GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.08.24 Nr197

VVielkiego

Xicstwa POZ NAN8KIE GO,

Nakładem Drukami Nadwornej W, Delcera i Spółki. - Redaktor: A. WannotvaM.

W Sobotę dnia 24. Sierpnia.

U839.

JW tW.

Wiadolllości zagraniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 19.5ierpnia.

J O. Feldmarszałek, Xiąźę Warszawski, Namiestnik Król., dnia 17. w południe wyjechał do Borodina; z powrotem spodziewany za kilka tygodni.

Rossya.

Z Petersburga, dn. 28. Lipca (9. Sierpnia.) Imiennym J. C Mości Najwyższym Ukazem, do Rządzącego Senatu d. 2. Lipca wydanym, i załączonem do niego Postanowieniem dodatkowemo dochodzie udziałowym, wyznaczonym dla J. C. Wysokości Wielkiej Xięźny Maryi Mikołajewny z własnoręcznym J. C Mości podpisem, oprócz przepisanego Ustawą posagowego wynagrodzenia w ilości miliona rubli z kassy Państwa, przeznaczonem zostało dla J. C. Wysokości, z summ ud zjjjAy ch, sześćkroć sto tysięcy rubli assygr cznego dochodu, Ponieważ za o Familii Cesarskiej nie masz wy i pisu względem zamiany dóbr, w znaczonych na dochód pieniężny Pan. za rzecz potrzebne uznać raczył, wydanie osobnego w tym przedmiocie postanowienia dodatkowego, które przesłane zostało

Rządzącemu Senatowi, nadajJMbu też sam.-! moc i silę, jakie podług p r a we. wszystkim postanowieniom, w Ustawie qHHkrulii Cesarskiej zawartym- Wyrażono w'nlem między innerni: l) Dochód udziałowy, który dla Najmilszej Córki Naszej, Wielkiej Xięźnv Maryi Mikołajewny przeznaczamy, ma należeć do jej pokolenia i potomstwa, na mocy ogólnych praw i obowiązków, Ustawą o Familii Cesarskiej przepisanych, i dla tego pod warunkarni, niżej po szczególe wyłoźonemi, będzie on sukcessyjnym, dopókąd pokolenie Jej pozostanie w Rossyi, lub całkiem nie wygaśnie; poczem dochód takowy powróci, na mocy art. 190 tomu I. Zbioru l 'raw zasadniczych, do ogólnego składu kapitału udziałowego. - V) Jeśliby następcy, ze związku tego pochodzący, za życia Wielkiej Xięźny, lub też po zgonie J. C. Wysokości, poumierali, lub jeśliby nie było po Niej żadnego potomstwa, wówczas dochód Najmilszej Córki Naszej powróci do składu dochodów udziałowych, ż wyjątkiem dwóchkroć sta tysięcy rubli intercyzą Xicciii Leuchtenberskiemu zapisanych. Przez reskrypt Cesarski z dn. 27. Czerwca, liczący się W jeździe Generał major Laczynow , mianowany został kawalerem orderu św. Stanisława klassy lszej, w nagrodę gorliwości i męztwa, których dał dowody w bitwach z nocnym. Generałowie piechoty: Xiążę Szczerbatow i Szachowski, powołani zostali na Członków Bad) Państwa.

Przez rozkaz dzienny Cesarski z d. 15. Lipca, INaczelnik 2giej dywizyi floty, Vice-admirał Bellingshausen, mianowany został głównym dowódzcą portu, oraz Gubernatorem Wojennym w Kronsztadzie. Zostaiący przy Ministrze, Sekretarzu Stanu Królrstwa Polskiego Urzędnik Ministerstwa .wojny piątej klassy Zadarnowski, w nagrodę długoletniei i gorliwe) służby swoj ej, po dniesiony został do stopnia Rzeczywistego Radcy Stanu i przeniesiony z Ministerstwa wo lny do Sekretaryatu btanu Królestwa Polskiego'.

Ogłoszony został w tutejszych gazetach rozkaz N. Cesarza J mci, zabraniający przywozu i sprzedaży w Cesarstwie Rossyiskiem biletów Loteryi Klassycznej Królestwa Polskiego, zaczynając od dn. 1. Stycznia. następnego 1840 r. W Sobotę, dnia 22. Lipca, (3. Sierpnia) położono kamień węgielny do mostu zwanego "Most śpiewaków" na kanale Mojka, przy placu pałacowym, między domami Sztabu gwardyi a Ministerstwa spraw zagranicznych. Most ten szerokością swoją zajmuje całą przestrzeń >M» dzy pomienionemi domami, będzie uzuptjHfcpief» wspaniałego placu pałacowego. . wB nowany ma być cały z żelaza laneoo na AWporach granitowych, i będzie jednym z najpiękniejszych w stolicy. Budowa tego mostu, pod glównem zarządzeniem Ministra Skarbu, poruczoną jest ben, -majorowi Adamowi. Odlewanie części żelaznych i ozdób, wykonywanem jest w Alexandrowskiej fabryce odlewów. .Most ten ma być ukończony na przyszłą wiosnę. W Piątek dnia 14. (26.) z. m. ogromna i ińerwsza w Rossyi pod względem doskona.

