ep

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.08.23 Nr196

%JIII - JIlUm Mmm lUBlUam · lUlUR

HHliVcf

VVi elki e gou , .

. i

Xię$twa

POZNAŃ8KIEGO.

Nakładem Drukami Nadwornej W, Dekera i Spółki. · - Redaktor: . Mlattnowsltł.

,A196)K

W Piątek dnia 23. Sierpnia,f839.

-OJ i Wiadomości krajowe.

z Berlina, dnia 20. Sierpnia. 3. K. W. Xieina Albr echtpwa wyjechała stąd do Hagi.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War s z a wy, dnia 18. Sierpnia. Dla zapobieżenia brakowi pierwszych potrzeb życia i pomnożenia dochodów miasta Kielc, obok istniejącego już w tern mieście targu w dni wtorkowe, zaprowadzony jeszcze został targ nowy, mający się odbywać każdego tygodnia w dni piątkowe. W tych dniach otworzony został w Warsza wie, w pałacu Paca przy ulicy Miodowej pod Nr. 493, zakład drukarni (niegdyś Łątkiewicza) zaopatrzony w pisma: angielskie, rond, rossyjskie, niemieckie, greckie, hollenderskie, różnej objętości rzymskie, włoskie i rozmaite ozdobne, oraz w prassy angielskie nowe. Rada Administracyjna Królestwa, w wykonaniu Najwyżej zatwierdzonej w dn. 18. (30.) Maja 1837 r., przez Jego Cesarsko-królewską Mość opinii Rady Państwa, w Departamencie do spraw Królestwa Polskiego, wskazującej

zasady, wedle których mieszkańcy tegoż Królestwa nieuznani za Szlachtę, mogą się zaciągać do służby w wojsku Cesarsko- Rossyjskiem, na prawach ochotników, zasady takowe podała do powszechnej wiadomości: Art. 1, Do służby w wojsku Cesarsko-Rossyjskiem, przyjmowani będą z Królestwa na prawach ochotników: a) Synowie podoficerów b. wojska polskiego, dymissyonowanych przed rewolucyą w stopniu oficerskim i niesłużących w czasie rokoszu, b) Synowie Poruczników i Podporuczników byłego wojska polskiego, nie mających udziału w rokoszu, c) Synowie Urzędników b. Administracyi wojennej, uwolnionych ze służby z powodu zmniejszenia etatów lub zwinięcia posad, które zajmowali, d) Synowie Urzędników cywilnych, uwolnionych ze służby lub zmarłych przed zatwierdzeniem w dniu 11. (23.) Maja 1836 roku Klassyfikacyi urzędów cywilnych, którzy zajmowali posady kkssie 7-, 8., 9 i 10. odpowiednie, a W rewolucyi osobistego nie mielu udziału, e) U czniowie byłego Alexandrowskiego U niwersytetu nie-szlachta, którzy przed rewolucyą otrzymali stopień Doktora, albo Magistra, nie mieli udziału w rokoszu, tudzież uczniowie kursów dodatkowych, przy Gimnazyum Warszawskim zaprowadzonych, oraz uczniowie tutejszych Gimnazyów, którzy ukończyli 8 J. r 18 i;m ar le wvs: lniOne, zaciągnąwyłączają się