GAlU

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.02.20 Nr43

Nakładem Drukami Nadwornej W, Dekera i Spółki. - Redaktor fA. Wunnoivsht.

JW 4 3 * W Srodę dnia 20. Lutego.

1839.

Wiadomości kraj owe.

Z Akwizgran u, dnia 10. Lutego.

Właśnie tej chwili odbieramy wprost z Bruxelli autentyczne doniesienie, iż tam nadeszła odpowiedź kónferencyi na ostatnie wnioski rządu belgijskiego pod względem cząstkowego osadzenia Venloo i Mastrichtu przez wojska Związku Niemieckiego. Konferencya oświadczyła bez ogródki, iż projektu takowego wcale pod rozbiór wziąć nie może. Wyroku tego łatwo się każdy spodziewać mógł, ale odjazd obydwóch posłów staje się przez to wypadkiem ważnym; bo lubo powodem doń było inne od owych układów niezawisłe zdarzenie, to jednak sposób, w jaki odjazd ten nastąpił, ważne za sobą pociągnąć może skutki, kiedy takim sposobem -wszelkie stosunki z Niemcami zerwane a już przez to Belgia na takie się narazić może trudności, o jakich obecnie zapewne ani myśli. ·

Wiadomości zagraniczne.

p ols k a. Z Warszawy, dn. 15. Lutego.

J O. Feldmarszałek, Xiąże Warszawski, .wyjechał do Skierniewic. W przyszłą Środę o godzinie 10 z rana, w Warszawie przy ulicy P o d wal e pod liczba

500 lit. A., odbędzie się publiczne posiedzenie Władz Towarzystwa Kredytowego, na którem Dyrekcya Główna zda sprawę z czynności w upłynionem półroczu dokonanych. B. o · s s va.

Z Petersburga, d. 19. (31.) Stycznia.

Cesarska Akademia Rossvjska, uznając zasługi położone w ciągu lat dziesięciu przez jej Członka, rzeczywistego Kadcę tajnego Bazylego P o l e n o w a, a mianowicie gorliwość, z jaką tenże zawsze zajmował się w Komitecie przygotowującym materyały do nowego wydania słownika języka rossyjskiego, na posiedzeniu swem dnia 7. Stycznia r. b. jednomyślnie uwieńczyła jego prace złotym medalem, z napisem: »Przynoszącemu korzyść rossyjskiej mowie,« wartości 50 czerw, złotych. F r a n c y a.

Z Paryża, dnia 9. Lutego.

Z Veracruzu mamy wiadomości do dn. 16.

Grudnia. Dnia 1. Grudnia zawyrokował kongres mexykat'iski, aby wszystkich Francuzów z ziemi rzeczypospolitej oddalono. Miesiąc im tylko zostawiono czasu do wyniesienia się z kraju, a nawet nieobecnym nie ma być wolno powrócić do załatwienia swoich interesów pryw*atnych. Skoro się tylko rząd mejtykański o wypadkach dn. 5. Grudnia, o ranieniu Santany i zabraniu w niewolą Generała Aristy dowiedział, kazał wszystkie bramy mia cuzów, juź do opuszczenia Mexyku gotowych, od wyjścfa z miasta. Równocześnie starał się ducha Mexykanow ożywić rozsiewaniem fałszywej pogłoski o zupełnem porażeniu Francuzów i śmierci Admirała Baudina. BustamenIe wyjechał w głąb kraju dla zbierania nowego wojska, z którem do Veracruzu wyruszyć zamyślał. Generał Moran sprawował w miejscu jego tymczosowo urząd Prezydenta. Powiadają, źe Eustamente będących w Mexyku Francuzów do portu jednego nad moraem Spokojnem przewieść rozkazał. Z dnia 10. Lutego.

