GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.09.19 Nr219

"'ielkiego

Xicstwa POZTANSKIEGO.

Nakładem Drukami Nadwornej W, Dekera i Spółki. - Redaktor: k> Wat»» @M>**#.

« 1 ».

· W Czwartek dnia 19. Września.

183».

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War8Zawy, dnia 41. Września. Bada Administracyjna Królestwa postanowiła d. 11» (23.) z. m., ażeby zamknięte tymczasowie luki graniczne, służące mieszkańcom Prus i Królestwa do przewożenia siana, budulcu i drzewa niezwłocznie otworzyć, oraz ie fury z sianem, budulcem i drzewem, które przechodząc przez luki nie opłacają! cła, uwalniają się również od uiszczenia nowo ustanowionej opłaty drogowej. Dnia przedwczorajszego odprowadzone zostały zwłoki chw. pamięci Benedykta Mełesiewskiego, Sekretarza Generalnego Rządu Guberniałnego, orderu Sgo. Stanisława klassy 3ej kawalera, z pałacu rządowego guberniałnego na smęsarz Powązkowski. Znaczne grono Duchowieństwa świeckiego, mające na czele JW. J. X. Kotowskiego, Dziekana Metr. Warsz., oraz z wielu poprzedzającemi siebie zakonami, prowadziło te szanowne zwłoki, za któremi postępowała nieutulona w żalu małżonka zmarłego, oraz wszyscy urzędnicy Rządu Guberniałnego, którym przewodniczył l J. W. HI. Potocki, Gubernator Cywilny Mazowiecki, Członek Rady Sianu, wielu orde

rów kawaler, mając obok siebie wiele znakomitych osób z innych Wydziałów służby rządowej.

Francya, Z P a ryż a , dnia 9. Września * .

W piśmie z Algieru z d. 34* Sierpnie czytamy: »Pogłoska o przybyciu tu Xiccia Orleańskiego celem uczestniczenia w -wyprawie {irzeciw Hamza, w wojsku się upowszechnia, ale ja ją poczytuję za bezzasadną. Wiele osób tego zdania, że Emir żadnego oporu stawiać nie będzie, ale to bynajmniej doprawdy niepodobnćm, bo Abdel-Kader warunków dodatkowych do traktatu nad Tafną zratyfikować nie chciał i udał się odtąd sam na czele małej armii w okolice Bugii, aby Kabyłów do buntu zachęcić w przypadku, gdybyśmy w tym kierunku dalej postępować chcieli. Zresztą dżdżysta pora roku zanadto bliska» jak aby o tak ważnej wyprawie myślećjnożna było. Cel podróży Xiecia zdaje się zupełnie do pokoju zmierzać. Algier w tej chwili dl» rządu bardzo ważny. Załogi wojskowe w wielkiej porozlokowane przestrzeni ale osady wszędzie tylko tymczasowe. Jest więc rzeczą bardzo stosowną, żeby Xiążę przeznaczony na to* aby kiedyś nad Francyą panował, naocznie o stanie tycb posiadłości i o ważności ich na przyszłość się przekonał. Jeżeli naszeposady Algierskie IIae dotychczas tylko ofiary kosztowały, pokazuje się wszelako obecnie Znad granicy hiszpańskiej. coraz jawniej, iż wkrótce świetnych korzyści A f' d" ! a 7 - Września. Niesie t u pOg p łoska , ze z bczb y woiska , co na strona po nich spodziewać się możemy, bkoro wojskowe osadzenie, jak le Marszalek Valee urządzi ł, zatrzymają, tuszyć sobie można, źe po s c a j h <<'<< i""""", z, O 2 Y y> w pewnych miej,pływi,nj, dal,. !a f 10 okolica, pod wzgFe- ..ł..-s"" OAT dem przestrzeni kilku departamentom wyro- AnderhaAa o b l' ae> ltur'za 1 bastor wnywająca, zupełnie będzie ukolonizowana... c e i n a d Ay, J £ i, , DO'ychczas nie wic, Z dnia 9. W r z e ś n i a. cir" os A . r II «u d 2, S)C p o d d a b , D o n Z obozu pod Fontainebleau donoszą, źe Król dYem a Hrabie E b e 4 S t, a nAczelnym woi królewska rodzina w drugiej połowie mie- fi i a n f t w . j. """ t, BU,» e s z e t e fi «tabu głównego siąca bież. tamie oczekiwań? F S e n T a hro" f ' TA A TMlf«hlch do M o n i t o r zawiera jeszcze następującą de- Wvierha" i «." U"? nyC L * r o z p u s z« o n o .

