GAZ
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.06.20 Nr140
Czas czytania: ok. 19 min.VVi elki e go
TA
Xicsiwap O Z N A Ń S K I E G Ow * kła d c ID Dro»«rui Nadwornej W, Dektra i Spółki. - Redaktor: A, liauuotrski.
J& 140.
W Poniedziałek dnia 20. Czerwca.
1849.
Wiado mości k rajowe.
n z A r l , fi a, d fi' a 17. Czerwca. N. Pan Ministra Stanu R o c h ó w na źądanie iego, z powodu cierpiącego stanu zdrowia, z zachowaniem dlań stanowiska jego jako członka Mmisteryuro Stanu i Rady Stanu, od zarządu Ministerstwem spraw wewnętrznych uwolnić i Naczelnego Prezesa prowincyi Poznańskiej, Hrab. Arnima, Ministrem spraw -Wewnętrznych mianować raczył.
Wiadomo ści z agraniczne.
Polska.
nr - .11- ar, z a w > . dnia 14. Czerwca. WXjqm ze Zdania Sprawy Banku Polskiego 2a rok 1841.: ł« r - A' J (Dokończenie.) Więceji daleko trudności było do pokonania przy produkcj, cynku, dla coraz bardziej czuć się dającego niedostatku galmanu i coraz uboż»zego gatunku tych iyl, które jeszcze są w użyciu, »ak, iz galman teraźniejszy zaledwie 10 w przecięciu wydaje, kiedy przed kilkunastu laty do 20 otrzymywano. Z tego poW:4?:du, pomimo rzysposobionych blisko 40000 kibli galmanu więcej w roku uplynionym jakw poprzedzającym, czyli razem 124,322 kibli, wytopiono cukru tylko cet 56,856, to jest 488 mniej jak w r. 1840. Ceny w tym roku za cynk otrzymywane nagrodziły niejako te straty, lecz dla tych wysokich cen cynku, blacha była mniej poszukiwaną, laU" iź zamiast 23,000 cet. w r. 1840. wywalcowanycb, w roku 1841 wyrobiono tylko 12738 cet. blachy cynkowej. Zamierzone roboty dla odkrycia silniejszych i bogatszych kopalń galmanu, bez przerwy prowadzonemi były. Za pomocą 40 konnej machiny parowej w Zychcicach postanowionej, pogłębiono szyb o 15 łatrów, i nie długo będzie się moina dostać niżej odbudowanego pola galmanu. Machina parowa stokon» na w Olkuszu byłaby juź znaczne oddała przysługi, gdyby nie była zatrzymaną w biegu przez przypadkowe pęknięcie rury tłokowej, co {powodowało wydobywanie wszystkich rur pompy z całej głębokości, i na kiika miesięcy zatrzymało bieg machiny. Wszelkie usiłowania ku osuszeniu Olkusza w r. bieżącym czynione być nie przestaną. W kopalniach węgla kamiennego znakomite zrobiono postępy- Do ususzenia kopalni Reden w Dąbrowie postanowiono machinę parową 40 konną, i drugą '20-konną posiłkową stawiać rozpoczęto; przebito yy skale cho a pomocniczym, i budowę machiny parowej 30- konnej do wydobywania węgla znacznie posunięto. W kopalni Xawery pod Będzinem, podobnież po ustawionej 40-konnej machimy, szyb główny znacznie zagłębiono. Sztolnią Lempego eliptycznie sklepioną z kamieni murowaną, ukończono. Szyb pomocniczy, już na 21 latrów pogłębiony, został połączony przekopem ze sztolnią; nakoniec machinę 30 konną do wydobywania w<;gli z tej kopalni, prawie ukończono. Gdy jednak mimo największego w tych robolach pospiechu, z powodu niemożności użycia więcej ludzi, pod ziemna odbudowa kopalni węgla zaledwie za parę lat będzie mogła być postawiona w stanie zapewnienia węgla zakładom, zaradzono potrzebie przez wykopanie trzydziestu kilku tysięcy sążni kubicznych ziemi iskały, celem odkrycia warstw węgla, które pod gołem niebem wydobywać będzie można. Przy kopalniach węgla w Niwce z równą praco.wano energią. Sztolnią Cecylii, przy której jest 371 łatr eliptycznego sklepienia, ukończono.
