.. GAZEl

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.05.14 Nr110

VVielkiego

XicsUva POZNANSKIEOO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dejcera i Spój/ci. - Redaktor: A. WannoweM.

JW11 ».

W Sobotę dnia 14. Maja.

1849.

W Poniedziałek, w drugie święto Zielonych Swiątek, nie wejdzie Gazeta.

Wiadomości zagraniczne.

PolsKa.

z Warszawy, dnia 7. Maja. Sprawozdanie Z CzYnności Banku Polskiego, ra "rok 1841 : C z t e r n a s t e sprawozdanie publiczne Banku Polskiego za rok 1841., odbyło się wczoraj rano o g04dz. 10ej w «alach gmachu bankowego, pod przewodnictwem Radcy Stanu Łęskiego, zastępującego W tej czynnoief Dyre WG Głównego Kotnmissyi Rząd. Przych. i Skarbu, wobec Komrnissyi Umorzenia długu krajowego \ I; c z n; e zgromadzonej publiczności. Posiedzenie zos(a {o zagajone przez JW, Leskiego , poczem JW. Grabowski, Kontrołle Y Generalny Królestwa, jako Prezes Komrnissyi U morzenia, skreślił obraz dążności i celów Banku, a w końcu zabrał głos JW. Lubowidzki, Prezes tego,i Banku, w słowach następujących: » P a n o w i e! - Ogólny popęd do udoskonalenia się, potnoc Ritądów i błogie chwile pokoju, dozwoliły przemysłowemu wykształceniu we wSZystkich krajach rozwinąć się dowysokiogo stopnia. Wzbogacają pracę coraz nowe wynaiazki, którym zdale się, że rozum ludzki granic zakreślić nie zdoła, a gdzie do wykonania nie wystarczają pojedyncze siły, tworzą się stowarzyszenia i olbrzymie dzieła przyprowadzają do skutku. Poszedł i nasz kraj za przykładem innych, wziął czynny udział w ogólnym postępie przemysłu; we wszystkich częściach kraju wznoszą się nowe zakłady, powstały cale miasta zaludnione pra> cowitą klassg mieszkańców; przestaliśmy być w wielu przedmiotach hołdownikami obcych, a niedawna wystawa płodów przemysłu krajowego dowiodła, że w wielu rzeczach możemy się z niemi wspólubiegać lub walczyć o p i e rwsz e ńs tw o . »Ile do tego stanu pomyślności przyczyniły się Instytuta kredytowe, łaską Monarchów W kraju naszym zaprowadzone, dosyć jest porównać stan kraju obecny, % położeniem jego zaledwie przed lat kilkunastą, nim jeszcze istnieć zaczęły. We wszystkich prawie gałę. ziach przemysłu od obcych zawiśli, a na płody nasze odbyt zatamowany. Mały zapas gotowych pieniędzy, zaledwie na wewnętrzna plać na sprowadzenie zagranicznych towarów i przedmiotów nieuchronnych konsumpcyi. Z trudnością, wpływały podarki, a właściciele ziemscy obarczeni długami, ani rolnictwa udoskonalać nie moiji, ani względem'wierzycieli swoich uiścić się z obowiązań, żadnego nie mieli sposobu. Wybawiło właścicieli ziemskich z tego położenia Towarzystwo kredytowe Ziemskie, w r. 1825. zaprowadzone. Uciążliwe na nieruchomościach długi zamieniły się w długoletnie łatwe do uiszczenia opłaty, a przeszło 200 milionów złotych w Listach Zastawnych, ułatwiło wzajemne między mieszkańcami stosunki, i o ulepszeniach w rolnictwie i innych gałęziach przemysłu myśleć dozwoliło. Niedługo potem Instytucya Banku, oddawna w kraju pożądana, rozleglejsz* jeszcze zamierzyła cele, to jest ustalić kredyt publiczny, bezpośrednio wesprzeć i rozszerzać przemysł i handel krajowy. Nie zawsze w stosunkach nawet prywatnych, kredyt zawisł od wy okości majątku. Sposób jego zarządu, charakter osobisty, wierne wypełnianie przyjętych obowiązków, czynią go częstokroć rozleglejsz) m niżeli materyalne bezpieczeństwo. Kredyt kraiu, czyli publiczny więcej jeszcze w tym względzie jest niezawisłym. Zasoby kraju leżą w systernacie podatkowania, w trwałych i gruntownych zasadach finansowego porządku; wzmacniają go pewność i regularność wypłat, wierzycielom kraju należących. Wzorowy porządek Skarbu raszego zapewnił mu i w kraju i za granicą znakomity kredyt. Pożyczki, jakie najwięcej dla uporządkowania dawnych ciężarów były potrzebne, z łatwością i pod nader korzystne mi · warunkami zostały za pośrednictwem Banku znegocyowane. Umarzanie ich odbywa się 2 wszelką regularnością, a wypłaty uskutecznione są nietylko w kraju, ale i w wielu miastach za granicą, z wielką dla obcych wierzycieli dogodnością. Podług tych zasad postępowano i w uplynionym roku z funduszów przez Skarb wniesionych, wynoszących rub. sI. 2,369,OA8 kop. 8, wypłacił Bank rub. sr. 2,330,278 kup. 50, reszta łącznie z dawniejszą pozostałością w ogóle rub. sr. 200,947 kop. 3* oczekuje zgłoszenia się stron interessowańych. - Do ustalenia kredytu krajowego, należy bez wątpienia zapewnienie środków wewnętrznej cyrkulacyi pieniężnej. Doświadpzenie przekonało o niedogodnościach' znaków 2Jliniennych metalowych, odpowiadających imiennej wartości; lecz również dowiodły smutne wypadki, i niebezpieczeństwa i strat rozlicznych które wyniknąć mogą z źle urządzonego syetematu znaków obiegowych, niemających