peszę telegraficzną z Bajonne z dn. a Wrze- S' x pomiędzy feAh J * l A l, b a t al i O" a śnia: »Don Carlos zwołał bataliony nawar- Z 'JI C A r r v 2 Y? o' e s t Alaweskich, , a . evfb0s . I6e , c\\m11f<f , fI¥ . (). aleE -.U2 \>81hR . ktlzR . H . a1 . 7e moie 2wo_ iemA C * A « «' fe e,V £hOVÓjslH , af1011OOni ĘłPPb1e £¥ i dżiałaniaTglUAilrte h MW lill» Fj @9 aby na Lecumberry uderzyć. Wynoszenia rozpoczną. się trwają ciągle; wczoraj przez Sarc 80 ofi- Morning- Chronicie obejmuje następucerów do Francyi się schroniło." jące pismo z San-Sebastian z d. 3. Września: H -Oficerowie, co podanych' przez Espartere 1 S Z P a B i a. wojskom baskijskim Maroty, warunków nie" Z il'titCłlall1ijritru" cdnim aL \WYXtŚŚriia. przyjęli, udają się teraz z zniechęconymi fueDzi r t u' naEl a--w{ omQ ć >ie J l.1:QJQ'J rystarni, przebywającymi tłumami granicę do Uf ł ł \\@b, :rrwti !l¥l'M1 t\ IłJl1f0'ff 'Z 118< f rancy.i. niektórz J z w.£-h t stawili.sic u P.uŁ LU5U -I x lllb-ł SlaWIlI SH u tuIbatalionami i artyleryą Xicciu Vittoryi się pod- kown.kaLezama w łrunie, dokąd dzisiaj rano dali. Skoro deputowani o tym pomyślnym dwaj dowódzcy karolistowscy i 17 innych ofiwypadku zawiadomieni zostali, postanowili cerów z wielu mnichami przybyło. Ci co natychmiast wyprawić obiad patryotyczny. z pomiędzy mieszkańców tutejszych, jako też Radość tu powszechna i tylko zagorzalcy zmie- z obywatel. Retem, Lezzo, Oriarzun, Irnnu szani, widzą bowiem, źe takim sposobem naj- iłuentarab.i dotychczas w wojsku karoliwyiszą władzę, do której dąią, na zawsze · towakiem służyli, przybywają tu ciągle i uutracą. Wszakże nie taimy tego przed sobą, dam się do siedzib swoich spokojnie, od niie to poddanie się zniechęconych batalionów kogo nie nagabani. Zbrzydzili sobie już istowalce końca jeszcze nie kładzie, zostają się tnie wojnę 1 c.eszą się, że się im jaka taka nabowiem Don Carlosowi wojska pod rozkaza- stręcza sposobność do złożenia broni. Broń mi Cabrery, Forcadella, Elio i HI. d'Espanna. swoje, oraz wszystko, co tylko do ekipażu W obozie Kabrery trzech jest Biskupów, wojskowego należy, musieli władzom wojsko7 Siguenzy, Orihueii i Mandonego, którzy wym wydać i uczynili to jak naj chętniej. - na każdego klątwę rzucić gotowi, któryby o U mieszkańcy, którzy w sprawie Don Carloukładach wspomniał. sa tak się skompromitowali, ie dobrodziejZ Są r a ¥> o s s)j" ąrr! _ t Września _ stwy zawartego między Esparterą i Marotą W tutejszym E co dei Aragon czytamy: trak ł t atu o bł1t t i "hy łli8. ma ą, yR8 b Z$! ig .e = .13_ . .. ca ym maJa :klem - l-' t nv1«, "TK,;l,ool,,]i .. " c CfLtrrd 10 a ulIce, rnlanOWlce Cosso, całym majątkiem z olozy. BisKup z ewy pe He .\ tÓtZ;Y oŻ)"'vYicni rud ością nawza- w podróży do Francyi, w bliskości granicy . -l.. u - .

