6

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.04.02 Nr76

VVielkiego

Xię$twa

POZIAISKIEGO.

Jfakfadcm DriAarni Nadwornej W, De/cera i Spółki. - Redaktor: JI. Uannowalii.

W Sobotę dnia 2. Kwietnia.

Wiadomości zagraniczne.

PoIsKa.

z Warszawy, dnia 29. Marca. _" * . e A arz i Król J mć, na przedstawienie JO. Aiccia Namiestnika Królestwa, Najmiło śeiwifc) ozdobić raczył: JX. Frań. Pawłowskiego, Biskupa dyecezyi Płockiej, orderem św. Anny klassy I. z korona Cesarską; JX. Józ. Goldmana, Biskupa Sufragana dyecezyi Kaliskiej, orderem św. Stanisława ki. I.; JX · Jakóba Mączewskiego, Kanonika Katedry płockiej, i JX. J ózeia Szul,ca, Kanonika Kaj?Vfy Kaliskiej, orderem Sw. Stanisława ki. " e l; oraz Sędziów Pokoju: Ant. błeszyńskielow ow , tzcs,ocnowskiego; Mikułowskiego, B ' aAOmskie 80, ' Au 8 B0 8 atk c rzesu , -" pow. mieli, i Ku»awsk.ego, orderem Sw. Włodzimierza kl. iV ej. Francya.

iiI .. Pa ryża, dnia 24. Marca.

A . A e portów morskich, jaki tl . sio.

z o r a a 1 z n y o k a i uj a) n i e z a c h v v i a ł p f Z e s J c . wzięcia JVl.nisterYum odroczenia pytania O cukrze. Pomimo W8zystkiegOi co t lko w lrble przy owe) sposobności powiedziano, codziennie się coraz jawnie, pokazuje, ze tylko obawa gabinetu, aby nie utracił głosów PO departamentach, w Których krajowy cukier wyra

