GA ZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.10.28 Nr252

Czas czytania: ok. 20 min.

Wielkiego

.. Aię&twap O Z I V A N----------------------------- E G o.

Nakładem Drukami Nadwornej W, Dekera i Spalki. - Redaktor: A» Wawmnvalii.

JW£«S$»

W Poniedziałek dnia 28. Października.

188ft.

Wiadomości krajowe.

2 Berlina, dnia 23- Października.

N. Król raczył rzeczywistego Tajnego Nadradzcę regencyjnego L a d e n b e r g a i Tajnego N adradzcę sprawiedliwości von u n d z u r M li h l e n najłaskawićj mianować członkami Rady stanu.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War s z a w y, dnia 22. Października. W dalszym ciągu uwiadomienia z dnia 12.

(24.) Sierpnia i roku, podaje do powszechnej wiadomości, iź na mocy decyzyi Bady Stanu Królestwa Polskiego w dniu 23. Września (3.

Października) t. r. zapadłej, uznanymi zostali za szlachtę dziedziczną, która nabyła tego prawa przed ogłoszeniem prawa o Szlachectwie: Abramowicz Franciszek, h. Strzała; Adamski Karol, h. Jastrzębiec. - Badeni Sebastyan, h. pół jednorożec; Baranowski Jakób h. Ostoja; Białowiejski Maryan, Franciszek, 2 im , h. Jastrzębiec; Biernacki Karol, Marcin, 2 i-, n. Poraj; Biernacki Jan, Bonifacy, 2 im., t. h.; Bogdański Antoni, t. h.; Borzęcki Maurycy, Michał, Damazy, 3 i., z Kozarzewa, h, Półkozie; Brochocki Giacyan, Tomasz, 2 i., h. Prawdzie; Brochocki Ignacy, Jakób, 2 im., t. h.; Brudziński Tomasz, h Prawdzie; Brudziński Andrzej t. h.; Brudziński Józef, t. h ; Brudziński Jan, t. h.: Brudziński Gabryel, t.

h.; Xdz. Brudziński Kaźmierz, t. h ; Brudziński Marcyan, t. h ; Brudziński Piotr, t. herbu; Brzoska Barnaba, herb. Nowina; Buszkowski Leon, h. Ossorya. - Chajęcki Wawrzyniec, h. Korab', Chmieliński Łukasz, Kajetan, 2 i., h. Leszczyc; Chojnacki Adam, Stefan, 2 i., h. Trzaska; Chojnowski Zacharyasz, h. Lubicz; Chojnowski Wojciech, t.h.; Chojnowski Józef, po Wawrzyńcu t. h.; Chojnowski Józef, po Stefanie, t. h.; Chrzanowski Stanisław, t. h.; Chudzyński Alexander, Jan, 2 i., h. Cholewa; Cichowski Piotr, Paweł, Stanislaw, 3 i-, h. Wąż. Dąbkowski Józef, h. Korczak; Dąbrowski Kaźmierz, Ernest, 2 i., h. Junosza; Dębicki Ludwik, Jaxa z Dębicy, herb. Gryff; Dębicki Ignacy, Jaxa, z Dębicy, t. h.; Domański Filip, h. Laryssa; Domański Erazm, t. h,; Domaszowski Ignacy, hero Grzymała; Doruchowski Szymon, h. Niesobia; Doruchowski Teodor, t. h.; Doruchowski Jan, t. h.; Drozdowski Aloizy, h. Pilawa; Drozdowski Józef, t. h.; Drozdowski Raiał, t.h.; Drzewiecki Piotr, Borsza, h. Nałęcz % odmianą; Dy Adam, Tadeusz, 2 i., t. h. Fijałkowska Aniela, z Radzimińskich, h. Lubicz; Fiszer Karol, Jan, Leonard, 3 i., h. Tarczata; Fiszer Ludwik, t \u; Floryanowiez Kajetan, h. Slepowron; Floryanowiez Henryk, t. h.; Floryanowiez Xawery, tego h.; Fontana Antoni, Józef, 2 i., h. Fontana. - Gajewski Teodor, h. Jelita; Gajewski Walenty, t. h.; Gajewski Józef, Piotr, 2 i-, t. h.; Gajewski Kajetan, t.

h.; Gaje« ski Konstanty, t. h.: Garlicki Homan, Elija>z, 2 i., h. Strzemię; Goczałkowski Hieronim, h. Poraj; Godlewski Stanisław, herbu Gozdawa; Gogolewski Teofil, Tomasz, 2 i., h. Bola; Gołaszewski Maciej, h. Kościesza; Goławski Tomasz, h. Jastrzębiec; Golawski Alexy, t. h.; Gołachowski Konstanty, h. Leliwal; Goluchowska Teodozya, teg h., Goluchowska Józefa, t. h; Górski Jan, h, Sternberg; Górski Komuald, h. Hoża Wola; Gostkowski Daniel, Kacper, Mjelehior, Baltazar, 4 i., h. Junosza; Gostkowski Franc, t. herbu; Gostyński Jan, Piotr, 2 i-, Borek, h. Gryzima; Goszczyńska J ulianna , Ko rd ula, 2 i., z Mrzeszewskich, h. Pobóg; Grodzicki Ludwik, h. Gryff; (Grodzicki Józef, Tomasz, 2 i , h.Lada; Grodzki Szymon, h. Beiina; Xdz Gruszecki Ludwik, h. Lubicz, <-umowski Stefan, herbu Bola; Gumowski Jakób, tego li.; Gumowski Felix, t.fa.; Gumowski Adam, t. h. - Huison A'exander. Ja Ukowski Jan, Władysław, Józef, 3 i., h. VVezele; J ablkowski Bafał, t.