j&łnłtk'°88- W t'egU Weiffi'CWt8 S By-: J?szy SIę z otlioly Go wojsKa, używać będą łych szkół Wojewódzkich, które się tylko skła- przywilej ów, jakie w Zbiorze praw wojendały z klass 6, tudziei uczniowie obecnych nych są wskazane. szkół, które nie liczą 8 klass. - f) Synowie takich osób, które w skutek uchwały byłych Rad Wojewódzkich, zatwierdzonej przez były Senat Królestwa, zapisane zostały do ksiąg Szlacheckich, obecnie jednak nie mogą złożyć" dowodów rodu szlacheckiego, wymaganych artykułem 17 nowego Dekretu Najj. fana ó Szlachectwie; z pomiędzy tych jednakowoż, przyjęci zostają do wojska na prawach ochotńików tacy tylko, których ojcowie jeszcze przed rewolucyą zapisani zostali do ksiągbzla checkich, za upoważnieniem b. Senatu, i którzy dotąd posiadają nieruchorne własności ziemskie; wszakże ci, którzy w samych tylko miastach podobne własności posiadają, od tego dobrodziejstwa są wyłączeni, g) Synpwie osób niepobierających lub pobierających płacę, sprawujących obowiązki, nieuważane za służbę rządową, przy różnych władzach i instytucyach Królestwa, jako t o: Sędziów Pokoju, Hejentów lub Notaryuszów, opiekunów i członków rad opiekuńczych szpitalnych, .Prezesów i członków władz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, kadencyjnych członków Dyrekcyi Towarz. Ogniowego, członków Kommissyi Umorzenia Długów, członków od Stanu Kupieckiego w Banku, Sędziów Trybunału Handlowego w Warszawie, nakoniec Mecenasów przy Najwyższym Sądaie. h) Synowie Naczelników domów handlowych, prowadzących interesa bankierskie zagranicą, lub handel hurtowy, i w ogólności synowie kupców chrześcijan, mających prawo remissowe czyli składowe, skoro złożą świadectwa od Komm. R. S. W. D. i O. P., że ojcowie ich rzeczywiście prowadzili handel przynaj - mniej lat 12 bez przerwy, i w tym czasie nie popełnili bankructwa i nic wchodzili z wierzycielami w dobrowolne układy, i) Synowie Duchownych Grecka-Rossyjskich w Królestwie, na tych samych zasadach jak w Rossyi. k) Synowie Duchownych Grecko- U nickich, z warunkiem, jeśli przy podaniu o przyjęcie ich do służby, złożą następujące dowodj : i. Świadectwo z ukończonych nauk w Gimnazyum, albo w średnim oddziale Seminaryi. 2. Zezwolenie rodziców na lVejście do wojska. 3- Metrykę chrztu. 4. Swiadectwo, iż nie byli pociągani w drodze karnej do odpo'Wiedzialności sądowej. 1) Synowie Pastorów protestanckich w Królestwie, m) Cudzoziemcy, oraz ich synowie, jeśli udowodnią, iż w ojczyźnie swojej uznani są za rodowitą Szlachtę. - Art. 1. Wszystkie osoby, w po

