aAz
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.07.28 Nr173
Czas czytania: ok. 20 min.. , .
· 1 1 . .
«telkiegoi LI .
Vicslwa POZNANSKIEGO
Nakładem Drukami Nadwornej Jf: Dekera i Spółki. - Redaktor: Ai. HViMMOtrej.i.
1*3.
W Czwartek dnia 28. Lipca.
Wiadomo ści zag ranIczne.
Polska.
z Warszawy, dnia 21. Lipca. Krótki wyciąg z Sprawozdania z działań Administracji Królestwa Polskiego w r. 1840. C' C liS dalsay.) Ludność. W roku 1839. ludność Królestwa wynosiła w ogóle 4,428,546 głów- w tej liczbie żydów było 469,930. W roku 1840. dochodziła do 4,488,009 głów; w tej liczbie żyr o A * o 4 7 4 , 6 9 8 , Powiększyła «fę Więc O ' 59 , 463 . w 2 f . c , c, , .
g u w b o . 0-A 2ł....n-l. rak adzie udu OSC 097T«n . ,Y' ..rac L y*n ,214,949, kobiet r ' f A W c.egu roku było: małżeństw ró)K ™ Y * n a ń l",5, 537 par _ nowonarodzonych Ivl'AkAn.yCh 126_ 3 22; osób, które dojyły przeszło 100 i do 120 lat życia było 90. -
A r s T a w y A o 1 * r'''' < ", * Ł a c ""_ lub H O O Ł W r_ 1840" U"yniły 481,213 ,,»adminS dy POTMenione, przeznaczone naadna.n.8!racycA raia.łt tUr4 M..j A . Ć k.. ma no o-bu u,ących się mieszkań J,y II. pl.
I c A? .S"I' W mia8lach t.
j34 domowi I 22 mostów. Docl6W y a mtltVPa sta P ochodząc y z P oż y czki, 8 } . f . p a c a e I ę poso bem amortyzacyi: takowego w tym roku upł«
1849.
cono 180,000 rub. sr. Ludność Warszawy wynosząca w 1839. roku 139,205 mieszkańców, zmniejszyła się w roku 1840. do 137,164, z których było chrześcian 100,123, a żydów 38,041. Udzielono pożyczki na budowę 73 domów. - Towarzystwo Ogniowe. Zabezpieczonych budynków w r. 1840. było: po miastach na 37,597,113 rob. sr.; po wsiach na 52,685,868 r. sr. Wartość zabezpieczonych ruchomości wynosiła przeszło 4,331,000 rub. er.-ZahLdy publiczne. 1) W administracyi pocztowej o» tworzono codzienną koraunikacyą z Berlinem i Wiedniem. Oprócz istnieiących już, na trakcie Krakowskim, zaprowadzone zostały kuryerskie pocztowe karety również na trakcie Kaliskim i Poznańskim. 2) Pod zarządem Rady Głównej Opiekuni zej zostawało publicznych szpitalów w 1840. roku 54, z których 11 w Warszawie. Z rozkazu Najwyższego urządzony został oddzielny dom dla obłąkanych niewiast. Ukończono budowę nowego gmachu na szpital iw. Łazarza, przeznaczony dla osób słabościami syfilitycznemi dotkniętych. Po Guberniach ukończono budowę 2ch nowych i zaczęto ustawianie 3ch jeszcze szpitali publicznych. Ruch liczby chorych w szpitalach publicznych w r. 1840. był następujący: Pozostało się na rok 1340., 5712 osób; w r.
1840. przybyło 21.901, wyzdrowiało 19,347, zbiegło 70, umarło 2715. Pozostało zatem ha rok 1841. 4544 osób. Liczba zmarłych w roku w stosunku do liczby chorych, była jak i : 9, a w I. 1840, jak 1 : 10f. Stan funduszów zakładów dobroczynnych, był następujący: Z roku 1839. pozostało 27,413 I. SI.; W I. 1840., łącznie z przeznaczoneini budżetem, 42,416 I. SI.; było dochodu w ogóle 230,939 I. SI. wydano 227,144 I. s.; pozostało na rok 1841.31,208 I. pv, 3) W urządzeniu więzień poczyniono wiele ulepszeń, przy pomocy funduszów, przez Radę AdministI. Królestwa przeznaczonych. Liczba więźni była następująca: łącznie z pozostałymi z I. 1839. i przybyłymi w I. 1840: obwinionych 6532. osądzonych 4556; z tych: przeniesiono do więzień karnych 2338 głów, uwolniono 2486, wypuszczono po ukończeniu kary 2212, ułaskawiono 147, umarło 399, zbiegło 49; pozostało na rok 1841: obwinionych 1636, osądzonych 1860. Liczba obwinionych, w stosunku do ogólnej liczby ludności, jest jak 1 : 551; kobiety stanowiły 4 część ogólnej liczby więźni, a w I. 1839., składały \- częśi*. Pod względem wyznań spostrzegać się daje w ogólnej liczbie Włęźni następujący stosunek: Protestantów 1 na 959, r"zymsko-katolików 1 569, żydów 1 na 381. Na utrzymanie więzień przeznaczono ze skarbu 190,669 rub. SI.; oprócz tego fundusze domu zarobku wynosiły 15,080 rub. SI. W ogóle zaś, po zaspokojeniu wydatków, pozostało się na 1841. rok, 16,204 rub SI. (Dalszy ciąg nastąpiJ Z dnia '23. Lip c a.
