GAZETA
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.10.08 Nr235
Czas czytania: ok. 9 min.VVielkiego Iy ie* t\v a POZNANSKIEGO
Nakładem Drukami Nadwornej H\ Dekerai Spółki. - Redaktor: A» IIVrmtoir#A#.
j\i «a*.
We Wtorek dnia 8. Października.
1839.
Wiadomości zagraniczne.
Francya.
z Paryża, dnia 29 Września. Infant Don Francisco de Paula z całą familią swoją wczoraj wieczorem przybył dc Fontainebleau. Według pogłoski Król wczoraj pismo od Don Carlosa miał otrzymać, w którem tenże o pozwolenie udania się do Włoch uprasza. Dodają, źe na odbytej w tej mierze Kadzie Ministrów postanowiono, życzeniu temu żadnych przeszkód nie Stawiać. Na przedmieściu S1. Germain wyprawiają dzisiaj wielkie uroczystości na cześć urodzin Xiycia Bordeaux.
Wysokie ceny zboża i środki, aby złemu temu zapobiedz, ciągiem zajęciem gazet tutejszych. Z Carcassone donoszą Monitorowi paryskiemu z d. 24. m. b.: «W nocy z d. 22. na 23. m. b. korpus karolistowski 4000 ludzi opanował odległą na trzy lieues od granicy francuzkićj twierdzę Campredon, zapalił miasto i dopuszczał się tam okropnych bezprawi.« (Wczorajsza w piśmie naszćm umieszczona depesza telegraficzna głosiła, że twierdza Campredon karolistom się oparła i że ci dnia' 24. od miasta się cofnęli.)
D z i e n n i k s p o rów zawiera, następujące pismo z Algieru % d. 21. m. b.: «Żyd Ben Durand, zostający niegdyś w ścisłych stosunkach z Emirem, i który nam nieraz w układach z Abdel Kaderem ważne łożył przysługi, dnia 12. m. b. w Milianie życie zakończył. Uległ on w ciągu dni kilku chorobie zaraźliwej, która obecnie w Milianie tysiące ofiar sprząta. Bola polityczna, którą Ben Durand grał w Algierze, daje powód do pogłoski, że Arabowie ź)czący sobie wojny i poczytujący go za gorliwego stronnika systemu pokoju, truciznę mu zadali. - Marszałek Valće w zeszłą sobotę do Oranu się udał, aby tam Xiccia Orleańskiego przywitać; ale niepogoda zniewoliła go do powrotu tutaj. - Xiąźę Wirtenberski, Generał artyleryi Króla Wirtenberskiego, stryja swego, przybył do Oranu, aby odbyó przegląd naszej artyleryi polowej. Chciał on Xicciu Orleańskiemu do Konstantyny towarzyszyć, ale z przyczyny zasłabnięcia jednego z braci swoich nagle do Francyi powrócił. Z dnia 30. Września.
Rząd ogłasza dzisiaj następującą telegraficzną depeszę z Bajonny z dnia 28. Września: »Komendant Mathieu donosi, iż Pan Lafitte wczoraj odebrał wiadomość, ze ustanowiona przez Stany celem zbadania kwestyiiuero większością za utrzymaniem łuerosów się oświadczyła. «
Anglia.