wewnętrzne) wartości, jakierai są monety papierowe. Nie spuszczono tego z uwagi przy ustanowieniu Banku Polskiego. Bilety tego Instytutu nie mogą przechodzić wysokości jego uposażenia, a będąc wydawane zawsze w zamian istotnych wartości, lub za dostateczną rękojmią, już tern samem podwójne mają zabezpieczenie. Przepisano oprócz tego ilość bręci.ącćl monety, jaką Bank zawsze w kassie posiadać powinien. Tak urządzone biletj zapewniły krajowi wewnętrzne środki cyrkulacyi, i uczyuiły go w tej mierze niezawisłym, nawet w latach niekorzystnego bilansu handlowego. Kredyt biletów bankowych przetrwał i zaburzenia wojenne, a kiedy rok właśnie temu, N. Pan uposażenie Banku o summę rub sI.

1,700,000 powiększyć raczył, podobnaź ilość biletów Bankowych z łatwością" w obieg wprowadzoną została. Przyjął ją kraj z ułne. ścią i wdzięcznością, bo nie tylko przez to po« większy la się massa kapitałów, ale nadto wpłynęły one wyłącznie w kanały handlu i przemysłu krajowego. »Zasadnicza ustawa wskazuje Bankowi nietylko wspierać handel i przemysł, »le go nadto szerzyć i rozkrzewiać przez przedsięwzięcia bezpośrednio wykonywane. W tym względzie me należało Bankowi wchodzić w współubieganie si<; z zakładami prywatnemi, które własnemi siłami, lub z pomocą "kredytu istnieć użytecznie mogły. Lecz wszystkie zakłady i fabryki prywatne potrzebują narzędzi i machin, które dawniej wyłącznie prawie z zagranicy były sprowadzane. W przypadku uszkodzenia zachodziły trudności w przywrócenf! machin do należytego porzjdku; 10 było powodem, iż Bank praejąwszy z górnictwem fabrykę machin na Solcu w Warszawie, nadał jej znakomitą rozciągłość, i przyprowadził do tego stanu, iż wszelkiego rodzaju machiny, dla przemysłu kra'owego potrzebne, wyrabiać i urządzać jest w stanie. Fabryka ta i w upłynionym roku ciągle i użytecznie była zatrudnioną- . »Mimo istniejących dosyć licznych fabryk papieru, nie. byto żadnej, któraby wyrabiała papier cienki, jaki w znacznych ilościach do kraAu z zagranicy wchodził. Bank korzystał z okoliczności, iż dla Wyrabiania biletów Bankowych wypadało mu mieć własną papiernią; tę więc jedynie rozsierzyć i udoskonalić starał się. Odpowiedział dostatecznie skutek 'tym usiłowaniom: fabryka Bankowa w Jeziornie, oprócz papieru na bilety i pod stęp el skarbowy, wyrabia wszelkie gatunki cienkiego papieru tak, iź go nietylko z zagranicy sprowadzać nie potrzeba, aie nadto obcym zbywać możemy. I rozciągłość zakładu, i ilość wyro nakładów. Fabryka ta zajmule kapitału około 400 000 rub. sr., lecz z tego połowa jest w za , . . ,.

pasach materyałów zawsze splenlężyc SIę mogących, druga połowa stanowi k pitał z kładowy, który corocznemi zyskamI stopnIowo *i? umarza.

»Górnictwo potrzebuje ogromnego kapitału, aby wydobyć z ziemi ukryte w. ni j bogact.w .

Bank z polecenia ftządu przejmUjąc admlnletracyą górnictwa, i biorąc na siebie obowi,ą zek wzniesienia obszernych nowych zakładow ? J i t A' P o n i ó s ł ulgę, ż e zrzekł się dodatku 60 000 rub sr., które górnictwo corocznie pobie'rało. Ósmy rok upływa, jak Bank dla przedsięwzięcia tego, nie szczędzi wszelkiego rodzaju starań i pracy, walcząc z rozmaiteroi przeszkodami; lecz lei nieptonną ma nadzieję, że wkrótce ujrzy się przy zamierzo ym celu, i poruczone sobie dzieło z zadowolenIem Rządu wykona.

»Te i tym podobne przedsięwzięcia, w ,ktd rych zawsze znajnowszych wynalazkow 1 ulepszeń, zagra,nicą zap owad ony.ch, s.tar no się korzystac , obudzają wspołubleganle SIę prywatnych, wywołują do życia pomniej z pomocnicze zakłady, i licznel klassie ludnoscl Użyteczne dają zatrudnienie.