'W dniu wczorajszym o godzinie 40. w nocy, pod numerem 1106. przy ulicy Ciepłej, wszczął się pożar, w skutku którego dom frontowy o parterze i kuźnia spaliły się. Slrata ztąd wynikła wynosi około 450 rubli srebrem. Rossya.
'Z Petersburga, dnia 15. Lipca.
Zeszłej środy, 13. Lipca, z powodu uroczystego dnia urodzin J. C. ]M N. Cesarzowej Alexandra Feodorównej, w cerkwi pałacowej Peterhowskiei odprawioną była liturgia ŚW., wiobec NN. Cesarza i Cesarzowej, Króla J mci Pruskiego, całej familii Cesarskiej, oraz Xiążąt zagranicznych, przybyłych do Dworu dla obchodzenia 25-letniej rocznicy od dnia wejścia w związek małżeński Ich Cesarskich Mości. Członkowie Rady Państwa, Ministrowie, Senatorowie, Generałowie, Offreero-wie wyżsi i niżsi gwardyi, armii i floty, urzędnicy dworu i znakomite obojej płci osoby, wstęp do dworu mające, znajdowali się m nabożeństwie, po skończeniu którego, Ich
Cesarskie Mości raczyli przyjmować powinszowania. # rt y tej okoliczności, p. Modems, nowo akredytowany prry dworze naszym Poseł i Minister pełnomocny dworu niderlandzkiego, miał szczęście być przedstawionym Ich Cesarskim Mościom, i złoży] N. Panu swoje listy wierzytelne. - Wieczorem daną była w pałacu dla szlachty i stanu kupieckiego, świetna maskarada, którą zaszczycili swą obecnością NN. Cesarz i"Cesarzowa, Król Jmć Pruski, i cala N. Familia i Xiąź»ęta zagraniczni. - Cała stolica i ogród były wspaniale oświecone. Przez rozkaz dzienny Cesarski, J. Ces. WyS.
Arcy-Xiążę Austryacki Karol Ferdynand, mianowany został Szefem Biełgorodzkiego pułku ułanów, który ma być zwany: Ułańskim Je. go Cesarskiej Wysokości Arcy-Xiccia Austryackiego Karola Ferdynanda. Z Najwyższej Jego Cesarskiej Mości woli, nabyty został, dla przenoszónći tu z Wilna Akademii Duchownej Rzymsko - katolickiej, gmach po byłej Akademii Rossyjskiej, w którym potrzebmrprzebudowania mają być odbyłe kosztem zasiłkowego kapitału duchowieństwa Rzymsko-katolickiego. E' r a n c y a.
Z P a ry ż a, dnia 19. Lipca.
Tylekroinie wspominany traktat handlowy między Francyą a Belgią przyszedł nakoniec do skutku. Największe trudności, »akie eię traktatowi nawijały, były roszczenia Francyi żądającej, aby rzad-belgijski nietylko wiele ważnych przjawoleń przemysłowi francuzkiemu przyznał, ale nadto na wprowadzane angielskie wyroby do Belgii równie wysokie cło jak we Francyi nałożył. Gabinet tujleryjski popierał tym końcem tę okoliczność, że gdyby wyroby lniane angielskie, niższe cło w Belgii niz w Francyi opłacały, angielscy handlarze tych przedmiotów łatwoby się mogli z komissanta · mi swemi porozumieć i następnie artykuły tego rodzaiu jako wyroby belgijskie do Francyi wprowadzać. Tym w,ięc sposobem przemysł angielski niczegoby się a strony rozporządzenia z dnia 16. z. m. obawiać nie potrzebował. Każdy przekonany jest o słuszności wniosku tego. Gdyby jednak Belgia miała się do tego żądaria Francyi przychylić, obawiać by się należało, żeby Anglia nieużyta prawa odwetu przeciw innym artykułom przemysłu belgijskiemu. Tak więc Belgia byłaby między młotem a kowadłem, i widziała się być spowodowana do uczynienia pierwszego, kroku w celu uskutecznienia ściślejszych zwiąsków handfowych między dwoma te mi krajami, i rząd przychylił się do powyższego żądania Francyi, podczas gdy się jeszcze z Anglią układa, aby p o d w p - Belgii podobnych środków ze strony Anglików ni? wywołało. Żaden tiowy wypadek nie dał tak silnego dowodu przywiązania ludu irancuzkiego do teraźniejszego porządku rzeczy, jak zrobione przez śmierć Xiecia Orleańskiego wrażenia, binialo twierdzić można, że wiadomość o niej wwszystkich częściach kraju, podobnie jak wiadomość o publicznem nieszczęściu przyjęto; wszyscy albowiem czuli że przez śmierć najstarszego syna Ludwika Filipa upadła potężna rękojmia, dalszego rozwijania się organicznego teraźniejszego publicznego stanu rzeczy. Stron nictwa tylko, które jawnie objawionych celów tylko na zwaliskach panującej konstytucji dostąpić mogą, miały dosyć odwagi do zapatrywania się na nieszczęśliwy wypadek z d. 13. Lipca z stanowiska ich irrteressu, ale przynaj - mniej nie śmieją publicznie wyznać, jakoby ich sprawa bardzo wiele na tern skorzystała. Zostawiwszy późniejsze wypadki na boku; dla których śmierć Xiecia Orleańskiego drzwi otworzyła, można już teraz z największą pewnością przepowiedzieć, ze dotychczasowa polityka stronnic zupełnej dozna odmiany. pierwsze skutki zmiany takowej luż w cza sie obrad nad