GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.03.22 Nr68

VVielkiego

Xieitwa

PO ZMAŃSKIE GO.

Nakładem Drakami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wnnrtott-ahi.

JM 6 8 .

We Wtorek dnia 22. Marca. .

184$.

Wiadom ości k raj owe.

Z Berlina, dnia 18. Marca.

N. Pan wyjechał do Schwerinu.

N. Pan raczył Sędziom przy Sądzie Najwyższym Appellacyjnym L e h m a n n i Kurc z e w s k i e m u w Poznaniu nadać przydomek Tajnych Radzców Sprawiedliwości.

Wiadomości zagrautczue, Rossya i Polska.

(Uważane s stanowiska rossyjskiego.) Z Prus» Nad reńskich, w Lutym. - Rewolucya zd. 29. List. 1830 r. wstrząsła nieste» ty całą Polską i po skończeniu jej kraj krwią się zalewał i rany (ego wszędzie się rozstępowały. Wszakże najzagubniejszym skutkiem rewolucj i, o który wszelako zagranicą aź do tej chwili prawie całkiem »ic nie pytano, był ciężką dotknięty chorobą moralny stan umysłów, nieszczęsna próżnia duchów. Przez całe dziewięć mie. Sięcy gromada eofistów i hipokrytów wzięła sobie za główne zadanie wyobrażenia i różnicę między słusznością a niesłusznością, między do brem« Złem, cnotą a występkiem wszelkim klaseomtowarzystwa, każdej płci i wiekowi usuwać i gmatwać. Usiłowali oni podług wysłowięnia się Burkego, wypchać lud polski "słomą i obrzynkami papieru o urojonych prawachczłowieka." W Warszawie XX. Missyonarze, a na prowincyi niektórzy zacni duchowni świeccy wstrzymywali w pewnym względzie tę powódź. Lecz nawet Skrzynecki rozkazał niezłomnej wiary Przeora Missyonarskiego do więzienia wtrącić i groził klasztorowi, że go ogniem działowym zburzy, jeżeliby kapłani ci i nadal buntowi uświęcenia kościelnego nadać nie chcieli. N awet w katechizmie i książce do nabożeństwa (Złoty ołtarz) wydrukowano teorye rewolucyjne i deklamacye przeciw tyranom, duchowieństwu i arystokratom, pożyczone od St. J usta i Babo« cuła. Młodzież i kobiety naj skorsze były do kosztowania z owego kielicha odurzenia. Po najwyższej duchowej przesadzie musiało największe duchowe osłabienie nastąpić, a to tern bardziej, gdy przejście było nagłe, niespodziane, konieczne i żadnej zwłoki lub przygotowania nie cierpiące. W takim to czczym stanie zastali Rossyanie Warszawę i kraj cały. Wielki balon, najliejszemi inajdelikatniejszemi wyziewami przesadzonej wolności i rewolucyjnej chwały napełniony, przerżnąłjuż obłoki - i teraz znowu żeglarze napowietrzni na twardej znajdowali się ziemi. Kraj polski leżał znowu gdzie zawsze między Rossyą, Austryą i Prusami, Uczył znowu cztery miliony mieszkańców (a między tymi wielu Żydów, Wielu Niemców, spokojnych ludzi, ale sie skiej wolności i zachwyceniu) i był znowu słabym sam przez się, jak zawsze, bo stosunek "czterech tysięcy przeciw szesnastu tysięcom" pozostał się w całej obszerności. Nieszczęście nauczyło rozumu; serca były bez miłości ale także bez oporu. W ogromne) negacyi sterane prawie do szczętu życie narodu wymagało szybko czegoś rzeczywistego; z upragnieniem odzyskania sił zaczęto znowu cenić zdrowie. Ze wśród takich okoliczności rząd nadzyczajnie dobroczynnie działał, o tera żaden bezstronny człowiek, nawet sam z siebie niekontent patryotyzm wątpić ani też tego zaprzeczać nie może, to także większa liczba Polaków z wdzięcznością uznaie, tego nakonieć jak naj oczywiściej dowodzą świetne skutki, o których cudzoziemcom ani się marzyć mogło. Niepodobno dzisiejsze położenie Polski pod jakimkolwiek bądź względem dokładnie ocenić i wiernie opisać bez zastanowienia się nad osobistością Feldmarszałka Xiecia Paszkiewicza. Osobiście wśród zaciętći walki raniony, wj echał zwycięzca do Warszawy i najwaleczniejszy zaraz waleczne pozyskał sobie serca. *) Bohaterska odwaga bowiem wszędzie dla siebie znajduje wawrzyny, a szczególniej u narodu wojennego, jakim są Polacy, dziś jeszcze osobiste męstwo wyżej niż taktykę i strategiczną sztukę ceniący, czego takie i' walka 1831. roku nowy dała przykład. Nie lamę przecież przeważną sławę woskową uwielbiali Polacy w Xicciu Warszawskim, ale także moralna godność i siła w charakterze Feldmarszałka, połączona z rzadkim taktem wydzielenia stosownie do okoliczności surowości i pobłażania, zmusiła j najzaciętszych starych praktyków polskich do wyznania, ii Cesarza Mikołaja wybór zastępcy swego w Polsce nie mógł na godniejszegoi zasłużeńszego paśdź męża. Wysokiemu powołaniu, trudnemu rozwiązaniu zawikłanego zadania, aby nietylko cesarzowi, ale także i Polakom wewnętrzny pokój, prawdziwe pojednanie przeszłości z teraźniejszością, nową siłę i pomyślność wyjednać i o to się starać, iżby

