GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.05.27 Nr120

Wielkiego

Xięetwap O ZN AIVSKIE G O.

Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: lI, fTannoteeJti«n# is@.

W Piątek dnia 27. Maja.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 20. Maja.

Wyjątki ze Zdania Sprawy Banku Polskiego za rok 1841.'i (Dalszy ci.-jg.) Skupowanie wexli i papierów publicznych.

Ruch ogólny funduszów w skupowaniu wexli, byl przeszło o półtora miliona większy jak w roku poprzedzającym; dodając zaś do wexli skupionych, wexle przyjęte na zabezpieczenie otwartych kredytów, przeszło J>rzez szkatułę Banku wexli sztuk 4,846 za rub. 8 r. 13,284,556, a zatem za milion rubli więcej, jak w roku 1840. Mimo tak rozszerzonej tej naj skuteczniej szej pomocy, dla handlu 'przenaysłu, wpływ-y z tego źródła były regularne. Wexle skupione w roku upłynionyro, wszystkie zapłacone zostały; z dawniejszych oddano do procesu sztuk pięć na rubli około 5,000, lecz i te są zupełnie zabezpieczone, tak, iz należność Banku w zupełności odzyskana zostanie. Dogodność dla posiadaczy papierów publicznych krajowych, i ustalenie się kredytu, były powodem dla Banku do sku powania w tym roku papierów publicznych vvylosowanych, i kuponów ubiegłych prowi

zyj, nietylko w Kassie własnej, ale i za pośrednictwem niektórych domów zagranicznycłi. Wexle zagraniczne nabywane były głównie dla »prowadzania srebra w sztabach dla Kassy wymiany i dla spłacenia papierów publicznych wylosowanych i kuponów ubiegłych za granicą, Kursa wszystkich papierów publicznych krajowych były przez cały rok bardzo korzystne dla ich właścicieli. Największy ruch i w tym roku był w Listach Zastawnych Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, juzto Z powodu ciągłego ich poszukiwania i łatwości zbycia, już to z powodu włożonego na Bank obowiązku wycofania z obiegu Listów Zastawnych dawnych, w którym celu znaczne partye Listów Zastawnych były nabyte i sprzedane. Papiery zagraniczne, które Bank posiada, są głównie rossyjskie; z pomiędzy tych, bilety Banków Rządowych Rossyjskich były nabywane i zbywane w celu załatwienia stosunków pieniężnych z etolicami Cesarstwa. (Dals%y ciąg n aetąp ij Francya Z Paryża, dnia 18. Mąja N a posiedzeniu wczorajszem Izby P a rów podczas obrad nad projektem do prawa, dotyczącym kredytów nadzwyczajnych na rok 4841. i 1642:, wszczęła się dyskussya o traktacie przeglądania okrętów- Markiz Boissy tnością i z takiemi zarzutami przeciw P. Guizotowi i polityce angielskiej, ze sprawie swojej przez to tylko zaszkodził. Nazwał on między innemi Pana Guizota organem interessów angielskich w gabinecie naszym. - Minister spraw zagranicznych oświadczył powtórnie, źe traktatu z d. 2). Grudnia 1841. ratyfikować nie myśli i źe pogłoska, jakoby tylko ukończenia posiedzeń doczekać się chciał, aby to uczynić, jest zupełnie"płonną. Izba Deputowanych na wczorajszej sesssyi kontynuowała obrady nad budżetem. Kilka set milionów fran. uchwalono bez najmniejszej uwagi; za to powstał żywy spór między kilku członkami oppozycyi i Generalnym Prokuratorem względem skazania gazety T e mp s. Generalny Prokurator dowodzi, źe wyrok sądu zupełnie prawny i źe redakcyę gazety tej nieraz juz ostrzegano. Rząd ogłasza dzisiaj w Messager raporta o armii afrykański«4). Generał Bugeaud d 8. m. b. stanął w Mostaganern. Organizował tam kol umnę, z którą nad fechelifVm działać miał, chciał się jednakże wprzód, doczekać powrotu Generała Arbonville, który expedycya na po łudnie od Maskary przedsięwziął. GenerałGubernator d. 12. m. b. w pochód wyruSzyć zamyślał. General Arbonville w ostatnich dniach Kwietnia Kalifę Abd« Ikadera, Ben- Tharoy, który się w bliskości Maskary był pokazał, ścigał i do pustyni zapędził. Generał Lajnoriciere, który równocześnie z Oranu do Maskary się udał był, zawojował znowu kilka pokoleń. Generał Bedeau d. 27. Kwietnia z Tremezenu na odsiecz Nedromy wyruszył, któreto miasto Abdel Kader z 3,000 Kabailów blokował. U derzywszy na nieprzyjaciela pokonał go, a dnia 1. Mata obozował nad samą granicą marokańską. · · »-Anglia.