Francya.

Ż Paryża, dnia 14. Sierpnia.

Wczoraj w południe Król z St. Cloud na zamek Tuillerye przybył. Natycl miast zgromadzili się tam Ministrowie. Marszałek Soult, nim na tę radę przybyć, miał prawie dwugodzinną rozmowę Z Hr. Appony, posłem austryackim, który pieszo do Minist'eryum spraw zewnętrznych się udał. - Lord Granville poseł angi e1-sk-i przed południem. dnia tego z Marszałkiem Soult odbył konlerencyę. Król dopiero o godz. 6. wrócił do St. Cloud, rozmówiwszy się wprzódy z Hr Sebastiani. "'Słychać, że Hr. Sebastiani ku końcowi tygodnia tego wróci na -miejsce urzędowania swego do Londynu. · Messager donosi, że na Radzie Ministrów czynną interwencyę w sprawach Wschodu uchwalono i że, korpus armii ma być wyprawiony, aby Smyrnę zająć i z miasta tego drugą zrobić Ankonę. Z łtinćj strony donoszą tylko, iż Ministeryum obecnie postanowiło korpus armii pod Tulonem skoncentrować, któryby w razie potrzeby zaambarkować można byto. Jeżeli to wistocie nastąpi, to DOdług rachuby. Admirała Duperre, Ministeryum zniewolońemby było na przyszłej sessyi żądać 100 mil. fr. dodatkowego kredytu. Wszakże o ile i ta wiadomość prawdziwa, z pewnością powiedzieć nie umiemy, kiedy gazety tutejsze codziennie o sprawach wschodnich nowe, przesadne umieszczają* Wieści i domysły. Dziennik sporów celem wyjaśnienia stosunków między W. Brytania i Persyą zachodzących umieścił pismo, które W. Mustheid (pierwszy kapłan) w Ispahanie do posła angielskiego Mac-iNeil wydał, gdy tenże przed wyjazdem swoim do niego się udał, aby przez pośrednictwo jego względy i przyjaźń bzacha dla Anglii pozyskać. Wylicza Mustheid w tern piśmie zażalenia, które Szacha do wyprawy przeciw Heratowi skłoniły. «Wszyscy mieszkańcy Persyi, powiada Arcykapłan, twierdzą, że lud na naszej wschodniej granicy mieszkający, przeciw spokojnym mieszkańcom prowincyi naszej Khorassan, wszelkich najohydniejszych bezprawi i okrucieństw się dopuszczał. Co mówię P okrucieństwo to dotknęło nawet sług prawdziwego Boga, którzy albo w tej prowincyi albo wAstarabadzie nieszczęściem w szpony tych wrogów się dostali, Kobiety i dzieci, starców i słabych - wszystkich bez litości wymordowano, a tych prowadzono, złupiwszy wprzód ich dobra i zabrawszy im wszelki majątek. . Tak sromotnym sposobem kilka prowincyi naszych,wyludniono i spustoszono. Ostatniemi czasy okrucieństwa te, przedewszystkiem mieszkańcom Heratu przypisywane, w niesłychany sposób sięmnoźyły. Niezboźność tych ludzi do tego doszła stopnia, iź się nie wahali sług -prawdziwego Boga żywcem palić albo pasy z nich drzeć, aż w śród okropnych męczarni ducha wyzionęli. Dość, bezeceństwa, których się ci niegodziwcy dopuszczali, wszelkie przechodzą wyobrażenia. W śród takich okoliczności powinnością każdego obywatela wszelkiej usilności dołożyć, aby tyrn rozbojom i łupiestwom tamę położyć. Radbym wiedział, czyby rząd angielski na takowe rzeczy obojętnie spoglądał.« jis lo 'o p O r t U g a l i a o Od chwili zamknięcia Kortezów zajmowano się powszechnie domysłami: jakie osoby wnijść mają do nowego Gabinetu. W skutek jednakże wiadomości o przedstawieniu Parlamentowi angielskiemu przez Lorda Palmerston prawa, mającego na celu powściągnięcie handlu niewolnikami pod banderą portugalską, zamierzone zmiany Gabinetu odłożono aż do przekonania się, jak dalece wspomnione prawo przyjdzie w wykonanie. W ogóle na osobach dyplomatycznych zrobiło ono nader nieprzyjemne wrażenie. W gazecie Rządowej umieszczono nawet artykuł usprawiedliwiający postępowanie rzetelne Ministrów, a obwiniający Lorda Palinerston o nieprzyjazne · względem Portugalu zamiary.

Turcyao Z Konstantynopola, dnia 29. Lipca.

(Gaz. Powsz.) - Już był w pogotowiu statek parowy, mający Akif Efendego przewieść do Alexandryi, aby Baszy egipskiemu oświadczyć, iż ma otrzymać prawem dziedzictwa Egipt, Adanę, Syryę, Bagdad i t. p. i polubownie jako Sułtan nad temi krajami rządzić; - gdy naraz scena się zmieniła i stary Chosrew wszelkie ofiary swoje cofnął; rozkazał Akif Efendemu, żeby w miejscu pozostała gdy Reprezentanci wielkich mocarstw Porcie zaręczyli, iź jest jednozgodną wolą wielkich mocarstw bronić Porty, co wyraźnie nota przez Admirała Roussin redagowana i przez JcoUegów jego podpisana potwierdza, oświadczając: »Wielkie mocarstwa wzywają Porte, aby czynionych przez Mehmeda Alego p ro p o zyc yi b ez przy zw o l enia ich nie przjrriowała«, dywan oficera z zrzędną wyprawi) missyą, w której po