z Londynu, dnia 28. Września. G a z e t t e donosiła wczoraj wieczorem urzędownie o mianowaniu Pana Macauly Sekretarzem wojny. Mianowanie to, wiadome juz od dni kilku, szczególniej dzienniki nasze zajmuje. W niem to albowiem, jako tez w zmianach ministerialnych w ostatn eh czasach słusznie upatrują pewny znak, ze rząd nareszcie zaniecha systematu pobłażającej słabości, d*otąd przestrzeganego i jawnie przyłączywszy się do stronnictwa liberalnego śmiało stawić czoło Torysom postanowił. iNiedawno temu Otrzymało stronnictwo rządowe nową porękę przez mianowanie, 'jak głoszą, Pana Claya i Lorda Seymoura Sekretarzami wydziału indyjskiego (Board ofControul), z których pierwszy szczególniej zawsze niemal trzymał się wyznania wiary ultraradykalnej. Także z Hrabią Clarendonem ciągle się Lord Melbourne, podług dziennika S u n, układa, w celu skłonienia go do wstąpienia do Minisleryum, i podobno da się Hrabia w tej mierze uprosić. Że widoki Torysów na nowym składzie Ministeryum nic nie skorzystały, domyślać się można, i dziwić się zatem nie należy, źe ostatnie mianowania szczególniej w najohjdniejszem świetle wystawiać usiłują. Większą część siły oporowej, rozwiniętej w ostatnich czasach przez stronnictwo torysowskie, zawdzięczają tylko pobłażaniu, fio którego się Ministeryum z obawy wywołania niezgody między obiema Izbami skłoniło. Teraz, gdzie obawa podobnego rodzaju ustała, nie mogą także i Torysowie dłużej przy swoim obstawać oporze; takowy albowiem w chwili, gdzie ofiarowana im obrona z strony Ministrów upadaA" naraziłby ich na walkę z całym narodem. Ze się Tor)sowie znowu do widma rewolucyjnych zabiegów uciekają, naturalną bardzo jest rzeczą. 1 tak sądzi między inne mi nowo pozyskany Kuryer, że stan rzeczy w następujący skreślić może sposób: »Pytanie teraz bez zastrzeżenia poszło do rozstrzygnienia; na jednej stronie stoi Lord Melbourne z swojc-m Ministeryum, w ścisłym związku z stronnictwem ruchu, zasłoniony przez O'Connella i zachęcany od wszyslkich tych, co nic nie mając do stracenia spodziewają się wśród ogólnych rewolucyjnych zaburzeń korzyść jakową odnieść; a na drugiej rozum i bogactwo narodu, wszyscy przyjaciele porządku, wszyscy ci, co nie cierpią gwałtownych i nagłych zmian, wszyscy przyjaciele dobrej administracyi, słowem wielka · większość narodu co do siły, i, jak słusznie mniemamy, także co do liczby. Zęby się większość narodu za Torysami oświadczyć miała, na mocy doświadczenia ostatnich dziesięciu miesięcy wątpliwości ulega; tern bardziei natomiast uzasadnione jest twierdzenie, ie O'Connell cały swój wpływ na szalę rządu wrzuci, mimo jego tylokrotnych odgraźań r e p e a l e m , i chociaż dopiero przed kilku dniami wydał adres do stowarzyszeń wyrobników w lrlandyi, w którym się obszernie nad koniecznością zniesienia unii rozwodzi i twierdzi, że tylko pomyślnej ku temu oczekiwać trzeba chwili.« JNiecne zabiegi naszych zagorzałych pietystów coraz się bardziej po prowineyach wzmagają. W tych dniach odbyli ci ludzie w Kilsythcie (w Szkocyi) zgromadzenie, na którem pomiędzy innymi ksiądz jeden słuchaczy swoich wezwał, aby użyli drabiny Jakoba i do nieba się wdrapali; sam chciał im dać dobry przykład i uchwycił szczebel drabiny nad amboną; lecz ją wcześnie jeszcze usunięto, bo inaczei byłby się na środek kościoła zwalił. Większą część słuchaczy stanowiły kobiety, z których wiele histerycznych chorób się nabawiło. Pan Feargus O'Connor, znany naczelnik kartystów , oświadczył, ie na następnych wyborach parlamentowych wystąpi jako kandydat w zachodnim okręgu hrabstwa York. Ucieczka Don Carlosa z Hiszpanii już wpływ na handel hiszpański wywiera. W ostatnim tygodniu było wiVlu kupców hiszpańskich w Halilaxie i znaczną ilość towarów zamówiło. Podług listów z Filadelfii w niższej Kanadzie zupełna panuje spokojność. W Stanach Zjednoczonych wj łamano kilka więzień i kilkanaście osób, mających udział w ostatnich rozruchach w Kanadzie, uwolniono. Także osławiony naczelnik rozbójników morskich Bill Johnson zemknął.
