GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.04.07 Nr80

VVi elki e go

Xię$t wa

POZIANSKIEGO.

Nakładem Drukami Nadwornej IK, Dekera i Spółki. - Redaktor: A. VB 'annouutM.

JW 50.

W Czwartek dnia 7. Kwietnia.

184« .

Wiadomości zagranIczne.

Galicya.

z dnia l. Marca. - 'Rzeczą oczywistą, w jak przykrem położeniu nasze z Rossy;} graniczące obwody w skutku rossyjskiego systemu zamknięcia granicy i sposobu wykonywania onego, się znajdują. Zamiast cobyśmy mieli pojedyncze przytaczać przypadki, skutki tego systemu raczej okazać chcemy z rezultatów handlu naszego z Hossy,} przez Brody podczas ostatniego lat dziesiątka. Liczby nigdy ni zwodzą, a o prawdziwości następujących Swiadczy urzędowe ich pochodzenie. Tak np. w ciągu trzech lat wywóz pszenicy od 6902 cetnarów na 711 cetn., żyta od 584Y do 757 cetn., owsa od 8449 do 3279 cetn., tatarki od 3088 do 881 eet. się zniżył, a wywóz wódki nawet od 2733 cetn. do 9 cetn. Zwa« iywszy, że w podobnym stosunku wywóz i innych płodów ziemskich się zmniejsza, nędzę mieszkańców, uie mających oprócz Rossyi innego targu do zbycia swych płodów, łatwo pojąc*moŻDa. Jakoż >r ogólności handel w prowincyi naszej znacznie upadać aaczyna; dowodzi tego jasno zmniejszony o tyle transport wi» i aurowego jedwabiu, kfóJjr niegdyś między Brodami i Radziwiłowem tak byt ożywiony.

Handel kamieniami drogiemi i bl)'lantami, niegdyś tak ważny dla Bród, w ciągu trzech lat co do wywozu o przeszło połowę się zniżył, a co do wprowadzania nawet od 19,115 do 7694 zł. Dowozy z Rossyi podobnie coraz bardziej ustają. Przytoczymy tu tylko płody rossyjskie: Skór przywieziono w roku 1839. 11,150 pudów, r. 1840. tylko 9606 pudów; wełny w r. 1839. 40,000, r. 1840. 34,000-pud.; łoju r. 1839. 38,000 pud., r. 1840. 2400 pudów. Wszakże najlepszym twierdzenia naszego dowodem jest następująca okoliczność: w roku 1839. przybyło z Rossyi do Bród 3513 fur z 90,350 pudów towarów, wartości 1,910,000 rubli sr.; zaś w r. 1840. tylko 2894 fur z 59,626 pud. towarów, wartości 1,070,000 rubli sr. Rossya, Z Petersburg«, dnia 25. Marca.

Wychodząca tu Gazeta Policyjna na> stępujący zawiera artykuł: »Nie ulega wątpliwości, że nowa kolej żelazna w r. 1849. będzie ukończona. Jeszcze przed jej wykończeniem dołożą etarania, aby otrzymać pozwolenie rządu do wyprowadzenia dwóch kolei pobocznych, z których jedpa prowadzić ma do NiaeyNowgorodu, siedliska głównego jarmarku państwa, a druga do miasta powiatowego Kotomy, posiadającego dotychczas główny handel co do prowincyj południowych. Drogę 2 Petersburga do Moskwy obecnie (za głość między temi stolicami wynosi, jak wia. domo, 700 wiorst; po założeniu kolei żelaznej przebywać będziemy drogę tę cala w przeciągu 24 godzin. Jakij, dzieło to nada popęd handlowi krajowemu, mianowicie pod względem kommunikacyi z miastami stołecznemu Petersburg tym sposobem w sam śrudek pańetwa, a Moskwa ku granicom posunięte zo staną! Niektóre artykuły konsurncyjne w Pe tersburgu obecnie bardzo są drogie, w Moskwie, skąd je pobieramy, nierównie tańsze. My tutaj za butelkę dobrego wina stołowego płacimy nie więcej jak 1 rubla, w Moskwie kosztuje ona 5 rubli. Za transport win delikatniejszych Moskwa rocznie kilka milionów rubli płaci. Jakie koszta, zwłaszcza zimową porą podczas bezdroży, sprawiają obydwom stolicom długie przewozy lądowe ciężkich to warów! Kolej żelazna wszystkim tym niedogodnościom koniec zrobi, Podróżni i towary, bezwzględnie na porę roku, w jak najkrótszym czasie do celu swego przybywać będą, a tern sarnim ogromna drogość niektórych artykułów konsumcyjnych o wiele się zniży. Jakie to piękne widoki dla uboższej ludności obudwóch stolic!- Bardzo mądrze i dobroczynnie postupjł rząd, - nowe przedsięwzięcie pod swój bezpośredni wAiął dozór; gdyby się ono stało dziełem osób prywatnych, wmieszałby się zapewne duch spekulacyi i chciwości zysku, przedsiębierry tylko własną korzyść mieliby na oku, a korzyść publiczności byłaby tylko podrzędnym względem. Olą klassy roboczej kolej żelazna stanie się źródłem zarobku, a tak zbawiennie działać będzie nietylko dla tych okolic, przez które przechodzić będzie, lecz nawet dla uboższej w dalekiej Syberyj i u stóp Uralu osiadłej ludności.

VVancya.

