GAZET A

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.07.09 Nr157

VVi elki e go

Xicstwa po ZNA N SKI E G O.

Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor.- JI. WannowaM,

JW! « ·

We Wtorek dnia 9. Lipca.

1830.

Wiadomości krajowe.

z Berlina, dnia 6. Lipca. Przybył tu: JO. Xiążę Czartoryski, z zamku Ruhber g. (w Szlask u).

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z Warszawy, dnia 2. Lipca, W Warszawie otrzymano w tych dniach z S1. Petersburga wiadomość, źe N. Cesarz J mć i N. Cesarzowa J mć, przy zwiedzaniu dnia 18. (30.) przeszłego miesiąca Maja wystawy płodów przemysłu, raczyli również zwrócić Najłaskawićj uwagę i na wyroby przysłane z Królestwa Polskiego. Z pomiędzy tych zjednały sobie szczególną pochwałę Naj. Paiiotwa machiny i papier z fabryki banku Polskiego, wyroby cynkowe, obicia papierowe, wyroby z gummy elastycznej i nowego srebra, niemniej wyroby Z blachy żelaznej i stolarskie. N. Cesarzowa J mć raczyła nabyć dla Siebie stół roboty stolarza Henriche, inne zaś dostojne osoby z Familii Cesarskiej raczyły także nabyć niektóre wyroby Królestwa Polskiego.

Znajdujący się w S1. Petersburgu fabrykanci Królestwa Polskiego dostąpili zaszczytu być

przedstawionymi N. Cesarzowi i N. Pan raczył @bjawi<5 Swoje aadowolenie z powodu postępu przemysłu w Królestwie. Pomienienf fabrykanci mieli także szczęście być przywołanymi, wraz z fabrykantami Cesarstwa, do stołu N. Państwa do Peterhofu. Rossya, Hrabina Orłowa-Czesmeńska, Kamer-frejlina Dworu Jej Cesarskiej Mości, uwolniła od poddaństwa 5518 włościan swoich, osiadłych w dobrach Chatunie, w Gubernii Moskiewskiej, . powiecie iśerptichowskim położonych. Uwolnionym, mającym odtąd używać praw wolnych rolników, nadane zostały grunta w ilości 31,111 morgów 750 sążni, z prawem rozdzielenia takowych w swoim czasie między sobą za dobrowolną zgodą. Włościanie między inne mi przyjęli na siebie obowiązek zapłacenia 2,206,800 rubli asyg. Z Gałaczu, dnia 16. Czerwca.

(Gaz. powsz. i gaz. Vossa.) - Stosownie do wiadomości ze wschodnich brzegów morza Czarnego, po nad całą granicą Czerkasyi wojsko rossyjskie operacye swoje już rozpoczęło, które tego roku na większą stopę przedsiębrane będą, mź kiedykolwiek. Kossyanie uderzą równocześnie w rozmaitych miejscach a to z Anapy i z twierdz założonych ostatnimi czasy naczerkieskiemiabazyjskiem wybrze