*) Feldmarszałek Pankiewicz znany juz był Polakom od loku 1813-, gdzie Modlin oblegał, i od owego ctasu wysoce go poważali. Szczególna ta przychylność do niego objawiła się mianowicie żywo w 1829. roku w czasie wo] ny tureckiej, i w tedy to równie w War= szawie jak na prowincyi zwykle mawiano: Hrabia Dybicz złotemi kulami bałkan zdobył - oszczerstwo to je« oczywiste. Hrabia Paszkiewicz zaś piersiimi swemi gruzyiski gościniec wojskowy przełamał. Rys ten otrzymał ]eszoze z powodu niechęci narodowej .koloryt w dodatku; to Niemiec,

PrtypiSefinadsćjacuiwśród rozpasanego ludu kamień węgielny wszystkich moralnych sił człowieka, możność uszanowania, żywo naprawiony został, temu to z łaski i przez zaufanie N. Cesarza poruczonemu wielkiemu zadaniu poświęcił się Xią> ię Warszawski z czynnością siły jego fizyczne przechodzącą i tak wielkiem poświęceniem się, iż się stal prawdziwćm zwierciadłem i wzorem dla wszystkich urzędników, pod względem winnegogpd nich swemu Cesarzowi i Panu obowiązku. Przez to zdołał Feldmarszałek przebaczającą łaskę Monarchy dla Polaków wkrótce wyjednać. Ale i Polacy przekonali się z swej strony, że największa wdzięczność należy się Cesarzowi za przeznaczenie Feldmarszałkowi miejsca pobytu w Warszawie. Wzrastająca przychylność Polaków w Królestwie do Rossyi jest prawdą, zupełną pewnością, a to mimo tylu przekąsów z tego powodu Korrespondentów z n a d granicy polski ej. Lecz czyliź nie dostrzegamy, że taki sposób myślenia Polaków, wywołany przez Cesarza, jest istotnie z prawdziwą i prostą osobistością i z wierną osobistą zasługą Xiecia Warszawskiego połączona? 1 czyliż jest drugi godny zastępca Namiestnika? Tego ani twierdzić, ani zaprzeczać nie możemy. Ale przypuściwszy nawet, żeby się takowy znajdował, znowu inny mogący zastępcę tego za» stąpić, zawszeby to tylko rzeczą przypadkową było, bo dla takich nadzwyczajnych natur w naszym niestety wyblakłym i karłowatym czasie nie ma stałego porządku następstwa. Czyli zaś los milionów ma raczej zależeć od tak szczęśliwego przypadku, nie żeby miał być zabespieczony, o ile to w mocy rozumu ludzkiego leży? Oto pytanie dzisiejszego położenia Polski. Odpowiedź na to jest krótka i jasna. Nieuchronnym wypadkiem rewolucyi z d. 29. Listopada musiało być ścisłe połączeoie Królestwa polskiego z Kossyą, nie mógł on byC innym wśród zachodzących okoliczności, i gdyby część Europy była istotnie inny wypadek owego powstania przewidywała, nie byłoby to zaprawdę pomyślnym dowodem politycznej oględności tej części starego d oś w i a d c z o n e g o świata. Xiąźę .Paszkiewics reprezentuje jedynie to ścisłe połączenie Polski z Rossyą, Lecz to, przywiązane do życia osoby, pozostanie zawsze wątpliwera. btaa więc Polski wymaga takiego prawnego i administracyjnego urządzenia, aby osobiste pośrednictwo z czasem niepotrzebnym się okazało, inne mi słowy ażeby kollegialnie w Badzie stanu Cesarstwa rossyjskiego, którego królestwo polskie istotną część tworzy, swoje organiczne załatwienie znalazł. . Powiadają, że to się kongressowi wiedeńskiemu sprzeci lionów, nie mają szukać szczęścia swego na drodze, gdzie takowe istotnie bez najmniejszego nadwerężenia innych prawznaleść mogą i znajdą, i to li tylko dla tego, że eię niektórym mężom rewolucyjnym podoba myślowego aktu przeciw własnemu przekonaniu lub złość opacznie tłoroaczyć? Nie, dla tak samolubnego miłosierdzia i tak wyrachowanego wspóluczucia Polacy z pewnością nie zechcą się opierać dobrodziejstwom i zadać takie nie będą od swego Monarchy, aby reWolucyi wrota otworem zostawił.