h.; Janczewski Leon, Glinka, herbu Trzaska; Jankowski Józef, h. Korab'; Jankowski Wojciech, Augustyn, 2 i., na Janowie, h. Jastrzębiec; Jastrzębski Stanisław, t. h.; Jastrzębski Kajetan, t h.; Jastrzębski Jan, Kanty, tego h.; ldźkowski Ignacy, h. Jastrzębiec; Jezierski Anastazy, Bonifacy, 2 i., h Kogala ; J ezierski Franciszek, Bartłomiej, 2 i., h. Nowina Kapica Adam, h. Jastrzębiec; Kapica Bartłomiej, t. h.; Kiedrzyński Józef, h. Ostoja; Riślański Mateusz, h. Kisiel; Kleczkowski Ignacy, Jakób, 2 i , h Cholewa; Kochanowski Władysław, b Korwin; Kołakowski Floryan, h. Kościesza; Kołakowski Walenty, t. herbu; Kołakowski Alexander, t. h.; Kołakowski J akób, t. h.; Konarski Konstanty, h. Jastrzębiec; Korczakowski Adam, Zenon, 2 im., h. Korczak; Korczakowski Wojciecb, Ł h.: Korczakowski Kajetan, tego h.; Kosiobudaki J «kób, Krzysztof, 2 i, h. Pobóg; Kos*owska Eleonora z J erzmanowskich wraz z córkami, to , jest: Apolonię., Kamillę, Bogumiłę, 3 im., i Maryannę , Karolinę, 2 i., po niegdy Erazmie Kossowskim, h. Dolega, pozostałemi; Kowalewski Józef, h. Dołęga; Kowalewski Wincenty, t. h.; Krajewski Józef Benedykt, 2 i.,h. Trzaska; Kruszewski Maciej; Kulikowski Felix, h Drogoniir; Kulikowski Tomasz, t h.; Kurcyusz 'tanislaw . - LesiiskiPiotr , herbu Jastrzębiec; Linowski "Wincenty, Adam, Józef, 3 i., h. P o mi an; Linowski Ignacy, Kajetan 2 i , t h ; Lipiński Józef, po Leonie, h, Gozdawa; Kisicki Bomuald, herbu Prus I.

(d. c nast.) Rossya.

W teatrze Alexandrowskim w S1. Petersburgu, na dochód P. Sośnickiej, przedstawiona była niedawno, po raz pierwszy, komedya narodowa pod nazwę: "Młynarz czarownik, Zwodziciel i swat« napisana przez Po1e we go (Polewoj) , zaslugu,ęcego na miano, prawdziwie słowiańskiego autora. Francya.

Z Paryża, dnia 18. Października.

Zawiadomiono władze lugduńskie, że Xiążc Orleański przybędzie tamie między 5. a 10.

Listopada i dni kilka w tern mieście zabawi.

Codzie nnik donosi, że Arcybiskup paryski ma się nieco lepiej. Znany z cięglego wichrzenia swego N a t i 0nal umieścił dziś w nie zwykły sposób następujące zaspakajające doniesienie: »Przesilenie handlowe zdaje się zbliżać do swego końca; a przynajmniej zapewnić możemy, że liczba bankructw w ostatnich dwóch tygodniach znacznie się zmniejszyła. Zmnieiszenie to nie dowodzi wprawdzie przywrócenia zupełnego zaufania, ale dowodzi jednak, że likwidacja pomyślnie idzie, i że kapitały wkrótce znowu w obieg puszczone będę. Tym sposobem więc podług wszelkiego prawdopodubieństwa szczęśliwsze dla handlu przyszłość rokować możemy " W liście jednym z Londynu donoszę, że się starano o zalęgnięcie pożyczki czterech milionów funtów szUrlingów dla rządu hiszpańskiego, lecz że osoby, którym układy w tej. mierze poruczono, nic nie dokazaly. Wątpię w ogólności, czyli wśród obecnego przesilenia finansowego w Londynie będzie można jakąkolwiek zawrzeć pożyczkę. K o n s t y t u c Y o n i s t a d o n o s i, ź e p r z e z T ry - est nadeszły wiadomości z Alexandryi aż do d. 30. Września Ale tyle tylko powiada, źe Alesandryę cięgle wzmacniają.

W ostatnich czasach interesa handlowe W Paryżu smacznie się poprawiły. W pierwszych dwudziestu dniach W rześnia tylko 5B bankructw zostało ogłoszonych. Jest to jeszcze wiele, ale bez porównania mniej nii w poprzedzających miesiącach, Polepszenie jest także widzialne i w ilości samych bankructw. - Jedno tylko przechodzi summę J nne są na eummy daleko mniejsze.

Znany malarz dekoracyi P. Ciceri, zrobił odkrycie, które będzie stanowić epokę w sztuce malarskiej. Znalazł on sposób ustalania farb na wszelkich kamieniach i nawet na zwyczajnym murze. Na tern odkryciu p . ' Ciceri ugruntował systemat zupełnie no Wego ozdabiania mieszkań tak wewnątrz jak zewnątrz. Zwyczajna śriana, kolumna, przeistacza się pod jego pędzlem w najpiękniejszy marmur, porfir, w mozaikę albo w obraz. Farbv jego są bardzo żywe i tak trwałe, ze niczem się wyjąć nie dają, albowiem wsiękają W kamień który potem daje się polerować bez szkody dla obrazu. Dotąd tajemnicę swego odkrycia wynalazca zachowuje dla siebie. Z B o u r g e s, dnia 15. Października.