prawem regencyjnćm na jaw wystąpią. Tytanie regencyme chłonie wszy £tkie inne interessa dzienne, i z każdym dniem okazuje się większe m i ważniejszćm, gdy opinia publiczna potrzebuje czasu do obeznania się z tak nowym przedmiotem. W pierwszej chwili nie było naturalnie żadnego zdania o stosownym rozwiązaniu tegoż, i ztąd pochodzi dziwny zarzut dzienników oppozycyjnych, jakoby prassa ministeryalna przedmiot ten zawcześnie i w nieprzyzwoity sposób wznowiła. Oppozycya nic nie znalazła w arsenale swoich stojących zdań i dowodów, coby prze. .ciw wnioskom dzienników rządowych' przytoczyć mogła, i starała się wydobyć z tego kłopotu, oświadcz«tąc, że obok otwartej jeszcze trumny Xiecia Orleańskiego nie pozwala jej delikatność rozpoczynać obrad nad tymczaso-l TrBllI odziedziczeniem piawa do władzy rządowej. Skutek tej niezwyczajnej delikatności · trwa jeszcze ciągle. Większa część organów oppozycyi ogranicza się na dalekich napomknieniach o przyszłym porządku regencyi, o celu i treści tejże nie ma jeszcze dotąd żadnego pewnego i z swemi intcressami zgodnego zdania. Polemika kręci się tem czasowo tylko około punktu własności zwyczajnej władzy prawodawczej do wydania ważnego-prawa o regencyi. Do tego przychodzi jeszcze pytanie, czyli ło prawo ma być ogólne, lub tylko na obecny przypadek obliczone. Pytanie o osobach na
1067 ·teraz jeszcze ife możności w tyle zastawiają, ponieważ nikt się' jeszcze 2 sobą dostatecznie w tej mierze nie porozumiał. Nawet współuczucia, objawione juz przez tę lub ową stronę dla głównie nawijających są tu osób, mnie) tera* zdają się być pewnemi, niż przed kilku dniami. r Pewną jest rzeczą, że przez samego Króla wypracowany pierwszy projekt do prawa o regencyi tylko się do teraźniejszego przypadku ściąga, i Xicciu N emurskiemu tymczasowy rząd przyznaje. Rozumie się samo*przez się, ze pełnomocnictwo zwyczajnej legizlacyi'do ułożenia prawa o regencyi nie może być milczeniem pominięte jakoby żadnej wątpliwości nie ulęgało. Ze gabinet w swoich obradach nad tym projektem głównych postanowień tegoż nie zmieni, jest przynajmniej bardzo do prawdy podobnem. Zawczesną byłoby rzeczą juz teraz objawić zdanie, jak wyrok Izby wypadnie, jednakże przypuścić można, że jui tu i owdzie wznowiony wniosek o ustano, wieniu regencyi, złożonej z kilku członków, większości głosów nie pozyska, a to na ostateczne ułożenie prawa wpływ mieć musi. Król, Królowa i cała rodzina królewska wczoraj byli na mszy w kaplicy zamkwbwej w N eailly. Xiężna Orleańska w ciągu dnia wczorajszego często do kaplicy przychodziła i modliła się przy trumnie. - Wczoraj wieczorem N. Pan przyjmował Xiecia lirogłie, Pana Thiers, Hrabiego Mole i Marszałka Gerard.
Obecność Króla tfełgiiczyków pomyślnie wpływać ma na stan umysłowy N. Króla i pracuje on ciągle kilka godzin z swemi ministrami a w ciężkie m utrapieniu zajęcie to niejaką mu przynosi ulgę. Jeżeli boleść staje się za nadto gwałtowną i Króla ponękać się zdaie, natenczas udaje on się natychmiast do gabinetu swego, aby smutek ojca przez zatrudnienie się sprawami zagłuszyć. - W przyszły Czwartek N. Pan do Tuilleryów się uda, aby tam przyjmować adressy kondolencyi ze strony wielkich ciał państwa. Zdaje się też niezawodną, że Król Izby osobiście zagai. Cała rodzina królewska, wyjąwszy tylko Królową i Xięźnc Orleańską, ha tej uroczystości obecna będzie i miano nawet zamiar młodego Hrabię Paryia przy tej sposobności Izbom publicznie przed* stawić, ale słychać, że zamiaru tego odstąpiono. Mowa od tronu będzie bardzo krótka. Król kilka słów powie o wypadku d. 13. Lipca a petem ogłosi, te Izby w tej pierwszej części sessyi tylko pytaniem tyczącem rejencyi zajmować się będą. Dom w którym Xią£c Orleański umarł, lista cywilna za 100,000 fI. kupiła a Pan Lecordier za zamknięcie sklepu swego 4000 fr. otrzymał wynagrodzenia. tćniźe samara miejscu, gdzie Xiąźę Orleański życie postradał, nowe nieszczęście się wydarzyłp. Konie u pojazdu podobnie się rozbiegały, pojazd się wywrócił i trzy osoby w niem »iedzAce, z których jedną była adiutantem Marazalka Soult, z taką gwałtownością na bruk wypadły, że ciężko ranne i bez przytomności do najbliższej kawiarni musiały być zaniesione, 3,l];pn i tor ogłasza następującą telegraficzną depeszę: »Belida, d. 15. Lipca. Generał Gubernator Algerii do ministra wojny. Kołuinna Generała Changamier d- 13. Lipca w dobrym stanie zdrowia powróciła. Od okolicy tej w którćj oficer ten wielką razzię