Baron Valsuzenay, Podprefekt w Bar sur Aube, przesłał Ministrowi spraw wewnętrznych prośbę o swoje dymissyą, ponieważ mu «umienie nie pozwala pracować nad powtórnym wyborem kandydata ministeryalnego. Jeden tutejszy dziennik powiada: "Pierwsze wrażenie, sprawione przez raport Admirała Baudina o zajęciu cytadeUi St. Juan de DUo a i Veracruzu, połączone było z wielkim zapałem. Wszyscy obsypywali jak największemi pochwałami postępowania Admirała i męstwo żołnierzy jego. Ale wkrótce dowiedziano się, źe M o n i t o r nie wszystko ogłosił, i źe Ministeryum otrzymało poufny, mniej pomyślny raport. Dowiadujemy się teraz z listów prywatnych, źe przeszło 3000 będących w Mexyku Francuzów za jeńców wojennych uznano, i źe ci łatwo na zniewagę ludu mexykanskiego wysławieni być mogą. Gdy Admirał miasto Veracruz rozbroił, ujrzał się w konieczności udania się znowu na okręty, ponieważ Ministeryum francuzkie nie dało mu wojska do wylądowania. Już to za wielkie szczęście i niesłychaną rzecz poczytać należy, źe 5 do 600 żołnierzy morskich odniosło tak ważne korzyści nad 3 - 4000 żołnierzami regularnego wojska. Admirał Baudin powrócił do St. Juan de DUo a i część swej flotty do francuzkich Ąntyllów -wyprawił po wojska lądowe, bez któregoby się tam obejść można. Trudno pojąć, jak Ministeryum mogło być tak nie czułe i odmówić Admirałowi Baudinowi 2 - 3000 wojska lądowego. Zapewniano, źe Admirał przed swoim wyjazdem z Francyi wyraźnie tego żądał, lecz źe mu tego stanowczo odmówiono. Minister marynarki miał przy tej sposobności w następujący odpowiedzieć sposób: ""Nie idzie tu o zdobycie Mexyku, tylko o zmuszenie kr a u tego do naprawienia tego, w czein Francyi uchybił. Skoro się Prezydent rzeczy pospolitej przekona, źe Francya ustąpić nie myśli, przystanie na wszystko. Wysłanie wojska regularnego wznieciłoby zazdrość Anglii i Stanów Zjedna-*czonych "" Tak tedy dla nze wzniecenia tej zazdrości narażono się na niebezpieczeństwa przedłużenia wojny, która nas jeszcze wiele pieniędzy i krwi kosztować będzie. Przekonani jesteśmy, źe, gdyby Admirał Baudin był miał z sobą 3 do 4000 ludzi wo; ska lądowego, Generał Bustamente nie byłby o dawaniu oporu pomyślał. Ale wiedząc, źe tylko z 5 - 600 ludzi będzie miał do czynienia, mógł śmiało nie przychylić się do żadnego zadosyćuczynienia Wczoraj głoszono, że niezwłocznie kilka pułków do Mexyku wysłać mają. Pragniemy, żeby się wiadomość ta potwierdziła, i żeby jak najspiesznićj błąd popełniony naprawiono. " D z i e n n i k i m i n i s t e r y a l n e zajmują się teraz szczególniej przytaczaniem miejsc z dawniejszych mów Pana Guizota, zostających w zupełnej sprzeczności z jego obecnem zdaniem. Żniwo nastręcza się w ttj mierze obfite i uszczypliwe. A n g li a.