(DalszY ciąg nastąpi.) Francya.

Z P a ry ż a, dnia 13. Marca.

Przy sposobności przedłożonego Izbie Deputowanych nowego prawa menniczego Dziennik Sporów wynurza swoje niezadowolenie pód względem systemu menniczego we Francy i, osobliwie zaś wielka massa srebrnej we Francy i obiegającej monety obawy go nabawia. Król dzisiaj na 11 dni przywdziewa żałobę po zgonie śp. W. Xcia Meklenburg- Schwerin. Dzisiaj przed południem ważne do Ministe ryum spraw zagranicznych wiadomości z Portugalii nadej ść miały. Ze wszystkich portów nadchodzą wiadomości o wielkich przez burzę, która się w nocy z dn. 9. na 10. m. b. srożyła, zrządzonych szkodach. W Calais fale morskie takiej dochód/iły wysokości, że najstarsi ludzie takiego stanu wody nie pamiętają. Gdy dziennik la M o d e przed niejakim czasem powtórnie na karę uwięzienia i 6000 fr. kary pieniężnej skazany został, oznajmił, że sprawozdanie z tego processu wyjdzie w osobnej broszurze, równocześnie zawiadomił swoich prenumeratorów okólnikiem pod kopertą nadesłanym, że nabycie tej broszury za Wsparcie do zapłacenia kary pieniężnej uważać powinni. Obstalowano więc mnóstwo egzemplarzy tćj broszury; władza ujrzała się *4dy spowodowaną do zabrania kilku listów *ja poczcie, aby pewne mieć dowody w ręku; A podobne wezwanie do wsparcia celem opłacenia kary pieniężnej jest zabronione, Akutku więc tego podstępu Vicom,te Walsh na "miesięczne uwl4*»eoie « 3000 frank, kary, a Uerant Dziennika Mody, Voiliet de St. Phiibert, na 2miesięczne uwięzienie i 2000 fr. kary pienionej skazani zostali. AAn lia. ZLondynu, dnu Jg. Marca Operacye WO'enBe celem przywr<5 ce nia i bronienia Ozaena audszy od roku 1838. kosztowały ogromną jumme. li{ mjjjona funt, szt.