Budowę machiny 40-konnćj do wylewu wód znacznie posunięto, chodników podziemnych na 250 łatr przysposobiono, i wiele innych ważnych przygotowawczych robót wykonano. Pierwszy raz w tym roku zdarzył się w Górnictwie Polskiem przy kopalniach węgla, a mianowicie kopalni w Felix, przypadek zepsucia się powietrza, przez co trzech Górników utraciło życie, i jedynie staraniom i gor« liwemu ratowaniu urzędników przypisać należy ocalenie kilkunastu robotników, którzy już byli bez przytomności. Kopalnie węgla dostarczyły w r. 1841. korcy 947,462, to jest tyle, ile ich głównie potrzebowały zakłady. Poszukiwanie glinki ogniotrwałej, której brak czuć się daje, w kilku miejscach zarządzono. Produkcya eoli w Ciechocinku do 106,588 ceL przyprowadzoną została, czyli o 17JI88 więcej jak w roku zeszłym, a o drugie tyła jak jej w roku 1838 wyrobiono. Otwór świ-r drowy, zarządzony dla dokładnego poznania źródeł w większei głębi być mogących, 18 cali diametru w górze mający, do głębokości stóp 750 przyprowadzony został; a gdy W miejsce dotychczasowej 3 1?rocentowej, doa arcza solanki blisko k \ prC., która już w roku b, na próby użytą będzie, przeto wkrótce koszta wyłożone na jego wyrobienie zapłaci. Tym sposobem zbliża się do końca poru» czone Bankowi urządzenie Górnictwa. Od*
dzielny pod przewodnictwem JW. GenerałaAnjutanla Rautenstrauch ustanowiony Korni» tet postępuie w ocenieniu zaliczeń, których zwrotu Uank od Skarbu żądać ma prawo. Najmiłościwszym ukazem z d. 11/23. Marca 1841 r. ustanowione Obligi Skarbowe :>eryi trzeciej, przeznaczone są po większej części na zaspokojenie tego długu. Drogo ie.Xo.zna. - Przy pomocy Rządu, przedsięwzięciu temu udzielonej, roboty niemal na całej przestrzeni znacznie zostały posunięte. Z robót grabarskich prawie "trzy czwarte części wykonano, a z liczby 219 mostów, 106 ukończono zupełnie. Ruch montt w kassie. - Ruch ogólny monet w kasie wynoszący około 250 milionów złotych, czyli 38 milionów rubli srebrnych, byt większy jak w roku poprzedzającym przeszło o pięć milionów rubli srebrnych.
F r a n c y a.
Z Paryża, dnia 11. Czerwca.
W-i towarzystwach ministeryalnych mówią;.
z wielkie m zaufaniem o wypadku nadchodzących wyborów. Przyjaciele gabinetu starają, się wszędzie upowszechnić zdanie, że oppozycya na wyborach tych wielkie poniesie klęski i że przyszła sessya bardziej ustaloną i pewną większość konserwatywną wystawi, aniżeli którąkolwiek inna od r. 1830. Wszakże proroctwom tym o tyle poci«szającym be»warunkowej wiary dać nie można, kiedy, jak sobie przypominamy, w r. 1839. Ministeryun» Mole z taż samą pewnością na wybór ulegającej większości rachowało, a jednak Izba podówczas powstała obaliła gabinet Mole. Stosownie do doniesień z Algieru, AbdelKader znowu l się pojawił w bliskości miasta tego. Minister wojny pogłoską tą niepokojony, kilku oficerów wyższych do Mryki wysłać rnia ł . Podanej przez Dziennik Sporów wiadomości, »e Panna Rachel do Petersburga się udaje, inne gazety tutejsze zaprzeczają,
Franewthie katolickie mieaye, Z Paryża, w Maju, - Stowarzyszenie francuzkich katolickich missyi wydało właśnie sprawozdanie z ostatniego roku, okazujące ciągły postęp tej instytucyi, której początki w 1825. roku tak małoznaczne były, a która teraz wpływ swój na wszystkie części świata wywiera. Organizacya jej wzbudza podziwienie i tak się ściśle wszędzie z katolicką hierarchią połączyła, że wszędzie znalatła chętne organa, zaimujące się wydaniem jej roczników i zbieraniem dobrowolnych składek. Docho podpisów na roczniki tej instytucyi, wynoszących na tydzień po jednym sou, a dla każdych 10 podpisanych wręcza się exemplarz wychodzącego co dwa miesiące dziennika. Dziennik ten liczy obecnie naiwięcćj czytelników na całym świecie; wychodzi bowiem w 11 wydaniach, t. j. jednćm francuzkićm po 70,000 exemplarzy, dwóch niemieckich po 20.000, dwóch angielskich po 15,500, dwóch włoskich po 26,000. jednem hiszpańskiem(dla południowej Ameryki, bo w samej Hiszpanii jest zakasany) po 3000, jednem flamandzkie m po 4000, jednem portugalskiem po 2000 i jednem holenderskićm po 600 exemplarzy. Liczba tych wydań najlepiej wzrost zakładu wskazuje: W 1839. roku było tylko 80,000, a w 1840.
114,000 exemplarzy. Dochody tego stowarzy szenia wynosiły w ostatnim roku 2,752,214 II. x których 1,479,534 z Francyi wpływa; potem dostarczają najwięcej Włochy, a za temi Niemcy z 308,724 fI. t. j. Bawarya 210,636, Prusy 85,353, vviirtemberg 4817, Baden 4300, Hanower 2587, Austrya 438 i różne dyecezye 609. przybytek dochodów wynosił w ostatnim I. tylko w ogólności 109,000 fI. Missye »ame liczyły na większy przypływ i w tyro roku po raz pierwszy swe dochody przekroczyły, bo ich wydatki wynosiły 2,826,066 Ir.; lecz to ich bynajmniej nie zatrważa, gdy się dochody w ciągu tego roku niezawodnie zwiększą. Za missye w Azyi użyto z tego 954,154 fr., a z tych przypada na <.hinyO) 235,000, na Siam i Kochmchina, gdzie prześladowanie wiele wydatków przysparza, 175,000, na Turcyą i Persyą 270,000 fr. a reszta na Indye. Missye w Mryce (Algier, Egipt, Barbarya, Abissynia i Kap) otrzymały 155,813 fr., w Ameryce 886,171, w Kuropie (prawie wyłącznie w Anglii i Turcyi) 278,174, a na morzu Poludniow ć m 309,404 fI. Administracya tej wielkiej instytucyi z urzędnikami, opłatą pocztową, mieszkaniami i t. d. tylko 32,184 fI. kosztowała, a druk roczników, tabel, prospektów i t. d.
