GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.02.28 Nr49

VVielkiego

TA

)K ic& t w a

POZNANSKIEGO

Nakładem PmKann Nadwornej lr. Dekera i Spółki. - Redaktor: lI. WannowaMii.

W Poniedziałek dnia 28. Lutego.

Wiado mości k rajowe.

z Berlina, dnia 23. Lutego. Uzis w południe odbyły się w zamku królewsk.m, w pokojach J. K. W. Xiecia Wilhelma, wuja N. Króla, w obecności NN. Królestwa Króla Wilhelma Fryderyka, Hrabi Nassau, zebranego domu królewskiego i przebywających tu Xiąźąt zagranicznych, uroczy<<Je zaręczyny J. K. W. Xiczniczki Fryderyki bąnc,szkj Augusty Maryi Jadwigi, córki J. K. vv. Xiccia Wilhelma z J. K. W. NasteK* A £u bawarsŁ«, ego. Fotem był wielki obiadu N. Pana w sali rycerskiej, i JJ. K. W. raczy.y przy,mować powinszowania zaromadZQn.ego b dworu. Generałów, Ministrów °wszj. stklch o ecnych.

VViadomoscijtagraniczne.

Polska.

? .A. a r B 3 a * 7 . d fi i a 20 - L t III. " u ego.

Y A u A * S < ? o 6 u c h , P o P I ., ki . « au lns m w IY r M tk; p RP rniona "«lała kradzież: zkap lAl "ł k L B o s k , < J' Częstochowskiej zabrano 5 9 b r a brJI A o t O 7 «"brnych, 3 medaliony duze srebrne, 6 krzyżyków z koronnego, złot£ perły granaty, korale; taki« « Obrazu Stej AtSuieSik. oderwano część »ukieoki srebrnej i

1 845.

palmę złotą. Oprócz wynagrodzenia z strony sumienia i religii dla pobożnych, Rządca kościoła przyrzeka nadto nagrodę pieniężną za dostrzeżenie rzeczy skradzionych, lub wyśle« dzenie występnego świętokradzcy. Anglia.

z Londynu, dnia 19. Lutego. W środę wieczorem ukończono w Izbie niższej obrady nad poprawka Russelowska do planu praw zbożowych Sir Rob. Peela, a przegłosowanie wydało wiadomy już wypadek, ze wniosek ministeryalny większości;} 123 głosów, i. j. 349 przeciw 226 przyjęto.

Lord J. Riissel ułożył z umysłu poprawkę swoje w bardzo ogólnych wyrazach; miał ba bowiem na celu wykazanie niedostateczności wniosku Peelowskiego, bez stawienia innego obok niego. W ten sposób bowiem umiarkowam Whigowie, gdyby poprawka ta była przeszła, byliby zawsze mieli otwartą drogę do oświadczenia się za tym lub owym rodzajem cła, i, o co zapewne najwięcej chodziło, ci przeciwnicy praw zbożowych, pragnący zupełnego zniesienia tegoż, zatem żadnego cła nie przypuszczający, mogli za poprawką Lorda J. Russella głosować, bo ta ich do nic stanowczego nie obowięzywała, tylko zaprzeczenie ministeryalnego wniosku zawierała. Cały w»c.e zastęp przeciwników praw zboźo

I S YY * *wycłi połączył ,sic w tern przegłosowaniu, a przecież tylko pa 226 zdobył się głosów, podczas gdy ich 349 minisłeryalna naliczyła strona. Równocześnie można obustronną liczbę głosów za dość pewną próbę teraźniejszej stosunkowe) siły obydwóch stronnictw, konserwatystycznego i liberalnego, w izbie niższej uwaeać. Mimo tej znacznej klęski, nie omieszkał Pan Villiers po małym odpoczynku Wystąpić wczoraj z swoim wnioskiem, mającym riń cełu zupełne zniesienie pravv zbożowych, i obrady nad tymże nańowo się rozpoczęły. Wniosek ten naturalnie mniej jeszcze po sobie mieć będzie głosów, gdy Lord John Riissel i wszyscy obstający za utrzymaniem miernego cła opiekuńczego, popierać go nie mogą; lecz jeszcze się mówieniem nie znużo no, i obrady wczoraj przy końcu posiedzenia znowu aż do poniedziałku odroczono. Pod.lug doniesień z Leicester , tameczna klassa wyrobnicza wśród okropnych złorzeczeń Sir R. Peela in ejjigie na rynku spaliła. Odbyto następnie liczne zgromadzenie, na którem najzaciętsze miano mowy i ministeryalne f irawa zbożowe całkiem potępiono. Uchwaono wa'ne zgromadzenie ludu pod gołem niebem i petycyę do Królowe) o oddalenie Ministrów. Dość wzburzenie do wysokiego doszło stopnia. - Podobnie spalono wizerunek Sir R. Peela W Rochdale przy blasku pochodni i okropnych okrzykach pospólstwa. Do Derby, gdzie demonstracyc tę palenia nasamprzód przedsięwzięto, na żądanie Torysów, sądzących, że motłoch życiu i własnościom ich zagraża, wojsko wyprawiono i policyę wzmocniono. Pelycya wydana Jam do Kró. low/ej o zniesienie praw zbożowych już hooO podpisów liczy. T i m e s mniema, źe chociaż Francya nie ratyfikowała traktatu względem przeglądania okrętów, mc jednak wykonaniu lego nie będzie na przeszkodzie, gdyż poprzedni w tym · względzie traktat z Francva, pozostaje w całćj /nocy. N owy traktat jest tylko z tego względu ważny, że trzy północne mocarstwa właśnie przystąpiły w nim do "'poprzedniego między Francy;} i Anglią zawartego. Z łndyi Wschodnich nie nadeszły nowsze Wiadomości; ale wi"'le mówiono o udziale, jaki miał zabity Sir Alexander liurness w wyprawie do Alghanistanu, celem przywrócenia SzachajSzudsza. Bardzo ciekawy zbiór listów prywatnych Alexandra JJurncsa podobno diukiem ogłoszony zostanie J rzuci on wielkie światło na sprawy indyjskie i pokaże, z jaką, pogardą Sir John Hobliouse z zmarłym postępował. Przesądy tego Jylinistra przeciw »ir JJumesowi do tego dochodziły stopnia, że na