4(J1

Ponieważ zaś obecnie mimo to w Afghanistan nistanie wszystko znowu od początku zaczynać trzeba, owszem stan rzeczy teraz nie równie gorszy jest, aniżeli podówczas, kiedy Afghanowie w pierwszej w y p r a w , e sami sit swoich naprzeciw Anglikom nie znali,--więc drugiej wyprawy przeciw Afghanom tu powszechnie nie pochwalają, skłaniają wszelako do niej jako do złego, którego uniknąć nie można, ponieważ obecnie chodzi o ocalenie. honoru Anglii i o pomszczenie się doznane] od Afghanów zniewagi. W tym tedy duchu wiadomość, że rząd 8 -10000 wojska do Jndyi wyprawić zamyśla, z niejakiera przyjęto zadowoleniem, tylko tu i owdzie pojedyncze głosy przeciw temu się oświadczają; są nawet i tacy, co wyprawę tę za niemoralną poczytują, kiedy Afghanie nie są ani powstańcami, ani rewolucjonistami, lecz tylko własnej ziemi od obcych bronią najezdników. Nim (powiadają) Afghanistan widownią krwawej i kosztownej wojny zrobimy, roądrzeby było, gdyby rząd angielski wpJzód rozważył skutki, z jawnej wojny z tak bitnym narodem wyniknąć mogące. Można wprawdzie miasta i wsie od ' Dschalalabad zacząwszy aż do Heratu spalić, ale tym sposobem Afghanów zwyciężyć nie można; ci bowiem schroniwszy się w twierdzach swoich, co chwila gotowi będą do uderzenia ha Anglików, skoro tylko zima albo inne jakie-przeciwności męstwo tychże ostudzą. Zapasy inoinaby inie<! & lndyi, ale zaopatrzenie wojska z 30,000 w Afghanistanie z lndyi wymagałoby podług obrachowania Bombay Times 90,000 wielbłądów. Wszakże, przypuściwszy nawet, że po pokonaniu wszelkich trudności Afghanów do poddania się zmusimy, cóż się stanie z oną polityką, za i dla której od lat 4 się układano i walczono? Kraj osadzić, jest to równie łizycznem, jak moralnem niepodobieństwem. Nie potrafilibyśmy się ani w jednam mieście utrzymać. Jeżeli zaś "Afghanowie nieubłaganemi naszemi będą nieprzyjaciółmi, jakimźe sposobem Rossyą wstrzymać, jej postępy i wpływ niweczyć potrafimy? J edynem usprawiedliwieniem krwi i pieniędzy, strwonionych na przywrócenie Szacha Szadsza, było i jest zabezpieczenie panowania Angielskiego w Azyi naprzeciw Persyi i Hossyi i ocalenie stosunków przyjacielskich z główne» mi państwy na zachód od Indu. Nie wypada więc Afghanów zniewalać, żeby nareszcie pomocy tych mocarstw wezwali, których zbliżania się zawsze się tyle obawiano. Dania.

Z Kopenhagi, dnia 4. Marca., Deputacya złożona z naj znakomitszych oby-yateli i urzędników tutejszych podała onegdaj cenia długu publicznego, przez dobrowolne, skłsdki, Król przyiął bardzo łaskawie tę ofiarę patryotyczną i przyrzekł w oddzielnym reskrypcie objawić swoją wolę. MulUny i Wołoszczyzua.

Od granic Mołdawii, dnia 20. Lutego.

Dnia 17. rn. b. odbył się w Jassach pogrzeb byłego Hospodara Mołdawii, Jana Slurdza. -.- e«"

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Berlina, dnia 8.Marca.- Według listu z Pruss, udzielonego przez amsterdamski dz. H a n d e l s b l a d, stąp finansowy państwa Pruskiego jest tak świetny, źe wkrótce ma się umorzyć" papierów skarbowych za 9 milionów Talarów.