Z Paryża, dnia 28. Marca.

Francuzi szydzą teraz nawet i z przedmiotów swej sławy narodowe); w Musee c o m i q u e n Auberta wycłiodzi obecnie parodya na melodramat Murat, dawany na scenie Cirque Olimpique, Już w sztuce »Kok 1840. i 1940.«, która od trzech miesięcy nape'nia kassę teatru de la Porte St. Martin, występuje dawniejszy Król Neapoljtański w ubiorze skoczka, Teraz karrykatura targnęła się nawet na Napoleona, i największa postać nowszych czasów stoi teraz jak sowiżrzał w obwieszczeniach dziennikarskich. Na tern upo_i dleniu kunsztu spodziewają się pieniędzy za robić! - Minister skarbu kazał rozdać pomiędzy członkówIzby sprawozdanie względem administracyi tabaki)K r. 1840. Z dokumentów okazujesię, ze fabrykacya tabaki znacznie się ulepszy, ła, i niektóre gatunki uznane są za najlepsze w Europie. Dochód z tej gałęzi przechodzi 94 miliony franków.

Z dni 29. Marca.

a M O n i t o r dzisiejszy zawiera postanowienie Królewskie, w skutku którego H. (ialos, czlonek Izby Deputowanych, mianowany Uyrek torem osad w Ministen um marynarki. Zapcwniaj.-j, ź e Pan ballos nie chce zabrać głosu w pytaniu o cukrze. Tyle jest .pewna, źe układy między nim a rządem toczyły się przez dwa .tygodnie. Dowiedziawszy się o wywołanym przez odroczenie pytania o cukrze w Havre i Bordeaux ruchu, zaczął się wahać, ale widoki, jakie miał przed sobą, za nailio były łudzące, żeby im się mógł długo opierać Z przyczyny mianowania Pana Galosa Dyrektorem osad w Ministerstwie marynarki pozostaje jedno mielSce Sekretarza w Izbie deputowanych do obsadzenia. Aan bivrjb który przy koniecznym nowym składzie biór znaczną liczbę głosów otrzymał, oświadczył, Źe się na korzyść Pana Lacrosse kandydatury zrzeka, Postanowienie takowe deputowani wszystkich barw z wielkim przyjęli oklaskiem. W Lloyd Nantais czytamy: "Zapewniają, że Minister handlu wezwał na piśmie członków izby handlowej w Nantes, aby swoje podanie o djrnissyą cofnęli, lecz Dba przy swćro. _ '" - Takźe Izby handlowe innych miast nadmorskich, które podobne otrzymały wezwanie, nie chcą się do niego skłonić. Wczoraj wieczorem miały nadejść waine depesze od Generała Bugeauda. Stosownie do nich, miał Abdel Kader rozmowę z tym Generałem i szczerze pragnie pokój zawrzeć.

Generał Bugeaud, pomny swego nieszczęśliwego traktatu nad Tafną z wielka, bardzo ostrożnością układy te zawięzuje. podług prywatnych wiadomości z Al g i eru, stan zdrowia między żołnierzami od 6 miesięcy lak jest zaspakajający, jak się to nigdy jeszcze od chwili obsadzenia Algieru nie wydarzyło. Głoszą, źe w imieniny królewskie d. LMaja, Kiąię .Nemurski mianowany zostanie Wicekrólem Algierskim, Xiąźę Joinville Kontradpirałem a Xu;re Aumale Marćchel de Carap. w miesiącu Wrześniu wstąpi Xiązę Mont,emittr"\W i woj8kAa , Kontradmirał de la Siisse, Komm8 ndor eska« dry francuzkiej na Wschodzie otrzyłi oał rozkaz, aby cztery de? jego eskadry należące okręty M Tul on u odesłał. "Jakto, woła Knrye r łranc u z ki, rozpuszczamy naszych marynarzy, du, i to w czasie, w którym wiadomości z Konstantynopola nie sąnajpomyślniejsze i Anglia liczbę okrętów swoich na morzu śród; ziemnćm zwiększa!" Ostatnie wiadomości przejął wspomniany dziennik z listu, nadesłanego z Malty z d. 18. b. m. Z państwa kościelnego przybyła znaczna liczba majtków, udających się do Havre, a stamtąd do Anglii, gdzie ich uxyja do obsadzenia trzech parostatków, zakupionych tamie na rzecz Papieża. W obecne) chwili znajduje się w Paryżu 30,000 dzieci w wieku od 3 do 6 lat, i niżej tego wieku przeszło 40,000, którym dotąd ospy nie zaszczepiono. Anglia.