(Z listu prywatnego Messagera.) Donoszę W Panu o niektórych szczegółach posłuchania, danego mi nareszcie przez Don Carlosa. Za Wnijściem mojćm i mego towarzysza do sali w. której był Don Carlos i Xiezna Beiry, skło nIł się wprowadzający nas Szambelan bardzo nisko i oznaimił w glos, źe się staramy o zaszczyt złożenia naszego uszanowania. "Panowie wnijść mogą!" odpowiedział Don Carlos po francuzku. Skłoniliśmy się więc takie prawie aż do ziemi, podług danego nam zlecenia i następnie stojąc oczekiwaliśmy chwili, w którejby Xiąię do nas przemówić raczył. Don Carlos siedział w wielkiem krześle z poręczami i głaskał pieska, Jeżącego na jego kolanach. Naprzeciw niego w odległości 3. do 4. kroków siedziała na kanapie Xiezna Beiry w na Wpół leżącej postawie. Za wnijściem naszćm zmieniła postawę i ukłoniła nam się lekkiem skinieniem głowy. "Cieszy mnie moi Panowie, rzekł do nas Don Carlos, źe widzę przed sobą dwie osoby, znane mi z dobrego sposobu myślenia.« Podał nam następnie kilka roałoznacznyeh pytań, na które stosownie do 0koliezności odpowiedzieliśmy; poczem przy padła kolej na Sięźną Beiry. Paru ta ma szlachetny i godnością tchnący sposób postępowania, ruch jei jest żywy a po francuzku mówi płynnie, choć nie dość poprawnie. Rozmawiała ona z moim towarzyszem o Xieznie Angouleme i to z prawdziwem podziwieniem.

O przyszłym swoim i swego małżonka losie mówiła z zupełną ufnością. Na wspomnienie mego towarzysza, źe przyszłość używa wielkiego prawa odwetu, i źe dobra sprawa ostatecznie zawsze zwycięstw@ odnosi, rzeki Don Carlos: »Ufność moje w Opatrzności p&kładam. " - Iw męstwie i "wytrwałości naszego prawego Cabrery,« dodała z zapałem

15 ;

Xiezna. Ośmieliłem się powiedzieć kilka słów o sprawie WOlennej 1837. roku i o pomyślnych d.ziałaniach Generałów karohatows-kich, którzy SIę aż pod mury Madrytu zapuścili, ale niezręczne nie przestrzeganie formalności sprawiło, źe ID i nic o tym przedmiocie nie odpowiedziano. Uczciłem bowiem Don Carlosa tytułem J. K. W., zamiast przemówić do nieo w wyrazach N. Panie. Milczenie z jego1 wyraz podziwienia z strony Xięźnćj Beiry przekonały mię, żem zbłądził. Poznałem się na tera, alem się nie starał o poprawienie popełnionego błędu. W eiągu całego posłuchania, trwającego przeszło kwadrans, stać m usieliśmy. Znak dany przez Don Carlosa Szanabelanowi skinieniem ostrzegł nas, o »kończeniu posłuchania, a tak cofając się tyłem aź do drzwi oddaliliśmy się wśró d niskich ukłonów. D.on Carlos pożegnał nas dość ozięble; Xiezna nIerównie uprzejmiej. Z dnia 19. Października.

Wykonano nowy zamach na osobę Króla. Nie ma on wprawdzie podług wszelkiego do prawdy podobieństwa dążności politycznej, sprawił jednak powszechnie bolesne wrażenie. Rozmaite dzienniki tak o tern d o n o s z ą: D z i e n n i k s p o rów: » W C Z o raj p o południu o 5 godz. w chwili, kiedy pojazd w którym siedział Król, Królowa iXiezriiczka Adelaide", kraty Tuileryjskiego ogrodu mijał, rzucono kamień bardzo ciężki gwałtownie w prawe okno pojazdu, który Królową w g owę ranił. Kobieta jakaś była sprawczynIą tego zamachu*, aresztowano ją na miejscu. Król kazawszy stanąć, przekonał się, że N.