fu, oraz i z.Mmgrelii; Wojsko z ingrelii powiadać, lecz tylko, aby krótkie dać oświadnie tylko przeciw Abazyjczykom, lecz teź łli . Wy rościcie sobie pretensye, _być. -Ąęprzeciw pokoleniom Suanterów działać będzie. dziami. memi, ale wy tw;rzycie t ik ' poliNareszcie teź z północnych stron, nad Kuba» tyczną Izbę Sądową, jesteście mojemi polinem, napad uczynią. Wszakże armii z Geor- tycznymi nieprzyjaciółmi, ja waszym więgii w tym celu użyć nie można, kiedy ta obe- źniem. Zycie moje w ręku waszćm, ab pojcnie dość ma do czynienia, aby tylko bunty miecie, źe wam nic niemam do powiedzenia. W Daghestanie i Lesghistanie poskramiać. Wyznaję, źe byłem naczelnikiem wybuchłego Wedle pogłoski zbuntowała się teź przeciw d. 12. Mata powstania. Gdybym sam tu był, Rossyj zdobyta przez Xiccia Paszkiewicza nie wyrzekłbym ani słowa, ale widzę około w r. 1830 prowincya Dscharsch (Gruzya) naj- siebie obywateli, obwinionych o zbrodnie, piękniejsza j najzyzniejsza okolica kraju 2a> której nie popełnili, a z tego powodu zokaukazkiego. Wiarogodne doniesienia głoszą bowiązany jestem tłómaczyć się. Dnia 12. oraz, źe rząd rossyjski w bliskości Sudschuk- Maja wielka liczba członków tajnych towaKale nowe miasto założyć i je liczną osadą rzystw na ćwiczenia zwołaną była. Dopiero dońskich kozaków zaludnić zamyśla; chce tam przybywszy na plac publiczny, dowiedzieli wielkie założyć magazyny soli i to nowe mia- się o celu wezwania naszego. Ja ich wezwasto znamienitym uczynić portem dla krajów łem do jęcia się broni, jam ich do tego skłozakaukazkich, aby te nie tylko mocą oręża, nił. Co się podłego tyczy zabójstwa, które lecz też dobrodziejstwy pokoju dla siebie po- mi zarzucają, nie dopuściłem się tegoż bynajzyskać. Sudschuk-Kale, pod panowaniem mniej. Tylko w otwartej, uczciwej walce Turków otwarte miasto, bronione tyl- jestem w stanie zabić kogo, i fakta zapewne ko przez małą twierdzę w pobliżu, ma udowodnią, żem nie jest zbójcą porucznika obecnie mocno być ufortyfikowane«!. Droineau. Jest to bezecną potwarzą; owszem Wszakże niektórzy twierdzą,' że cały ten plan ubolewam nad tem zdarzeniem, równie jak nie mia ta-.Śudjełruk- K a1fe iw _OĄectj as SMi,.: le<łz» na d każdą zbrodnią, zdarzoną podczas pomiasta Sukaum-Kąle w Abązyi się dotyczy. wstania.« - Barbes oświadczył następnie, źe »Moniteur republicain« towarzystwu tajnemu Z Jass, dnia 17- Czerwca. zupełniebyłobcy.-WezwanonastępnieMartina bernarda, który wszelako oświadczył, ii {Gaz- Fowsz A - Wiadomości z Odessy gło- żadnej ni-e da odpowiedzi. Jakoż istotnie temu szą, źe część wojska rossyjskiego, puściwszy się z półwyspu Taman do brzegów wscho- oświadczeniu wierny pozostał. *- Następnie dnich morza Czarnego, w ilości 5000 pod Pre es Sądu . zwróci.ł się do świ.adków. Subezkj wylądowała. Wkrótce po tem wylą- W CIągU, badanIa tychze -wyznał MartIn Berdowaniu stoczyło "P» l « A . A« w 6 .o 0 o Dfli1iYrz Nd&Nt8ś*¥£aE y\, u €'¥o Wfł1itft)ą.

Czerkiesami, którzy pod osobistem dowódz- . . . . " " ' .. , x " : ._:_-i.. ---

syanie natychmiast ci<> założenia nowej twierdzy się garnęli. - Korpus Generała Rajew»kiego nad Knią Kubanu, podobnie już otrzymał rozkaz aby dalej wyruszyj .

Francya.

Z Paryża, dnia 29. Czerwca.