jem «ię wita ją ł- S 'rwm łljct1' zł narlisze; e c ijwclmpallffi y łiłJtą\pMinIsij<Zos @ro eh (AAł : M'i l cWŚ eC 6l{Q}!«IropeY &ffi81 bnych bezprawi dopuszcza się teź na wychodźnie azAvonów podwyższa jeszcze powszechne c a c b wojsko «awarskie. radości utuesjenie. Nigdzie nie \yidać smutnych twarzy, szczupła garstka zawziętych karolistów po domach się ukrywa. Władze, podzielające entuzyazm ludności, nakazały publiczne uroczystości i rozrywki, mające trwać przez dni trzy. Podobnież i Te deum W tumie tutejszym odśpie\yanem zostanie.«

Anglia.

Z Londynu, dn. 7. Września.

Dziennik G ł o b e, tak się wyraża względem mianowania Lorda Rousseł Ministrem osad: " Lord Roussel posiada dokładną znajomość wszystkiego, co tylko ma związek z Kanadą; przyłączywszy do tego praktyczne doświad liwe usługom publicznym, można mied zatem dostateczną rękojmię, źe na przyszłość zarząd osad taki weźmie kierunek, iż wszelkie niezgody ustaną, a stronnictwa połączą się, aby wspólnemi siłami na wspólne pracować szczęście." Tenże dziennik pochlebnie nader wspomina o P. Macaulaj, nowo przyjętym do Gabinetu, oświadczając, ie wybór tak znakomitego i oświeconego członka, żywą przejąć powinien radością wszystkich liberalistów. W tych dniach zamknięto w Londynie wiele domów gry; spodziewają się wkrótce, źe tenże łos spotka wszystkie; policya bowiem zapalczywie uwzięła się przeciw szulerom. Podług istniejących praw w Anglii, -wolno jest Rommissarzowi policyi nawet przez wyłamanie drzwi lub innym sposobem wnijść do domu, jeśli ma podejrzenie, źe tam zakazane gry się odbywają; wolno mu aresztować wszystkie przytomne osoby, pieniądze zaś znalezione zabrać; oprócz tego' właściciel mieszkania, utrzymujący bank i krupier ponieść mają karę do 100 iunt. szt. lub odsiedzieć areszt sześciomiesięczny. Zabrane pieniądze w szulerni idą na utrzymanie policyi. Osoby przytomne grze, choćby w niej nie miały udziału, opłacić muszą karę do 5 iunt. szt. Konserwatyści w Marylebone mają zamiar umieścić w Izbie Niższej Panna U r q u h a r t , znanego z waśni politycznej w czasie urzędowania swojego przy poselstwie w Konstantynopolu z Lordem Palmerstonem. Chcą oni tym sposobem politykę Lorda zrobić zręczniejszą i baczniejszą. Listy z Dublina w naj smutniej szych malują kolorach stan ubogich w Irlandyi; od czasu bowiem ogłoszenia nowego prawa o ubogich, publiczność »zaprzestała dostarczać ofiar; dobrowolnych. Ministeryum jeszcze nie uzupełnione. Wydział wojenny miano w istocie ofiarować P. Macaulajowi, jednak bez zasiadania w gabinecie, ale go tenże z tej przyczyny nie przyjął. Potem go ofiarowano Panu Robertowi Gordonowi, gdyż kilku Lordów Skarbu miało być nieukontentowanych z mianowania go Sekretarzem skarbu. JNastępcą Pana Łabouehere, Podsekretarza państwa w wydziale osad ma być Pan Vernon Smith. Geperalny Audytor Sir George Grey nie chciał 'zabrać ofiarowanego mu miejsca w gabinecie, ponieważ sam sądził, źe urzędu jego żaden Minister gabinetowy sprawować nie może. Xiąźc Esterhazy, chorujący od 6 tygodni na pedogrę, ma się nieco lepiej'; głoszą jednak, że za swój urząd poselski podziękuje, gdy z powodu znacznych dóbr swoich yy Austryi

132Swiększą c *ć roku tamże przepędzić jest zmuszony.

A u s t r y a.