Z Londynu, dnia 15. Maja.

Tylekroć Wspominany bal kostiumowy w pałacu Buckingham d. 12. się odbył. Cały szereg pokojów paradnych był otwarty i wspaniale oświecony. Przedewszystkiem odzna* czała się sala tronowa, które) górna część, gdzie Królowa siedziała, od r>ć>O płomieni gazowych jaśniała, których światło tak było kierowane, źe wszystkie promienie na tron spadały. M o r n i n g P o s t wyżywa -wszystkie dwory Europejskie, azali podobne zgronia dzenie pięknych kobiet wystawić potrafią Jałcie w dniu tym w blasku dyamenlów i brylantów Królową Anglii otaczały. Królowa tego wieczora jeden tylko d)ament, 10,000 f. wartości na głowie miała. Tutejszy kartystowski narodowy konwent,wedlug dz. S u n rozwiązał się, i członkowie udali się do swych wyborczych korporacyi, dla ułożenia petycyi do Królowej, aby ich kartę zamieniła w prawo dla całego kraju. Jako przykład koniecznej potrzeby środka narodowego prawa przeciw przedrukowywaniu, przytacza G lob e., źe ostatnie nadeszło zN ew- Yorku gazety zawierają uwiadomienie, iż dnia 5 . Kwietnia wyj dzie extra, quadrupel Brot/ier Jonatana (gazety, która przeszło d w a razy od gazety T i m e s jest większa) po 25 centimów czyli 1 szyling, aby naj nowszy Pana Bulwera romans. »Zanoni« od razu objąć.« Tym sposobem - dodaje tutejszy dziennik«Zanoni« Bulwera sprzedaje się w N ew- Yorku po 1 szt. (2 zip.), podczas gdy tenże w Londynie kosztuie 1. f. szt. (53 zip.). W S t a n d a r d umieszczony jest list z Paryża, donoszący o szczegółach spisku, który został odkryły, i miał na celu, nie tylko zabicie Króla, lecz i zgładzenie całei familii królewskie), towarzyszącej Królowi. Na wiosnę, Król ma zwyczaj wyjeżdżać z N euilly, w wielkim pojeździe otwartym, w towarzystwie Królowej i innych członków familii królewskiej. W takich razach pojazd bywa bez eskorty, i konie idą truchtem. To też właśnie jak się zdaje, podało myśl do machiny piekielnej . Umyślona teraz, była bardzoprosta ; bo się składała z kuli zwykłego kalibru działowego, wyrachowanej do pęknięcia przy spaleniu i strzaskania wszystkiego z mocą nadzwyczainą. Znaleziono materyały i kilka takich kul przy sklepie wina na Mon tmartre, należącym do Considere, który z siedmiu innymi został przyaresztowany. Ten spisek pociągnie zapewne za sobą prayjęcie surowego prawa. Z dnia 18. Maja.

