GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.05.03 Nr101

VVielkiego

Xicit a p O Z N A N S K I E G O.

Nakładem Drokarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktors lI. %%'anuolO5lM

«JIAlOl.

We Wtorek dnia 3. Maja.

184*

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z Warszawy, dnia 27. Kwietnia. N. Cesarz Jm<5, w skutek przedstawienia JO.

Xcia Namiestnika Królestwa, Najmiłościwiej udzielić raczył: Rangi: Rz e c z yw i s t e g o R a d c y S t a n u: Członkowi Kommissyi Rząd.

Sprawied. Wilczkowskiemu. Radzcy Dworu: Tlómaczowi Kommissyi Śledczej, utworzonej przy Namiestniku Królestwa do przedmiotów politycznych, 8ej ki. Lewickiemu. Rossya.

p Z Petersburga, dnia 18. Kwietnia. « o Ze * rozkaz dzienny Cesarski z dnia 30. a A C a za odznaczającą się służbę podniesieni zos a)9 do rangi Pułkownika, Podpułkownicy: T "M' L l, l" Wojennego Naczelnika gubernii JbuDelskiej Antonów 2, Plac major twierdzy Nowogeorg'evvskie- ] ;CZQCy sj c w batalionach eapernycn Aabudzki 2, z zachow. dot. obow. _ _ f r a n c y a.

z Paryża, dnia 22. Kwietnia. Z wszystkich spraw zagranicznych, sprawynarodu hiszpańskiego najbardziej uwagę narodu franeuzkiego na siebie zwracały, i w Hiszpanii właśnie najbardziej się interessa angielskie i francuzkie z sobą ścierały. Przymierze z Hiszpanią jest głównem pytaniem politycznera dla Francyi, i ważniejszym nawet niż przymierze z Belgią. Hiszpania równy ma interes połączenia się z Francyą. Anglicy zawsze w hiszpańskiej sile zbrojnej morskiej, jakkolwiek odnowienie tejże maloznaczne być może, potrzebą znaglonego sprzymierzeńca Francyi uważać będą. Szczególniej im zaś o to chodzi, aby prowincye biskajskie i Katalonią wich popędzie wstrzymywać; a to wła» śnie są najsilniejsze i najwięcej ducha żywotniego posiadające prowincye monarchii hiszpańskiej; są one zarazem temi, które najnaturalniej z południową Francyą w stosunkach handlowych się łączą, które odbyt towarów francuzkich ułatwiają, a naprzeciw przemysłowi angielskiemu nieprzyjazne stanowisko" zajmują. Mimo karolizmu w prowincyach biskajskich i kuszenia się republikanizmu w Barcelonie zawsze tamże przychylniejszeru na' Francuzów niż na Anglików spoglądają okiem.