»Bezpośrednio nietylko przemysłowi, ale i handlowi przychodzi Bank w pomoc, przez pożyczki i zaliczenia w granicach p zepisów udzielane. Rok upłyniony przedstawIa w tyfu Względne znakomite obroty; na skupowanik wexli i inne pożyczki użyte fundusze, wyno siły r SI. 31,577,533 kop. 68., a łącznie z pozostałością I. z. rub. SI. 42,540,444 kop. 39. Ł tego zwrócono Bankowi rub. sr. 29,5 7,812 K 9-, pozostało zaś rub. s r. 12,952,6 31 kop.

47 na rok bieżący czynnie umieszczonego kapitału

chodzimy. Od dawna będąc blizkiemi świadkami naszych czynności, znacie nasze zasady, sposób postępowania, czy tość naszych zamiarów. iNie wątpimy, że 1 w tym roku poświadczyć raczycie gorliwą naszą pracę i C"łgle usiłowania, abyśmy na wzalędy Rządu zasłużyć sob:c potrafili." "Według odczytanego na tern posiedzeniu sprawozdania, okazał się w działaniu ,Bank , dopełnionych w ciągu roku 1841., ogolny blw i nas'cpui e : Stan czynny -51) JlnMbJl2o*1 , papierach skupionych złotych1? 10,026 460 . 28.; b) W wexlach zagranI.

eX1 y M P : f 114"3-027 gr. 20.; c) W papierach publicznych złotp. 20,601,384 gr. 3r; d) W pożyczkach i zaliczeniach złp. 76.324.415 er Vi'oJJ'IA przeds'Cwzięciach handlowych złp.68,892,681 gr. 9.; l) W kasie złp. 9,691,659 gr. 13.; łącznie złp. 187,009,629 gr. 5. - Stan b ,er" A: 7 7 Za S poko Jen" e dłu g u* krajowego , . rr jr złp. 1.33Y.646 gr. 27.; wartości Bankowi powierzone: a) Summy depozytowe złotpol,23,814,475 gr. 27.; b) Kapitały instytutowe z p. 27,385,341 gr. 26. . e) Kapitały prywatne Zlp.

1 ?,6™' A]l sr* «n-»' A Summy przekazowe złp.

11,170,314 gr. 28.; Bilety w obiegu złotychpol.

53,333,300; łącznie złp. 130,673,258 gr. 11. - Po odtrąceniu stanu biernego od czynnego, stan ma;ątkowy z dniem 19. (31 ) Grudnia I. 1841. wynosi złp. 56,336,370 gr. 24.; Fundusz uposażenia Banku wynosi złp, 53,333,333 gr. 10.; zyskano więc w roku 1841. zł. 3,003,037 gr. 14.; czyli rubli srebrnych 450,445 kop. 62.« R o s s y a.

Z nad granicy russyjskiej, wKwietniu.

Masz bej m w Rydze rozwiązał się bez statiowczego wypadku pod względem oddanego pod rozbiór jego pytania: ak st?su ki, wł ścian w Inflantach w sposob dZledzlcow nlwy ł 1\1\1\ .__ zosta ,.' _________starego systemu, przytaczając za kop. ./u A, Z tYch zwrocono Interessentom r.---.--- ód że przynajmniej teraz, kiedy sr. 13,874,428 k, 4 S I, pozostało zaś w Banku t ; iz iW 'panom powstawali, im ustąpić" ua rok następny ru b. SI. 11,400,042 k. 22. Te- nie wypada, takim bowiem sposobem zachęroi zasobami, tudzież kapitałem zakładowym conoby ich niezawodnie do dalszego oporu ł i biletami obiegowemi uskutecznione obroty, innych zdroźności; c z y nj o n' j fi obecnie przyprzyniosły czystego zysku rub. SI. 450,455 k. zwolenia nie poczytywaliby za akutki dobro62, które podług przepisów ustawy o Banku, czynnej woli panów, Jęcz za wypadki wymuot$. »ic własnością Skarbu. szonego na nich ulegania. Młodsz:ł. g nerac a »Te są główniejsze wypadki .dzi ań Banku dziedziców, kształcona przez podroze 1 na unlPolskiego W roku upłynlonymj bhzsze neral-Adjutant Hrabia Benkeridori" do Rygi i oświadczył zgromadzonej szlachcie, iż, jest życzeniem Cesarza, ażeby teraz w tej mierze chłopom nie ustępowano, poniewaźby to ich xv opinii utwierdziło, źe korzyści te gwałtem na rządzie wymusili; nowy system wśród obecnych okoliczności mógłby łacno stać się niebezpiecznym i nawet chłopstwo w ościennych guberniach rossyiskich, gdzie zupełne jeszcze jest poddaństwo, do buntu zachęcić. Tak tedy konserwatywne stronnictwo zwycięstwo odniosło, liberalne umilkło, a chłopom inflantskim dano naukę, źe bunt zwykłe wszystko jeszcze pogorszą. Powstanie polskie w I. 1831. prawdy tćl okropnie dowiodło! Wszakże w szlachcie Inflantskićj, mianowicie w młodszej generacyi, zanadto juz oświata się rozkrzewi la, jak-aby chłop tam zawsze mógł zostać niewolnikiem; nastąpi zapewne oparta na dzierżawie wieczystej zmiana i tylko teraz zapewne zaprowadzać jej nie chcą. - W Kurlandyi już częściowo w sposób ten stosunki chłopów urządzać zaczynają. - Były Biskup Rygski Irinarch, z Rygi oddalony po ostatniem powstaniu cłiłopów Inflantskich, ponieważ ich do przejścia do kościoła greckiego zachęcał, mianowany został Biskupem Ostrogożkim w Eparchii Woroneikiej. W tym stosunku był on zawisłym od Biskupa w Woroneżu. Temi dniami został wyniesiony na godność Biskupa Wołogdyjskiego i Ustjugskiego, gdzie w obszernej dyecezyi niezawisłe ma stanowisko.

