złożone wielki okazuje zapał, słysząc o wyprawie przez Indus. W umieszczonym w Morning Chronicie liście z Konstantynopola znajduje się takie wiadomość o zabraniu przez Hossyan l'ana Bella w niewolą, i wiadomość ta znalazła w Konstantynopolu wiarę, gdy tameczni przyjaciele Pana Bella już dawno o nim nic nie słyszeli. Hiszpan i a.
Wiadomość o wzięciu twierdzy San Juan d'Ulloa obudziła wielki zapał w Madrycie i zarazem stalą się powodem ostrych przymówek Generałom hiszpańskim, z powodu ich nieczynności, iź wolą raczej palić cigara, albo przy zielonych stolikach trawić czas i niszczyć majątki, aniżeli walczyć pod szańcami nieprzyjaciół. Izba Deputowanych na ostatnich swoich posiedzeniach zajmowała się doniesieniem Generała van Haien, które, jak mówią, kompro niu d. 18. Stycznia Minister wojny oświadczył na uczynione mu zapytania, źę dwie fregaty otrzymały rozkaz udania się z Ferrol do brzegów a fry kańskich, dla wsparcia tamtejszych osad Hiszpanii. Gabinet jest zajęły gorliwie zjednaniem sobie przyjaciół. Ujmuje on sobie umiarkowanych tern, źe przyiaciół Pana Mon zostawia na ich posadach, a przedłużaniem stanu oblężenia Andaluzyi i Katalonii daje zadosyć uczynienie. Lecz te koncessye nie rozbrajają politycznych przeciwników Gabinetu. Owszem znaczna liczba umiarkowanych deputowanych postanowiła na jednem zgromadzeniu, źe babinet zmusić należy do publicznego zerwania z exaltowanemi. B 2 l g i a.
Z Bruxelli, dnia 2. Lutego.
(Przez Hamburg.) Stosownie do Emanc i p a t i o n Generał Skrzynecki nie obejmie naczelnego dowództwa nad armią belgijską, kiedy podług wszelkiego do prawdy podobieństwa, Król sam na czele armii stanie, ale pod nim jako pierwszy Generał komenderować będzie Skrzynecki. Wedle Observateur rząd nasz projektu osiągnięcia spornej części ziemi za wynagrodzenie pieniężne jeszcze nie zaniechał. Poseł belgijski w Paryżu miał ,w tej mierze nowy wręczyć memoryał Królowi Francuzów i upraszać go o wstawienie się jego za tym projektem przy konferencyi londyńskiej. Belgia w tym memoryale oświadcza gotowość swoje oddania nietylko twierdzy Luxemburg, lecz też Mastrychtu i Venloo załogom Związku niemieckiego, zastrzegając sobie tylko administracyą cywilną tej prowincyi. Większa część Ministrów, P P. de Theux, N othomb i Wilman chcą wedle pogłoski Izbę rozwiązać, aby w śród groźnych i trudnych okoliczności jeszcze raz do całego ludu się odwołać i mu dość czasu zostawić do rozważenia ogromnego niebezpieczeństwa, jeżeliby Belgia mocarstwotn do konferencyi wpływającym wojnę wypowiedzieć chciała. Obaj inni Ministrowie, Ernst i Huart, ustąpić chcą, skoro rząd się zrzeknie postawy, którą przyjął i którą mu wyrok Izby i gmin przeznacza. Tutaj ciągle największe panuje wzburzenie.
Wczoraj wieczorem podobno wiele osób aresztowano, które na ulicach wołały: "Niech żyją Francuzi! Niech źyie N a p o l e o n! " Tu tejsza gwardya obywatelska ma być ile możności w najkrótszym czasie uorganizowaną, aby po odejściu wojska służbę yv mieście pełnić mogła, W giełdzie panuje nadzwyczajne zniechę
cenie i odrętwienie, kiedy jeszcze groźniejszego wyglądają przesilenia handlowego, aniżeli to było, które cotylko przeminęło. Fondy belgijskie znacznie w kursie spadły. Jl u s t 2 Y a.