Izba wyższa. Posiedzenie d. 8. Lut e g o. Lord Kanclerz oświadczył, źe Królowa na adres Parów w ten sposób odpowiedziała: »Milordowie, dzięku,ę wam za wasz: wierny i powinny adres. Spuszczając się całkiem na wasze mądrość i miłość ojczyzny, nie mogę znaleść większego zadowolnienia, jak doznając wsparcia z waszej strony." P 0tern powstał Lord Glenelg i oświadczył, że rząd poczynił niektóre rozporządzenia, do których on się przychylić nie może, źe p r z eto urząd swój Ministra osad złoiył, i N. Pani wniosek jego w tej mierze przyjęła. Następnie usiadł znowu na ławce Ministrów, nie rzekł jednak ani słowa do swych kollegów i nie wyjawił żadnej przyczyny do tak ważnego kroku. Potem wszczęła się rozmowa o ogłoszeniu publicznie umieszczonego w T i m e s wyjątku z raportu Lorda Durhama do Królowej; ale nikt nie wiedział, jakim sposobem dziennik ów tego v\-yjątku'nabył. Raport ten zdano Królowej dopiero d. 4- Lutego i miano go w przyszły tydzień wnieść w parlamencie. Wszczęły się dalej obrady nad sprawami Kanady, ale w tych nic ważnego nie było. Z najnowszych doniesień z Mexyku wnoszą tu jednakże, źe miasto Veracruz bombardowanie wprawdzie wytrzymało, ale przez Francuzów jednak nie zostało zdobytern.

Oraz rozumieją tu powszechnie, źe zamiar Francyi opanowania Mexyku łatwo dla niej samej mógłby się stać zagubnym. B e 19 i a.

Z Bruxelli, dnia 9. Lutego.

Observateur donosi, źe Królowa Fran. i . - v i i _vi mentyną do Laeken przybyli; tam tez stanął incognito Xiąźę N emurski, W Venloo dano mieszkańcom radę, ażeby się na miesiąc jeden w żywność zaopatrzyli albo się z miasta wynieśli. - W N amur stowarzyszenie, juz to z młodzieży, już to z ojców familii złożone, słowem honoru się zobowiązało, iź w obronie ojczyzny jako ochotnicy do wojska wstąpią. Dzisiaj stanął tu w poselstwie angielskiem goniec z Londynu, poczem Lord Hamilton Seymour natychmiast miał rozmowę z Ministrem spraw zagranicznych, w skutek której depesze do Londynu i Hagi wyprawiono. Podobnie i HI. Serrurier w ciągu dnia tego odebrał depesze z Paryża. Co się tycze Generała Skrzyneckiego, to wiadomości, jakoby się chciał udać do Anglii, zaprztczają; przeciwnie donosi C o m m e r c e Belge, że Generał od Ministra wojny otrzymał zlecenie albo pozwolenie, aby w towarzystwie innych już od dawniejszego czasu w Belgii przebywających oficerów polskich kraj przejeżdżał i różne w*ojsko\ve pozycye oglądał.

5 z WaJ t a r v a.

Z Bernu, dnia 7- Lutego.

Dyssydenci kantonu Bern zrobili do Wielkiej Bady podanie, które wszystkie gazety chwałą jako umiarkowane i pełne godności. Oświadczają w nićm, że we wszystkich światowych rzeczach rządowi i władzom świeckim chcą ulegać, że wszelako w sprawach religijnych i wiary się dotyczących, tylko słowo Boże i Jezusa Chrystusa, jako najwjższego biskupa swego, uznawać mogą. Włocjiy.

Na żądanie indyjskiego Xi<;cia, Dawida Sambre, odbędzie się żałobne nabożeństwo za zmarłą jego babkę, do czego w kościele Sgo Karola Boromeusza wielkie i wspaniałe czynią przygotowania. Bogata Xięźna w testamencie swoim przeznaczyła Ojcu S. 60,000 szkudów, z · warunkiem, aty osobiście odprawił mszą za jej duszę. £ u 2 C Y a, W Galala Serai nowo założona medyczna Akademia ukończoną została niedawno, z tego powodu wszyscy wyżsi urzędnicy zgromadzili się na świetną ucztę Inauguracyi, na której i Sultan był obecny. Sułtan zwiedzał potem arsenał i nową Szkołę Marynarki. A fr. y k a.