Dom znakomity handlowy w Glasgowie odebrał pismo z S i n g a p o r e z dnia 22. Lutego w którem wyrażono: "Przez przybyły z Chin okręt dowiaduję się, źe Emoy, Tschusan i N ingpo przez pełnomocnika angielskiego za porta wolne ogłoszone zostały i źe ludność prowincji Tschekiang Anglików wezwała, żeby prowincyą tę zajęli, kiedyby krajowcy woleli być pod rządem angitlski.rn aniżeli chińskim. « Dla Xiccia Walii rękodzielnik Grilhthsz Bir minghamu nadesłał parę pistoletów w jeAo fabryce robionych, które razem tylko 3 łóty Ważą. Nieme y.

Z Hamburga, dnia 20. Maja, O stratach, które rozmaite towarzystwa ubezpieczenia w skutek pożaru ponoszą, moźem też donieść, co nas tę pue: Miejskie towarzystwo zabezpieczeń budowli, u którego z tej summy 47 milion, zapłacić, czego natu rainie bez zaciągnięcia nożyczki nie dokaże. Assoeyaeya Bieberska, (towarzystwo prywatne na zobopólności polegające), u której kaidy uczestnik aź do 4 pI. zabezpieczonego kapitału iest odpowiedzialnym, ma w Hamburgu 84 milo n - ubezpieczeń; czwartą część tej summy płacić musi. Przypuściwszy, źe I uratowano, pozostaje 14 milion. Dodatkowe opłaty a 4 od sta wraz z prerrjią wynoszą 3i milion., więc stowarzyszenie 25 prCJ. szkody pokryć zdoła, a potem zapewne się rozwiąże. Towarzystwo patryotyczne bamburskie z Jf mi' lion. marków uczestniczy; 400,000 marków poczytują za uratowane, pozostaje do zapłacenia 1,100,000 marków. kapitał akcyjny wraz z rezerwami wynosił 1,400,000 marków, może wiec być spłacony, a potem zależeć to będzie* od akcyonaryuszów, czy kapitał swó I uzupełnić, czyli tez rozwiązać się będą chcieli. Drugie i piąte towarzystwo hamburskie, tamto ż kapitałem akcyjnym 1 miliona, a to z kapitałem \1_ \ milion, jeszcze nic nie ogłosiły. Oba wiają się, zęby straty poniesione ich zupełnie nie zgubiły. Towarzystwa angielskie P h o e - nix i Ro yal Exchan ge . strat y swoje tają, tracą wszelako po przeszł02 miliony marków; straty S u n fire offić e nic wynoszą spełna 2 miliony. Towarzystwo Akwizgrańsko-Monachijskie musi płacić pół milona marków, rów n i e ty l e t o war z y s t w o K o lon i a . Hank Golhaijski traci ogromną summę przeszło 4 miliony marków, na pokrycie której premie nie wystarczą, dla tego bez dodatkowych czyli nadzwyczajnych opłat nie ostoi się. - straty towarzystwa Antwerpskiego i Altonajskiego fiie są znaczne. - Doniesienie gazet, źe Królowa Wiktorya -100,000 funt. szt. (przeszło 4,000,000 zlt. pol.) dla pogorzelców przysłała, nie zdaje się po twierdząc. Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

Z N owego-Yorku, dnia 20. Kwietn.