wykonał (prawie o 60 lieues od Algieru) tylko na takie natrafiał pokolenia, które się nam już poddały i nam sprzyjają. Cały albo przynajmniej pra\rie cały Khalifat Sidi Embarrak poddał się Królowi Francuzów. Szefowie otrzymają po kolei inwestyturę w Algierzezesa, P. Tajlora, następująca dał odpowiedź: »Feldmarszałek Xźę Wellington P. Tajlorowi pozdrowienie. Nie zostaje na urzędzie, m po« litycznej służbie Królowej, Nie jest ebeznany z pełnieniem władzy politycznej. Nie ma źadnei powagi nad będąceroi w urzędowaniu osobami, i'rosi, aby mu nie wzięto za złe, jeżeli nie przyjmie odwiedzin deputowanych stowarzyszeń lub pojedynczych panów, z któremiby się nad sprawami publicznćim miał naradzać. Jeżeli jednak jaki, gentleman poczyta za rzecz stosowną podać mu na piśmie akazówkę lub wyjaśnienie jakiego przedmiotu, pumo to z uwagą przeczyta.« . ,<. . Wiadomości z Stanów Zjednoczonych są uwagi godne: Spór między Prezydentem, a Ciałem ustawodawczem pod względem finansów, doprowadzić może do ważnych zmian w administracji, tak dalece, że wybór Wiceprezesa równie będzie zawisłym od ludu, jak wybór Prezesa samego. Wszakże nie jest do prawdy podobnćm, żeby stający się coraz A n g I i a . groźniejszem upadek kredytu narodowego deZ Londynu, dnia 19. Lipca. raagogów nareszcie przekonać miał okonieDoniesienia, z obwodów fabrycznych co- czności podatkowania z swej strony, kiedy dziennie bardziej niepokoją, chociaż dotąd istotnie dla utrzymania całości pojedyncze pań* jeszcze jawne nie wybuchło powstanie- WSał- »twa z swojej niepodległości poświęcić coś fordzie i Manchestrze poradzono się nad me- muszą. - Oczekiwania względem wypadku moryałem, podpisane<<» przez 30,000 osób, w zawiązanych z posłem naszym układów ciągle którym reprezentanci tych dwóch miast w Izbie były pomyślne. W Kanadzie gorzko się użaniższej wezwani zostali o uczynienie wnio- łąją na system nowego rządu, który w dzia* sku, ażeby nie pierw zezwolono na podatki, łaniach swoich prawie wcale się nie różni od dopóki przyczyny wszędzie panującej nędzy Whigowskiego. przez zniesienie ceł, przyczyniających się Żegluga parowa nadzwyczajnych dokazuje do drogości zboża, cukru i kawy usunięte nie rzeczy: Parostatek »Columbia« przybyłzNewzostaną. Na jednem zebraniu Związku prze- Jorku do Liverpoolu w niespełna 10 dniach! ciw prawom zbożowym Alderman Brooks Nie mniej uwagi godnem, albo może jeszcze wprost oświadczył, iż kraj nad przepaścią re- godniejszem uwagi jest to, źe wiadomości wolucyi stoi, i źe tylko odmówienie podatków, tymże okrętem nadeszłe przesłano po kolei iezmusić maże arystokracją do zlitowania się łamćj extrapoczta dziennikowi Standard do nad niedolą ludu Robotnicy w fabrykach Londynu w przeciągu 6 godzin. Odległość fajansów zdają się być naj skorsi do czynów pomiędzy Liverpoolem a Londynem wynosi gwałtownych, jak to już nadeszłe w prze- 230 mil ang, czyli blisko 50 mil niemieckich, szlyro, tygodniu wiadomości opiewają. Robo- Według postanowieniakongressu VV enezueli, tnicy, mianowicie z kopalni węgli kamień- popioły oswobodziciela Kolumbii, Szymora. nych" ciągle jeszcze chodzą tłumami, ale we-, Bolirar, maję być przeniesione z Santa Martha zwano już także i znaczną siłę zbrojną i spo- do stolicy Nowej Granady, przyczćm mają mu dziewać się należy, źe do otwartych gwałtów wyrządzić zaszczyty, jakich doznały zwłoki, nie przyjdzie. Napoleona w kościele inwalidów w Paryżu. Konlerencya Anti-Korn-Law ciągle tu je- s>ir Moses Montefiore otrzymał list od poszczę w Londynie posiedzenia swoje odbywa, dróżującego Anglika z Damaszku z d. 5. Czeri usiłuje wszeikieroi sposobami skłonić rząd wca, w którym donosi, że Izraelscy bracia do przyniesienia ulgi cierpiącej ludności. Po. Ilarrari usamowolnili swych niewolników i wiadomćm posłuchaniu u pierwszego Ministra starają się wszelkiemi sposobami, aby i innych wysłała ona deputacyą do Xiecia Siisses, aby Izraelitów w Damaszku do tegoż samego skloprzez niego podać petycyą Królowej. Nie- nić kroku. dawno temu prosiła także Xiecia Welingtona Według wiadomości otrzymanych z łłaAti . o posłuchanie, ale ten jćj tylko przez jćj Pro- pod doiem 16,Maja, przy osutnićm trzęsieniu ludzi. · Gotówka banku angielskiego' wynosi teraz 7\846,000 funt 8z*erl. a w obiegu jest przeszło 16,543,000 iunL szt.
Hiszpania.
Z Madrytu, dnia 11. Lipca.
Dzienniki Sewilskie oświadczają, że pogłoska o wybuchu. choroby zaraźliwej w Portugalii jest bezzasadna.
A li S t r y a.