Z Wiednia, dn. 8. Września, Z dość wiarogodnego źródła nadeszła tu wiadomość z Londynu, iż tam o tćm zamyślają, źe' cztćry mocarstwa przedewszystkićm przy tćm obstawać powinny, ażeby Rossya W dowód szczerych chęci swoich pod względem pacyfikacyi Wschodu, Porcie pozwoliła wydać ferman otwierający Dardanelie dla połączonej eskadry Francuzko-Angielsko-Austryackiej. To naturalnie tyle znaczy, co uwolnić Porte od zobowiązań traktatu z ChunkierIskelessi, albo przynajmniej traktat ten tymczasowo unieważnić. Co większa, dowodzi ten zamiar gabinetu z St. James, źe Anglia tym status quo, do którego zmierza, mieni być stan rzeczy przed ostatnią -wojną Rossyjśko Turecką, albo przynajmniej przed wojną Egipsko- Turecką, dość ten stan rzeczy, kiedy Mehmed Ali tyiko był prostym Baszą Egiptu i Kandyi, a Rossya nie przywłaszczała sobie jeszcze prawa opieki nad upadającćm państwem ottomańskićm. Wczoraj wysłano gońców do Petersburga i Berlina na jedne stronę, a na drugą do Londynu i Paryża. Jakie widoki i zamiary, dwór nasz powziął, to zaiste tajemnicą; ale w publiczności obawa się wzmaga a stan papierów nic dobrego niewróźy.

T li r C y a.

Z S m y r n y, dn. 24. Sierpnia.

Tutejszy J ournal umieścił następującą apologią Chosrewa Baszy: "Niechętnie występujemy w obronie Chosrewa Baszy, przeciw któremu tyle wymierzono pocisków. Sam charakter męża tego dostatecznie się zaleca; dał on zanadto wiele prób swój czynności i ożywiającego go ducha, ażeby blisko półwieczny zawód jego, pełen trosk i natężeń miał jeszcze obrony potrzebować. Przy jednym jednak wypadku zastanowić się nie zawadzi. - Turcya zwyciężoną została, Egipt odniósł zwycięstwo. Turcya utraciła całą swoje flotę i doznała zmiany rządu, któraby bardzo łatwo janiczaryzm ożywić była mogła. Porównajmy teraz położenie obydwóch krajów i zobaczmy, gdzie większa panuje spokojność. Syrya, której i teraz jeszcze liczna armia na wodzy utrzymać nie może, codziennie nową Awznieca obawę; niechętni rządowi egipskiemu mieszkańcy tejże przy każdej sposobności swój sposób myślenia objawiają i w Damaszku i Alepie nie jedna zapewne znowu głowa spadła. Czyliź się coś podobnego w Smyrnie, Konstantynopolu, wpośród -wojennego i niespokojnego ludu albańskiego lub na ostatecz wincyachAnatolu wydarzyło? Przyczyną tego jest, źe rząd w potężnych i zręcznych spoczywa ręku, i to teź spowodowało Mehmeda Alego do żalenia się na Chosrewa Baszę. Silna i niezachwiana wola w Konstantynopolu może jeszcze stawić zaporę dumie jWicekróla, który się za najchytrzejszym machiawelizmem ukrywa, i wszelkie stanowisko zająć, słodziuchnych słówek używać i oświadczeniami przyjaźni i uległości osłaniać się umie, aby tylko do swego dojść celu. Mehmed Ali wie bardro dobrze, źe Chosrew Basza nie przywłaszczył sobie dowolnie tytułu Wielkiego Wezyra. Powołany zaufaniem Sułtana Mahmuda, który go do swego łoża śmiertelnego wezwał, aby mu los całego państwa i swoje ledwo co rozpoczęte powierzyć dzieło; potwierdzony na godności swojej przez nowego monarchę, z woli Sułtanki matki, zgodnie zarazem z wolą dyplomacyi i całego narodu, zajął Chesrew Basza stanowisko, na które go okoliczności koniecznie powołać musiały i na którćm tyluletnie doświadczenie jego ważną nader przysługę uczynić może. - Mehmed Ali mówi o Chosrewie Baszy jako o podżegaczu do ostatniej wojny, ale wie on bardzo dobrze, jak Chosrew był tejże przeciwny. Nie on go to poniży! w oczach Sułtana, powróciwszy w 1240 roku Z Alexandryi, tylko sana opór Mehmeda przeciw Sułtanowi. Kie zabiegi to Chosrewa Baszy skłoniły Fellahów nad wybrzeżem Syryi do zbiegostwa, a wiadomość o odpadnięciu Abdalłaha, Baszy z Aire, już samo przez się było bolesne i nie potrzebowało komentarza Chosrewa Baszy. Te to były przyczyny, które monarchę przeciw buntownikowi oburzyły; przeciw poddanemu, co korzystając zręcznie z każdego nieszczęścia Porty, W chwili dla niego dogodnej zrzucił zwodniczą maskę, i rozprawiając z jednej strony o uległości, a z drugiej przekupując kilku członków dywanu, potrafił zająć groźne dla Turcyi stanowisko.«