Francya.

Z Paryża, dnia 5. Maja.

Pogłoska, jakoby w dniu imienin Króla spisek Bonapartystóły odkryć miano, jest wierutnćm kłamstwem. Na posiedzeniu wrzorajszem Izby Deputowanych po bardzo zgiełkliwych obradach pod względem linii kolei żelaznej, z Paryża w głąb kralu prowadzić mającej, większością 202 głosów przeciw 159 postanowiono, że linia ta aż do clermont nie powinna być prowadzona. Coraz bardziej na jaw występuje, że uchwały Względem pojedynczych linii, li tylko zawiści i mieiscowych interessów są wypływem, tak dalece że system cały wiele na tćm cierpi. Dzisiaj rano policyanci udali się do Batignolles do pomieszkania człowieka jednego, o którym się dowiedziano, fe z towarzystwami republikanskiemi w związkach zostaje, W chwili gdy urzędnicy policyi do izby )ego Wstępowali, wsadziwszy pistolet sobie w gębę wypalił; strzał wszelako wziąwszy krzywy kierunek rozerwał mu tylko część lewego lica i lewe ucho.

Z dnia 6. Maja.

Dziennik Sporów wyraża: Zdaje SIę teraz rzeczą uzasadnioną, że M o n i t o rani mowy Arcybiskupa Paryskiego, ani odpowiedzi Króla nie umieści. Poczynione w tej mierze postanowienie dowodzi jasno, źe mowa Arcybiskupa nie była poprzednio dworowi udzieloną, jak to się zwykle z mowami winszującemi dzieje. To milczenie gazety urzędowej nie jest zaiste dwuznacznem; wszystkie rozsądne i prawdziwej korzyści religi} przychylne osoby upatrzą w tern dowód, Ze rząd przez takowe postępowanie obowiązek polityki z owym chciał połączyć szacunkiem i uwzględnieniem. na które wzniosły charakter Arcybiskupa Paryskiego zasługuje.« Toulonais obejmuje pismo z Oranu zd.

22. m. z: »Parostatek »Grondeur« z Tangeru z depeszami dla Generała Lamoriciere d. 21. wieczór,ldo JOranu zawinął. Treści depeszy tych jeszcze nie znamy. Parostatek ten należy do dywizyi komendanta Turpin składającej się z okrętu liniowego »Jena« fregaty »Airicaine« i brygu >,łe V olage« które wypłynęły były z Lizbony, aby krążyć nad brzegami Marokańskiemi między Tangerem i zachodnią granicą Oranu. Ukazanie się tćj eskadry przed Tangerem tćm większą tam sprawiło senzacyę, ponieważ rząd Marokański obecnie właśnie Z konsulem Stanów Zjednoczonych Ameryki się poróżnił.«

Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 1. Maja.

Lady Littleton mianowana guwernantką małej Królewnej. Na wielkich pokojach u Królowej w pałacu Buckingham dnia onegdajszego wręczono N. Pani petycję 255,271 kobiet z obwodu iManchesterskiego o zniesienie wszystkich praw zbożowych i drugą od 346,000 kobiet z Edin« burga i okolic o zniesienie ceł od wszystkich artykułów żywności. W Irlandyi wzywają ciągle młodyeh ludzi, aby się nie zaciągali dla woiny angielskiej, dopóki naród irlandzki nie odzyska praw swoich. Onegdaj rozstał się z tym światem Hrabia Shanon, Par angielski i irlandzki, przeżywszy lat 71Znakomity; inźenier P. Brunnel, budowniczy tunnelu, wezwany został, jak słychać, przez Króla Sardyńskiego w celu udzielenia technicznego zdania o założyć się mającej kolei żelaznej w owym kraju. Niemcy.

Z H a m b u r g a, dnia 9. Maja.

Największa teraz zachodzi obawa pod względem braku żywności. Od czerwonego drzewa (Rother Baum) zacząwszy, na łąkach jtvro Pani Amelii Siveking rozwiia nadludzką czynność. Z jednej strony widzim teraz dowody prawdziwie anielskiego poświęcenia się, ale z drugiej też ducha najnikczemniejszel' chci< < wości. Wszystkie wielkie drukarnie, których t U było 16, spaliły sie. " B órsenh alI e musiała więc swój dzisiejszy numer w Alłonie kazać drukować.- VV ogóle 50 ulic i 8 gmachów publicznych w gruzach Jeży- Trzy kościoły podobny łos spotkał: Uwagi godna, źe przed 82 laty właśnie teź d.