z Londynu, dnia 26. Marca. Z powodu depeszy Pana Webstera *) do Posła amerykańskiego umieściła Times następujące uwagi: »Bryg «Creole« przewoził niewolników z jednego portu Stanów Zjednoczonych do drugiego; część ich zbuntowała eię, opanowała osadę, zabiła jednego podruźnego i okręt do portu nassawskiego sprowadziła. Za przybyciem tamże, kazał Gubernator 19 niewolników, do buntów należących, uwięzić, a do zabiegów reszty w liczbie 116 mieszać się nie chciał; dla tego wkrótce do Jamajki 00« płynęli. Ze zaś nam zarzucają, iż ich jako podróżnych uważaliśmy i im nawet nalądwysieść dozwoliliśmy, naturalną bardzo jest rzeczą, gdyż podług praw angielskich z murzynami nie można się inaczej iak z podróżnymi obchodzić. Prawa angielskie nie UZDają takiego stosunku, jaki między panem a niewolnikiem zachodzi, i każdy urzędnik w posiadłościach angielskich chcący komu pod pozorem, że jest niewolnikiem, przeszkody stawiać, naraziłby się x tego powodu na wielką odpowiedzialność «a nieprawne przekroczenie ustaw. Mamy nasze prawa i urzędnicy nasi przestrzegać ich muszą; nie tylko zaś Konsul arrery kański, ale nawet Minister i sam rząd angielski nie mogą żadnego urzędnika od tego obowiązku uwalniać lub do trzymania się innych ustaw znafilać. Pan Webster czu,e niezawodnie trudność swego zadania i widzi z pewnością, jak śmiała, jest rzeczą, domagać się, aby urzędnicy angielscy na ziemi angielskiej rządzili się prawami amerykańskiemi. Ale poczytuje on za rzecz potrzebną uniknąć gniewu P. Calhowna i jogo przyjaciół, co obecnie całą żółć przeciw Anglii wyrzucają. Tak więc zmuszonym się być widział napisać list pełen gróźb, zdolnych tych zagorzalc ów i zapaleńców zaspokoić, ale rzecz *) Patrz: Ameryko.

w ten sposób ułożył, że ani wszelkich widoków do zgody nie zerwał, ani się sam w oczach Ministra angielskiego w śmiesznem nie wystawił świetle, a to właśnie bystrości jego umysłu zaszczyt przynosi. I tak Pan Walker dziękuje mu za ton i zasadę instrukcyi a Pan Calhoun oświadcza, iż dokument ten z prawdziwem czytał ukontentowaniem, gdy wszy» stko wyczerpano, co się tylko wyczerpać dało; a to zarazem jest dowodem, że zatargi te niezadługo załatwić się dadzą. Potem także i W ten sposób zamierzony celosięgnął, że się w niczem prawu nie sprzeciwił. Bzecz albowiem po prostu tak się miała, że Kapitan »Creole« był w mocy Murzynów, gdy do portu zawinął; że władze angielskie nie myślały o uwolnieniu tychże z pod władzy ich panów, lecz owszem starały się panów z ręku niewolników wydobyć. Co się zaśtyczy reszty Murzynów do spisku nie należących, powiada nam ów amerykański dyplomatyk, że władze słusznie neutralne mi pozostały. W takim więc przy- . padku zechcą się niezawodnie obie stronyo", istocie całej tej sprawy przekonać i rzecz tę na drodze pojednawczej załatwią. Panna Taglioni przybędzie na początku Czerwca do Londynu. Tańczyć będzie w teatrze Conventgarden, poczem zwiedzi Zjednoczone Stany Ameryki północnej. W opisie cytadelli Kabulu, czytamy między innemi: Najważniejszym z gmachów publicznych w tćm mieście jest twierdza Bala-Hissar. Rozmaici Xiąźęta, począwszy od Habera, pracowali uad nią. Pod nią znajduje się więzienie dla młodszych synów rodziny królewskiej, którzy częstokroć całe swoje życie w niem przepędzali. Opowiadają, że uwięzieni Xiążęta zamordowali raz swego stróża i wydobyli się na wolność, tu zdziwili się na widok płynącej wody: tak nowym był dla nich ten świat. W niedzielę umarł drugi Par. Hr. Macclee:field, w 88 roku życia. Nie pozostawił żadnego syna, a krewny, który po nim odziedziczy! parostwo, ma już 70 lat. Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 22. Marca.

Wczoraj wieczorem otrzymał Poseł angielski nadzwyczainego gońca, który w nocy z d. 14. z Londynu wyjechał i także przez Sir Roberta Peela i Hrabię Aberdeena dane parlamentowi wyjaśnienie pod względem sprawy etykietalnej Salvandowskiej przywiózł. Pan Aston udał się już późno w noc do Prezesa rady ministeryalnej i przeszło godzinę u niego zabawił. Jutro wybierze się Pan Aston w towarzystwie Sekretarza poselstwa, Pana Jerniughama, i Pana Marlianiego do Toledy, gdzie, znajdować będzie. Oświadczenie Ministrów angielikich, ze istniejący tu obecnie rząd w jednym roku więcej dla dobra kraju uczynił, niż wszystkie poprzedzające, od śmierci Ferdynanda VII., zrobiło naturalnie całkiem odmienne wrażenie na umysłach tych, co się z zimniejszą krwią na obecny stan Hiszpanii zapatrują. Sądzą, źe gabinet angielski został złudzony nadsełanemi tu z tąd rapportami, i sam słyszałem, jak jeden światły Hiszpan niedawno temu, gdy o tym przedmiocie rozmawiano, zawołał: »Dwakroć sto tysięcy Francuzów nie zdołają mnie zastraszyć, lecz boję się Anglików.« W części sądzą, ii późniejsze oświadczenie Sir R. Peeła, źe Hiszpania zamyśla zawrzeć traktat handlowy z Anglią, wyjaśnia prawdziwą przyczynę pochwał, jakich rząd owego kraju dla tutejszego nie szczędzi, a rząd tutejszy nie małego się przez takowe ogłaszania nabawia kłopotu. Pominąwszy bowiem upór, z jakim Prezes rady ministeryalnćj; Pan , Gonzalez ciągle dotąd twierdził, źe rząd hiszpański wcale na wnioski rządu angielskiego względem zawarcia traktatu handlowego nie zważał, ani zważać nie myśli, zanieśli niedawno temu fabrykanci katalońscy mocne przedstawienia przeciw większej części zasad nowo wprowadzonej taryfy, która ich przemysł -mocno krępuje.