Z Wiednia, dnia 11. Lipca.
Zaledwie Xiąźę Bordeaux znajdował się w Kirchbergu, przybyto zaraz kilka osób z najznakomitszych rodzin legitymistów dla powinszowania mu z powodu jego wyzdrowienia. Xiestwo Angouleme są także od dnia 27. z. m.
W Kirchbergu.
Z dnia 19- Lipca.
Dwór Cesarski przywdziewa żałobę na d.
16. po ś. p. Xieciu Orleańskim.
Włochy.
Z Rzymu, dnia 12. Lipca.
Wczoraj zabójcę Hr. szwedzkiego Palin przez giliotenę stracono, a głowę jego stosownie do wyroku na pal wbita przez godzinę na widok publiczny wystawiono. Dopiero po południu o 4. godzinie exekucya nastąpić mogła, chociaż go rano tracić miano, ponieważ aż do tego czasu wszystkiego bezczelnie cię wypierał i żadnej pomocy duchownej przyjąć nie chciał. Czy on spowiadając się, do zbrodni się przyznał, iest naturalnie tajemni cą, przypuścić jednak można, że go jako pokutującego i pełnego skruchy grzesznika w ś. sakrament opatrzono.
N i e m c y.
Z nad Elby, dnia 15. Lipca.
(Gaz. Reńska.) - Ledwo wyrzeczone myśl O hegemonii (przewodniczeniu) Pruss w Niemczech, a jur odzywają się rozliczne głosy prze« tjw niej. Jedni dość są otwarci, aby opór swój bez ogródki obJ3wiać. To są mniej niebezpieczni przeciwnicy; powiadają wręcz: "nie mamy zaufania do Prusaków, dajcie nam rękojmie na przyszłość, spełnijcie życzenia czasów naszych, pokażcie nam czyny, a będziemy waszymi.« Drudzy przeciwnie, nie-, zdolni do wyznawania pewnej wiary polity-> cznej, a nie posiadając tyle powagi, aby myślijakie* wprost się opierać, mogącej mieć zwolejiniko V-W -nsrodzie, ukrywają się z »rzebie« glośrią i,is*eeai«Ł się iw skrytości a&adiić ilei możności. Oni WCC luuzą opinię publiczną,aby wzniosłe zasadę w zarodach przytłumić*. Skoro się myśl o hegemonii Pruss w pismach odezwała, pospieszyli oni natychmiast, aby »prawie dotycaącei li ty lico wewnętrznego stanu wspólnej ojczyzny, da6 wyłącznie kierunek zewnętrzny i pytanie całe więc na niewłaściwe wyprowadzić pole. Nie mają tyle zuchwałości, aby Prussyod godności ich i wielkiej przyszłości odsądzić, ale chcą je ścieśniać, od Niemiec odłączać, im właśnie najszlachetniejszą stronę ich rozwijania się wydrzeć; rt» dziby rzecz do tego doprowadzili, żeby Prussy stały zawsze goluwe do boju, za lada wstrząsniemem naprzeciw Francuzom się posunąć dały, ale w pokoju na to co się w Niemczech dzieje obojętnie spoglądały! - Była zaiste pora, w której Prussy do tego stanu słabości się zniżały. Pora ta pokonana nie wróci więcej; ale dobrze przypomnieć czasy słabości w chwili, kiedy jawne czynią usiłowania, aby rozpoczynające się dopero rozwijanie tamować. Hegemonii Pruss, aby Niemców naprzeciw Francuzom prowadzić, nie ma bynaj. mniej potrzeby, bo i bez tego jesteśmy jedni i stalibyśmy jak jeden mąż, gdyby Francya na ojczyznę nasze targnąć się chciała. Zresztą głosy owe dobrze oceniać umiemy, korzysta, jące i z tej myśli, aby nienawiści swej ku- Francyi dogodzić. Im to byłoby nader pożądanem, gdyby Prussy jutro Barbarzyńców«-pomoc wezwały, aby wspólnie z nimi przeciw znienawidzonej Francy» krucyatę przedsięwziąć. Cieszyliby się, gdyby Francyą zawojowano, konstytucyę jej zniesiono, liberałn-s zasady wytępiono; chętnieby się do tego przyłożyli, choćby - bo bez tegoby się me obeszło - własną ieh ojczyznę piętnem despoty, zrau nacechowano. Nie można sobie wystawić większego nieszczęścia, la wojnę taką między Francyą i Niemcami. Załujemy istotnie, że mężowie z wojen Napoleońskich ciągle ówczesne stosunki z teraźniejszemi mieszają i na ogromnej zmianie rzeczy, jaka odtąd zaszła, poznać się nie chcą. Wona między Francyą i Niemcami nie byłaby podobną-do walki między Rzymem i Kartaginą, zakończonej zgubą jednej, a tryumfem drugiej strony; owszem byłaby to walka, jak między Kzeczami-pospolitemi Grecy i, która nareszcie obie strony pod jarzmo czyhającego, podstępnego sąsiada poddała. Jakież zachodzą między Niemcami, osobliwie między Prussami i Rossyą związki? Żadne zgolą. Oba narody odpychają się nawzajem, i sztuka dotychczas natury przytłumienie potrafiła. FrnrtctJfci i Niemcy są -nejezlachetniejszemi narodami świata, a jeźeh się między sobą porozumieją, przeznaczone na to, aby nad światem panować. Statek przewozowy» Britannia,« który d.