Posiedzenie Izby Parów, dnia 29go C z e rw c a. Izba Parów wczoraj zawyrokowała, źe wniosek Pana Arago dotyczący się odroczenia obrad aź do inełrukcyi wszystkich obźałowanych, nie ma być przyjęty, oraz że Martin Bernard do obecnie toczących się spraw należeć powinien. - Potem rozpoczęto słuchanie świadków. Barbes pierwszy wystąpił . Wezwany od Prezesa, żeby z miejsca swego powstał, powiedział: »Jeżeli głos zabieram, nisczynię to dla tego, aby wam odpoix zeznał: że dnia Y. Maja spotkał" besa, który po pozdrowieniu mu powiedział, Ze w interesie do Wersalu udać się musi i go prosił, ażeby skrzynię jego kilka dni :Q siebie zatrzymał. W dniu powstania świadek był u syha swego, gdy się dowiedział o wybuchu niespokoiności, nje wrócił więc w nocy do domu. Na zajutrz zastał drzwi pokoju swego wyłamane a skrzynię, w której naboje były, próżną. Świadek zapewniał, źe Barbes .właścicielem skrzyni. - Świadek Bertran d , mieszkający na ulicy Cuin-campoix, zeznał; źe przed mieszkaniem jego tłum wichrzycieli, na czele których był Barbes, jJiq za» trzymał, ten zaś do nich zakrzyknął: »0 to tutaj!« Kilku z nich weszło na wschody a potem rozdzielono naboje. Powiedział tez, że powstańcy kabryolet jego zabrali i na ulicy wywrócili. J ego samego, wezwali, aby się rzekł im wszelako, ze ponieważ się za wolność bil , powinni mu tćż zostawić wolność zostania na miejscu. «- Potem słuchano Marszalka de. logi s, który Barbesa przytrzymał.

Turcya.

Z dawniejszej korrespondencyi MorningCh ronicie z Konstantynopola z d. 7- Czerwca przytoczyć namjeszcze wypada, co następuje: «Hafiz Basza nie pierw opuści swe okopy w skutek nadesłanych mu instrukcyi, doEóki flotla mająca 10,000 wojska na swym poładzie, nie ukaże się na wybrzeżu syryjskiem w celu popierania jego działań wojennych. Jeżeli się tego planu operacyjnego trzymać będą, a wojsko na ląd wysadzone połączy się z zbuntowane mi ludami w tyle Ibrahima, Sułtan na pewne zwycięztwo liczyć może.

Od chwili, jak rzeczy tak groźną przybrały f ostać, Mehmed Ali, znający lepiej niź ktoolwiek inny położenie swoje, kusił się kilkakrotnie o zawiązanie układów, i jeszcze niedawno temu, słuchając rady Rossyi, uroczyście oświadczył, że całe swe wojsko z Syryi cofnie, jeżeli Sułtan to samo uczyni. Sułtan jednak, korzystając z obecnie dogodnego nader dla siebie stanowiska, odrzucił takowe warunki a w odpowiedzi przesłał mu część firmanu pod względem traktatu handlowego i ściśle się tego trzymać zalecił. Słuszny zupełnie opór Sułtana, nie chcącego przyjmować warunków, podawanych mu przez podbitego od niego hołdownika, nader był nieprzyjemny dla Admirała Roussina, i ten wszelkich używał środków w celu skłonienia Nurego Efendego do wymożenia na Sułtanie zaniechania wojny tak szkodliwej i zagubnćj dla interessu Francyi. W czasie swej ostatniej rozmowy z Nurim Efendim miał on nawet tak cierpkich użyć wyrazów, że ich Minister turecki nawet początkowo Sułtanowi udzielić wzdrygał się. Gdy zaś to jednak później uczynił, miał mu Sułtan dać owę znamionującą charakter jego odpowiedź, że, gdyby go inne powody nie wstrzymywały, zarazby wojnę rozpoczął, aby pokazać, że się Francyi zastraszyć nie dozwoli. Głoszą teraz, że Admirał Roussin, przekonawszy się o bezskutecznem usiłowaniu swojem w zamiarze odwiedzenia Sułtana od wojny, wspólnie z Lordem Ponsonbym Porcie oświadczył, ii się ani Franc.ya, ani Anglia do spraw jego z Mehmedem Alim mieszać nie będzie, dopóki inne mocarstwa tego nie uczynią; jeżeliby..jednak coś podobnego z strony Rossyi nastąpić miało i wspomniane dwa mocarstwa nie-czynnemi nie zostaną.«