I ści fabryka wyrobów chemicznych w Moskwie, należąca do Radcy rękodzielniczego Bessa, stalą się pastwą płomieni z wszelkiemi należącemi do niej zabudowaniami i znacznym składem materyalów i drzewa.

Francya.

Z P ary ż a, dnia 15. Sierpnia.

Dzisiaj rano w skutek wydanego przez sztab główny rozkazu wojsko w koszarach na cały dzień konsygnowane. Przyczyną tego ma być podwyższenie ceny zboża. M e s s ag e r obejmuje następujące nowiny o postanowieniu Rady względem spraw Wschodu: "Pewne poczyniono postanowienie. Ministrowie, co - rzec można - byli reprezentantami dzielności, głośno się chwalą,źe zdanie swoje przeparii. Vm to zupełnie zadowoleni. .Flotta, powiadają, uzbrojona i najlepszym ożywiona duchem; trzeba tylko oznaczyć sposób, w jakimby tego poświęcenia i chęci użyć wypadało. Pytanie to, jak nam powiadaj ą, teraz rozstrzygnięto. Instrukeye dla admirała Lalande wykończone. Wszakże, na tern się jeszcze wszystko nie kończy; słychać, źe daie przez gabinet angielski Admirałowi »topford instrukeye, i w duchu i co do litery z instrukeyami gabinetu francuzkiego się zgadzają. Rząd angielski wniesie bil, celem otrzymania pozwolenia na konsolidacyję assygnat Izby skarbowej w ilości 100 funt. szt., co wyrównywa pożyczce tejże ilości. Rozumieją, źe summę tę przeznaczono na zapobieżenie wszelkim przypadkom, z zawiklania spraw na Wschodzie wyniknąć mogącym." Pod względem udzielenia tego gazety M e s s ag e r o planach skarbowych Ministeryum angielskiego, tyle tylko uważamy, Ajź gazety londyńskie wprawdzie obwieszczenie Izby skarbowej dotyczące konsolidacyi 4 milion, zawierają, ale bynajmniej projektu tego z wielkierni, przez M essa gera zmyślonemi planami nie łączą, upatrując w nim nic innego jak tylko środek dla podwyższenia kursu assygnat Izby skarbowej. Władze z Bethume doniosły, źe dn. 6. h. m.

pokazał się na granicy francuzkiej Xiąźę Piotr Wapoleon, syn Lucyana. Poznano go po nadzwyczajnem podobieństwie do b. Cesarza. J o u r n a l de P aris, zostający w ścisłych związkach z Ministeryum, zawiera artykuł o polityce wschodniej, w którym przychyla się wprawdzie do umieszczonej w Messager wiadomości o chwyceniu się z strony Ministrów sprężystych śro dków, ale zaprzecza, jakoby ścisły związek między gabinetem paryzkim a londyńskim panował, i tak datej mówi: «J eieli, co żadnej wątpliwości nie ulega, polityka angielska i francuzka pod względem pytania wschodniego do tego samego zmierza celu, jeżeli interes obydwóch mocarstw zarówno wymaga oparcia się planom Rossyi, nie można jednak zaprzeczyć, źe z drugiej strony Hossya jest naturalnym sprzymierzeńcem Francyi, bo interes obydwóch 11 ł:1 11 ' T w ymaga, aby się Anglia w Egipcie iła. Pierwszym zatem obowiązi w tej sprawie jest, nie dać sopZ ać, nie oświadczać się za poliiwiadającą wprawdzie z jednej kteresowi, ale sprzeciwiającą się ony temuż, a nareszcie nie obrać sobie przymierza, jdk jej to W nieroztropny radzą sposób, tylko działać na własny karb yy interesie i na korzyść równowagi europ ej Może ona przyjąć pomoc każdego, stawającego pod jej chorągwią, ale powinna każdą chęć zaboru, u innych mocarstw dostrzeżoną, ciągle mieć na oku i takowej się opierać. Powinna ona utrzymywać równowagę między dumne mi roszczeniami jednego i drugiego mocarstwa, starannie unikać służenia tajnym planom i równie wojskiem lądowem jak i morskićm walczyć przeciw planom i żywiołom, powstającym obecnie przeciw niepodległości państwa ottomańskiego. Armia rossyjska nie może się w Konstantynopolu usadowić, ale również nie można zniszczyć okrętów tureckich lub egipskich na korzyść Anglii; słowem nic takiego stać się nie powinno, coby wpływ dworu petersburskiego lub londyńskiego zwiększało; nic takiego, coby europejską równowagę naruszyć mogło; nic nakojąfec, coby niepodległość państwa ottomańskiego wstrząsało. Francya, jako potężny organ tej prawdziwie europejskiej polityki, nie powinna się ubiegać za przymierzem, jakiegokolwiek bądź rodzaju, gdy nic dla siebie samej tutaj zastrzedz nie pragnie i jej własny interes wprost do tego nie wpływa. Anglia i Rossya przeciwnie, interessowane w tern pytaniu w najwyższym stopniu, zarówno przymierza naszego potrzebują, a przynajmniej naszej neutralności. Francya przeważy zawsze szalę, na którąkolwiek się stronę przechyli.«

Anglia.