) Kozgałęienie missyi w Chinach jest nadzwyc»a;ne j wytrwałości tychże i odwadze prawdziwy przynosi zaazczyt. U mieszczony tu wykaz dyecezyi najlepiej rzecz tij maluje. W Schensi i Schansi są franciszkanie, w Hukaangu reiormaci, w Kuantongu włoscy kaieia, ale niewierny jakiego zakonu, w Setschuenie Kongregacja missyi w Paryżu, w J u u a u ; e lazaryści, w Fokien hiszpańscy dominikanie, w Techekiang i Kiangsi lazaryści, w Pekinie jezuici, w Nankinie lazaiyści, w mongolskiej Tataryi lazaryści * eeminaryum w Siwangu, w Korei paryscy missyonarze. Hiszpańska, włoska i francuzka iAlazarystów) Prokuracya w Makao kieruje sprawami miseyi chińskich. Portugalska prokuracya od czasu odszczepieiistwa całkiem się od niej odłączyła.
210,162 ff Lecz ten ostatni wydatek znacznie powiększyć; trzeba, bo roczniki nie są w stanie zdawania dokładnych rachunków z czynności i postępu tylu missyi, i przekonano eię, ie małą tylko cząstkę korrespondencyi misyonarskich umieszczać można. Redakcy« nie jest tak dobra, jakby wnosić należało, bo trudno wierzyć, żeby doniesienia z tak rozmaitych punktów ziemi naszej nie miały dostarczać materyałów do obeznania czytelników tych roczników z religijnym i moralnym stanem różnych narodów. Jezuici kazali w Lugdunie część swoich korrespondencyi z Indyi wydrukować, które wielce są zajmujące i budujące, ale ich w obieg nie puszczają, nie chcąc rocznikom szkodzić. Me znam ani jednego stanowiska, utworzonego przez stowarzyszenie w krajach, gdzie się protestanckie missye nie znajdują, podczas gdy utworzenie missyi protestanckiej zaraz i katolicką za sobą pociąga. Przykłady tego bardzo biją w oczy: protestanci mają w Afryce stanowiska w trzech krajach, w Abissynii, na przylądku Dobrej nadziei i wybrzeża Gwinei, i tam za nimi stowarzyszenie krok w krok postępuje; posiało ono najpierw Wikaryusza apostolskiego na Kap, potćm do. Abissynii i obecnie missye na brzegach Gwinei urządza, podczas gdy w Kongo, Loando i Mozambik i całej Afryce portugalskiej, gdzie im przystęp wolny i gdzie ich wielce potrzeba, missyi nie znajdujemy. Na morzu południowem zamiast udania się do mieszkańców Nowej Gwinei, żyjących w zupełnej niewiadoroości, albo do ludożernych Diaksów na Borneo lub Papuasów w Nowe) Kaledonii, zwraca ono całą swoją uwagę na wyspy Sandwichskie, Neusei-land i Otaheity, któreto wyspy protestanci nawrócili. Trzecią część swoich dochodów obraca stowarzyszenie na Amerykę, ale nie d1af nawracania pomocy pozbawionych Indyan w Brazylii, Peru i Nowel Grenadzie, jakotćź dla uobyczajenia tychże i zasłonienia od tyranii białych ludzi, lecz d!a robienia prozelitów pomiędzy chrześciańskiemi sektami w dolinie Misisipi. Nie myśli ono o wznowieniu kwitnących niegdyś missyi jezuickich nad Orinoco w Paragwaj, nad rzeką Amazońska i w Kalifornii, lecz, ponieważ rządy katolickie tych krain missyi protestanckich nie dopuszcza» ją, zostawia te nieszczęśliwe pokolenia w barbarzyństwie. Ta zacięta nienawiść eekciarska wielkiem jest nieszczęściem, bo w sporze bij dące missye paraliżuję się nawzajem, niszczą zaufanie dzikich Judów do swych nauczycieli europejskich i nienawiść i nieprzyjaźń wzniecają. Jeżeli prawdziwy chrześcianin i przy rza, dla zwrócenia uwagi, źrby się udano kierunkiem odpowiednim zobopolnym zamiarom chrystyanizmu, nie czyni tego w nieprzyjaznej myśli dla jednego lub drugiego towarzystwa chrześciańskiego, ale tylko z prawdziwego przywiązania do ludzkości, dla której missye tego rodzaiu zbawiennćm. nader narzędziem stać się motićj. Z listy składek mógł się czytelnik przekonać, jak szczupły zasiłek Austrya do ka>sy stowarzyszenia wnosi, Przyczyną tego jest, źe w Ameryce północnej ma swoje własne missye, gdzie w imieniu swojem, jak słusznie, działa. Kierocy i Szwajcarya dostarczyły w ostatnim roku missyom francuzkim 342,000 Jt. i czemużby > one nie miały uiyć tych pieniędzy na utworzenie swoich oddzielnych missyi? Jedność kościoła katolickiego nicby na tern nie straciła, bo wszystkie missye zostają pod wpływem propagandy, a nazwisko Kiemiec zyskałoby na tern,
Anglia.