T511I*&H«PY z d?P?y LOf<k Keane przytłumił, które uznanie znamienitych Burnesa zasług zawierały. Lord Keane wraca do Anglii, aby otrzymać godność Harowską i 3000 tunt. rocznej pensyi. Burnes, którego geniusz Azyę środkową handlowi i dyplomacyi naszej otworzył, podczas kiedy jego bystry rozum rząd Indyjski w groźącem wojsku naszemu niebezpieczeństwie przestrzegał, - Burnes pozostaje tam bez pensyi i nagrody, i kula go przeszywa, nim się przepowiednia jego speL nic mogła. Francya.

'Ł P ary ż a, dn.a 19. Lutego.

Nie ulega więcej wątpliwości, źe Generał Cabrera w obecnej chwili w Caryźu przebywa i potajemne odbywa rozmowy z hersztami stronnictwa karolistowskiego. Lord Cowley wczoraj do l'ana (iuizot udać się miał, aby go wezwać, żeby nie dozwala! mężowi ma - I jąceinu oczćwiście zamiar wywołania nowego ruchu w Hiszpanii, w stolicy się krzątać. -. K o n s ty t uc Y o ni sta wynurza zadziwienie swoj e, że Ministeryum francuzkie nie po« CJ.ytu e powinnością zbić w gazetach swoich urocz>ście pogłoskę w l ' rancyi, Anglii i Hiszpanii rozpowszechnioną, jakoby w Paryżu do nowego powstania przeciw Esparterze się gotowano. "Sprx.y»ic£enie takowe, (p 0wiada wspomniany dziennik) )est niezawodne. Dowody zewsząd spływają. Krystyuiści po niepowodzeniu ostatniego rokoszu przekonali się, że sarni nie są w stanie istnie.ącego w Hiszpanii rządu obalić. Postanowili więc ściślej się łączyć z Karolistami, a to im się też udało. Han przez sprzysiężonych ułożony ma być osnowy riastępuiącej: starszy syn Dori Carlosa zaślubi sobie mlod-j Królową Izabellę i aby dzieła tego dokonać, na przyszłą wiosnę w Hiszpanii rokosz wybuchnąć ma. Wszyscy w Francyi się znajdujący wychodźcy hiszpańscy, równie KaroliŚLi jak Krystyniści, wnijdą w granice Hiszpanii, aby powstanie popierać. Prowincye Baskijskie obwołają najprzód Don Carlosa i zaprowadzenie swoiclr" fu e r o s, reszta Hiszpanii powstanie na pozór dla ustanowienia rzeczypospolite:. Hasłem tych różnych ruchów ma być zamordowanie Espartery. Cała ta sprawa zanadto już znana, aby się udać mogła, ponieważ jednak emigranci są istotnie niepoprawni, dziwić się nie będziem, jeżeli za kilka miesięcy w Hiszpanii tu i owdzie do nowego przyjdzie krwi rozlewu.« M e s s ag e r pisze, co następuje: »Droga, nadzwyczajną z Lizbony przez Madryt wiadomość nadeszła, że municypalność stolicy l ' ortugalii dnia 10. m. b. w skutku powstania, przywrócenia Karty Dom Pedra zażądała, ie

/".. e e 8? C P A fi ' , 8 .1, "«»CPrrrB VV skutku swobodnego rozwijania się h.ndł« Aięcia 1erceirę Prezesem Rady i Ministrem l przemvs u l ie AarhnA*. LA . i A wojny mianowała. Hiszpański siennik Pa- p T X II II A M »D. fi / r A f.'. triot powiada, że rząd Hiszpański na każdy krajoAj wrme.ieni. pomyślność przypadek przygotowany, tuszy sobie jednak, li ; «- , _; _ ze stosunki między obydwoma narodami przez 7 M' , q ? * \ * · ową zmianę zakłócone nie zostaną i źe rząd w M n»; JI Y r <">HHl Lutego, portugalski vv Madrycie żadnych podstępów rly * F£Jl °Cb I r ao o J- C1 \ L h b A niy wad nie będzie.« F «łow? A i - - » " stosownie do tychże p 0Następujący jest z urzędowych żrddeł czer- 1 i tyTo A A I A pany wykaz bud etów wydatków Francyi * S j żeby' A ? S y ł * P« A T f f & W różnych epokach, od początku 17go wieku Je przyjmie. Królowa o 1 w Ą ? , wobce powód do mteressujących uwag: »kie potenia i <<1at<< ,«,» p"vv»iame i erj1609. Henryk IV fUinisteryum "ać Ka f v »1a!e pO*tanowih> me zaprzye.cSiil1v1 (.Aiinisieryum oac *ariy chociażby cala armia na korzyść 1642. -rio li Aik · x.iLiWJM Id ' i sle:viim32'57,,84, & & S rT i S 2 T d q A. *} - 4 l:ł.Pfc1.r.eyi -. D Su KlCnelleU) I ) er .......-urrr zoJi1(. sw. e ow1.1dzcow wo w ł-:;lZ00nle 1670. L li d A V (Mmi /\ III, 5 9 7)::( 10. HM%M3M poz*",e'jie ''Pf?***C 1b T 70 RV Z 1 T Pr*> l an,em d M . .