Inaczej może ma się rzecz z południowemi prowincyami Hiszpanii, w których przemysł słaby a duch handlowy i interessa rolnictwa wolnego wywozu do Anglii i dowozu ztamląd wymagają. Ogół ludu hiszpańskiego nie sprzyja Anglikom, ponieważ się w nich zanadto niezgrabne samolubstwo przebija, zanadto wielka jednostronność polityki handlowej, i ponie sem jej marynarka na zawszeby upadła, ze Hiszpania rychłoby się do upadku skłoniła, gdyby jej rząd, z wstrętu od rządu francuzkiego chciał się do polityki angielskiej wcielić. Do tego dodać jeszcze należy oczywiste dążenie Anglii do sparaliżowania handlu Hawanny i do zniszczenia kwitnącego stanu wyspy Kuby. Anglia i Ameryka północna puściły się w zawody o tę perłę Oceanu i z czasem jak · wspołzalotnice o nią utrą się z sobą. Dla tej przyczyny Ameryka północna, w przeciwstawieniu z Anglią, jest naturalnym sprzymierzeńcem Hiszpanii, Espartero dopuściłby się zbrodniczego przeniewierstwa względem wszystkich mteressów Hiszpanii, gdyby się z Anglią przeciw Francyi połączył. Ale jakżeby on to śmiał uczynić? Mimo terroryzmu Rodila małel tylko potrzeba rzeczy do rozpłomienienia Katalonii, Biskai i N awarry; Regent w tych stronach na zwolenników liczyć nie może. Lecz jest podobno przekonać głowę taką o szaleństwie zaleconej mu przez Marlianiego i wspólników tegoż polityki? Gdyby miał rozum, udałoby mu się może pojednać między sobą stronnictwa aż do pewnego punktn. Małżeństwo między młodą Królową a synem Don Carlosa byłoby jeszcze najlepszym do tego środkiem, i to pod warunkiem zrzeczen a się przez Don Carlosa wszystkich roszczen na rzecz syna swego, Zamierzone poróżnienie między Rzymem a kościołem hiszpańskim jest niedorzeczną arlekinadą, chwilowćm urojeniem. Rzym ma bardzo wiele powodów do pragnienia ukończenia wojny domowej w Hiszpanii; odszczepieństwo Hiszpanii mo łoby na najwyższą połączenie się tejże z AnglIą za sobą pociągnąć. Zwyczajna przezorność powinnabyostrzegać Esparterę, aby podszeptów otaczających go zauszników nie słuchał. Co się Infanta Francisco de Paula dotycz} i rodziny tegoż, ubiegającej się wszelkiemi poso bami za przyjaźnią Espartery , osoba Jego I całe jego zwolennictwo wk.raju zupełnie kredyt straciły. Połączenie związkiem małże.ńskim Królowej z synem Infanta byłoby dZIełem bez podstawy i wznieciłoby niechęć w narodzie. Gdziekolwiek oko nasze zwrócimy, nigdzie w połączonym interessie. Francyi i Hiszpanii nic mędrszego upatrzyć nIe możemy nad połączenie Królowej « synem Don Carlosa. Ale główną trudność stanowi N. Pan w Boyrges; czyliżby kiedy męża, którego upór i brak radzenia o sobie, własnej jego zaszkodził sprawie, mogło doświadczenie mędrszym uczynić ? Pan Salomon Rothschild zamówił u Pana Ponchel serwis porcelanowy za 300,COO fr.

Z dnia 23. Kwietnia.

Wczoraj wieczorem otrzymał rząd depeszę telegraficzną o zawinięciu d. 21. b. m. do Marsylia parostatku przewozowego ze Wschodu. Gazette des Tribunaux zawiera następujące pismo z Montpellier: »Stan zdrowia Maryi Capelle coraz bardziej się pogorszą.

Zbrodniarka ta, która w czasie swego ostatniego stawienia się przed Sądem policyi poprawczej w Tulle tak dobrze wyglądała, zapadła teraz na suchoty. Wskutek wezwania władzy administracyjnej udała sieMa hfej kommissya z lekarzy złożona i poświadczyła, jak głoszą, chorobę umysłową, połączoną z. n padami szaleństwa, w skutek czego od dnI kIlku suknię przymusowną na nic przywdziać musiano. Marya Capelle przewieziona zostanie, jak powiadają, do instytutu obłąkanych w Montpellier, zostającego pod dozorem Doktora Recha.« Dyrektor teatru francuzkiego w Londynie zawarł podobno z Panną Rachel układ, n» mocy którego dostanie za 6 przedstawień 30,000 fr. i nadto jeszcze dochód z jednego widowiska, który jej ma przynieść 25,000 fr. . Tak więc ta aktorka w ciągu niespełna dwóch tygodni 55,000 fI. zarobi. Depesza telegraficzna.

Kolonia, dnia 28. Kwietnia wieczorem: uMonitor z dn. 26. Kwietnia zawiera postanowienie królewskie, mianujące Pana LacaveLaplagne Ministrem skarbu.« Z Paryża, dnia 24. Kwietnia.