z Londynu, dnia 10. Czerwca. Lord Congleton, dopiero od r. 1841. członek Izby wyższej, znany pod nazwiskiem Sir Henry ParnelI, jeden znajznakomitszych Whigdw i płatnik wojenny za Ministeryuro Melbourne, mając lat 66 wieku, onegdaj życie »obie odebrał, powiesiwszy się za pomocą chustki u słupca od łóżka. Z śledztwa przy oglądaniu ciała odbytego pokazuje się, że zmarły już od Kwietnia r. b. w głęboką popadł był melancholię i lekarzowi swemu wyraźnie 0ćwiadtzył, ze się samobójstwa dopuścić musi, dla tego też lekarz rozkazał, aby go nigdy sam ba sam nie zostawiono i wszelkie ostre narzędzia oddalano. Wszakże w chwili wolnej od dozoru udalo mu się w podany sposób życie tobie odebrać. Morning Herald donosi stosownie do listu jednej kobiety z Indyi, ze niewinną przyczyną nieszczęścia w Mghanistanie była kobieta. Dla zapewnienia powiem sobie, swej .zonie i kobietom z jćj orszaku bezpiecznej przeprawy z Kabulu przez niespokojne okręgi Gildschi do Bombaju, zwołał Sir W. Macnaghten naczelników Gildschów w Kabulu na konferencyą i żądał od nich, aby mu w drodze przez ich kraj towarzyszyli. Ci zaś sądzili, że ich jakcfwięźniów do Ilindostanu chce uprowadzić, i natychmiast podnieśli bunt, który tak smutne za sobą pociągnął skutki. Panna Rachel przyb)ła tu i natychmiast odwiedzinami »Posła francuzkiego zaszczyconą została. Dzisiaj wystąpi po raz pierwszy W "Horacyustach" . ale da tylko sześć przed stawień.
Dyrekcya wielki«-} zachodniej kolei żelaznej, na której samej jednej wagony były zamykane, postanowiła znieść odtąd ten zwyczaj. * Z dnia 11. Czerwca.
T i m e s umieszcza następujące pismo, nibyto przez Królową Krystynę z Paryża dn. 14. Marca do Don Carlosa, szwagra jej, w Burgos wydane, którego autentyczność jednakże, podobnie jak autentyczność dawniejszego pisma tej Królowej do dzieci Królewskich w Madrycie słusznemu ulega powątpiewaniu: . Do J. K. W. Don Carlosa, l niania Hiszpanii i t. d. VV skutek odpowiedzi, nadesłanej mi przez W. K. W. za pośrednictwem (Generała N. na moje pierwsze ustne udzielenia, sądzę, iż dłużej się ociągać nie mogę w okazaniu W. K. W. wszelkiego zaufania, którćra mię osobisty charakter U'. K. W. przejmuje. Los mnie równie jak Ciebie prześladował, a co większa, jestem teraz od moich dostojnych dzieci oddaloną. W imię religii świętej, którą wyznajemy, oraz dla dobra Hiszpanów, którzy złudzeni przez męża, któregom dobrodziejstwy obsypywała, na chwilę o najświęt* szych obowiązkach swych zapomnieli, chcemy się połączyć do przedsięwzięcia, które, chociażby się nie udało, jak to niestety w Wrze» sniu r. z. istotnie się stato, jednak od tego momentu, odkąd wspólnie działać zaczniem, zbawiennego celu swego nie chybi. Hadabym się przychyliła do rozsądnych warunków, które mi przedłożyć stosowną uznasz. Twoja Ci przychylna M. K." l i m e s dołącza do pisma tego następującą uwagę: "Dokument ten bez wątpienia zwróci na sit bie uwagę rządu naszego, któremu, jeśli go za wiarogodny poczyluie, służy prawo domagania się wyjaśnień od rządu Irancuzkie* go. Wyglądamy z ciekawością dalszego tćj " .. . . " sprawy roz Inlęcla Się. H i S z p a fi i a.
Z Paryża, dnia 11. Czerwca.
Drogą telegraficzną nadeszły tu wiadomości z Madrytu z dn. 7. m. b. treści następującej: » U' czorai Generał U odil prz)jął wydział wojny i zlecenie utworzenia gabinetu, którego oa ma być Szefem. Usiłowano w Burgos konblytucyę z r. 1812. obwołać. General Hoyos z Madrytu z woskiem tamże wyruszył, aby kuszenia te poskromić. Rząd przeciw podobnym ruchom energiczne wydął okólniki.
Portugalia.
Z Lizbony, dnia 23. Maja.