_ Według ostatnich depeszo w od Marszałka \alee, które są z 19. z. m. Statek parowy Cerbere przywiózł wiadomości urzędowe od Generała Galbois o wyprawie do Setif. Piszeon, że pokonawszy trudności w przeprawie gór oddzielających dolinę Ouad Bouslolach od doliny *etif, został napadnięty prj.ez Kabilów, których jednak pokonał. [Napadli go oni i pod Dźemrnilah, ale i tu zostali odparci. Wyprawa ta do Setif zrobiła wielkie wrażenie w środkowej Ałryce. Wszyscy Kaidowie Medżyny przybyli do Konstantyny i prosili przez pośrednictwo Kalifa Ahmeda B e n - M o a m e d (z ramienia Francuzów) o nowe Inwestytury.

Rozmaite wiadomości.

(Nadesłano.) - W gazecie poznańskiej czytałem wiadomości o wychodzącem w przekładzie polskim dziele gospodarskićm: " Uwagi gospodarskie Albrechta Bloka. " W jednym z ostatnich numerów tejże gazety był z niego ustęp: "O płodozmianie." Nie umiejąc tyle po niemiecku, abym mógł w oryginale poznać dzieła tego wielkiego gospodarza, zniewolony byłem uciec się, do przekładu polskiego. Nie jestem teoretykiem, bo wiem, ile złego w zawodzie gospodarskim wszelkie tetrye nie raz już narobiły; nie gardzę jednak pomysłami i doświadczeniem czterdziestoleciem gospodarza weterana, który w tenczas jest wielkim, gdy spowiada się z błędów i uchybień, jakich ustrzedz mu się nie udało. Te są w ogóle zalety pism gospodarskich Bloka, które dla Polaka tern powinny być szacowniejsze, że zasady, w nich rozwinięte, zebrane są na ziemi, której własności, tak pod względem położenia, jako i dla innych przyczyn najbardziej odpowiadają niwom naszem. Szkoda, źe wydawcy tłómaczenia polskiego opóźniają się tak bardzo w ukończeniu całego dzieła, oby tylko z wydaniem czwartej i ostatniej części chcieli się pospieszyć i mieć na tych wzgląd, co, jak ja, nie umieją po niemiecku, a radziby poznali zasady, jakim w chowie owiec wielki ten mistrz hołduje! Nad tłumaczeniem polskićm nie będę się rozwodził, bo, gdzie idzie o rzecz, nie zwykłem uważać na dobór wyrażeń, lubo i pod tym względem, nie jest bez zalet szczególniej część Ił. i III., pierwsza bowiem, wykrywa miejscami małe usterki w wysłowieniu gospodarskićm.-Opatówko, w miesiącu Lutym. - Przyjaciel prawdy.

Angielskie Towarzystwo Badaczów wiecie roku 1837 dostało się do trzeciej piramidy w Memphis, która najmniejsza co do wielkości, najbogatszą jest co do sztuki budowniczej. - Anglicy dostawszy się do jćj środka, znaleźli tam trumnę z sykomorowego drzewa, a w niej szczątki mumii królewskiej; trumnę tę słali do Brytariskiego Muzeum; jest na niej hieroglificzny napis, zawierający nazwisko Króla, Okoliczność ta jest bardzo interesującą, dla tego, źe dotąd nie znaleziono żadnej mumii W piramidach', co dało powód do sądzenia, że nie na grobowce były przeznaczone. Napis zaś wyczytany podług nowel metody Dyrektora Egipskiego Muzeum, Pana Passalacqua, ma znaczyć: »Król będzie wschodniemu i zachodniemu słońcu wyższej półkuli podobny,« t. j,: Phre bogu materyalaego i Amonowi bogu inlellektualnego światła, a następnie są 2 wiersze: »Władzca południa i północy na zachodzie, władzca południa i północy na wschodzie.« Nazwisko zaś samo Króla ma być Menkare, którego Herodot i Dyodor Mykerinem nazywają, który podług rachuby P. Lenormant, opartej na podaniach Manetona, miał źyć w 37 wieku przed naszą erą!? Dziennik podróży Xi<;cia Maxymiliana Bawarskiego znajduje się pod prassą. Niektóre litografie, przedstawiające widoki świątyń i kostiumy w Nubii, są juz ukończone, rysowane na miejscu przez towarzysza podróży Xiecia, Henryka MayI. Na tytule bardzo jest lJodobny wizerunek Mehmeda Alego z ozdo.Dtmi w egipskim stylu, prócz tego będzie wiele litografij z Nubii, Egiptu, Palestyny, Syryi i Malty.