Portugalia.

z Lizbony, dnia 17. Marca. (Gaz. francuz,) - N. Królowa Donna Marya powiła wczoraj rano o godzinie 8\ szczęśliwie Xiccia. W kilka minut później zwiastował odgłos wszystkich dzwonów i huk dział w cytadelli i na okrętach na Tagu stojących szczęśliwy ten wypadek stolicy. Królowa jest zdrowa, podobnież i nowonarodzony Xiążę. Papież będzie jego ojcem chrzestnym, a X. Capaccini, Nuncjusz przy dworze portugalskim, miejsce jego zastąpi.

Austrya.

z Wiednia, dnia 18. Marca. Według ogłoszonego właśnie manuału wojskowego, armia nasza składa się z następujących oddziałów: Piechota: 58 pułków liniowych, 20 batalionów grenadyerów, 17 pułków narodowej piechoty na stacyach pogranicznych Ziemi siedmiogrodzkiej, tyrolski pułk strzelców i 12 batalionów strzelców prowincyonalnych wraz z 6 batalionami załogowemi. Jazda: 8 pułków kirasyerów, 6 pułków dragonów, 7 pułków lekkiej jazdy, 12 huzarskich i 4 ułańskie pułki. Artylerya: 5 kompanii bombardyerskich, 5

kompanii rnk letników, 5 pułków artyleryi polowej z 18,000 ludzi, artyleryi załogowej 4470 ludzi; 32 koropanij inżenierów, minierów, saperów, pionierów i pontonierów, pułk lombardzkićj źandarmeryi, pograniczny kordon w Galicyi, korpus trensów z 4000 ludzi i 6000 koni (w czasie wojny dziesięć razy więcej wynosi) i t. d. Marynarka wojenna: Sztab składa się z 247 ludzi, 3 kompanie artyleryi morskiej, inżenierów morskich 514 łudzi, korpus maików 2454 ludzi i 6 kompanii morskiej piechoty i t. d. Szwecya i Norwegia.

Z Sztokholmu, dnia 25. Marca.

(Gaz, Rząd. Pruska.) - S ta ts tidning zawiera następujący artykuł korrespondencyjny z Petersburga d. 12. m. b.: »Wyśledzono teraz autora bezimiennych w wieczór Nowego-Roku po rozmaitych koszar stolicy porozrzucanych listów, zawierających wezwanie do powstania przeciw officerom i adresowanych do podoficerów, którzy jednakże natychmiast listy te szefom swoim wydali. Autorem pism tych jest były wojskowy niższego stopnia, oddalony z powodu złego postępowania, człowiek tępego umysłu i uwiedziony, jak się zdaje, chęcią pomszczenia sie. Sprowadzono go do zakładu obłąkanych na umyśle.« Redakcya b tatstid ningu dołącza do tego następującą uwagę: »Umieszczone więc w Aftonblad i Dagblad z gazet niemieckich wiadomości, o powstaniu i scenach krwi rozlewu w Petersburgu są zupełnie bezzasadne.« Turcya.

Z Konstantynopola, dnia 2. Matca.

(Morn. Chronicie.) - Królewski parostatek »Fenix«i zostający od dnia swego przybycia vr kwarantannie, odpłynął dziś z depeszami do Bejrutu. Pomyślny skutek usiłowań Sir Stratlorda Canninga u Porty sprawił przyjemną niespodziankę tym, co sądzili źe Porta ottomańska nie zechce żadnych uczynić przyzwoleń pod względem Biskupa Alexandra. W ostatnim tygodniu toczyły się bardzo żywe układy, które, jak słychać, pomyślny uwieńczył skutek. Sir S. Cannmg miał w poniedziałek długą rozmowę z Sanim Efendim vr pałacu angielskim, w czasie której Minister ottomański zapewniał, jak słychać, iż Porta nic nie ma do nadmienienia przeciw uznaniu Biskupa Alexandra w ten sam sposób, w iaki innych Biskupów in partibus uznaje. U żywać on będzie przywilei, opieki i uprzejmości, dozwolonych greckim i katolickim Biskupom, i »Fenix" zabrał list Wezyra do Gubernatora jerozolimskiego, zalecający temuż spełnienie rozkazów Porty w tej mierze. Nad wydać publicznego firmanu w tej sprawie, coby tez nie byto mogło nastąpić bez postawienia Biskupa na stopie rajasów. Tak więc Dr. Alexander, nie będąc urzędownie uznanym i nie używając szczególnych i wyłącznych zaszczytów, niedozwolonych innym Biskupom in partibus, zostawać będzie w równej linii Ł swymi greckimi i katolickiemi braćmi, i będzie się mógł oddawać powołaniu swemu, wolny od jawnego wkraczania i ciemiężenia. Szczęśliwym nazwać się mo£e, jeżeli z równą łatwością zdoła się zachować od tajnych zabiegów i skrytych machinacyj sekt zazdro *nych, znajdujących zawsze w rządach .swo« ich punkt oparcia. Sir S. Canning na wIelką zasługuje pochwałę za wytrwałość i umiarkowanie, w sprawie tej okazane, - w sprawie - która się stała pytaniem honoru narodowego. Pośpiech, z jakim lir. Alexandra do Jerozolimy wysłano, zanim jeszcze wszystko przyzwoicie uporządkowano, cofnięcie eię niepodobnym uczynił i zmusił Posła angielskiego do przeparcia u Porty żądań swoich choćby nawet do zerwania wszelkich sto unków przyjaźni przyjść miało. Uniknięto kroku takowego przez rozważne postępowanie Posła i pobłażanie Porty, dającej nowy dowód swej przychylności ku Anglii. Rząd angielski zmniejszył znacznie roszczenia swo)e, inaczej bowiem nicby nie był otrzymał. NIepodoba się to zapewne pewnym osobom w Anglii, których przesadzone roszczenia były prz czyną, iż układy początkowe celu swego hyb ły, lecz skutek nauczył, że postępowanIe SIr S. Canninga, jedynie do pomy sinego rzece całą doprowadziło końca. Gdyby usłuchano rady Lorda 1 'onsonbego od samego początku; już dawnoby sprawa na tćj drodze była załatwiona. Po otrzymaniu tego pierwszego pozwolenia potrafi niezawodnie Sir S. Canning otrzymać także pozwolenie na wybudowanie kościoła.