ryum o rrta , r« , m , ,]l woru. Inlste1678. ditto (Zdobycie Ho n 7918 jA 65 < /\ S a P O L t f t /\ l 6o, «ubeTM* "«*" <hl) l - ! -! o L,:F c o L , L e m a I Santorem, Evora d . tt { Mf -. t - T ft t ' r1lb \60I4i607 *A B A Y J1, .IIr *" " A" * M ]I 1685. l O tetnera1JI. eryum--łhn«Mo_i i>Y KO.ISiYIUCjt z r. 1 o8""- wiernymi pozostaną. VJ/'3 _ 5698.

1699.

1707.

ditto . _ T/A'To' ** N2*£* I" 1 o" ,o d e l> a d u a ó i , C o s , a n»anoJ i l t o / ditto do J S S J S ? war'Ył naCZe,r'>«'wodzem wszystkich w wierditto d O A 11 ' S f - S ' n o s c 1 t r w a ! a A h w O , s k n a północy. Wszakże d,tto Ch (Mim'exyum 4 1 1 I 934 I I o 3 I A f t.. t. ? 4 A A arilillarta « « « n r « wZICtOSC WarmII, Jest za Kartą a Minisi- 258,23A7 * 51 B H Po ATrro Ae :fI:

HE.

3,1]; ditto (M\JI OTO (M,m s eryum za ditto d y l l \ V e U r y) \ A l A , LudwikXVI A L l\r 1 9 7 " j 6 2 I O 3 & 9 dW,kXVII U e

1 734.

197'750A112 *

740.

l 787.

4700 Ain«. Jl 7 7 9 I R Spospohtf 10 1&02 Ko3at " 1804. Ces " t /'- o.

1812. da o · Z *814. Lui«,k XVIII 9 1817. di1to \. - 1818. dilto.

4Qio J" i t n' JS S: d ' «24. Kar61X.

lJJ31. Ludwik Filip

, o m m n -742,000,00a* i S £ S {ffi i · ISJS'SSii .8 n / Q ? ? S = VSSrffiSI" ffiffiSS VSfi'Srn?' .Kff' f S I S .1.414,430,736 : LTSKtS Sg * )K )K

, ,

Z t e f i € d r K) kw) ; k a ; u nie i o i n f z f p e t n ; ; cerpać nauki, i wnosić z "ieg * ni' ó Z erń ac1śniemu podatkami 1" '\ , , nin A A . T /" " ł ! x . N . J TI:l li d t 1 o I a r 99 o I e, 99 « «. . 10. -ł..1 » _ « C> - st\y,e. " eqy bowiem F£ancy* nie . była bardZIel clenczona ;»u , " L, X l l · . XV b d . t " , £ f L li W k a . g y U ze ego,,» " t t . . 8 A u " w " , ł ? ZC3C era n eJszego w l n o" . Franqya VkVi tn/ cy m1n lMiljbssłę stcfułe, t&bllHIIarae» za Kartą sie oświadczyły. Ikrfa 3 Lutego pierwszy oddział wojska pod wodza

/'-a- na Lo g es. i .

z ortonaprzeciw , bonIe "» * * £ d , li 8 ' Pod rozkazami Harona Va11ongo - - * J *5 _a4; - c i pod dowództwem Darona Vmhaes dnia 7. wyruszyć. Mars/alek «taion

/'d t ' r 5 ' K . e s t , . " ) ' d " , l -« l - wo zem wszy A S V £ A A , A O W s k i c h a Generał P o r * c / I n, k V1 COm,e5eTM <' d e naczelnikiem obwo, 3 S f" r A T Porto. Junta p rowiz o ryj na towarzyszy p li d li b n o a r fi i i : J:::> Kro i o S V S X ]I I C " O l i I vv W, e I I a trzymaj ą, , "" , o * pos«<<'4to wojsko aż tuż nad granicę. 6 ' > e,iai :,źerzad , zdo n K t ., t 1 - P - - V or ezompr O - , F Tk 'a' W,nOC ,,, łu . V . : - 1 C Z a s u p - e g o s zące »ythczaa t,H«o Pap.eiowi przywik,e Riskuktu'b>ł 'an l 9 "T A ,ll, r + CI l /'- /'... Itego w l n I f fi /'... fi 2 p n d C *" Pobb>hu 8 w e S " w.Ang1ii do kościoła protestancki o* przejść miał. r 7 Hr ,;*-ioi .