5. Maja wielki pożar w Hamburgu się srożył-, który wieżą św. Michała-w perzynę obrócił. Z Hamburga, 9. Maja. Stratę przez pożar zrządzoną nie rachujac'w to wartości domów, którą miasto w drodze pożyczki pokryć będzie musiało, podają teraz na 50 milion, talarów, t. j. 30 milion, wartości w towarach rozmaitego gatunku w spichlerzach złożonych a 20 -milionów na umeblowanie i urządzenie domów. Ponieważ angielska Phonix Society} U której wielką część tych przedmiotów zabezpieczono, 15 milion. funt. szt. ma kapitału, jest więc nadzieja, że się'ujścić potrafi. N ajokropniejszem jest położenie tego stanu średniego, który dobytku i sprzętów swoich nie zabezpieczył a jednak nie tak jak prosty rzemieślnik przy nowych budowach zatrudnienia i zarobku szukać może. Cli iM Y CantonRegister zawiera przekład chińskiego doniesienia o wzięciu 'Thingaju przez woj ska angielskie. Charakterystyczna ta depesza od poslannika w'o/skowe'j-godności, Yu, posłana z takim pospiechem, że po 600 Li na dzień z nią ujeżdżano, przypisuje utratę Thingaju wielkiemu zamieszaniu, jakie sprawiły niesforni i zbuntowani barbarzyńcy. «Z pokorą podnosząc oczy do obłicza cesarskiego', i bbgając, aby raczy4 zwrócić wzrok na to zdarzenie, donosi Yu, że się ci bun'tow'nicze powstańcy wcisnęli do Thing'aj-, lecz'znalazłezy opór earaz ustąpić musieli." Potem prze chodzi do okoliczności i szczegółów, a między temi zręcznie wprowadza okropną powódź, która Re nagle wzmogła, kraj na wiele mil w koło zalała, i namioty oficerów i żołnierzy «atopiła. »Wtedy barbarzyńcy rozpuściwszy żagle, płynęli przeciw rzece, - wojsk'o jednak Opatrzone w proch i działa nie dozwoliło im daleko się posunąć.« - Da1e"l namienia lekko, jź uważano, ie A dź jedna była napadniętą i zniszczoną, a wielkim angielskim okrętem pozbawionym masztu, wiatry i burze na wszystkie strony miotały. - i - - Potem opisuje, jak okręty barbarzyńskie z trzema statkami parowemi, i jednym trzymasztowym okrętemzarzuciły kotwicę w przystani Czujann. Wtedy Generał Royam wystąpił z wojskiem, rozpoczął ogień, i ustrzeli! główny maszt jednemu barbarzyńskiemu okrętowi, który zarazłiciekł, jak szczur wodny. Nakoeiec buntownicie statki parowe natarły na miasto, ale wielki wojownik, noszący dźwięczne nazwisko Cżynta-e-ko własną ręką i bystrym wzrokiem wymierzając działa zapalił proch na pokładzie jednego statku parowego i zgruchotał go "w kawały. Pomimo tak świetnego czynu zdaje się, ze buntownicy trzema drogami naprzód się posuwali, i z wojskową ochotą szli na śmierć. Przyczem musiało coś poledz wojsk Niebieskiego Państwa, gdy Yu dodaje:' »Po «niesieniu pierwszych naszych szeregów, dalsze występowały na ich miejsce, i kilkakrotnie nieprzyjaciela odparły.« Przyznaje przecie, że w końcu nic nie zostawało innego jak wałczyć. -; Bój się wzmógł, działa chińskie rozpaliły się od ognia i nie było iuż można ich nabijać; jednak stojący w ich obronie żołnie* rze walcząc ginęli. Buntownicze powstańcy mieli 3 do 4 tysięcy łudzi, którzy w różnych miejscach na ląd wysiedli, a wojska chińskie nie były W etanie stawić im oporu.

* " ,

ROZlllait e wia dolllOŚci.

(Whlkipoia T w Hamburgu.) - Z B e r l i n a d. 10. Maja. Ponieważ dzisiaj stóso*vnie do regulaminu poczta z Hamburga (z niedzieli) nie nadeszła, i wiadomści tylko na nadzwyczajnej drodze spodziewać się można, umieszczamy tu przeto tymczasowo kilka dodatków z dawniejszych doniesień w Gazecie lipskiej, jako teź z Gazety hanowerskiej: Dnia 5. Maja. o godzinie 4tćj z południa, spostrzeżono najpierw na wieży St. Mikołajskiej na najwyższel kopule małe płomyki, które dla braku sikawki tamże wkrótce tak się rozszerzyły, że po upływie półgodziny cała górna część w płomieniach stała, a o godzinie gtej zwaliła się gałka z straszliwym łoskotem na rynek Chmielny. Nie wiadomo, jaką siłą poruszane, odezwały siq dzwony, wydając dźwięk przerażający, a wielki dzwon zegarowy stopił się w oczach widzów; naraz zapadła się i cała wieża, wszędzie rozpierzchały się iskry, a cały kościół, w którym, jześć godzin pierw w dzień Wniebowstąpienia Pańskiego odbyło się kazanie, zamieniał się na płomienistą otchłań. Drukarnia N o w e j G a z e t y h a m b u r - ekićj stoi jeszcze obok dymiących się rozwalin. -. Dnia-7. Maja, z rana o godzinie 9tej zajęła się. wieża na kościele św. Piotra i spadła na nowe Podgórną ulicę, gdzie szkody zrządzić nie mogła, gdy ta już poprzedniego wieczora W perzynę obróconą została.