z L o n d y n u, dnia 14. Sierpnia. U chwała konwentu kartystowskiego względem zniesienia obchodzenia ustanowionego, dawniej tak nazwanego miesiąca świętego" następującej jest osnowy: «Podług wiadomo-ści, nadeszlych do konwentu z różnych części kraju, sądzimy jednomyślnie, że lud nie jest przygotowany na święcenie świętego miesiąca od d. 12. Sierpnia. Te same wiadomości przekonywaj nas jednak, że wielka raassą robotników, włącznie z rzemieślnikam Arnogą być skłonieni do zaniechania robotjJBjia 12. Sierpnia na dwa lub trzy dni, abySBgo tego czasu użyć na uroczyste obchodAHproczyste zgromadzenia, w celu naradzeAPrsię nad teraźniejszem nieszczęśliwem położeniem kraju i obrania najlepszych środków do oddalenia haniebnego despotyzmu, iaki teraz klassie wyrobników z strony krwi chciwej większości wyższych i średnich klas, żyjących z pracy i łupów pracy naszej, zagraża. Pozwalamy zatem sobie oznajmić krajowi, że podług dobrze rozważonego zdania konwentu, jeżeli cechy angielskie wspólnie z swymi nieszczęśliwymi braćmi działać nie będą, aby dnia 12.

wielką moralną demonstracyą ludu uskutecznić, niepodobną jest rzeczą kraj od krwawe) rewolucyi zasłonić, która po niezmiernych ofiarach w ludziach i majątkach ukończy się calkowitem poddaniem klas wyrobniczych pod płatnych morderców ludu. Wśród takich okoliczności prosimy naszych kartystowskich braci, aby planu świętego miesiąca, jako na teraz całkiem do uskutecznienia niepodobnego, zaniechali i tylko się przygotowali na spełnienie powyżej wyrażonych z. miarów konstytucyjnych dnia 12, sierpnia. Podobnież prosimy połączonych cechów, jeżeli kraj od wstrząsnienia a siebie samych i swe rodziny od upadku zachować pragną, aby swym nieszczęśliwym braciom w dniu albo przed dniem 12. Sierpnia wszelkie, w mocy ich będącej pomocy udzielali, a to dla dopięcia tak ważnego w dniu tym celu Mężowie cechów, ocalenie całego kraju w waszym spoczywa ręku!« Konwent narodowy kart ystów wydal także rozporządzenie, że się dnia 26. Sierpnia w Londynie zbierze. Wezwał on deputowanych, aby poprzy-nosili adressa i uchwały, zebrane na pojedynczych kart ystowskich zgromadzeniach, a obwody, nie mające deputowanych, aby swe adressa i uchwały na ręce Sekretarza konwentu przesełały. Postanowienie to podpisali; W. G. Burns, Prezes, i T. R. Smart, Sekretarz.

Standard powiada, że układy między Lordem Johnem, Hajem a Marotą, niezawodnie pociągną za sobą ugodę między wojskiem krystynistowskiem i karolistawskiem. Lord John. Haj zażądał od Admiralicyi irbtrukcyi, jak sobie ma w tej mierze postąpić, a Admiralicya przesiała mu d. 9. Sierpnia przez Pułkownika Sir Francis Lee przepisy, których się ma trzymać. Rząd, dodaje Standard, nie przyzna się wprawdzie do swego błędu przez dobrowolne cofnięcie wojska, ale chętnie chwyci się każdej sposobności, któraby do takowej zgody doprowadzić mogła.

Hiszpania.

z Madrytu, dnia 7-Sierpnia. Publiczność wygląda z niejakąś obawą dnia 1. Września, w którym nowe zebranie się, Kortezów ma być zagajone. Z tonu i postępowania kandydatów postępu w czasie wyborów można wnosić, że zagorzała większość mai na oku daleko sięgające plany reformy. Ale obok lsturiza jeszcze drugi wielki mówca w Jzbie Deputowanych powstawać będzie przeciw dążności rewolucyjnej, t. j. Martinez de la Kosa, obrany w Ciudad Realu. - Obok wielu innych niepewnych pogłosek krążą tu i następujące: Hrabia Ofalia miał znowu po wezwała i rady jego zasięgała; ale do obrad ministeryalnych nie wpływa. Potem, źe Pan Gamboa, Konsul w Bajonie, ma zostać następcą Ministra skarbu Xjmerieza, Xiąźę la Vittoria zamierza wyruszyć przeciw wojsku Cabrery, rozciągnąwszy poprzednio swoje linią wojskową aź do Bilbao, włącznie z Durangą. Nakoniec, źe układy, toczące się za pośrednictwem Lorda Johna* Haja między Esparterą a Marotą nie tylko się samego palenia zboia po polach dotyczą. Listę wyborów zamknięto dnia 28. z. m. w Madrycie. Z pomiędzy 7818 wyborców tylko 2600 miało udział W wyborach i te wszystkie padły na exaltowanych. Piszą z Perpignan, źe dwóch ofticerów i 5 żołnierzy przekroczyło granicę Francuzką pod Perthus i znowu pod Bourg Madame wróciło się do Hiszpanii, eskortując 3 skrzynie, mające obejmować 32,000 realów i przeznaczone dla załogi w Puycerda. Znad granicy hiszpańskiej.