lT.r-rŁ · dnIa 12. L u tego. l ute,sz o ' . P ł / . A S rorlny o s e w o r z e A" fI' . A e, fI' e tu przebywający, w c.lo mieni* 1 /'- A T7 -. T7 /'- " /'- *? J o, o t r A r li a ł K /'U-1ac--; rozK'az, aDY met"'riocznie na fuj * N'«* swego urzędowania powrócił. Polecono ma podobno równocześnie ofiarować Królowej portugalskiej 20,UUU wojska hiszpańskiego w pomoc przeciw wybuchłemu w Porto mchowi. Ministeryuru przy obradach nad adressem cząstkowe zwycięstwo odniosło, chociaż pa ragraf o budżecie, nowej taryfie i nadzwyczajnej kontrybucyi może jeszcze się stanie p owodem do zaciętych obrad. Taine towarzystwa, mianOWICIe w Barcelonie, czynnie się znowu krzątaj, a w Mahoń między ludem i wojskiem do walki przyjść miało. Osoby źle myślące rozsiewają rozmaite pogłoski o domniemanym Krystynistowsko- Karolistowskim spisku, na czele którego stać ma Cabrera; sprzysiężeni zaślubienie Królowej Izabelli z synem Don Carlosa do skutku przywieść zamierzają. Proklamacye Cabrery miały już nadeiść do Madrytu. Portugalia z Lizbony, dnia 7. Lutego. (Morning Herald.)- Względem planu ogłoszenia Karty w Porto, porozumiał się najpierw, jak słychać, Minister sprawiedliwości Costa Cabral z pewnym cudzoziemcem w pałacu królewskim, który przychylenie »ię Anglii obiecywał i następnie udzielono go trzem kol legom Costy Cabrala. fekoro Ultrasowie zwąchnęli, źe Costa Cabral wybiera się do Porto, zaraz ifli dzienniki donosiły, ii to czyni dla ogłoszenia tamże Karty; lec» przez ponsecę i Agujara zapytany Costa Cabral, odrzekł, iż tam tylko swego chorego ojca odwiedzić pra gnie. Dopiero, gdy Costa Cabral krok ten śmiały uczynił, odkryli potajemni stronnicy jego trudności, na które się narazili. Zamiast coby na pomoc Anglii rachować można, przekonał się rząd, że przedsięwzięcie to najzaciętszego doznaje oporu ze strony Posła angielskiego, jako też innych członków ciała dyplomatycznego, mianowicie Posła Austryi, którzy wszyscy oświadczyli, iż jest powinnością rzą<du użyć natychmiast sprężystych środków dla poskromienia tego powstania i zapobieżenia tym sposobem woinie domowel. Wielkie tak że sprawia zadziwienie, że Xiążę Palmella, głośny Kartysta, przeciw temu powstaniu się oświadcza. Wstręt swój tłumaczy tą okolicznością, źe konstyturyą zaprzysiągł, więc przysięgi swej dotrzymać powinien. Zresztą mniemają powszechnie, źe to ambicyę jego obraziło, iż Costa Cabral na czele przedsięwzięcia stanął. Podobnie i względem wojska przywódzcy powstania bardzo się w swćj rachubie pomylili, kiedy wielka część armii oświadczyła, że konstytucyi 2 r. 1838. wierną pozostanie. Nie pomyślano także o tćm, że

Espartero będzie przeciw wprowadzeniu ustawy, tak podobnej do wywołanego i potępionego w Hiszpanii statutu królewskiego._ Wśród takowych więc okoliczności, rząd zmuszony przedsięwzięciu pozorny stawiać opór. Belgia.

Z H r u x e II i , dnia 8 . Lutego.

Pogrzeb Generała Buzen odbył się wczoraj o godzinie 5tej rano w zupełnie cichy sposób i bez żadnych ceremonii religijnych na smętarzu St. Jose ten N oode. Ze żadne honorowe oznaki nie miały miejsca, miało to nastąpić w skutku artykułu prawa karnego wojskowego, w którym samobójcom odmówione są honorowe oznaki. Zresztą Generał przed śmiercią w liście do swego Adjutarita rozporządził, aby żadne okazałości przy pogrzebie nie miały miejsca. Niemcy.

Z Franklortu n/M., dn. 14. Lutego.

N a giełdzie naszej papiery doszły do takićj wysokości, jakiej jeszcze nigdy niemiały . J ett to niemylną oznaką pewnych widoków na trwały pokój. Pan Wagner pracuje ciągle z niezachwianą gorliwością nad swoją maszyną elektro-magnetyczną i spodziewa się wykończyć ją zupełnie na wiosnę. Sejm związkowy, na jodnem z ostatnich posiedzeń swoich, przeznaczył na pierwsze potrzeby do budowy twierdzy Uastadt summę 60.000 zlr. m. k.

Turcya.

Z Konstantynopola, dnia 26. Stycznia.