(T/mes.) - Szkandal szczególnego rodzaju stanowi teraz przedmiot rozmów publiczności. Xiadz Maciej piękny choć nie mlodj człowiek ody wspanialej, « głową Rafaela i podzwie{tia . godnem zarostem brody, przez swoje kazanl .pełne ognia i wzniosłości powszechną zwroclł uwagę, a mianowicie białogłowy uczęszczały gorliwie do kościoła, kiedy piękny Padre kazał. Wszyscy jego tyłko chcieli mieć na spowiednika, on chrzcił wszystkie dzieci dawał ślub najznakomitszym parom i robił ielki m jątek. N areszcie zazdrość" kollegi jalna.' ma ąca oczy Argusa, wytropiła jakieś podejrzenie wzbudzające okoliczności, wieść" LI( r zeszła, ze damy, które u tego księdza się spowiadały, reputacye traciły i t. d. Księdza Macieja wezwano więc przed sąd i pokazało się, źe to nie był ksiądz lecz oszust osławiony który przeszedłszy przez wszystkie bardz światowe praktyki, nareszcie wpadł na myśl złałszowania liceneyi do czynności pasterskich na imię Patriarchy Lizbońskiego. Przez cztery miesiąc« pełnił on służbę bożą w kościele Enca nacao. Uwięziono więc Fana Macieja, ale niestety! potrafił mnknąć* i zostawiono mu ł.ła et tyle czasu, ze wszystko mógł spienięzyc, poczem podobno do Paryża na nowe avyantury się puścił. Damy Lizbońskie dotychczas o niewinności jego przekonane poczytują go za męczennika. Temis Portugalska zapewne go nie dogoni, ma bowiem otzy nie dla bezstronności tak mocno zawiązane źe całkiem jest ślepą. ' Niderlandy.
Z Hagi, dnia 3. Lzerwca.
Wczoraj przybył tu z Madrytu Pan Onis, VI celu odwiezienia do Hiszpanii dwóch młodych Infantów hiszpańskich, którzy się w tutejszej stolicy znajdują. Wczoraj zaszły w Rotterdamie znaczne rozruchy I?r y powro ie z mu try gwardyi obywatelskiej. Pospolstwo nie chciało zrobić" miejsca wchodzącemu do miasta korpusowi, na czele którego znajdowała się muzyka, co spowodowało oficerów do wydania niektórych surowych rozporządzeń. To jednak ?Iiało .t ki. skutek, źe niektórzy zmuszeni byli jc ronlc Się do omu, którego okna przez pospolstwo powybijane zostały. Policyi udało się wreszcie przywrócić porządek. Tegoż dnia przejeżdżał Król przez Rotterdam w podróży do Luxemburga. W przejeździe p zez I?rowi eye pruskie zachować chce najściślejsze Incognito.
bap1ach miny Broek-Sittard, w Xięstwle Llmburskiem, odkryto most drewniany, około 1250 łokci długi i 3 J k. oki Belki . o $ter · są tak twarde jak kamień, ale bale na nich lezące zupełnie zbutwiałe; pokrywa je tłusta massa, uważana za pewien rodzaj cementu,
Most ten zdaje się byc* zbudoWanjtn przez wojska Rzymskie, które wtargnęły w tę okolicę. Włochy.
z Rzymu, dnia 31. Maja. .(Gez. Powsz.)- Podczas processyi Bożego Ciała okropne w wielu miejscach srożyły się burze. Onegdaj takowa i Rzym nawiedzała. pioruny biły z niesłychaną gwałtownością i wicher wywrócił przeszło 500 lat starą sosnę w ogrodzie (Jolonna na Monte Cavallo. Zdaje s ę źe ściekłość żywiołów i ludziom się udzieliła; kilka zgrozą przejmujących zabójstw tćmi dniami popełniono. Mord dokonany na d ieck jednem, jest w istocie okropny, ile źe xlądz jeden z Genui, stryj tego dziecięcia ma być sprawcą tej zbrodni; śledztwo wy yje czy to prawda, czy teź fałsz, , Z Neapolu, dnia 24. Maja.
W miasteczku Capriglia, leżącćm niedaleko Salerno, zaszły W przeszłym tygodniu rozruch ; mieszkańcy tameczni, utrzymujący się gło* wnle zręcznego przędzenia i tkania, zrabowali dom, w którym kilku belgijskich fabrykantów z łożyć chciało na własną rękę małą przędzalnią za pomocą maszyn. Pospólstwo zburzyło ten zakład i chciało nawet dom spalić, ale u tego władze i źandarmerya nie dozwoliły, I tym sposobem spokojność została przywróconą. Austrya.
Za grab sk a U a zet a donosi: Dnia 26 K'Y etnia, o g?dz. . po południu, w okolic; MIlIana we WSI Puslnsko, wśród huku piorun?,,: i 15 minut trwającego szumu, spadł kamlen meteoryczny, przy świszczącym szeleście n:ł r dą, i uwiązł na jedne stopę głęboko w ziemi. Gdy zabrano kamień, ważył jeszcze ok?ło 2 firn., gdy z ludźr, którzy go wydobyli kazdy utłukł z niego kawałek jako rzadkość". amień był kruchy, w odłamie ziarnisty, popielaty, z czerwono białemi, świecącemi źółtawemi ziamami.'--Drugi meteoryrzny kamień spadł tym e dniu o pół mili od tamtego, ale z niego nie pozostało jak kilka łutów, gdyż od niego jeszcze więcej kawałków poodłlukiwano. Szweeya i Norwegia.
Z Sztokholmu, dnia 31. Maja.