Donoszą z .Bajonny pod dniem 12. bierpnia: »W nocy z dr. 8. na 9, Sierpjiia zbuntował się piąty nawarski batalion, stojący w dolinie Echauri, przeciw Marocie wśród okrzyków: "Precz z Marotą! Niech żyje Król! Niech żyje Biskup Leoński! " Część tego batalionu wyruszyła do Very, gdzie władze wprawdzie przygotowania do obrony poczyniły, ale załoga tameczna, złożona z 120 łudzi jedenastego pułku nawarskiego połączyła się z rokoszanami. Reszty wojska piątego batalionu spodziewano się w ciągu dnia w Verze. Dowódzca tamecznego wojska liniowego wpadł z stojącymi w bliskości żołnierzami do Urdachu. Cała Nawarra mocno wzburzona. Cztery bataliony, 12ty, 3ci i dwa inne, jako też piąty batalion guipuzkojski, zasłaniający linie pod Oyarzunem, także przeciw Marocie rokosz podniosły i oburzenie przeciw temuż do najwyższego doszło stopnia. Stronnicy Maroty. lubo obawą zdjęci, rozsiewają jednak pogłoskę, źe powstanie było małoznaczne, że tylko cztery kompanie w niem udział miały i źe już batalion wysłano, aby je rozbroić. To fałszem; albowiem tylko cztery kompanie, stojące w Lanz, w znacznej od Very odległości, w powstaniu tern nie uczestniczyły. Przywódzcy buntu wydali oderwę, w której tych, co dotychczas sprawie karolistów przewodniczyli, obwiniają, iż mieli zamiar zniewolić Don Carlosa, aby na ustanowienie Regencji zezwolił, wzywają więc N awarczyków i Basków, żeby Króla, sprawę jego i kraj od zguby ocalili; Król do tego heroicznego przedsięwzięcia sam przystąpi. Xiądz Echevarfia i Pułkownik Aguirre, oba na roz

KM Maroty wygnani, są u powstańców. Generał Ellio z 3ma batalionami przeciw nim wyruszył i przymusił Don Carlosa, żeby mu towarzyszył. «

Austrya.

Gazeta Szląska obejmuje następujące pismo z Preszburga z d. 8. Sierpn : »Uporczywa oppozycya, której Sejm teraźniejszy przeciw rządowi dowodzi, wszystkich umiarkowanych i dobrze myślących głębokim przepełnia smutkiem i wielką obawą; przewidujemy bowiem, że jeżeli S e A w postępowaniu tera wytrwa, Cesarz go zupełnie rozwiąże a tak mnóstwo ważnych dla kraju przedmiotów zostanie niezałatwionych. zażalenia (grawamina) które są do załatwienia i z powodu których wszelkich czynności zaniechano, nie są bynajmniej tego rodzaju, żeby konstytucję kraju naruszać miały, co właśnie oppozycya twierdzi. Zasadzają się mianowicie na tern, ie rząd kilku ablegatów, zostających w stanie oskarżenia a to dla przekroczenia ustaw krajowych, na Sejm przypuścić się wzbrania» Oppozycya zaś poczytuje to za czyn nadwerężający wolność wyborów. Obie strony rozumieją, że słuszność mają po sobie i źe przez uleganie na przyszłośćby sobie zas*kodziły. Do tego jeszcze dodać należy, źe większość deputowanych do magyarskiego stronnictwa należy, które powodowane źle zrozumianym patryotyzmem wszelkim środkom rządu opór stawia, nie pytając się o to czy to z korzyścią dla kraju, czyli też nie. Podług tego, jak się rzeczy teraz mają, nawet w tym razie, gdyby Sejm nareszcie czynności swoje rozpoczął, nie jedna nadzieja będzie zniweczoną, a błogie ;skutki Sejmu z roku 1836. w części zostaną sparaliżowane. Nad tern z podwójnej przyczyny ubolewać wypada, raz ponieważ Węgry od kilku lat dziesiątków najpomyślniejsze w oświacie czyniły postępy, którym tylko umiarkowanie ablegatów piękną wróźjAZyszłość; powtóre też i dla tego, poniewśABfzy obecnych zawikłaniadi na U schodzie, qAB'Y będąc wrotami do państwa Osmanów, i Bmienite w rzędzie państw Europejskich ZA Rują miejsce. - Część deputowanych, osobliwie magnaci, uważają rzeczy z prawdziwego stanowiska, ale zdania swego przeprzeć nie mogą, kiedy ogół Sejmujących litery ustawy się trzyma i dla tej wszystko poświęcić gotów. Z Wiednia, dn. 14. Sierpnia.

J. C. K. Mość najwyźszóm postanowieniem z dnia 27. Lipca r. b. raczył praktykanta koncetrowego przy cyrkule bocheńskim, Maurycego Hrabiego Dzieduszyckiego, mianować misarzem cyrkułowym w Galicyi. W ę gry. \ Z P r e s z b u r g a, dnia 3. Sierpnia.