G a z. p o w s z e c ł i n a l i p s k a donosi z Pragi z dn. 30. Stycznia, źe Xiąźę Metternich energiczną wydał notę do rządu belgijskiego żądając od niego, aby uszłego z Pragi Generała S k r z y n e c k i e g o rządowi austryackiemu -wydał, albo przynajmniej do służby belgijskiej go nie przyjmował i niezwłocznie z Belglii oddalił. Generał Skrzynecki miał dać słowo honoru, źe bez pozwolenia rządu austryackiego nigdy się z Pragi nie oddali. (Ze Generał mimo to do służby belgijskiej przypuszczony został, czytelnikom gazety naszej już wiadomo. ) M e x y ft.
List z Havanny z dnia 10. Grudnia, umieszczony w dzienniku Standard, wspomina o obrazie bandery angielskiej przez eskadrę francuzką na mexykańskich brzegach, ponieważ strzelano na statek pocztowy sheldrake, chociaż na nim witlocnie bandera angielska powiewała. Angielska fregata o 46 działach Madagascar, odpłynęła z Havanny do Vera-Cruz. Zdaje się, źe Francuzi szczerze«zamyślają po wzięciu San Juan d'Ulloa przystąpić z Mexykanami do dobrowolnej zgody. Przynajmniej donoszą z Nowego-Orleanu pod dniem 8. Grudnia, że Admirał Baudin zaraz po zajęciu twierdzy wyprawił nowego Posła do Mexyku, dla zawiązania układów z Rządem mexykanskim.
Rozmaite wiadomości.
Z P o z n a n i a. - »Tygodnika literackiego« wyszedł N o. 46, zawiera: Podróże i wyprawy wojenne Xiecia Maxymiliana Wirtembergskiego w Polsce, w Litwie na Russi i na Ukrainie. - Zachód słońca poezya p. J. N. J.
- Scena na murowanym mostku przez Jana Płazę. - Przegląd dzieła obraz historyczny miasta Poznania przez P. J. Łukaszewicza (dalszy ciąg.) Doniesienia literackie.
W Tygodniku Petersburskim z dnia 13.
(25.) Stycznia znajdujemy artykuł genialnego Kraszewskiego z Omelna z dn. 7. Grudnia 1838 r.: »0 literaturze polskiej w W. Xigstwie Poznańskiem w ciągu 1837 i 1838 r.« Autor tak rzecz swoje zaczyna: »Słusznie tu kiedyś (w Tyg. Petersburskim) narzekano na to, iż literatura teraźniejsza niema ogólnej harmonii i poznania siebie samej, źe pisarze nasi pracują pojedynczo nie wiedząc co się na scenie wem, źe równie brak narI» oczytania we własnej literaturze jak w obcych, a co najwięcej, brak tego uczucia obecnej chwili, które pisarzowi jakkolwiek niezawisłemu od upodobań chwilowych, od mody i smaku bieżącego, jest jednakie niezmiernie potrzebnem. - Bijąc w tę myśl, przedsięwzięliśmy dać poznać, jak bardzo w W. X. l'oznańskiem temi czasy pracują, jak wiele dzieł wyszło i wychodzi, u nas prawie nieznajomych, i jak czynnych literatura ma tam protektorów. Wrocław i Lipsk, jeśli nie wiele ważnych i nowych, to przynajmniej dużo już dawniejszych ustalonej wartości ksiąg przedrukowały. Pożyczymy wiadomości o tern z Tygodnika literackiego wychodzącego pod redakcyą uczonego Ant. Wojkowskiego w Poznaniu, które z wychodzących pism czysto-literackich jest najpierwszem, i najlepiej się odznacza wyjaśnieniem stanu literatury obecnej, tak polskie} jak w ogólności. słowiańskich. A naprzód do historyi. Staraniem Edwarda Hrabi Raczyńskiego, niezmordowanego Mecenasa i pracownika, wyszły.