(Gaz. Powsz.) -. Porta drugą wydała notę do Pana Bourquenay, w której przy dawmejszem żądaniu, aby część stojącej pod Smyrną floty francutkiej oddalono obstaje i równocześnie upewnia, że rzAd turecki o żadnej nieprzyjaznej demonstraryi przeuw Baszalikowi Tunis nie zamyśla. >ota ta reprezentanta Francyi niejakiego nabawiła kłopotu, kiedy mu względem stacyi A w Lewancie bezpośredniego rozrządzenia nie przyznano i dowódzcy okrętowi w prost z Paryża instrukeye swe odbierają. Ujrzał się więc w konieczności odwołania się do dawniejszej cj»-klaracyi swojej, że w sprawie tej sprawozdanie swoje już do Francyi przesłał, źe więc Admirał floty niezawodnie w krotce stosowne z Paryża odbie« rze rozkazy. Dobrze zawiadamiane osoby powiadają, że Canning turecka-grecką sprawę w Atenach załatwił i to w ten sposób: Pod względem mniej znacznych zażaleń z strony Porty, przyobiecała Grecya spiesznie wszystkiemu zapobiedź, pod względem traktatu handlowego obszerne pełnomocnictwo do zawarcia nowego traktatu. Za żądane z strony 'Curcyi dobra ma Grecya wynagrodzenia milion drachm aa płacie Porcie. Ze zaś w obecnej chwili przykre położenie kraju i wycieńczony skarb wypłaty tej uskutecznić nie dozwalają, Mr Strat ford chce Porcie w wynagrodzeniu za to zaległe jeszcze 31,000 funt.szterl. ofiarować, kto. re Turcya Anglii za wyprawę syrv ską zapłacić jest obowiązana. Całkowite żądanie Anglii za tę wyprawę wynosiło 50,000 funt. szt" a z tych juz Porta 19,000 spłaciła. Za poda nia takowe zaręczyć nie mogę, ale jeżeli wspo» tnniane zatargi miałyby się w tak szczęśliwy dać załatwić sposób, wśród obecnych stosunków codziennie przecież nowych spodziewać się możemy zawikłari. Wysłanie Canninga do Konstantynopola wielkim jest błędem. Nie jest on mężem, któryby fortę na lepsze i bardziej pokojem tchnące myśli mógł naprowadzić. Do tego przychodzi, że dwal boju chciwi, sprężyści mężowie, Jzzet i Tahir, na czele spraw publicznych stoją, a ci, całkiem starenii przesiąkli zasadami i zaślepieni ogarniętą przez nich władzą, mogliby bardzo ła two, do ostateczności doprowadzeni, chwycie sie jakiego czynu gwałtownego, którego skutki obli« zyć się nie dadzą. Dla zapobieżenia temu, chwycą, się może tutejsi Posłowie tego środka, że łzzeta za człowieka, z którjm nic począć nie mnźna, ogłoszą, w którymto razie 1 'orla zastąpiłaby najmniej ugiętego męża pomiędzy Turkami, naj giętszym - Chosrewem - ale czyli to .będzie szczęściem dla kraju, inne iest pytanie. Porta myśli na Libanie tureckiego (iubernatora cywilnego i wojskowego ustanowić, iak już tego jeden z dawniej.-zych doświadczał Sułtanów. Orcier Basza, renegat austryacki, mając pomiędzy Maronitami wielu stronników i od konsulów europejskich lubiony, przeznaczony został na Gubernatora wojskowego. Udał on się już dawniej z Sera»kierero Mustafą Ba»zą do Syryi. Na czele rałel administracyi ma stanąć wielka Rada, złożona z czterech Dru zow i czterech Maronitów pod przewodnictwem obydwóch Gubernatorów. W każdym obwodzie zaprowadzone będą Rady gminne, a liczba tych ustanowi się w stosunku ludności i religii. J estto śmiałe, ale zupełnie praktyczne przedsięwzięcie. - Doprs. - VV tej chwili rozchodzi się wieść, ii usunięcie Izzeta ftlehmeda i kilka innych ważnych zmian luź w seraju zawyrokowano. Następcą jego ma być podług jednych Tahir, podług drugich Chosrew Basza. Za prawdę tej wieści trudno . , Jeszcze zaręczyc.

Z nad granicy tureckie*», d. 9. Lutego.

Podług listów z Konstantynopola głoszono tamże, iż Cesarsko austryacki Internuncyusz, Baron Stiirmer, na własne żądanie ma być odwołany. Domniemanym następcą jego będzie podobno Radzca nadworny BaronRuszar, albo < esarsko-austryacki Poseł przy dworze greckim, Baron Prokesch.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Poznania. - Takie w 4841. roku handel pijawkami w powiecie Babimostskim był znaczny. Zatrudniał on 2 wielkich, 12 mniejszych handlarzy i 115 pomocników, ogółem 129 osób. Z Węgier i południowej Rossyi sprowadzono 2500,000 pijawek, w sadzawkach pod Rakoniewicami przezimowano 1 milion sztuk, a tak w ogóle 3,500,000 pijawek było na sprzedaż. Z tych odstawiono 2,100,000 sztuk częścią do Hamburga, częścią do Berlina, a 1,400,000 w sadzawkach na przezimowanie zachowano. W przecięciu dostano 30 Tal. z«, 1000, a tak w ogólności wpłynęło za nie 63,000 Tal. Koszta zakupowania, przewozu, podróży i innych wydatków wynosiły około 42,000 Ta!., a tak czysty zysk czyni 21,000 Tal.

Z L w o w a, dnia 15. Lutego. ---- W prieszłyra miesiącu odbyto próbę wytrzymałości teatru Hr. Skarbka, przez obciążenie go kamieniami. VV tym celu poukładano kamienie w całej części wewnętrznei drewnianej, to jest: W lożach parterowych, na wszystkich trzech piętrach lóż i na galeryi. Teatr pełny mieścić będzie 1460 osób, a z tej liczby przypada 988 na wszystkie loże z będijcemi po przed niemi krzesłami i mielscami dla widzów stojących, niemniej i na galeryję. Otóż średnią wagę 98S osób wypadało rozłożyć jako ciężar, który teatr będzie miał do zniesienia, mając przy tern na względzie i moment ruchu, Na jedne osobę przyjęto blisko 169 funtów wiedeńskich (czyli przeszło 232 funtów polskich), tak, iż ciężar ogólny użytych do tego 5630 kamieni brukowych w kostkę obrobionych wyniósł 166,894 funtów wiedeńskuh- Ogromny ten ciężar rozłożony jak należy, spoczywał przez całych 8 dni w loiach i na galeryi; po którymto czasie obejrzano dokładnie wnętrze teatru, i pokazało się, iż żadna część arii usiadła, ani się wygięła, ani żadnej zmianie uległa. Owo zgoła zupełne jest bezpieczeństwo dla publiczności przy największym natłoku i ruchu. O balu danym w Stanisławowie na korzyść Sióstr Miłosierdzia maryiampolskich donoszą, iż prócz Hrab. Kajetanowej Dzieduszyckiej przyłożyły się do pomyślnego wypadku, także i na brodzka, Prezesowe Drdacka, Pułkownikowa Collard, P P. Józefowa Szumlańska. Ignacowa Wyszyńska i Antoniowa Romaszkanowa.