Dzisiejsze cyrkularne posiedzenie skończyło się okropnym przestrachem: Około godziny pierwszej po południu kawały tynku zaczęły z galeryi spadać na salę; wkrótce dał się słyszeć trzask przerażający; będący na dole przestraszeni cisnęli się do drzwi i okien, a znajdujący się Yn górze wyłazili na okna lub tłumem pchali się na wschody; brzęczenie szyb naprowadziło na myśl trzęsienia ziemi, a wtedy z rozpaczą zaczęto powszechnie cisnąć się do wszystkich otworów. Wiele osób obalono, ale nikt nie był uszkodzonym. Wkrótce upamiętano się z pierwszego przestrachu i chciano dalej odbywać posiedzenie, ale nie można było tego uskutecznić z powodu powywracanych lub połamanych sprzętów. Nie wielu tylko pozostało spokojnie na galeryi, e między temi dwie damy słodko uśmiechały się z góry, jako piękne reprezentantki sławnej odwagi narodowej. Później opatrywano galeryę, przyczem inspektor budowniczy, Antoni Wielletz, w skutek oberwania się w jednem mieiscu galeryi, spadł i miał nieszczęście rękę złamać.

GaIicya.

Ze L w o w a, dnia 15. Sierpnia.

Z końcem roku szkolnego 1839 przystąpiono ze zwyczajnemi uroczystościami do wyboru rektora uniwersytetu na rok 1640. Wy. bór tą rażą padł na P. Franciszka Babia deFronsberg, doktora med. c. K. radzcę i professora. Dziekanami obrano następujących: z wydziału teologicznego JX. Onufrego Krynickiego, doktora teologii, gr. kat. honorowego kanonika przemyskiego iprofessora; z wydziału prawa p. Ignacego Szymonowicza, doktora prawa i c. K. radzcę sądu szlacheckiego; a z wydziału filozoficznego pana Ignacego Hanuschą, doktora filozofii i professora. Jego Królew. Mość najdostojniejszy Xiąźę Modeny Franciszek IV., Przybył dnia 11 go Sierpnia o godzinie lszej *b południu do Tarnowa, i tegoż samego dnra, gdy przez wielką ulewę w poprzednim dniu uszkodzony most na Białe naprawiono, i przeprawę przez Dunajec dla lekkich powozów ułatwiono, o godzinie czwartej po południu w dalszą podróż się puścił. - Deszcze na walne, które z 9go na lOty b. m. jak obłoki zerwane spadły, i w wielu miejscach pozrywały mosty, pozatapiały znaczne przestrzenie gościńców i z łożysk powypierały rzeki, zrządziły w ogóle wielkie szkody, poginęło bowiem nie tylko bydło,zboże i t. p., ale nawet nie jeden człowiek przy tern życie utracił. I tak nagle wezbrana powódź zniosła most łyźwowy na Dunajcu i uszkodziła pod Pilzem most tak dalece, i£ pocztą w ciągu 24 godzin przez Dunajec przeprawić się nie mogła. - Podobnież smutne wiadomości doszły ze Złoczowskiego i Stryjskiego. W Brodach potok Suchowołka, w którym nie raz przez lat kilka ani kropli wody nie było A wezbrał tak mocno, iż na 10 sążni długą a 8 do 10 stóp wysoką przestrzeń gościńca wyrwał i część Starych Brodów tak dalece zatopił, iż mieszkańcy tejże dzielnicy miasta na dachach noc przepędzić musieli._ Dnia 3. b. m. o godzinie 6tej zrana popełniono w Podgórzu okropne na rodzicach zabójstwo. Syn pewnego tamże osiadłego ruśnikarza mający lat 28, z profesyi podobnież ruśnikarz, był na swego ojca już od dawna potajemnie zawzięty, juźto że się tenże bardzo surowo z nim obchodził, już też że się powtórnie ożenił, z którego związku synowi sześcioro rodzeństwa przybyło. Prócz tego zapadał on także czasem na chorobę św, Walentego, która się tak dalece wzmagała, iż ojciec z powodu uporczywej natury tej słabości przymuszony był umieścić go w domu waryatów w Krakowie. W tym zakładzie leczono go przez 9 miesięcy, w ciągu których ojciec, jak słychać, ani razu go nie odwiedził, przez co w synu jeszcze większa nienawiść wzrosła, Dnia l. Sierpnia b. r. wypuszczono go ze szpitalu, i miano za zupełnie wyzdrowionego, Eoniewaź temi dniami dopomagał ojcu w roocie. Atoli dnia 3go o godzinie 5tej zrana, gdy jeszcze wszyscy spali, wstał z łóżka] wziął siekierę, wszedł do izby swojego ojca i odkrywszy mu kołdrę z twarzy, ugodził go cztery razy śmiertelnie w głowę. Macocha usłyszawszy krzyk, przybiegła na pomoc, lecz pasierb odwinąwszy ku niej siekierę rozciął jej czaszkę. N akoniec przybiegli domownicy, którym tylko z wielką trudnością powiodło się związać szalonego, Ojciec umarł na trzeci dzień, a macocha trudno aby się przy życiu ostała. Grecya.

Do wiadomości potrzebujących potwierdzenia należy, że w Albanii miały wyniknąć mocne rozruchy, w skutek których znaczna liczba powstańców greckich napadła na Volo. Turcya.

Z K o n s t a n t y n o p o l a, dn. 2. Sierpnia.

(Gaz. Wrocł.) - Sułtan Abdul Medszyd nagle zachorował. Jeżeli umrze, cały szczep Osmanów jedynie tylko na je"ó czteroletnim bracie, Xicciu Nizamud-din po chorego syna swego. Przez poczynione już dawniej środki ostrożności sama podejrzenie to potwierdzać się zdaje, ze i temu młodemu wladzcy trucizny zadano. Juz głoszą stronnicy Kapudana Baszy, że taż ręka, która ojca o śmierć przyprawiła, i do syna sięga. - Stanowisko Chosrewa Baszy w skutek tych zasmucających wypadków staje się coraz krytyczniejszćm i zaiste nadzwycza,nego trzeba męstwa, aby im czoło stawić. Nawet armia llabsza Baszy żąda oddalenia Chosrewa.