(Gaz. Powsz.) - Wiadomość, która nadzwyczajne sprawiła wrażenie, krąży tu od dni ki k i naw.et w gazetach już o r.iej rozpraWiają. TWierdzą bowiem, źe. przeszło 20 egzemplarzy projektu do Sztokholmu nadesłan.o, zmierzającego do wykonania wielkiego zamiaru połączenia państw Danii, Szwecyi i Norwegii w jedno ciało, z mianem: Stany Zje powiadają przez tajne towarzystwo w Danii i porozsełany do poufnych stronników, utworzyć chce z tych trzech Królestw jedne Rzecz pospolitą, mającą mied wspólnego obieralnego Prezesa, którego każdorazowie jedno z tych trzech państw koleino mianować ma. Chiny z Makao, dnia 24. Marca. List z Ningpo z d. 6. Lutego donosi: »Dnia 3. m. b. zawinił tu okręt przewozowy "Jupiter" z oczekiwanem dla nas wzmocnieniem 560 ludzi. Nad głowami naszemi zanosi się na wielką burzę; Chińczykowie bowiem we wszystkich częściach kraju wojsko gromadzą, tak dalece, że w IDCXD na nas uderzyć chcą. Mają tylko o 30 mil angielskich od nas być oddaleni i w różnych oddziałach nadciągać, aby na Ningpo i Tschinhai równocześnie uderzyć. Chociażby tylko połowa ich była, jednak zawsze niebezpieczne mielibyśmy stanowisko, bo w Ningpo ledwo 2000 wojska wystawić możemy; tuszymy sobie przecież, że arlylerya nasza cudów dokazywać będzie. Generał nasz życzy «obie spotkać się z nieprzyjacielem i o układach nic wiedzieć nie chce." W Ju-Jar mandaryni wielkie siły zgromadzają. Sir Hugh Gough gotował się do obrony. Po przybyciu "J owisza " zamyślał uderzyć na Hong-tschau-fu, wszakże dowiedzia wszy się o tern, co się w Ju-J ar dzieje, postanowił najprzód wojska tameczne znieś«*. Sir H. Pottinger jemu i Admirałowi Sir* W.
Parker nieokreślone dał pełnomocnictwo działania, jak im się podoba. Indye Wschodnie.
z Bombaju, dnia 3. Maja. Główny punkt, przy jakim teraz dzienniki indyjskie obstają, na tćm się zasadza, iż było» by przewrotnością zawierać jakiekolwiek układy z teraźniejszymi naczelnikami w Kabulu, Kandaharze i Gisni. Monarchy do rządzenia krajem już tam nie ma, i dla tego sądz<) owe dzienniki, iż kuszenie się o narzucenie całemu narodowi Monarchy w osobie iednego z synów Szacha Sudszacha albo Szacha Simona żadnejby Anglii nie przyniosło korzyści. Wszystko tam w rozprzężeniu i gdyby nienawiść religijnych fanatyków przeciw Europejczykom i powszechna chuć łupieztwa ich do uderzenia na Anglików nie była zjednoczyła, srożylaby tam się powszechna w ojna domowa. Głownem więc zadaniem dla Lorda Ellenborough, Generalnego Gubernatora lndyi, aby owych poróżnionych między sobą naczelników pojedynczo z Anglią pogodzić. Niesie
już pogłoska, że obecni Szefowie Kabulu skłortni są do wydania jeńców i wejścia w układy z rządem Indyiskim. Zważywszy więc na wstręt Sipoysów od przejścia przez Indus, na ubóstwo kraju Afghanów, na niesforny i łupiezki duch nielicznej ludności tamecznej, na potrzebę większej liczby wojsk» europejskiego dla daUzego prowadzenia wojny, a mianowicie na wycieńczenie skarbu indyjskiego, są. dzićby wypadało, że rząd angielski wIndyach przyjaznego porozumienia się z Mghanami doświadczać będzie, osobliwie skoro zwycięstwa oręża angielskiego panowanie nad Wywozami ubezpieczą, będącemi wrotami do lndyi, których gorliwie strzedz należy. Wszakże takowe porozumiewanie się przy zamieszaniu między pokoleniami i władzcami w Afghani, stanie, za bardzo trudne, a może i całkiem nadaremne przedsięwzięcie poczytuj.».
ROZlllait e wia dolllOŚci.
Z Berlina, d. 14. Czerwca.- Na dworre naszym wielkie teraz czynią przygotowania do podróży Króla do Petersburga. Jtiążę Pruski już dzisiaj przez Lubekę do Kronsztadu się puścił. W towarzystwie N. Króla będzie też Alexander Humboldt. Sławny ten uczony od ostatniej naukowej podróży swojej w Syberyi, gdzie był świadkiem smutnego losu wygnanych tamże Polaków, z powodu żywego udziału, jaki im okazywał, na dworze Cesarskim nieukontentowanie wzbudził i niełaskę na siebie ściągnął; ale niełaska ta podczas pobytu jego w Petersburgu na uroczystościach srebrnego wesela zapewne na łaskę się ZamIenI.