2. b. m. B o s t o n opuścił, zawinął dnia 16. b.
in. do Liverpools i przywozi wiadomości z Stanów Zjednoczonych, ważniejsze od tych, jakie ostatni statek przewozowy przywiózł. Wielkie wzburzenie wznieciło postanowienie Prezydent« Tylera, stanowienia swego Veto przeciw przyjętemu przez Kongres tymczasowemu bilowi taryfowemu, postanowienie, z powodu którego zdaniem niektórych każde prawne wybieranie cła na teraz niepodobnćm się stało. Tak nazwany akt Kompromissowy % roku 1833., zaprowadzający jednostajne cło po 20 prC. upłynął z dniem l. Lipca b.r., a gdy się obrady w Kongressie nad nowo zaprowadzić się mającą tarvi.j przewlóczyły, wniesiono w Izbie reprezentantów bil, mocą którego istnąca taryfa aż do l. Sierpnia przedłużona być miała, w nadziei, że aż do tćl chwili nowa taryia przyjęta zostanie. Temu bilo« wi więc odmówił Prezydent swego zatwierdzenia, nie sądząc się być upoważnionym do pochwalenia dołączonego doń zastrzeżenia, ściągającego się do przyjętego w Wrześniu z, r. aktu względem sprzedaży ziem rządowych na pokrycie niedoboru w finansach. Równocześnie jednak oświadczył Prezydent, że, chociaż akt kompromissowy z d. 1. Lipca upłynął, przecież stosownie do objętych w nim przepisów dalsze pobieranie ceł podług oznaczonej tamże taryfy odbywać się może, dla czego tćż zaraz wyprawił w tej mierze okólniki do urzędników celnych. Dane jednak przez Prezydenta tłumaczenie aktu kompromiseowego na rozmaity natrafia opór, i podług podania dzienników nowo-yorgskich wszyscy iroporterowie postanowili płacić odtąd cło tylko za protestem i sprawę tę przed Najwyższy Trybunał wytoczyć; a że Trybunał ten przeciw Prezydentowi zawyrokuje, sądzi bardzo wiele osób, znających prawa Stanów Zjednoczonych. Jeżeli zaś wyrok takowy przeciw zdaniu Prezydenta zapadnie, skutki równie dla kraju jak i pojedynczych osób zagubne będą. Mimo tego wątpliwego położenia rzeczy, i chociaż się kłopot, w jakim się »karb znajduje, przez to jeszcze bardziej powiększa, że nie zadługo bilety skarbowe w ilości trzech do czterech milionów wykupić trzeba, liczy Prezes jeszcze na niejaki Kredyt Stanów Zjednoczonych w Europie; ostatnim bowiem statkiem przewozowym wyprawił niejakiego P., Robinsona, do Anglii, mającego się zająć zaciągnięciem pożyczki 12 milionów, przez Kongres uchwalonejo posłannictwie · Lorda' Ashburtona i wy-» padku tegoż nie zawierają dzienniki Stanowi Zjednoczonych żadnych dalszych wiadomości, i dla tego zaczynają się obawiać, żeby po. przednie pomyślne doniesienia nie były zawczeenemi. Podłu New York Amerikan zebrani w Washingtonie Kominissarze z Maine i Massachussetts jeszcze wcale do układów Względem oznaczenia granicy nie przystąpili.
W Hhode Island wybuchło powstanie, które przecież zaraz przytłumiono. Niejaki Dor stanął na czele stronnictwa, żądającego rozprzestrzenienia ustawami zastrzeżonego prawa głosowania, i chociaż Ciało prawodawcze okazało tak wielką gotowość do Koncessyi W tym punkcie, że wielka liczba członków owego stronnictwa wszelkiego publicznego za» nie chała ruchu, jednakże za rzecz potrzebną poczytał uczynić gwałtowną demonstracyą. Zebrał zatćm około 1500 ludzi z gminu i okopał się z nimi pod zasłoną 6 dział. Za zbliżeniem się jednak wojska i milicyi pod dowództwem Majora M'>iailla, motłoch ten rozpierzchnął się; 200 z nich w niewolą zabrano, L)orr sam zemknął i podług ostatnich wiadomości jeszcze go nie schwytano, chociaż rząd £000 dollarów na głowę jego naznaczył.
Rozmaite wiadomości.
Z Poznania. - Powietrze ostatniemi czasy nie tylko wzrostowi oziminy sprzyjało, tak dalece że osobliwie żyto dobre rokuje żniwo, lecz przysłużyło się także zasiewom jarym, które przez posuchę już cierpieć zaczęły. Zaś sprzęty siana nie mogły zadowolniać. Owoców tego roku podostatkiem będziemmieli,Pożar w nocy na dzień. 16. Czerwca wybuchły pochłonął znaczną część miasteczka Ostro. rogu wpow.Szamotul.sk. i pozbawił około 100 rodzin całego ich dobytku. Później tam jeszcze dwa razy się paliło, ale zdołano natychmiast ognie te przygasić. Jest słuszny domysł, że ręka zbrodnicza ognie te podłożyła;, ale dotychczas nie można było w tej mierze nic wypośrodkować. Niedawno temu w Zembowie pow. Bukowsk, ogień wybuchnął, który przy mocno wiejącym wietrze tak prędko się rozprzestrzenił" iż mieszkańcy palących się domów ledwo ujść mogli. Jeden iiletni chłopczyk spalił się a dwie osoby niebezpiecznie się zraniły. Zgorzało tam 10 domów mieszkalnych, równie tyle stajen i stodół a 2 O! rodzin w wielkiej nędzy pogrążonych. I ten dobnie w Brodach, pow. Bukowsk, w domu organisty zapewne w skutek nieostrożności, ogień wybuchnął. 6 domów mieszkalnych, 6 stodół i równie tyle stajen stało się pastwą E omieni. - W ostatnim dniu Czerwca w, zięcaynie podczas grzmotów taki spadł grad, £e ozimina \ \ gospodarzy wiejskich całkiem zniszczona. Taż sama burza z gradem dotknęła tez gruntów pięciu gospodarzy w Drzewcu pow. Krotoszynsk. - Podobnie d. 6; grzmoty feyły wielkie w okolicach Siedlca. W tej wsi komornika Jana Płocieniczaka i syna tegoż Franciszka w ich mieszkaniu piorun zabił. Z nad Sali. - Wiadomo, źe w państwie Pruskiem Naczelny Prezes prowincyi jest oraz Prezesem ewanielickiego k o n s y s t o r z a w prowincyi swojej. To urządzenie jednak w krok:« zmiany doznać ma, ponieważ J W. Minister E i c h h o r n, jak wiem z pewnych źródeł, dla lepszego zachowania czystości na uki konsystorze ewanielickie pod wiedzę duchownych szeiówoddać postanowił, jeden ewanielickiBiskup wniosek takowy już" kilkakrotnie uczynił, ale dopiero teraz-wysoka osoba wpływem swoim go przeparła.