Dnia 6. rozsadzono za pomocą prochu szeroka drogę od pogorzeliska przy "Breiter Giebel« (jednej z naj ciaśniejszych ulic Hamburga mającej nazwisko od tylnego muru w Jiształcie szczytu wystawionego domu), która aź do Alster sięgała. Pozyskano wprawdzie prze* to przestrzeń i wolny przechód aź do passefiiu Alster, ale może także tym sposobem dopiero ogień do domu karnego doprowadzono. W wielu przypadkach stósownie)szą możebyłoby rzeczą, obmurować pogorzelisko cegłami, nie zaś takowe prochem rozsadzać, linia 6. odbywał Senat w »Johanneum« (który to piękny i dopiero przed dwoma laty ukończony budynek gimnazyalny zdawał się być ocalonym, aczkolwiek stał podobnie jak nowa giełda w pośród palących się domów) obrady z naj znakomitszymi obywatelami parafii śś. Piotra i J akóba, czyliby w razie potrzeby wież tych dwóch kościołów kulami armatnćmi zwalić nie wypadało. Z Harburga, z d. 6. Maja donosi Gazeta h a n o w e r s k a: "Senat prosił władzy tutejszej o ludzi, proch i działa. Sprowadzają ogień ku J ungfernstieg, gdzie dla szerszych ulic i Alstery ratunek o wiele się ułatwi. Dom poczty hanowerskiej, choć bliski pogorzeliska, ocala! do tego czesu, bo wiatr wiał w prze ciwną stronę. Z taratąd także dziś kilka zagranicznych poczt wyprawiono. Dla powzięcia wyobrażenia o sprawionym przez ogień żarze dosyć będzie napomknąć, ze dnia 6go Maja do wsi jednej o 5. mil od Hamburga wiatr kawał tlącego się jeszcze kobierca zaniósł, który tamże na ziemię upadł, i ze pod Lubeką, o 7 mil od Hamburga, wieczorem nietylko łónę ognistą widziano, ale nawet poiedyńcze iskierki na ziemię upadały.

Nasz Korrespondent hamburski donosi nam także jeszcze pod d. 8. b. m.: »Nie da się nar turalnie jeszcze obliczyć, ile się domów, towarów i t. d. spaliło. Pruski dom pocztowy ocalał. Od czterech dni nie wydano tu żadne} Gazety i dla tego co do politycznych wiadomości jedynie na nadchodzących gazetach zagranicznych zaprzestać musimy; z drugiej strony zas wtzyscy jedynie ogniem zajęci byli, i to jeszcze pewnie z kilka dni potrwa. Gazeta b e z s t r o n n e g o Kor r e s p o n d e n t a ha mb u re kiego podobno znowu, jak słyszę, W poniedziałek po raz pierwszy wyjdzie.