OBWIESZCZENIE.

N a mocy ogłoszonej dziennikiem na rok 1825. Nr. 25 instrukcyi · względem naboru wojska z dnia 13. Kwietnia 1625" wszyscy młodzi ludzie, w czasie od dnia 1. Stycznia 1815. aż do ostatniego Grudnia 1819. r urodzeni, również i ci, którzy wprawdzie czas ten wieku swego iuź przeżyli, lecz przed Kommissyą naboru wojska się jeszcze nigdy nie stawili, w tutejszćm miejscu są zaś zamieszkali, albo u mieszkańców tutejszych W służbie czeladnej lub jako pomocnicy i ucznie, lub też w jakim innym stosunku zostają, niniejszem się wzywają, aby się celem zapisania ich w wojskowe listy naborowe natychmiast u właściwego Kommissarza obwodowego osobiście zgłosili. Za nieprzytomnych na teraz młodych ludzi, w tute.szem miejscu urodzonych, lub zamieszkanie swoje tu mających, rodzice lub opiekuni przybyć powinni. "Wszyscy ci, którzy wezwaniu niniejszemu natychmiast zadosyć nie uczynią, lub względem których zameldowanie przez krewnych i t. d. nie nastąpi, i tego zaniedbania dostatecznie usprawiedliwić nie będą w stanie, utracą powody reklamacyi, jakieby mieć mogli,i uznani za zdatnych do służby wojskowej przed innymi zaciężnymi do niej użyci, niezdatni zaś aresztem ukarani będą. Przy tern zwraca się uwagę na rozrządzenie względem reklamacyi do Kommissyi powiatowych naboru wojska za złożeniem potrzebnych dowodów podać się mogących (Dziennik na rok 1832. Nr. 28. stI. 249.), nadmieniając, że po ukończonej czynności tejże Kommissyi na podane wnioski żaden wzgląd miany nie będzie. Poznań, dnia 22. Stycznia 1839.

Król. Dyrektoryum policyi miasta i powiatu.

OBWIESZCZENIE.

W miejscach następnie wyrażonych: 1) w Sławnie, 2) w Kamieńcu, 3) w Krzyszczewie, w powiecie Gniezninskim", i w mieście Łopiennie, w powiecie Wągrowieckim, są w biegu urządzenie stosunków dziedziców i · włościan, podział wspólności, a w szczególności w Łopiennie abluicya zacięgów, jakie mieszczanie niektórzy plebanii tamtejszej odrabiać · winni. Co podając niniejszem do wiadomości publicznej, wzywam wszystkich niewiadomych uczestników tych-spraw, aby się w terminie na dzień 10. Kwietnia r. b. przed południem o godzinie 8mej wbiórzepodpisanego tu w Gnieźnie w rynku pod numerem 42. wyznaczonym celem dopilnowania swych praw zgłosili, przeciwnie bowiem na załatwieniu spraw rzeczonych, nawet na przypadek pokrzywdzenia, zaprzestać będą powinni, i przeciw tymże żadnemi excepeyami nadal słuchanymi być nie mogą. Gniezno, dnia 8. Lutego 1839. I.

Król. Kommissarz ekonomiczny i specyalny.

Bielefeld.

/\ KP Najprzedniejszego hollenderskie- C /\ go likieru Cura<;ao, oryginalna butelka C % po 15 sgI., U; )I( % Extraktu ponczowego, kwarta ber- # % lińska po 25 sgr" /\ /\ Essencyi Biszofu i Włoskiego Ma- # /\ ras chino , <r /\dostać można u )K /\ C. F. Jaenicke w Poznaniu, /\ yy narożniku Garbarskiej i Szerokiej 4f ulicy Nr. !j. if