184*biają, jest istotną przyczyną owego odroczenia. Jak znaczna zaś musi być liczba osób, które się nowem pytaniem o cukrze rozdrażnić obawiają, już się z tego okazuje, ze raczej się z portami morskiemi, których znaczną opozycyą przy sposobności ogólnych wyborów także pogardzać nie można, niź z owemi poróżnić pragną. Na każdy przypadek pierwsze ogólne wybory będą bardzo burzliwe i z zaciętą połączone walką. Izba handlowa w Saint Mało także po odebraniu wiadomości o postanowieniu Ministeryum pod względem pytania o cukrze dymissyi swej zażądała. Panowie Martinez dc la Rosa i Toreno mieli wczoraj posłuchanie u Pana Guizota. Choroba Pani Laffarge przybrała ostatniemi czasy charakter, z którego o pomieszaniu zmysłów wnioskować można. Uczyniono do Ministra spraw wewnętrznych wniosek o oddanie jej do jakiego zakładu lekarskiego. Zanim się Minister do wniosku tego przychyli, chce poprzednio wysłać jakiego lekarza do Montpellier, któryby się o stanie jej choroby przekonał. Większa część naszych dyplomatycznych agentów znajduje się teraz w Paryżu; jako to: Hrabia Salvandy, Poseł w Madrycie; Hrabia Pontois, Poseł w Konstantynopolu; Baron son. Poseł w Berlinie; Baron Mortier, Poseł w Szwajcaryi; Baron Bourgoing, Poseł w Monachium; Wicehrabia S1. Brie, Poseł w Kopenhadze; Baron Langsdorf, Poseł w Rio Janeiro. Margrabia Dalmacyi, Poseł w Turynie, dopiero przed kilku tygodniami na miejsce urzędowania swego wyjechał, a Hrabiowie S1. Aulaire i Fłahault przybędą tu na kilka miesięcy. Z wyłączeniem Pana Saivandego, wszyscy inni mężowie stanu przybyli tu nie dla zabawy, lecz dla obrad nad zewnętrznemi stosunkami handłowerni Francyi. Wiadomo W Panu, źe przed kilku miesiąca« mi ustanowiono w tym celu osobną Kommissyą pod naczelnictwem Szefa handlowego w Ministerstwie spraw zagranicznych, której polecono zgłębienie zmian, jakieby w istniejących traktatach handlowych poczynić, i jakieby nowe traktaty handlowe z innemi narodami zawrzeć wypadało. Nasamprzód trzeba tu było zasięgnąć rady mężów, dokładnie z stanem handlu i przemysłu francuskiego obeznanych, i właśnie też dla tego zwołano w iniesiącu Styczniu Bady ogólne handlu i przemysłu. Co do handlu zewnętrznego przełożył im Minister handlu, Pan Cunin-Kridaine te pytania: Czy wypada cło wchodowe od *a granicznego żelaza i bydła na rzeź przeznaczonego w interesie rolnictwa zmniejszyć, zakaz czeskich i niemieckich wyro b ów szklannych znieść, cło wchodowe od węgli kamiennych, materyj płóciennych i wełnianych i od gatunków olei znieść, bez zaszkodzenia przez to przemysłowi wewnętrznemu? Tera B, gdzie system prohibicyjny ma przewagę we Francyi, chciał Minister handlu Badom ogólnym tylko najbardziej naglące przełożyć pytania, aby je E otem na lepszą drogę prawdziwego interesu andlowego naprowadzić; ale skutek nie odpowiedział oczekiwaniom rządu, bo w wszystkich uchwałach Rad ogólnych przebi;a się chęć zatrzymania systematu prohibicyjnego. Mimo to widzi rząd potrzebę odstąpienia od tego systematu, jeżeli układy handlowe z innemi państwami do skutku przyiść mają. Pojedyncze okręgi cierpią w-ielce na zakazie wprowadzenia towarów zagranicznych lub obłożeniu tychże wielkiern cłiin. I tak zachodnie deparlamenla żal;; się, źe dla prawa odwetu bardzo mały odbyt na swe wina mają, a przecież ta odnoga handlu zasługuje na opiekę rządu. Wysłano juz nawet deputacyą, złożoną z naj znakomitszych kupców w. Bordeaux do Paryża, któraby tamże dobra producentów wina broniła i rząd ostrzegała, aby handel wina przy zawieraniu układów handlowych skutecznie popierał.

Trzeba teraźniejszemu gabinetowi oddać sprawiedliwość, iż zawarcia tego rodzaju układów handlowych gorąco pragnie. Najlepszym zaś dowodem tego są jego usiłowania względem zawarcia traktatu handlowego z Beloią jako też ustanowienie Kommissyi, mającej wstępne rozważyć w tej mierze pytania, i takowe rozwiązać. Sądzi rząd, że, chociażby Izba w teraźniejszym swym składzie obstawała za sys. tematem prohibieyjnym, przyszła się o niemożności zatrzymania go bez zmiany przekona, zwłaszcza źe rząd popierać zamyśla kandydaturę mężów, znanych mu z przywiązania swego do zaprowadzenia wolnego handlu. Wstąpienie szczególniej do Izby Pana Blanqui, znanego z swych podróży po całej niemal Europie, obrońcy wolnego handlu, ważnym nader będzie wypadkiem dla francuzkiej polityki handlowej; jest on bowiem równie wybornym mówcą, jak bystrym dostrzegaczem i głębokim badaczem. Bząd tymczasem przyspasabia materiały do tej zmiany swej zewnętrzne) polityki handlowej i dla tego zasięga wiadomości swych dyplomatycznych ] Agentów. Sądzę, iż zbliżenie się do niemieckiego związku celnego, doradzonego przez Hrabiego Mole, będzie pierwszym przedmiotem obrad. O powiększaniu się massy gotowych pieniędzy we Francyi, według następującego wykazu wyjętego ze źródeł urzędowych, posiadała Francya gotówki: W r. 1661. p o d C o l b e rt e m 6 O O, O O O, O O O fr.

» l 7 08 . » D e s m ar e t s 8 O O, O O O, O - O - »1754. Sechelles . 1,000,500,000 » > . 1 7 6 O . N e c ker .2 , O O O , O O O , O O O» » l 797 . » R a m e l .2, 2 O O, O O O , O O O, .

» 18 O 8 . » M o lli e n . 2, 3 O O, O O O, O O O » W czasie Restauracyi .2,713,000,000 » Teraz. .3,600,000,000 Onegdaj urOCZYSCle otworzono wystawę sztuk pięknych w L u wrz e, która liczy jak zwykle przeszło 2000 numerów, a prawie drugie tyle zostało przez komitet zwróconych. I*iie widać jednak dzieł najcelnieiszychmistrzów. Nareszcie przekonamy się, ze coroczna wystawa jest dla sztuk więcei szkodliwa niż pożyteczna, me dozwala bowiem dosyć czasu ani do spoczynku, ani do wielkich planów. G i e ł d a z d. 24. M a r c a. - I n t e r e s a ciągle jeszcze odrętwiałe, jednakże kurs papierów mniej był słaby, niź wczoraj. Zakupywania za gotówkę utrzymywały le w równi. Pożyczka hajticka spadła na 650. (Hoszono, że wiadomość o załatwieniu zatargów między Konsulem francuzkim a rządem hajtickim była za. wczesna. z Londynu, dnia 26. Marca. Z czy"noJ\cl parlamentowych pokazuje się, .£ się oppozycyi jednak udało dostąpić odwłoki yy przegłosowaniu nad rezolucyami zawierającemi plan skarbowy Ministrów; bo po długich nad rezolucyami temi obradach wieczorem d. 23 m. b., blf' R. Peel w skutek powtórnych przegłosowań jiad wnioskiem o odroczenie obrad aź po Święta Wielkanocne, chociaż głosowania te niepomyślnie dla oppozycyi wypadły, jednak ujrzał się spowodowanym do zezwolenia na odroczenie dalszych obrad aż do d. 4. Kwietnia. Pytaniem jednak, czy rezolucye rzeczone dnia 4. w istocie pod rozbiór pójdą. k ied >' uprzednio jeszcze na bil dotyczqcy kwitów Izby skarbowej porządkiem dziennym kolei przypada, który bez wątpienia dłu"ie SpOJ\vdUJ\ dyskussye; zaś skoro te dlu=o potrwają, plan skarbowy Ministrów dopiero dnia Ego pod rozbiór wzięty być może, kiedy d. 5 bil zbożowy stoi na porządku dzieńnyra, a d 6- ' 7. sprawy wnoszone być muszą, w których rząd nie ma iniryatywy. Agitacya więc przeciw podatkowi od dochodów ma dość czasu, aby się rozprzestrzenić i sił nabyć.

Hiszpania.

z Madrytu, dnia 14. Marca. Minister sprawiedliwości wydał dnia wczorajszego następujące pismo do wszystkich Biskupów i Prezesów Sądów appellacyjnych: "Kurya Rzymska, po ukończeniu pomyślnein w'ojny domowej żadnego nie pomijając środka, aby prawnemu rządowi w Hiszpanii wojnę wydawać (liostilina), wyczerpała ostatni swój środek, aby rząd nasz w oczach świata jako nieprzyjaciela religii ukrzyżowanego wystawić. Pod pozorem udzielonego wszystkim wiernym Jubileuszu, by o ocalenie religii w Hiszpanii Wszechmocnego błagali, allokucye s " o j e Z dn. 1. Lut. 1 SJb r. i l. Manca 1&40. znowu powtarza i nie zważając bynajmniej na Wydaną przez rząd na dziwne to akta treściwą j sfuazną odpowiedź, ponieważ to jej do gustu nie przypada, potępia czyny reprezentacyjnego rządu od początku ich aź do dnia dzisiejszego ' ogłasza je za niecne i nieważne . Członkowie kuni przybierają pozór, jakoby pufikta, Ktdreby w sprawach karności tylko za sporne poczyh.wac' można, za czysto dogmatyczne P o "y t Y w al i i lakoby reformy rządowe Ii tylko były zamachami przeciw istnieniu kościoła katolickiego w pobożnym narodzie hiszpańskim. Rząd bardzo dobrze na tern się poznaje, iz te próżne usiłowania do tego zmierzają, aby Hiszpanów do nieposłuszeństwa zachęcić, chociaż stosownie do nauki ewange

lii pasterze i trzody ustanowionej władzy posłuszeństwo są winni; kurya zmierza oczewiście do popierania odrzuconych przez naród roszczeń buntownika Don Carłosa, do zwalczania obowiązujących praw, które przez sprzedaż dóbr narodowych wielkie przyniosły korzyści i do potępienia nauk, sprzeciwiających się materyalnym interesom dworu Rzymskiego, który podczas kiedy w gotowiznie pieniądze za udzielenie łask apostolskich od nas pobiera, większość lednak Hiszpanów o bezbożność obwinia i tym sposobem spokojność ich sumienia i cześć, jaką mają dla wspólnego olca prawowiernych, naruszać usiłuje. Chociaż Rejent państwa jest przekonany, że prałaci kościoła hiszpańskiego zawsze powinności swej dopełniają i nigdy przepisów z za granicy W wykonanie nie wprowadzają, J. Wysokość jednak rozkazać raczył, żeby Biskupi otrzymawszy pismo apostolskie z d 22. Lut. r. b. w którem odprawianie mo dłów za stan religii w Hiszpanii pod udzieleniem zupełnego odpustu w iormie jubileuszu nakazują, pismo to natychmiast, nie słuchając treści onego, memu ministeryum wydali; żeby władze cywilne wedle dekretu z d. 29. Czerwca 1841. r. na obieg i wykonywanie onego nie zezwalały i stosownie do wspomnianego dekretu wszystkie zabrane exemplarze rządowi przesełały, pomnąc na to, że ci co je otrzymują a władzy nie oddawają, kary w powyższym dekrecie oznaczone na siebie ściągną, i ie sędziowie pierwszej instancyi przeciw tym, coby wbrew przeciw dekretowi owemu działali, process wytaczać mają.« Biskup wysp kanaryjskich, roąz zacny i istotnie czcigodny, do Kadyxu sprowadzony został, gdzie ma przed Sądem stanąć, ponieważ przeciw nakazanej przez rząd sprzedaży dóbr kościelnych protestował.

Wiochy.

Z Rzymu, dnia 17. Marca.

Dnia wczorajszego szwedzki Hrabia Palin w mieszkaniu swojem przez rozbójników napadnięty i zamordowany został. Wypadek ten w odosobnionym domu ogrodowym Villa Malty, gdzie właśnie teraz Xiążę Luitpold Bawarski przebywa, w całem mieście okropne sprawił wrażenie. Hrabia, z znamienite) familii, piastował ostatniemi laty różne urzędy dyplomatyczne, a naostatku był Posłem wKonstantynopolu; Biegły i uczony badacz starożytności, odbywał dalekie podróże do Egiptu i krajów wschodnich, i żył tu na ustroniu, zajęty uporządkowaniem i opisaniem zbiorów swofch, których mniemana wartość morderców zapewne do spełnienia zbrodni znęciła. zie on oprócz instrukcyi dla Monsign. Capaccini, oraz poświęconą przez Ojca S. w czwartą niedzielę postu (Latare) różę zloty, którą Papież zwykle co rok jakiemu Xieciu katolickiemu w darze poseła. Belgia.

z Bruxelli, dnia 26. Marca. Wczoraj zakończyły się' nareszcie obrady Sądu przysięgłych w sprawie spisku. O godzinie 7. ogłosił Prezes wyrok, stosownie do którego van der Meeren, van derSmissen, van Laethen i Verpraet, jako zbrodniarze stanu, na ś m i e r ć i na stracenie na publicznym placu Bruxelli skazani zostali; de Crehen'a w moc artyk.lOS. od kary uwolniono; podobnie obżałowani Parys, Józef van der Smissen, Parent i Pani van der Smissen za niewinnych uznani zostali. Wszakże ta ostatnia oświadczyła natychmiast, że los małżonka swego podzielać nieodzownie postanowiła.

Egipt.

Z Al exandry i, dnia 6. Marca.

(Lips, Gaz. Powsz.) Zadziwiającą jest rzeczą, jak szybko Mehmed Ali zajmuje się zmniejszaniem, jeżeli nie zwinięciem swojej armii lądowej i morskiej, a to tem bardziej, gdy jeszcze niedawno temu wojsko to nad dochody krajowe gromadził i uzbrajał. Po poddaniu się Sułtanowi twierdził Mehmed Ali, że 58,000 wojska pod bronią mieć musi i oświadczał, iż na żaden sposób nie może przyjąć warunków firmanu żądającego, aby wojsko swoje na 18,000 ludzi zniżył. Po odbytym w Listopadzie zeszłego roku prze

gładzie, istotna armia tylko 26,000 ludzi liczyla, a po poniesionych w ciągu ostatnich czterech miesięcy stratach nie wiele co więcej nad 18,000, zatem taką liczbę, jakiej wspomniany firman żąda. Do tego uźywa on z wyłączeniem załogi w Alexandryi i Kahirze i części jazdy i artyleryi, reszty wojska do kopania kanałów, sypania grobel i innych robót, potrzebnych do zapobieżenia spustoszeniom Nilu, który w tym roku nadzwyczamie wezbrał. Egipskim parostatkiem »Nil« odpłynął wczoraj do Konstantynopola Sami Basza, pierwszy Adjutant Mehmeda Alego z nadzwyczajnem poleceniem. Niewiadomo jeszcze, czego się ono dotyczy, ale domyślają się, iż tu chodzi o zmnie'szenie haraczu Baszy, za dwa poprzedzające lata, który dnia 14. Lutego 1841, miał być zapłaconyA wynoszący 60,000 kies, i o wyznaczenie dłuższych terminów wyp I a. ty bieżącego rocznego haraczu po 60,000 kies od 14. Lutego owego roku, na który dotąd Mehmed Ali dopiero 15,000 kies zaliczył i kilka tysięcy ardebów zboża na rachunek Sułtana do świetych miast wysłał. UwlADOWTENrETWieś moja dziedziczna Z b a r z e w o, ilę jedne od miasta Wschowy, na trakcie ze Smigla do Wschowy położona, jest z wolnej ręki na przedaż. Mający chęć kupna, zechcą się osobiście, tak o stanie wsi przekonać, jako o warunkach przedaźy tu w miejscu objaśnić. Zbarzewo pod Wschową, d. 19. Marca 1842.

K i e raK i.

Od 1. Kwietnia r. b. Szeląg końcem przyjęcia Publiczności będzie urządzony. L a upo południu.

W ciągu tygQdnia od d. 25.

do 31. Marca 1842. urodź, się umarło ślub -a wzięło D s» 1 "O P a. 5 P ar

W niedzielę dnia 3. Kwietnia 1842. r.

będą mieli kazaniex. Pn. Wieruszewski. - Prob. Urbanowicz.

W kość. farno S. Maryi Magd. - Dziek. Zejland.

- Pn. Wieruszewski, - Mans. Duliński.

Tenże.

W" kościele S. Marcina . .. - Prob. Kamieński.

Dnia 4. Kwietnia Tenże.

Franciszk. (gminaniem.-kotol.) - Pawelke.

W klasztorze Dominikanów - Schultz.

- Stamm.

W klaszt. Sióstr miłosierdzia - Prob. Dyniewicz.

Kleryk Ziontkiewicz.

W kośc. ewauiel. . Krzyża Superinteud. Fischer. Pastor Friedrich.

W kośc. ewauiel. S. Piotra U. Kons, Dr. Siedler.

W kościele garnizonowym . Kazn. dyw. Simon,

Kazwy kościołów.

przed południem.

W kościele katedralnym

W kościele S. Wojciecha 242 2 5 3 1 1 1 2

X. Mans. Grandke.

Ogółem . . .

l l 2 12 17 11 11