Tunis.

Bej tuniski zakazał handlu czarnymi niewolnikami w całym obwodzie swej prowincyi. Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

ZN owe go- Yorku, dnia 28. Lutego.

Sprawa okrętu »Creole« ciągle zajmuje umysły publiczności. Na posiedzeniu Kongressu d. 20. m. b. wniesiono udzielenie co do środków poczynionych przez władzę wykonawczą celem dopięcia »atysfakcyi od rządu angielskiego. Najwazniejezą w tej mierze jest obszerna protestacya Pan« W e b s t er, w której 2 wielką energią przeciw Anglii się tłumaczy.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznania. - »Orędownika naukowego« wyszedł J\@ 14ty i zawiera: Kilka scen domowego pożycia za Jagiellonów i Wazów, przez A. W. Maciejowskiego. - O stanie literatury polskiej w W. X. Poznańskiem. - Roz I , maitości: O kolei żelaznej Poznańskiej. Z B e r l i n a, dnia 28. Marca. - Jeżeli wniosek jeden, O którym teraz wiele mówią, , d skutku przyjdzie, będzie to z wielką korzysclą dla niemieckich, a Osobliwie dla pruskich k olei żelaznych, a nawet i dla przemysłu w ogólności. Od dawnego bowiem czasu przemyśliwają o opuszczeniu krajowi półtora miliona podatków; tylko o sposobie, w jakfmby to do skutku przywieść należało, nie mo» żna się było porozumieć. Pewien tutejszy prawnik podał teraz, jak słychać, Królowi memorvai o tym przedmiocie i poparł w nim wniosek, aby to opuszczenie nie wprost nastąpiło, lecz summy tej na zabezpieczenie pro- . wizyi od mających być założonemi kolei żela- ' znych użyto. Donoszą nam, że wydział Sejmu Poznańskiego już z wnioskiem tym dla części przypadającej z opuszczema podatków dla W. Xiestwa, wynoszącej około 180,000 Tal. wystąpił, i prośbę podał, aby surami; tę na zabezpieczenie prowizyi od zamierzonej odnogi kolei Dolnoszłąskiej między Frankfurtern, Głogową i Poznaniem, obrócono. Skóro wniosek ten przejdzie, najpomyślniejszych rezultatów po nim spodziewać się można. Za pomocą i w skutek tego udałoby sję nietylkó zamierzone dotychczas linie kolei żelaznych do skutku przyprowadzić, lecz nawet dalej" je rozprzestrzenić, aniżeli dotychczas zaprojektowano.

Rzemieślnicy w Chinach. - Wiadomo, że malarze chińscy są bardzo wierni w kopijowaniu; oddają oni każdy punkcik oryginału, jak najdokładniej. Atoli nietylkó w malarstwie lecz i w innych kunsztach i rękodzie, .

łach, są Ghinczykowie nadzwyczaj umIennymi naśladowcami. Dowodem tego Jest wypa> dek następujący: Gdy okręt »Pitt« stał na kotwicy przed Kantonem, oficer 2 tegoż okrętu posłał umyślnego do jednego z krawców tam» tejszych, by u niego z nankinu, tej sławnej m.ateryi chińskiej, dwanaście par spodni zamówIł. Krawiec zażądał wzoru, oświadczając, że bez modelu nigdy nie robi. Stosownie do tego życzenia, poalał mu oficer parę spodni, które właśnie na jednera kolanie łatkę miały. Krawiec na oznaczony czas przysłał mu dwanaście par zamówionych spodni; robot« była przedziwna, misterna, ale cóż z tego, -. jednćm kolanie łatkę, która szew za szwem, Z taką akuratnością była przekopijowana, iż mechaniczną wierność tę można było rzemieślnikowi za największy zaszczyt poczytać. Jakoż krawiec za to wierne odkopijowanie łatki, kazał sobie nawet osobno zapłacić, a oficer chcąc nie chcąc musiał dla artysty mieć uszanowanie i zapłaciwszy mu należytość, przesiał to dzieło sztuki chińsko-krawieckiej jako osobliwość do Europy. BSBS9SS Maleje «eta*ne u> Nieme*ech.