S Z waj c a r y a.
Z F r e i b u r g a, dnia 26. Września.
Ku końcowi miesiąca tego spodziewany tu z l\zymu Generał zakonu Franciszkanów. Równocześnie zgromadzi się tu kapituła generalna tych za jałmużną chodzących zakonników, aby się z przełożonym swoim nad sprawami zakonu naradzać.
Turcya.
Z Konstantynopola, dnia 12. Września.
Wielka tu panuje ponurość. Obawiają się rozruchów i sądzą, źe Ibrahim Basza korzystając z tego do stolicy się zbliży. Miał on po przód pod pozorem lepszego zaopatrzenia wojska swego w żywność, na wzór Hanza Baszy, gdy się tenże przez Eufrat przeprawił.
Rząd dokłada wprawdzie wszelkiego starania do wstrzymania nieładu, ale zasoby jego są za nadto szczupłe itrudno mu będzie stawić czoło wewnętrznemu zarazem i zewnętrznemu nieprzyjacielowi! Reprezentanci mocarstw zagranicznych dodają mu otuchy, ale wtedy dopiero skutecznie pokrzepić go zdołają, gdy stanowczo działać zaczną. Lecz do tego nie ma dotąd najmniejszego widoku, chociaż dwa okręty wojenne francuzkie i dwa angielskie odłączyły się od eskadry pod Dardannellami udając się do Alexandryi. Mała ta wyprawa nie wiele co zrobi, jeżeli zechce użyć środków przymusowych do znaglenia Mehmeda Alego do wydania Hotty tureckiej. Lecz może to być przynajmniej ostrzeżeniem dla Mehmeda Alego, na przypadek, gdyby przy swoim zamiarze uporczywie miał obstawać. - Gdy Hrabia Rzewuski w towarzystwie Pana Buteniewa wkrótce przed swym wyjazdem z Konstantynopola żegnał się z Ministrami i innymi dygnitarzami Porty, powtarzał Poseł rossyjski kilkakrotnie, że już się do żadnych innych nie przyłączy środków, prócz owych, jakie w samym Konstantynopolu uchwalą, i że na żadne inne instrukcye z Europy zważać nie będzie, prócz tych, które od jego pochodzą dweru, gdy Konstantynopol jest jedynćm na konferencyą przeznaczonem miejscem i gdy trzymanie się gdzie indziej uchwalonych środków jeszcze bardziejby całą tę sprawę zawikłało. Lecz tu najmniejszego jeszcze nie ma pozoru, żeby się konferencja rozpocząć miała. Wtedy się tylko zgadzają, gdy idzie o utrzymanie owego Status quo po bitwie pod Nisibem i odpłynieniu flotty tureckiej do Alexandryi. Ztąd pochodzi, że Konsulowie w Alexandryi ciągle od Posłów z Konstantynopola odbierają rozkazy, aby Mehmedovt i Alemu użycia środków gwałtownych odradzali.
Rozmaite wiadomości.
Krytyka.- Prace literackie. Wiedeń 1838. (Artykuł p. M. Gr.... ego.) - D. ciąg.