(' JTadeslano.) W numerze 167. gazety pozn. z dn. 21. Lipca z przyczyny śmierci X. Orleanu znajduje się rozumowanie o teraźniejszości i przyszłości Francyi, __ z podpisem Eu. Br., - na które xv odpowiedzi, racz Szanowny Panie Wydawco gazety, i-umieścić w niej, te kilka elów. tf, Rozumowanie wspomniona, -- z którego prawdziwej opinii politycznej pisarza pojąc nie można, w dwóznacznych słowach ułożone, - na sposób korrespondenta gazety augsburgskićj, francya jednak wyraźnie potępiając, na mylnych zupełnie oparte zasadach, - n i e dziw źe odpowiedź wywołuje. Całkowicie błędnerajest twierdzenie, iż Francya znieść chce swą centralizaćya, i źe, dąży do iormy rządu amerykańskiego, llóżne stronnictwa irancuzkie pragną rozmaitych zmian, - o czem i nie ma potrzeby i za długo by było może, i n i e tu miejsce, kiedy się odpowiada a nie wyrokuje, - ale wszystkie też dzienniki codziennie prawie o tern przekonywają, - Wszakże National republikański dziennik, szczególniej ją uwielbia. - Z autorów-poiit>cznych, jeden prawie tylko Tocquiville przemawia i to słabo, przeciw niej. - Czy to dobrze czy źjc, '-- \6 inna rzecz; lecz to pewna, iż centralizaćya jest teraz we Fran
cyi tak narodową, jak niegdyś anarchya w Polszczę, - że w każdym Francuzie takie jest przekonanie, iż centralizaćya stoi Francya, jak niegdyś u szlachcica polskiego, iź Polska stoi bezrządera. Dla tego też Francya nie dąży tyle ile się zdaie P,Eu.Br., do taniego rząduco zresztą nie było by tak nagannem . . . .Wezafc dziś wszystkie rozsądne Rządy wszelkiego litworu, do oszczędności dążą! - W czem Rząd Pruski daje niezaprzeczenie chwalebny przykład. Pan Eu. Br. twierdzi za nadto śmiało niedając żadnego dowodu, i także zupełnie bezzasadnie, - wyrokując: iź dla Francyi jedyną i właściwą jej naturze (?!) odpowiadającą formą Rządu jest nieograniczona Monarchya, - którą czystą nazywa. Kto tak cały naród potępia, skazując na rodzaj politycznych niewolników kilkadziesiąt milionów, - i to wtenczas kiedy się w Europie sami Monarchowie zrzekają się tej czystej nieograniczoności, winien gruntownie dowieść, ,- a przynajmniej powiedzieć, na czem je opiera. .-5151» Gdy gołosłownego twierdzenia nie ma co zbiiać, - to tylko powiem: iż owe czysto monarchiczne rządy Ludwika 14., które scią. enęły rewolucyą irancuzką, - i równie czyste Napoleona cesarskie, które dwa razy sprowadziły gości do Paryża, - za nadto dały się we znaki Francyi, aby do nich kiedykofwiek wróciła. Ze tam jesl laboratorium polityczne, to pewna; że może być czynniejsze to i tego nie zaprzeczam, ale wątpię wielce o laboratorium alchymisty, na sposób jaki nam P. Eu. Br. wroźy, - a o czem gdy nie dał sobie pracy, nas przekonać, sądzę iź na jego pismo, ta krótka odpowiedź jest dosta« teczną. Mógłby P. Eu. Br. być w wyrokach swych łaskawszy na tę Francya, -- która jak sam mówi nie jedno użyteczne robi odkryci e> _ a która nie jednemu, daje przytułek . .
1 poroocl -.