(Z Gas. Codx.J Od czasu, gdy w krajach niemieckich tak rządy jako i prywatni uznali petrzebę kolei żelaznych, zakładanie ich szybkim postępuje krokiem. Nie-minie lat kilka, a całe Niemcy pokryte będą siecią kolei. Rząd austryacki wyprzedzając wiele innych rządów europejekich, powziął wielki zamiar, którego wykonanie sprowadzi nieocenione następstwa na pomyślność państwa i na jego przyszłe z Europą stosunki, zamiar zakładania własnym kosztem kolei żelaznych w rozmaitych kraju kierunkach. W takim stanie rzeczy, będzie tu w samą porę przedstawić naszym czytelnikom zupełny rys kolei żelaznych w całych Niemczech; a mianowicie: to, co dotąd skończon o , co zaczęto, co zamierzono, i czego się jeszcze »podziewać wypada. Przystępując do rzeczy, tę jeszcze robimy uwagę, że mile, o których tu mowa, niemieckie, a talary pruskie, z których j eden czyni 6 zfp.

l. Skończone lub w robocie będące Koleje. 1) Kolćj pułnocna Cesarza Ferdynanda: % Wiednia do Bochni. Całkowita jej długość wyniesie do 60 mil, z których 25 z Wiednia do Prerowa już jest ukończonych i otworzonych. Z łćj kolei wypuszczonych jest cztery bocznych kolei, ogółem do 20 mil wynoszących, a mianowicie: do Kerna, Ołomuńca, Stockerau i Opawy; - trzy pierwsze z tych bocznych kolei są już otwarte. 2) Kolej wiedeńsko - raabska: z Wiednia przez Baden, Wiener- N eustadt do N eunkir chen na 8J- mil długa, jest już otworzona «< Wiednia do Wiener- N eustadt na 6f mil jest kolćj podwójna). Cała ta kolej zaprojektowana jest z Wiednia przez Briick i Potzncusiedl do Preszburga w długości 9mil, a z Potzneusiedł przez Wiezelburg do Raab także 9 mil. 3) Kolej z Budziejowic (Budweis) do Lincu (na transport końmi urządzona), 17 mil długa, całkowicie wr. 1832.otworzona. ZLincu pociągnięto jeszcze kolej do (łmunden na 11 mil długą i otworzono ją w r. 1836.

4) Kolej z Pragi do Pilzna na 14 mil. Jest tylko do Lana w długości 6f mil skończona. (Na transport końmi).

5) Kolej z Berlina do Potsdamu, 3J mil, w r. 1838. otworzona. 6) Kolej berlińsko auhaltska: Z Berlina przez Wittemberg i Dessau do K6then; do 20 mil długa; w r. 1841. cała otworzona. 7) Kolej z Berlina do Frankfortu nad Odr*, 10j mil długa; jeszcze nie ukończona, atoli zdaje się, że z końcem r. 1S42. będzie gotowa. 8) Kolej z Berlina do Szczecina, 18 mil długa. Jest w robocie i będzie w r. 1843.-skończona. 9) Kolej z Magdeburga do Lipska, przez K6then (łączy się z koleją berlińsko-anhaltską) i Halle, jest do granicy saskiej 145 mil długa. W r. 1840. cała do użytku otworzona.

10) Kolej Górnego Szląska: poczyna się pod Wrocławiem i prowadzi przez Oławę, berg, Opole i t. d. do N eu- Berun nad Wisłą, gdzie ma się złączyć z koleją północną Cesarza Ferdynanda. Długość jej wyniesie do 28 mil; dotąd postąpiono znacznie z zakładaniem jćj aż do Opola. 11) Kolćj reńska: z Kolonii przez Diiren do Akwisgranu 9/A mil długa, a ztąd do granicy belgijskiej \-?s mil wynosząca. W r. 1641, na całei długości do Akwisgranu już otwarta. 12) Kole) z Diisseldorf do Elberltld, 31 mil długa, w r. 1841. otworzona. 13) Kolej z Norymbergi do Fiirth, na milę długa, w r. 1835. otworzona. 14) Kolej zMnichowa do Augsburga, 81 mil długa; w r. 1840. otworzona. 15) Kolej sasko bawarska: Z Lipska przez t Altenburg, Krimmitzschau i Plauen do granicy bawarskiej opodal miasta Hof poprowadzona i 19 mil długa. Wypuszczona z niej będzie boczna jednornilowa kolej z Werdau do Zwickau. Pracują około niej pilnie, i ma ona jeszcze być przedłużoną przez Lichtenfels, Bamberg, do Norymbergi. 16) Kolej lipsko-drezdeńska: przez Wiirzen, Oschatz i Biesa, z przedłużeniem do granicy pruskiej, gdzie dotyka kolei rnagdeburgskolipskiej; długość jej cała czyni 17 mil. OtworrOJIa została w r. 1839. 17) Kolej badeńska: Z Mannheim do Bazylei, na długość 37 mil. W r. 1840. otworzono 2J mili tej kolei x Mannhein do Heidelberg. 18) Kolej Taunus zwana: Z Frankfortu nad Men. do Wiesbaden; na 5i mil długa i w r.