Pani lekkie tylko poniosła uszkodzenie a tak . ' w .kllka. chwil później pojazd dalej ruszył, udaJąc SIę do S1. Cloud. Podczas zatrzymania się tego mnóstwo ludzi na około poiazdu królewskiego się zgromadziło, wynurzając swój szczery udział i przeprowadzając pojazd król. żywe,mi okrzykami radości. Kamień, który Królową trafił, musiał zapewne pFzez tę ciasną przestrzeń przelecieć, którą jadący obok po'azdu oficer ordynansowy przypadkiem próżną-zostawił. Kamień był okrągły i rzucono go niezawodnie z wielkim impetem, kiedy W tak znaeznej odległości tak grube szkło źwiereiadłowe mógł wybić. Aresztowana kobieta nazywa się Stefania Girondefle i była dawniej służącą. Miała czerwoną chustkę na głowie a była łachmanami okryta. Pierwsze odpowiedzię na podane jej na prefekturze policyi zapytania okazywały zaraz, źe cierpi p 0mieszanie zmysłów a późniejsze badania zdanie to zupełnie potwierdziły. NN. Państwo» o kwadrans na 7. do St Cloud przybyli. Doktora Pascjuier przywołano natychmiast do wnością, ze ani najmniejszego nie ma powodu obawy. Królowa jadła obiad z Królem a wieczorem przyjmowała zwyczajne towarzystwo swoje. Wszyscy Ministrowie popołudniu do S1. (J oud się udali i przez cały wieczór sale pałacowe pełne były osób, które z Paryża przybyły, aby Królowi uniknienia niebezpieczeństwa winszować." M o nit e u r: ),Vtefania Girondelle wczoraj wieczorem na Conciergerie przez Doktorów Chomel i Vigardane, w obecności Ministra spraw wewnętrznych i Prefekta policyi, badaną została. Obaj lekarze poświadczyli, źe cierpi pomieszanie zmysłów.« - Messager: "Stefania Girondelle rodziła się w Bournouvilliers w departamencie Marny; jest kucharką i ma lat 31- W Paryżu dopiero od 6 miesięcy przebywa, dawniej mieszkała w N emours, gdzie juz dawała znaki pomieszania zmysłów. Marzyła sobie, ze pułkownik od kirassyerów i syn tego?- J3 prześladują i źe Król tym zabiegom pobłaża. Aby się więc pomścić, rzuciła kamieniem w pojazd królewski; oświadczyła, że raz już podobne czyniła usiłowanie, że wszelako wówczas kamień po nad pojazdem przejęcia!. Kamień, którego ta nieszczęśliwa użyła, waży około funta. Nosiła go przez dni kilka przy sobie, czekając sposobnej chwili, aby swój szalony zamiar uskutecznić.« - Le D r o i t: "Podczas pierwszego badania tłómaczyła się Stefania Girondelle bardzo dwuznacznie, powtarzając ciągle że Król złemi Ministrami otoczony, którzy go oszukują. Przy aresztowaniu swojem ani najmniejszego nie stawiała oporu i wyznała natychmiast, że kamienem tym rzuciła.« August Blanqui udaie chorego i żąda żeby go, do-lazaretu zawieziono. Władza do tego *ię nie przychyliła, oświadczyła mu jednak, iż do sali dla chorych w Conciergerie może być przyniesiony, tego wszelako znowu on nie przy jął- Zresztą trwa w uporze swoim i na żadne mu podane zapytanie nie odpowiada. »Znam ja mój los,« powiada, "nie chcę jednak przez może nierozmyślne wygadanie się przyjaciołom moim zaszkodzić.« - J eden dziennik tutejszy twierdzi, że Pan Blanqui starszy, dyrektor szkoły handlowej i brat aresztowanego, do S1. Cloud się udał, ale ani u Króla, ani u Xiecia N emours posłuchania sobie wyrobić nie mógł. Wszakże wiadomość tą bezzasadna, kiedy PanBIanqui przed 6. tygodniami do Algieru się udał, skąd dopiero w Listopadzie tu spodziewany. P. Saligny Sekretarz poselstwa w Washingtonie, mianowany został francuskim przy rzeczypospolilej Texas Posłem,

Pan Ducłos Konsul francuzki w Belgradzie' został odwołany, a jego miejsce zajął P. Hodriga. · Pod czas pobytu w Fontenebleau, P. Gufzot odczytał Królowi ukończoną bi)ograftjc Washingtona. Podobno dziełko to wyjdzie równocześnie w języku angielskim i francuzkim. Ministeryum ustanowiło komisyę,stosownie do projektu P. Trący, wzlędem zniesienia niewolnictwa. Kornisya ta wydała właśnie swoje postanowienie, które brzmi w końcu następującym sposobem: 1) Na sessyi w r, 1840 oznaczony zostanie czas, w którym ogólne i równoczesne zniesienie niewolnictwa we wszystkich kolonijach łrancuzkich rozpocząć się ma; 2) ponieważ zniesienie takie przyniesie rządowi straty, przeto odtrąci się część zarobku uwolnionych na pokrycie strat .owych; 3) będą także obmyślone środki, tyczące się zapewnienia im roboty', i kształcenia ich wiadz umysłowych, aby godnie użytkować z wolności swej umieli. P. Combes, znany z raz już odbytej podróży do Abissynii, przedsięwziął jedną jeszcze w tamte kraje. Minister handlu, Minister spraw zagranicznych, sam nawet Król, wszystkich użyli środków, aby ułatwić wykonanie przedsięwzięcia młodego, nieustraszonego podróżnika. Wziął on z sobą znaczną. ilość podarków, między tnnemi obraz Króla Francuzów, przeznaczony Królowi Abissynii-.

Zagadnienie które było często roztrząsane przez dzienniki i którem gabinet powinienby się szczerze zająć, jest to przedajność pewnych publicznych urzędów. Jest we Francyi kilka posad takich które się uważają jako własność osobista i przedają się przez osoby które je posiadają. Takiemi są naprzykład urzędy agentów giełdowych, czyłi maklerów, notaryuszów patronów (avoue), woźnych czyli komorników i pisarzy sądowych. Za Cesarstwa urzędy te były dożywotnie tylko i po śmierci urzędnika wracały do szafunku Rządu. W roku 1816 wyszło prawo pozwalające osobom zajmującym takowe posady, zalecanie na swoje miejsce następców, owoi takie pozwolenie, było to samo co upoważnienie przedaży. gdyż zalecenie mogło następować w skutek zobopolnej umowy. Wiadomo źe w 1824. roku w którym szał spekulacyj giełdowych dochodził najwyższego stopnia, urząd maklera przedawał się od miljona, do 1,200,000 franków. Oddawna oppozycya powstała na taki rzeczy porządek, dowodząc ze dość już było używać przez całe życie wielkiego dochodu, żeby jeszcze można go na własność dziedziczną, obracać. Rząd a» zostawić sobie rozdawnictwo miejsc tego rodzaju. Jednak okoliczność Wynagrodzenia dziś żyjących urzędników stawić będzie wiele trudności. Oppozycya zaś niecbce zostawić tego Rządowi, ale żąda aby mianowanie zależało od władzy municypalnej. Nakoniec minister sprawiedliwości mianował komisyą do roztrząśnienia tego przedmiotu i do złożenia mu o tern zdania sprawy. Hiszpania.