Żeglarz jakiego rzadko. W Marsylii nie mówią teraz o niczćro, jak tylko o dztwnym żeglarzu, który dla utrzymania się na wodzie, nowy sposób wymyślił. Człowiek ten odziany łódką, do której miarę podług swego ciała wziąźć kazał, odbywa w tym drewnianym habicie, niebezpieczne podróże morskie. Z całego ciała jego, jak u żółwia, nie widać jak tylko głowę i ramiona, a walczy w szybkości o lepszą z rybami. W kącie tego długiego i ważkiego baciku ma on mały zasób żywności, a tak rozciągnąwszy się jak długi, trzymając głowę wolno w powietrzu, a w rękach wiosła, płynie z Tulonu do Nizzy i Liworna. W ten' sam sposób przypłynął on z **Y»P hyjeryjskićh do Marsylii. Stanąwszy w zatoce, poddał się ustawom marynarki, wymienił swoje i swego okrętu nazwisko i z nadzwyczajną szybkością port przepłynął. Gdy bardzo wysoko idą fale, wdziewa na siebie patelot z kauczuku, pod którym najrzęsistszemu deszczowi się opiera. ' A gdy morze jest mocno wzburzone, rozciąga się w swoim baciku, zamyka jedne tylko jego wentyle, i W tern nie bardzo spokojnem położeniu puszcza się na igrzysko' bałwanów morskich. Wtedy zdaje ci się, że widzisz nieżywego człowieka w trumnie, albo tez w pudelku człowieczego ksztaitu, szczelnie zamkniętą mumiję egipską.
OBWIESZCZENIE.
Termin do sprzedaży dóbr Czek anow o na dzień 8go Sierpnia r. b. wyznaczony, znosi się niniejszem. Poznań, dnia 26. Lipca 1842.
Królewski Sąd N ndziemiański I. Wydziału.
Wyczytawszy w Nrze 172. niniejszej gazety, artykuł pana J. E. Krzyżanowskiego z d. 24. b. m. wielce się mnie tyczący, a niedostateczne dla interessowanych uwiadomienie za_ wierający - pospieszam z sprostowaniem i uzupełnieniem tegoż. - Nie wyrok prawomocny bynajmniej, ale dobrowolna ugoda, za staraniem Szanownych Sędziów Polubownych, w d. 17. Lipca t. r.
rozwiązała tyle dla mnie oddawna nieprzyjemny stosunek towarzyski z p. J. E. Krzyżanowskim; - wyrok zaś, stosownie do naszego zobopólnego życzenia, na pornienionćj ugodzie oparty i spisany został . Wolą tego układu i nakazem wyroku, wszystkie długi ciąiące wspólkę naszą, 'obowiązany jest.sam p. J. E. Krzyżanowski bez dokładania się mego zaspokoić - i dopóki tego nie uczyni, dopóty zostaje moim dłużnikiem. Wszystkim zatem wierzycielom, którzy dotychczas do mnie samego pretensye z owego interessu współki wynikłe mieć mniemali oświadczam uprzejmie, iż żadnych długów wypłacać nie będę i wzywam Ich, aby się bezpośrednio po swe zaspokojenie jak najspieszniej, do p. J. E. Krzyżanowskiego w Po. znaniu - przy ulicy Garbarskiej w domu p. Szuberta mieszkającego, udać zechcieli - przy czera należyte Bliższe wiadomości i dowody na każde żądanie, Tymie udzielić nie cjmieszkam. Poznań, dnia 27. Lipca 1842.
Leopold Ogrodowicz.
Dobra P a m i ą t k o w o z przynaleźytościami w powiecie Poznańskim, mają być w drodze publicznej licytacyi wydzierżawione. Tymkońcera wyznaczony jest na dzień 2. Sierpnia r. b. przed południem na litą godzinę termin w biórze Badzcy Sprawiedliwości Hoyer, gdzie tćż warunki dzierżawne do przejrzenia się znajdują.
Młodzieniec może niebawnie jako uczeń być pomieszczonym u złotnika B I a u, przy Wrocławskiej ulicy pod Nr. 37u . i. 1 , . I I = - = g = i nn. Kurs giełdy Berlińskiej.
Pn i» Ib. Lioc» 1842.
Obligi długu skarbowego. .
OM. dt. *k»rt>. na 3'-j od sta pro wiitfrl odstcplowane . . . Pr. aug. obligacje 1830. .
Obligi premio w handlu niorsk.
Obligi Kunnarchii .... Berlińskie obligacje miejskie dito na 31; od sta odstęp). , Gdańskie dno w T.. . '. .
Zachodnio - rr. listy zastawne Listy zast. W.X- Poznańskiego Wschodnio - Pr. listy znst.
Pomorskie dito. .
Kur- i Kowomarch. dito .
Szląskie dito.
JI. U < J e Kolei Berlińsko- Poczdamskiej dito dito akcje a priori s . Kolei Magdebursko . Lipskiej.
dito dilo akcj e a prioris . Kolei Berlińsko - Antialtskićj dito dito akcje a priori s .. Kolei Diisseldorf.. tilbcńeid.
dilo dito akcje a prioris. . Kolei nadreńskiej . . . . ' .
dito dito akcje a priori s . Kolei Berlińsko. Frankfurt.
Złoto alroarco,.
Frydrychsdory.
Inne monety złote po 5 tal.
Disconto.
Sto- JNa nr. kurant pa papie- gotowinrf: rami. zna. "'4 - - *> 103V 103% 4 102V - - 85V 85? r 3' 102 4 ' 104 103V ł) 102V 102 48 - &i 103 - k - 106%- 103!*W, 103 7 -n 103'-r, 103'r % 103V H» V 5 127%- 126V 4 103 102% - ii6V 1I5V l - 102% - 105 m%4 102V 5 84' T 83%h 99V - 5 94:Q- 93% 4 100 - 5 103% - - - ld% I 13 - 9 A - 3 l 4
») _Kupujący wynagradza na phtny dnia 3. Słyctnia 1143. ku.
pon V; procentu.
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.07.28 Nr173 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.