Lord Ashburton bawi jeszcze w Wasyngtonie. Właściwa treść jego instrukcyi jest jeszcze tajemnicą, wszelako w izbie reprezentantów debatują mocno nad przedmiotem jego poselstwa, przyczem szczególniej odznacza się 'P- . ° . yuincy Adams, uporczywy przeciwnik niewolnictwa. Wojenny ton rozpraw -wspierany jest przez rzeczywiste przygotowania do obrony brzegów, ale Han Adams karcił niestosowne gadaniny niektórych mówców o spaleniu Londynu, o skonfiskowaniu własności angielskich i o dumnem. odrzuceniu propozyeyj Ashburłona.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z G d a ń s k a, dnia 14.' Maja. - Składki dla pogorzelców Hamburskich wynoszą juź do dziś dnia 10,000 talarów. - - Temi dniami udało się policyi tutejszej dwóch ludzi trudniących się robieniem fałszywych polskich papierowych pieniędzy wyśledzić; (eden z nich jest litografem, i tego aresztowano w Gdańsku, pomocnika zaś jego w Malborgu. Z War s z a w y, - W szesnastym wieku pewien szlachcic polski, namiętny miłośnik ptasznictwa, wydał dziełko pod napisem: » M y Ś l i s t w o F t a s z e « , W k t ó r e m w y ł o - żył wszystko, co wówczas do ptasznictwa w Polsce należało, a obok tego wymienił rodzaje i gatunki ptaków krajowych. Jakkolwiek dziełko to dwukrotnie w XVh wieku było drukowane, dzisiaj jednak zaledwie 3 lub 4 exemplarze z obu jego wydań miłośnikom rzadkich książek są znane; każdy myśliwy, każdy dawnych rzeczy czciciel, każdy szukający wśród wiejskiego zakątka użytecznej rozrywki, mile przyjmie »Myślistwo Ptaszę *, po przeżyciu blisko 3ch wieków skonać juź mające, dziś odmłodzone. Dzisiejsze wydanie Myślistwa Ptaszego musiało być pomnożone wielą przypisami i objaśnieniami, zrozumienie Starożytnego textu ułatwiająremi, zkąd wynikło, że gdy w pierwotnych wydaniach swoich było książeczką, zaledwie o 30 i kilku kartach, dziś stało się książką ze 20stu arkuszy złożona. »Myślistwo Ptaszę« sprzedaje się w księgarni S: Orgelbranda przy ulicy Miodowej Nr. 496, exemplarz na papierze pięknym po złp. 8. Listy z Wiednia donoszą« »Dnia 7.

b. m. odbył »ię W tej etolicyobrzęd zaślubia JW. HI. Józefa Ryszczewskiego, syna JW.

Gabryela i Celestyny z Xżąt Czartoryjskich Hr. Byszczewskich, z Zofią Hrabianka de Sta-' dion, córką Filipa Hrabi de Stadion Thaun» hausen i Kunegundy z Hr. de Kesselstatt. Błogosławił Arcy-Biskup Efezu, ANuncyusz Apostolski, w własnej kaplicy. Świadkami byli: J O. Xźę de Metternich jako stryj panny młodej, Ja. Xźę Ludwik de Lichtenslein i wiele innych znakomitych osób.«

Na Wschodzie mierzą ludzie czas podług długości swego cienia. Jeżeli kogo zapytasz, która jest godzina, zaraz idzie na słońce, staje prosto, wytyka miejsce, gdzie się jego cień skończy, i zmierzywszy krokiem długość jego, dość dokładnie oznacza godzinę. Dla tego tez ludzie pracujący i wyrobnicy z tęsknotą wzdychają do cienia wskazującego godzinę, wktórej się ich dzienna praca koń eto tam używa tego wyrażenia: «Ach, czemż mój cień nie przybywa!" A w siódmej xicdze Hioba znajduiemy następujące miejsce: "Podobnie jak on wyrobnik, który z tęsknotą za swoim cieniem wzdycha « Pewien Anglik zrobił wynalazek, który mularzom, a przynajmniej kamieniarzom odbierze sposób do życia. Wydobyte z łomu kamienie -wkładają się w machinę i wychodzą z niej tak gładko ociosane, że ich żadna ludzka ręka doskonalej obrobić nie zdoła. Z doświadczenia okazało się, iż będąc przez sześć godzin w ruchu, zastąpiła dzienną robotę 25D ludzi. Kosztuje około 3,000 Tal. Pomiędzy n aj n o w s z e m i trofeami, klóre z Chin do Anglii przywieziono, jest także jedno dzieło literackie, mianowicie wyciąg złożony z 450 tomów Encyklopedyi, która 6000 tomów w sobie zawiera. Czemże są nasze konwersacyine i uniwersalne słowniki w porównaniu z tą ogromną, przez literatów niebieskiego państwa używaną książką, która taki ma tytuł: »Podręczna książka do prędkiego poszukania rozmaitych przedmiotów.« Leczenie głucho- niemy eh. - Baron Dupotet w Paryżu wyleczył już dziewiętnastu głucho-niemych magnetyzmem. Akademia medycyny rozpoznawała sposób jego kuracyi i uznała, że jest doskonały. Skutki tego leczenia prawie cudem się być wydają; gdyż po trzeciej operacyi słyszało dziecię nietylko każde słowo, ale nawet wymawiało każdą głoskę, którą mu przepowiedziano. Środek przeciw spaleniu sukni. - Tej zimy donosiły znowu pisma publiczne, że wiele dzieci i niewiast, których suknie od ognia się zajęły, okropną śmiercią pomarło. Ola zapobieżenia podobnym przypadkom, pewien Anglik podaje bardzo prosty środek: » W yprawszy suknie, pościel, bieliznę i t. d., należy je przepłukać w wodzie, w której trochę saletry rozpuszczono. Przez to zyska bielizna na białości, oraz zapobiegnie się temu, że nie spłonie za zetknięciem się z ogniem. Tleć tylko będzie, a przeto bardzo łatwo ogień przytłumić można.« Fabrykacya zegarów w Genewie,Na jak wielką stopę w małem genewskiem państwie odbywa się zegarmistrzostwo, poznać można ztąd, że z Chaux de Fond wysełają rokrocznie za granicę w przecięciu 18,000 złotych, a około 50,000 srebrnych, z Locie 20,000 złotych, a 32,000 srebrnych zegarów.