z Saragossy, dnia 7. Października. Twierdzą, źe Ćabrera stojący między Belchite i Saragossa, zamierza wejść w układy, i ze juź Pułkownik tu przybył, aby Xieciu Vitoryi podać warunki, pod któremi Cabrera broń złożyć gotów. Anglia.

z L o n d y n u, dnia 18. Października. Mimo odezwy Margrabiego Labradora do National a obstaje ciągle Kuryer przy swojem twierdzeniu, źe najnowsze jego doniesienie o wydanych przez Don Carlosa rozkazach do Hrabiego d'Espana i Cabrery, aby wszelkich kroków nieprzyjacielskich przeciw kry»tynistom nadal zaniechali, z wiarogodnego pochodziźródia, i źe z równą wie pewnością, ii Król Niderlandski rząd Królowej Hiszpańskiej uznał. Jeżeli korrespondencyi gazety» T i m e s " z Konstantynopola z dnia 27. z. m. zawierzyć można, Anglia i Francya luż się między sobą · względem środków, jakich przeciw Mehmedowi Alemu użyć wypada, porozumiały. Lord Ponsonby miał odebrać instrukcye, zgodne zupełnie z instrukcyami, przesłanemi przez rząd francuzki Admirałowi l\oussinowi. Koromissya umorzenia długu narodowego zebrała się była wczoral w Kommissyi skarbu; Kanclerz tejże Kommissyi i Wicedyrektor Banku uczestniczyli temu zebraniu.

Z dnia 19. Października.

Gazety tutejsze zamieściły krótki rys życia przebywającego teraz w Windsorze Xięcia Alberta Sasko - Koburskiego (urodź. d. 20. Sierpnia 1819. r.), domniemanego przyszłego małżonka Królowej Wiktoryi. Genealogią jego doprowadzają aź do Anglo-Saxoiiskich naczelników, którzy w5tym wieku pod Hengistern i Horstem do Anglii przybyli. Stosownie do gazet irlandskich, dawniejsza Miss Penelope Smith, obecnje małżonka Xięcia Kapuy, na Jono kościoła katolickiego przejść miała. Na zamku Windsorskim dn. 15. wieczorem nagle rozlegał się krzyk że gore; mówiono, źe w pokojach Krójowśj się pąji. \y.ojsko,dozorcy sikawek i policyanci juź się ruszyli, ale wkrótce pokazało się, źe się tylko sadze w kominie w bardzo odległym skrzydle pałacu zapaliły, a ogień ten wkrótce przygaszono. A li S t r y a.

z P r e s z b u r g a t dnia 11. Październik. " , (Gazety bawarskie.) - Pod względem języka Węgierskiego, jako jedynie prawnego w kraju, juź się obydwa stoły między sobą porozumiały i N. Pan niezawodnie reprezentacyi moc prawną i obowięzującą nada, gdy ArcyXiąźę Palatyn sam rolę pośrednika przyjął.

Obrady nad tym przedmiotem przy stole Magnatów były bardzo zajmujące; mała tylko' liczba członków głosowała za źle zrozumiałym patryotyzmem, dążącym do gwałtownego przedzierzgnienia wszystkich w Madziarów i nawet z strony oppozycyi wznosiły się głosy przeciw wszelkim środkom przymusowym ku prywatnym osobom. W tym duchu przemówił szczególniej Hrabia Alexander Erdoedy i starał się przykładami w Europie okazać, źe nie jedność w mowie, tylko równe uczucie patryotyczne obywateli państwa wielkiemi i potęźnemi czynią. Także pod względem politycznym 'zalecał Hrabia tolerancyą, szczególniej teraz, gdzie N. Pana o wcielenie Galicyi upraszają, a przykłady w Kroacji dowodzą, źe mieszkańcy w miejsce wymuszonego iczyka węgierskiego, chętniej się uczą mniej im użytecznego języka serbskiego. Sięgając-zaś dale; jeszcze, rzekł mówca: »Niezawodnie znika półksiężyc i czas może niedaleki , gdzie delegowani owych krajów między nami zasiadać będą, których chorągwie koronacye naszych Królów zdobią,« Istotne punkta przyjętej uchwały są, iź teraz przy prawach i rozporządzeniach obok stojący łaciński text odpada, źe przedstawienia Stanów państwa do Króla w języku węgierskim układane będą, i źe w tymże języku Król Stany zwoływać będzie. Ktokolwiek duchowny lub świecki urząd piastuje, umieć powinien język krajowy; zaprowadzą go we wszyst kich zakładach naukowych, a Król tylko osobom mówiącym po węgiersku dyplomata szlacheckie i dotacye nadawać będzie. Pod względem milicyi nadgranicznej upraszają N. Pana, o zaprowadzenie tamże znowu prawa węgierskiego i o przywrócenie w pułkach narodowych komendy w języku węgierskim; Z VViednia, dn. 15. Października.