Z Hamburga, d. 9. Maja. Z rana o god z i n i e 8. Dnia 7. Maja, wieczorem o godzinie litej, wyjechałem końmi gońcżemi z Berlina i wczoraj wieczorem o godzinie 10. stanąłem pod Hamburgiem. N a 2 lub 3 mile przed miastem zastałem pierwsze ślady poza ru, t. j. częścią na drodze zwirowei, cZ< ścij> w stodołach leżące sprzęty, naczynia i t. d. Na polach w bliskości Hamburga porozbijano namioty, gdzie biedne rodziny z ocalonemi rzeczami przytułek jaki taki znajdują, Ci nieszczęśliwi pierwszy raz po upływie trzech nocy nieco się znowu snem pokrzepili, gdy wczoraj po południu ogień, w braku żywiołu nakoniec ustał. Niepodobna opisać widoku Hamburga z strony basseniu Alsterskiego, J estto obraz straszliwego zburzenia. Trudno sobie przy. pomnieć, że Jungfernstieg składał się z rzędu pałacy; wszystko się tam do szczętu spaliło, i nie można nawet oznaczyć miejsca, gdzie ten lub ów dom stał. O spalonych ulicach i domach nic nie donoszę, wiedząc, że spis dokładny wczoraj do Berlina wysłano. Mieszkańcy Hamburga znoszą to nieszczęście, jak na m ę ż ó w przystoi. Nigdzie jeszcze nieużytecznych nie słyszałem wyrzekań na to, co się stało, owszem wszędzie radzą' o sprężystych środkach, jakich się na przyszłość chwycie należy! - Szkoda cała naturalnie jeszcze się oznaczyć dokładnie nie da, podają ją jednak powszechnie na 60 do 80 mil. grzywien banco. Wszystkie budynki, na mocy ustawy, muszą być zabezpieczone w miejskiej kassie ogniowej, opartej na zobopólności. Strata ta zatem jedynie eam Hamburg spotyka. Spodziewają się i pragną, aby rząd pożyczkę zaciągnął, pogorzeliska zakupił i potem place nanowo posprzedawał; tym bo. wiem sposobem unikłoby się zatargów i processów i moznaby tern prędzej-o odbudowaniu nowego i pięknego Hamburga pomyśleć. - bprzęty i towary częścią u Atutejszego częścią, u niemieckich i angielskich Towarzystw za r bezpieczono i z tego względu spodziewać się można zupełnego niemal Wynagrodzenia zrządzonej szkody, choć to ca teraz czystym jest tylko domysłem. O godzinie Hej. Zwiedziłem co lylkp gruzy najpiękniejszej niegdyś części Hamburga . Prawie niepodobną jest rzeczą wystaw.ić sobie, żeby trzy dni tyle spustoszenia zrządzić mftgly. Wszędzie jak największa panuje spókojność i porządek; na wielu miejscach jui się zajęto uprzątaniem gruzów. W czasie pożaru miały się różne wydarzyć nadużycia, sprawione przez kilku łotrów, pragnących leszcze nieszczęście zwiększyć. Angielscy robotnicy , pracujący tu w jednej fabryce i pozbawieni chleba, gdy im innego zatrudnienia w Hamburgu obmyślec nie chciano, starali się, cfS dzica ocalał; nareszcie dnia 22 wieczorem ści3 o przez zemstę, częścią dla kradzieży, ogień w miasteczku Powidz pożar ognia 64 domów s«erzyć. Brzrni to bardzo po barbarzyńsku i pochłonął. Szkody przez te pożary zrządzonie po angielsku, i możnaby to w części ne, zapewne przeszło 20,000 Tal. wynoszą, za wymysł bojaźni* i przestrachu poczytać. Okoliczność, że wszystkie te pożary w szczuA jednak niestety tak się ma istotnie! MIO płyrn kraju obrębie prawie równocześnie w goznam osoby, które łotrów takich z wieńcami dżinach wieczoru) cli się wydarzały, naprowaposmolonemi schwytały. W kilku przy pa- dzała na podelrzenie umyślnego podkładania dkach sarn lud sobie okropną, ale w takim ra- ognia przez rękę złoczyńcy. Policya miejscowe uspra%viedliwioną sprawiedliwość wymię- wa wszelkich uźyla zabiegów, i udało się też rzył- VVielu Anglików uwięziono; niektó- jej w skutek wyprowadzonego w miejscu rych może niewinnych; bo dosyć było słowo śledztwa, podpalacza w osobie 20letniego chloangielskie wymówić" albo na Anglika wyglą- paka Józefa Kilińskiego odkryć; Kiliński oddać, aby się do kozy dostać. dany w ręce sprawiedliwości już sam się do Dziś odbywa się giełda w kościele św. Mi- zbrodni te; przyznać miał. VV skutek tego chała. O interessach naturalnie jeszcze mo- odkrycia uspokoiły się znowu umysły. - Kiwy niema. liński włóczył się po wsiach bez zatrudnienia Fiszę ja te kilka wierszy w wielkiem po- i żywił się żebraniną. Powiada, że w wielu mieszaniu; chciałbym list pocztą gończą 0- miejscach surowego doznał przejęcia i fe dla desłać. tego powziął myśl pomszczenia się. PonieOnegdaj płacono tu za jednokonny wóz na waż jednak w tym dniu właśnie, w którym ' 6 godzin po 150 tal. pruskich! Pomieszkania wieś Buchocinek podpalił, tam jałmużnę odewcale dostać nie można. brał, przypuścić nie można bezwarunkowo, - - - żeby miał powód do zemsty; być może, ie Z Gniezna, dnia 25. Kwietnia. - Powiat cierpi pomieszanie zmysłów, co eię później po tutejszy z powodu często wydarzających się indagacji pokaże. pożarów od kilku dni w wielkiej był obawie. Ze L w o w a, dnia 7. Maja. - Całe miasto Dnia 22. wieczorem zgorzały do szczętu dobra Lisko, w obwodzie Sanockim, składające sii A szlacheckie Ruchocin, a w godzinę przedtem z 365 domów, d 3. Maja w preeciągu trzech na holendrach Skaper, pow. Wrzesińskiego, godzin stało się 'pastwa płomieni. Dla okrogospodarstwo jedno w perzynę obrócone zo- pnego wichru judzie nic oprócz życia wyrastało. Dnia 21. także wieczorem spaliły się tować nie mogli, llcż nieszczęśliwych rodzindobra szlacheckie Ruchocinek, przytykające bez pożywienia, błąka się pod gołem niebem do Ruchocina, i tylko dom mieszkalny dzie- i wygladaia litosnći reki! OTrWXEAZATrzTcTN 1 E Massie likwidacyjnej Stefana Ryskę, zaginęły dnia 5. Lipca 1834. następujące kupony od listów zastawnych:

Dobra.

Pakosław Sołacz dito 4JSłembowo dito Jaromierz dit 8 W y 8zurzewice

Kwota Kwota

Termin

Powiat.

istu zasta kapitalna pro wizy i w którym kupony pławnego.