T i m e s odebrała z Smyrny piśmienne doniesienie, które Mehmed Ali d. 16. Maja rossyjskiemu Generalnemu Konsulowi, Hrabiemu M edenowi, w Alexandryi, i równocześnie Generalnym Konsulom Anglii, Austryi i Francyi wręczył. Doniesienie to uskuteczniono naprzód ustnie, ale później na wyraźne żądanie Generalnych Konsulów dla uniknienia wszelkiego nieporozumienia zostało spisane i jest następującej osnowy: «Wicekról obowięzuje się względem Pana - Generalnego Konsula - że, jeżeli wojsko Sułtana, które Eufrat pod Birem przekroczyło, cofnie się na drugą stronę rzeki, on swojej armii cofnąć się i swemu synowi Ibrahimowi Baszy do Damaszku powrócić rozkaże. Jeżeli zaś po tej pokojem tchnącej demonstracyi Hafiz Basza armią swoje do Malatyi cofnie, J. Wysokość swemujiaczelnemu wodzowi do Egiptu powrócić zaleci. Prócz tego dodaje jeszcze J. Wysokość Wicekról z własnego popędu, że, jeżeli cztery wielkie mocarstwa zaręczyć mu zechcą za utrzymanie pokcaju i dziedziczne dzierżenie Egiptu przez jego rodzinę, gotów jest część wojska swego z Syryi cofnąć i poczynić rozporządzenia, któreby potrzebom kraju odpowiadały i bezpieczeństwo tegoż zapewniły.« Gazeta Powszechna donosi na mocy przez Marsylią ze Wschodu nadeszłych wiadomości: »Nie mamy tu nowszych wiadomości o obsadzeniu wysp Bahreinskich przez Kurszyda Baszę i z tego powodu powątpiewamy o rozsiewanych przez kilka dni w tej mierze pogłoskach. Głoszą tylko w ogólności, że flotylla Baszy, która na końcu zeszłego roku z morza Czerwonego do odnogi perskiej popłynęła, małe porty na wybrzeżu północnem od granicy Imamatui Mascatu, a na południowem od strony Bassory powoli zdobywa. Stara i zacięta nieprzyjaźń mieszkańców całego wybrzeża, a mianowicie wysp Bahreinskich, przeciw Imanowi Mascatu jest politycznym żywiołem, którego Kurszyd Basza użyć nie zaniedba, aby ich tern bardziej do znoszenia panowania egipskiego zachęcić. Doszły nas rozliczne szczegóły o jego wyprawie i wszędzie dowodzi on tęgiego charakteru, sprężystości i talentu. Jest on rodem z Georgii, był dawniej niewolnikiem Baszy i z czasem został Gubernatorem Medyny i wszystkich posiadłości Baszy w północnei Arabii.«

Rozmaite wiadomości.

Z P o z n a n i a . - »Tygodnika literackiego« Wyszedł Nr. 15, zawiera: Teraźniejsza angiel Jełowickiego. - Uwagi nad dramatem polkim (dalszy ciąg). O matematyce (dalszy c). przegląd »prac literackich« (dalszy ciąg). D 0niesienia literackie. -