( Gaz. Poivsz.) Najnowsze wiadomości z prowincyi tureckich mniej są zaspakajające pd dotychczasowych. W Hercogowinie szczególniej nadzwyczajne panuje wzburzenie nych, jakim ludność chrześciańska ulega Kilkaset mieszkańców hercogowińskich udało się do rzijdu ausiryackiego 2 prośbą o pozwolenie im przesiedlenia się do Dalinac) i. W bkodryi wirlkie jest nieiikontentowanie, ponieważ miasto to w skutek połączenia baszostwa z wezyratem Rumelii przestało być siedliskiem Baszy. W IJriscend nareszcie sroży się formalny bunt; ludność Beja tureckiego wygnała i nową adminislracyę urządziła. Buntownicy żądają zniesienia cła od towarów i dziesięcin i w)słali deputaryę do Kumely Walessy do Biloglii, od którego co chwila odpowiedzi czekają. Lubo zaprzeczać temu nie można, że zabiegi Ismaela Beja Priscendskiego zaburzenia te wywołały, jednak i poczęści wpływ Mehmeda Alego do tego się przyczynił. Podobnie w Bosrui i Albanii objawiają sie oznaki rokoszu. W Serbii opinia publiczna pod względem nowego porządku rzeczy ciągle podzielona. Małżonka Xiccia Miłosza, która się do niego do Wołoszczyzny była udała, aby go skłonić do odesłania syna swego do Belgradu dla objęcia tam rządów nad Serbią, także zdanie swoje teraz zmieniła i w tern się z małżonkiem swoim 2gadza, iż syna w domu chce zatrzymać.

N aturainie zadałoby to spokojności w Serbii cios dotkliwy, ale o zmianie następstwa tronu przed dostąpieniem młodego Xieoia pełnoletności, ani myśleć. Wszakże niesie pogłoska, że i ten młody Xiążę tak słabe ma piersi, iż się o życie j q słusznie lękają. włochy. Piszą z Pizy: «Między cudzoziemcami, znajdującemi się na tegoroeznem zgromadzeniu badaezów natury, odznaczają się następujący: Sismonda z Turynu, Link z Berlina, Oken z Zurich, Ofterdinger z biberachu, Fischer z Ludwigsburgu, Tomasini z Parmy, Xiąźę Musińano, Littrow z Wiednia, Baer Kapitan korpusu inżenierów z Wittenbergu, Ludwik Szmit z Berlina, Hoge» z Zurich, Matissen z Altony, Bazzoni, Giacomini i Menin z Padwy, Frank z Wilna, Paskal i Jan z Parmy i t» d Najwięcej uczonych przybyło z Piemontur z Królestwa Lombardskiego-, z Wene cj i, gdy tymczasem Stolicy apostolskiej dwóch czy trzech wszys kiego zjechało. Dosyć widać także z N eapolu i Sycylii; z Ziemi Siedmiogrodzkiej jest dwóch, z Aten dwóch, z Korfu jeden, i jeden z Brazylii (L. Mouttinho de Lima, były Poseł brazylijski przy dworze francuzkim). P. Andouin, jeden z Konserwatorów Muzeum historyi naturalnej i Doktor Maijołm, przybyli z Paryża. Jest także kilku Anglików- x

EgiptZ Alexandryi, dnia 25. Września.

(Z Gaz. franc) - < esarz Rossyjski Egipskie1Yu Generalnemu lekarzowi Clot-Bey order Sw. Stanisława II. ki. dać raczył. Patent w nader pochlebnych wyrazach ułożony Hrabia Medein wspomnianemu lekarzowi wręczył. Mehmed Ali na da nem Konsulom zagranicznym posłuchaniu żywą miał wynurz) ć radość z tego Generalnemu lekarzowi swemu wyświadczonego honoru. Ż dnia 27. Września.

(Gaz.puwsz.lijis.) Bryg angielski «Zebra * odpłynął stąd znowu, aby się z eskadrą Admirała Stopford połączyć. Niezaprzeczonem faktura, zwrarającem uwagę powszechności, jest to. że kilku oficerów angielskich, którzy na pokładzie tego brygu tu przybyli, często na czółnie pod tureckie i egipskie okręty podjeżdżali, aby ich numera, pozycye, liczbę ds-iał ich i t. p. sobie wynotować. Twierdzą, że Admirał angielski oficerów tveh właśnie w tyrn zamiarze wysłał, wyprowadzają więc stąd wniosek, że flotta angielska niespodzianie przed portem tutejszym stanie. Zresztą całe wybrzeże Alexandryi, zacząwszy od Marabut aż Ao Abukir, mocno obwarowane. , na przylądku, na którym pałac Baszy stoi, nowe pozakładano baterye ku otwartemu morzu i piece do lania kul; - dość Wicekról takie poczynił przygotowania, iż atak na Alex a n d r a rów n i e z e s tro n y lo do w ej j ak m o rskiej przedsięwzięciem bardzo trudnem i niebezpieczne«] . (Gaz. Powsz. lipska. *) - Na flocie tureckiej wydarzają się już zdrożności i zaburzenia, ponieważ osada od dwóch miesięcy żadnego nie pobiera żołdu. Najprzód postanowiono wypłacić jej żołd miesięczny, ale ofiara ta osady nie zaspokoiła, żądającej całego zaległego żołdu. Te 600,000 talarów, które flotta turecka przywiozła, po większej części dla zaspokojenia potrzeb armii do Syryi odesłano, a tak rząd w największym kłopocie, jakimby sposobem niedobór ten zakryć się dał. Ogół Turków w formalnem rozprzężeniu; nikt ich nie karze, ponieważ wszyscy karać ich się lękają; każdy przeklina godzinę, w której flotta ta do tutejszego portu zawinęła i powszechnie na zdradę sarkają. Officerowie, nie mogąe tym zdroinościom zapobiedź, równie się użalają; nawet komendanci okrętów narzekają, a tak sprawa ta od dnia do dnia staje się groźniejszą. Rozsiewają oraz pogłoskę, że kilkunastu officerów tureckich spisek uknuło celem wzniecenia ogólnego powstania osady Tureckiej i nawet kilku komendantów egipskiej flotty, będących wspólnikami w tych podstępach, Alexandryi coraz większą okazuią nicspnkojność i upowszechniła się obawa, żeby do zgubnego przesilenia nie przyszło. Korweta Austryjacka »Cesarea,« która od miesiąca tu stała, jutro pod żagle · wychodzi, aby się z flotyllą Austryjarką w I,e wancie połączyć Wicekról ciągle naiprzewrotnip'szemi środkami ołityki swojej handel tamuje i niszczy. Zaranie wszystkich batów na Nile, używanych do przewozu towarów, Konsula Generalnego angielskiego do reklamacyi spowodowało. Świeże doniesienia z Resika Bay opiewają, źe powietrze już zaczyna być" burzliwe i niepomyślne, dla tego też stojące tam flotty zniewolone obmvslec sobie miejvce przytułku, ądzieby zimę bezpiecznie przepędzić mogły. Słychać, ie albo do Mityleny albo do wysp Vurla się udadzą i uczyni to przynajmniej flotta angielska, która cała na Malcie przezimować nie może.