W czoraj w wielkiej sali teatralnei w Tuilleryach po raz pierwszy od r. 1830, znowu grano. Na rozkaz Króla przedstawiono »Po« lieucte«, w której sztuce Panna Bachel wystąpiła, a potem operę: "Rychard lwi* serce.« Piszą z Tulouu z d. 21. ro. b.: »Doszły nas wiadomości z Oranu po d. 11. Kwietnia. Gromady sprowadzone przez Abdel Kadera nad granicę Marokańską « do okolic Tremezenu, po porażce doznanej nad Sikka-Seffef od Ge« nerała Bugeaud, natychmiast się cofnęły. Siły zbrojne, z któremi Abd-el-Kader w prowincyę fremezen wszedł był, wynosiły w ogolę tylko 5000 ludzi; na czele Marokańczyków stał Abdallah Ben Semun, Z Fez rodem, mąż Z waleczności i przymiotów wojskowych słynący. Generał Bugeaud puściwszy się w pogoń za uchodzącemi niedobitkami Abdel-Kadera, nie roćgł ich jednak dogonić. Ani do» wódzcy Marokańczyków, ani prości nie mieli żadnej oznaki, po którejby ich można było poznać, że są Marokańczykami; więc rekla« macye u Sułtana Mulay Abder Haman zapewne żadnego nie wydadzą skutku.« Ostatnieroi czasy głoszono, że % portu Tu Tanoerem i zniewolić Cesarza Marokańskiego do zaniechania wsparcia, które - dotychczas Abdel-Kaderowi udzielał. Teraz jednakże słychać, £e w skutek noty od Lorda Cowley podanej przeciwne wyprawiono rozkazy. Anglia.

z Londynu, dnia 23. Kwietnia. · Królowa da wkrótce bal maskowy, na którym N. Pani jako KrólowaFilippa, a jel małżonek jako bohater z pod Crecy wystąpić mają. Xiąźę Albrecht przywdzieje wtedy całkowitą zbroję Edwarda 111. Wszyscy wielcy urzędnicy dworu ukażą się w ubiorach urzędowych, za panowania owego używanych i wnoszą, że i Posłowie zagraniczni opatrzą sic na ten wieczór w ubiory, używane w wieku XLV. po różnych dworach ich mocarzy. Beaumont Smith, fałszerz obligów skarbowych, odwieziony został niedawno na zbrodniarzom okręcie do N owej Holandyi. Przez długi czas siedząc w zbrojowni Woolwichu, nosił podwójne kajdany, ale mu je odjęto, ponieważ lekarz obawiał się szkodliwych skutków dla zdrowia jego. Belgia.

z Bruxelli, dnia 16. Kwietnia. Izba Deputowanych przyjęła wczoraj projekt, zapewniający wdowie po Generale Bu> zen dożywotnej pensyi 30(0 fr. Pan van Howen członek Izby Deputowanych z Lowen rzucił się onegdaj w Skaidę i utonął. Turcya.

z Konstantynopola, dnia 6. Kwietnia. Przesilenie ministeryalne zbliżać się zdaje.

Chosrew Basza i Nuri EfIendi coraz więcej wpływu w seraju przeciw Izzetowi Baszy i Sarimowi EfIendemu nabywają. Do pierwszych bowiem przyłączyła się szczególniej SułUnowaWalida i dwie siostry Sułtana. Sultan «daje się być w złym humorze i znudzonym r'eustanną walką przeciw obcym opiekunom · -'banu i chrześciańskich instytucyi tegoż, jako *e* przeciw rozumniejszej części swoich doradzców. Co dwór północny dla poparcia Izzeta Mehmeda czyni lub czynić zamyśla, jakiel się w ogólności drogi trzymać będzie, truo o z n a J i v Ć - Ja * mej strony mogę tylko WPanu donieść o przeważającem tu zdaniu puphcznem, podług którego mocarstwo to sądzi, »z teraz Właśnie nadeszła stosowna pora do zostawienia dowolnego ruchu nieprzyjazn y m sobie Ż y wiołom P twie Ottomańw ans skićm - islanautuu i krzyża - a to zapewne dla znalezienia W wywołanym przez to ruchu i rozprzężeniu państwa nowego dowodu, jakzbawienną jest dla niego opieka północnego państwa. Ale chociaż się Izzet wpływowi, temu oddał, zanadto przecież dumny muzułman z niego, aby nie chciał pokazać światu, że naród jego bez obcej pomocy obejść się może. Ztąd to pochodzą natężone jego usiłowania w celu jak największego rozwinięcia tureckiej siły zbrojnej, ztąd zbieranie tylu obozów i niezwykłe w tej porze gromadzenie marynarki tureckiei na Bosforze, ztąd nakoniec jego dumna postawa względem cudzoziemców i upór w wszystkich pytaniach, które osta-. tniemi czasy pod rozwagę brano. Pod wzglc-> dem pytania syryjskiego Anglia i mocarstwa niemieckie małą już tylko mają nadzieję załatwienia go w zadawalniający sposób, dopóki tylko ten Wielki Wezyr na czele rządu stać będzie. A jednak się jeszcze mocarstwa te nie skłoniły do demonstracyi na wodach syryjskich, któraby albo Turków do rozumu przyprowadziła, albo Wielkiemu Wezyrowi wygnanie zgotowała, coby tenże sam wydało skutek. W tym tygodniu powszechnie głoszono i źe się flotylla austryacka z eskadrą angielską nad wybrzeżem syryjskiem połączy, alo pogłoska ta dotąd się nie potwierdziła.