- Z dnia 16. Czerwca. - Minister Stanu R o c h ów, w skutek nader nadwątlonego zdrowia swego, J. K. M. o zupełne uwolnienie od wszystkich obowiązków służby upraszał. N. Pan jednakże prośby tej przyiąć nie raczył, lecz uwolnił tylko Ministra Ruchowa, zważywszy na powody podania jego, od zawiadywania Ministerstwem spraw wewnętrznych], dając mu równocześnie kilkomiesię,czny urlop dla używania wód, z tern zastrzeżeniem, że tego zasłużonego męża stanu, skoro tylko zdrowie zupełne odzyska, znowu do służby jakiej powoła. Aż do tego czasu Minister Stanu Rochów stanowisko swoje w Ministe« ryum Stanu i Radzie Stanu zatrzymuje. W gazetach znajdowało się obliczenie plemion i narodów Europę zamieszkujących. Szczególniejsza nastręcza się uwaga, iż nad tćmi wszyslkiemi narodami (wyjąwszy w pań - jest monarchę obieralnym i w rzeczach po« pospolitych), wszyscy panujący religii chrzesciańskiel, należą tyko do dwóch narodów niemieckiego i francuzkiego. A. D o m y p anujące niemieckie. Dom HabsburgskoLotaryński, W Cesarstwie austryackiem, w Parmie, Modenie i Toskanii. -Dom Holszteini;ottorp w Hossyi i Danii; dom Braunszweig Liineburg, w Anglii, a następca tronu już jest po ojcu z domu basko-Koburgskiego. Tenże dom Sasko-Koburgki panuje w Belgii i Portugalii: dom Nassau w Holandyi, dom Bawarski w Greryi, dom Hohencollern w państwie pruskiem, a nad resztą krajów niemieckich panują królowie, wielcy xigzcta, elektor, xiążęta i t. d., wszyscy z familii niemieckich. XiaicJ a familii niemieckich, maja przeszło 160 milionów poddanych. B. D o m y panujące francuzkie. Dom Burbonów panuje w Francyi, królestwie Obojga Sycylii, xicstwie Lukka i w Hiszpanii, lecz łatwo nioze przez ożenienie niemiecka dynastya zastąpić francuzka, wszakże dopiero 138 lat temu, co kraje hiszpańskie i do nich należąca połów* najpiękniejsza Europy i prawie cały nowy świat, przestały zostawać pod uszczęśliwiającym berłem domu austryackiego. Dom Sabaudzki Carignan, panuje w królestwie «ardyńskieni, a Król szwedzki i norwegski, test jak wszystkim wiadomo Francuzem. Rodzinom francuzkim podlega tylko w Europie 63 milionów mieszkańców. Lessyng w Turcy i. - Aktorowie eceny greckiej, którzy teraz w Konstantynopolu daia. acenicze widowiska, przedstawili niedawno przełożony pr*ez niejakiego Pana Kalourgos dramat Lessynga, pod tytułem: N a t a n m ęd r z e c N a pierwsze przedstawienie tej eztuki dnia 26. Marca,: przybyli po większej czę»ci tylko urzędnicy policyi tureckiej. N a dru6 le zaś przedstawienie tej samej sztuki dnia naetcPnegO( zebrała się już bardzo licznie publiczność turecka, i byłaby jeszcze liczniejszą, gdyby vvięcćj Turków rozumiało po grecku. Uwaga i natężenie ich było nadzwyczajne.
Jednakże rozmowa Natana z Saladynem, zdawała się im by;\. za śmiałą; nie mogli bowiem poiąć, aby 2 wielkim Sułtanem tak otwarcie iśmtało mówić można było. Powieści o trzech pierścieniach słuchali c zachwyceniem. A to dla tego, ź e jest wzięta z ich dziejów i osnuta w duchu mieszkańców Wschodu. Sztukę tę przyjęto z oklaskami, w których nawet najpoważniejsi Moslemitowje udział mieli. Zaga o Żydzie nieśmertelnym. - Zaga ta jest bardzo dawna i podług badań antykwarycznych otrzymała w Anglii około roku 122b zupełną wiarę. W pomienionym roku przybył do Anglii pewien arcybiskup ormiański, którego w klasztorze b£ Alban jeden z zakonników międy innerai zapytał: azali kiedy słyszał co o sławnym Józefie, który podczas ukrzyżowania Zbawiciela miał być" obecny, z nim rozmawiał i jeszcze dotąd żyje. Arcybiskup odrzekł, iż wypadek ten jest szczerą prawdą, i że zna bardzo dobrze tego człowieka, gdyż jednego dnia nawet z nim razem u stołu siedział; był on odźwiernym u ponłckiego Piłata i zwał się podówczas Cortafilus. Wkrótce po śmierci Jezusa przyjął chrzest i nazwę Józefa otrzymał. »Człowiek ten,« dodał arcybiskup, »żyje zawsze, lecz po kaźdem stółeciu zapada w chorobę, z której znowu tak młody i c/.4rstwy wychodzi, jakim był podówczas, gdy Jezusa ukrzyżowano. Miał on wtedy lat trzydzieści i pamięta dokładnie wszystkie szczegóły, które się podczas śmierci i zmartwychwstania Chrystusa wydarzyły, równie, jak i apostołów i wszystkich pierwszych świętych, jest przytern czcigodny" i pobożny człowiek« Tak donosi o tym Żydzie Mateusz Parys, który pod obecność pomienionego ormieńskiego arcybiskupa w klasztorze S1. Alban był zakonnikiem.
W litografii mojej wyszedł Plan Poznania 1 przedaje się po 5 sgI. W Kurnatowski.
Ponieważ dzierżawa moja dóbr Uzegnowa w powiecie Gnieźnieńskim połoionych skończyła się, umyśliłem tamie inwentarz składający się z około 300 owiec, 8 wołów, 6 krów, kilku koni i bydła młodocianego, niemniej różne sprzęta gospodarcze w dniu 5. Lipca r. b. sprzedać. Karoński.