« - Wyliczywszy ttkczytelnikom naszym zapewne znajome dzieła,-'dalej tak mówi: »£ tego przeglądu widać, źe oddział historyi, *a*pom'm filologii i pedagogii są więcej uprawiane nad inne. Z prawdziwym żalem przekonywamy się, że we właściwej literaturze Fauslynek iiodosiiiski główną gra rolę. Lecz godziż się nam to wymawiać, niemając co nawet przeciw tym publikacyom postawić, mianowicie historyczn)m? Oprócz tych dzieł, których jak widzimy liczba jest nie mała, wspomniony Tygodnik Literacki Wojkowskiego, wart pod wszystkiemi względami, abyśmy go bliżej u nas poznać dali. Łatwo się "o tern będzie przekonać, z wykazu glównieiszych umieszczonych w nim artykułów. Lecz czego opisać niepobobna, to. wybornych wiadomości o stanie literatury tegoczesnej i pracach uczonych dopełniających się obecnie, z wielką pracą i trainym sądem dokonywanych; każdy numer zaczyna urywek z literatury zagranicznej, tłómaczenie jakie, zdanie o nowo wyszłem piśmie i t. p. Następuje literatura krajowa, krytyka, przegląd pism peryodycznych, doniesienia literackie i. rozmaitości. W oddziale krytyki pierwsze artykuły odznaczyły się surowym i sprawiedliwym sądem o rzeczach.«. Podawszy spis głównych artykułów w pojedynczych numerach czasopisma tego zawartych, tak artykuł ten kończy: i W ogólności, nie podobna, nawet nieprzyjaciołom byłoby zaprzeczyć iż Wyda wc a Tygodnika wielce się nim literaturze zasłużył i zostaje tylko do życzenia, abyto przedsięwzięcie tak chwalebne i użyteczne nie ustawało A nam daj Boże choć jednego Mecenasa iak P Raczyńs ki." Dostawa rozmaitych materyałó w budowlanych na budowę twierdzy tutejszej ma znowu na rok jeden od dn. 1. Kwietnia r. b. poczynając, w drodze submissyi na piśmie najmniej żądającemu być powierzoną. Bliższe warunki przejrzeć można u podpisanej Dyrekcji! Submissye powinny do dnia 6go Marca r. b. zrana godziny 10tej po zwyczajnemu zapieczętowane być podanemi z wyrażeniem na adresie treści, poczem otwarcie ich i dalsze działanie w zwyczajnym sposobie tamże nastąpi. Poznań, dnia 7. Lutego 1839.
Król. Dyrekcya budowania twierdzy.
O O JN 1 E S 1 E NIE.
Gościniec na F r a n o w i e pod Poznaniem, do dominium Kobyiopola należący, jest do wydzierżawienia na trzy lata, od św. Wojciecha 1839 aż do tegoż czasu 1842 roku. Warunki dzierżawy u dominium podpisanego przejrzane być mogą. Dorni ni um Kobylopole.
Podpisany może praktycznemu, żonatemu lub nieżonatemu, ogrodnikowi, posiadającemu dobre świadectwa, wskazać niebawnie dobre miejsce trzy mile od Poznania. 30 opasłych wołów jest na przedaź blisko Poznania. bliższa wiadomość u Rafaela Markus, rynek Nr. 8.
Kura papierów 1 pieniędzy giełdy Berlińskiej.
Dnia 9 Lutego 1839.
Obligi długu państwa .
Pr. ang. obligacje 1830. .
Obligi premiow handlu morsk Obligi Kurmarehii z bież. kup Obligi tymci. N owej Marchii dt Berlinskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito
Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W, X. Poznańskiego Wm hodnio - Pr.listy zastawne Pomorskie dito Kur- i Nowomarch. dito » Szlaskie dito Obi. zaległ, kap. i prC. Kur- i Nowej - Marchii . . . < Złoto al marco . . . . . . .
Inne monety złote po 6 talarów
N ąpt.kurant StoprL. papi - g<?tol! 4 4 4 · 4 4 4 4 4 4 1 419 102J 1031 ioil 10 l! 1011 102i Ę 12f 3
102J 10Q 691 1011 lGIŚ 1021iool 104 100!lU-łJ 1031 93 2141 18 13 12£ 4
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.02.12 Nr36 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.