Rozmaite wiadomości.

z Berlina, dnia 26 Kwietnia. - Według pogłoski wydziały Stanów dnia 1. Września r. bież. posiedzenia swoje tu rozpoczną. Przypuścić można, że z wszystkich prowin - cyalnych zgromadzeń stanowych najzdatniejsze głowy do wydziałów obrano, a osobliwie na dar wymowy zważano. A tak z prowincyi Pruskiej wystąpią znakomici mężowie: Kasztelan Brunneck, Baron Schwanfeld, Pan Auerswald, Heinrich i t. d. Podobni członkowie zapewne i z innych prowincyi przybędą, ile źe grono Deputatów z wszystkich części Monarchii zupełnie inne zajmuje stanowisko, jak oddzielne Sejmiki prowincyalne. Słychać, że posiedzenia w pewnej mierze będą publiczne, i i» Stanom prawo dokładnej kontroli finansów i wyrokowania względem podatków przyznanćm zostanie. - - Z Wrocławia nadchodzi wiadomość, że Prof. Hoffmann, znany autor »derpolitischen und unpolitischen Lieder«, na rozkaz Najwyższy z urzędu złożony został. Takiego wypadku nikt się tu nie spodziewał. Gazeta Rządowa Pruska, z dnia 30. Kwietnia obejmuje obszerne sprawozdanie o nader świetnćm przyjęciu, jakiego wysłana do Petersburga deputacya pułku bgo kirasyerów dnia 17. m. b., w którym to dniu przed 25 laty N. Cesarz Bossy I$ki szefem pułku tego znała. W dniu wspomnianym N. Cesarz deputacyę tę przez Generał- Majora Raucha przedstawić sobie kazał. Generał ten w pełnćm uszanowania wywiązaniu się z danego mu polecenia wynurzył N. Cesarzowi z powodu tego uroczystego dnia Królewskie uczucia niezłomnej przyjaźni i przywiązania z tćm oraz ośwadczeniem, ie N. Król Pruski i cała armia Pruska poczytują się szczęśliwćmi, źe od lat 25 w tak ścisłych związkach z Cerarzem Jmcią zostają. N. Cesarz, wzruszonywidocznie, pocałował kilkakroć Generała Raucha, kiedy - jak powiadał - dzisiaj nie może mieć szczęścia uściskać Króla; podał potem każdemu Z członków deputacyi rękę, pocałował starego wachmistrza i wyrzekł następujące słowa: «Cieszy mię to bardzo, moi Panowie, źe dzisiaj was u mnie widzę i jestem Królowi nader wdzięczny, źe mi taką zgotował radość. Moje uczucia dla armii Pruskiej są zawsze te tamę, niezmienne. Chętnie byłbym do was zjechał. Czas, w którym pułk wasz otrzymał i jako W. Xiążę w Berlinie przebywał, należy do naj szczęśliwszych chwil życia mego i chętnie w umyśle moim przenoszę się do czasu tego, z którym naj słodsze wspomnienia moje się łączą.« - Imperator w dniu tym mundur ruski miał na sobie, a Imperatorowa ubrana tył w barwy pułku, w suknią białą z ciemnomodrym złotolitym garniturem. Ze Lwowa. »Tygodnika rolniczo-przemysłowego« pod Redakcyą T. W. Kochańskiego, wyszedł Nr. 13. i obeimuje: 1) Uprawa ziemi w czasie największej posuchy wywiera zbawienny wpływ na roślinność. 2) Jakie korzenie należy przy drzewach przesadzać się mających obcinać? 3) Odpowiedź na niektóre ze 112 pytań, piątemu zgromadzeniu niemieckich i iasowych gospodarzy, na posiedzeniach od 1. do 8. Września 1841. I. w Doberanie, w W. Xiestwie Meklenburskjćro, do rozwiązania przedłożonych (dokończenie). 4) O gorzelnictwie kra jo wem (dokończenie). 5) Wiadomości czasowe. 6) Lite ratura. Zaciąg wojska w Francyi. Od r. 1791.