Założyłem Kantor Kommissyonarski w pomieszkaniu m,ojem pod Nr 1, w Starym rynku przy figurze Sgo Jana, Przyjmuję wszelkie polecenia kupna, sprzedaży i wydzierżawienia dóbr i innych nieruchomości wiejskich i miejskich, niemniej umieszczenia i zaciągnienia kapitałów, i posad prywatnych. Upraszam szanowną Publiczność o łaskawe zaszczycanie mnie «wemi poleceniami i przyrzekam szanownym ziomkom, oajskorszą, gorliwą i rzetelną usługę. Zygmunt Koppe, Koncess. Komissarz i Agent.
czony, jeszcze etanu kawalerskiego, 25 lat stary, tak język polski Jako i niemiecki umiejący, a który się co do kwałifikacyi jego na świadectwo pierwszych znawców prowincyi tutej»zej odwołuje, przez podpisanych, jako Komroissarz przy gospodarstwie, czyli jako Administrator, rekomendowanym być może od księgarni Szerk w Poznaniu, na Starym rynku pod Nr. 77Jb£oi*łile A ułatwiające dzieciom wyrzynanie się zębów, Dra Ramcois, puzderko po Talarze.
Doświadczona tynk tura nawłoS y? nadawania siwym, wypłowiałym i rudym włosom w krótkim czasie najpiękniejszego ciemnego koloru, wynaleziona przezLeonhardego, flakonik pol Tal. 10sr. Aromatyczny olejek z ziół, ułatwiający rośnienie i upiększenie włosów, flakonik po 15 sgr. Poudi'C de Clline, sposób niezawodny i nieszkodliwy, nadawania białym, siwym i wypłowiałym włosom w ciągu 4 do 5tiu godzin naturalnego i trwałego czarnego lub brunatnego koloru, wynaleziony przez P. Vilain &i Comp, w l'aryiu; większa flaszka po 1 Tal. 10 sgr., mniejsza po 20 sgr. Cosinetique aiutricain, sposób nowy niezawodny do spędzania krost i trędow z twarzy, flakonik po 2') sgr. Prawdziwa lwią nazwana poID a d a« środek pozyskania w jednym miesiącu włosów na głowie, faworytów, .wąsów i brwi, wynaleziony przez Jamesa Davy w Londynie; tygielek większy po Talarze, mniejszy po 15 sgr.
JPlaster na wygubienie odcis k ów, w pudełkach 4 plastry zaWIerających; cena lOsgr. Wszystkie te artykuły przedaje JT. <<.W. ilt'tHC w Poznaniu.
". I I
. I
Handel towarów modnych JT. M. Mt, Wit ho ws hi ictlotry pod Nr. 48. lia l. piętrze w rynku poleca na nadchodzące festyny »woje ostatnią pocztą z Paryża i Lugdunu odebrane nowości, jako to: balowe i prezentacvine roby a la Pompadour, Sylphide, Cripe canellc, Tarlatan złotem i srebrem haftowane, w cenie od 20 do 100 Talarów, duże chustki z wyrobów
wełnianych i jedwabnych, broszurowane jako też w paski, podobnież wełniane i jedwabne szale, manty Ile, polonezy, płaszcze kardynalskie i burnusy podług naj nowszych wzorów, niemniej w rozliczne gatunki zaopatrzony skład towarów modnych i kobierca ku łaskawemu użyciu.
Kurs giełdy Berlińskiej« Dnia 16. Czerwca 1842.
Na P I. kurant Stopa papie- gotowiorC. rami. zna. 4 10SV 104V
Obligi długa skarbowego. .
ObI. dl. skarb, na 3' - od sta prowizji odsteplowane . .. . Pr. ang. obligacje 1830. . .
Obligi premiów handlu niorsk.
Obligi Kurmarchii .. Iierlińskie obligacje miejskie
Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego Wschodnio - Pr. listy zost, .
Kur- i N owoinarch. dito
Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei dilo Kolei dito
Akcje Berlińsko - Poczdamskiej dilo akcje a prioris . Magdebursko-Lipski dilo akcje a prioris . Berlińsko -Anhallskiej dito akcje a prioris . Dusseldorf. -Elberfeld.
dito akcje a prioris . nadreńskiej dito akcje a prioris .
Złoto al marco Frydrychsdory.
Inne monety złote po 5 tal.
Disconto
*> 4 102V
102V 102V 84V 101 y 103V
102V 106 V
102V, 103 102V
102V
102V 10aV 102V
94V
A , , - .v 4
*) Kupujący płaci ubiegła prowirye po 4 od sta i pr6cz łegn 'jj od Ha za ?ok ai do 3 1. dnia Grudnia 1 842.
Ceny targowe w mieście POZNANIU.
Pszenicy szefel Zyta « d1.
Jęczmienia d1. , Owsa . d1.
Tatarki d1.
Grochu . d1.
Ziemiaków d1. .
Siana cetnar .
Słomy kopa .
Masła garniec .
Spirytusu beczka
3U; 4 104 48 103V loey 103V 103V, 103V
&i 4 ¥k g
1271T
**ii6V 106V 4 S S S 4
85V WiiV 95V looy
13V T 3
Duin 15. Czerwca 1842. f.
od do Tal. set. fen.lTal. igr. fen.
20 - 11 - 27 - 2329 - 76 8279 51 221 6
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.06.20 Nr140 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.