Magnuszewski dał dwa krótkie ale ładne wiersze, Siemieński jeden, równie krótki i równie piękny, Goszczyński dwa wiersze, ale które nic nie mają wartego uwagi" oprócz nazwiska autora. Td nawodzi mi JIa. pamięć, o czem już myślałem czytając wydanie Lwowskie dzieł Goszczyńskiego, dla czego te poezye lirycźrie,
które tam widzę, są rzeCZYWISCle najmnIeJszej wartości z tych, które jeszcze przed 10ciu laty widziałem przygotowane do druku? Nie znajduję w nicn szczególniej dwóch długich kawałków, jeden pod tytułem Sofijo wica, drugi (zda mi się) P r z e c h a d z k a, które najpiękniejsze są utwory liryczne jakie znam w naszym języku. Liryki umieszczone w wydaniu Lwowskiem, równie jak te, które spotykam w pracach literackich, nie odpowiadają sławie autora. B i e l o w s k i dostawił wiersz własny, dwie pieśni Serbskie i jedne naszą góralską, wysokiej jak zwykle poetyckiej barwy. Bajka wcale dobra HI. Fredra i tłumaczenie kawałka melodyi hebrajskich Lorda Byrona, uzupełniają rymową część zbioru, o którym mówimy. Proza większą część książki zapełnia. Oprócz artykułu wyżej wspomnionego wydawcy, jest tu niewielki wyjątek z dzieła gotującego się do druku o Starożytnościach Polskich, ciekawy jak wszystko, co wychodzi z pod pióra Pana Wójcickiego, kiedy zapisuje swe proste badania, nie zaś kiedy się porywa coś z nich utworzyć. Dwie ostatnie prace, są dwie powieści: jedna Pana Dzierzkowskiego, romansik salonowy, gdzie występują aktorowie jakich raz na zawsze wymarzyli modni pisarze francuscy, mężczyźni całkiem zmysłowi i kobiety grzeszące właśnie z powodu nadzwyczajnej tkliwości i wjf_ górowanych sentymentów. Z resztą P. Dzierzkowski nie jest wcale pisarz bez talentu. Obroty jego stylu i przymioty jego maniery, są właśnie te same, które podobają się tak wielu osobom w Balzaku i innych romansopisarzach francuskich, o których surowy nawet krytyk powiada, że są ludzie zdolni, chociaż płodzą dzieła bez wartości. Druga powieść jest także pokrewna bardzo szkole neo-francuskićj, ale że jest historyczna, że jest Magnuszewskiego, jednego z poetów, którzy najwięcej obiecywać by mogli dla narodowej literatury, a więc że bolesnym jest śladem wykrzywienia wysokiego rodzaju sztuki i znakomitego talentu, obszernie i otwarcie odezwać się o niej zniewoleni jesteśmy. Już w Ziewonii nie podobała nam się powieść Guy-du-Faur, prowadzona w skokach, naciąganiach, ubieganiu się za osobliwością, w wyrazach szorstkich i zapomnianych. Zemsta panny Urszuli, pisana jest tym samym nie naturalnym sposobem. Mieliśmy już przed Magnuszewskim pisarzy historycznych, a przynajmniej narodowych powieści, a dla tegoż, że on jest wyższy od tych poeta, źe głębszą ma od nich wiedzę i E OjęCle historyi, miałby tym wyszukanym tryem przemawiać? Zupełnie czem innem mógłby nam ich dowieść, bo nawet ta powierz ani oryginalna. Styl ten naprężony jest to ultra-romantyzm, maniera naj szaleńszych pisarzy francuskich; owe archaizmy są wiadomym trybem Jakóba Bibliophile, bo choć się autor Zemsty panny Urszuli stroi w suknię naszych przodków XVI. wieku, poznajemy w niej od razu krój nadsekwański. - Zrobił już Pan Kraszewski uwagę autorowi powieści Jadania, że używając ciągle języka XVI. wieku, znacznie swój styl oziębił i ociężałości a niesmakowitości mu przyczynił. - U Magnuszewskiego to niezwyczajne -wysłowienie, dwakroć jeszcze szorszćm >i£ staje, ze względu do najwyższej przesady posunionego stylu. Ale mówmy pierwej o samych archaizmach. Czyż w rzeczy samej jedynie tylko udawanie języka innego wieku, może ten wiek umysłowi przedstawić? Zależałoby to prawdziwie od najmaterialniejszych środków. Prawa sztuka pogardza niemi, bo ma nierównie dzielniejsze i obfitsze na swoje rozkazanie. - Alboż trzeba na to dowodu, że geniusz prawdziwych poetów umiał się nie raz przenieść w najodleglejsze czasy, rozpatrzyć się w nich dokładnie i wystawić je dla innych w najplastyczniejszach obrazach, to jest wywodząc osoby tych czasów, rozwijając właściwe tym czasom namiętności i zaprzątnienia, wskrzeszając grę tych, wyłącznie do tej epoki należących stosunków, które tej epoce dają właściwy i różny od innych charakter.