Z Warszawy. -- Trzeci poszyt "Biblioteki Warszawskiej" za miesiąc Marzec juz wyszedł z druku i.zawiera: Halina,powieśćz uplynionych czasów, przez E. Chojeckiego. Bóżnice zachodzące między prawdą historyczną a krytyką, którą na pamiętniki moje napisał Ignacy L. Bychter, przez W. A. Maciejowskiego. Bzut oka na budowę geologiczną teatrów i wzniesień od nich równo odległych, przez L. Zejsznera. Czyli po stanowczem przysądzeniu nieruchomości w drodze przymuszonego wywłaszczenia, wolno więcej jak raz postąpiony szacunek o czwartą część zwiększać, przez L. Ł. O trudnościach napotyka nych w handlu zbożowym, przez Konst, Wołickiego. Kilka wraień z Bzymu (wyjątki z listów), przez A. Cieszkowskiego. - Z p o ezyi: Legenda o S. Stanisławie, przez A. Czajkowskiego. Przekład z Petrarki i poezye oryginalne J. N. Jaśkowskiego. - W kronice: Stannica Hulajpolska Edwarda Tarszy, przej s A. T. Studia literackie J. J. Kraszewskiego, przez A. J. S. Wędrówka po małych drogach K. Bujnickiego, przez B. D. - W bibliografii: Bezimienny z czasów Zygmunta III. O fortelach i obyczajach bialogłowskich, Boczylowic Jakób r. 1676. - W rozmaitościach: Cztery obrazki, przez L. Hr. Potockiego, "tiękopisroa W. Skór. Majewskiego, przez A. T. S tan paryzkich kass oszczędności w r.

1841. Most warszawski, przez J. Z. - Now i n y : Wyjątek z listu z Petersburga.

Kolo iiski olejek na włosy ku zachowania i. ułatwieniu rośnięcia włosów.

>--

Doskonały ten olejek na włosy w r. 1766.

przez Jana Chrzciciela Paes w Kolonii wynaleziony, ma z powodu ewćj oiywiajacijmocy i dobroczynnego drażnienia głowy wła« sność zachowywania włosów do najpóźniejszego wieku i nadawania ciemnej barwy siwym włosom, gdy jest ciągle używanym. Óowiedzioną jest rzeczą, iź ta mieszanina nie zawiera żadnych części gryzących, lecz owszem składa się tylko z chiny, czysto roślinnych olejków i aromatycznych (nierozgrzewających) wonI. Łatwą byłoby rzeczą przywieść mnóstwo świadectwo użyteczności tego olejku na włosy. U żywany najlepiej się zaleci i udaremni wszelkie szurane przechwałki. Kolonia, dnia 1. Stycznia 1811.

Spadkobierca Jana Chrzciciela Paee, *? . A, JLawten.

Sposób używania.

Każdego rana głowę potrzeć należy 15 do 20 kroplami tego olejku. Przez to włosy stają się pięknemi, miękicmi, ciemnemi, żywią się same sobą, utrzymując się ciągle w bujnćtn rośnieniu. U peruk i włośnic, których końce przez wieloletnie używanie zczerwieniały, ściemnia takowe zupełnie rzeczony olejek za każdem potarciem. C e na za flasz e czkę 20 sgr.

Główny skład znajduje się jedynie u G. A' L a u t e n, kupca w domu «rother Hof« E. Ń r.

67. w Frankiorcie nad Menem.

. Skład komisowy dla Poznania tylko u podpIsanego.

K. A. Szymański w Bazarze.

W fabryce mojej likierów » p o d Z ł o t ą K u l ą « przedaje się od dnia dzisiejszego kwarta likierów po 10 sgr, dubeltowe wódki bez różnicy po 4 sor\ ' pojedyncze po 3-Ł s» r. Biorącym większe ilości daje się jeszcze rabat. Poznań, dnia 21. Marca 1842.' D. G. Baarth.

Ceny (iirsnwo Duia 18. Morce w mieście 1 4 ') r POZNANIU. od do Tal. sgr. fen. Tal. igr. fen.

Pszenicy szelel 2 14 - 2 15 - Zyta dt. 1 11 6 1 12 6 22 6 - 23 6 Owsa dt. - 19 - - 20 - 22 6 - 23 6 l 6 6 1 7 6 - 9 - - 10 - Siana cetpar - 25 - - 26 Słomy kopa 8 -- - 8 5 - Masła garnIec 1 20 -- l 22 t> Spirytusu beeska. 111 2*1 r- ia - .w ,