PAW SIJEMASŁKilka rysów % życia mlodego eslaeAcica, £rZ££ STANISŁAWA JASZOWSKtEOO.

(Ciąg dulaay.)

3 Y « 1 o g.

ZoliAał się dzień Św. Stanisława Kostki, patrona konwentu i szkół, i ksicia profesorowie chcieli z dyalogiem wystąpić. Ksiądz profesor poetyki, z urzędu juz poeta kolegialny, zakasał się, njech tak rzekę, do ro boty, bo gdy się licznego zjazdu obywateli i dobrodzielów konwentu spodziewano, chciał czenuś nowćm, czemś odz.iarzającem się popisać. Zniesiono mu z biblioteki klasztornej wszystkie posiadane druki i rękopisma tego rodzaju, i zanurzył się w mch lak szczupak w pełnej wodzie, szukając weny poetycznej, skandując wiersze i układając poważno - krotochwilne sceny. Tymczasem laicy konwentu, biegli we wszelkich rzemiosłach, przybrawszy w pomoc kilkunastu;) auprów i wszystkk-h kelafaktorów, szyli ubiory i wyklejali z kolorowego papieru dokoracye, bo im ksiądz profesor podszepnąl, jaka będzie treść dyalogu i czego do zewnętrznego przyozdobienia jego potrzeba. Płód ten mozoły profesorskiej, owoc kilku niedospanych nocy, ukończonym był nareszcie, i czarno na białem zajmował kilkanaście drobno pisanych, arkuszy. Wyrażał myśl oryginalną, walkę trybów deklinacyjnych i wywody ich przed trybunałem uosobistnionći gramatyki. Szczególnie piękną rolę nadał ksiądz profesor trybom gerundium, plwquamperfectum i supinum i odczytawszy ten płód swój zgro madzonemu kolegiom, gdy przytem zręcznie wmieszanych pochwał i aluzyi panegirycznych dla dobrodziejów klasztoru nie szczędził, uzyskał głośne pochwały całego .uczonego zgromadzenia. Pochwalony w ten sposób, dyalog , na role przepisano, do czego użyto znowu ma jarych piękny charakter studentów, a gdy przyszło do rozdania ról, nie zapomniano o Matyaszku i rolasu/)j'fium,nito prześladowanego przez zawzięte gerundium cnotliwca, ulubiony i cum vena poetica najwypracowańszy charakter dyalogu, dostała się jemu w podzielę. Zapomniano już bowiem o owć) nieszczęsnej czarnej kawie u rektora, i ładnie zbudowany, rosły, dźwięczną, wymowę mający Matya»zek, byluznanym za najzdatniejszego do odegrania tale subtelnej nadzmyslowej persony. Patrzano przez palce, choć kiedy lekcyi nie umiał, byle eodzień stawił się u księdza autora dla wyr e cytowania przed nim nauczonego peryodu i powzięcia stosownych informacyi. Obrazki jak grad leciały W nagrodę pilności, bo Mat yaszek miał dobrą pamięć i lakbądż naciągane frazesy i rymy, kiedyby z rękawa bez zająknienia wytrząsał. N adszedł nareszcie dzień świętego Patrona, a z nim wieczorem miał się dyalog odprawić. Juź od świtu w kolaskach j bryczkach, kala meszkach i konno zjeżdżała się*szlachta okoliczna na to rzadkie w Samborze widowisko. Prawie wszystkich studentów poprzybywali rodzice, i tylko państwa Siemaszów nie było, bo stary Jegomość, Wielki przeciwnik wszelkich reprezentacji teatralnych, uważał to z ujmą rodowitego szlacheckiego klejnotu, ażeby szlachcic, jak się wyrażał, błaznował publicznie. "ro Mocitjiii Panie nie jest akt przyzwoity dla szlachcica« mawiał; »walka z fa« tarami lub Szwedami, to jego prawdziwe leatrum\ a gdy teraz nie ma z kim spotkać się na. o»tre, to niech się rąbie po sejmikach lub szermierzy u kratek trybunalskich, tam dla niego pole popisu!« JNadaremnie namawiała go pani małżonka, ażeby pojechał, chciała bowiem widiieć popisuiąccgo się swego ukocłianeAo synaczka; stary uparł się, gderał i mimo łez zony na swojem postawił. »Nje winię go« rzekł, musi być posłusznym profesorom, bo obedttntia pierwszą regułą szkoły; ale sam bym się wstydził za niego, patrząc, jak błazna udaje." Tymczasem nie wielu było podobnież myślących, bo refektarz, gdzie wyklejone z płótna i papieru Stanęło teatrum, nabity był gośćmi płci obojćj, od pierwszych dygnitarzy ziemskich i szczególnych benefaktorów konwentu, aż do najdrobniejszej zagrodowej szlachty, mającej jakąkolwiek ze szkołami styczność. Jak gęsto na grzędech ogrodu osadzone arbuzy, wyglądały ogolone pałki zgromadzonej salach ty, z pomiędzy których nierzadko także, jak słoneczniki w wirydarzu *), wystawały utapirowane fryzury, lub duie, najeżone na drutach dam kornety. Nito w rojowisku przytłumionym głosem gwarzyła szlachta; wreszcie na dany przez rektora znak, że się teatrum rozpocznie, cisza zaległa salę refektarza i tylko gdzie niegdzie brzęk nieposłusznej karabeli ze ściśnionego ozwał się rojowiska. .Z wielką mozolą, na warczących' kołach podniosło się W górę prześcieradło i nieśmiały młodzian na środe k sceny wystąp i wszy, w długim, łaciną p r z e