(Dal. ciąg nast.)
OBWIESZCZENIE.
Podaje się niniejszem do publicznej wiadomości, że JPan Burmistrz Daniel Schmidt ze Szremu i tegoż narzeczona S z a r lot t a Graff Panna, z Leszna, kontraktem przedślubnym z dnia 7. Sierpnia I. b. wspólność majątku i dorobku wyłączyli. Szrem, dnia 12. Września 1839.
Królewski Sąd Ziemsko-miejski.
DONIESIENIE, Szanownej Publiczności mam zaszczyt donieść niniejszem najuniżeniej, ii w skutek wielokrotnego żądania w środę dnia 9. Października 1839 po raz drugi i ostatni wystawię wielkie sztuczne wyścigi" przeto sobie pochlebiam, iż szanowna Publiczność licznie zebrać się raczy, i zaręczam zarazem, iż Jej czas dla widowiska poświęcony, jak najbardziej uprzyjemnić, będzie staraniem mojćm. * R. Brilloff, Dyrektor.
1432 x
Mieszkam teraz na ulicy Wrocławskiej pod Nrem 33, i zastać mnie można codziennie zrana do godziny 8, społudnia od 2_3. godziny. E d war d P a t e , artysta muzyczny i nauczyciel gry na fortepianieilllllllll
* Oczekiwane skrzydła fortep i a fi o w e nadzwyczajnej p e ł n o ś c i i mocy i tonu melodyjnego właśnie nadeszły, o czćm szanownych nabywców niniejszem najuniżeniej uwiadomiam. Bfowy skład fbtepianów zagranicznych zaszczytnie znanych mistrzów u Ludwika FaJk, w rynku Nr. 89.
(HfB.) Kilka mało używanych instrumentów znajduje się u mnie tanio do nabycia lub wynajęcia. Jak wia domo daję za kupione odemnie instrumenta naj pewniejsze zaręczenie i I przystaję chętnie co do kupców I z rzetelności znanych, na upłaty części o we.
Kurs papierów i pieniędzy giełdy Berlińskiei.
Dnia 4. Paidziernika 18 3 9 .
Ma pi. kurant StoC papI - gQtopr . rarm w1Zl1ą fb i 103} 70 III 3J lOlfs 100-Ji 4 lOlfi lOOii 4 103* 4 M 34 iBl} 4 i02° 34 iOr 103 U 102J 97' 215 181 Ę 3 «
Obligi długu państwa. .
Pr. ang. obligacje 1830.. .
Obligi jJremiow handlu morsk Obligi Kurmarchii z bież. kup Obligi tymcz. Nowej Marchii dt BerlińsKie obligacye miejskie Królewieckie dito .
Elblągskie duo Gdanskie dito w T. .
Zachodnio - Pr. list/ zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego Wschodnio - Pr. listy zastawne Pomorskie dito.
Kur- i Nowomarch. dito Szlaskie dito Obi. za egł{ ap. (prC. Kur- i NoweJ - lVlarchii .... Złoto al marco. ., , N owe dukaty ...... 4 Frydrychsdory * . · . , Inne monety złote po 5 talarów Ducoato ....»,«« IOU 10Ij 1024 1024
96f 214
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.10.08 Nr235 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.