Rozmaite wiadomości.

Wynalazca oświetlania gazem.

Niedawno odkryto, źe właściwym wynalazcą oświetlania gazem był węglarz, z departamentu Mozy. Człowiek ten był pierwszym, który dla oświetlenia w nocy swojego pomieszkania, płyn rozwijający się z palącego się drzewa w rurę wprowadzić i zapalić doświadczał Wynalazek ten, który później cokolwiek ulepszono, juź w roku 1738 przedłożono rzeczy pospolitej francuzkiej; ale go nie przyj ęto, ponieważ sądzono, źe na wielką stopę zaprowadzić się nie da. Później Anglicy 'wzięli go W swą opiekę i lepszy z niego użytek zrobić umieli. "Wykaz wydatków na rozne wyznan i a we F r an c y i. Dziennik: »Archives du Chrislianisme« obejmuje w piętnastu numerach budżet wydatków państwa dla rozmaitych wyznań we Francyi na rok 1840. Ogólna summa wynosi 35,744,859 fI. Z tego Otrzymuje ministerstwo religijne na wydatki administracyi 204,559 frank. Dla katolickiego wyznania wyznaczono 34,491,300, dla protestanckiego 959,000, dla izraelskiego 90,r>00 lr#' a zatem dla pierwszego 240,300, a dla 2giego 35,000 franków więcej niż w I. 1839. Trzech kardynałów arcybiskupów, jedynastu arcybiskupów i sześćdziesiąt sześciu biskupów otrzymuje z owej summy 1,052,000 fI., 174 generalnych wikaryuszów , 660 kanoników, 3301 proboszczów, 25,576 kapelandw, 5480 wikaryuszów, w ogóte 28,440,700 franków; 397 reformowanych i 232 luterskich pastorów W

ogóle 843,600 fI.; 103 rabinów (między którymi jest jeden wielki rabin centralny a 7miu .wielkich rabinów}, w ogóle 69,50.) fr. pensyi.