*) Wirydarz, ogród w dawnych autorach naszych.. Uczony ksiądz profesor zacząwszy od i arki jjoego, z wielką erudycyą rozwinął tok dzieła; jcJaskała szlachta, luboć w połowie nie rozumiała wygłaszanych frazesów, i krzyczała [{-iwat! za każdem wspomnieniem znakomitszych benefaktorów konwentu, którym pochwalnych nie szczędzono kadzideł. Tu sam dyalog nastąpił. Student przedstawiający gramatykę, vi' długiej nicwieścioj siacie z ogromną księgą pod pachą, z dlugtemi z lnu włosami, a na głowie w szyszaku Minerwy, zaplątawszy się o ogon swej szaty, omało nie upadł; tęcz jeszcze .wszystko-szło dobrze, aź Matyaszek w roli supinu na scenie się ukazał.

Miasto, że plączącym głosem miał się żalić, iź go tak srodze zawzięte gerundium prześladuje, wlepiwszy oczy wjwftłzdw; zaciął się, a lubo rolę jak pacierz umiał, ani słowa nie mógł wybąknąć. Występuje gerundium, mając w orszaku wszystkie sj.eść spadków deklinacyi, wszczyna się walka, lecz supinum bez wszelkiej o p p o 2 > C Y I Z m y ka z e s c e n y , w uc i e c z c e zawadza o ścianę papierową, odrywa lą, a z je) upadkiem całe papierowe teutrum rozlatuje się vv kawałki i zaledwo nieszczęśliwa gramatyka wydobyła się z ruiny przytłaczających ją papierów, i z pośród ciżby uciekających bez porządku spadków. Tej nieszczęśliwej dla Matyaszka katastrofy, i tą rażą była przyczyną pani stolriikowa Iwanicka, która z córkami w pierwszej ławce siedziała. Matyaszek spostrzegłszy znowu pannę Jadwigę, o której już by\ zapomniał, tak się nieborak*zmieszał, źe wypadło mu z pamięci, co m'ia'l powiedzieć, a w ucieczce miasto wyjść bokiem, uderzył W przeciwne stronę i sprawił owo zamieszanie, którego smutnych dla siebie następstw w onej chwili nie przewidywał. Tento może w y p a d - nieszczęśliwy, który szeroko roz głosił się z ujmą konwentu Samborskiego po calem województwie Tuskiem, dał myśl warmińskiemu wieszczowi do napisania wiersza: Gdzie dużo pr:rygątoicań, tam nic 5l dyalogu. *)y m A m u . \ JI Ul, JI JU\I m

3.

Powrót do domu.

Wioska o pół mili od Sambora, należąca do dwudziestu dziedziców, r których najznaczmejszy miał trzydziestu, najmnieiszy zaś tylko lednego poddanego i kilka włók ziemi, i te jako szlachcic sam przy szerpentynce uprawiaj, była także państwa Siemaszów jako spółdziedzicÓW sredzibą. Część ich obejmująca dwunastu poddanych, była jedną z lepszych, i mieszkali oni w małym, drewnianym, luboć słomą

*) 19nący Krasicki,poszytym, lecz achludnyra dworeczku, pololo« nym blizko kościółka; dla tego teź ksiądz proboszcz i>ył co wieczora" prawie zwykłym ma« ryaszovvym gościem Pana Siemasza. Byłoto jakoś driia drugiego po św. Stanisławie Kostce · owym nieszczęsnym dyalogu. Jako jut W późnej jesieni wiatr zachodnio-północny otrząsał ostatnie z drzew liście i gromadził chmury pierwszym zagrażające śniegiem. Dokuczliwe zimno jesienne nie dało się jednak czuć w dworku, bo tam na kominie" buchając, Ogniem, paliła się cała naręcz Jałowcu, roznosząc wraz z ciepłem woń po komnacie, w której przy kominie, w obłożonym pierwiastkami półsalopku, w kapiku materyalnym *) siedziała pani Siemasxowa, odmawiała różaniec!,' przędła na kołowrotku i długiemi zelainemi szczypcami poprawiała przygasające gałązki wonnego drzewa. Pod oknem zaś w krześle poręczowe«) usadowił się Pan Siemasz, przy-' odziany w bajo wy kubrak, i grał z księdzem proboszczem po groszu w maryasza. Na śro- - dku stołu stał pełny gąsior piwa, z którego grający nieskąpo sobie dolewając, prowadzili przyttim to gry, to innych przedmiotów dotyczącą sit; rozmowę, do której niekiVdy wmieszała się cienkim głosem pani Siemaszowa, drzymiąca nad kołowrotkiem, po skończonym właśnie różańcu.