wiada, że Mehmeda Alego roszczeń nie przyjmuje i że się w tej mierze z wielkie mi mocarstwami porozumieć winien. Admirał Roussin podobnie oficera do Alexandryi odesłał, aby oświadczyć Wicekrójowi, iź powinien z tonu spuścić, kiedy mocarstwa wielkie Porte, wspierać postanowiły, gdyby orężem tego chciał dostąpić, czego w drodze układów nie dostąpi. Równocześnie polecili Reprezentanci zawierzytelnionym w Alexandryi konsulom, ażeby Melimeda Alego przestrzegli, żeby nierozmyślnych kroków nie przedsiębrał. Lord Ponsonby korzystając z tej sposobności rozkazał Kapitanowi Walker i wszystkim na pokładzie llptty tureckiej znajdującym się oficerom" angielskim i innym poddanym N. Królowej, aby niezwłocznie Alexandrya opuścili i do Malty się udali. N iewierny istotnie, jak Kapitan Walker, będący w mocy Wicekróla, rozporządzeniu temu natychmiast zadość uczynić zdoła. Flotta turecka zupełnie już z egipską połączona i do niej wcielona. Siła morska Wipekróla liczy więc yv ogóle 5000 dział (..opatrzona dostatecznie w amunicyc. Angielska i francuzka eskadra, która się pod Dardanellami skoncentruje, ledwo 1500 dział ma na pokładjie swoim; być więc może?, ze Mehmed Ali oburzony roszczeniami wielkich mocarstwo tern co mądrość nakazuje zapomni i szczęścia oręża doświadczać zechce. Grałby W tym razie w istocie va bang ue. (ll

Rozmaite wiadomości.

Z P o z n a n i a. - Podczas upłynionego miesiąca Lipca ciągłe prawie byJy upały. Od samego początku onego upały się zwiększały i dochodziły w południe w cieni często 24 0, a nawet i 27°. - Częste grzmoty pokrzepiały ziemię i lubo niekiedy z gradobiciem były połączone, jednak do użyźnienia pól wielce się przyczyniły. - Grassujące choroby, gastryczno-żółciowe i nerwowe febry, nie miały niebezpiecznego charakteru; między dziećmi panowały kochlusz i, odra, mianowicie w powiecie Sredzkim. Smiertelność była małoznaczna i stan zdrowia między ludźmi w Ogóle zadowalniający. W pow. Międzyrzeckim i Babimostkim owce dużo ucierpiały przez ospę. - Dn. 16. służącą na polu Bpb.row*nickiern wraz z 13 owcami piorun zabił. - Dnia 25. W Wierzonie, powiecie Odalanowskim, dziewczynka dwuletnia od bramy, za która; z innćmi dziećmi grała a którą wiatr gwałtownie zatrzasnął, zabitą została. Tegoż dnia w Jutroszynie, pow. Krobskiego dziewczyna 4 lat mająca, która garnuszek z kwasem witryoloyrympolizywak, po okropayeh cierpię spiesznie udzielona pomoc, skonała. Poiługacz policyjny z Kościana, nerwową gorączką · złożony, uciekł w malignie z pomieszkania swego i w nocy na d. 28. w kanale Obry się utopił. Dnia 31. młynarczyk w tćmźe mieście przez nieostrożność dostał się pód stępę i tak skaleczony został, ie w kilka chwil ducha wyzionął. W ciągu zeszłego mieśiącct "'w "'dbwódZi'e Rejencyi Poznańskiej 22 osób utonęło. Strzel ca jednego zabił strzał z fuzyi, która sama puściła lal na przedmieściu w Poznaniu znaleziono w Warcie trupa nieznajomej osoby - bez znaków zewnętrznego uszkodzenia. Wsku· tek uderzenia pioruna dn. 1. Lipca spaliło się w Połajewie, pow. Obornickiego, 5 stodół, w 3 dni później tamże 1 stodoła, a dnia 17. w dobrach Xiccia Turn Taxis, Swinkowie, owczarnia z wszelkiemi zapasami paszy i 700 owcami. Inne pożary pochłonęły w ogóle 7 domów mieszkalnych, 6 stodół, 9 stajen i 2 kuźnie. "'Jeden ogień powstał przez pod· łjoźenie, dvra'-pozary przez nieostrożność. - Żniwa oziminy przez mniejszych gospodarzy pcwiększe; części już pokończone, są obfite a chkb z nowego żyta pieczony bardzo dobrego smaku; zbiór rzepaka nie tak pomyślny, jak się spodziewano, dla tęgo tez cena jego znacznie w górę poszła. Siewy jare także pomyślne rokują plony, oraz jarzyny, ale 0yyoce nie udały się.