1840. już otworzona. Z tej kolei wychodzi do Biberich boczna kolćj na transpot końmi urządzona. i Vienenburg do Harzburga, 51 mil długa, % koleją boczną \ \ milową z Vienenburga do Goslar. Sama kolej w r. 1841. otworzona; zaś kolej boczna jeszcze nie gotowa 20) Kolej z Hamburga do ISergeHoVf, 2 T T 6 m.

długa; będzie w r. 1042 otworzona. Z tego cośmy tu podali, pokazuje się: iz Niemcy mają dotąd kolei żelaznych gotowych i używanych 17 5 T V unii, a w robocie jest I66 T ' e mil. Piewsze kosztowały do 38,940,000 tal. (czyli jedna mila w przecięciu 222,000 taL); drugie zaś według dotychczasowego obliczania mają 34.357,000 tal. kosztować. II. Koleje projektowane, których założenie zdaje się być jui zapewnione: 1) Z Magdeburga do Aschersleben, z koleją boczną do Halberstadt, ogólnej długości b \ m. 2) Z Aschersleben do Wolfenbiittel, na długość 6f mil. 3) Z Wrocławia do Freiburga, z koleją boczną do Świdnicy, w ogólne) długości 8$ mil, 4) Beńsk wezerska kolej: Z Deutz (Kolonii) przez Elberfeld do Minden, 34 mil długa. 5) Z Bon do Kolonii na 4 mil długości.

6) Z Norymbergi do Bambergu.

7) Z Frankforlu nad Menem do Manheimu, D \ mil.

9) Z Chemnitz do Zwickau, 6 miL 8) Z Brunszwiku przez kraj hanowerski do Minden*). 10) 'L Altony do Kieł, 13 T s «nil, dla połączenia morza Północnego z Baltyckiem. Wymienione w tym oddziale koleje będą miały ogółem 124/ 0 - mil długości, a koszt ich wyniesie mniej więcej 27 ,240,000 talarów, III. Koleje, o których założenie bardzo Sig krza? tają, atoli nie jest ono jeszcze zapewnione. 1) Z Drezna do Wrocławia, 33 mil.

2) Z Frankfurtu nad Odrą do Wrocławia, 82 mil.

3) z Augsburga do Norymbergi, 17 miI 5 *).

4) Z Augsburga do Lindau, 18 mil.

5) Z Mnichowa do Salzburgu, 17 mil. f) 6) Z Drezna do Pragi, 25 mil. f) 7) Z Berlina do Bergedorf(a więc i do Hamburga) 34 mil. * * *) 8) Z Wismaru do Boitzenburg», 12 mil, 9) Z Wieduia (od Wjener-Neustadt) do Tryestu, 80 mn. t) "

*) Założenie tej kolei jeat jui »apewnlone ugodą pOr między Królem Pru,kim, Hanowerskim i Xi<jdem Brun r swickim. Z«ło*enie tej kolei jest jui zapewinlonie rotponą.

diemem nądu bawarskiego. .*- ) Założenie tej kolei jeat już zapewnione.

+) Założenie kolei, wymienionych w tym' oddziale

10) Z Frankforlu nad Men. do Kassel 21 mil.

11) Z Kassel do Halle, 26 mil.

12) Z Kassel do Hamm. 18 mil.

13) Z Heilbronnu do Ulmu, 16 mil.

14) Z Ulmu do bfulkinh a ztąd do Friedriehshaferi, 14 mii. Wymienione w tym oddziale koleje uczyniłyby 363 mil, a koszt ich wyniesie mniej więcej 80,586,000 talarów. IV. tioleje, których załoiewe zdaje się potrzebne do uzupełnienia sieci JJ? iej wymienionych kolei. Handel wielki, jak wszędzie, tak i w Niemczech, ma swoje, albo od samej natury, albo przez przyłożenie się ludzi, punkta początkowe i końcowe. Takiemi punktami są nadewszystko: Porty morskie i rzeczne, wielkie miasta jarmarczne, dystrykta fabryczne, rezydencye, i w ogólności takie miejsca, gdzie potrzebowanie jest znaczne, gdzie są zakłady walnych dla' handlu produktów i t. d. Otóż, tiołączyć takie punkta wzajemnie i z innemi liniami handlowemi, sposobem najkrótszym" najpewniejszym i najtańszym, jest to zadanie,które człowiek, przez bite gościńce, kanały, koleje żelazne, ma do rozwiązania,.,. Linie kolejne, które tu wymienimy, zdaią się być potrzebne do dopięcia tego celu, przynajmniej według tych potrzeb, które dzisiaj się przed' stawiają. Takiemi liniami byłyby: 1) Z Eisenbach do Bambergu, 18 mili 2) Z Frankfortu pad Meneni do Bambergu, 20 mil; 3) Z Heidelbergu do Heilbronn, 7ś mil: 4) Z Ulmu do Augsburga 9 mil; ' Z Pragi do Wiednia, 40 m i 1*): 6) Z Pragi do Freiburga, 26 raił; 7) Z Pragi do Norymbergi, 34 mil; 8) Z Stockerau do Salzburga, 39 mij. Tym sposobem potrzebaby jeszcze 139 mil kolei żelaznych, które, podług powyższego średniego obliczenia, kosztowaliby mogły do 42,846,000 talarów, Złożywszy razem długość* i koszta wszystkich kolei w Państwach Niemieckich, w powyższych czterech oddziałach wymienionych, pokazuje sie,:długość Jcosat te m Uach M talarach kolej «kończonych , . 175 A 38,940,000 w robocie będących 1665 A . . 43,357,000 zezwolonych. 1 24 V -. 27,240,000 projektowanych . 363... 80,586,000 -rr do uzupełn ienia sieci 193 - . .42..846..000 Kązem 1 021 A , 232,969,000 Jeżeliby liczby te miały kogo zatrważać i ebyt wielkiemi »ię wydawały, niech zważy: pod Nrem, 5, 6 i 9. je»tjui zapewnione postanowieniem nądu austryackiego. *) Założenie tej kolei jest jui zapewnione postanowieniem nądu Austryackiego. skończonych, i W robocie będących, i £e kapitał na te koleje wydany, czyni 404,000,000 talarów; że w Stanach Zjednoczonych, jest 745 mil kolei żelaznych gotowych, i prócz tego 1300 mil (niemieckich) zaprojektowanych; ie ludność Niemiec wynosi 39,500,000, Wielkiej Brytanii 16,662,000, a Stanów Zjednooz. 17,100,000 dusz.