Ameryka.

Dnia 3. Maja zagaił Begent izby brazylijskie następującą mową od tronu: Dostojni i wielce Szanowni Panowie! N. Cesarz Jmci i najdostojniejsze siostry jego używają ciągle, z łaski Najwyższego, najlepszego zdrowia. Ożenienie JCMości jest jednym z najważniejszych przedmiotów, zatrudniających moję uwagę i polecam W Panom w imieniu Cesarza, byście takowe pod szczególną wzięli rozwagę, iżby sposobem godnym Brazylii i tronu uskutecznionem być mogło» - W przyjacielskich stosunkach naszych z innemi narodami nic się nie zmieniło. Nie przestają. one dawać nam ze Wszech miar zadowalających dowodów, jak bardzo obchodzi je utrwalenie monarchii brazylijskiej, sława i szczęście jej tronu, a powody, które na chwilę zupełne porozumienie między gabinetem cesarskim a Stolicą Świętą wątpliwemi uczyniły, zostały uchylone. W prowincyi Bio grandę doSul niestety trwa jeszcze walka, spowodowana zaślepieniem jednej części mieszkańców; atoli wytrwałość i umiarkowanie cesarskiego rządu, wsparte przykładem stałości i lojalności wiernych przysiędze swojej Brazylianów , przywróci (jak mam ufność w Wszechmocnym) panowanie ustaw i na nowo utwierdzi zgodę po między dziećmi jednej rodziny. W innych prowincyjach (cieszę się, że to mogę powiedzieć) okazuje się w ogóle duch porządku i przywiązania do zasad dobrze zrozumianej wolności, który nam trwały pokój zapewnia. Wykład ustawy z dnia 12. Sierpnia 1834, która konstytucyj ę państwa przekształciła, ulepszenie w obiegu pieniędzy, przejrzenie karnego ustawodawstwa i porządny system naukowy, który młodzież brazyli ską dla ważnych celów społeczeństwa w wydziale tak cywilnym jakoteż woj skowym dostatecznie uzdatnia) te Mości Panowie są przedmioty, które mianowicie nastręczają Wam pożyteczne pole dla nowych prac Waszych. Posiedzenie zostaje zagajooem.« Bustamente ma mieć zamiar we Wrześniuwpaść do Texas, przyczem 2000 Tndyan ma się z nim połączyć.

Rozmaite wiadomości.

Czyn szlachetny. - Dziennik berliński: Der Jreimuthige zawiera następujący wypadek kryminalny: »Kilku ludzi przechodząc przypadkiem po drzed dom słynnego kapitalisty Pana F * * usłyszało nagle ogromny łoskot.