Wszelako nie ma tam wielkich iabryk, zegarmistrze pracują w własnych pomieszkaniach i na własną rękę. Olbrzymi statek parowy. - W Loudonderry przygotowany jest do spuszczenia z warsztatu potwór okrętowy (Monster Ship). Okręt ten prócz ciężaru dwóch machin parowych i potrzebnego do nich zasobu o 700 b£; czkach (około 14,000 cetn.) wagi, a więc prześcignie statki parowe: "PrezydenD, "British Queen« i »Columbus«, które w swoim czasie za niezrównane kolosy uważano. Cały po kład urządzony jest do przyjmowania podróżnych; a chociaż w nim wywiercono 44 otworów na działa, jednakże cała przestrzeń tego okrętu ma być bardzo pięknie przyozdobiona. Dziennik Standard dodaje, i£ znawcy rzeczy uważają ten okręt tak co do budowy, jako też co do urządzenia za najpięknieiszy w całej marynarce angielskiej.

. II '

----i

Portret Mickiewicza wyszedł u mnie i przedaje się na białym pap. po złt. 6, na chińskim złt. 8. Szanowni prenumeratorowie raczą zgłosić się z biletami. W. Kurnatowski.

Z PARYŻA odbiorę na nadchodzący jarmark wełniarski znaczne nadsyłki towarów modnych i nacelniej szych nowości, mianowicie lioAittj cI» rob śl ubny eh, indyj s ki c h s z al ów (JLongShawls) i chustek, wyrobów'zwanych Car din al-ColI er s, burnusów, nowych m a t e ryj m e b l o w y c h i Ki ti - D yii o» y e l i, nakryć stołowych i dywanów. Także dla mężczyzn nowe kolorowe sukna, nowe materye na suknie, spodnie i westki, eleganckie chustki naszyjne i szlipsy . e P. M a n h e i m e r jun.

w Wrocławiu, w rynku Nro. 48.

Młodzieniec znajdzie jaro uczeń mIejSCe u Budolfa Ba um an na, złotnika, w rynku pod liczbą 90.

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

Dnia 25. Maja 1842. r.

od Tal. s!!r. fendo T»l. igr. fen.

221,12 23 22 23 7 y ej) S 27

Pszenicy szelel Zyta dt.

Jęczmienia dt. .

Owsa . dt.

Tatarki dt.

Grochu . dt.

Ziemiaków dt .

Siana cetnar .

Słomy kopa .

Masła garniec Spirytusu beczka