Ze Lwowa. - »Tygodnikarolniczo-przemysłowego« Ad. Kasperowskiego wyszedł Nr. 32. i'obejmuje: 1) Porównanie dwóch gospodarstw co do ich pożytku (dokończenie}. 2) O uprawie buraków. 3) Niektóre wiadomości o handlu potażem. ,4) Żeby z mąki stęchlizny się pozbyć. 5) Żeby jaja i kury same były smaczniejsze. 6) Jakim sposobem w każdej chwili dojenia przekonać się o wartości mleka. 1) W Anglii cza» jest skarbem. 8) N owa pszenica.

Redakcyję wychodzącego w Lesznie pisma: Przyjaciel ludu, obiął teraz uczony J.Łukaszewicz, po zmarłym Janie Poplińskim, który z j. ks. Tycem niezmordowaną pracą, nauką i znajomością rzeczy to pismo zawiązał i doprowadził do stopnia jego dotychczasowej Wyborności. (R. Lw.) Jakim sposobem niekiedy różne rośliny powstają dotychczas trudno dociec. 1 tak po wielkim pożarze w Londynie 1660 r.

pokryło się w krótkim czasie całe pogorzelisko tak wiełkiem mnóstwem rośliny sisimbrium iro, li utrzymywano, źe w całej Europie tyle jej egzemplarzy nie znajdzie. Gdzie się tylkoźródło solne pokaże, natychmiast wschodzi w tern miejscu mnóstwo roślin, chociaż wprzody żadnych nie było. Na miejscach, gdzie moczary, bagna lub jeziora wyschną, powstaje nowa roślinność. I tak gdy duńską wyspę Zelandyję wysuszono, postrzegł na niej Pan Vilgy rosline' carex etperoides, która w Danii właściwie nie rośnie, a której tylko północne Niemcy są ojczyzną.

Turniej e w Anglii. - Hr. EgJingłoun wypiawi w swoim zamku w Ayrshire dnia .28.,29. i 30. Sierpnia turnieje, zupełnie w stylu średniego wieku, do których młodzież arystokracyi angielskie) z wielkim przepychem się przysposabia. Przeszło 400 ubiorów zrobionych będzie podług · wzorów średniego wieku, błychać, iż xiąźę Beaufort, albo hrabia Errol, ma być królem turniejów. Na królowę festynu i sędzinę waleczności rycerskiej, przeznaczono lady Saymour. Spodziewają się rycerza, który jako n i e z n aj o m y wystąpi, i na którego powszechna ciekawość jest wytężona. Dniało. Lipca odbyło się ostatnie ćwiczenie w robieniu bronią w obec samej xię£nej i xięźniczek, Augusty i Maryi Cambridge, oraz 3500 naj znakomitszych osób. Wielu rycerzy wystąpiło już w właściwych ubiorach, heroldowie odgłosem trąb dali hasło do boju, a hrabia Eglingtoun i wicehrabia Alford wystąpili na harc i kruszyli z sobą kopije. Znany margrabia Waterford był także na tych popisach obecny.

Kurs papIerów I pieniędzy giełdj Berlińskiej.

Dnia 20. Sierpnia 1839.

feto

Na pr. kurant

. C papie- gotopl . rami wizna

Obligi długu państwa .

Pr. ang. obligacye 1830.. · Obligi premiow handlu morsko Obligi Kurmarchii z bież. kup, Obligi tymcz. Nowe'j Marchii dt.

Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego , Ws< hodnio- Pr. listy zastawne , Pomorskie dito Kur- i Nowomarch. dito Szląskie dito Obi. zaległ, lap. i prC. Kur- i Nowej - Marchii Złoto a l marco N owe d u k a t y . . . . . . .

Frydrychsdory Inne monety złote p o d talarów Disconto · · ·

4 103« 4 1031 b»l 4 1021 Ir 1021 4 104 4

104, 102» 691

103,4i, 102j 1051 103 lOIJ 4 ?Ą 3, 3, l SU I03h

103J 215 18e 13f s Ę 3

12 Ił 12