Przestraszeni przechodnie otwierają z pospiechem drzwi, wpadają do pokoi, w obawie, azali się kto nie zastrzelił. - Jakoż w samej rzeczy domysł ich był prawdziwy; szukając bowiem tu i owdzie, znajdują w pobocznym pokoju wekrwie zbroczonego człowieka, który zdawał się, że dopiero ducha wyzionął, (człowiekiem tym był sam właściciel domu, Żaden z obecnych nie mógł przypuśiić, aby Pan F * *, upływający we wszelkie dostatki, odebrał sobie życie. Wszyscy się więc jednomyślnie ozwali, iż zbrodzień musi być gdzieś w pokoju ukryty. »Szukajmy go, gdyż niepodobna, aby przez ten czas umknął !« . Podczas tego zgiełku pojawia się jakiś miody człowiek, błady na całej twarzy, który mocnym chociaż drżącym głosem oznajmia, źe jest służącym i zabójcą swojego pana. Obecni usłyszawszy to porywają go i chcą zaprowadzić do sądu, aż oto jakaś stara niewiasta, która dotąd z zadziwienia i trwogi jak słup stała nieporuszona, z skwapliwością rzuca się pomiędzy rozsroAonych i objąwszy w ramiona drżącego Jakóba, woła: »Wstrzymajcie się, moi panowie! on kłamie, on was zwodzi. - J esttu mój sAn kochany, miejcie litość nad nim, on sam nie wie, ci> mówi!« - »Przestań matko,« odrzekł Jakób, »któż inny jeżeli nie ja zabił mojego pana?" »Tyś oszalał moj synu! ale wszakżem już mówiła wćpanom, że on sam nie wie, co mówi!« Kilku z obecnych chciało pochwycić winowajcę; lecz tej samej chwili odważna kobieta podnosi pistolet z zieAJ, .i objąwszy swego syna, rzecze do stojącycŁ wokoło: »Oddalcie sje moi panowie, albdStóremu z was tym pistoletem głowę roztłuWę! Jednakże wkrótce ją rozbrojono, a syna oddano w ręce sprawiedliwości, która nazajutrz w zwyczajnej formie proces wytoczyła. Winowajca stanął spokojnie i z uległością przed swoimi sędziami, i na zapytanie prezydenta, azali jeszcze ma co dodać na swą obronę, odrzekł: »N ic, jak tylko to, iż z lak niestrwoionym umysłem gotów jestem stanąć przed sądem Boga, jak teraz przed wćpanami stoję.« - »Jakież powody skłoniły cię do popełnienia tej niesłychanej wiść, straszna nienawiść!« odrzekł winowajca. - "I dla czegóż sam byłeś swoim oskarżycielem?« - "Ponieważ zaraz po spełnionym uczynku dręczony byłem najsroźszą męczarni;), a przytćm nie chciałem, aby podejrzenie padło na niewinnego.« W kilka godzin później przeczytano mu w) rok śmierci. Słuchał go obojętnie, jedna tylko łza potoczyła się po jego licu gdy wspomniał o swojej matce. Aź oto nagle u drzwi sali sądowej powstało zamieszanie, jakiś człowiek osłoniony szerokim płaszczem i z zasuniętym na oczy kapeluszem staje przed sędziami i mówi: »Wstrzymajcie się, panowie, z wykonaniem wyrzeczonej na tego człowieka kary, nie kaźcie go tracić; on was okłamał, on nie zabił swojego pana « J akób wzdrygnąwszy się krzyknął okropnie, przezco leszcze bardziej ciekawość i powszechne podziwienie się wzmogło. "Któż wć pan jesteś,« zapytał prezydent, "i czego żądasz?" - »Jestem panem tego poczciwego człowieka. Słuchaj wćpan: sprzykrzywszy sobie przez róż,ne okoliczności życie, postanowiłem śmierć sobie zadać, ale łaskawa Opatrzność nie dozwoliła mi dokonać tego zbrodniczego zamiaru. Skon mój, i»k widzę, byłby się stał powodem do haniebnej śmierci tego poczciwego człowieka. Dzięki niebu, źe przedsięwzięcie moje się ftiepowiodło, źem się leszcze dla ocalenia mojego J akóba przy życiu ostat. Odniosłem tylko k-kką ranę z wystrzału, i straciłem przez czas niejaki przytomność zmysłów. Lecz przyszedłszy znowu do siebie i dowiedziaws'zy'sie o wszystkiem, co się stało, miałem sobie za świętą powinność przekonać wćpańów osobiście o niewinności Jakóba!« »1 cóźeś ty zamierzył," ozwał się prezydent do Jakóba, «twojem niebezpieeznem oskarżeniem się?" "Chciej mnie łaskawie panie prezydencie posłuchać, a odkryję otwarcie cały sposób moiego postęf owania. Człowiek, który sobie życie odierze, jest w oczach całego świata znieważony; hańba cięiy nie tylko na nim samym, ale nawet na jego tamiliję przechodzi; zwłok takowego człowiekainawet pogrzebem uczcić nie wolno, jest on'wystawiony, na obelgę i pośmiewisko Judu. Ctóź nie mogłem znieść, aby hańba i szyderstwo podobnie jak drapieżne sępy pastwiły się nad ciałem' mego pana. Albowiem, wiedz o tern, panie,prezydencie, źe on mnie wykarrriił i wychował i mojej matce dotychczas daje utrzymanie. Nie mas>z ani kropli fcrwie w mdi eh żyła<h, którćlbym zań nie jprzelaf, dla lokazania mu'mojego szacunku'i'przywiązania I z tego powodu wolałem poddać głowę moje pod miecz katowski,

niż dozwolić, aby na familii pana mego wieczna hańba ciężyła. Pozwoliłem sobie wprawdzie szkaradnego oszukaństwa, jednakże mam nadzieję, źe mi Pan Bóg ten grzech przebaczy.« Zdziwieni tak szlachetnem uczuciem sędziowie zawyrokowali, aby ten szlachetny czyn ogłoszono. W tryumfie zaprowadzono poczciwego Jakóba do domu, a matka Marta ujrzawszy swego syna mało nie umarła z radości." (Kozin. Lw.)

ZAPOZEW EDYKTALNY.

N ad pozostałością zmarłego tu pod dniem 9. Października 1837 Bogumiła Buschke, byłego kupca, otworzono dziś process spadkowolikwidacyjny. Termin do podania wszystkich pretensyi wyznaczony, przypada na dzień 3. (i rudni a r. b. o godzinie 10. przed południem w izbie stron tutejszego Sądu przed Deputowanym Ur. Bonstedt, Sędzią Ziemiańskim. Kto się w terminie tym nie zgłosi, zostanie za utrącającego prawo pierwszeństwa jakieby miał uznany, i z pretensyą swoją li do tego odAłany, coby się po zaspokojeniu zgłoszonych wierzycieli pozostało. Poznań, dnia 4. Lipca 1839.

Król. Pruski Sad Zie msKo-mieisKi.

Przed a i koni.

Dnia 13. Września zrana ma w Poznan'u pewna ilość wybrakowanych krajowych ogierów stadnych tutejszej koniuszni, tudzież kilka 3j letnich ogierów i klaczy tutejszego przychowu za gotową zapłatą w pruskiej monecie, najwięcej daiącemu być przedartych. O bliższych warunkach dowiedzieć się i konie w ich stanowisku, w- Poznaniu oglądać można. Sieraków, dnia 20. Sierpnia 1839.

Król. Pruska Poznańska stadnina krajowa.