OBWIESZCZENIE.

Między 27. i 28. Grudnia r. z. w nocy trafił jeden dozorca pograniczny w obwodzie granicznym na łąkach pod Kołaczkowem czyli przy tak zwanych hubach Tokarzewskich, W powiecie Ostrzeszowskim położonych, na pewną liczbę osób z 21 świniami pośredniemi, które, gdy nieznajomi naganiacze na zawołanie oficyalisty zaraz zbiegu, jako na domysł z Polski przemycone, przyaresztowane, i następnie za Tal. 76 sgr. 16 fen. 6 przez publi* ceną licytacyą sprzedane zostały. Nieznajomi właściciele tychże SWln, wzywają się do udowodnienia prawa swego na zebraną kwotę licytacyjną, stosownie do.i 60. prawa celnego z d. 23. Stycznia 1838. r., z tem nadmienieniem: ie jeżeli się w przeciągu czterech tygodni od dnia tego rachując, w którym niniejsze obwieszczenie ostatni raz umieszczone zostanie w Dzienniku Regencyjnym, u (iłownego Urzędu celnego w Podzamczu nikt nie zgłosi, summa wspomniona na rzecz skarbu obrachowaną zostanie. Poznań, dnia 23. Lutego 1842.

Prowincyalny Dyrektor poborów, (podp.) Massenbach.

Przedai koni Król. stadniny Gradyckiej i IVessraerskiej. W poniedziałek dnia 11. Lipca r. b.

Vocząwszy od godziny 9. rannej odbywać się J]ędzie na Król. dziedzińcu stadninowym w Re« pic pod Torgawą przedaź licytacyjna około 100 tutejszych i Wessraerekich koni stadninowych, jako to ogierów, odstanowionjrch i nie« odstanowionycn klacz, czteroletnich ogierów, wałachów i klacz, tudzież źrebców a różnych lat. Uwiadomią się o tem tymczas o w o chęć kupna mających B oświadczeniem: ii pomiędzy starszemi końmi znajdują się bardzo znacznej wartOŁti wierzchowce, tudzież ie przeznaczone na przedaż Wessraerskie źrebce dla tego tylko tu się przedawać będą, iż stadnina ta za N ajwyższem rozporządzę« niem całkiem rozwiązaną została. Główna stadnina Gradycka pod Torgawą dnia 26. Marca 1842. Król. Dyrekcja siadninna.

W P u d I i s z k a c h, w powiecie Krobskim, jest 300 sztuk owiec zdatnych do chowu po umiarkowanych cenach na sprzedaż.

Wystawa płodów kunsztu to jest: Obrazów gobelinowych czyli Postaci obrazowych w 80 figurach wielkości życia eaiMetn * weln/ lub jedwabiu wyroblonifcA y wraz

& h osm oramą, złożoną z optycznych lualowiilcł c U cklowych. Wystawa otwarta jest dzisiaj i dni następnych od IOtej godziny rannei do 6tej wieczornej w sali domu FalkensteJna. Cena wnij ścia 5 sgr. 8 biletów za Talara.

J Pr. HelM z Frankfortu n I M .

Kurs giełdy SfcilińMlilej.

Dnia 4. K <<ielnia 1842.

Sto-1 JSa pr. kurant pa papie- Igolowi« prC rami. In:i.

Obligi długu państwa . . .

Pr. alig. obligacje 1830. . .

Obligi prciuiów handlu iuorsk.

Obligi Kurmarchii .. . .

Berlińskie obligacje "miejskie Elblągskie ditu . . . .

Gdańskie dilo w T.. .' .' .' Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego Wschodnio-Pr. listy zost.

Pomorskie dito.

Kur- i Nowomarch. dito .

Szląskie dito . . .

4

104V 83 io-V 104' -r 3lÓ2V Ę 3' , 1 031 T,

AK eJ e Kolei Berlińsko - Poczdamskiej dito di/o akcje a prioris . Kolei Magdebursko. Lipskiej dito dito akcje a prioris . Kolei Berlińsko - Anhallskićj dito dito akcje a prioris . Kolei Diisseldorf. .Elberfeld.

dito dito akcje a prioris . Kolei nadreńskiej dito dito akcje a prioris .

125V

102ll;107V 86!j - 98

Złoto al marco. , . . , .

Frydryehsdrfry .

Inne monety złote po 5 tal, » iscouto.

13V

104V 102482A102V 103V

I02V 1 <»V 102-V 102V 1021B ioiV

124V 102V

106V 102V 85V' loiv S7 MOV,