ZAPQZEW ŁDYKTALNY.

Pozostała w dowa po zmarłym tu w Pozna<niu dnia 28. Grudnia 1836 I. szewcu Wilhelmie- Felehn>er> który miał być z. Weilburga w Nassauskim rodem, zapewniwszy Sąd, ze jej żadni krewni zmarłego, mający prawo do jego puścizny ni*są wiadomi, domaga się całkiej jego pozostałości. Zapozywąją się przeto wszyscy, którzy rozumieją" źe się jako sukces»orowie legitymować potrafią, i ich eessyonaryusze, aby się w terminie tym koncern na > dzień 30. Października r. b. wyznaczonym o godzinie 10, zrana przed De

putowanym Wnym Kaulfuss, Sędzią Ziemiańskim w miejscu posiedzeń Sądu naszego, osobiście, lub przez prawnie upoważnionych pełnomocników zgłosili. W razie przeciwnym pozostała wdowa za prawą sukcessorkę uznaną i jej, jako takowej całka pozostałość do wolnej dyspozycyi wydaną zostanie, zgłaszający się zaś po nastąpionej prekluzyi bliższy lub równo bliski sukcessor obowiązany będzie wszelkie czynności i dyspozycye pozostałej wdowy za prawne uznać i przyjąć, i nie będzie mocen żądać od niej ani składania rachunków, ani teź zwrócenia mianych użytków, owszem winien będzie jedynie na tćm poprzestać, coby się w tenczas z rzeczonego spadku jeszcze znajdować mogło. Poznań, dnia 17. Maja 1839.

Król. Sąd Ziemsko-miejski.

Gdy rezultat odbytej dnia 17. Kwietijia I. b.

submissyi względem dostawy cegły z Zabikowa do przyszłej fortyfikaeyi miasta, nie otrzymał zatwierdzenia wyższego, przeto do podawania nowych ofert na tęź dostawę wyznacza się nowy termin na wtorek dnia 1. Października z tćm nadmienieniem, iź zapieczętowane submissye z oznaczeniem na kopercie ich treści, podane, o godzinie 9. będą otwarte i źe dalsze czynności w zwyczajnym sposobie się odbędą. Warunki, różne od dawniej» *) iK, Itatclcgo czasu przejrzeć można w biurze podpisanej Dyrekcyi i namienia się wyraźnie, iż będą przypuszczeni także nowi przedsiębiercy, którzy dotychczas przy budowie twierdzy nie byli jeszcze zatrudnieni. Poznań, dnia 7. Września 1839.

Król. Dyrekcya budowy twierdzy.

Szanowną publiczność tutejszą i za- jp miejscową uwiadomiam niniejszem uni- A zenie, iż wkrótce znów przybędę z A moim od dawna juź znanym składem A towarów optycznych. Mieszkanie moje, > jak wiadomo, w hotelu Saskim. TJm- A szych wiadomości będę miał zaszczyt "% udzielić po mojem przybyciu. J& H- Hassler, % Król. bawarski optyk examinowany. )I( m

Donksieniż dla gospodarzY.

Igiełek do szczepieni» ośpicy o w c z ej , tudzież anatomicznych narzędzi i nożów wszelkiego rodzaju, dostanie każdego czasu u, A u g- u s t a K 1 u gr fabrykanta narzędzi chirurgicznych i nożów» ulica Wrocławska W o, b,