SENAT RZĄDZĄCY wolnego niepodległego i ścisłe neutralnego miasta Krakowa i jego okręgu. Znalazłszy iż podniesieniu Sreny dramatycznej w mieście tutejszćm i zapewnieniu zakładowi temu pomyślnego bytu stawał dotąd najwięcej na przeszkodzie brak przyzwoitego lokalu, w którymby widowisko teatralne mogło być dogodnie umieszczonem. Senat przeto uznawszy być polrzebnem wystawienie nowego gmachu wyłącznie na widowiska sceniczne przeznaczonego, obwieszcza niniejszem, iż entreprenerowi, któryby się pod ął własnym kosztem wystawić 1« atr wmieście Krakowie wedle planu i kosztorysu, jaki mu złp. 220,000 jako maximum ustanowionej przenosić nie może, zapewnionemi zostaną, następujące korzyści, jako t o: l) udzielenie przywileju wyłącznego przedstawiania wszelkit- h reprezentacyi scenicznych W wybudować się mającym gmachu, - tudzież dawania w sali redutowej tamże balów maskowych, - a to W ciągu 25ciu lat po sobie następujących; 2) udzielanie zasiłku corocznego w ilości złp. 13,000 w kwartalnych ratach z góry płacić się mającego. - Zastrzega sobie jednak Rząd wolnego miasta Krakowa prawo możności nabycia na · własność publiczną wybudować się mającego gmachu teatralnego przez uplatę stosunkową corocznie entrepryzie uiszczaną, któraby w części na opłatę procentów, w części na sam kapitał liczona, po upływie peryodu, przez który przywilej trwać będzie, to jest lat 25 posłużyła na całkowite umorzenie kapitału wedle kosztorysu na budowę wyłożonego. Termin, do którego podobne deklaracye przyjmowane będą, naznacza się do dnia ostatniego Września b. r., w ciągu którego każdy mający chęć objęcia ha siebie tej entrepryzy bliższych w tej mierze objaśnień będzie mógł w Senacie rządzącym wolno miasta Krakowa zasiągnąć. Kraków, dnia 12. Lipca 1839 r.

Prezydujący: X. B ys t r z o now ski.

Sekr. Gener. Senatu: Darowski.

No wakowski, Se kr. D. K. Senatu» OBWIESZCZENIE.

Browar na rynku tutejszym, do dawnego bractwa dotąd należący, nabyłem na własność i dziś w possessyą objąłem. Co poniedziałek W nim robić się mające piwo, sprzedawaćbędę beczkę po 120 kwart, nie już po 3 Tal, ale raczej po 2 Tal. 20 sgr. Grodzisk, dnia 20. Lipca 1839.

C i s z e w s ki, kupffiec.

ll,b Znaczny dobór b r o fi i ID Y ś I i w - li; sliiej otrzymali znowu wprost z III U; P a ryż a i S u II i i polecają takową U; A W nader pomiernych cenach $H> III Alexander 1 Swarzeiisfci. Uf · i"fllllli l Fabry k a wat s . 6 cherka w doznaniu w rynku pod Nrm 98. w domu Falka, przysposobieniem ID a e 11111. jak najwięcej wydoskonaloną została i dostarcza piękny swó) wyrób po cenach iak naitańszych. Ud dn. 2b. Sierpnia będzie różna zwierzyna do sprzedaży, którą jak najtaniej dostać można. P a e t z, ulica Klasztorna Nr. 19.

Ceny targowe W' mieście Poznaniu.

Dnia 21. Si erp n.

1839. r.

od l do

T»I. igr. fen. 1 Tli. sgr. fen.

Pszenicy szefel Zyta (star.) dt.

Zyta (śwież.) dt.

Jęczmienia dt. .

Owsa dt.. · Tatarki dt.

Grochu dt. .

Ziemiaków dt. .

Siana cetnar .

Słomy kopa .

Masła garniec .

Spirytusu beczka

11221 6\ lJ28J 9 - A) _ 1 25- 27 6 l - - - 15 - . 6 - IW - 16 - - l - 25 - - 127 6 - 25 - - 2 7 6 - 6 - _ I 71 6 - 17 - 19 1 - 4 2 6 4 5l 15 - l 17 6 14 5 - 14 10 -

W ciągu tygodnia od dnia 16. aż do 22. Sierpnia 1839.

W niedzielę d. 25. Sierpnia 1835) r.

będą mieli kazanie

W kościele katedralnym X. Kan. Jabczyński W kos', fam. S.Maryi Magd. - Dz. Zejland S , Wojciecha . . .. - Mans. Duliński W kościele Sw. Marcina · Prob. Kamieński Gmina niemiecko-katolicka w kościele pofranciszkańsk - Pawelke X, Pawelke Dominikanów . . .. · Kapłan Scholtz W klaszt. sióstr miłosierdzia - Pr. U rbanowie« W ewanielickim S. Krzyża Pastor Friedrich Kom. Sch6nbom W ewanielickim S. Piotra Rad. Kons. Diitschke W kościele garnizonowym NKazn. Dr, Walther

N azwy kościołówprzed południempo południuurodziło się chło- dziepców. wczątumaiło ślub płci płci wzięto męsko źeńsk. par. 4 1

: IT 2 1

Ogółem . I 12 I i 1 I 10 I

7 I 2