Protestanckim proboszczom przygodne dochody potrącają się z pensyi państwa, a pominąwszy domowe stosiinki ewanielicznych proboszczów, leżeli we Francyi obok 33,000,000 katolików, 2,000,000 protestantów liczymy, okazuje się nadzwyczajna niestosowność W summie, jaką to państwo na oba te kościoły wydaie, a przeto francuzkiemu rządowi jeszcze wiele rzeczy uzupełnić pozostaje, za nim się bezstronnem uwzg'ednieniem obudwu kościołów będzie mógł poszczycić, choiiaż ze wszech miar juź wiele dobrego zdziałano. Kotka Prima Donny. Gezęty Londyńskie, z prawdziwie angielskiem serio 0glosiły następny process, którego szczegóły tu powtarj.amy, zaręczając, źe w nich niema nic wymyślonego. 1 'ani Albertazzi, znana śpiewaczka, sprowadzona na lato z opery Paryskiej do teatru Drury-Lane, zajmowała w jednym domu na (-»olden- Square pierwsze piętro, a w trzecim mieszkał P. Henryk Heine, chemik, reprezentant jednej z najznarznjejszych fabryk francuskich Kilka razy P. Heine, wracając do siebie wieczorem, zastawał w sypialnym pokoju kotkę Pani Albertazzi, zwaną Mirza, którą -wypędzał. Za pierwszym razem M i r z a wyszła bez oporu, za drugim skryła się pod łóżko, za trzecim pokazała pazury, a za czwartym użyła ich na swą obronę. P. Heine, po krótkiej walce, schwycił upartą kotkę i znajdując, źe okno było najkrótszą drogą do pozbycia się nieproszonego gościa, wyrzucił ią przez nie. P. Heine, zapomniawszy o tern zdarzeniu, bardzo był zadziwiony, kiedy odebrał na trzeci dzień pozew ód pełnomocnika towarzystwa Opieki Zwierząt (Society of the Zoophiles), którego celem jest zapobieganie okrutnemu ze zwierzętami obchodzeniu się. Pozew kończył się długim szeregiem rozmaitych nawiązek i kar, których towarzystwo po P. Heine żądało. Okoliczność » zł j e g o b y ł a g a t u n ku,« p o Z w a n y s t a w i ł się przed Sędzią, wybrawszy za swego adwokata P. Barker, jednego z pierwszych mecenasów Londyńskich. - Zgromadzenie publiczności było nadzwyczaj liczne. U mocowany od towarzystwa Zwierzolubów pierwszy miał głos. Żądał zastosowania naiwiększej z rzędu przepisanych kar, ze względu na okoliczności powiększające winę. »Wia. dumo powszechnie, rzekł, źe kotka P. Alber. tazzi jest najłagodniejszych obyczajów; ie łas się nawet do cudzych osób; do dzieci równie jak do starców, do rnęźczyn, jak do kobiet Nie robi nawet różnicy pomiędzy stanami cych, i, proszę uważać, niedawno odbyła pierwszy połóg i miała mleko.« Do sprawy ludzkości, łączyła sic- leszcze okoliczność międzynarodowa. Cudzoziemcy z mniejszą jak dotąd ufnością będą przyjeżdżali do Anglii, jeżeli w tym kraju wolno będzie wyrzucać koty za okno. - Pan Barker odpowiada wśród głębokipgo milczenia. Nic naprzód, w ciągu śledztwa, nie przekonało o mniemanej łagodności charakteru kotki P. Albertazzi, i aktor jego, miał słuszną do niej urazę. Również nietrafnie usiłowano wzbudzić ku niej interes · wspominając o jej macierzyńskim stanie, gdyż jej potomek, w chwili wypadku, był tak prawie wielki jak matka. »Ale, mościpanowie, (wykrzykuje P. Barker) jest jedna okoliczność, która góruje nad całą tą sprawą. Koty nie należą do liczby zwierząt, któremi towarzystwo Z o o fi l ó w opiekuje się. Oddają one wprawdzie niejaką usługę ludziom polując na szczury i myszy, ale jakże to zrównać z użytecznością konia, osła, psa! Psa, nadewszystko, mościpanowie, tego biednego zwierzęcia, tak często i niesłusznie ciemiężonego, i który mimo to nigdy nie dał słyszeć w tym przybytku skargi swojej, - Kot, ponieważ wszystko powiedzieć trzeba, kot mówię, jest podług naturalistów pierwszćrn czy ostatniem ogniwem tego samego rodzaju, do którego należą lwy, tygrysy, lamparty, rysie, pantery, jaguary, kaguary i t. d , słowem do okropnego rodzaju żbików (pelis). Kto nie wierzy, niech pójdzie do ogrodu Zoologicznego, a wyczyta tam na klatkach: Felis Leon, Felis Tigris, Felis Panthera i t. d. Owoź strona powodowa nazywa się także Felis, z dodatkiem Catus. Wyraźnie więc Kot jest zwierzęciem srogim i drapieżnym, i żałująca się nadto dała dowody wielkiej zapalczywości charakteru osobistego względem mojego klienta, któremu cóż więcej zarzucić można jak użycie prawem dozwolonej obonyp A potem, gdzież jest to wielkie złe i mniemane okrucieństwo? wszak wiadomo że koty maią przywilej w spadaniu z największych wysokości stawania na nogi, w niniejszym przypadku z kotką pani Albertazzi, skończyło się na lekkim krwotoku j. nosa. Z tych wszystkich powodów prosimy o uwolnienie P. Heine od sądu i kary.« Ta wymowna obrona uwieńczona została nejlepszym skutkiem. P. Heine i jego adwokat opuszczają zgromadzenie wśród powszechnych pjwińszowań. Raz jeszcze zaręczamy za zupełną dokładność tych szczegółów.

Donosząc o otwarciu mojej restauracyi namieniam niniejszem najuniźeniej, ii każdego

czasu dostanie u mnie ciepłych i zimnych potraw, jako tćź najlepszych napojów. Poznań, dnia 25. Października 1839.

J. Hoppe, w kamienicy P. Doucliy, w rynku Nr. 68.

Ponieważ pan Gundermann już poprzestał wywóz appartamentów przyjmować, ja zaś W miejscu tern z naczyniami się przysposobił, takowe w miernej cenie podejmuję-, oczćm panów właścicieli uwiadorniam. Ratayczak, No. 18. Szewska ulica.

s p r o s t o w a n i e. - W umieszczonern w N I. 2JI t tćj gazety ostrzeżeniu Kata«. Binkowskiej, zamiast pretensyj ściągnąć się mających: czytać należy: i n e x i g i b ii i o w.

Ceny targowe W mieście PoznanIu.

U. 25. Październ.

1839. I.

od do Tal. sgr. fen. Tal. sgr. fen.

Pszenicy szefel Zyta Jęczmienia d1.

Owsa d1.. Tatarki d1.

Grochu d1. .

Ziemiaków d1.

Siana cetnar Słomy kopa .

Masła garniec Spirytusu beczka

1127 1 6 I 2 5 1- - 1 1 A 22 6 1_ 25 17 6 - I 18 27 6 1 1 27612 9 - 9 16 6 19 4 10 - 4 152- - 2 5 13 10 - 13 15 Klirs papIerÓW I pieniędzy giełdy Berlińskiej.

Dnia 24. Paidziernika 1839.

Sto-l Aa p' k li r a li t

. C papie- gotopl . . ramI Wlzną

Obligi dłngu państwa .

PI. ang. obligacye 1830. .

Obligi premiow handlu morsk, Obligi Kurmarchii z bież. kUr Obligi tymcz. N owej Marchii dt Berlińskie obligacye miejskie Królewieckie dito Elblągskie dito Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego Ws< hodnio - Pr, listy zastawne Pomorskie dito Kur- iN owornarch. dito Szląskie dito ObI. zaległ. kap. iprC. Kur-i No wej - Marchii Złoto al marco · N owe dukaty Frydrychsdory Inne monety złote po 5 talarów Disconto i 102* 701 1011 IOtj 1031

103f 102f 701 101 i 101J 102} 1021 1041 10. ' 1 lO?' 1031

101}

102J 102} 213 18* II{ 121 3 l UJ 4

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1839.10.28 Nr252 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry