GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.04.06 Nr79

VVielkiego

)Klealwa POZIIN8KIEGO.

Druka TM

*JlKllIcm

N t / J " " W ««won o ».« ..

- M 79.

,IJ;OM -

Redaktor: JI.

WannowM.

W Srodę dnia 6, Kwietnia.

18 4 « .

i urzędnik do poleceń przy Ministrze SekretaZ Berlina, dnia 2. Kwietnia. rzu Stanu tegoż Królestwa, Hrab. Arkadyusz O d J . e c h a ł: J. Excellenc y a ( Generał P iecho- Kutuzow, podniesieni zostali do rand Radzc}' Stanu. o ty i kommenderujący Generał 5g0 korpusu armii, G r o l m a n, do Poznania,

Wiadomościkrajowe.

Wiadomości zagraniczne* Polska.

z Warszawy, dnia 1. Kwietnia. W Augustowskiern zszedł z tego świata Hr. Joachim Wołowicz, Tajny Radzca Stanu, dawniej Gubernator Białostocki, później Senator.

Rossya.

Z Petersburga, dnia 9j21. Marca.

Przez Reskrypt Cesarski Z dnia 17. Lutego, zostający PrzY oddzielnym Kaukazkim korpusie, Kumycld Kniaź, Generał- Major Muss Chasajew, w nagrodę szczególnego męstwa, waleczności i umiejętności w rozporządzeniach, jakich dal dowody 26. Września 1841. r., przy odparciu wielolicznej gromady góralów, która napadła na osadę Uniachanjurt, mianowany kawalerem orderu S. Stanisława 1. klassy. Radzcy Kollegialni: Starszy urzędnik kancelaryi J. C. M. Sekretaryatu stanu Królestwa Polskiego, Mikołaj Swiderski - Kostiukoyyski,

Francya.

Z Paryża, dnia 28. Marca.

W Sentinelle de Toulon czytamy, co następuje: »Tutejszym władzom morskim polecono, jak słychać, rozpuścić wszystkich majtków, którzy przez trzy lata służbę pełnili. Fozyekanemi przez to oszczędzeniami myślą zakryć wielkie summy, potrzebne na zwiększenie naszej marynarki parowej. Gdyby arsenały lepiej urządzono i lepiej niemi zarządzano, moźnaby potrzebne oszczędzić summy, bez potrzeby zmniejszenia floty; surowa i niezawisła kontrola dwa razyby nawet tyle oszczędziła, ile na utrzymanie nowych parostatków potrzeba; zmniejszanie nie zawsze jest dowodem oszczędności.« Listy prywatne z Tu 10tt u w tymże samym duchu o tym przedmiocie rozpraWIaJą. W jednym liście z Tu łon u wyrażono: »Wczoraj był tu wielki ruch wojska. Okręt ]I enare« zabrał na swój pokład 260 żołnierzy i 20 osadników do Algieru; »Atalante« zabrał na pokład 400 ludzi, »Isere« podobnie« 400. Pierwsze dwa okręty już się udały na otwarte morze, trzeci jutro za niemi popłynie. Śpitalny statek przewozowy »Grćgeois« zabiera na swój pokład 300 ludzi dla załogi w prowincyi Konstantynie. Jeszcze się tu spodziewają przybycia z głębi kraju kilku oddziałów wojska, które powoli do Algieru wyprawią. Okręt »Marengo« także do przewozu wojska urzą dzą. Dla utrzymania pokoju w prowincyi Orańskiej i zgotowania go w prowincyi Algierskiej i Titteryjskićj, nie można na teraz o zmniejszeniu armii myśleć;' trzeba albowiem sprzymierzone pokolenia osłaniać, a nieprzyjacielskie zwalczać; Abdela Kadera nad granicą marokańską na wodzy utrzymać i zakres jego działania coraz bardziej uszczuplać. Dla położenia raz na zawsze tamy zabiegom Emira, powinien rząd wraz z Izbami przyjść w pomoc Generałowi Bugeaudowi. Naimniejsze, na mównicy nie ostrożnie wymówione słówko, ożywi na nowo odwagę Abdel Kadera i zwolenników jego. - Fregata »la belle Poule" stoi teraz za baseniem; rozkazano, aby na pozątku a była w gotowości udania się pod zagle. O tym czasie zatknie na nićj Xiąźę Joinville swoje banderę.« Po pytaniu o cukrze najwięcej zatargi duc o ieństwa z uniwersytetem zwracają na siebie uwagę publiczności. W pierwszćm t nich . chodzi o zysk materyalny lub stratę, druglem o duchową krainę, w której moźekaIda z walczących stron -większego lub może innego żąda udziału nad ten, jaki jćj się należy. l.trakatolickie stronnictwo straciło oczywisCle bardzo w oczach opinii publicznej, będącej świadkiem tej walki, częścią dla tego, że sprawa jego w kraju, jakim jest Francya i w czasie, jakim jest obecny, więcej na cichem dzi łaniu, niż na zacięte) i wrzaskliwej polemice skorzystać może, częścią także że . ' Jego naczelnicy co do większości źle są wybrani, gdy się swoją dyalektyczną sztuką i rzeciwnikami mierzyć nie mogą, i gdy procz tego tam nawet, gdzie dobra sprawa jest oczywiście na ich stronie, takową przez źle zrozumianą gorliwość i niechrześciańską popędliwość i namiętność znieważają. Głównym dotychczasowym wypadkiem wszystkich tych zatargów jest ocknięcie się na nowo antik ści tnći dążności ducha francuskiego, drzemiąceJ od czasu rewolucyi francuzkićj, z powodu której nieprawne roszczenia duchowieństwa załatwiono i zagrażające z strony jego niebezpieczeństwo wolności obywatelskiei i ducho,,:ej przełamano. Zdawało się, iż wynaleziono prawdziwy stosunek kościoła do państwa. Nauki szanowały wiarę, nie obawiałąc się żadnego wdzierania się tejże, i mozna się było karmić nadzieją, że czasy nietolerancyi i prześladowania nakonit'C ustały.

N ajnowsze Wypadki wykazały, że się w nadziei tej omylono. Zatargi kościoła )K uniwersytetem mogłyby wsiąść nader groźny obrót, gdyby rząd chciał mieć w nich udział. Ale dopóki rząd neutralnym pozostanie, walka ta r aj niej . pol tyczne.g,o charakteru przyac nie moze, I wnoslc należy, że zepsuta rownowaga da się znowu prędze) czy późnić; przywrócić, szczególniej, gdy znowu wielkie narodowe interessa wystąpią na scenę z któ,.. , . ' rCJ Je rozne przyczyny na chwilę usunęły. Woda z artezyjskiej studni w Grenelle już jest teraz zupełnie czysta. ' Anglia.

Z Londynu, dnia 26. Marca.

Na posiedzeniu ćwierćrocznćm, odbytem onegdaj przez właścicieli fondów Wschodnio« ind kich; wniósł . Walter, aby akcyonaryuszuln SpiS wszystkich wydatków przez wojny w Mghanistanie od r. 1838. do 1842. sprawionych przedłożono. Sir R. Peel w Izbie ,,:spomniał wprawdzie o niedoborze, zdaje Się wszelako, że niecałą klęskę obwieścił. Deficit tern boleśniejszy, ile że nastąpił po najpomyślniejszćj epoce dochodów, więc tylko za wypadek lekkomyślnie przedsiębranych wypraw poczytywanym być musi. W r. 1836 budżet Wschodnio-indyjski wykazywał prze szło milion funt. przewyźki, a w r. 1840. już przeszło 2 milion, było niedoboru; deficit na r. 1641. i 1842. zapewne jeszcze większy, zdaniem gazet bombajskich, może 10 milion, f. -wynoszący. Sir B. Campbell oświadczył na to, iź przeciewszystkiem teraz o tćm myśleć trzeba, aby honor Anglii pod każdym warunkiem powetować; skoro to nastąpi, wtenczas dopiero o finansach staranie mieć można. W kawiarni pod koroną i kotwicą, odbyło się temi dniami walne zgromadzenie szewców. wielka sala pełna była do natłoku. Jeden; majstrów przewodniczył i oświadczył, że zaprowadzenie nowej taryfy, cło wchodowe od zagranicznych butów i trzewików o przeszło połowę zniżającej,tysiące szewców krajowych na oczywistą nędzę naraża, kiedy nawet przy obecnćm cle owe 26-30,000 szewców i szewczyków w stolicy, którzy rnoie jakie 100 000 osób wyżywić muszą, w przecięciu tylko' połowiczną robotę mają. U chwalono więc petycyę do Parlamentu przeciw zaprowadzeniu nowćj taryfy. Dzień 15. Marca, w którym według proroct a mnicha Dree, Londyn zginąć miał, przeminął, a Londyn jeszcze stoi. Wszakże teraz eden zn.awca pisma św. dowodzi w KuryJ e r z e , ze proroctwo to z Danielem i z Apokalipsą się zgadza i że ronich tylko o rok jeden się pomylił. z Bruxelli, dnia 26. Marca. Wyrok wczorajszy, skazujący Generała Hrabię van der Meeren, Exgenerala van der Smissen i byłych podoficerów van Laethem i Verpraet na śmierć, innych zaś spiskowych uwalniający, zbawienny wyda skutek i tego rodzaju kuszeniom się zapobiegnie. Jestto pierwszy polityczny wyrok od czasu rewolucyi, a uwolnienie wszystkich w obecnym przypadku od kary byłoby nieprzyjemne zrobiło -wrnżenie- Crzedsięwzięcie było bezzasadne i śmieszne, ale karygodność wyrzec wypadało. że kara śmierci spełnioną nie będzie, nie potrzeba tu nawet nadmieniać. Już Generalny Adwokat oświadczył, źe kara ta z obyczajami belgijskiemi nie zgadza się. W nadzieję też tego oświadczyli winowajcy, źe są niewinni i łaski zebrać nie potrzebują. Ułaskawienie przecież królewskieniezawodnienastąpi, zwłaszcza źe wyrok ten zapadł tylko zwyczajną większością 7 głosów przeciw 5, a w takim razie właściwie kara śmierci wymierzona być nie może i ułaskawienie królewskie szalę głosów przeważa. Oby tylko proces ten zniweczył do reszty złudzenia niestety już tak długo zaślepionego stronnictwa! Niemcy.

z Monachium, dnia 22. Marca. Wczoraj umarł tu w 79- roku życia Radzca centralny Lipowski, mąż wielce zasłużony tak W służbie publicznej, jak i w zawodzie literack.

Turcya.

Od granicy Turcyi, d. 12. Marca.

Według doniesie» z różnych okolic Kumelii, Wojenne przygotowania Porty trwają ciągle z równą gorliwością, i dla tego różne o planach wojennych rozchodzą się wieści. Takie z Tessalii i Albanii są ostatnie doniesienia niepokojące; zgromadzanie wojsk w okolicy V 010 i Arta, tuż przy samej granicy greckiej, ciągle się odbywa, i według przesadzonych zapewne podań, liczba stojącego tam wojska wynosić <u£ ma 15,000 piechoty i 4,000 jazdy. Rząd grecki kazał wezwać dowódzców tureckich o objaśnienie celu tej groźnei postawy, na co oni dali odpowiedź tej prawie treści, ze przybyli tam z rozkazu swego rządu, iwy ruszą w pole przeciw każdemu, kogo im rząd wskaże i t. d. W skutku tego rząd grecki wysiał także większą liczbę wojska nad granicę, chociaż dyplomatyczni ajenci w Atenach sta. rali się przeszkodzić temu. Woiska tureckie ciągną także ku Serbii, nad granicą której zebrać takie ma korpus armii. W Serbii panuje z tego powodu wielkie wzburzenie.

Rozmaite wiadomości.

Z Leszna. - Wydawanego tu »Przewo.

dnika rolniczo - przemysłowego« wyszedł JVS 17. i zawiera: O głównej przyczynie upadku przemysłu rolniczego w Polsce już w szesnastem stuleciu. - Opis niwelacyi Obry (z rysunkiem). - O sądach polubownych czyli rozjemczych. - Odpowiedź z pod Gostynia na kwestye statystyczne względem regulacyi chło pów. - Przedaź owiec. Z Berlina. -- Najnowszy numer (lOty) Zbioru Praw dla państw Królestwa Pruskiego zawiera Najwyższy rozkaz gabinetowy, tyczący się przeistoczenia obligów długu skarbowego i zniżenia od nich prowizyi z 4 na i>\ od sta. Z dnia 27. Marca 1842. »Na raport Ministra Stanu Rother z dnia 8.

Marca r. b. zatwierdziłem przełożony Mi plan ' przeistoczenia wszelkich obligów skarbowych i upoważniam stosownie do tego Główną Administracyą długów skarbowych: 1) do wy- ", powiedzenia wszystkich jeszcze obligów długu skarbowego, z wyłączeniem tych, które w nad* chodzącem 19. losowaniu jeszcze będą ciągnione w celu umorzenia ich planem przepisanego, w ilości kapitałowej 98,982,900 Tal. dla zniżenia dotychczasowej prowizyi po cztery od sta, rocznie na tray i pół od sta, »koncern spłacenia ich gotowizną po sześciu miesiącach, od wyjścia natychmiast wydanem być mającego obwieszczenia rachując, lub na każdy przypadek dnia 2. Stycznia 1843.; - 2) i przy ogłoszeniu wypowiedzenia, do wezwania wszystkich posiadaczy obligów skarbowych, aby te papiery, z oświadczeniem, iź przyjrnutą -wypowiedzenie, najdalej do dnia 2. Września r. b. za poświadczeniem depozytalnćm złożyli w kassie umorzenia długów skarbowych, mając na to uwagę., iź o posiadaczach obligów «karbowych, niedopełniających tego wezwania, przyjętem będzie, jako nastąpionego wypowiedzenia swych obligów celem wypłacenia gotowizną waluty nieprzyjmują, lecz papiery te milczącą ugodą poddają ogólnemu przeistoczeniu i wedle tego od wyznaczonego dnia zapadłej wypłaty, dnia 2. Stycznia 1843., tylko zniżoną prowizyą 2 3] a od sta rocznie zechcą pobierać. Ola zabezpieczenia ile możności kursu obecnego posiadaczom obligów skarbowych przy przeistoczeniu tychże i ze słusznego względu na stosunki dozwalam takie, aby im 3) wedle łef("o jak do d. 30. Czerwca, 31. Lipca lub 31. Sierpnia 1842, przy złożeniu »wych obligów skarbowych na przeistoczenie dobrowolnie przystaną, premja resp. z 2, lQ i 1. od »ta była zapewnioną, natychmiast wy wych 3% procentowych obligów skarbowych w przeciągu pierwszych czterech lat od 1. d. Stycznia 1843. począwszy, miejsca mieć nie będzie, ale owszem summa potrzebna na fundusz umarzania diugów skarbowych, wedle ustawy zd. 17. Stycz. 1820. (Zbiór Pr. Nr. 577.) przez zakup zostanie przysposobioną. Dla ula twienia postępowania przy przeistoczeniu i przy koniecznem w skutek tegoż wygotowa niu i doręczaniu nowych Z\ procentowych obligów długu skarbowego, za ściągnieniem kursujących 4 procentowych papierów, zgadzam się na to, aby 5) przy czynności przeistoczenia także 1. i 2. ustawy z dnia 16. Czerwca 1835. (Zbiór Praw Nr. 1620.) względem uchylenia z obiegu (kursu) i puszczania znowu w obieg ważnych na każdego okaziciela papierów, znajdowały zastosowanie. - Rozporządzenie pojedynczych szczegółów pod względem wykonania czynności przeistoczenia i mienia potrzebnych gotowych zasobów pieniężnych, poruczyłem Naczelnikowi banku i handlu morskiego Ministrowi Stanu Rother.Ten Mój rozkaz przez Zbiór Praw ma być ogłoszori)ui. * Berlin, dnia 27. Marca 1842.

F r y d e ryk W i l h e l m . «

Sprostowań te.

w kilku egzemplarzach wczorajszego numeru pisma naszego (Nr. 78.) str. 466., słup prawy, wiersz 5. zamiast wspomaiony »czytaj wspomniany,« w. 9 zamiast »Espartrey« - Espartery - a str. 467., słup lewy, wiersz 39. zamiast: »towarzysaka powag« czytaj »towarzyska powaga.«

- - i

U braci Borntraeger w Królewcu wyszedł i w Poznaniu'u J. J. H e in e jest do nabycia: Mrongowiusza dokładny słownik pol sko-niemiecki, krytycznie wypracowany; · cena 4 Tal. 15 sgr.

M r o ng o w i u s z a dokładny niemiecko-polski słownik; drugie, pomnożone i poprawne wydanie; cena 4 Tal. 11 sgr. 3 len. Słowniki te celują nad wszystkie inne tego rodzaju zupełnością i trafnością, nastręczając ważne środki pomocnicze osobom, pragnącym nauczyć się gruntownie języka polskiego, lub niemieckiego.

W następstwie publicznego obwieszczenia z d. 8. Lutego r. b. zgłosiło się, i to na piśmie anie osobiście, na wyznaczonym na dzień 21. tegoż III. terminie, mającym na celu wypusz

czenie zwózki różnych materyalów budowłowych, dwóch przedsiębierców, Radomski i D. Sopolinski, o których dotąd przez zasiągane ustnie wiadomości dowiedzieć się nie było można. Ponieważ niektóre przez nich poczynione offerty wyższa władza aprobowała i wskutek tego kontrakt teraz ma być z nimi zawarty, zaczćm wzywa się niniejszćm rzeczonych dwóch przedsiębierców, ażeby się najdalej do dnia 14. b. m. godziny litej przedpołudniowej w biurze podpisanej Dyrekcyi zgłosili, inaczej bowiem utracę prawo pierwszeństwa do powierzenia im dotyczącej zwózki i następnie kontrakt z innymi przedsiębiorcami będzie zawarty. Poznań, dnia 3. Kwietnia 1842.

Król. Dyrekcya budowy twierdzy.

OBWIESZCZENIE.

Chęcią jest moją, dziedziczne wioski moje: Dqbrowa i Mokre, położone w powiecie Mogilnickim, wraz z inwentarzem doborowym, z wszelkiemi gospodarskiemi porządkami i meblami, z wolnej ręki sprzedać. - Panowie Interessenci, mający zamiar nabycia tegoż kupna, dla przekonania się o stanie wszystkiego', jako i o warunkach przedaźy, raczą się osobiście, lub przez frankowane listy, do mnie zgłosić. Dąbrowa pod Mogilnem, d. 22. Marca 1842.

A. de Cyłwikowska, owdowiała Radzczyni Ziemiańska. Handel K. A. Szymańskiego w Bazarze, ma zaszczyt donieść szanownej Publiczności, iż odebrał najpiękniejszy i najnowszy dobór O b i ć P a r y z k i c h, które znane z swej trwałości kolorów, po najumiarkowańszych cenach się sprzedają. Poznań, dnia 31. Marca 1842.

CeMY targowe Dnia 4. Kwietnia 1842. r.

POZNANIU. od do Tal. t«r. f«n. Tal. *gr. fen.

Pszenicy szelel 2 14 - 2115 - 1 11 b 1 12 6 Jęczmienia dl. - 22 6 - 23 6 Owsa dl. - 19 - - 20 - - 22 6 - '23 iż 1 6 6 1 7 6 - 9 - - 10 - Siana cetnar. - 25 - - 26 - Słomy kopa 8 - - 81 5 - 1 20 - 1 22 6 Spirytusu beczka.