aż włącznie do 1842., zaciągnięto w Francyi do wojskowej służby 14,012,000 ludzi, którato ilość na różne rządy tej epoki podzielona jest w sposób następujący: Za dawnej monarchii od I. 1791 do 1792 zaciągnięto 1,270,000 ludzi; a podczas zgromadzenia narodowego d. 8. Marca 1793. do 22. Sierpnia tegoż samego I.

nie mniej jak 5,992,000. Za czasów dyrektoryatu od r. 1798 do 1799. ilość zaciągnionych wynosi 860,000, wszelako podczas konzulatu od 12. Listopada 1799. do 24. Marca 1804. tylko 443,000 ludzi. Za Cesarza od 5. Sierpnia

1804. do 1814. zaciągnięto 3,865,000, za restauracyi od r. 1818., aź do miesiąca Lipca 1830. tylko 622,000, a od r. 1830. do teraa 960,000 ludzi, tak, iź od r. 1791., aź do teraa rok rocznie w przecięciu 300,000 ludzi do służby wojskowej wstępowało. Pierwiastkowe plemiona w E uropie obliczono w sposób następujący: Niemiecka krew, czysta i mieszana: Niemcy, Szwecya, Dania, Norwegia, IsUndya, Holandya, Anglia, część Szkocyi i Irlandyi, 77 milionów. Celtyjska krew, czysta i mieszana: Hiszpania, Francya, Wiochy, Ualmacya, część Irlandyi, Walii i Szkocyi, 64 milionów. Sławiańska krew, czysta i mieszana: Rossya, Polska, część Turcyi europejskiej, Czechy, Morawia i Ziemia Siedmiogrodzka 54 milio.

nów. Finy i Semojedy: 3 miliony. .Madiary: 9 milionów. Turcy: 3 miliony. Zydzi: 2 miliony. W ogóle 213 milionów.

W zbliżającej się dobie strzyży owiec zalecam szanownym Interessentom znaczny zapas bardzo dobrych, podług angielskich wzorovr robionych nożyc w najumiarkowańszych cenach. A. KI ug t nożownik, przy Wrocławskie! ulicy pod liczbą 6. Kurs giełdy ISerllńskleJ.

Dnia 29 . Kwietnia 1842.

Sto- N a pr. kurant pa papie- gotowin r rami. zna. r

Obligi długu państwa Pr. ang. obligacje 1830. . .

Obligi premiów handlu iuorsk.

Obligi Kurmarchii Berlińskie obligacje miejskie E1b1ągskie dito.

Gdańskie dito w T.. ' Zachodnio · Pr. listy zastawne Listy zasL W. X. Poznańskiego Wschodnio. Pr' listy 2ast.

Kur- i Nowomarck. dito

104%103% 85% 102 104%

104%102%101 % 103%4

3'a 4 3h Ś'-i 4 47 102%105% 102%102%102% I02'r tf

Kolei , dito Kolei dito Kolei dito Kolei dito

Akeje Berlińsko - Poczdamskiej dito akcje a prioris Magdebursko - Lipskiej dito akcje a prioris Berlińsko .Aiiha1 tskićj dito »keje a prioris Diisse1dorf. - E1berfe1d.

dito akcje a prioris

5 127% - 4t - 102% 4 2 114% 113% 4 - 102%- 107% 106% 4 - 102% 6 - 84%5 101 100%5 97% 96% 4 101 - A Ulm - - - A 13 - ¥* 9%- · tditodito akrje a prioris

Inna monety złote po 5 tal.