Krobia Poznań dito Wągrowiec dito Babimost djto Szrpda

50/386 11/2165 11/2165 31/5070 31/5070 37/1510 37/1510 34/348

Wszelkie starania do ich wyśledzenia były bezskutecznćmi, i Komrnissapz sprawiedliwości Vogel jako Kurator massy rzeczonej, która 6>c w posiadaniu wspomnionych listów zatfatne były. Tal Tal. ser 250 5 Boże Narodzenie 1833.

250 5 Boże Narodzenie 1833.

250 5 Sw. Jan 1834.

100 2 Boże Narodzenie 1833.

100 2 Sw. Jan 1834.

100 2 Boże Narodzenie 1833.

100 2 Sw. Jan 1834.

100 2 Boże Narodzenie 1833.

wnych znajduje, wniósł, aby kupony powyższe umorzone zostały. W skutek tego wniosku i z. mocy ustawy z dnia 16. Stycznia 1810., wzywała n n 1 o K 1

Kurs giełdy Berlińskiej.

Dnia 10. Maja 1842.

oznaczonych kuponów, aby lakowe, najpóźniej dnia 24. Czerwca 1842., w kąssie podpisanej Generalnej Dyrekcyi Ziemstwa, do zrealizowania produkowali; w przeciwnym bowiem razie spodziewać się mogą, że po upłynicniu tego terminu, wywołane kupony na tychmiast jako nieistniejące uważane i przypadająca za takowe summa wspomnionej ma»sie likwidacyjnej w gotowiźnie wypłaconą będzie. Poznań, dnia 6. Listopada 1841, Dyrekcya Generalna Ziemstwa.

Wieś Niemierzewo wraz z iolwarkiem B o g u s l a w o w o, w powiecie Międzychodzkim, \ mili od szossy Berlińsko- Poznańskiej i milę od rzeki Warty położone, są z wolnej ręki do sprzedania. O warunkach każdego czasu dowiedzieć się można w miejscu. Niemierzewo pod Pniewami, dn, 13. Kwietnia 1842 K i e r sKi. N owo wystawiony od roku Wrocławski iwy bilard z pięknemi dużeroi bilami i z wszelkim przyborem jest do przedania; :Q kogo? dowiedzieć się można w Expedycyi gazet u W. Dec kera i Komp. w Poznaniu.

Drclick na wańtueby i płótno poleca w cenach najumiarkowańszych Jfahób Koenig sberger, w rynku J\.Q 95/96. == W niedziele, dnia 15- Maja będą mieli fcozame

]I a nr. kurant papie- Igotowirnmi. I ZillL

Stopa prC,

104V

104V * ) . 102V 4 IW 84V 102 104V 48

Obligi długa skarbowego .

Obi. dl. skarb, na 3'<; od sta prowizyi odsti;plowane Pr. ang. obligacje 1830.

Obligi premiow bandlu morsko Obligi Ktirniarchii .... Berlińskie obligacje miejskie Gdańskie dito w T. . . . .

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego Wschodnio - Pr. listy zast.

Pomorskie dito .

Kur- i Nowomarch. dito Szląskie dito.

Akcje Kolei Berlińsko. Poczdamskiej] 5 dito dito akcje a prioris . Kolei Magdebursko-Lipskiej dito dito akcje a prioris . Kolei Berlińsko -Anbaltskićj dito dito akcje a prioris . Kolei Dusseldorf. - Elberfeld.

dito dito akcje a prioris Kolei nadi'euskiej.

dito dito akcje a prioris

102V 102Vloi V 103V 102V 106V 102V 3' ,

103V 3':,

NQV

127V 114

102V

102V 105V 102V

106V 102V 87 101 96V

95'liiov

Złoto al marco .

Frydrychsdory .

Inne monety złote po 5 tal. 1 _ Discouto , . . .

9V 4

13Vl«!j , 3 i pTOci te go * ) Kupuiący płaci ubieg** V*?i%}%??A sta ,.J,O \ "ido 31. S ni» Gnij»' '8»

W ciągu tygodnia od d. 6, do 12. Maja 1842.

..

Kazwy fcośeiolow.

przed południem

Ix K»n. J abczyński - W i k . Cerski.

- Dziek. Miisiclski.

Zejland.

- Mans. Duliński.

Tenże.

i Prob. Kamieński. Tenże.

Prneb. Grandkę.

Kegens Pohl.

Pracb. Scholtz.

Sobkiewiez.

Kleryk Kegel.

X. Prob. Dyniewicz.

Supcriiitend. Fischer.

Pastor Friedrich.

lt. Kons. Dr Siedler, Tenże.

Ivazil. dyw. Niese.

Kazn. -dyw. Simon.

W kościele katedralnym Dnia 16. Maja . . , · > Wbośc. farn S. Maryi Magd Dnia 16. Maja .'. . .

W kościele S. Wojciecha .

Dnia 1,6 Maja W knśfiele S. Marcina . . .

Dnia Hi. Maja . . . . .

Pranciszk. (gmina liiem.-kaM.) Dnia 16. Maja W klasztorze Dominikanów Dnia 16. Maja W ftlaszt. Sióstr miłosierdzia Dnia 16. Maja W koso. ewanirł. - K. Krzyża Dnia 1"'6\ Maja WJcośc. cwanicl.. S. Piotra Dnia 16. Maja W kościele garnizonowym .

Duia 16, M a ja. . . . .