»Bardzom ciekawa kochańciu«, rzekła »;ak tćż naszemu Matyaszkowi udał się ten tam dy« alog wczorajszy i czy się dziecko nie sforsowało, bo to nie przelewki przy tylu gościach wystąpić. Pamiętam jeszcze za życia ś. p. pani kasztelanowe") sanockiej, panie świei nad jej duszą! jako panna respektowa bylarri rarz z nią na takim dyalogu w Przemyślu i widfialam, jak się niebożątka pocili.« »Nie spominai mi moja panno śliczna * *) o tym przeklętym, Boie odpuść! dyalogu« odparł pan Siamasz markotny właśnie że prob o s z c z c zt e r dz i e ś c i wy ś w i ę c ił. » N ig d y b y l b yi t t na 10 nie pozwolił, ażeby mój chłopak do tego należał, ale Lałem się obrazić profesorów. No księże proboszczu«, dodał z uśmiechem, »masz szóstkę pod fila, a resztę oddaj jak niepyszny.« "Nie ma co mówić«, odezwał się proboszcz, »jegomość grasz nie przymierzajęc jak Tatar, i miałem czterdzieści i nie dogram się podobnoś.«

*) Ubiór głowy, *.) wykła dziadów naszych z swemi iouaiai pieszczótor Mardi, l. Mars. Les artistes francais auro nt l 'honneur de donner une seconde et derniere Representation composće de: li"Hrrlti«re, Comcdie- VaudevUle en un acte par Scribe.

li« Pltlltre Oianipenols, Vaud. en un acte par Melesvllle.

UH Moneleur «fc bIlle Dante, VaudeTUle en un acte par Duveit et Lauzanne.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Posiadłość młyńska w Hamerku położona, do małżonków Herrmann należąca, oszacowana na 5003 Tal. 8 sgI. wedle taxy, mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hypotecznym i warunkami w Registralurze, ma być W terminie do dalszej licytacyi na dniu 4tym Lipca 1842. przed południem o godzinie litej w miejscu posiedzeń zwykłych sądowych sprzedana. Niewiadomi z pobytu wierzyciele, lako to: l) wdowa po Janie Schmekel i tegoż dzieci, 2) wdowa Eleonora Szarlota Schulz, zrodzona Griinau, 3) wdowa Joanna Ludwika Lawrentz, 4) Krystyan Herrmann, i 5) Krystyan Frjderyk Lawrentz, zapozywaią się niniejszem publicznie. Szubin, dnia 10. Października 1841.

Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

S/\d,Ziemsko miejski w Inowrocławiu.

Folwark wieczysto-dzierżawny S i e d 1 uc h n a, położony w powiecie tutejszym, oszacowany na 5200 Tal. 13 sgI. 4 fen. wedle ta xy, mogąeel być przejrzanej wraz z wykazem hypotecznym 1 warunkami w Registralurze, ma być dnia Igo Lipca 1842. przed południem o godzinie lOtej w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedany. Wzywamy niniejszem niezna;ornych wierzycieli realnych, aby pod prekluzyą najpóźniej W terminie wyrażonym się zgłosili.

Inowrocław. dnia 3. Grudnia 1841.

Pisarz gospodarczy dobrego wychowania, posiadający osobliwie język poleki, zalecony dobremi świadectwy, może od Sgo Jana r. b. znaleść pomieszczenie u Dominium O b i ez i e r z e Dod Obornikami.

G d a ń s k, d. 3. Lutego 1842. - Dziesięć lat będzie na Wielkanoc nadchodzącą, jak tutejsza akademia handlowa istnieje, w której rnlo«

dzież de stanu kupieckiego dostatecznie przysposobić się może. - Z pierwszym Kwietnia r. b. rozpocznie się kurs nowy, oczem uwiadomiając Szanowną Publiczność oświadczam, iż o warunkach przyjęcia tak ustnie jak i listownie u mnie dowiedzieć się można. Kar o 1 . B e nj. R i c h t er, przy ulicy Psiej (Ąunbegajje) uB 80.

Kurs giełdy Berlińskiej.

Dnia 24. Lutego 1842.

Obligi długu państwa PI. aug. obligacje 1830.

Obligi preniiów handlu morsie.

Obligi Kurmarchii _ lierhńskie obligacje miejskie Elbla.gskie dito.

Gdańskie dito w T. . , Zacboduio-PI. listy zastawne Listy zasL W. X. Poznańskiego Wschodnio - PI. listy zasL Pomorskie dito.

Kur- i N owoumrch. dito Szliiskie dito.

Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei dito

A k c j e Berlińsko - Poczdamskiej dito akcje a prioris Magdebursko .Lipskiej dito akcje a prioris . licrliiisko - Aiihal tskiój dito akcje a prioris . Dusseldorf. - Elberfcld.

dito akcje a prioris nadrcńskiój dito akcje a prioris

Złoto al marco.

Frydrychsdory.

Inne monety złote po 5 tal.

Disconto.

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

Pszenicy szelel Zyta dt Jęczmienia dt Owsa. dt Tatarki dt Grochu dL Ziemiaków dL Siana cetnar.

Słomy kopa Masła garniec Spirytusu beczka.

Sto- N» pr - kurant pa papie- gotowiDrC. rami. zna.

4 105V 104V 4 103 102!r 82V 102V 102V j 104 48 102V 102/\ 4 105U; 3h 102 V I{ 102V 3'< 101%5 124V 4 1 _ 104V 103V 110V 102V 107V J06134 102 'i 5 86V 85' r 5 101155 97V 96V 1 1U1 13L 13 Kil · 7 4 Dnia 25. Lutego 1842. I.

od do TJI. łg.t fen. TU. «r. fł 11.

2 20 l 10 9 - 2 7 6 - l 9 6 1 ! 2 6 2 6 9 - 2 6 8 1 l !20 121 lSI 5