P, Chopin powróciwszy do Francyi Z swej przejazdki z panią Dudevant (Georg Sand), wyda wkrótce 24preludyjów. - Z przyjemnością donosimy o tern naszemu światu muzykalnemu, który z wielkim zapałem wszelkie płody pana Chopin przyjmuje. Nowy sposób strojenia fortepianów. - Na tegoroczną wystawę wyrobów krajowych w Paryżu, przysłano fortepian, który miłośników muzyki nie zawodnie uwagę na siebie zwróci. Albowiem za pomocą nowego wynalazku, choćby kto nie miał wcale muzykalnego słuchu, może fortepian ten czysto i doskonale nastroić. Dzieje się to za pomocą skazówki, jak dalece każdą pojedynczą stronę przyzwoicie wytężyć należy. A zatem na przyszłość będzie można samemu sobie nastrajać fortepian, podobnie jak teraz sami swoje zegarki nakręcamy. Wynalazcą tego sposobu jest budowniczy le Pere, a naj sławniej si kompozytorowie, jak Cherubini, Auber, Paer i Halevy poświadczają, że sposób ten jest bardzo zamiarowi swojemu odpowiadający. Targ na aktorów. - W Paryżu nie daleko składów zboża, w jednej ciemnej uliczce znajduje się kawiarnia Touchard. W tern miejscu zgromadzają się o pewnej porze roku ze Wszystkich prowincyi aktorowie i aktorki, którzy szukają na zimę umieszczenia w teatrach. "Wtedy to jest tam prawdziwa targowica na aktorów. Dyrektorowie oper i koroedyj, mający na szyj dużą białą chustkę, która nie tylko podbródek, ale nawet usta zasłania, uczęszczają w te miejsca, i rozmawiają z aktorami w poważnym, majestatycznym tonie. Mierzą okiem obecnych od stóp aż do głowy, przysłuchają się z uwagą ich wymowi e, czytają listy polecające i rozpoznawają troskliwie zęby, chód i uśmiech artystek. J eżeli która z nich wytrzyma te trzy próby, może mieć nadzieję, że we dwa tygodnie w Theatre de Varietes wystąpi; jeżeli ma silne ramię, głos mocny i donośny, przy tera jeżeli umie okropnie przewracać oczyma, może być pewną, ii przy teatrze de la porte St. Martin zaangażowaną będzie. Jeżeli zaś wyraz jej twarzy wskazuje, że ma dowcip, przebiegłość, a nade wszystko przyzwoite znalezienie się i pańską powierzchowność, wtedy pomiędzy artystami trzeciego i czwartego rzędu wTheatre franeais niezawodnie miejsce otrzyma. Gr ó b K o l u m b a. - Każdy podróżny

przyjechawszy do Kuby, zwiedza kościół katedralny w sławnem mieście Ha wannie. Kościół ten wewnątrz jest ani okazały, ani też piękny, jednakże wewnątrz przez skromną swoje prostotę, gotyckie słupy i niektóre piękne obrazy uwagę widza zająć może. Lecz choćby kościół ten był najlichszym ze wszystkich, jednak nie pomfnąłby go żaden podróżny, bo zawiera grób wiekopomnego Kolumba; a z jakiemze uczuciem nie przystępujemy do zimnego głazu, pokrywającego kości tego najpierwszego z wszystkich żeglarzy? - Bystry jeniusz jego zgadł, że się jeszcze druga połowa ziemi znajduje, nieustraszona odwaga jego pokonała wszelkie niebezpieczeństwa morza, które znaną połowę ziemi od nieznanej dzieliło, nakoniec męztwo i wytrwałość jego 0biedwie te połowy z sobą zetknęły. Kto na widok tego grobowca może być oziębłym, nieczułym, kto z wzruszeniem nie wspomni o troskach i cerpieniach, jakie za to ważne i nieśmiertełne odkrycie stały siq jego udziałem, tego już żadn a wielkość wzruszyć nie zdoła !

OBWIESZCZENIE.

Podaje się niniejszćm do wiadomości publicznej, iż do wydzierżawienia wsi L i n i a w powiecie Bukowskim położonej, nowy termin licytacyjny na dzień i 3. m. b. O godzinie 4tej z południa wyznaczony został.

Poznań, dnia 2. Lipca 1839.

Dyrekcya prowincyalna Ziemstwa.

&urs papierów i pieniędzy giełdj Berlińskie i .

Dnia 6. Lipca 1839.

Na pr. kurant StoprC

papie- gotorami wizną

Obligi długu państwa Pr. ang. obligacje 1830.

Obligi premiow handlu morsko Obligi Kurmaichii z bież. kup.

Obligi tymcz. N owej Marchii dt.

Berlińskie obligacye miejskie , Królewieckie dito E1b1ągskie dito Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne .

Listy zast. W. X. Poznańskiego .

W schodnio - Pr. listy zastawne.

Pomorskie dito Kur- i Nowomarch. dito Szlaskie dito ObI. zaległ. kap. iprC. Kur- i N owej - Marchii " , Złoto a) marce , , N owe d u k a t y . . . . . .

Frydrychsdory Inne monety złote po 5 talarów Disconto » * . · » » · 4

103f I 103£ 403 A 102{£ 70, 3; 1 O i I 4 104 4 4 102£ 101* 1034

3* 4 IJ {( 103 l{ 103* 3i 1024 102f 10 ij 215 Ę Ę 12* a